Etnische diversiteit, sociale cohesie en het Gentse identiteitsgevoel

Vree wijs! Pieter-Paul Verhaeghe

Vakgroep Sociologie (UGent)

April 2013

pieterpaul.verhaeghe@ugent.be

Leidt de etnische diversiteit van een buurt tot minder sociale cohesie?

Data en achtergrondinformatie

• Individueel niveau – Buurtmonitor editie 2006 en 2009

– Respondenten ≥ 18 jaar

– 2579 respondenten

• Buurtniveau – 162 statistische sectoren

– Gemiddeld 1158 buurtbewoners (range: 6 - 5064)

– Informatie voor het jaar 2005

Indicatoren van sociale cohesie

• Frequentie van de contacten met buren

• Kwaliteit van de contacten met buren

• Tevredenheid over de mate waarin je de buren kan vertrouwen

• De mensen in de buurt kennen elkaar door en door

• De mensen in de buurt gaan over het algemeen aangenaam om met elkaar

Etnische diversiteit van de buurten

• Gemeten met de Herfindahl-Index

= etnische diversiteit van een buurt [0 - 1]

• Correlatie met de etnische concentratie van een buurt is 0.98

Prinsenhof

Oostakker centrum

Mariakerke centrum

Bijloke

Kouter

Patershol

Brugse Poort

Rabot

Rooigem

Wondelgemstraat

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

Etnische diversiteit van de Gentse buurten (Herfindahl-Index)

0,82

0,22 0,18

2,88

0,18

0,10

1,00

10,00

Contactfrequentieburen

Contactkwaliteitburen

Vertrouwen inburen

Buurtbewonerskennen elkaar

Buurtbewonersgaan aangenaam

met elkaar om

Verband tussen de etnische diversiteit van de buurt en de sociale cohesie tussen de buurtbewoners (odds ratio’s)

MAAR: Etnisch diverse buurten zijn vaak ook arme buurten. Leidt de

armoede van een buurt tot minder sociale cohesie?

We kijken naar het mediaan netto belastbaar inkomen inkomen van de buurt

1,01

1,09 1,11

0,98

1,08

0,70

0,80

0,90

1,00

1,10

1,20

1,30

Contactfrequentieburen

Contactkwaliteitburen

Vertrouwen inburen

Buurtbewonerskennen elkaar

Buurtbewonersgaan aangenaam

met elkaar om

Verband tussen het mediaan inkomen van de buurt en de sociale cohesie tussen de buurtbewoners (odds ratio’s)

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

45000

50000

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

Me

dia

an n

ett

o b

ela

stb

aar

inko

me

n v

an d

e b

uu

rt

Etnische buurtdiversiteit (Herfindahl-index)

Verband tussen het mediaan buurtinkomen en de etnische buurtdiversiteit in 2005 (r = -0.65)

1,18

0,34

0,63

3,47

0,40

0,10

1,00

10,00

Contactfrequentieburen

Contactkwaliteitburen

Vertrouwen inburen

Buurtbewonerskennen elkaar

Buurtbewonersgaan aangenaam

met elkaar om

Verband tussen de etnische diversiteit van de buurt en de sociale cohesie tussen de buurtbewoners (odds ratio’s)

Zijn de buurteffecten op sociale cohesie te wijten aan individuele

kenmerken?

Controle voor sociale klasse, diploma, etniciteit, geslacht, en leeftijd van de respondenten

1,01

0,36

0,68

1,30

0,22

0,10

1,00

10,00

Contactfrequentieburen

Contactkwaliteitburen

Vertrouwen inburen

Buurtbewonerskennen elkaar

Buurtbewonersgaan aangenaam

met elkaar om

Verband tussen de etnische diversiteit van de buurt en de sociale cohesie tussen de buurtbewoners (odds ratio’s)

Kan de Gentse identiteit voor meer sociale cohesie zorgen?

‘t zal wel

zijn, moatje

Gentse identiteitsgevoel

• Drie items:

– “Ik voel me een echte Gentenaar”

– “Ik woon graag in een stad als Gent”

– “Ik ben echt fier op mijn stad”

• Cronbach’s Alpha: 0.82

• Gemiddelde: 3.96 (standaardafwijking: 0.82)

1,18 1,22

1,41

1,24

1,43

1,00

1,25

1,50

1,75

2,00

Contactfrequentieburen

Contactkwaliteitburen

Vertrouwen inburen

Buurtbewonerskennen elkaar

Buurtbewonersgaan aangenaam

met elkaar om

Verband tussen het Gentse identiteitsgevoel en de sociale cohesie tussen de buurtbewoners (odds ratio's)

0,97

0,33

0,64

1,19

0,19

0,10

1,00

10,00

Contactfrequentieburen

Contactkwaliteitburen

Vertrouwen inburen

Buurtbewonerskennen elkaar

Buurtbewonersgaan aangenaam

met elkaar om

Verband tussen de etnische diversiteit van de buurt en de sociale cohesie tussen de buurtbewoners (odds ratio’s)

Gentse identiteitsgevoel: enkel city marketing?

We kijken naar de relatieve effectgroottes

0 0,1 0,2 0,3 0,4

Contactfrequentie buren

Contactkwaliteit buren

Vertrouwen in buren

Buurtbewoners kennen elkaar

Buurtbewoners gaanaangenaam met elkaar om

Buurtdiversiteit

Buurtinkomen

Gentse identiteit

Etnische minderheid

Middenklasse

Hooggeschoold

Leeftijd

Editie enquête

Zorgt het Gentse identiteitsgevoel voor meer interetnische contacten?

• Interetnische contacten: – Kennissen

– Buren

– Vrienden

• Onderscheid tussen Belgen en ECM

• Gecontroleerd voor gender, leeftijd, sociale klasse, en diploma

1,09

1,23 1,15

1,50

1,68 1,69

1,00

1,20

1,40

1,60

1,80

2,00

2,20

2,40

Interetnische kennissen Interetnische buren Interetnische vrienden

Logistische regressie van interetnische contacten op het Gentse identiteitsgevoel (odds ratio’s)

Belgen

ECM

Conclusie en discussie • Minder sociale cohesie in etnisch diverse buurten

• Voornamelijk te wijten aan de sociaaleconomische status van de buurt en van de buurtbewoners

• Blijvend effect op de kwaliteit van het contact met de buren en op de perceptie van het aangenaam met elkaar omgaan in de buurt (te wijten aan de reputatie van de buurt?)

• Gentse identiteitsgevoel is positief voor de sociale cohesie (richting van de relatie?)

• Gentse identiteitsgevoel kan de invloed van de buurt niet counteren

• Etnische minderheden die zich Gentenaar voelen, hebben meer interetnische contacten (richting van relatie?)