JUMP-in

Gezonde leefstijl van kinderen

Inactieven actief

Voorkomen van overgewicht

Samenwerkingverband tussen de GGD Amsterdam en DMO

2

Idee tot JUMP-in ontstaan in 1998n.a.v. een aantal veronderstellingen Kinderen sporten te weinig Kinderen worden te dik Bewegingsarmoede neemt toe

Twee onderzoeken Kinderen in arme stadsdelen worden snel te zwaar

(GGD) Kinderen in arme stadsdelen participeren slecht bij

georganiseerde sport (DMO sport)

uitkomsten reden tot vervolg

3

Pilotproject JUMP-in (2002-2004)Doel: kinderen voldoen aan de NNGB Veel sportaanbod! Ook een monitoring

Resultaten meer kinderen gingen aan sport doen meer kinderen voldeden aan de NNGB

Groot succes: scholen realiseerden vijf dagen in de week

sportaanbod na schooltijd: alle activiteiten zaten dagelijks

vol

Na succes van de pilot besloten tot huidige JUMP-in

4

Wat was het geval?

Sportaanbod bleek gevuld door kinderen die al aan sport

deden en/of sportief en gezond waren Kinderen met zwaarlijvigheid deden niet mee kinderen met motorische achterstanden bleven weg

Sportaanbod na schooltijd bereikt(e) sportieve kinderen

5

Meer bewegen aanbieden op school effectief tegen overgewicht?

Nota tijd voor sport BOS Combinatiefunctie Meedoen allochtone jongeren aan sport

Wat dan wel?

6

Afwijkend van projectdoelen: Maak inactieven actief. Organiseer interventies voor kinderen …..met overgewicht, …..met motorische achterstanden, …..met obesitas

Wat dan wel? Bereik specifieke groepen! Signaleer kinderen ….met overgewicht ….met motorische achterstanden ….met obesitas

Deze “zorggroepen” eerst opsporen

Het JUMP-in leerlingvolgsysteem

Bedoeld om in een groep te kunnen segmenteren

Gericht aanbod realiseren voor groepen en individuen

Niet bedoeld als onderzoeksinstrument

8

Hoe halen we gegevens binnen Een team van JUMP-in komt naar de school en

– “verwerft” de gegevens op school– “verwerkt” de gegevens in het online databestand

Andere gemeenten laten metingen verrichten door de

vakdocent l.o.

Welke gegevens worden opgenomen?

9

SportparticipatieWat wordt gemeten? Deelname bij verenigingssport en ander beweegaanbod

(sportbuurtwerk, brede school, enz)

Hoe? Via interview wordt gevraagd naar deelname

verenigingsport en andere beweegactiviteiten en of ze een

zwemdiploma hebben.

Doel? Kinderen die niet participeren bij sport aanbod doen Voorkomen dat aanbod gericht op in-actieven wordt gebruikt

door sportieve kinderen

10

BMI – overgewicht/obesitasWat wordt er gemeten? Lengte gewicht (optie heup-/middelomvang)

Hoe? Via protocol overgewicht JGZ Alle kinderen i.v.m. privacy apart en door speciaal

getraind personeel. Gegevens worden ingevoerd in databestand, met

inachtneming van wet bescherming persoonsgegevens. Ouders worden vooraf op de hoogte gesteld. Ook van de

wijze waarop ze medewerking kunnen weigeren

11

BMI – overgewicht obesitasDoel? Kinderen met overgewicht doorverwijzen naar JGZ met

oog op de MIS van de GGD Kinderen met obesitas rechtstreeks doorverwijzen naar

obesitaspoli (eventueel zonder tussenkomst JGZ) in

verband met onderzoek complicaties Ouders van kinderen met overgewicht aanbod doen van

cursussen op gebied van (op)voeding en bewegen Kinderen met overgewicht gericht een begeleid

bewegingsaanbod doen

12

Behoefte aan MRTWat wordt gemeten?

(Leeftijdsgebonden) springen/kracht statisch evenwicht oog/lichaam coördinatie (stuiteren) coördinatie (overgang symmetrie/dissociatie) sociaal (beweeg)gedrag

Hoe? vragen aan vakdocent (indien in bezit van MRT-opleiding) vragen aan groepsdocent persoon uit naam van JUMP-in komt scan afnemen

13

Behoefte aan MRTDoel? kinderen met een motorische achterstand krijgen MRT

aangeboden kinderen die uitvallen bij spel en bewegingsactiviteiten

ondersteunen zodat ze weer mee gaan doen/plezier

krijgen in bewegen kinderen (in onderbouwgroepen) die dreigen uit te vallen

bij spel aansluiting laten houden bij leeftijdsgenoten

(risicoanalyse)

Belangrijk: uit het volgsysteem blijkt dat kinderen

die minder (samen)spelen een grotere kans maken

op ontwikkelen overgewicht

14

15

Lichamelijke OpvoedingWat wordt gemeten? Rapportcijfer gym plezier in spel/ bewegen en (samen)spelen

Hoe? Via vragen aan de vakdocent

Doel? indicatie krijgen in het niveau van bewegen van kinderen kinderen op maat beweging kunnen aanbieden

16

Fitheid (optie)Wat wordt gemeten? Toename van fitheid gedurende de looptijd van het

project

Hoe? Shuttle-run-test, afgenomen door het team van JUMP-in

Doel? Kinderen gericht te laten werken aan fitheid

17

Stand van zaken juli 2007

ca 9000 kinderen

Op JUMP-in scholen

29,8% kinderen zwaarlijvig

9% obesitas

10% motorische achterstand

31,7 % lid van sportvereniging

Landelijk

15% kinderen zwaarlijvig

3,1% obesitas

19

“Koplopers” in Amsterdamop het gebied van zwaarlijvigheid

Slotervaart > 32,3%(in pilot in 2002-2004 gemeten 36%)

Westerpark > 32,0% Osdorp > 31,9% Geuzenveld-Slotermeer > 31,0%

20

Willekeurige schoolklas in Amsterdam

21

Waarvan 30% overgewicht

22

Waarvan 10% obesitas

23

Waarvan ca 45 % complicaties

24

30% wel, 70% niet lid sportvereniging

25

12% behoefte aan MRT

26

Conclusie!

27

Ouders kennen het belang van een gezonde leefstijl

(bewegen en voeding) en kunnen dit te regelen

Alle kinderen nemen deel aan sportactiviteiten onder

schooltijd Voldoende beweegaanbod om de in-actieven te

bereiken en te plaatsen (meer bewegingsaanbod, minder

sportgerelateerd aanbod) Passende sportinfrastructuur rond de scholen Participatie bij sport en bewegen verbetert Kinderen doen (zo vroeg mogelijk) positieve ervaringen

op met sport en bewegen

Welke resultaten?

28

Welke resultaten? (vervolg) Signaleren van overgewicht, uitval bij spel en

bewegingsactiviteiten en motorische achterstanden Doorverwijzen van zorgkinderen (BMI en

bewegingsachterstanden) Cursusaanbod aan ouders met “zorg” kinderen op

gebied van (het belang van) beweging en (op)voeding

Omgeving daagt uit tot beweging

29

Geen gebrek aan sportaanbod Over het algemeen goed bewegingsonderwijs In Amsterdam bijna alle scholen vakdocent L.O. Geen slechte trainers of gebrekkig sportbeleid

Er is een algemeen leefpatroon ontstaan waar bewegen niet inpast

Oorzaken?

30

31

32

33

34

35

36

Alle beelden buiten situaties buiten school

In projecttermen: wie is de probleem eigenaar? Niet de school! Wel: ouders, eventueel ziektekostenverzekeraars

Ouders speerpunt

Mogelijkheid tot structureel ander gedrag

37

Oudervoorlichting Ouders kennen het belang van sport, bewegen en gezonde

voeding, Voorlichting community based aanbieden. Mediator

nodig voor continu proces. Dat kan de

schoolverpleegkundige of oudercontactpersoon zijn.

Voornemen omzetten in gedrag belemmeringen wegnemen, Ouders kunnen sport, beweging en gezonde voeding

regelen

Gewoontevorming Mogelijkheid tot structureel ander gedrag

Ouders speerpunt

38

Voorlichting kinderen en ouders

voorbeeld

Onder schooltijd kan er een fitnessprogramma in combinatie met voorlichting over energiebalans worden aangeboden aan kinderen maar ook aan de ouders.

Aansluiten bij ervaringBeeldmateriaal

39

Hoe wordt JUMP-in geregeld? Financiering projectgroep JUMP-in van alle onderdelen Extra taken in de school:

- Motiveren van ouders bijvoorbeeld voor doorverwijzing

- Coördineren van de schoolsport- MRT faciliteren

Financiering voor twee uur in de week vanuit JUMP-in.

Vanaf 2009 opgenomen in het Sport- en Zorgplan van degemeente Amsterdam

40

Welke inzet wordt gevraagd van de groepsleerkracht? Ondersteunen algemene programmadoelen De Klas beweegt uitvoeren Bewegen doe je zo! uitvoeren Eventueel strookjes innemen bij aanmeldingen van

kinderen

Belangstelling tonen!

41

Goed bewegingsonderwijs Aanbod van MRT Oudervoorlichting over voeding en bewegen Veel schoolsport, uitgebreid beweegaanbod Medegebruikers in de gymzaal Doorverwijzing naar arts, fysiotherapeut, obesitaspoli

Benoemen van gezondheid en bewegen in het schoolwerkplan

Wat betekent dat voor de school?

42

De school is medeverantwoordelijk voor de gezondheid

van de kinderen en de school zal de organisatie daar op

moeten richten.

Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!)

43

Iedere school zal een actief beleid moeten hebben op

het uitdelen van snoep en traktaties. Dit dient in het

schoolwerkplan te staan.

Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!)

44

In het kader van een actieve leefstijl wordt het

takenpakket binnen de normjaartaak van de

vakleerkracht bewegingsonderwijs aangepast D.w.z. dat er binnen de opleiding tot vakleerkracht meer aandacht moet komen voor andere competenties dan alleen lesgeven, de vakleerkracht ook buiten de schooltijd inzetbaar zal moeten zijn en derhalve een grotere aanstelling zal moeten krijgen.

(Mogelijkheid combinatiefunctie)

Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!)

45

De verzekering voor de leerlingen zal uitgebreid moeten worden tot alle activiteiten die in samenwerking tussen de school en derden georganiseerd worden.

Van iedere instructeur in de naschoolse periode moet geëist moeten worden dat hij/zij bevoegd is, een beroeps- en aansprakelijkheidsverzekering heeft afgesloten en over een verklaring van goed gedrag beschikt.

De gymzaal van de school moet na de naschoolse-projecten beschikbaar zijn voor structurele verhuur

Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!)

voorlichtingsfilm

JUMP-in

Hartelijk dank voor uw aandacht!

www.jumpin.nl

Vragen?