Bedrijfsleven en KMO’s

Bedrijfsleven en KMO’s

Jan DegadtStudiecentrum voor Ondernemerschap

HUBrussel

BRIO-colloquium

‘De internationalisering van de Rand’Leuven, 26 april 2012

2

Bedrijfsleven en KMO’s

• 1. Internationalisering en Rand. Determinanten

• 2. Economische context• 3. Locale economie in de Rand.

Beschrijvende analyse en kenmerken• 4. Locale economie en internationalisering

in de Rand. Capita selecta• 5. Toekomstperspectieven en

beleidsaanbevelingen

3

1. Determinanten

• De internationalisering van de Rand wordt bepaald door drie groepen factoren:

• 1) Effecten van globalisering en Europese integratie, zoals overal op het grondgebied van de EU

4

1. Determinanten

• De internationalisering van de Rand wordt bepaald door drie groepen factoren:

• 2) Effecten van de nabijheid van ‘een’ grote agglomeratie

5

1. Determinanten

• De internationalisering van de Rand wordt bepaald door drie groepen factoren:

• 3) Effecten toe te schrijven aan de typisch Brusselse context: internationale instellingen, meertaligheid,hoofdstad

6

2. Economische context

• Er is reeds heel materiaal verzameld:• Planbureau, SVR, BISA• Vives, KMO-Rapport …

7

2. Economische context

• 2.1. Toegevoegde waarde• De stadseconomie van Brussel is

minder conjunctuurgevoelig• Speelt in beide richtingen: crisis

minder diep, herstel trager• Nog grotere tertialisering

8

2. Economische context

• 2.2. Pendelarbeid• Sterke pendel van Vlaanderen en Wallonië

naar Brussel• Mismatch op de Brusselse arbeidsmarkt• Demografische ontwikkeling: ‘verbrusseling’

van de Brusselse arbeidsmarkt?• Toename van de pendel vanuit Brussel naar

de Vlaamse Rand

9

2. Economische context

• 2.2. Pendelarbeid• Loonverschillen: pendelaars werken

vaak in functies met specifieke kwalificaties en hoger loon

• Werklozen zijn vaak ongeschoold (of onvoldoende of verkeerd geschoold)

• Niet typisch Brussels, komt ook voor in andere verstedelijkte gebieden

10

2. Economische context

• 2.3. KMO-landschap• Aantal KMO’s neemt toe• Vooral dienstensector• In Brussel zijn er (in verhouding)

meer bedrijven met een risicoprofiel

11

2. Economische context

• 2.4. Bedrijfsdemografie• Saldo van oprichtingen en

stopzettingen is overal positief maar:• Brussel heeft een netto verlies van

bedrijven die vertrekken naar andere regio’s

12

3. Locale economie Rand

• 3.1. Open markt• Er zijn geen economische grenzen

tussen de Rand, Brussel en naburige subregio’s

13

3. Locale economie Rand

• 3.1. Open markt• Zijn er verschillen tussen Brussel end e

Rand?• - Omgevingsfactoren (regelgeving,

fysieke omgeving …)• - Beschikbaarheid en nabijheid van

input- en outputmarkten

14

3. Locale economie Rand

• 3.1. Open markt• Specifieke problematieken:• - Schaarse ruimte (fysiek,

regelgeving, …)• - Locale fiscale autonomie

15

3. Locale economie Rand

• 3.2. Belangengemeenschap• ‘Rand’ is ‘Rand-van-iets’• Waarvan? Brussel• Wederzijds wantrouwen: ‘carcan’,

‘olievlek’, …

16

3. Locale economie Rand

• 3.2. Belangengemeenschap• Brussel en Rand zijn concurrenten bij

het aantrekken van ‘interessante’ investeringen (jobcreatie, belastingbetalers, niet te veel ruimte, …)

17

3. Locale economie Rand

• 3.2. Belangengemeenschap• Beide partners hebben er belang bij

dat de naburige regio goed bestuurd wordt en welvarend is: mobiliteit, infrastructuur, arbeidsmarkt, onderwijs, gezondheidszorg, woonbeleid, ruimtelijke ordening, …

18

3. Locale economie Rand

• 3.3. Belangengemeenschap• Merknaam Brussel• Vele bedrijven, ook buiten Brussel,

gebruiken de merknaam ‘Brussel’ met een positieve connotatie

• Meest bekende voorbeelden: de luchthavens van Zaventem en Charleroi

19

3. Locale economie Rand

• 3.3. Belangengemeenschap• Merknaam Brussel• Opgelet: de merknaam Brussel heeft

een positieve internationale connotatie in het bedrijfsleven maar Brussel deelt natuurlijk wel in de kritiek op de Europese regelgeving.

20

3. Locale economie Rand

• 3.2. Belangengemeenschap• Rand is geen homogeen gebied• VSGB: concentratie bedrijven in• - het ruime Zaventem• - Zellik-Groot-Bijgaarden• - Zuidelijke Kanaalzone

21

3. Locale economie Rand

• 3.3. Menselijk kapitaal• Vlaamse Rand is deel van ruimer

dichtbevolkt, verstedelijkt gebied• Inwijking uit het buitenland via het

Brusselse Gewest• Injectie van menselijk kapitaal maar

ook investeringen nodig voor kansengroepen

22

4. Locale economie internationalisering

• 4.1. Arbeidsmarkt• (SVR)• Vlaamse Rand scoort voor

hoogtechnologische industrie, kennisintensieve hightechdiensten, kennisintensieve marktdiensten, minder kennisintensieve marktdiensten, …

23

4. Locale economie internationalisering

• 4.1. Arbeidsmarkt• Een aantal gemeenten hebben een

grote instroom van pendelaars• Maar …• Er is een probleem van werkloosheid

in sommige gemeenten

24

4. Locale economie internationalisering

• 4.1. Arbeidsmarkt• Werklozen zijn vaak onvoldoende

geschoold, probleem van talenkennis• Vooral in sommige gemeenten (Asse,

Drogenbos, Machelen, Sint-Pieters-Leeuw, Vilvoorde, Zaventem

25

4. Locale economie internationalisering

• 4.2. Pendel• Uitgaande pendel vanuit Brussel

(10.432 in 2010) gaat vooral naar de Rand, in het bijzonder de luchthavenregio (Zaventem, Machelen, Vilvoorde)

26

4. Locale economie internationalisering

• 4.3. Zelfstandigen• Het aantal zelfstandigen groeit overal• Toenemend aantal zelfstandigen met

niet-Belgische nationaliteit, ong. 10 % nationaal, meer dan een op drie in Brussel

27

4. Locale economie internationalisering

• 4.3. Zelfstandigen• Vlaamse Rand: aantal zelfstandigen

met niet-Belgische nationaliteit groter dan Vlaams gemiddelde maar kleiner dan in Brussel

• ‘Doorsijpeling’ vanuit Brussel?

28

4. Locale economie internationalisering

• 4.4. Buitenlandse bedrijven• Vooral in het gebied rond de luchthaven• Actief in tertiaire sectoren en de

luchtvaartindustrie• Landen van herkomst: Nederland,

Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk• (UK: specifieke regelgeving)

29

4. Locale economie internationalisering• 4.5. Criminaliteit• Benadeelt de kwaliteit van leven en

werken• Imagoprobleem, vooral voor

grootsteden en omgeving• Vlaamse Rand: geen opvallend hoge

criminaliteit in de Vlaamse Rand, maar wel stijgende tendens

30

5. Beleidsaanbevelingen

• Meten is weten. Positief punt dat de studiediensten van de overheden en beleidsniveaus samenwerken bij het verzamelen van gegevens en statistieken en bij het presenteren van analyses

31

5. Beleidsaanbevelingen

• De huidige institutionele structuren en grenzen zullen blijven

• Ook de macro-context van Europese integratie, globalisering en internationalisering zijn blijvers

• Te beschouwen als kansen of opportuniteiten

• … mits passende omkadering

32

5. Beleidsaanbevelingen

• Brussel en de Vlaamse Rand zijn economisch en ruimtelijk complementair

• De bestaande instellingen en structuren zijn aangewezen op samenwerking in een belangengemeenschap

• Er is geen nood aan bijkomende bestuursniveaus

33