SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER

Kaliber Kompas professionaliseert leerkrachten

Vliegende Brigade helpt Don Bosco weer in het zadel

Implementatietraject Leerlijnen brengt cultuuromslag

MEI 2011JAARGANG 9

NUMMER 2

INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP

N I E U W S N I E U W S N I E U W S

2 3

In de special van dit magazine laten we voorbeelden zien van wat de CED-Groep in huis heeft

om mensen op scholen en instellingen voor kinderopvang uit te laten groeien tot professio-

nals van kaliber.

Allereerst is er natuurlijk Kaliber Kompas. Leerkrachten kunnen met dit instrument hun

ontwikkelingsbehoefte kort, krachtig en bondig formuleren. Op pagina 8 en 9 lezen we hoe

leerkrachten op de Rotterdamse Vreewijkschool aan de hand van Kaliber Kompas een ont-

wikkeling doormaken die het onderwijs op de school aantoonbaar ten goede komt.

Door het trainen van intern begeleiders op de Don Boscoschool in Lisse werkt de ’Vliegende

Brigade’ van de CED-Groep mee aan hogere scores voor taal en lezen. Resultaat: een pluim

van de inspectie. Zie pagina 10 en 11 voor het hele verhaal.

Teamtraining is de werkwijze die de CED-adviseur toepast op het Auris College in Goes bij

het invoeren van leerlijnen. De leerlingen voelen zich meer uitgedaagd en dat heeft een

meetbaar positief resultaat. Lees over deze en meer goede ervaringen op pagina 12 en 13.

Pedagogisch medewerkers van het kinderdagverblijf SKR in Ridderkerk volgden een training

voor het werken met Uk & Puk. Deze maakt hen bewuster van hun handelen en zij herken-

nen kansen die kinderen vooruit helpen in hun ontwikkeling. Lees het op pagina 14 en 15.

R e D a c t I o n e e L

I n h o u D

c o L o F o n

Alles is te lerenPostbus 8639

3009 AP Rotterdam

010 4071599

www.cedgroep.nl

info@cedgroep.nl

bezoekadres:

Dwerggras 30

3068 PC Rotterdam

Professionals van kaliber

klasseApart is een drie

keer per jaar verschijnend

informatieblad van de

CED-Groep over (nieuwe)

diensten, producten en

aspecten van educatieve

dienstverlening in de

praktijk; bestemd voor

scholen, onderwijsinstel-

lingen en overige relaties.

ISSN 1571-660

jaargang 9

nummer 2

mei 2011

redactieWillem Bijl

Lot Hannik

Cees Hereijgens

Toni van Oortmerssen

Carolien Rebel

Elly van der Zel

redactie-adresCED-Groep

Postbus 8639

3009 AP Rotterdam

klasseapart@cedgroep.nl

websitewww.cedgroep.nl

foto voorpaginaJan van der Meijde

vormgevingPressure Line, Rotterdam

drukGoos, Ouderkerk a/d IJssel

oplage 9500

KlasseApart gratis ontvangen?Mail uw adresgegevens naar:

klasseapart@cedgroep.nl

SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER

6 Anne-Marie Smit en Froukje Joosten ‘Ze spreken elkaar aan en gaan

bij elkaar in de klas kijken’8 Vreewijkschool, Rotterdam ‘Kaliber Kompas goed voor team-

ontwikkeling’10 Don Bosco, Lisse ‘Scores omhoog door compleet

anders te werken’12 Auris College, Goes ‘Implementatietraject Leerlijnen

bracht cultuuromslag’14 Kinderdagverblijf SKR, Ridderkerk ‘We lopen de hele dag met voelsprieten’

3 NIEUWS

4 NIEUW IN WEBWINKEL

5 WERELD IN GETALLEN OP BASISSCHOOL WILLIBRORD Een rekenmethode gebruiken

zoals die bedoeld is

16 MAGiTO

16 CED-Groep op Talentenfestival

17 SOS Kinderdorp Meru

18 Nieuw cursusaanbod

19 AGENDA Cursussen, studiedagen, workshops en conferenties

Protocol dyscalculie

Nieuwsrekenen Jenaplan gecertificeerd!

Dit voorjaar verschijnt het protocol voor

ernstige reken- en wiskundeproblemen en

dyscalculie (ERWD). Om het protocol handen

en voeten te geven, ontwikkelt de CED-Groep

een bijpassend en aanvullend aanbod, zoals

het toelichten van het protocol op scho-

len en voor samenwerkingsverbanden en

een quickscan waarmee scholen hun reken-

onderwijs kunnen doorlichten. Het complete

aanbod is te vinden op www.cedgroep.nl.

> Carla van Doornen

c.vandoornen@cedgroep.nl

Rekenen aan de hand van het nieuws? Dat

kan voortaan met ‘Nieuwsrekenen’. Na een

succesvolle pilot komen er nu rekenopgaven

bij het wekelijks onderwerp van Nieuwsbe-

grip. Voor scholen die met Nieuwsbegrip

werken blijkt dat een zinvolle aanvulling op

het vak rekenen te zijn. Leerlingen zijn er

enthousiast over! De wekelijkse opgaven

zijn gemaakt voor groep 4 t/m 8 van het

basisonderwijs, met een plusniveau dat ook

bruikbaar is voor het voortgezet onderwijs.

Vanaf 24 mei kunnen Nieuwsbegrip-klanten

kosteloos met het materiaal aan de slag.

Vanaf het begin van het nieuwe schooljaar is

een abonnement mogelijk.

> Willem van der Horst

w.vanderhorst@cedgroep.nl

www.nieuwsbegrip.nl

De Nederlandse Jenaplan Vereniging (NPJV) heeft de

CED-Groep erkend als onderwijsinstelling met exper-

tise op het gebied van Jenaplanonderwijs. Het houdt

in dat Jenaplanscholen nu gebruik kunnen maken van

NPJV-gecertificeerde adviseurs. Zij kunnen bijvoor-

beeld adviseren bij conceptontwikkeling, het werken met leerlijnen en het ritmisch week-

plan. Lees meer over het begeleidingsaanbod op www.cedgroep.nl (zoekterm Jenaplan).

> Marijke Erades m.erades@cedgroep.nl

Fototaal is een geïntegreerde, leeftijdsadequate taalmethode voor zeer moeilijk lerenden

waarin foto’s van de eigen leefwereld van de kinderen een belangrijke rol spelen. Het onlangs

veschenen deel 2 biedt tien boeiende projecten voor leerlingen van 6 tot 8 jaar. Er horen werk-

boekjes en leesboekjes bij voor het aanvankelijk lezen en ook speciaal voor deze doelgroep

ontwikkelde spellen. Beide delen zijn te bestellen bij www.edu-desk.nl. De CED-Groep heeft

een bijbehorend begeleidingsaanbod ontwikkeld. De delen 3 en 4 van Fototaal zijn momenteel

in ontwikkeling.

> fototaal@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/fototaal

Fototaal deel 2

Als eerste op de hoogte van acties en aanbiedingen?Bezoek ons op YouTube-kanaal: youtube.com/user/cedgroep. Volg ons op Twitter: twitter.com/cedgroep. Lees onze blogspot op http://1-zorgroute.blogspot.com.

Samenspel op de bso’Samenspel op de bso’ is een interactieve webbased spelmethode voor pedagogisch

medewerkers in de buitenschoolse opvang. Op deze website staat een gevarieerd aanbod

van activiteiten en spellen. Bij elke activiteit is aangegeven welk ontwikkelingsgebied bij

de kinderen gestimuleerd wordt. Er is ook aandacht voor de interactievaardigheden van

de pedagogisch medewerker. Bezoekers kunnen een account aanmaken om te reageren

en zelf activiteiten te plaatsen. De initiatiefnemers (waaronder CED-Groep) hopen dat de

database, die nu al over ruim 126 activiteiten beschikt, een grote groei gaat beleven.

> www.samenspelopdebso.nl

N I E U W S N I E U W S N I E U W S

4 5

’WERELD IN GETALLEN’ OP BASISSCHOOL WILLIBRORD

Een rekenmethode gebruiken zoals die bedoeld is

Het team van de Willibrord koos voor ’Wereld

in Getallen’. Petra Notenboom vertelt over het

begeleidingstraject dat samen met advi-

seur Toni van Oortmerssen in gang is gezet:

‘We hebben de methode aangeschaft en de

leerkrachten zijn er op basis van de handlei-

ding mee aan de slag gegaan. In deze periode

had ik een oriënterend gesprek met Toni,

ondermeer over het niveau van de leerkrach-

ten en de leerlingen van onze school. Daarna

gaf hij voorlichting aan het team. Dankzij de

uitprobeerfase konden we heel gericht vragen

stellen, wat de uitvoering van de methode erg

ten goede kwam.’

ConsultatieDe methode bevat een lesmodel dat veel

oplevert, maar dat je wel goed moet leren

gebruiken. Alleen de handleiding is niet

voldoende. Daarom besloten Petra en Toni tot

een aantal consultatierondes. ‘We woonden in

alle groepen een rekenles bij’, vertelt Petra.

‘Elke ochtend vier consultaties en op dezelfde

middag nagesprekken met de betreffende

leerkrachten. Een maand later deed ik de

tweede consultatieronde alleen. Daarbij keek

ik vooral of die eerste ronde het beoogde ef-

fect had opgeleverd. De leerkrachten volgden

het lesmodel al zichtbaar meer zoals dit

bedoeld is.’

VerdiepingDe derde consultatieronde die Petra en Toni

weer samen uitvoerden, was een verdiepings-

slag. ‘Deze ronde was vooral bedoeld om

alles uit de methode te halen wat er in zit’,

aldus Petra. ‘Toni is erg goed in het prikkelen

en stimuleren van leerkrachten om nieuwe

dingen uit te proberen en meer diepgang in

de methode te brengen. Bijvoorbeeld, in de

lesopbouw zit een schakelpunt, een overgang

van instructie naar zelf werken. Toni gaf de

tip om dit schakelpunt als controlemoment

te gebruiken en de puntjesmethode toe te

passen. Geef de kinderen de opdracht om een

paar rijtjes sommen te maken. Loop rond en

zet puntjes achter de foute antwoorden. Op

basis van het aantal puntjes kun je de groep

filteren en de kinderen die extra instructie

nodig hebben eruit halen. Zo koppel je de

extra instructie rechtstreeks aan de lesinhoud

en niet aan toetsresultaten, zoals vaak ge-

beurt. Andere tips zijn die van de activerende

instructie. Haal bijvoorbeeld zes kinderen

naar voren en laat ze zichzelf in drie groepjes

verdelen. Of laat de leerlingen in tweetallen

de opdrachten voorbespreken.’

BlijMet de derde consultatieronde eindigde het

begeleidingstraject. ‘De leerkrachten zijn

blij met de keuze van de methode en met de

intensieve begeleiding’, vertelt Petra tot slot.

‘Rekenen geef je iedere dag en leerkrachten

zijn blij om te horen dat ze het goed doen.

Daarom zal ik zelf in de toekomst de consul-

tatierondes blijven herhalen.’

‘Loop rond en zet puntjes achter de foute antwoorden. ’ archieffoto Jan van der Meijde

Meer weten?

Toni van Oortmerssen

010 4071776

t .vanoortmerssen@cedgroep.nl

TaaltakenwijzersHoe kun je werken aan taalvaardigheid in

alle vakken? Tips en adviezen daarvoor

staan in de publicatie ’Taaltakenwijzers’

(werken met de referentieniveaus in

alle vakken). Deze publicatie komt voort

uit het project ’Elkaars taal spreken’.

Hierin werken vmbo-scholen, Albeda

College, Zadkine en CED-Groep samen

om de aansluiting tussen vmbo en mbo

te verbeteren. Taaltakenwijzers kunt u

downloaden vanaf www.cedgroep.nl.

> h.rutgers@cedgroep.nl

Leesplezier op vmbo?In opdracht van Stichting Lezen voerden CED-Groep en DUO Market

Research een behoefteonderzoek uit onder vmbo-docenten Neder-

lands over het bevorderen van lezen. Het doel was te achterhalen

op welke manier Stichting Lezen docenten kan ondersteunen bij het

stimuleren van lezen en leesplezier bij hun leerlingen. Belangrijkste

conclusie: bied oplossingen die weinig tijd kosten, zoals een door-

dachte website met allerhande bronnen en instrumenten, verhalen-

bundels, een magazine of producten in de trant van Nieuwsbegrip.

De publicatie, met als titel ’Wie leest, heeft de wereld binnen hand-

bereik’ is te downloaden bij Stichting Lezen.

> www.lezen.nl

Filmpjes bij Nieuwsbegrip Het NOS Jeugdjournaal maakt voortaan iedere week een

filmpje bij Nieuwsbegrip (‘Begrijpend lezen met het nieuws

van de dag’). Met een jarenlange ervaring is het Jeugdjour-

naal de ideale ontwikkelaar van beeldmateriaal. Nieuwsbe-

grip is dan ook erg blij met deze samenwerking.

NIEUW IN WEBWINKEL

LESSEN LEREN LEREN’Lessen leren leren ZML’ zijn

lessen waarin de twaalf vaar-

digheden uit de leerlijn ’leren

leren’ voor het ZML het didac-

tische uitgangspunt vormen.

De lessen – uitgewerkt volgens

het directe instructiemodel –

kunnen als het ware over een

reguliere les gelegd worden.

Een taal- of rekenles leent zich

uitstekend om te werken aan vaardigheden rond ‘leren leren’. De

lessen laten zien hoe een leerkracht tijdens iedere willekeurige

les kan werken aan doelen uit de leerlijn ‘leren leren’. Het doel

van de lessen is het vergroten van de vaardigheden van de leer-

lingen op het gebied van algemene beroepsvaardigheden zoals

’werkhouding’ en ’taakaanpak’. Het verwachte gevolg hiervan

is een succesvollere aansluiting op een werkplek. ‘Lessen leren

leren ZML’ sluit aan bij de vakoverstijgende praktijklessen en de

taakkaarten die voor het vso zijn gemaakt.

RESULTATEN TELLENOpbrengstgericht en datagestuurd werken in de basisschool

Direct aan de slag met opbrengst-

gericht werken? De nieuwe uitgave

’Resultaten tellen’ wijst u de weg.

U kunt het boek ook gebruiken

om het opbrengstgericht werken

op uw school kritisch tegen het

licht te houden. Gebruik maken

van data om het onderwijsleer-

proces te versterken is één van de

manieren om tot betere leerop-

brengsten te komen. Deze nieuwe

CED-uitgave helpt u daarbij.

tekst Connie van der Zel

Basisschool Willibrord was toe aan

een nieuwe rekenmethode. Liefst

één met digibord software en met

mogelijkheden om te differentië-

ren. Maar ook met aandacht voor

de meer traditionele automatise-

ringsoefeningen. Rekencoördinator

Petra Notenboom zocht contact

met de CED-Groep voor advies en

begeleiding.

Deze publicaties zijn te bestellen op: www.cedgroep.nl/webwinkel

Teach like a championVanaf september kunt u beschikken over de Nederlandse versie van Teach like a champion: 49 technieken om leerlingen te laten excelleren. In de Verenigde Staten uitgegroeid tot hét handboek voor de succesvolle leerkracht.De bijbehorende training zorgt ervoor dat u de technieken goed in de vingers krijgt. Daarmee kunt u de hoogst mogelijke presta-ties uit uw leerlingen halen.Let op onze komende nieuwsbrieven voor meer details. Wilt u alvast meer weten? Neem contact op met projectleider Robert Jacobs, r.jacobs@cedgroep.nl.

SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER

6 7

nodig hebben om de sociale competentie

van hun leerlingen te bevorderen.’ Froukje:

‘Vervolgens hebben we vanuit de zeven kern-

competenties (van Stichting Beroepskwaliteit

Leraren - red.) de domeinen geconcretiseerd

tot een richtpuntenoverzicht, zeg maar de

doelen waar je aan wilt werken. Niet in

algemene beschrijvingen, maar in concrete

gedragingen.’

Kennis vergrotenAnne-Marie geeft een voorbeeld: ‘Een richt-

punt is bijvoorbeeld: “Ik ken de leefwereld van

de leerlingen en ik sluit daar in mijn lessen bij

aan”. Als een leerkracht zichzelf op dit punt

beoordeelt, denkt ze na over vragen als ‘ik

weet wat mijn leerlingen voor en na schooltijd

doen, ik ken hun culturele achtergronden,

etc.’ Op grond van de score op alle richtpun-

ten kan ze beoordelen of er actie ondernomen

moet worden of niet. De wijze waarop kennis

en vaardigheden vergroot worden kan heel

divers zijn. Het kan gaan om het lezen van

een boek of een intervisiegesprek, maar ook

om het volgen van een cursus of een leer-

gang. De concrete suggesties voor professio-

nalisering die bij elk richtpunt worden gedaan

blijken door leerkrachten erg op prijs gesteld

te worden.’

Verder ontwikkelenFroukje wijst erop dat het invullen van het

Kompas, het benoemen van richtpunten en

uitvoeren van handelings- of scholingsadvie-

zen geen zaak is van de individuele leerkracht

alleen: ‘Kaliber Kompas past in het profes-

sionaliseringstraject van het persoonlijk

ontwikkelingsplan (pop), dat in overleg met

de leidinggevende nadere invulling krijgt.

Juist die feedback is voor veel leerkrachten

belangrijk om zich verder te kunnen ontwik-

kelen.’

ZelfreflectieOnderzoek onder 31 leraren van vijf scholen

voor primair onderwijs laat zien dat voor

70% van hen de gestelde doelen bereikt zijn.

Froukje: ‘Kaliber Kompas laat leerkrachten

niet alleen werken aan de expliciet gestelde

doelen, maar hen tegelijkertijd nadenken over

hun functioneren en daarover overleggen en

samenwerken met collega’s.’

BedrijfslevenKaliber Kompas werd oorspronkelijk ontwik-

keld voor het vergroten van leerkrachtvaar-

digheden bij lessen in sociale competentie en

burgerschap. Tegenwoordig zijn er ook richt-

puntenoverzichten voor andere vakgebieden,

zoals rekenen, taal en ouderbetrokkenheid.

Nieuw is dat er voor leraren in het Jenaplan-

onderwijs een eigen richtpuntenoverzicht is

gemaakt. Wat de ontwikkeling van nieuwe

Kompassen betreft, zien Anne-Marie en

Froukje nog vele mogelijkheden: ‘De werk-

wijze is voor van alles te gebruiken. Zo is de

methodiek van het Kompas in te zetten voor

bijvoorbeeld mentoren van brugklassen of

werknemers in de zorg. Alles is mogelijk.’

Om aan deze groeiende behoefte tegemoet te

komen ontwikkelde de CED-Groep inmiddels

een handleiding waarmee beroepsgroepen,

verenigingen en andere belangstellenden zelf

aan de slag kunnen om hun eigen Kaliber

Kompas samen te stellen.

De zeven kerncompetentiesEen leerkracht is interpersoonlijk compe-

tent, pedagogisch competent, vakinhou-

delijk en didactisch competent, organi-

satorisch competent, competent in het

samenwerken met collega’s, competent

in het samenwerken met de omgeving en

competent in reflectie en ontwikkeling.

FinancieringKaliber Kompas vloeit voort uit het Rot-

terdams Onderwijsbeleid en is in het kader

van DeltaPlus gefinancierd door de Rotter-

damse schoolbesturen en de dienst Jeugd,

Onderwijs en Samenleving.

tekst Ronald Buitelaar

Goed gekwalificeerd onderwijspersoneel is van essentieel belang voor de prestaties van kinderen. Maar hoe

houd je als leerkracht je eigen vaardigheden op peil, zonder in cursusland te verdwalen? Kaliber Kompas van

de CED-Groep geeft de antwoorden: ‘Je kunt je ontwikkelingsbehoefte kort, krachtig en bondig formuleren.’

‘Tijdens de ontwikkelfase van Kaliber Kompas

bij basisschool De Hoeksteen in Pendrecht

hebben we gezien hoe motiverend het voor

leerkrachten is om zelf te kunnen kiezen

waarin en hoe zij zich verder willen bekwa-

men. Belangrijk omdat je als leerkracht

natuurlijk zelf verantwoordelijk bent voor je

professionalisering. Met het Kompas heb je

een middel in handen om je ontwikkelingsbe-

hoefte kort, krachtig en bondig te formuleren

en kun je er op flexibele wijze aan werken.’

Elkaar scherp houdenAnne-Marie Smit is ontwikkelaar van Kaliber

Kompas en als projectmedewerker van de

CED-Groep en betrokken bij het in de praktijk

begeleiden van het gebruik ervan. Zij heeft

genoten van het enthousiasme dat onder

leerkrachten van De Hoeksteen ontstond:

‘Het invullen van en conclusies trekken uit het

Kompas werkt aanstekelijk. Concreet maken

helpt om actie te ondernemen. Collega’s

spreken elkaar aan, gaan samen boeken le-

zen en bij elkaar in de klas kijken. Heel mooi,

want op die manier ondersteun je elkaar en

houd je elkaar scherp.’

LeerkrachtvaardighedenCollega Froukje Joosten is als projectleider

vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling

van het instrument. Zij legt uit hoe Kaliber

Kompas tot stand kwam: ‘In de tijd dat wij

ons bezighielden met het ontwikkelen van

sociale-competentieprogramma’s, als ‘Kin-

deren en hun sociale talenten’, zagen we hoe

belangrijk de vaardigheden van leerkrachten

zijn bij het stimuleren van sociale competen-

tie van leerlingen.’

KerncompetentiesVanuit die gedachte werd een ontwikkelpro-

ject opgezet waarbij én aan sociale compe-

tenties en burgerschap bij leerlingen én aan

de professionalisering van leerkrachtvaar-

digheden werd gewerkt. Anne-Marie: ‘We zijn

aan de hand van de methodes voor sociale

competentie en burgerschap nagegaan welke

concrete vaardigheden en kennis leraren

Froukje Joosten ( l inks) en Anne-Marie Smit : ’De leerkrachten stellen concrete suggesties erg op prijs . ’ foto Jan van der Meijde Meer weten?

Froukje Joosten

f . joosten@cedgroep.nl

010 4071433

Ad Oskam

KALIBER KOMPAS ONDERSTEUNT LEERKRACHTEN BIJ PROFESSIONALISERING

‘Ze spreken elkaar aan en gaan bij elkaar in de klas kijken’

SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER

8 9

tekst Ronald Buitelaar

Hoe bereik ik dat ouders en leerkrachten weer op een constructieve wijze

met elkaar gaan communiceren? Dat was de opgave waarvoor directeur

Wim Hoogerboord van de Vreewijkschool zich bij zijn aantreden gesteld

zag. Hij introduceerde het Kaliber Kompas en constateert al na een jaar

opmerkelijke verbeteringen: ‘Leerkrachten nemen weer initiatief, waardoor

ouders zich betrokken voelen bij school en onderwijs.’

‘Het enthousiasme werkt aanstekelijk’

Meer weten?

Anne-Marie Smit

a.smit@cedgroep.nl

010 4071662

Patricia van der Zweth: ‘ Investeren in ouders is belangrijk. ’ foto Jan van der Meijde

Toen Wim Hoogerboord bijna twee jaar ge-

leden directeur werd van de Vreewijkschool

in Rotterdam, viel hem op dat er behoorlijke

problemen waren met de wijze waarop de

school met de ouders communiceerde: ‘Het

was een vanuit het verleden gegroeide situ-

atie die belemmerend werkte op de ontwikke-

ling van school en leerkrachten.’

Verwarring en conflictenLeerkracht Annemiek Bramsen (groep 4)

geeft een voorbeeld: ‘De onduidelijke wijze

waarop er aan ouders verslag gedaan werd

van de vorderingen van hun kind zorgde voor

veel verwarring en conflicten. Met als gevolg

dat leerkrachten steeds vaker het contact met

ouders gingen mijden. Een ontwikkeling, die

wij wel onderkenden, maar die we niet wisten

te doorbreken.’

ConfronterendAls het schoolteam besluit om met behulp

van Kaliber Kompas te analyseren hoe

leerkrachten met ouders omgaan, wordt de

leerkrachten al snel duidelijk waar de schoen

wringt. Annemiek: ‘Ik vond het nogal con-

fronterend om te moeten constateren dat ik

ouders eigenlijk alleen maar belde als ik iets

negatiefs te melden had. Dat had ik tot dat

moment helemaal niet in de gaten.’

Dagelijks contactEen ervaring waarmee Annemiek niet alleen

stond. Collega Patricia van der Zweth (groep

3) kwam tot de ontdekking dat zij de ouders

van haar groep onvoldoende betrok bij het wel

en wee in de klas: ‘Bij de kleuters is er veel

dagelijks contact. In groep 3 is dat opeens

over. Dan gaat de deur in veel gevallen let-

terlijk dicht als de les begint. Precies op het

moment dat het echte leren begint en ouders

graag op de hoogte blijven van de ontwikke-

lingen.’

Eigen richtpunten formulerenDe analyse die volgde op het invullen van

het Kompas leidde tot een teambespreking

waarbij vervolgafspraken werden gemaakt.

Wim: ‘Tijdens dat overleg werd duidelijk

hoe belangrijk het is om dit soort zaken

met elkaar te delen. Het uitwisselen zorgde

voor veel herkenning en de afspraak om een

training te volgen in het voeren van slecht

nieuws gesprekken. Daarnaast spraken we

af dat elke individuele leerkracht zijn eigen

richtpunten zou formuleren, waaraan gewerkt

zou gaan worden.’

KijkochtendenVoor Annemiek betekende het dat zij zichzelf

ten doel stelt om maandelijks met minimaal

twee tot drie ouders een gesprekje te voeren,

waarbij de aanleiding van positieve aard moet

zijn: ‘Ik merkte al snel dat ik daardoor een

veel betere band met ouders kreeg zodat

slecht nieuws ook minder zwaar viel.’ Patricia

besloot tot het instellen van kijkochtenden

waarbij kinderen zelf kunnen vertellen waar-

mee zij bezig zijn en wat ze geleerd hebben:

‘Ouders brengen hun kind ’s morgens naar

school en lopen daarom makkelijk naar bin-

nen. Het is gewoon elke keer propvol en het

gaat allemaal heel gezellig en gemoedelijk.’

Ontwikkeling doorgemaaktHet gevolg van deze en acties van andere

leerkrachten is dat zowel ouders als leer-

krachten inmiddels een ontwikkeling hebben

doorgemaakt die het onderwijs en de school

ten goede zijn gekomen. Wim: ‘Ik merk dat

leerkrachten en ouders steeds enthousiaster

worden. Een enthousiasme dat aansteke-

lijk werkt en een olievlekwerking heeft op

anderen.’ Patricia: ‘Voor ons is het investeren

in ouders belangrijk omdat we hen hard nodig

hebben om de leerlingenresultaten omhoog

te krijgen. Het is daarom fantastisch dat er

steeds meer ouders bereid zijn om te helpen

met bijvoorbeeld het inoefenen van de tafels

of het klokkijken.’

TramontwikkelingWim ziet dan ook zeker mogelijkheden voor

vervolgstappen: ‘Ik zie Kaliber Kompas voor

ouderbetrokkenheid als een kick-off die wat

mij betreft gevolgd kan worden door Kompas-

sen voor andere domeinen. Ik merk namelijk

dat het Kompas niet alleen goed is voor de

individuele ontwikkeling van leerkrachten,

maar ook voor de teamontwikkeling en daar-

mee voor de hele schoolontwikkeling. En dat

is voor onze school van het grootste belang.’

KALIBER KOMPAS GOED VOOR TEAMONTWIKKELING

SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER

10 11

‘Scores omhoog door compleet anders te werken’

tekst Marijke Nijboer

Het stempel ’zeer zwak’ kwam vorig jaar niet helemaal onverwacht voor de Don Boscoschool in Lisse.

De Vliegende Brigade verbreedde en versnelde het verbeterproces. Een jaar later wordt er compleet

anders gewerkt en gaan de scores omhoog.

De sbo-school van de Aloysius Stichting had

de CED-Groep al ingeschakeld om de zorg-

route te verbeteren. ‘We waren met hun hulp

al druk bezig met het invoeren van hande-

lingsgericht werken,’ vertelt intern begeleider

Marianne van der Voort.

Het team leerde om het onderwijs te baseren

op leerlingobservaties. De leerling- en

groepsbesprekingen worden toegespitst op

de onderwijsopbrengsten. Van daaruit worden

per kind per vak de ontwikkelingsperspectie-

ven geformuleerd. Dat leidt tot telkens drie

verschillende instructie-arrangementen.

Betere instructieMet het predikaat ’zeer zwak’ kwamen een

paar aanbevelingen van de inspectie mee.

Marianne: ‘De inspectie vond dat naast de

zorgstructuur, ook de wijze van instructie

moest verbeteren.’ Ook was er kritiek op de

taalmethode van de school. Willy van der

Veldt, intern begeleider en remedial teacher:

‘Onze methode voldeed niet meer aan de

kerndoelen. De inspectie beval Taaltrapeze

aan. Die methode is heel geschikt voor het

sbo omdat er veel aandacht wordt besteed

aan de woordenschat, een zwak punt bij veel

sbo-leerlingen.’

Planmatig en doelgerichtIn mei 2010 haalde de school de Vliegende

Brigade in huis. Edith Fintelman van de CED-

Groep werkt met de school toe naar een meer

planmatige en doelgerichte aanpak. Zij traint

de intern begeleiders om een coachende rol

aan te nemen. Marianne: ‘We verbeteren

onze klassenconsultaties. We leren om het

groepsgebeuren en de wijze van instructie

te observeren. Na afloop bespreken we met

de leerkracht het didactisch handelen. We

stellen vragen, wijzen op goede en verbeter-

punten. Dat moet allemaal leiden tot meer

continuïteit.’

Organisatie van de klasEdith traint de Don Boscoschool daarnaast in

het werken met het GIP-model (Groeps- en

individueel gericht pedagogisch en didactisch

handelen). Dit richt zich op een goede organi-

satie van de klas. De leerlingen weten wat er

van hen wordt verwacht en leren zelfstandig

werken en plannen. Ze zitten in groepjes om

hun sociale en emotionele ontwikkeling te

stimuleren. De leerkracht heeft zo meer tijd

voor groeps- en individuele instructie.

WeerstandIn het begin was er in het team wel wat

weerstand tegen al die veranderingen, zegt

Marianne. ‘Mensen vonden dat de werk-

druk omhoog ging.’ Willy: ‘Je noteert in

een groepsoverzicht voor alle leerlingen de

resultaten, stimulerende en belemmerende

factoren en individuele doelen. Je zet de re-

sultaten af tegen de individuele doelen en zo

wordt duidelijk wie er bijvoorbeeld verlengde

instructie of een zorgvuldige opstart nodig

hebben. Die kinderen cluster je. Het is veel

werk, maar het levert uiteindelijk veel op.’

Scores gaan omhoogMarianne: ‘Dat beginnen we nu te zien. Het

motiveert en maakt het hele proces gemak-

kelijker.’ De scores voor technisch lezen en

rekenen gaan omhoog; in de bovenbouw gaat

spelling beter.

Dit voorjaar eindigt de begeleiding door de

Vliegende Brigade. De school heeft sinds

november 2010 weer een basisarrangement.

Marianne heeft er vertrouwen in dat de verbe-

tering door zal zetten: ‘We zijn veel alerter

geworden.’ Het team heeft besloten dat ook

de rekenmethode aan vervanging toe is. Willy:

‘We gaan nu werken aan individuele leerlijnen

en ook een volgsysteem voor de sociaal-

emotionele ontwikkeling opzetten.’

Vliegende BrigadeDe Vliegende Brigade, een samenwerking

tussen de CED-Groep, Research voor Be-

leid en Oberon, helpt in opdracht van OCW

basis- en sbo-scholen binnen een jaar van

het predikaat zeer zwak af. Het verbeter-

traject levert op elke school maatwerk.

Deskundigen ondersteunen de school bij

het inrichten van onderwijsarrangemen-

ten, scholen leerkrachten in didactisch

handelen, ondersteunen de directeur of

observeren in de klas om specifieke leer-

krachten verder te helpen.

Scholen kunnen kiezen uit verschillende

modules die aansluiten op de inspectie-ei-

sen: leerstofaanbod voor taal en rekenen;

didactisch handelen; leertijd; ontwikke-

lingsperspectief en zorgroute; kwaliteits-

zorg; leerlingvolgsysteem en zorgstruc-

tuur; en managementondersteuning.

Uitgangspunt is de datagestuurde onder-

wijsverbetering. Op basis van informatie

uit het leerlingvolgsysteem geven scholen

sturing aan hun onderwijs. Verbeter-

trajecten starten met een nulmeting,

werken met SMART-geformuleerde doelen

(eenvoudig en eenduidig opstellen en

controleren van doelstellingen – red.) en

eindigen met een evaluatie. De Vliegende

Brigade besteedt aandacht aan de borging

van verbeteringen, ook op bestuursniveau.

De inzet is om leerkrachten, directeuren

en bestuurders te enthousiasmeren voor

planmatig werken, zodat de verbetering

beklijft. De CED-Groep heeft de regie. De

Vliegende Brigade wordt ondersteund door

pedagogische centra, begeleidingsdien-

sten, besturenorganisaties en de AVS.

De Tandem besloot om meer te variëren in de wijze van oefenen en zoveel mogelijk de dialoog met de leerlingen te zoeken. foto Jan van der Meijde

Meer weten?

Edith Fintelman

e.f intelman@cedgroep.nl

06 13250995

info@vliegendebrigade.com

VLIEGENDE BRIGADE HELPT DON BOSCO WEER IN HET ZADEL

SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER

12 13

tekst Renate Rothstegge

In opdracht van de WEC-Raad ontwikkelde de CED-Groep in samenwerking

met het onderwijsveld leerlijnen voor alle clusterscholen. Het Auris College

in Goes, een cluster 2 vso-school met 87 leerlingen, zocht voor het invoe-

ren van het werken met leerlijnen hulp bij de CED-Groep. Inmiddels kijkt

men terug op een geslaagd traject.

Tot enkele jaren terug werkte het Auris Col-

lege nog zonder leerlijnen. Directeur Marcel

Provoost: ‘De docenten hadden wel impliciete

leerlijnen in hun hoofd en we waren ook druk

met het onderwerp bezig, maar we kwamen

er zelf niet goed uit. Een algemeen pro-

bleem is dat er voor cluster 2 scholen weinig

doorgaande leerlijnen beschikbaar zijn. In

2008 is vanuit de Auris Groep aan een aantal

partijen opdracht gegeven voorstellen voor

het invoeren van leerlijnen te doen. We kozen

uiteindelijk voor de CED-Groep, onder andere

vanwege hun concrete implementatie. Start-

punt van het traject was de vraag: wat willen

we als team met en voor onze leerlingen?

Daarna hielden we ons bezig met de prakti-

sche invulling daarvan.’

Team kiest vakkenHet Auris College leidt niet op voor een

diploma, maar voor aansluiting op niveau 1 of

2 van het mbo of uitstroom naar – eventueel

aangepaste – arbeid, zo vertelt Marcel. ‘We

zijn er voor kinderen van 1 tot 20 jaar met een

communicatieve en/of auditieve beperking.

In de praktijk is zo’n 15% van onze leerlingen

slechthorend; de rest kampt met ernstige

spraak- en taalproblemen. De leerlingen heb-

ben uiteraard recht op de ’gewone’ vakken.

Daarnaast is voor hun aandacht voor zaken

als leren leren, communicatieve redzaamheid

en de sociaal emotionele ontwikkeling van

het grootste belang. We besloten daarom als

team ons in eerste instantie te richten op het

invoeren van leerlijnen voor die gebieden.’

Huiswerk voor docentenOnder begeleiding van CED-adviseur Mar

Noordegraaf is tijdens bijeenkomsten met

het hele team gebrainstormd, zijn lesexpe-

rimenten voorgesteld, zijn video-opnamen

van experimenten besproken, enzovoort. ‘De

docenten kregen ook ’huiswerk’ mee, waar-

onder het inschatten van de eigen leerlingen.’

Tastbaar resultaat is een overzicht van het

omzetten van de leerlijnen in een beschrijving

per doel, voorzien van de praktische werkwij-

ze om dat doel te bereiken. Om een en ander

te verduidelijken geeft Marcel het volgende

voorbeeld. ‘Bij een doel op het eerste niveau

– dat is het niveau waarop gewerkt wordt als

de kinderen op school komen – bedenken

en vertellen leerlingen hoe zij een taak gaan

AURIS COLLEGE GOES BLIJ MET LEERLIJNEN

Meer weten?

Mar Noordegraaf

m.noordegraaf@cedgroep.nl

010 4071472

‘Implementatietraject bracht cultuuromslag’

aanpakken. Ze passen dat een aantal keren

toe en vervolgens kan de docent die vaardig-

heid aftekenen. De docent moet natuurlijk wel

de voorwaarden voor leerlingen scheppen om

op die manier te kunnen werken.’

De leerlijnen en de praktische uitwerking zijn

zowel in een map als digitaal voor de team-

leden beschikbaar. ‘Leren leren, communi-

catieve redzaamheid en sociaal-emotionele

ontwikkeling zijn niet alleen vakken op het

rooster geworden, de aandacht voor deze

leergebieden is vakoverstijgend: ieder teamlid

kan iedere leerling op elk moment aanspre-

ken op wat er geleerd is.’

Leerlingen kunnen meer‘Voorheen werkten we vooral leerlingvolgend,

nu gaan we uit van de leerstof. Opvallend

genoeg blijkt nu dat de leerlingen veel meer

kunnen dan voorheen of dan we vroeger

dachten. Het werken volgens de leerlijnen

‘Voorheen werkten we leerlingvolgend, nu gaan we uit van de leerstof’daagt ze meer uit en dat heeft meetbaar een

positief resultaat. Zo weten we dat onze leer-

lingen aan het einde van het tweede leerjaar

zelfstandiger zijn dan vroeger aan het einde

van het vierde jaar’, aldus Marcel.

Gezamenlijk gedragenMar Noordegraaf begeleidde het team van het

Auris College gedurende twee schooljaren.

Marcel: ‘Het ging om circa zes bijeenkomsten

van een middag per schooljaar. Het hele team

was er vanaf het allereerste begin bij betrok-

ken. Groot voordeel is dat de manier waarop

we nu werken echt door iedereen gedragen

wordt. Sommige teamleden vonden het

aanvankelijk een beetje lang duren allemaal,

maar je hebt die tijd nodig om er iets geza-

menlijks van te maken. Zonder al die bijeen-

komsten zou ongetwijfeld iedereen weer zijn

eigen draai aan de leerlijnen hebben gegeven.’

Het Auris College voert inmiddels zelfstandig

leerlijnen voor de overige vakken in.

‘De leerlingen kunnen nu veel meer dan voorheen of dan we vroeger dachten. ’ foto’s archief CED-Groep

SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER

‘Vroeger was een boek een boek, nu doe je

er meer mee’, noemt pedagogisch mede-

werker Miranda Gibson als één van de vele

voorbeelden waarom zij graag met Uk & Puk

werkt. Het programma maakt haar bewust

van de vele mogelijkheden om vaardigheden

van kinderen aan te boren en te prikkelen.

‘Je leest niet alleen voor, maar je stelt ook

vragen over begrippen die in het verhaal

voorkomen: warm, koud, kleuren, vormen,

aantallen.’ Neem het prentenboek over de

mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept

heeft. Miranda gebruikt het om kinderen aan

te spreken op rekenvaardigheden. ‘Er komen

allerlei voorwerpen en aantallen in voor

waarop ik doorga.’

Signalen oppikkenDe Uk en Puk-training van de CED-Groep,

die Miranda en haar collega Anne-Marie

Achterberg binnenkort afronden, maakt hen

bewuster van hun handelen. Zij herkennen

kansen die kinderen vooruithelpen in hun

ontwikkeling.

‘Eerst stimuleerden wij kinderen meer intuï-

tief’, schetst Miranda, ‘De training geeft hand-

reikingen en achtergrondinformatie die ons

duidelijk maakt hóé wij moeten stimuleren.’

Ook Anne-Marie is zich meer bewust van haar

handelen: ‘Ik denk meer na over waarom ik

iets doe. Als ik vroeger merkte dat een kind

moeite had met puzzelen, ging ik dat extra

oefenen, maar bleef daarin hangen. Nu weet

ik dat slecht puzzelen een signaal kan zijn

van problemen met rekenen en onderschei-

den van vormen en kleuren. Dus doe ik meer

spelletjes die tot rekenen prikkelen en laat ik

zo’n kind tekenen en kleuren.’

Kinderen komen losSinds de invoering van Uk & Puk zien Anne-

Marie en Miranda in alle activiteiten mogelijk-

heden om kinderen te stimuleren. Kringge-

sprekken zijn niet meer alleen gezellig, maar

geven kinderen ook de kans om te praten.

‘De kinderen komen meer aan bod’, consta-

teert Miranda, ‘we betrekken iedereen bij het

gesprek, we vragen meer, gaan uitgebreider

op zaken in. Is je moeder jarig? Is het feest?

Kinderen die niet goed durven praten, zet ik

niet meer naast me, maar tegenover me. Ik

heb ze in beeld en kan ze aan het woord laten,

met algemene aandacht voor hun verhaal.

Kinderen die niets durfden te zeggen, komen

nu los.’

Rol locatiemanagerPuk helpt kinderen over de brug, merken de

pedagogisch medewerkers. Zoals het meisje

dat alleen met haar eigen vertrouwde groepje

durfde mee te doen. Anne-Marie: ‘Toen ik

haar Puk als vriendje meegaf, voelde zij zich

zo veilig dat ze zich wel bij dat andere groepje

durfde aan te sluiten.’

Kindobservaties zijn met Uk & Puk een stuk

effectiever geworden, is de ervaring van beide

collega’s en hun leidinggevende Gitte van

Leeuwen.

Anne-Marie: ‘Eerst moesten wij hele boek-

werken invullen, maar nu zien we na een

observatie met de ’Zo-lijsten’ sneller waar

het eventueel aan schort.’

‘We kunnen dat op een meer gestructu-

reerde wijze doen’, aldus Gitte, ‘omdat we de

termijnen vastleggen en nu werken vanuit het

theoretische kader dat in de training wordt

geboden. In de training wordt de rol van de

Meer weten?

Karin van der Meulen

k.vandermeulen@cedgroep.nl

010 4071724

‘Ik herken nu eerder de kansen die kinderen vooruit helpen. ’ foto Jan van der Meijde

tekst Ineke Westbroek

Toen Kinderopvang SKR in Ridderkerk twee jaar geleden een programma

zocht om de pedagogische kwaliteit te verbeteren, was de keuze snel

gemaakt. Het werd Uk & Puk vanwege de praktijkgerichtheid, de materia-

len en de mogelijkheden tot uitbreiding en verdieping van methodes om

kinderen in hun ontwikkeling te stimuleren.

14 15

KINDERDAGVERBLIJF SKR RIDDERKERK

‘We lopen de hele dag met voelsprieten’

locatiemanagers benadrukt. Op de werkvloer

zijn zij van belang in de aansturing, de coa-

ching en de facilitering in het vve-proces. Zij

bewaken de voortgang van vve en zijn hierin

de aanspreekpunten.’

Miranda: ‘Tijdens de kindbesprekingen maakt

Gitte concreet waaraan wij moeten werken,

wat ons alert maakt. We lopen de hele dag

met voelsprieten.’

Training Uk & PukMet de Uk & Puk-training traint de CED-

Groep pedagogisch medewerkers in het

werken met het programma Uk & Puk

(CED-Groep en uitgeverij Zwijsen). Het

programma richt zich op de ontwikkeling

van taal, rekenen, motoriek en sociaal-

emotionele vaardigheden.

Belangrijker nog dan het kunnen uitvoeren

van de activiteiten, is de bewustwording

van de invloed van interactie en interven-

ties. De centrale vraag: hoe kan ik met

mijn gedrag de brede ontwikkeling van

kinderen stimuleren? De training maakt

pedagogisch medewerkers bewust van

eigen gedrag, eigen competenties en kwa-

liteiten. Daardoor zetten zij bewust eigen

vaardigheden in. Zij scherpen deze vaar-

digheden aan en herkennen en creëren

kansen om de ontwikkeling van kinderen

te stimuleren.

16 17

Het bootje vullen met knikkers tot het zinkt . foto CED-Groep

MAGiTO

Passend Presteren!Het onderwijs moet beter gaan pres-

teren. Want we moeten als Nederland

internationaal bij de top-5 van de ken-

niseconomieën komen. Om onze welvaart

op peil te houden in de internationale

concurrentieslag, lijkt dat inderdaad

belangrijk.

Dus investeren in (na)scholing van leer-

krachten, voor- en vroegschoolse educa-

tie, moderne leermiddelen, enzovoorts,

enzovoorts. Zou je zeggen… toch? Of op

zijn Amerikaans: ‘Put your money where

your mouth is!’

Ik merk er niks van. U?

Ja, de ambitie wordt volop beleden.

Strenger toetsen, zeer zwakke scholen

eerder sluiten... veel verbale krachtpat-

serij, maar middelen?

Oh ja, toch. Er komt geld vrij uit de

bezuiniging op het passend onderwijs.

Driehonderd miljoen bezuinigen op de

zwaksten, en dan gedeeltelijk herin-

vesteren in de sterkeren. Zoiets als de

tekorten van de topclubs in het voetbal

oplossen door het jeugd- en amateur-

voetbal op te heffen. Kijkt toch niemand

naar op de televisie. Of een medische

kliniek sluiten vanwege te veel zieken.

Laat de huisartsen het maar oplossen.

Rare vergelijkingen? Ja, voor een deel.

Maar wie toppers alleen goed kan laten

presteren ten koste van de zwakkeren, is

geen knip voor zijn neus waard. De keuze

is niet beter presteren of passend onder-

wijs, maar passend presteren!

In april organiseerde Stichting Instituut Het Centrum de tweede editie van het Talentenfestival in Ahoy Rotterdam. De CED-Groep was erbij.

Tijdens het Talentenfestival hebben duizenden kinderen proefjes, workshops en activi-

teiten op het gebied van techniek, media en communicatie kunnen doen. Zo konden ze

ervaren op welk gebied hun talenten liggen.

De kinderen konden bij de stand van de CED-Groep uitproberen hoeveel knikkers er in een

zelf gemaakt bootje van zilverpapier gaan zonder dat het bootje zinkt. Het winnende kind

heeft het voor elkaar gekregen om het bootje met 226 knikkers (!) te laden voordat het

begon het zinken.

Ook viel er bij de stand informatie in te winnen over alle activiteiten, producten en diensten

die de CED-Groep biedt als het gaat om het ontwikkelen van talenten.

Het winnende kind heeft inmiddels twee bioscoopbonnen opgestuurd gekregen.

CED-Groep steunt SOS KinderdorpAlle 350 CED-medewerkers deden vorig jaar mee aan de verkiezing van een goed doel voor de organisatie.

Er moest een relatie zijn met de CED-filosofie: ieder kind heeft recht om zijn of haar talenten te ontplooien.

De uitslag: SOS Kinderdorpen.

De CED-Groep is erg blij met de keuze voor

het SOS Kinderdorp Meru in Kenia. Algemeen

directeur Theo Magito: ‘Het is precies wat wij

belangrijk vinden. In Meru wordt de meest

kwetsbare groep kinderen opgevangen,

namelijk kinderen die er helemaal alleen voor

staan. Je kunt als kind nog zoveel talenten

hebben, zonder een ’thuis’ kun je die niet

goed ontwikkelen en is het heel moeilijk

om uit te groeien tot kansrijke volwassene.’

Om de CED’ers op de hoogte te hou-

den van het reilen en zeilen in Meru,

stuurt de ’dorpsdirecteur’ regelmatig

een brief. Een fragment uit de meest

recente.

SOS Kinderdorp Meru heeft bewogen tijden achter de rug. Tijdens gewelddadige rellen na de verkiezingsuitslag van 2007 raakten veel kinderen hun ouders kwijt. Gelukkig heeft de organisatie van SOS Kinderdorpen Kenia een groot aantal van hen kunnen herenigen met ouders of fami-lie. Kinderen voor wie dat niet lukte, zijn in één van de vier kinderdorpen geplaatst.Onder de nieuwkomertjes in kinderdorp Meru bevinden zich drie broertjes en hun zusje die hun vader en moeder tijdens een storm verloren. De kinderen werden aanvankelijk ondergebracht bij hun oma. Maar de oude dame bleek niet in staat voor ze te zorgen. Om aan wat geld te ko-men, verzuimde de oudste jongen school en ging werken. Dat bleek onvoldoende. De kinderen raakten verwaarloosd en uit-eindelijk werd de hulp van SOS Kinderdor-pen ingeroepen. Het viel niet mee om hen te plaatsen. Het beleid van de organisatie is om biologische broers en zussen nooit van elkaar te scheiden. In Meru konden ze gelukkig samen opgenomen worden. In het begin hadden ze het moeilijk. Hun nieuwe broers en zussen in het SOS-gezin verstonden hun lokale taal niet. Dankzij het engelengeduld van hun SOS-moeder en de goede begeleiding voelden de kinderen zich na verloop van tijd veilig en geliefd. Ze zijn dol op hun SOS-moeder en hebben een groot vertrouwen in haar. De kinderen gaan ook met plezier naar school.

www.soskinderdorpen.nl

Over uitwisseling tussen donateur en kin-

derdorp vertelt hij: ‘In de meivakantie heeft

CED’er Froukje Joosten een bezoek gebracht

aan het kinderdorp Meru en de omgeving.

Haar verslag is te lezen op www.cedgroep.nl.

Verder kijken we nog hoe we onze kennis en

expertise kunnen inzetten voor de kinderen

in Meru. Een idee is bijvoorbeeld om één van

onze methodes in het Engels te vertalen zodat

die in Kenia gebruikt kan worden.’

CED-Groep op Talentenfestival

AGENDA

18 19

start 6 septemberDyslexiecoach po/vo

start 22 september

Cursus Coaching

start oktober SVIB, basistraining

CURSUSSEN KINDEROPVANG

start 8 september

NCKO module 1: Kwaliteitsmonitor

start 12 septemberIntern begeleider voor kov en psz

start oktoberGriT: Groepsleidster interactie training

CURSUSSEN PRIMAIR EN SPECIAAL ONDERWIJS

start 6 septemberRADslagtrainer

start 19 september

Basiscursus Leesspecialist

start 29 september

Basiscursus Intern Begeleider

start 20 septemberTaalcoördinator Plus

start 5 oktoberiCoach po

start 10 oktoberHerzie Dyslexie

start 12 oktoberRekenspecialist

start 13 oktober

Basiscursus Bouwcoördinator

start 13 oktoberBasiscursus Gedragsspecialist

CURSUSSEN VO, VSO EN MBO

start 16 september

Basiscursus Zorgcoach

start 12 oktober

Basiscursus Zorgcoördinator

start 3 oktober

Basiscursus Taalcoördinator

VERDER SPECIALISEREN?Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor prijzen en data.

StuDIeDaGen en WoRKShoPS cuRSuSSen

BInnenKoRt

25 mei studieochtend Aan de slag met Nieuwsbegrip Basis25 mei studiemiddag Nieuwsbegrip invoeren als methode voor begrijpend lezen8 juni workshop Mindfulness31 augustus workshop Mindfulness7 september workshop Lezen rond de Kinderboekenweek21 september studieochtend Huiselijk geweld: Meldcode en zorgstructuur po/so21 september workshop (H)erkennen van kindermishandeling po/so5 oktober workshop Werken met knuffels5 oktober workshop Gesprekken met ouders over (vermoedens van) kindermishandeling5 oktober studieochtend Hoogbegaafdheid5 oktober studiemiddag Middelen en materialen hoogbegaafden10 oktober workshop Stimulerende werkvormen bij spreekvaardigheid

18 mei CED-DicteeIeder jaar organiseert de CED-Groep het CED-dictee. De beste spellers uit

Rotterdam en omstreken strijden om een felbegeerde wisselbeker.

20 juni Kinderopvang in de 21e eeuw Op maandag 20 juni organiseert de CED-Groep een inspirerende informatie-

bijeenkomst voor directieleden, pedagogen, regio- en locatiemanagers in de

kinderopvang. Na de inleiding kunt u kiezen uit de volgende workshops: Inte-

graal Kindcentrum, Inspectiekader – kwaliteit, pedagogisch kader voor bso,

actuele ontwikkelingen (waaronder startgroepen/groep nul) en Hoe positio-

neer ik mijn instelling. Kosten € 25,- p.p.

start 5 september IKC Seminars 2011-2012CED-Groep en Stichting Brede School Nederland organiseren in 2011-2012

een groot aantal IKC seminars. Laat u inspireren en neem deel aan seminars

als Alles onder één dak’, Blikveld en fundament, Beheer en exploitatie en

Samen voor ons eigen. De zestien verschillende seminars bestaan ieder uit

twee bijeenkomsten van drie uur; in Rotterdam, Veldhoven of Maartensdijk.

Kosten € 195,- per seminar van twee bijeenkomsten, inclusief lunch.

21 en 28 september Regionale Jonge Kinddagen Science 2011Op 21 september (ss Rotterdam) en 28 september (Olympisch Stadion

Amsterdam) zijn er de Regionale Jonge Kinddagen Science vol inspirerende

workshops. Deze dagen zijn speciaal bedoeld voor leerkrachten van groep 1

en 2 van de basisschool, pedagogisch medewerkers van kinderdagverblijven,

peuterspeelzalen, buitenschoolse opvang en gastouders.

Meer informatie: h.vandenbemt@cedgroep.nl.

Conferenties begrijpend lezenDe conferentie over begrijpend lezen van oktober 2010 was zo goed bezocht

dat het Kenniscentrum Begrijpend Lezen komend schooljaar een nieuwe

conferentie organiseert. Deze zal op diverse plaatsen in Nederland worden

gehouden. Lees meer op www.kcbegrijpendlezen.nl

CURSUSBUREAU

Trainingen, cursussen en workshops 2011-2012

De nieuwe cursusbrochure is uit!

IN DE NIEUWE CURSUSBROCHURE VINDT U KORTE BESCHRIJVINGEN VAN CURSUSSEN, TRAININGEN, WORK-

SHOPS, CONFERENTIES EN STUDIEDAGEN VOOR PRIMAIR EN SPECIAAL ONDERWIJS. VOOR VOORTGEZET

ONDERWIJS EN KINDEROPVANG ZIJN ER APARTE BROCHURES. OP WWW.CEDGROEP.NL/CURSUSSEN VINDT

U LANGERE BESCHRIJVINGEN, ACTUELE DATA EN PRIJZEN. BENT U GEÏNTERESSEERD IN EEN CURSUS,

NEEM DAN VOORAL EEN KIJKJE OP DE SITE. U KUNT ZICH DAAR ONLINE INSCHRIJVEN.

Specialisten in het onderwijsIn verband met de invoering van

de functiemix zijn er nieuwe

post–hbo cursussen ontwikkeld

voor de specialisten in spé. Na

de basiscursussen voor de Intern

begeleider, de Rekenspecialist,

iCoach en de Taalcoördinator zijn

er nu ook basiscursussen voor

de Leesspecialist, de Gespeciali-

seerd ambulant leesbegeleider,

de Gedragsspecialist en de Zorg-

coach en -coördinator vo. Het zijn

pittige éénjarige opleidingen voor

de leerkrachten en docenten die

breder inzetbaar willen zijn en

zich willen specialiseren. Naast

aandacht voor vakinhoud, vak-

didactiek en passend onderwijs

worden gesprekstechnieken en

begeleidingsvaardigheden ook

getraind. Hierdoor kan de nieuw

verworven kennis beter overdra-

gen worden op de collega’s en

profiteert de hele school van deze

professionalisering.

Opbrengstgericht en datagestuurdDe Inspectie van het Onderwijs gaat strenger

toezien op opbrengstgericht onderwijs. De

CED-Groep kan u helpen bij deze uitdaging.

Onze cursusleiders en onderwijsadviseurs

kunnen u meer vertellen over de wijze waarop

u door datagestuurd te werken naar bepaalde

opbrengsten toe kunt werken. In de cursus-

brochure vindt u het aanbod met cursussen

voor directies en intern begeleiders.

Meer weten?

Lot Hannik

cursusbureau@cedgroep.nl

PassendDaarnaast moet passend onderwijs verder

vorm krijgen, ondanks alle bezuinigingen.

Deze uitdaging is ongetwijfeld nog veel

groter. Hoe komt u als (midden)managers,

leerkrachten en docenten zover dat u met

elkaar alle kinderen met al hun verschillende

onderwijsbehoeften passend onderwijs kunt

bieden? Reken maar dat u de op deze pagina

genoemde specialisten hard nodig heeft.

Kwaliteit en zorg binnen de kinderopvangHet Nederlands Consortium Kin-

deropvang Onderzoek (NCKO) heeft

een instrument ontwikkeld om de

pedagogische kwaliteit van de op-

vang in kinderdagverblijven voor 0-4

jarigen te meten: de NCKO-Kwali-

teitsmonitor. De CED-Groep heeft in

samenwerking met het NCKO twee

cursussen ontwikkeld om die moni-

tor goed te kunnen gebruiken.

Ook is er veel vraag naar oplei-

dingsmogelijkheden voor intern

begeleiders en de taaltraining voor

pedagogisch medewerkers. De

eerste cursus wordt inmiddels jaar-

lijks in vier verschillende plaatsen

gegeven.

Advies en maatwerkVrijwel alle cursussen, trainingen

en workshops zijn op maat in te

kopen voor uw school, kinderdag-

verblijf, bestuur of samenwerkings-

verband. Neem daarvoor contact

op met uw accountmanager van de

CED-Groep. Heeft u nog geen ac-

countmanager, dan kunt u contact

opnemen met het Cursusbureau. Wij verwij-

zen u dan graag door. Ook voor adviesvragen,

visie-ontwikkelingen en Vliegende Brigades

kunt u bij ons terecht.

Bekijk het nieuwe cursusaanbod voor hetvoortgezet onderwijs!www.cedgroep.nl/cursussen

• Basiscursus Taalcoördinator

• TVO-coach

• Stimulerende werkvormen spreekvaardigheid

• Taalstimulerende coachingsgesprekken

• Taalstimulerende schrijfdidactiek

• Werken met Woordenweb

• Werken met Nieuwsbegrip

• Nieuwsbegrip invoeren in het vo

• De dyslexiecoach

• De zorgcoördinator

• Zorgcoach

• Basismodule Zorgleerlingen in het vo

• Verdiepingsmodule: Autisme

• Huiselijk geweld; meldcode en zorgstructuur

• (H)erkennen van kindermishandeling

• Omgaan met (pre)pubers

• Rekenspecialist

Adv-Klasse-)4_11:Omslag-catalogus_DRUKKER 19-04-11 13:30 Pagina 1