Inge Konings, medisch oncoloog VUMC

20 juni 2014

Triple negatieve borstkanker

Algemene informatie

Incidentie borstkanker in Nederland

• 14.000 nieuwe gevallen per jaar

• nog steeds stijgende

• relatief hoge incidentie in NL t.o.v. rest van Europa door

aanwezigheid risicofactoren

(late leeftijd 1e kind, weinig borstvoeding, screening)

Bron: RIVM

Mortaliteit borstkanker in Nederland

- 3.400 sterfgevallen/jaar

- dalende tendens door:

• vroegdetectie/screening

• verbeterde behandeling

- prognose sterk verbeterd Bron: RIVM

Anatomie

http://www.breastcancer.org

Verandering of groei

Huid of tepelintrekking

Tepelvloed

Afwijking gevonden bij

screening

“Triple diagnostiek”

Anamnese en lichamelijk onderzoek

Radiologisch onderzoek

Weefselonderzoek –Punctie

–Biopsie

Mammografie en echografie

Weefselonderzoek

Punctie = cellen

Biopsie = weefsel

MRI

niet standaard

WANNEER?

• Onvoldoende duidelijkheid

• Onbekende tumor bij okseluitzaaiing

• Screening genmutatiedraagsters

• Twijfel over grootte van afwijkende gebied

• Indien eerst chemotherapie wordt gegeven

Operatie

Borst

– Borstsparend

– Amputatie borst

Lymfeklieren

– Schildwachtklierprocedure

– Okselkliertoilet

Borstsparend

• Afhankelijk van grootte van

de tumor

• in relatie tot de grootte van

de borst

• Altijd gevolgd door bestraling

Amputatie

• Op meerdere plaatsen

• Diffuus microkalk

• Bij eerdere operatie geen

vrije snijranden

• Verzoek

• Eerder bestraling gehad

Schildwachtklier procedure

TUMOR

SN

Schildwachtklier procedure

Pathologie

http://www.uptodate.com/contents/image?imageKey=ONC/76328&topicKey=SURG/783&source=outline_link&search='breast cancer&utdPopup=true

laaggradig

hooggradig

Oestrogeen Receptor

Bepaling (ER)

1+ 2+ Negative/0 3+

Her2 bepaling

Prognose van borstkanker

is afhankelijk van:

• Tumor grootte

• Gradering (1-3)

• Hormoonreceptoren (ER and PgR)

• HER2

• Leeftijd (<35 jr)

• Ingroei in lymfe- of bloedvaten

• (Okselklier) uitzaaiingen

Het gaat allemaal om subtypes…

Triple

negatief

HER2+

ER + en HER2- ER +

ER -

verschillende

subtypes

Tjan, post-ASCO 2013

Triple negatieve borstkanker (TNBC)

• 15 - 20% van alle borstkanker diagnoses

2100-2800 patiënten/jaar

• Vaker graad 3

• 30 - 40% is erfelijk belast BRCA1 > BRCA2

• Vaker jonge vrouwen

• Vaker bij Afro- en Latijns-Amerikaanse vrouwen

• Grootste kans op terugkeer van ziekte eerste 3

jaar

• Prognose eerste jaren ongunstiger dan bij

hormoongevoelige tumoren

Behandeling:

• chemotherapie

– Neo-adjuvant

– Adjuvant

– Uitgezaaide ziekte

• geen aangrijpingspunten voor

– Hormonale therapie

– HER2-gerichte behandeling

Triple negatieve borstkanker (TNBC)

Chemotherapie bij TNBC

Standaard: combinatie therapie

– Adriamycine

– Cyclofosfamide

– Paclitaxel of docetaxel

– Evt. 5-Fluorouracil

Alkylating

agents

Antimeta-

bolites

Anti-biotics Mitosis

inhibitors

Topo-

isomerase-

inhibitors

Others

Cyclofosfamide 5-fluorouracil bleomycine vincristine etoposide cisplatin

busulfan methotrexate dactinomycine vinblastine teniposide carboplatin

ifosfamide gemcitabine mitomycine vinorelbine topotecan oxaliplatin

melphalan fludarabine mitoxantrone paclitaxel irinotecan chlorambucil

thiothepa cytosine idarubicine docetaxel asparaginase

darcabazine adriamycine

chloorambucil epirubicine

Chemotherapie

Antibiotics antracyclines

Antimetabolites 5FU/methothrexate

S

(2-6h) G2

(2-32h)

M

(0.5-2h)

Alkylating agents

cyclofosfamide

G1

(2-h)

G0

vinca alkaloids

Mitotic inhibitors

taxanes

Combinatiebehandeling

vanwege verschillende werking

Celcyclus

Waarom combinatie chemotherapie?

verhogen effectiviteit

ACTIVITEIT VEILIGHEID

• verschillende werking

• verschillende resistentie • verschillende bijwerkingen

Stappen in ontwikkeling antikanker

behandeling

Stappen in klinisch oncologisch

geneesmiddelonderzoek

Fase I Vaststellen dosering en toedieningschema o.b.v.:

bijwerkingen

farmacokinetiek

farmacodynamiek

Fase II Werkzaamheid in specifieke patiëntengroep bekijken en bijwerkingen

Fase III Vergelijken effectiviteit

nieuwe behandeling vs. standaardbehandeling

Adjuvante chemotherapie

1970s

1980s

1990s

2000s

chemotherapie +/- trastuzumab

EBCTCG Overview Peto SABCS 2007

pCR = pathologisch complete respons

Na neo-adjuvante chemotherapie

TNBC en prognose

Liedtke et al, JCO 2008

TNBC en prognose

Liedtke et al, JCO 2008

Triple negatieve borstkanker

• Geen ER

• Geen PR

• Geen HER2

• (Nog) geen target om op te schieten

• Heel gevoelig voor chemotherapie

ruimte voor verbetering