De Franse Revolutie en de Coalitieoorlogen, 1789-1815

Lodewijk XVI en Marie Antoinette: absolutisme in beeld

In 1789 roept Lodewijk XVI voor het eerst in 175 jaar de Staten (standen) Generaal weer bij elkaar.

Waarom?

Hoe werkte de Staten Generaal?

De Derde Stand roept de Nationale Vergadering uit!

De bestorming van de Bastille: 14 juli 1789

• Angst voor een aanval van de Franse koning leidt tot een bestorming van de Bastille

• De Franse Revolutie is begonnen.

Begin van FASE 1 in de Franse revolutie: het opstellen van een grondwet

• Afschaffen van de standensamenleving. Gevolgen: land van de kerk wordt afgenomen en veel edelen vluchten het land uit (émigrés)

• Trias Politica• Beperkt kiesrecht voor

gegoede burgers• Koning blijft, maar macht

wordt beperkt

1791: Lodewijk XVI probeert te vluchten naar Luxemburg en wordt gearresteerd

April 1792: begin van de Eerste Coalitie oorlog (1792-97)

• Frankrijk verklaart Oostenrijk preventief de oorlog• Oostenrijk krijgt steun van Pruisen• De oorlog verloopt slecht voor Frankrijk:

langzame radicalisering van het Franse bewind• In 1793 breidt de coalitie zich uit met Engeland,

Spanje en de Republiek. Hoe komt dit?

Begin van fase 2: de radicale fase

• In september van 1792 wordt het koningschap afgeschaft en de Republiek uitgeroepen

• De koning wordt beschuldigd van verraad. Op 21 januari 1793 is dit is het gevolg:

Juni 1793: de radicale Jacobijnen nemen de macht over

• Dit is het begin van de Terreur: 35.216 personen overlijden onder de guillotine

• Stemrecht voor allen! Hogere lonen! Verlaging van prijzen!

• Robespierre

De radicalen voeren succesvolle legerhervormingen door!

• De levée en masse: jonge vrijgezellen in het leger

• Totale oorlog: getrouwde mannen van middelbare leeftijd moesten werken in arsenalen; vrouwen moesten spullen maken voor de oorlog of zuster spelen

• Nieuwe jonge officieren vervangen de gevluchte adellijke officieren, waaronder ene:

Napoleon Bonaparte

De Jacobijnen worden toch steeds impopulairder

• Pogingen om het instituut kerk af te schaffen: o.a. afschaffen religieuze feestdagen

• Robespierre schakelt systematisch tegenstanders uit binnen zijn partij. Het gevolg:

Reacties van uit het buitenland?

Uiteindelijk wordt de eerste coalitie oorlog een overwinning voor Frankrijk!

• Door de levée en masse kan het Franse leger zich verspreiden en vechten op meerdere fronten

• De jonge generaals krijgen een grote zelfstandigheid: grote successen van Napoleon in Noord-Italië tegen Piedmonte

Voorbeeld van oorlogspropaganda

1798-1801: De Tweede Coalitie-oorlog

• Frankrijk tegen Rusland, Groot-Brittannie, Oostenrijk, het Ottomaanse rijk, Portugal, Napels en de Pauselijke staten

• Engeland is Frankrijk’s grootste probleem: zeer machtig op zee! De oplossing: veroveren van Egypte, zodat Engeland geen handel meer kan drijven met haar koloniën

• De invasie van Egypte, o.l.v. Napoleon wordt een grote mislukking door de vernietiging van de Franse vloot

• Napoleon trekt naar Frankrijk terug en roept zich na een staatsgreep uit tot ‘eerste consul’. Dit is het begin van de Derde Fase.

Bij de overige Coalitie-oorlogen mag je spreken van de Napoleontische oorlogen, want Napoleon roept

zich in 1804 uit tot Keizer

De voor Napoleon succesvolle Coalitie-Oorlogen

• De Derde Coalitie-oorlog (1805): Frankrijk, Spanje, Beieren, de Bataafse Republiek en Noord-Italië tegen Groot-Brittannië, Oostenrijk, Zweden, Rusland en Napels.

• De Vierde Coalitie-oorlog (1806-1807): Frankrijk, Spanje, Beieren, Zwitserland, het Koninkrijk Holland en Noord-Italië tegen Pruisen, Rusland, Groot-Brittannië, Saksen, Sicilië en Zweden.

• De Vijfde Coalitie-oorlog (1809): Frankrijk, Spanje, Beieren, Zwitserland, het Koninkrijk Holland, Noord-Italië en Saksen tegen Oostenrijk, Groot-Brittannië, Sicilië en Sardinië.

Europa in 1812

Waardoor heeft Napoleon tot 1812 zo’n succes?

• Napoleon liet bezettingslegers achter in veroverde landen en liet ze besturen door familieleden

• Hij maakte meer gebruik van artillerie dan zijn tegenstanders: verschillende soorten munitie

• Hij werkte met stormtechnieken vanwege de onvoldoende training van veel van zijn soldaten: dit kostte zeer veel levens.

• Door de verdeling van zijn leger in kleine groepen werd het leger erg

beweeglijk: Legerkorps: 50.000-80.000 manDivisieBrigadeRegimentInfanteriebataljon: 800-1000 man

Voorbeeld: de slag bij Austerlitz oftewel de Driekeizersslag

De Vijfde Coalitie-oorlog(1812-1814)• Napoleon maakt een grote fout door Rusland aan te vallen.

• Grande Armee: 600.000 man.

• Russen gebruiken de tactiek van de verschroeide aarde.

• Napoleon verovert Moskou, maar dat wordt door de Russen in brand gezet.

• Tijdens de terugtocht in de barre Russische winter lijdt Napoleon onherstel- en onvoorstelbare verliezen: er komen slechts 30.000 troepen terug.

• Tijdens de Volkerenslag bij Leipzig in oktober 1813 wordt Napoleon verslagen door een coalitie van Engeland, Rusland, Pruisen en Oostenrijk.

Napoleon verbannen naar Elba

Napoleon weet te ontsnappen: ‘Napoleon’s honderd dagen’ eindigen bij

Waterloo

Napoleon wordt verbannen naar St. Helena en sterft daar op 5 mei 1821, 51 jaar oud