Hoe omgaan met archeologie in ruimtelijke ordening en MER?

15 mei, 27 mei en 4 juni 2013

Inhoudstafel

15 mei, 27 mei en 4 juni 2013 — Archeologie in RO en MER— © Onroerend Erfgoed

1 Stedenbouwkundige vergunningen

2 MER’s, mer-screenings en verzoek tot ontheffing

3 Structuurplannen

4 Uitvoeringsplannen

Stedenbouwkundige vergunningen

• Adviezen

• Afweging

• Procedure

Verplicht in te winnen adviezen

Vergunningen bijzondere procedure:

advies voor alle vergunningsaanvragen die een ingreep hebben op de bodem -> bindend voor zover het voorwaarden oplegt

Vergunningen reguliere procedure:

besluit adviesverlenende instanties

• verkavelingen van ten minste 10 loten of > 5.000 m²

• groepswoningbouwprojecten > 10 woongelegenheden

• appartementsgebouwen > 50 appartementen

• nieuwbouwprojecten in woon- en recreatiegebied met > 500 m² bebouwd oppervlak

• ontginningen

Vrijblijvende adviezen

• De goede ruimtelijke ordening omvat o.m. de cultuurhistorische aspecten (Codex art. 4.3.1 § 2)

• Aanvragen kunnen gericht worden aan Onroerend Erfgoed of aan intergemeentelijke archeologische dienst

Afweging: beschermd/geïnventariseerd?

• Databank beschermd erfgoed

-> https://beschermingen.onroerenderfgoed.be/

• Centrale Archeologische Inventaris (CAI)

-> http://cai.erfgoed.net/

• Inventaris bouwkundig erfgoed

-> https://inventaris.onroerenderfgoed.be/

• Landschapsatlas

-> http://geo-vlaanderen.gisvlaanderen.be/geo-vlaanderen/landschapsatlas/

• Inventaris van historische tuinen en parken -> M&L Cahier (binnenkort online beschikbaar)

• Binnenkort: 1 geoloket met alle erfgoedlagen (https://geo.onroerenderfgoed.be/) -> in opmaak!

• Downloadbare GIS-lagen: zie document in map

Afweging: gekende gegevens

• Archeologische data: CAI, lokale bronnen of verzamelingen (IADs, IOEDs, GADs, heemkundige kringen, musea, …)

• Landschappelijke data: bodemkaart, topografische kaart, geomorfologische kaart, DHM, luchtfoto’s, historische kaarten, terreingesteldheid en vegetatie (terreinbezoek)

Afweging: gekende gegevens

Procedure

Advies binnen 30 dagen

• Gunstig/ongunstig/voorwaardelijk gunstig

• Bij voorwaarden: opmaak bijzondere voorschriften

Stap 1

Terreininventarisatie: bureaustudie, veldkarteringen, boringen

Proefsleuven en/of proefputten

Gefundeerde AFWEGING!

Stap 2

Behoud in situ waar mogelijk Behoud ex situ waar noodzakelijk: volledige registratie van de

waardevolle archeologische zones

Stap 3

Vrijgave van terrein

MER Mer-screenings Verzoek tot ontheffing

• Plan-MER, project-MER, Ontheffingsdossier, Screeningsnota: geen principieel verschil in aanpak

• Kennis en documentatie centraal, het visuele aspect is van secundair belang

MER/mer-screenings/verzoek tot ontheffing

Benadering archeologie

Afweging archeologie

~ stedenbouwkundige vergunningsaanvraag

Stap 1: referentiesituatie

betrouwbaar referentiebeeld: zijn er archeologische sites gekend? zijn er directe aanwijzingen voor archeologische sites? leemte in de kennis duidelijk aangeven!

Directe impact die veroorzaakt wordt door de projectrealisatie

Stap 2: ingreep-effectenanalyse

Natuurinrichting

Directe impact die veroorzaakt wordt door de uitvoeringswijze

Directe impact die veroorzaakt wordt als indirect gevolg van de projectrealisatie

Aanleg van een stortplaats

Indirecte impact: fragmentatie, compactatie, verdroging

Organische vondsten

Heipalen

Ontheffing RUP Dessel ‘Den Diel’

Stap 3: alternatieven en milderende maatregelen

• Planalternatieven

• Locatiealternatieven

• Uitvoeringsalternatieven

Enkele voorbeelden:

- Rijplaten

- Versmallen werkstrook

- Leidingen in bestaande wegen aanleggen

Stap 3: milderende maatregelen

Doel: ongedocumenteerde vernieling van archeologisch erfgoed vermijden

• Fysieke vernieling te vermijden (voorkomingsprincipe!)

• Indien onvermijdelijk: registratie van archeologische sporen

“in geval van vondsten zal de aannemer contact

opnemen met de bevoegde archeologen”

➜ te sterke focus op vondstmelding, te vermijden voor ontwikkelaar.

Zorgplichtprincipe

Plan-mer-screening: Boechout RUP “Mussenhoeve”

“De centrale archeologische inventaris vermeldt geen vindplaatsen. Er is geen beschermde archeologische site aanwezig. Conclusie: er zijn geen effecten op het archeologisch erfgoed”

Plan-Mer-screening: Bouchout RUP “ Mussenhoeve”

“de aannemer verwittigt de archeologische diensten na het afgraven van de teelaarde”

➜ Hiermee kan onmogelijk een kwalitatieve archeologische registratie worden georganiseerd

De modaliteiten van een archeologische inventarisatie schetsen/uitwerken

➜ Voorafgaande prospectie

- veldkartering

- geofysisch onderzoek

- prospectie met ingreep in de bodem

Ruimtelijke plannen

• Ruimtelijke structuurplannen • Ruimtelijke uitvoeringsplannen

• Integreren van beschikbare informatie over archeologie

• Algemene principes van hoe met archeologisch erfgoed wordt omgegaan

• Inpassen van het concept van vooronderzoek bij bodemverstorende werken

• Intentie tot opmaak van RUP’s voor archeologische aandachtszones

Ruimtelijke structuurplannen

INFORMATIEF GEDEELTE

RICHTINGGEVEND/BINDEND GEDEELTE

Ruimtelijke uitvoeringsplannen

Inschrijven van archeologisch vooronderzoek in

stedenbouwkundige voorschriften

Opname ‘archeologische site’ als overdruk

Voorschriften met betrekking tot inrichting

Voorschriften over het “flexibel inpassen” van

archeologische relicten in het ontwerp

Milderende maatregelen uit de MER vertalen in RUP

Mogelijke benaderingen van archeologie in RUP’s

PRUP Regionaal bedrijventerrein

Aalter

Structuurschets

PRUP Regionaal bedrijventerrein Aalter

“Voor de aanvang van alle bouwwerken die aanzienlijke bodemingrepen

vereisen, dient men de mogelijkheid tot archeologische prospectie te verzekeren.

Oppervlakkige afgravingen van de teelaarde zullen in de meeste

gevallen niet beschouwd worden als aanzienlijk. Afgravingen voor de realisatie van een ondergrondse (kelder)verdieping, doorbrekingen

schoudertaluds en dergelijke dienen beschouwd te worden als aanzienlijk.”

RUP Opslitsen grote woningen buiten de kern (Hoeilaart)

Afgraven van teelaarde is wel relevant want de sporen worden vernield door o.a. het overrijden met zwaar materieel. Enkel een prospectie van het hele terrein kan uitwijzen hoe diep de archeologische sporen zich bevinden.

Detail grafisch plan

GRUP Pinnekesweyer-Gerhagen (Tessenderlo)

RUP Zagerijstraat (Tongeren)

Art. 3 Zone met archeologische waarde

Richtinggevend - Toelichting bij de voorschriften:

Het plangebied wordt gekenmerkt als archeologisch waardevolle zone. In de directe omgeving werden reeds een aantal archeologische

vondsten gedaan.

Het gebied ligt binnen de zone die beschouwd wordt als het noordoostelijk grafveld. …

Verordenend - Stedenbouwkundige voorschriften:

Het gebied gelegen binnen de groene puntlijn dient aangeduid te

worden als een “archeologisch waardevolle zone en/of archeologische site”.

Werkzaamheden met ingreep in de bodem dienen aan de betreffende

wetgeving inzake de bescherming van het archeologisch patrimonium te voldoen.

Onduidelijke formulering

RUP De drie Tommen (Tienen)

Art. 10 ‘Zone voor park’

De historische reconstructie van de “3 tommen” in deze zone is te allen tijde mogelijk. Alle hiervoor nodige infrastructuur is toegestaan: ommuring, altaar, standbeeld, infopanelen … . Een deskundige landschappelijke inkleding is verplicht. Het historisch – archeologisch karakter dient gerespecteerd te worden. Er dient rekening te worden gehouden met een optimale zichtbaarheid en bescherming van de archeologische relicten.

Voorschriften over het “flexibel inpassen” van archeologische

relicten in het plan

RUP Grobbendonk begraafplaats

Uittreksel CAI. Bron: http://cai.erfgoed.net beheerd door het VIOE

Voorschriften over het “flexibel inpassen” van archeologische

relicten in het plan

RUP Grobbendonk begraafplaats

“Het RUP komt tegemoet aan de behoefte aan een uitbreiding van

de bestaande begraafplaats met een oppervlakte van ca. 0,95 ha. Deze uitbreiding wordt in fasen gerealiseerd. De fasering wordt

gekoppeld aan een voorafgaandelijk archeologisch onderzoek van

de site. Indien mogelijk, zullen waardevolle vondsten behouden blijven en geïntegreerd worden in het ontwerp van de

begraafplaats.”

ART 2: zone voor begraafplaats:

“Waardevol archeologisch erfgoed dat eigen is aan de locatie

(zoals wegen, restanten van gebouwen, graven…) dient, waar mogelijk, behouden te blijven en geïntegreerd te worden in

de aanleg van de begraafplaats.”

Milderende maatregelen uit de MER vertalen in RUP

RUP Liefkenshoek spoortunnel

milderende maatregelen uit het MER doorvertaling in GRUP

Gevolg: bouwheer pas in vergunningstraject geconfronteerd met archeologie

Koppeling aan planologie

Voordelen

• archeologie in vroeg stadium: behoud in situ is mogelijk of

eventuele archeologische kosten kunnen in kaart gebracht

worden

• archeologische sites maken wezenlijk deel uit van de

ruimtelijke structuur en van de identiteit van een landschap

Nadelen

• archeologie is meestal niet zichtbaar en dus zonder

onderzoek moeilijk te detecteren

• archeologische sites zijn bijna nooit ruimtelijk structurerend

Hoe omgaan met archeologie in ruimtelijke ordening en MER?

Documents

Transcript of Hoe omgaan met archeologie in ruimtelijke ordening en MER?

Plan-MER voorontwerp-RUP’s Vaartkom ten behoeve van de ...Kaart 10 Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Bijlagen Bijlage 1 Basisgegevens van de RUP’s t.b.v. de milieueffectbeoordeling

Studiedag ruimtelijke ordening plan mer (003)

WONINGDELEN & RUIMTELIJKE ORDENING …

Powerpoint Ordening Dierenrijk

Presentatie leandra dag ruimtelijke ordening

MER kavel VI en MER Kavel VII Summaries - RVO

Archeologie en GIS

Ordening van Leidingen 2

Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening

Grontmij ,5 t PUR Verleend · DRO GRS GRUP MER m.e.r. MKN mpt ov PRS RSV RSVB RUP SBZ-H SBZ-V SPEK VHA VEN Belgisch staatsblad Decreet ruimtelijke ordening Gemeentelijk Ruimtelijk

Actualiteiten ruimtelijke ordening - Gemeentedagen 2016

Verstedelijking En Ruimtelijke Ordening

onderzoeksagenda archeologie en bouwhistorie leiden€¦ · vogelvlucht) van de ontwikkeling van archeologie en bouwhistorie in Leiden. ontwikkeling archeologie Archeologie en Leiden

Archeologie Mechelen nieuwsbrief 22

Definitieve versie Project-MER...PROJECT-MER UITBREIDING MER AGT TE KALLO –DEFINITIEF MER Initiatiefnemer: Antwerp Gas Terminal nv KBO-nummer 0422.781.329 VE-nummer 2.037.013.064

Bijlage 8 bij het MER Archeologie en Monumenten Deel 3 ...

Cultuurhistorie in de Ruimtelijke Ordening

Kartuizersite in SOLVA-Archeologie-Nieuwsbrief-25

Actualiteiten ruimtelijke ordening

Archeologie goed geregeld!. Drs Nathalie de Visser Drs Jan Wattenberghe Erfgoed Archeologie • Cultuurhistorie en Monumenten • Toerisme • Erfgoededucatie.