Post on 07-Mar-2016
description
Het Kinderbrein Het Kinderbrein in systemisch perspectiefin systemisch perspectief
14 mei 201314 mei 2013
John van der Meij en Karin DedenJohn van der Meij en Karin DedenTrilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en
Therapie (Oegstgeest) Therapie (Oegstgeest) Parre en Deden ConsultancyParre en Deden Consultancy
Niets is wat het lijkt…Niets is wat het lijkt…leren kijken met nieuwe ogenleren kijken met nieuwe ogen
HET IS NOOIT TE HET IS NOOIT TE LAAT VOOR EEN LAAT VOOR EEN
GOEDE JEUGD! GOEDE JEUGD!
Kind verward, overmand door Kind verward, overmand door emoties, chaotisch..emoties, chaotisch..
Des-integratie brein
Grootste uitdagingen dagelijks voor Grootste uitdagingen dagelijks voor ouders is gebrek aan integratie in het ouders is gebrek aan integratie in het brein van hun kindbrein van hun kind1) brein kind nog niet volledig 1) brein kind nog niet volledig ontwikkeldontwikkeld
2) oude patronen ouders2) oude patronen ouders
Ouder-kind relatie triggert Ouder-kind relatie triggert vaak onopgeloste issues oudervaak onopgeloste issues ouder
Welk intern proces creëert het uit verbininding gaan..?
Trigger ouder: weggaan bij kind na Trigger ouder: weggaan bij kind na voorlezenvoorlezen
moeite met grenzen stellen moeite met grenzen stellen
Ouders kwetsbaarheidOuders kwetsbaarheidtriggers in dagelijks leventriggers in dagelijks leven
Uitdagen van de grenzenUitdagen van de grenzenDistress van je kind zienDistress van je kind zienOnderhandelen over bedtijdOnderhandelen over bedtijdAllerlei ‘scheidingen’ overdagAllerlei ‘scheidingen’ overdag
Wat heb je nodig om hiermee Wat heb je nodig om hiermee om te gaan?om te gaan?Jezelf en je “unfinished business” leren Jezelf en je “unfinished business” leren kennenkennenBegrijpen wat er in het brein gebeurtBegrijpen wat er in het brein gebeurtImpliciet geheugen snappenImpliciet geheugen snappenVerschil tussen “low road en high Verschil tussen “low road en high road” wetenroad” weten
Van generatie op generatie…Van generatie op generatie…
Niet opgelost issue Niet opgelost issue vadervader
Kwetsbaarheid Kwetsbaarheid ontwikkeldontwikkeld
Komt tevoorschijn in:Komt tevoorschijn in:-opvoedingopvoeding-werken met kinderenwerken met kinderen
ONTWIKKELINGONTWIKKELINGBREINBREIN
Het brein is een sociaal orgaan, ontwikkeld en Het brein is een sociaal orgaan, ontwikkeld en veranderd in interacties met andere “breinen”veranderd in interacties met andere “breinen”The neuroscience of human relationships: Attachment and the The neuroscience of human relationships: Attachment and the developing social brain; Cozolino; 2006developing social brain; Cozolino; 2006
Individueel niveauIndividueel niveau Sociaal niveauSociaal niveau
Neuronen in limbisch brein niet volledig ontwikkeld bij geboorte
Relaties “vormen”het brein
De behoefte om contact te maken en te relateren vormt het brein
Empathie ‘boetseert’ de PFC
Ontwikkeling BreinOntwikkeling Brein
Ervaringsafhankelijke plasticiteit van Ervaringsafhankelijke plasticiteit van zuigeling, nodig voor affect regulatie, zuigeling, nodig voor affect regulatie, hechtingsschema’s en zelf-identiteit hechtingsschema’s en zelf-identiteit ontwikkelingontwikkeling
In the Brain in the Palm of your In the Brain in the Palm of your Hand, your thumb is the Limbic Hand, your thumb is the Limbic System:System:
Geen goede communicatie tussen Geen goede communicatie tussen rationele brein(vingers) en limbische rationele brein(vingers) en limbische brein (duimbrein (duim))
Wie het kleine niet eert…Wie het kleine niet eert…over de grote invloed van vroege sociale over de grote invloed van vroege sociale ervaringenervaringen
inaugurele rede Marianne Riksen-Walraven inaugurele rede Marianne Riksen-Walraven 20022002
1) De recher 1) De recher hemisfeer ontwikkelt hemisfeer ontwikkelt als eerste en slaat als eerste en slaat daarom veel vroege daarom veel vroege sociale en emotionele sociale en emotionele ervaringen op. ervaringen op. 2) Ontwikkeling 2) Ontwikkeling dwarsbalk linker en dwarsbalk linker en rechter hemisfeer rechter hemisfeer einde 1einde 1ee jaar jaar3) Meer verbindingen 3) Meer verbindingen met limbische brein met limbische brein
Moeder-kind interacties (0-3 Moeder-kind interacties (0-3 jr), vooral imprint in corticale jr), vooral imprint in corticale limbische circuit R.Hemisfeerlimbische circuit R.Hemisfeer
Nodig om affecten te kunnen moduleren
Corpus CallosumCorpus Callosumcommunicatie van rechts naar links (VV)communicatie van rechts naar links (VV)
Ontwikkelt na 1e levensjaar
Ontwikkeling van de orbitofrontale Ontwikkeling van de orbitofrontale cortex, als belangrijk controlecentrum cortex, als belangrijk controlecentrum van het emotionele brein (tussen 9-18 van het emotionele brein (tussen 9-18 maanden) maanden)
NEUROPLASTICITEITNEUROPLASTICITEITENENONTWIKKELINGONTWIKKELING
““Neuronen die samen vuren, worden Neuronen die samen vuren, worden goede buren”goede buren”iedere ervaring zorgt voor “vuren”van iedere ervaring zorgt voor “vuren”van neuronenneuronen(Hebb 1949)(Hebb 1949)
Nieuwe gedachte, gedrag, activiteit
Plasticiteit in je breinPlasticiteit in je brein
HechtingspatronenHechtingspatronen
Hechting is veiligheid, bescherming en Hechting is veiligheid, bescherming en emotionele regulatie in geval van emotionele regulatie in geval van dreiging en gevaardreiging en gevaar
John Bowlby, 1965John Bowlby, 1965
Interpersoonlijke relatie: ouder richt Interpersoonlijke relatie: ouder richt aandacht op de innerljke wereld van aandacht op de innerljke wereld van het kindhet kind
Afstemming op de ander: bevordering veilige hechting
Feeling FeltActiveert:1) regulerende circuits2) integratieve prefrontale vezels
Intrapersoonlijke relatie: het richten Intrapersoonlijke relatie: het richten van de aandacht op de innerlijke van de aandacht op de innerlijke wereld van jezelfwereld van jezelf
Activeert:1) Zelf regulerende circuits2) integratieve prefrontalevezels
Innerlijk afstemmen op jezelf: bevordering veerkracht
1) 1) Het hechtings-gedrag systeem is Het hechtings-gedrag systeem is een fysiek deel van het brein. een fysiek deel van het brein. Orbito Prefrontale CortexOrbito Prefrontale Cortex. . Bowlby. Bowlby. 19641964
PFC veel te doen metinterpersoonlijk relateren
-emotie-regulatie-empathie-gezichtsherkenning
2) 2) PFC kind is niet volledig ontwikkeld PFC kind is niet volledig ontwikkeld bij geboorte. PFC ouder helpt bij het bij geboorte. PFC ouder helpt bij het ontwikkelingsproces van het kindontwikkelingsproces van het kind
Still Face ExperimentStill Face Experiment
Niet vermijden intimiteitNiet vermijden intimiteit
Zeker gehechtZeker gehecht 60%60%
AmbivalentAmbivalent 10%10%
VermijdendVermijdend 20%20%
GedesorganiseerdGedesorganiseerd 10%10%
Vermijden intimiteit
Niet bangvoor verlatingen afwijzing
Bangvoor verlating enafwijzing
Verwarring in amygdala:1) verwerken van soc-emot processen (relaties)2) angstactiveringBias naar het negatieve
Amygdala
Bepaalt impliciet geheugen
Alle hechtingspatronen zijn impliciet gecodeerdEerste 2 ½ - 3 jaar
HechtingHechting
VeiligVeilig
VermijdendVermijdend
AmbivalentAmbivalent
Gedesorganiseerd Gedesorganiseerd
LevensverhalenLevensverhalen
Veilige geestVeilige geest
Afwijzende geestAfwijzende geest
Verwarde geestVerwarde geest
Onverwerkte geestOnverwerkte geest
Zelfkennis van de hulpverlener over zijn Zelfkennis van de hulpverlener over zijn hechtingsstijl zorgt voor adequate hechtingsstijl zorgt voor adequate inschatting van de ernst van de inschatting van de ernst van de hulpvraag patiënthulpvraag patiënt
Man 61 jaar
4 jaar aspecifieke rugklachten
Scoort 7 op VAS-pijn
Catastroferende coping
Bailey, S. J., McWilliams, L. A., & Dick, B. D. (2012). Expanding the social communication model of pain: are adult attachment characteristics associated with observers' pain-related evaluations? Rehabil Psychol, 57(1), 27-34.
Ambivalente HechtingsstijlAmbivalente Hechtingsstijl
Bang voor afwijzingBang voor afwijzing
Snel argwanendSnel argwanendClaimend Claimend
Overmatige en/ ofOvermatige en/ ofopdringerige zorgopdringerige zorg
Vermijdende Stijl Vermijdende Stijl
Wantrouwen intimiteitWantrouwen intimiteit
Geven weinig steunGeven weinig steunMinachten stress anderenMinachten stress anderenNegatieve oordelenNegatieve oordelenAccepteren pijngedragAccepteren pijngedragminder minder
INTEGRATIEINTEGRATIEOUDE EN NIEUWEOUDE EN NIEUWE
BREINBREIN
Integratie onder-bovenIntegratie onder-boven
LOW ROAD LOW ROAD HIGH ROADHIGH ROAD
The ‘low’ road or ‘high’ road?The ‘low’ road or ‘high’ road?
LeDoux 1996; The emotional brain
““Low road” Low road” informatieverwerkinginformatieverwerking
“Low road functioning involves the shutting down of the higher processes of the mind and leaves the individual in a state of intense emotions, impulsive reactions, rigid and repetitive responses and lacking in self reflection and the consideration of another’s point of view. Involvement of the prefrontal cortex is shut off when one is on the low road.” Siegel and Hartzell, Parenting from the Inside Out.
““High road” High road” informatieverwerkinginformatieverwerking
Integrative functioning: “A form of processing information that involves the higher, rational, reflective thought process of the mind. High-road processing allows for mindfulness, flexibility in our responses and an integrating sense of self awareness. The high road involves the prefrontal cortex in its processes.” Siegel and Hartzell, Parenting from the Inside Out.
INTEGRATIEINTEGRATIELINKER EN RECHTER LINKER EN RECHTER
HEMISFEER HEMISFEER
Horizontale integratieHorizontale integratie
RL
Integratie links-rechtsIntegratie links-rechts
Nadruk op processen rechter Nadruk op processen rechter hemisfeerhemisfeerRechts heeft VETO-power over linksRechts heeft VETO-power over links
Cozolino, 2006Cozolino, 2006
Meer relaties met Meer relaties met negatieve emoties; negatieve emoties; schaamte, depressie, schaamte, depressie, bezorgdheid, bezorgdheid, terugtrekkenterugtrekken
Dient als “hart”van Dient als “hart”van zelfbewustzijn en zelfbewustzijn en zelf-identiteitzelf-identiteit
Invloed op hechtingsprocessen is moeilijk te veranderen
Rechter brein naar Rechter brein Rechter brein naar Rechter brein contact contact
POSITIEFTOENADERING Geluk, boosheid
NEGATIEFTERUGTREKKEN Angst, bezorgdheid
BREIN ASYMMETRIE WORDT GERELATEERD AAN INDIVIDUELE VERSCHILLEN IN AFFECTIEVE STIJL, PERSOONLIJKHEID, MOTIVATIE…
De linker- en rechterhelft van de hersenen; De linker- en rechterhelft van de hersenen; nogal verschillende manieren om de realiteit nogal verschillende manieren om de realiteit waar te nemen en om met elkaar te waar te nemen en om met elkaar te communicerencommuniceren
Left Brain, Right Brain, Perspectives from Cognitive Neuroscience; Springer & Deutsch, 1997
INTEGRATIE INTEGRATIE
IMPLICIET / IMPLICIET / EXPLICIET EXPLICIET
GEHEUGENGEHEUGEN
Eerste communicatie non-verbaal:Eerste communicatie non-verbaal:via gelaat, intonatie, houdingen en gebarenvia gelaat, intonatie, houdingen en gebaren(0 - 1½ jaar) en opgeslagen in sociaal impliciet (0 - 1½ jaar) en opgeslagen in sociaal impliciet geheugengeheugen
Impliciet geheugenkind
Impliciet Geheugenouder
…caretaking transmits the childhood experiences of parents to their children, making a parent’s unconscious a child’s first reality…
Cozolino
Mythes geheugenMythes geheugen
1)1)Brein bestaat uit duizenden dossiers Brein bestaat uit duizenden dossiers die je opent als je je iets herinnertdie je opent als je je iets herinnert
2)2)Geheugen is een foto-Geheugen is een foto-kopieerapparaatkopieerapparaat
Amygdaloid en Amygdaloid en hippocampushippocampus
AMYGDALA
HIPPOCAMPUS
De amygdala netwerken zijn De amygdala netwerken zijn functioneel vlak na de geboortefunctioneel vlak na de geboorte
Geboorte 3 Jaar
EmotioneelGeheugenImpliciet
FeitelijkGeheugenExpliciet
Amygdala Hippocampus
Multple systems of memoryMultple systems of memory
• Impliciet Impliciet GeheugenGeheugen
- vroeg ontw./ subcorticaal- vroeg ontw./ subcorticaal- rechter hemisfeer- rechter hemisfeer- amygdala- amygdala
• Expliciet Expliciet GeheugenGeheugen
- laat ontw./ corticaallaat ontw./ corticaal- linker hemisfeerlinker hemisfeer- hippocampus- hippocampus
• Impliciet Sociaal Impliciet Sociaal GeheugenGeheugen
- hechtingsschema’s- hechtingsschema’s- overdracht- overdracht
• Expliciet SociaalExpliciet Sociaal GeheugenGeheugen- identiteitidentiteit- verhalen verhalen - autobiografischautobiografisch
Het grootste deel van het Het grootste deel van het geheugen is impliciet; dit geheugen is impliciet; dit geheugen vormt onze geheugen vormt onze emotionele ervaringen, ons emotionele ervaringen, ons zelfbeeld en onze relaties…zelfbeeld en onze relaties…
We maken verwachtingen over We maken verwachtingen over hoe de wereld in elkaar zit hoe de wereld in elkaar zit ( mentaal model), gebaseerd ( mentaal model), gebaseerd op eerdere ervaringenop eerdere ervaringen
INTEGRATIE VAN INTEGRATIE VAN BEWUSTZIJNBEWUSTZIJN
Mindsight Mindsight Daniel Siegel, 2010Daniel Siegel, 2010
Wiel van bewustzijnWiel van bewustzijn
1)1)Gevoelens komen en gaan ( emoties Gevoelens komen en gaan ( emoties 90 sec)90 sec)
2)2)Aandacht besteden aan wat ervan Aandacht besteden aan wat ervan binnen gebeurt (SIFT)binnen gebeurt (SIFT)
3)3)Terug naar de asTerug naar de as
DANK VOOR UW AANDACHT!DANK VOOR UW AANDACHT!
Integratie van organen in Integratie van organen in lichaamlichaam
HET BREIN HET BREIN IN DE IN DE PALM VAN JE PALM VAN JE
HANDHAND
In the Brain in the palm of your In the Brain in the palm of your hand, your wrist is your Spinal hand, your wrist is your Spinal Cord:Cord:
In the brain in the palm of your hand, your In the brain in the palm of your hand, your palm is your BRAINSTEM:palm is your BRAINSTEM:Heart rate, breathing, blood pressure, Heart rate, breathing, blood pressure, alertness, sleepiness alertness, sleepiness
In the Brain in the Palm of your In the Brain in the Palm of your Hand, your thumb is the Limbic Hand, your thumb is the Limbic System:System:
In the Brain in the Palm of your In the Brain in the Palm of your Hand, your fingertips are your Hand, your fingertips are your Prefrontal Cortex:Prefrontal Cortex:
Stop itStop it