Beheersing of overheersing van de personele lasten

VO-raad regio Amsterdam

11 april 2013

Even voorstellen

Math van Loo

Kim Höppener

Bart Jeukendrup

Presentatie is na te lezen op:

www.vanlooenpartners.nl.

Haalt het voorgezet onderwijs 2020?

presentatie

1. Waar hebben we als scholen financieel gezien last van, van welke maatregelen in het bijzonder?

2. Wat zien we als we van scholen de meerjaren financiële planning doorrekenen? (Cock Raaijmakers)

3. Wat is aan negatieve scenario’s te doen, hoe maak je personele lasten weer beheersbaar?

In deze presentatie:

1. Twee cases uitgewerkt

2. Uitgangspunt: de financiële opgave voor de scholen verandert niet. Wat dan?

3. HRM-kader

4. Voorbeelden van interventies:1. Functiedifferentiatie

2. Onderwijsconcept

5. Discussie: de koers.

genoemde oorzaken kostenverhoging personeel

1. Functiemix en andere cao-ontwikkelingen

2. Verhoging van de AOW-leeftijd

3. BAPO-kosten explosief gestegen (1,7% >> ca. 3,5%)

4. BTW van 19 naar 21%

5. 1. > 4. Geen compensatie voor de gestegen prijzen in de BSM

genoemde oorzaken kostenverhoging personeel

5. Verhoging van de ABP-premie met slechts een beperkte compensatie6. De efficiencykorting (= taakstelling Lenteakkoord)

7. Terugvorderen kasschuif terwijl was afgesproken dat dit zou gebeuren bij een ophoging g.p.l

8. stijging sociale premies (gedeeltelijk gecompenseerd)

genoemde oorzaken kostenverhoging personeel

10. Het afschaffen van het reiskostenforfait 11. Het vervallen van de premiekorting voor het in dienst houden van oudere werknemers (kan oplopen tot 0,5% van de totale kosten van de school).

aanpak

1. Planning en control op orde

2. Bezuiniging vaststellen

3. Bezuiniging verantwoord doorvoeren

Kernonderdelen planning & control

1. Meerjarig schoolbeleid

2. Kadernota

3. Schoolbegroting, balans, exploitatie

4. Formatieplan

casus 1: personele gegevens

WEERGAVE INZET FTE'S schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar

  2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

1. Directie en management 9,2 9,7 8,2 6,8 17,3 18,0

2. Onderwijzend personeel 156,7 153,8 159,8 161,8 146,2 137,3

3. Onderwijs ondersteunend pers. 42,9 42,4 46,0 46,4 45,3 48,1

totaal 208,8 205,9 214,0 215,0 208,8 203,4

   

4. Aantal lesuren volgens rooster 3057,0 3016,0 3054,0 2933,0 2956,0 2857,0

5. Aantal personeelsleden 265 267 273 283 279 259

schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar

2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

A. Management ratio 4,4% 4,7% 3,8% 3,2% 8,3% 8,8%

B. OP-ratio 75,0% 74,7% 74,7% 75,3% 70,0% 67,5%

C. OOP-ratio 20,5% 20,6% 21,5% 21,6% 21,7% 23,6%

D. Lesurenbelastingsratio 78,0% 78,4% 76,4% 72,5% 80,9% 80,0%

E. Gemiddelde aanstellingsomvang 0,79 0,77 0,78 0,76 0,75 0,79

LesurenbelastingLesurenbelastingspercentage

schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

1. School - totaal 78,4% 76,4% 72,5% 80,9% 80,0%2. Locatie 1 76,7% 74,4% 71,7% 79,5% 78,0%3. Locatie 2 77,1% 76,6% 70,6% 78,5% 83,2%4. Locatie 3 87,7% 83,9% 79,3% 91,0% 81,7%

50,0%55,0%60,0%65,0%70,0%75,0%80,0%85,0%90,0%95,0%

100,0%

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

Lesurenbelasting

School - totaal

Locatie 1

Locatie 2

Locatie 3

Personele gegevens – casus 2

WEERGAVE INZET FTE'S schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

1. Directie en management 4,0 4,0 4,0 4,0 3,52. Onderwijzend personeel 44,2 41,0 35,0 34,9 33,13. Onderwijs ondersteunend pers. 7,3 8,0 7,0 7,0 8,9

totaal 55,5 53,0 46,0 45,9 45,5

4. Aantal lesuren volgens rooster 880,0 833,0 758,0 744,0 761,05. Aantal personeelsleden 73 68 59 57 55

schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

A. Management ratio 7,2% 7,5% 8,7% 8,7% 7,7%B. OP-ratio 79,6% 77,4% 76,1% 76,0% 72,7%C. OOP-ratio 13,2% 15,1% 15,2% 15,3% 19,6%D. Lesurenbelastingsratio 0,80 0,81 0,87 0,85 0,92E. Gemiddelde aanstellingsomvang 0,76 0,78 0,78 0,81 0,83

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar

Verdeling fte's over personeelscategorieën

OOP-rat io

OP-ratio

Management ratio

Inzet personeel – casus 2Indexcijfer inzet personeel

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

Indexcijfer inzet personeel 100,0 95,5 82,9 82,7 85,8Indexcijfer inzet OP 100,0 92,8 79,2 79,0 80,7Indexcijfer inzet OOP 100,0 109,6 95,9 95,9 111,3Indexcijfer inzet directie 100,0 100,0 100,0 100,0 87,5Indexcijfer aantal leerlingen 100,0 91,2 83,3 81,8 82,4

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

Lesurenbelastingsratio 79,6% 81,3% 86,6% 85,3% 92,0%

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

Indexcijferinzet

personeel

Indexcijferinzet OP

Indexcijferinzet OOP

Indexcijferinzet directie

Indexcijferaantal

leerlingen

Indexcijfer inzet personeel

2008/2009

2009/2010

2010/2011

2011/2012

2012/2013

72,0%

74,0%

76,0%

78,0%

80,0%

82,0%

84,0%

86,0%

88,0%

90,0%

92,0%

94,0%

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

Lesurenbelastingsratio

Meerjarenraming – ongewijzigd beleid casus 2

Verloop exploitatie en weerstand – casus 2

Conclusies ongewijzigd beleid alle cases

1. Tekort schoolexploitatie

2. Cash-flow ongeveer 4%

3. Geen ruimte nieuw beleid

Gewijzigd beleid – casus 2

Uitgangspunten:1. Risicoanalyse: gemiddeld risicoprofiel

2. Gewenst weerstandsvermogen: 10 - 15%

3. Personele lasten:

na 2013 jaarlijks proportioneel -/-2,0%

Zal leiden tot:

1. Sluitende exploitatie vanaf 2014

2. Beperken personele component

3. Mogelijkheid groei materiële lasten

4. Groei weerstandsvermogen

5. Ruimte nieuw beleid

Meerjarige exploitatie – gewijzigd beleid casus 2

Schets financiële kader – casus 2Naam indicator 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

1. Totaal opbrengsten 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%2. Personele lasten 74,92% 73,82% 73,93% 72,54% 72,86% 71,68% 70,53%3. Kosten afschrijving 4,01% 6,54% 6,62% 6,71% 6,02% 6,01% 5,98%4. Huisvestingslasten 6,60% 7,01% 7,03% 7,06% 6,27% 6,19% 6,11%5. Overige lasten 13,30% 12,91% 12,93% 12,94% 13,26% 13,32% 13,37%6. Totaal lasten 98,83% 100,28% 100,51% 99,26% 98,41% 97,19% 95,99%7. Explotatiesaldo - rendement 1,17% -0,28% -0,51% 0,74% 1,59% 2,81% 4,01%8. Cash flow 5,18% 6,26% 6,11% 7,46% 7,61% 8,81% 9,99%9. Totaal materiële lasten 23,92% 26,46% 26,58% 26,72% 25,56% 25,51% 25,46%

Effect weerstandsvermogen 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019a. Stand begin jaar 0,00% -0,51% 0,23% 1,82% 4,63% 8,64% 9,64%b. Tekort/overchot 1,17% -0,28% -0,51% 0,74% 1,59% 2,81% 4,01% 1,00% 1,00%c. Stand eind jaar 0,00% 0,00% -0,51% 0,23% 1,82% 4,63% 8,64% 9,64% 10,64%d. NORM 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

120,00%

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Kostenverloop 2011 - 2017 in % van de opbrengst

Overige lasten

Huisvest ingslasten

Kosten afschrijving

Personele lasten

-2,00%

0,00%

2,00%

4,00%

6,00%

8,00%

10,00%

12,00%

14,00%

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Verloop weerstandsvermogen 2011 - 2019

Tekort/overchot

Stand eind jaar

NORM

Aanbod Cock Raaijmakers en Math van Loo

Een workshop: meerjarige doorrekening en noodzakelijke aanpassing vaststellen

- eigen cijfermateriaal opnemen in analysemodel

-tijdens: interpreteren en plan opstellen m.b.t. Financiën en HRM

-achteraf: feedback op het plan.

-datum en locatie: nader te bepalen.

Kritische succesfactoren

1. Systematische planning & control

2. Aandacht voor de controllersfunctie

3. Naar een andere leiderschapscultuur?

Hoe?

1. Aandacht voor onderwijskundige keuzes

2. Aandacht voor organisatorische keuzes

3. Aandacht voor keuzes rond taakbeleid

personele consequenties van financiële beheersing

In de eerste beschreven casus:

1.strategisch HRM

2.leiderschap

3.functie- en taakbeleid

4.verzuimbeleid

5.competentiemanagement

26

Het kader:organisatie-“trends” in het

onderwijs

• deregulering • resultaatverantwoordelijkheid• afbakening verantwoordelijkheden• verantwoordelijkheden dieper in de school• verandertrajecten• sturen op competenties.

12-04-23

27

“Strolling schools”

moving:effective, moving in a chosen direction

cruising: effective, but declining

struggling: ineffective, but improving sinking: ineffective, declining, failing

12-04-23

28

Aanpak IPB

organisatie-profiel

organisatie-profiel

Professionaliserings-beleid

Loopbaanbeleid

belastbaarheidsbeleid

Arbeidsvoorwaarden-beleid

ARBO beleid

personeels- profielen

personeels- profielen

Resultaat-gesprekken op

basis van competenties

Resultaat-gesprekken op

basis van competenties

12-04-23

strategisch personeelsbeleid

– vergde een visie op leren en op leerlingen vanuit trendanalyse m.b.v. de doelgroep

• Differentiatie• ICT• Uitdaging• Verantwoordelijkheid.

– werd: een vertaling naar onderwijsconcept, profileringskeuzen, vereisten aan personeel en organisatie, (investering-)begroting en formatie.

Concreet, in dit geval

• 70/40-minutenrooster

• Laptopklassen

• Flipping-the-classroom

• Exact, Internationaal+Clill, Dans

• IB-ers

• Schoolpsycholoog.

kritische succesfactoren in strategisch HRM

1. input leerlingen en ouders

2. analyses van resultaten (onderwijs, leerlingenaantallen en financiële toekomst)

3. resultaatverantwoordelijk leiderschap op alle niveaus, contracteren, bijvoorbeeld: sectieleiders

4. projectmatige aanpak van verbeteringen en vernieuwingen

5. ondernemerschap

6. competentiemanagement.

32

competentieanalyse

leerbaarheid

hoog

laag

belang

laag

kennis

vaardigheden

professionele houding

hoog

12-04-23

5 essentiële vragen m.b.t. HRM en IPB

1. Hoe weet ik welke HR-instrumenten in mijn organisatie ontwikkeld, c.q. in de praktijk toegepast worden?

2. Welke categorieën HR-instrumenten onderscheid ik en op welke categorie ligt de nadruk?

3. Hoe signaleer ik de mogelijkheden die HR-instrumenten bieden en welke mogelijkheden vind ik relevant voor mijn organisatie op dit moment (in de huidige ontwikkelfase)?

4. Hoe organiseer ik een IPB-gesprekscyclus die past bij mijn organisatie?

5. Welke risico’s en valkuilen zie ik in de ontwikkeling van mijn organisatie waar het gaat om de toepassing van HR-instrumenten?

12-04-23 33

34

HRM-instrumenten1. Planning en sturing van personeelsstromen2. Werving en selectie3. Introductie en coaching nieuwe medewerkers4. Functiewaardering5. Beoordelen6. Belonen7. Leidinggeven en coachen8. Opleiden en leren9. loopbaanmanagement10. Employabilitiy 11. Management development12. Verzuim- en Arbobeleid en verbeteringen van kwaliteit van arbeid en

organisatie13. Arbeidsverhoudingen 14. Competentiemanagement15. Doelgroepenbeleid16. Leeftijdsbewust personeelsbeleid.

12-04-23

3512-04-23

Nieuwe rollen voor docenten

(Materiedeskundige)LeercoachArrangeur leerlijnenStudieloopbaanbegeleiderOnderzoekerAssessorAccountmanagerPraktijkbeoordelaar

>> nieuwe professionaliteit

12-04-23 36

Conclusie: wat is nodig om te beheersen?

1. Systematische planning & control2. Aandacht voor de controllersfunctie3. Naar een andere leiderschapscultuur?4. Strategisch HRM-beleid5. Competentiemanagement en 6. Gesprekscyclus consequent en systematisch t/m

beoordelingen

Cadeautje Van Loo en Partners

De “app’ voor lesbezoeken:

- Digitale beoordeling lessen

- Indicatoren van de inspectie + eigen indicatoren

-aanklikken, opmerkingen plaatsten, uitleg vragen

-Direct na afloop van de les te versturen als PDF.