Door onze redacteurOscar Vermeer

Hij doet zijn best, Hans Alders.Maar deze avond is hij bij voor-baat kansloos in zijn strijd vooreen nieuw vliegveld. De oud-minister en oud-commissarisvan de koningin staat op het po-

dium in een kerk in Biddinghuizen, Flevoland.Hij vertelt waarom er straks zestig vliegtuigenper dag dicht langs het dorp gaan vliegen. Waar-om een nieuwe luchthaven bij Lelystad nodig is.En hij laat de bewoners animaties horen van hetgeluid dat de vliegtuigen straks zullen maken.

Binnen enkele jaren kan Schiphol volgensprognoses niet langer groeien binnen de ge-luidsnormen. Dan moet Lelystad (en Eindho-ven) ervoor zorgen dat de economische motorvan Nederland niet stilvalt. Dat moment nadertsnel. De luchthaven zou in 2017 klaar moetenzijn om de eerste overloop van Schiphol op tevangen. Alders is door het kabinet gevraagd datvoor te bereiden. Deze wintermaanden is hij optournee door Flevoland en de Veluwe om degeesten rijp te maken. Maandag is de laatste bij-eenkomst voor omwonenden, in Zeewolde.

Het gaat er keer op keer heftig aan toe. In Bid-dinghuizen zitten zo’n achthonderd boze bewo-ners op de stoelen en in de kerkbanken, bijna 15procent van de dorpsgemeenschap. Er hangenspandoeken (‘Vlieg een eind op!’) en Alderswordt continu onderbroken. De inwoners v re -zen geluidsoverlast, gezondheidsklachten,stank. En waardedaling van hun huizen. „D atbetaalt u mij dan maar terug”, bijt een van henAlders toe.

Eerder, tijdens een gesprek in een hotellobbyop Schiphol, heeft Alders het al een paar keergezegd: vliegen zonder overlast bestaat niet.„Mensen wonen hier in een stil gebied en datgaat veranderen. Dat hakt erin. Niemand moetdat bagatelliseren.”

Alderst afel

Alders is voorzitter van de Alderstafel, waaraanomwonenden, de luchtvaartsector en overhe-den praten over de toekomst van Schiphol. DeTafel is in 2006 ingesteld door het kabinet metals opdracht: adviseer hoe Schiphol kan blijvengroeien zonder de omgeving te veel te belasten.De conclusie: dat kan alleen als je vluchten ver-huist. Het advies is door de politiek omarmd.

In ter viewH an s A ld ers

Vliegveld Lelystad moet snel wordengebouwd, want Schiphol wordt te klein.Die boodschap moet voorzitter HansAlders van het Schiphol-overlegverkondigen. „Dat hakt erin.”

CV

Vinexw ijken en Groningen

ALTIJD IN VOOR EEN ROL

M egastallen, vlees, energie, openbaar vervoer

We gbereidervan eenomstre denvlie gveld

Grote nieuw bouw w ijken alsLeidsche Rijn bij U trecht ofYpenburg bij Den Haag heeftNederland te danken aan HansAlders (61). Als minister vanVolkshuisvesting, Ruimtelijke Or-dening, en M ilieubeheer brachthij in 1990 de Vierde NotaRuimtelijke Ordening extra uit.

Die nota over de Vinexw ijken iseen van zijn bekendste politiekew apenfeiten. Alders is geborenin Nijmegen maar w oont in Gro-ningen. Hij w as voor de PvdAonder meer lid van ProvincialeStaten, Tw eede Kamerlid, encommissaris van de koningin inG ro n i n g e n .

Hans Alders staat al jaren be-kend om zijn tientallen ver-schillende petten als voorzitter,toezichthouder, adviseur en on-derzoeker. Hij verdiepte zich inmegastallen, energie, universitei-ten, openbaar vervoer, farmacie,

voetbal, vleesverw erkers en decafébrand in Volendam. En nogveel meer. Alders kw am in 2005in het nieuw s omdat hij van allecommissarissen van de koninginde hoogste inkomsten uit neven-functies had.

Schiphol kan tot 2020 maximaal 510.000vluchten per jaar aan. Sta je er meer toe, dankrijgt de omgeving te veel overlast. Prognosesgaan uit van 580.000 starts en landingen in2020. Daarom verhuizen 25.000 vluchten naarEindhoven, dat nu al passagiersvluchten afwik-kelt. Het restant, 45.000, moet naar Lelystad.Het gaat om goedkope (vakantie)vluchten. Hethuidige kleine vliegveldje wordt gesloopt.

Schiphol kan zich dan concentreren op zijn‘mainportfunc tie’ als tussenstop tussen de VSen de rest van de wereld. Dat levert werkgele-genheid op en is ook van belang voor Amster-dam. „Die stad heeft haar positie als belangrijkfinancieel centrum onmiskenbaar te dankenaan Schiphol”, zegt Alders.

Het idee dat Schiphol bij groei binnen de ge-luidsnormen moet blijven is onomstreden. Al-ders: „Mijn opdracht is nooit veranderd, onge-acht de samenstelling van het kabinet en deTweede Kamer. Het is een constante in de poli-tiek .” Schiphol levert een harde concurrentie-strijd, niet alleen met andere luchthavens in Eu-ropa en ook met die in het Midden-Oosten, zoalsin Qatar en Dubai, waarin miljarden wordengeïnve steerd.

Lang was een nieuwe luchthaven bij Lelystadeen papieren discussie. Maar in maart komtSchiphol, eigenaar van Lelystad, met zijn be-drijfsplan, waarin staat hoe het nieuwe vlieg-veld exploitabel is te maken. Voor de zomervolgt het kabinetsbesluit over de vliegroutes. Eneind dit jaar moet de politiek hebben ingestemdmet het luchthavenbesluit, dat de ontwikkelingwettelijk vastlegt.

In 2000 waren er 432.000 starts en landin-gen, vorig jaar 425.000. Is Lelystad wel nodig?Hans Alders: „Prognoses gaan uit van 2 procentgroei per jaar. De luchtvaart groeit vaak tweekeer zo hard als de economie. Als je de mainportSchiphol wil behouden, dan móét je Lelystadaanleggen. Je moet alles op alles zetten om voorhet einde van het jaar alle procedures af te ron-den. Anders ben je te laat, dan is er onvoldoen-de capaciteit om aan de vraag te voldoen. Moetje dan zeggen: sorry, jammer, Schiphol is vol?”

Critici zeggen: vliegtuigen worden groter, dushet aantal vluchten zal minder snel groeien.„Grotere vliegtuigen zijn in al onze berekenin-gen meegenomen. Anders waren we natuurlijkgeen knip voor de neus waard geweest.”

G oede alternatieven voor Lelystad ziet Al-ders niet. Bij Rotterdam/The Hague Air-port is te weinig ruimte, Eelde en Twente

liggen te ver van de Randstad, waar de meestepassagiers vandaan komen. En dus moet Flevo-land eraan geloven: er komt meer lawaai.

Af en toe kan Alders iets voor bewoners doen.Zo is de vliegroute nu ingetekend tussen Swifter-bant en Dronten, niet meer eroverheen. Bij Bid-dinghuizen wordt de route iets verlegd. Alders:„Soms lukt het iets te verzinnen, soms niet. Datleg ik eerlijk uit. Mensen willen zien hoe je debelangen afweegt.” Vergeet niet, zegt hij, datook Flevoland voorstanders kent. Gedeputeer-den en wethouders hebben „ver vóór de Alders-t afel” plannen gemaakt voor een volwaardigvliegveld, omdat dat werkgelegenheid oplevert.Naar schatting 4.500 banen, mits een vliegmaat-schappij Lelystad als thuisbasis kiest.

In de zalen zitten boze mensen die soms zelfin de luchtvaart werken, of hun familie. En alsAlders in Biddinghuizen vraagt wie weleens meteen vliegtuig op vakantie gaat, klinkt er gelach.Weinigen steken hun hand op. Alders: „Aha, ugaat natuurlijk allemaal met de auto.”

Niet alleen omwonenden liggen dwars. Ookvliegmaatschappijen die moeten verhuizen, zo-als ArkeFly, Corendon en Easyjet, stribbelen te-gen. Alders zegt eerst niet op hun bezwaren inte willen gaan: „Dat is tussen Schiphol en zijnklanten. Wij zijn niet verantwoordelijk voor deoperationele kant van Schiphol.”

Ze vinden de startbaan te kort.„Voor bestemmingen in Europa en Noord-Afrikais 2.400 meter genoeg. Maar als er argumentenzijn om de baan toch langer te maken… Die din-gen kunnen nu nog met ons worden besproken.”

Er zijn te weinig opstelplaatsen.„Dan weet u meer dan ik. Weten we al hoe dieluchthaven eruit komt te zien?”

Reizigers vinden Lelystad te ver.„Ga eens kijken bij vliegveld Weeze, in Duits-land. Dat lijkt wel een Nederlandse luchthaven.”

KLM zou haar dochter Transavia op Schipholwillen houden om meer passagiers te trekken.„Transavia moet ook gewoon naar Lelystad. Diemaatschappij zit in hetzelfde schuitje.”

Het belangrijkste bezwaar: vanaf Lelystad

mag niet ’s nachts worden gevlogen.„Je kunt combinaties maken. De eerste vluchtvertrekt van Schiphol, de laatste vlucht eindigter, tussendoor gebruik je Lelystad. Overigens,Eindhoven draait uitstekend zónder nacht-vluchten. En als je eerlijk bent, zie je dat in heelEuropa de nacht steeds minder beschikbaar is.”

E en deel van de Tweede Kamer vreest dater straks een ‘spookvlie gveld’ ligt, bleekonlangs tijdens een debat. Maar Schiphol

en staatssecretaris Mansveld vermoeden dat devliegmaatschappijen vooral proberen om lageretarieven te bedingen. Wat dat betreft hebben zeeen goede onderhandelingspositie: Schipholkan ze niet dwingen te verhuizen.

Toch is ook Alders bezorgd nu de tijd gaatdringen. „Uit alles blijkt dat de gesprekken nietsoepel verlopen. Er moet intensiever wordenonderhandeld. Een luchthaven moet verleiden,inspelen op de behoeftes die bij de klanten le-ven. Laat ze meepraten over hoe de nieuweluchthaven eruit moeten komen te zien. Geef zean offer you can’t refuse.”

Als iemand weet hoe de betrokkenen redene-ren, is het wel Hans Alders. Hij groeide de afge-lopen zeven jaar uit tot Mr. Schiphol. Alders ziter langer dan Schiphol-directeur Nijhuis, Mans-veld en veel Kamerleden. Dat heeft een nadeel,zegt Alders. „Het beeld bestaat dat de Alders-tafel een staat in een staat is, dat we doen watwe willen. Onzin.” Studies, adviezen, alles is nate lezen op alderstafel.nl. „Het is geen zwartedoos, het is juist transparanter dan ooit.”

Alle partijen aan de Alderstafel committerenzich aan de uitgebrachte adviezen. Daarmeeheeft Alders iedereen keurig ingekapseld: over-heden, luchtvaartsector, omwonenden en amb-tenaren. Protesten klinken alleen nog van bewo-ners die zijn opgestapt bij de Tafel. Maar zelfshun geluid wordt gehoord, want Alders praatelk kwartaal met hen bij. Praten is de enige ma-nier om verder te komen, weet hij. Toen hij zijnTafel begon, waren de verhoudingen verziekt.„Elk gesprek eindigde met: ik zie u bij de rech-ter. Tot iedereen besefte: dit werkt niet meer.”

Vindt u vliegveld Lelystad zelf een goed idee?„U weet dat ik mijn leven al dol ben op ruimtelij-ke ordening. Het liefst heb ik een blanco kaartdie ik zelf kan invullen. Maar we wonen nu een-maal in een dichtbevolkt land. Daar moeten wehet mee doen.”

Oud-ministerHans Alders is op tournee om de geesten rijp te maken voor vliegveld Lelystad. Vliegen zonder overlast bestaat niet, volgens hem.

FOTO

HOLL

ANDSEHOOGTE