Digitale kaartenBijzondere landschapselementen Reeuwijk

Monumentencommissie Reeuwijk

19 september 2007Sophie Visser

Onderwerpen

1. Achtergronden en vertrekpunten2. Elementen en kaarten3. Vragen?

plas

weg

poel

snelwegBoerderijenBoerderijlint

molen

wandelpad

houtwal

wetering

kerk

woningen

1. Achtergronden en vertrekpunten (1)

veenontginning

bosjes

kerk + kerkhof

rond perceel

bochtige sloot

*Vertrekpunten

- ‘bijzondere elementen’ : méér dan ‘cultuurhistorisch landschap’- landschapsgeschiedenis : méér dan alleen het huidige landschap => tot 1940 - m.b.v. database en GIS (MapInfo): méér dan digitale kaarten- samenhang van elementen : landschapsgeschiedenis => in systeem - m.n. Gemeente Reeuwijk : maar …..

plas

weg

poel

snelwegBoerderijenBoerderijlint

molen

wandelpad

houtwal

wetering

kerk

woningen

1. Achtergronden en vertrekpunten (2)

veenontginning

bosjes

kerk + kerkhof

- Inventarisatie- waardering- selectie

Doel (en)/doelgroep(en)

- Kennis- Uitgangspunten- Criteria- Geld, tijd, ….

Welke doelen/doelgroepen?Welke informatie => beschrijving/

gegevens?

bouwkundig/monument

archeologisch (historisch) landschap

rond perceel

bochtige sloot

‘natuur’

Welk landschapselement in welk opzicht bijzonder?

1. Achtergronden en vertrekpunten (3.a)

Nationaal niveau: KICH (Kennisinfrastructuur Cultuurhistorie - www.kich.nl)

CH landschap Reeuwijk KICH:- 3 elementen- 1 ‘functie’ en 1 periode per element- geen samenhangen tussen elementen- waardering basis voor selectie

m.n. functie!

1. Achtergronden en vertrekpunten (3.b)

Provinciaal niveau: CH Hoofdstructuur Zuid-Holland (www.pzh.nl)

Landschap – kenmerken Landschap - waarden

CH landschap Reeuwijk in CHS Zuid-Holland:- Geen element-beschrijvingen- kaden en weteringen alleen als ‘poldersysteem’ (en onjuist)- Geen toelichting op selectie en waardering- Geen ‘tijd’ (‘voor 1950’)

Wat wel/niet nu in systeem Reeuwijk:

• typen elementen : alleen (historisch) landschap

- Geen archeologie : in AVK- Geen monumenten : in AVK- Geen groen : onvoldoende kennis en (te) veranderlijk

(NB. Zou m.n. koppeling naar andere systemen zijn)

*gegevens over (historisch) landschap: wat nodig was voor de kaarten

- (nog) geen samenhangen - Wel type, (nog) geen functies van/bij elementen

*M.n. Gemeente Reeuwijk : + 500 meter zone

ook : - Reeuwijks Verlaat etc. bij Oude Rijn- ‘hoofdzaken’ afwatering naar Oude Rijn, Hollandsche IJssel, etc.

1. Achtergronden en vertrekpunten (4)

Veranderingen in hetlandschap

Basis: Verander(en)d landschap in de tijd

Toekomstig landschap

Oorspronkelijke landschap

2. Elementen en kaarten (2)

Exact begin-jaar?

BeginjaarObject/versie

Exact eind-jaar?

EindJaarObject/versie

Type(n) Functie(s) Gebeurtenis/proces

Element veranderd?Water-

staatVer-keer

Defen-sie

~ 1250 > 1367 Wetering x Deels, bij ontginning Lange Weide

Ontstaan (deels)

> 1367 > 1672 Wetering X x Afwatering naar Holl. IJssel

verlengd

> 1672 = 1815 Wetering X x x Oude Hollandse Waterlinie

-nee

= 1815 Wetering X x Einde Oude Hollandse Waterlinie

-nee

Bijvoorbeeld: Dubbele Wiericke in objectversies

(1) Per functie / periode in ensemble Þ 1372-heden, functie ‘waterstaat’ => in ensemble ‘afwatering’ Þ 1372-heden, functie ‘verkeer’ => in ensemble ‘vaarroute Oude Rijn - Hollandsche IJssel’Þ 1672-1815, functie ‘defensie’ => in ensemble ‘Oude Hollandse Waterlinie’

(2) Meerdere waarderingen mogelijk:- nationaal : alleen 1672-1815 (OHWL)- provinciaal : vanaf 1367 (poldersysteem)?- lokaal/regionaal : alle versies?

2. Elementen en kaarten (3)

(1) Welke veranderingen wel/niet & hoe?

=> Pragmatisch consequenties in GIS!-Vorm/grootte? => tot op zekere hoogte …

- Naam? => bij belangrijke veranderingen - Nieuw element - zelfde plek? => twee objecten, tenzij voortzetting

-Zelfde element – andere plek? => twee objecten-nieuwe/extra functie? => nieuw kenmerk bij element

Bijvoorbeeld: Groendijck

38

Groendijck-Noord

Westeinde (deels)

Groendijck-Zuid

33 Boterhoveling

2. Elementen en kaarten (4)

Groendijck in systeem: in 2 delen

Objectnr.

Objectversie-nr.

Exact beginjaar?

Beginjaar

Exact eind-jaar?

EindJaar

Naam Ligging Gebeurtenis/proces

39 00 ~ 1100>1250?

= 1975 Groendijck-Noord

Boterhoveling => Waarder

39 10 = 1975 Groendijck-Noord

Boterhoveling => Waarder

deel van nieuwe weg

42 00 ~ 1100>1250?

= 1975 Groendijck-Zuid

Boterhoveling => Driebruggen

42 10 = 1975 Westeinde (deels)

Boterhoveling => Driebruggen

Nieuwe naam voor deel oude weg

2. Elementen en kaarten (5)

(2) Gehele landschap op vergelijkbare manier

Bijvoorbeeld: Kern Sluipwijk e.o. (na vervening)

294 Scheisloot Sluipwijk-Ravensberg

1071 VE Ravensberg

1037 OG Ravensberg

1060 VE Sluipwijk

1038 OG Sluipwijk

611 BL ‘s Gravebroekseweg-Noord

248 Kerk Sluipwijk

270 Kerkhof Sluipwijk

1010 Sluipwijk (dorpskern)

610 BL ‘s Gravebroekseweg-Zuid

2. Elementen en kaarten (6)

(3) Combinaties van elementen in ‘ensembles’(nog niet gerealiseerd)

- bepaalde afwatering, bv. Reeuwijks Dubbelverlaat- Breevaart, Molenvliet- molens- sluizen en overtoom

- polders bv. Polder Sluipwijk (1609 – 1897)- gebied (aantal ontginningen)- weteringen- Sluipwijks molen en sluis Dubbelverlaat

- vaarwegen bv. Vaarweg Bodegraven – Reeuwijk - Gouda (vóór 1609)

Vaarweg Bodegraven – Reeuwijk - Gouda (1609-1835) Vaarweg Bodegraven – Reeuwijk - Gouda (1835-1937)

=> huidige systeem:- kaarten primair doel- selecties en ensembles secundair

2. Elementen en kaarten (7)

Digitale kaarten: in totaal 5

Kaart 1 - Landschapselementen tot 1400

Kaart 2 - Landschapselementen 1400-1650 (veranderingen, nieuwe elementen)

Kaart 4 - Landschapselementen 1800-1940 (veranderingen, nieuwe elementen)

Kaart 3 - Landschapselementen 1650-1800 (veranderingen, nieuwe elementen)

Kaart 5 – Totaalkaart elementen per periode

2. Elementen en kaarten (8)

(Nieuwe) elementen per kaart:

Kaart 1 - Landschapselementen tot 1400- ontginningen- polders en afwateringen 14e eeuw Hollandsche IJssel

Kaart 2 - Landschapselementen 1400-1650 - nieuwe bebouwing (Driebruggen, etc)

- windbemaling, andere polders en afwateringen

Kaart 4 - Landschapselementen 1800-1940 -droogmakerijen

-nieuwe bebouwing-nieuwe wegen, en spoor- en tramwegen

Kaart 3 - Landschapselementen 1650-1800 -vervening

-trekvaartOude Hollandse Waterlinie

2. Elementen en kaarten (9)

Tempel

Middelburg

Reeuwijk-Dorp

Oud-Reeuwijk

Kaart 5 - Totaalkaart elementen per periode

2. Elementen en kaarten (10)

Producten

- Database + GIS-bestanden - Digitale kaarten (op GBKN)

- geprint- PDF-files

- Algemene toelichting op de kaarten- Toelichting van elementen op nummer - Toelichting van elementen op naam (excl. objectversies)

- Basisdocument (achtergrondinformatie => ‘Ref.’)

3. Vragen?

Bedankt voor uw aandacht!