Rob Karstens, Stadswerk

Harro Verhoeven, CROW

Houten, 11 oktober 2012

Dag van de Openbare Ruimte’

Baten van openbare ruimteMaatschappelijk baten van inrichting en beheer

Opbouw presentatie

• Gevoel en beleving van baten openbare ruimteRob Karstens, Stadswerk

• Feiten en cijfers over baten openbare ruimteHarro Verhoeven, CROW

• De uitdagingStellingen en zaaldiscussie

Gevoel en beleving

• Een goede openbare ruimte is goed voor de leefbaarheid, de vastgoedwaarde en de sociale samenhang

• Goede inrichting en beheer verdient zich terug

Economische waarde

Vastgoedwaarde

Sociale cohesie

Instandhouding functionaliteiten voorkomen verloedering

Gevoel en beleving

Gevoel en waarde

10

Wat zegt ons gevoel over buurtkwaliteiten en baten?

- schoon- heel- participatie- contact- toezicht- minder lawaai

BUURTKWALITEITEN

-minder verhuizingen- woongenot- minder leegstand- voorkomen sloop

- gezondheid- mantelzorg

-- bezoek openbare ruimte- reistijdwinst

-- minder overlast- minder vernielingen- minder diefstallen- minder geweldpleging

BATEN-beïnvloedbaar door beheer:

-voorzieningen- aantrekkelijkheid inrichting openbare ruimte- aantrekkelijkheid bebouwing- huur/koopwoningen- inkomen- opleiding- werkgelegenheid

niet beïnvloedbaar door beheer:

-gemeente, burger

-gemeente, burger

-burger

-gemeente, burger

BATENHOUDER

Feiten en cijfers

• De MKBA-methode

• Meetlatten voor kwaliteit

• Kengetallen voor maatschappelijke baten

• Betrekken batenhouders(van co-creatie via co-financiering naar co-hesie)

MKBA openbare ruimte

Meetlat

Maatregel

Kwaliteits-verandering

Kengetal

Maatschap-pelijke baat

Netto welvaartsverandering (€)

Prijskaartje

Kosten (€)Maatschap-pelijke baat (€)

Historie MKBASinds 2000:• MKBA is voor infra verplicht naast milieueffectrapportage • OEI-methode door Kabinet gekozen2000- 2003:• eerste toepassingen in waterbeheer en woningbouw2004:• OEI-aanvullingen: o.a. voor Natuur, Water en Bodem2005- 2006:• kentallenboek Natuur, Water, Bodem en Landschap• aanvulling voor Ruimtelijke Kwaliteit voor VROMJuli 2012:• CROW-publicatie 312: Baten van openbare ruimteOktober 2012:• Publicatie: Groen loont met TEEB Stad

Aantal baten van goedeinrichting van openbare ruimteis al bekend, bv.:Woning nabij groen: woningwaarde + 6 tot + 14%

Woning aan het water: woningwaarde +28%

Meetlatten voor schoon

Meetlatten voor heel

17

Niveau 1: Zeer Onpassend Niveau 2: Onpassend Niveau 3: passend Niveau 4: goed passend Niveau 5: zeer g passend

-Meetlat inrichtingskwaliteit woonstraat

Niveau 1: Zeer Onpassend Niveau 2: Onpassend Niveau 3: passend Niveau 4: goed passend Niveau 5: zeer g passend

-Meetlat inrichtingskwaliteit buurtontsluitingsweg

Niveau 1: Zeer Onpassend Niveau 2: Onpassend Niveau 3: passend Niveau 4: goed passend Niveau 5: zeer g passend

-Meetlat inrichtingskwaliteit voorzieningenstraat

Meetlatten voor inrichting

Nieuwe batenkengetallenvoor openbare ruimte

Buurtkwaliteit  Stijging op meetlat  Baat  Kengetal Onderhoudskwaliteit  van het groen in de buurt 

1 schaalniveau omhoog  verhoging woongenotwaarde 

7% stijging woongenotwaarde 

Aantrekkelijkheid  van  de bebouwing in de buurt 

1 schaalniveau omhoog  verhoging woongenotwaarde 

22% stijging woongenotwaarde 

Inrichtingskwaliteit  van  de buurt 

1 schaalniveau omhoog  vermeden leegstandkosten 

3%  minder  leegstaande woningen 

Vertrouwen in de buurt  1 schaalniveau omhoog  vermeden verhuiskosten  2% minder verhuizenden Sociale participatie in de buurt 

1 extra actieveling voor sociale participatie 

vermeden kosten criminaliteit 

9 straatroven minder 

 

RekenvoorbeeldProject:• Beter groenonderhoud in wijk met 1.000 woningen

Kwaliteitsverandering:• Beeldkwaliteit groen van C naar B op meetlat

Maatschappelijke effect:• Stijging woongenot

Kengetal:• 7% woningwaardestijging per schaalniveau

Prijskaartje:• Gemiddelde woningwaarde is 200.000 euro

Maatschappelijke baat:• 1.000 x 200.000 x 7% = 14 mln euro (eenmalig)• vuistregel: 14 / 20 = 7 ton (jaarlijks)• ofwel: 700 euro (jaarlijks per woning)

Afwegen tegen kosten

Baten en het beheerproces

Monitoring Volg veranderingen in leegstand, verhuizingen, woningwaarden, tevredenheid, criminaliteit, veiligheid e.d.

Initiatief Welke maatschappelijke effecten zijn gewenst? Welke (sociaal) beheermaatregelen of herinrichtingen kunnen daaraan bijdragen? Wie zijn mogelijke batenhouders?

Programma Formuleer projectdoelen in termen van maatschappelijke effecten. Welke batenhouders willen meewerken en/of meebetalen? Optimaliseer verhouding kosten/baten.

Ontwerp Wat is de beoogde kwaliteitsverbetering in scores op meetlatten voor inrichting en beheer? Betrek batenhouders.

Uitvoerings-

ontwerp

Blijf (bij)sturen op de beoogde maatschappelijk effecten.

Realisatie Informeer ook de uitvoerders over het uiteindelijk beoogde maatschappelijke effect.

Evaluatie en

overdracht

Evalueer in hoeverre het beoogde maatschappelijk effect is behaald. Vier de oplevering samen met alle batenhouders.

De uitdagingenDenk in baten!

Welke maatschappelijke effecten zijn gewenst in een bepaald gebied?

Discussier over baten!Welke maatregelen voor inrichting en beheer een

positieve bijdrage leveren?

Doe samen met batenhouders!Wie zijn de batenhouders die we bij onze

werkzaamheden kunnen betrekken?

Stellingen

1. Een begroting opstellen van kosten, zonder dat we weten wat de baten zijn, is onzin!

Stellingen

2. De overheid betaalt alles en de batenhouders zijn de lachende derde