Verantwoord aan de slag

conferentie onconventioneel gas Dinsdag 4 oktober 2011

Henk Duyverman

• Directeur Brabant Resources

• Dr. in de geologie

• 37 jaar olie en – gasindustrie ervaring bij o.a. Shell ,Statoil

• & TNO

2

Verantwoord aan de slag

Verantwoord aan de slag

Gasland en de feiten

Brandend kraanwater • geen verbinding drinkwater en boorput

Vissterfte in rivier • lozing verontreinigd water uit kolenmijn

Verhoogd benzeengehalte bij omwonenden • alleen geconstateerd bij rokers

• bij andere omwonenden normale waarden

4

Verantwoord aan de slag

Cuadrilla Resources

5

Verantwoord aan de slag

• Actief in Nederland, Engeland en Polen

• Booractiviteiten begonnen in 2010

• Brabant Resources BV; EBN 40 % aandeel

• State of the art apparatuur

• Specialist in schaliegas

• 200 jaar ervaring

Wat is schaliegas?

• Schaliegas = aardgas

• Schaliegas = winning aardgas (methaan) uit schalielagen

• Schaliegas in Brabant = 3000 tot 4000 meter onder de grond

6 Cuadrilla Resources

Verantwoord aan de slag

Onze manier van werken is verantwoord

7

Verantwoord aan de slag

• We gebruiken nieuwe, moderne boorinstallatie

• De boor- en fracktechniek die we toepassen, is conventioneel en gangbaar in Nederland

• We bouwen een veilige boorput

• We zijn gehouden aan de strenge Nederlandse wet- en regelgeving

• We worden nauwlettend gecontroleerd door Staatstoezicht op de Mijnen

Bescherming grondwater

8

Verantwoord aan de slag

• Een ‘waterdichte’ en professionele boorsite

• Een stalen boorput, verbuizingen en cementlagen

• Monitoren waterkwaliteit

9

Voorbereiding site

Egaliseren

Goot aanbrengen rond terrein

Vloeistofdichte laag aanleggen

Verantwoord aan de slag

Gas in grondwater

10

Verantwoord aan de slag

• ZELDZAAM: jaarlijks > 40.000 nieuwe putten in VS; in enkele gevallen gaat er iets mis

• HERSTELBAAR: door permanente monitoring snel ontdekt en verholpen

• TE VOORKOMEN: gebruik van best practices voor ontwerp en bouw van boorput

Slechte put

12

Verantwoord aan de slag

Goede put

13

Verantwoord aan de slag

Goede put

14

Verantwoord aan de slag

Goede put vs slechte put

15

Verantwoord aan de slag

16

• Boren met verbuizing

tot 4.200 meter • Fracken op circa

3.500 meter • Zes lagen

ondoordringbaar gesteente tussen grondwater en schalielaag

Verantwoord aan de slag

Onze put

17

• Grondwater tot

maximaal 300 meter diepte

• Vier verbuizingen, met cement geïsoleerd

• Eerste verbuizing tot 600 meter, laatste tot bodem boorgat

Verantwoord aan de slag

Onze put

Fracken

18

Verantwoord aan de slag

• Gebeurt al sinds tientallen jaren in Nederland

• Beproefde en veilige technologie

• Heeft in Nederland niet geleid tot bodembeweging

• In Brabant op minimaal 3.500 meter diepte (3 km onder grondwaterniveau)

• 99,85% water/zand

• 0,15% glutaaraldehyde

en polyacrylamide

• 12 miljoen liter

• Water gezuiverd

Verantwoord aan de slag

Proefboringen Brabant

Boxtel &Haaren/Helvoirt Opsporingsvergunning ELI tot 2014 • Schaliegas = aardgas

• Schaliegas = energiebron voor

30–40 jaar overgang naar duurzame energie

• Schaliegas = zeer belangrijk voor toekomstige energievoorziening Nederland

20 Cuadrilla Resources

Waarom Boxtel en Haaren?

21

Verantwoord aan de slag

• I68gftcibnm

Put prognose

22 Verantwoord aan de slag

Ondiepe geologie Boxtel

23

Verantwoord aan de slag

Tijdelijke boorlocatie: grootte voetbalveld

24

Verantwoord aan de slag

Wat blijft achter na de proefboring?

25

Verantwoord aan de slag

Huidige status

• Boxtel

– Vergunning in Boxtel toegekend, vernietigd door Rechtbank 25.10.2011

– Start voorbereiding in 2012

• Haaren

– Gesprekken vergunning eind 2011

26

Verantwoord aan de slag

De 8 stappen naar winning

27

2013 2 tot 6 jaar

Verantwoord aan de slag

evaluatie gegevens proefboring

bepalen economisch winbaar gas

aanvragen winnings-vergunning

start MER procedure incl. inspraak

besluit vergunning

productie- klaar maken

van boorlocaties

creëren banen (direct en indirect)

gaswinning & distributie

2 jaar 20 jaar

Impressie van productielocatie

28

Verantwoord aan de slag

Samenvatting

• Proefboren gebeurt professioneel, efficiënt en met waarborgen voor milieu en veiligheid

• Geen gevaar voor drinkwater

• Duur proefboring circa half jaar

• Positieve invloed voor lokale en landelijke economie

29

Verantwoord aan de slag