WETGEVING

BEDRIJFSARTS KAN BIJ CONFLICT EN ZIEKTE INZET MEDIATION ADVISEREN

Advies bedrijfsartsbij ziekte en ruzie

Onenigheid tussen werknemers of met de leidinggevende ver-

stoort het werk. Heibel in hun privéleven weten mensen vaak

wel op te lossen. Op het werk is dat veel lastiger. Opgekropte

spanning kan leiden tot ziek melden. In zo'n geval kan de be-

drijfsarts mediation aanraden. Wat is dat? Is het verplicht? En

wat is het nut van een mediator?

Mediation is in goed Nederlands 'bemid-

deling'. De Engelse term is gangbaar

voor dit specialisme. Het is het meest

bekend door situaties waarin een echt-

scheiding een vechtscheiding dreigt te

worden. Een mediator helpt met zijn

sociale vaardigheid én zijn juridische

kunde. Hij steunt de kemphanen om zelf

een oplossing te vinden waarmee beiden

vrede hebben, zakelijk en emotioneel.

Dat verschilt van een juridische proce-

dure waar een conflict vaak verhardt.

Bij de rechter is er altijd een verliezer,

bi] de mediator niet. De bedrijfsarts is

vaak de eerste die een arbeidsconflict

bemerkt, vanwege een verzuimmelding

of een consult. Zo'n conflict is er als

tenminste één van de partijen vindt dat

de andere haar steeds dwarsboomt of

ergert, aldus een richtlijn van bedrijfs-

artsen. De bedrijfsarts zal proberen

duidelijk te krijgen of het conflict er is:

• zonder ongeschiktheid voor werk; ver-

zuim kan dan ongeldig zijn;

• met geldig verzuim.

Gewoonlijk zal de bedrijfsarts hoe dan

ook een afkoelingsperiode adviseren: een

of hoogstens twee weken waarin partijen

elkaar niet zien. Een langere periode

zonder communicatie verergert meestal

Mediation als advies niet makkelijk te negeren

Mediation staat nergens in de wet als

verplichte oplossing bij arbeidsconflicten.

Als een bedrijfsarts mediation adviseert,

kunnen werkgever of werknemer zich

er echter moeilijk aan onttrekken. Bij de

kantonrechter is het gangbaar dat deze,

wanneer dat nog niet gebeurd is, al-

lereerst aandringt op bemiddeling. Dat

vergroot de kans op herstel van de relatie.

UWV zal bij een WIA-aanvraag vrijwel

nooit accepteren dat een advies van de

bedrijfsarts tot mediation niet opgevolgdis. Een arbeidsconflict kan leiden tot ziek-

melding.. Vakbond FNV schrijft op haar

site: "Conflicten moeten worden opgelost

buiten het ziektekanaal om." De bond ziet

mediation als wenselijke optie, zo blijktook uit het document 'Ziek door conflict',

een checklist voor ondernemingsraden

die zich hierover moeten buigen.

y^

de problematiek. Daarna past een goed

gesprek tussen partijen. In het eerste

geval heeft de bedrijfsarts formeel geen

taak. In het tweede zal de bedrijfsarts be-

trokken blijven zolang er ziekteverzuim

is. De werkgever moet hem immers

inschakelen bij verzuimbegeleiding, van-

wege het belang van de gezondheid van

de werknemer. Voor de kwesties in de

arbeidsverhouding adviseert de bedrijfs-

arts nogal eens bemiddelingsgesprek-

ken met een gekwalificeerd mediator.

Geheimhouding

Een mediator is zelfstandige ofwerkne-

mer van een (advocaten)bureau en mag

geen vast dienstverband hebben bi] een

organisatie waar hij is ingeschakeld. Demediator voor arbeidszaken is thuis in

arbeidsrecht en -psychologie. Hij brengt

betrokkenen met hem aan tafel en laat

ze uitspreken wat er dwars zit. Daarom

zijn alle partijen verplicht tot geheimhou-

ding, werkgever en werknemer hoeven

geen imagoschade te vrezen. De vaardig-

heid van de mediator werkt vrijuit praten

in de hand. De mediator zal aangeven

wat wettelijk en anderszins toegestaan

en mogelijk is. Dat biedt kaders waarbin-

nen de partijen op zoek gaan naar een

oplossing. De mediator stelt zich absoluut

onpartijdig op, hij houdt rekening met

iedereen. Hij let op wat partijen zeggen,

maar ook hóe ze dat zeggen, wat er niet

wordt gezegd en wat de achterliggende

belangen zijn. De partijen proberen

soms hem voor hun standpunt te win-

nen, dat is menselijk. De mediator is

erop getraind onpartijdig te blijven. Als

EB ARBO RENDEMENT 11-2018

»_n^i;ce*'MW4;r.vj^a'n:^nrui*.i^'ni*a-<n:<.i.i:n;i.n,'n^M.n;i^<.va@hij dat niet (meer) kan, trekt hij zich

terug, juist om de onpartijdigheid te

waarborgen. Als de bedrijfsarts media-

tion adviseert, behoort de werkgever dat

te betalen. Het is immers een maatregel

om verzuim te helpen verminderen.

Voordelen

De beroepsgroep mediators zegt in

80% van de gevallen succes te hebben,

vaak met maximaal vijf gesprekken. De

voordelen zijn duidelijk vergeleken met

rechtszaken. Die zijn kostbaar, duren

lang met dus (slopende) onzekerheid voor

de beide partijen. Ze leiden vaak juist

tot verslechtering van de persoonlijke

verhouding en de arbeidsverhouding.

Een alternatief is nog arbitrage; in dat

geval kiezen partijen een scheidsrech-

ter, informeren hem en laten de beslis-

sing aan hem. Het gevolg is, net als

bij rechtspraak, dat uiteindelijk een

partij met lege handen staat. Het na-

deel van mediation is dit niet vooraf

zeker is dat er een beslissing komt.

Rechtsgrond

Er zijn nog andere manieren om te

ondersteunen bij conflicten die mo-

gelijk te maken hebben met ziekte

of kunnen leiden tot ziekte. Ze ho -

ren bi] een preventief beleid:

• Stel een vertrouwenspersoon aan.

Werknemers kunnen er hun verhaal

kwijt en krijgen handvatten aangereikt

die hen verder op weg helpen. De mo-

gelijkheid om een vertrouwenspersoon

te bezoeken, vermindert de kans dat

werknemers geen andere weg meer

zien dan verzuim. Let op: de vertrou-

wenspersoon is geen mediator!

• Schakel bedrijfsmaatschappelijk werk

in, intern of ingehuurd. Dat verzorgt

in organisaties bemiddeling bi] con-

flicten. Bedrijfsmaatschappelijk werk

werkt vaak samen met de bedrijfsarts.

Het is te overwegen als regel via hen

de externe mediator in te schakelen

voor ernstige arbeidsconflicten.

• Maak mediation - met instemming

van de ondernemingsraad - goed

bekend als onderdeel van het ver-

FOKKE& SUKKEMGBBer^ \^E.£R SC^CC&SVOL 8&/\A.lPpeLÏ^

Pc-tS OF ME.T MOOtkTOORTS OAN vs^&L

veRMO&IMG» IS...

we AAAkre^iMÊ-T AF OT=>

•SC &RAO&IS!

P?C>vT

zuimbeleid. Dat voorkomt zorgen en

misverstanden bij werknemers ('de

chef sleept me voor de mediator') en

vermindert verkeerde verwachtingen

bij leidingevenden('de mediator zal die

lastige persoon wel in het gareel bren-

gen'). Het bevordert inzicht ('bij de

mediator kan ik niet passief achterover

leunen'). Benadruk in de voorlichting

dat ziek gemelde werknemers ver-

plicht zijn zich in te spannen voor re-

integratie, ze mogen niet afwachten tot

een arbeidsconflict is opgelost. In een

goede bedrijfscultuur zijn spanningengeen schande als er middelen zijn om

die op te lossen.

Vraag bij uw branchevereniging naar

ervaringen met mediation en moge-

lijke kantoren. De mediators zelf heb-

ben een zogenoemd kwaliteitsregister

(mfnregister.nl). De ingeschreven

mediators voldoen aan eisen van de

beroepsgroep wat betreft onafhanke-

lijkheid, opleiding, bijscholing en ge-

dragsregels. Ze hebben geen justitieel

verleden, en zijn onderworpen aan

het tuchtrecht. De Nederlandse recht-

spraak accepteert dit register.

Het is een feit dat spanningen door

een arbeidsconflict een werknemer

ziek kunnen maken. Anderzijds kan

verminderd werkvermogen van een

werknemer leidinggevenden en col-

lega's irriteren en bron van het conflict

zijn. De bedrijfsarts zal proberen te

verhelderen of het verzuim (mede) dóór

het werk komt en verwerkt dat in zijn

aanpak. Werkgevers vragen de bedrijfs-

arts wel eens welk deel van het verzuim

ziekte is en welk deel door het conflict

komt. Dat is moeilijk te zeggen. Een

precies getal is ook niet belangrijk. Deervaring leert dat re-integratie en me-

diation hand in hand gaan en elkaar

versterken. De bedrijfsarts zal aansturen

op een goed proces bij een arbeidscon-

flict: aanpakken en doorpakken helpt.

Zie ook de STECR-werkwijzer Arbeids-

conflicten (te koop via stecr.nl) en op

mediation nederland.nl/dossier/werk-medi-

ation (gratis, maar minder uitgebreid).

ARBO RENDEMENT 11-2018 ia