Post on 30-Mar-2016
description
Het is nooit te laat voor een gelukkige jeugd
‘hechting en het verhalende brein’
maart 2014
John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie
(Oegstgeest) ITON: instituut voor toegepaste Neurowetenschappen
(Haarlem)
NEUROBLOK
Patiënte na aanrijding beschadiging prefrontale cortex
Beschadigd Integratie verminderd
Schade aan Prefrontale Cortex
SCHADE
Neuronen van Prefrontale Cortex vrijwel allemaal verbonden met het lichaam
Brain= Embodied Brain
Handmodel
Reptielen Brein/ Hersenstam
1)Helpt lichaamstoestanden te reguleren
2)Heeft kernen die ‘fight- flight- freeze’
responsen reguleert
Emotionele Brein/ Limbisch systeem
1)Genereren van emoties
2)Reguleren motivationele systeem
3)Appraisal:
- waar geef ik aandacht aan?
- waar ik aandacht aan geef; goed of slecht?
- goed? Meer ervan/ slecht? Minder ervan
4) Genereren van diverse soorten geheugen
5) Essentieel voor Hechting
Cognitieve Brein/ Cortex
1)Maakt continue “mappen”
- map voor toekomst/ planning
- creeëren van verbeelding
- ontwikkelen van concepten
2) PFC verbindt verleden, heden en toekomst
Het brein is een sociaal orgaan, ontwikkeld en veranderd in interacties met andere “breinen” The neuroscience of human relationships: Attachment and the developing social brain; Cozolino; 2006
Handmodel; integratie
Barbara na letsel “She lost her soul…”
Beschadigd Integratie verminderd
Centrale rol mPFC
1)Lichaamsregulatie
2)Afgestemde communicatie
3)Emotionele balans
4)Angst regulatie
5)Flexibiliteit van respons
6)Inzicht
7)Empathie
8)Moraliteit
9)Intuïtie
Attachment studies
Mindfulness studies
AFGESTEMDE COMMUNICATIE
Attuned communication: flow of energy of internal states from one person to another person
Eerste communicatie non-verbaal: via gelaat, intonatie, houdingen en gebaren (0 - 1½ jaar) en opgeslagen in sociaal impliciet geheugen
Impliciet geheugen kind
Impliciet Geheugen ouder
…caretaking transmits the childhood experiences of parents to their children, making a parent’s unconscious a child’s first reality… Cozolino
Afgestemde communicatie
Oogcontact
Gezichtsexpressie
Toon van de stem
Houding
Gebaren
Timing
Intensiteit
Embody it to remember better!
Still Face Experiment blocks non-verbal communication
http://www.youtube.com/watch?v=apzXGEbZht0
EMOTIONELE BALANS
Centrale rol mPFC
1)Lichaamsregulatie
2)Afgestemde communicatie
3)Emotionele balans
4)Angst regulatie
5)Flexibiliteit van respons
6)Inzicht
7)Empathie
8)Moraliteit
9)Intuïtie
Attachment studies
Mindfulness studies
Ontwikkeling Brein
The brain as a social organ http://www.youtube.com/watch?v=0e27Ym0GVj4
PATRONEN
VAN
VROEGE HECHTING
Hechtingsschema’s gaan over Safety Seen Secure
Interactie met verzorgers
Gevoelens van veiligheid en warmte
PFC Amygdala
Regulatie van arousal en emotie
Hechting (I)
verlaten/ stress/ hereniging
Wat doet kind bij terugkeer?
Kijken naar hechtingsschema’s
Veilige en onveilige hechting http://www.youtube.com/watch?v=RdCBip-8pC8
Attachment I: Relationships in research
Relationship Type
• Secure
• Avoidant
• Ambivalent
• Disorganized
Parenting Behavior
• Responsive / consistent
• Rejecting / distant
• Inconsistent
• Frightening / fearful
INTEGRATIE
Wat is een gezonde geest, emotioneel welzijn?
INTEGRATIE
EXPLOSIEVE CHAOS
SAAIE RIGIDITEIT
Domeinen van integratie
•Bewustzijn
•Horizontale
•Verticale
•Geheugen
•Narratieve
INTEGRATIE VAN BEWUSTZIJN De manier waarop we onze aandacht focussen
De mindful benadering van het veranderen van de geest
Mindful awareness hebben: een manier van doelbewust aandacht schenken aan het huidige moment, zonder allerlei oordelen…
Mindsight
Daniel Siegel, 2010
Waar kunnen we onze aandacht op richten?
Externe wereld via zintuigen
Innerlijk gevoel van het lichaam, interoceptie Wat de
geest creëert gedachten, gevoelens, etc
Het voelen van connecties met anderen
Wheel of awareness
Visuele Metafoor Prefrontale Cortex
INTEGRATIE IMPLICIET / EXPLICIET GEHEUGEN
Welke ervaringen zijn vastgelegd?
Emoties
Waarnemingen
Handelingen
Lichaamssensaties
Ontwikkeling van geestelijke modellen die onze verwachtingen bepalen over de manier waarop de wereld werkt
We verwerken en coderen onze ervaringen in lagen van het geheugen Minsight, Dan Siegel, 2011
De amygdala netwerken zijn functioneel in de baarmoeder en vlak na de geboorte
Geboorte 3 Jaar
Emotioneel Geheugen Impliciet
Feitelijk Geheugen Expliciet
Amygdala Hippocampus
De puzzelstukjes van het impliciete geheugen worden later samengevoegd tot expliciete herinneringen- de feitelijke en autobiografische info waarvan we ons bewust zijn
AMYGDALA
HIPPOCAMPUS
Hoe goed zijn de eerste verzorgers (moeder, vader) in staat hun kinderen zich veilig en warm te voelen?
Vaardigheden ouder: - Empatische kwaliteiten - Emotionele rijpheid - Hoe zijn ze zelf “beouderd” ?
Opgeslagen in Impliciet Sociaal Geheugen
Multple systems of memory
• Impliciet Geheugen - vroeg ontw./ subcorticaal
- rechter hemisfeer
- amygdala
• Expliciet Geheugen - laat ontw./ corticaal
- linker hemisfeer
- hippocampus
• Impliciet Sociaal Geheugen
- hechtingsschema’s
- overdracht
• Expliciet Sociaal
Geheugen - identiteit
- verhalen
- autobiografisch
Attachment Schemas are summations of thousands of experiences with caretakers that become unconscious reflexive predictions of the behaviors of others.
John Bowlby
HORIZONTALE
INTEGRATIE
De linker- en rechterhelft van de hersenen; nogal verschillende manieren om de realiteit waar te nemen en om met elkaar te communiceren
Left Brain, Right Brain, Perspectives from Cognitive Neuroscience; Springer & Deutsch, 1997
De rechter hersenhelft ontvangt de “rauwe” bronnen van sub-corticaal
Fysieke Sensaties
Overlevings reacties
Gevoelens Hechting
Middelste Prefrontale Cortex
Insula rechts
Leeft in ivoren toren Van ideeën en rationeel denken
Minder invloed van sub-corticale gebieden
Corpus Callosum communicatie van rechts naar links (VV)
Ontwikkelt na 1e levensjaar
Horizontale integratie
R L
Koppeling tussen links en rechts
• Het kunnen verwoorden wat je voelt
• Welke beelden horen bij de lichaamssignalen?
• Sensaties, beelden en gevoelens vertalen in woorden in dagboek (ipv verslag van gedachten)
• Droombeschrijvingen, gedichten, reflecties op het leven
Lichaam rechtstreeks aangesloten op insula
In de Prefrontale Cortex
maken we een voorstelling
van onze interne wereld…
LICHAAM
mPFC
Hechting (II) ‘Adults making sens of their lives’
Kijken naar ouderstijlen en hoe zij was “beouderd”…
Kijken naar kwaliteiten van het interview die een reflectie zijn van de ontwikkeling en integratie van neurale structuren
Indirecte maat voor: kwaliteit van vroege sociale ervaringen, bonding en hechting
CREEEREN VAN EEN COHERENT LEVENSVERHAAL
Waarom doen we als ouders wat we doen en hoe zullen onze kinderen zich aan ons hechten?
1) “How we have come to make sense of our lives” 2) De manier waarop we een coherent levensverhaal kunnen vertellen en duiden ( NB dus niet persé wat er is gebeurd met ouder als kind..)
Onderdelen van ons levensverhaal
Hoe denken we over het verleden?
Ons begrip van waarom mensen zich gedroegen zoals ze deden
De impact van die gebeurtenissen op onze ontwikkeling naar volwassenheid
Je kunt stoppen met het doorgeven van de familietraditie van onveilige hechting…
De manier waarop je als volwassene je ‘levensverhalen’ vertelt aan een andere volwassene reflecteert de “state of mind” mbt hechting.
Levensverhaal “duiden”… bij veilig gehechten
1)Erkennen van zowel positieve als negatieve aspecten van hun gezinservaringen
2)Hoe deze ervaringen verband hieleden met latere ontwikkeling
3)Coherent verslag van hun verleden
Verworven veilig levensverhaal
• We kunnen coherent levensverhaal ontwikkelen ( ook bij slechte start in het leven)
• Relaties die daadwerkelijk afgestemd zijn
• Hierdoor opbouw van een innerlijke ervaring van heelheid
• Daardoor reflectie op hun leven
Hoe hebben we ons leven geduid?
ADULT ATTACHMENT INTERVIEW
De analyse van de reacties op de AAI-vragen laat de volwassen geestestoestand met betrekking tot hechting zien
Hechtgedrag van kinderen in hun jeugd voorspelt het soort verhaal dat ze als volwassenen zouden ontwikkelen
Hechting
Veilig
Vermijdend
Ambivalent
Gedesorganiseerd
Levensverhalen
Veilige geest
Afwijzende geest
Verwarde geest
Onverwerkte geest
VEILIGE GEEST
Casus veilige geest
Verre van ideale jeugd
Objectief over het verleden praten
Positieve en negatieve invloeden afwegen
Refelectie op de manier waarop haar begrip zich in de tijd heeft ontwikkeld
Makkelijk bewegen van herinneringen naar reflectie erop
Genoeg info aan luisteraar om de ervaringen te vatten
VERWARDE GEEST
Verwarde geest (ambivalente hechting/ hyperactief hechtinssysteem) Vraag naar herinneringen aan jeugd; verschuiving in antwoord naar het heden
(verwarring toen en nu)
.
Als een kind naar het gezicht van zijn ouder kijkt, zoekt het naar een respons die zijn eigen geest weerspiegelt
Communicatie open, ontvankelijk, afgestemd dan ontwikkelt het kind een idee van wie hij is...
RESONANTIE CIRCUITS
Verward levensverhaal: “ik heb anderen nodig, maar ik kan niet op ze rekenen”
Inconsistente ouderlijke afstemming plus Episodes van ouderlijke bemoeizucht
Kind kan zich niet duidelijk zien in ogen van zijn verzorger en ontwikkelt een verstrooid zelf-idee
NEUROBLOK
Wat gebeurt er in het brein van Greg?
• Overprikkeling hechtingssysteem
(onverwerkte verlatingsangst domineert)
• Dominantie RH: veel opdringerige gevoelens, lichamelijke sensaties en en autobiografische beelden
• RH ‘overspoelt’ LH: PFC kan het niet aan
• Diepe pijn uit zijn verleden (moeder prefereert broertje boven hem) was niet geïntegreerd door zijn hippocampus; dat overspoelt hem nu met het gevoel “niet geliefd” te zijn
• Twijfels over Sara tgv zijn oude gevoelens van emotionele verlating; deze gevoelens in impliciete geheugen, domineert databank RH
AFWIJZENDE GEEST
Afwijzende geest (ontwijkende hechting/ uitgeschakeld hechtingssysteem • Veel verhalen/ generalisaties
• Gebrek aan herinneringen van gegevens uit relationele verleden
• Korte antwoorden
• Overtuiging dat gezinsrelaties geen impact hadden op ontwikkeling
• NB. Zo’n levensverhaal ontwikkelt zich vaak in gezinnen waar geen emotionele warmte is (verhalende incoherentie/ het is gewoon onlogisch..)
Dingen verzinnen en een verhaal bedenken vol ongefundeerde generalisaties
Aandrang om verhalen te vertellen
Geen inkleuring autobiografie
Expliciete geheugen
Afwijzende staat vaak verbonden met dominante linker hersenhelft