12 apr 2023maart 2011Themadag Meer met Minder

1

TNO – meer weggebruikers

12 apr 2023maart 2011Themadag Meer met Minder

2

TNO – meer weggebruikers

• TNO = toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek

• Richard van der Horst- deskundige op gebied van veiligheid- hartelijk en bevlogen persoon

• Voor WIE doen en maken we meer met minder in de infra?

Meer veiligheid voor deweggebruiker Richard van der Horst

4

Context

Mobiliteitsbehoefte blijft groeien

Files, overlast, onveiligheid -> veiliger en zorgvuldiger gebruik bestaande

infrastructuur

Op termijn biedt ICT oplossingen -> Intelligent Transport Systems ITS

Bestuurder blijft voorlopig verantwoordelijk

Wegkant: verkeersmanagement voor veiliger, efficiënter, schoner en meer

betrouwbaar verkeer

In-voertuig: diensten en systemen die bestuurder informeren en

ondersteunen voor een veilige, efficiënte en comfortabele rit

Slimme auto kan op termijn niet zonder slimme weg en omgekeerd

Maak systemen coöperatief!

Themadag Meer met Minder

4

5

Wegkant Dynamisch Verkeers Management DVM (Nu)

• Informeren• Waarschuwen• Geleiden• Regelen• Handhaven

Themadag Meer met Minder

6

Wegkant DVM (Morgen?)

Flexibele Baan IndelingRitsen met electronische gidsen

GRIPSDynamax

Themadag Meer met Minder

7

Of alles in de auto?

Themadag Meer met Minder

8

Met als resultaat?

Themadag Meer met Minder

9

Integrale systeembenadering nodig

Infrastructuur

Weg systeem (weg + verkeersmanagement +

verkeersregels) ontwerp gebaseerd op menselijke

mogelijkheden en beperkingen

(self-explaining roads)

Voertuig

Ondersteunt de rijtaak

Geeft bescherming

Mens

Goed geïnformeerd en getraind

In toom gehouden als het nodig is

Samenhang tussen:• Wegen en kruispunten• Traditioneel wegontwerp en dynamisch verkeersmanagement• Wegontwerp en moderne intelligentie langs de weg• Weg- en voertuigsystemen

Themadag Meer met Minder

10

Autorijden lijkt zo eenvoudig (Lie, 2003)

Themadag Meer met Minder

11

Rijtaak

Strategische niveau

Plannen en volgen te nemen route (minuten-uren)

Manoeuvreniveau

Interactie met weg en andere weggebruikers (seconden - minuten)

Regelniveau

Snelheid regelen en koershouden (1/10 seconden - seconden)

CONTROL

GUIDANCE

NAVIGATIONcomplexity primacy

+

+ -

-

Themadag Meer met Minder

12

Taakuitvoering

Op basis van:

Kennis

bewuste aandacht nodig, interpreteren, deductief redeneren,

begrijpen

Regels

herkenning situatie leidt tot start serie gedragingen die daarbij

passen

Vaardigheden

‘automatisch’ leidt informatie tot doelgericht gedrag zonder

bewuste controle

Themadag Meer met Minder

13

Herkennen/begrijpen

Herkennen:

Informatie past in set van dingen die men al eens eerder gezien of

meegemaakt heeft

Begrijpen:

Toekennen bedoelde betekenis, weten wat ermee te doen

Kennis:

Aangeleerd (bij rij-opleiding), het waarom uitgelegd helpt.

Toepassingen moeten consistent en begrijpelijk zijn!

Voorbeeldgedrag anderen (Als 1 schaap over de dam is…)

Eigen ervaring

Themadag Meer met Minder

14

Veel tijd besteed om verkeersregels aan te lerenToepassing ervan moet wel begrijpelijk zijn

Begrijpelijkheid

Themadag Meer met Minder

15

vehicledriver

+

+ -

-

validiteit

effecten interpreteerbaar

Tool Suite

Themadag Meer met Minder

16

TNO rijsimulatoren

Themadag Meer met Minder

17

Neem de weggebruiker centraal

Weginrichting en wegomgeving bepalend voor gedragJe weg vinden, routekeuze, Snelheidskeuze – padkeuzeAnder verkeer ontwijkenVoertuig op de weg houden

Voorkom misleiding!Afleiding, vermoeidheid, onoplettendheid, etc.

Mensen maken foutenVergevingsgezindheid betekent:1) Bermongevallen voorkomen2) Gevolgen beperken

Maak onderscheid tussen bewust onveilig en onbewust onveilig gedrag

Soester Courant, 2007

Themadag Meer met Minder

18

10 Gouden HF regels

Populaire versie

10 Gouden regels om rekening

te houden met de weggebruiker

Voorbeeld regel 10

Themadag Meer met Minder

19

Mate van volwassenheid beleid

Themadag Meer met Minder

20

Werk-in-uitvoering (contraflow-systemen)

In opdracht van RWS-AVV (nu RWS-DVS)

Vraagstelling:

Hoe lang mag een dergelijke wegsituatie zijn?

• veiligheid• comfort• inspanning

Contraflow systemen

Themadag Meer met Minder

21

3-1 systeem

Themadag Meer met Minder

22

4-0 systeem

Themadag Meer met Minder

23

Waarom rijsimulator?

• Te gevaarlijk om in werkelijkheid te proberen

Nagebouwd in simulator: • verschillende breedtes• met of zonder ander verkeer ernaast (dreiging)• verandert het gedrag met lengte?

Vraagstelling

Themadag Meer met Minder

24

Proefpersonen bang om vrachtverkeer in te halen

Bewijs voor gevoel van engte

•Gedrag op 3-1 systeem veiliger dan 4-0

• Bredere rijstrook is veiliger en comfortabeler

• > 4 km meer ingespannen sturen minder nauwkeurig rijden

• alleen 3-1 met 2.75m rijstrook

toelaatbaar tot 8 km

Resultaten

Themadag Meer met Minder

25

Westerschelde tunnel

6.6 km tunnellengte

2 tunnel buizen

Geen vluchtstrook

In geval van een calamiteit in 1 buis:

Hoe een veilige situatie voor voetgangers in de andere buis te

creëren?

Themadag Meer met Minder

26

Stilzetten met verkeerssignalering en verkeerslichten (C en D)

Linker rijstrook afkruisen met verkeerssignalering (A en B)

Themadag Meer met Minder

27

Resultaten Westerscheldetunnel

Afkruisen linker rijstrookVoetganger op 60 s

moment van rijstrookwisselen (s)

pe

rce

nta

ge

au

tom

ob

ilist

en

in

lin

ker

stro

ok0

20

40

60

80

100

t<5 t=10 t=15 t=20 t=25 t=30Conclusie:

• Zelfs in rijsimulator stopt men niet in tunnel!• Afkruisen linker rijstrook veel beter

Verkeer stilzettenVoetganger op 60 s

pe

rce

nta

ge

au

tom

ob

ilist

en

0

10

20

30

40

50

60

stops < 60 s stops > 60 s rijstrookwissel aanrijding

Themadag Meer met Minder

28

Begrijpelijkheidsstudies

• De interactieve weg

• Rotondepijlen

Themadag Meer met Minder

29

Resultaten: % correct (rijstrook)

Geen pijl

Korte rotondepijl

Lange rotondepijl

Standaard pijl

BEBORDING

Pro

po

rtie

co

rre

cte

an

two

ord

en

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1.0

1 2 3 4

Themadag Meer met Minder

30

Met verkeerslichten geregelde turbopleinen

Kunnen veel verkeer aan

• Maar observeren met video leert je veel over daadwerkelijk gebruik!

•Maak het niet te complex!

Themadag Meer met Minder

31

Meting dynamische rijstrookmarkering A44

32

Demonstratiefietsroutes Den Haag en Tilburg

maart 2011

Themadag Meer met minder

32

33

Haaientanden op rotondes

Zonder

Met

Voor auto’s die rotonde verlaten

Themadag Meer met Minder

34

Haaientanden op rotondes

Variant

prop

ortio

n co

rrec

t

0.80

0.82

0.84

0.86

0.88

0.90

0.92

0.94

0.96

FIV 1 FIV 2 FIV 3 FUV 1 FUV 2

Proportie correcte antwoorden per variant (automobilisten).

Variant pr

opor

tion

corr

ect

0.82

0.84

0.86

0.88

0.90

0.92

0.94

0.96

FIV 1 FIV 2 FIV 3 FUV 1 FUV 2

Gemiddelde proportie correcte antwoorden per variant (fietsers).

Automobilist

FietsersFIV1/2 metFIV3 zonder

Themadag Meer met Minder

35

Duurzaam Veilig wegcategoriseringnaar functie bubeko

Stroomweg

Dubbelbaans ASW (120 km/h)

Enkelbaans (100 km/h)

Gebiedsontsluitingsweg (80 km/h)

Erftoegangsweg (60 km/h)

Themadag Meer met Minder

36

Duurzaam Veilig Wegcategoriseringbibeko

Gebiedsontsluitingsweg (50 km/h)

Erftoegangsweg (30 km/h)

Themadag Meer met Minder

37

Spoorwegovergangen

Afkruising oorspronkelijk tot aan boom

Soort ster figuur, alleen fiets/voetpad

(Rest overwegvlak veilig?)

Oude belijning zichtbaar

Hobbelig wegdek

Waar daalt boom precies?

Uitwijkplaats zijwaarts

(geen logische uitwijkrichting,

verschillend plaveisel, etc.)

Themadag Meer met Minder

38

Samenvattend

• Integrale systeemaanpak nodig:– Wegsysteem (infrastructuur- verkeersmanagement - regels –

voertuig – weggebruiker)

– Samenhang tussen onderdelen

• Informeer weggebruiker over wegomgeving en

taakmoeilijkheid en stel hem in staat zijn/haar gedrag tijdig

aan te passen– Geen verrassingen

– Wegontwerp dat voldoet aan weggebruikers’ verwachtingen

(Self-Explaining Roads) -> uniformiteit, consistentie, etc.

• Mensen maken fouten– Vergevingsgezinde weg en omgeving

38

Themadag Meer met Minder