3 havo/vwo H2 Globalisering §2

Wat is de Noord-Zuidtegenstelling?

De grote verschillen tussen het rijke Noorden en het arme Zuiden.

Wat zijn de oorzaken van de Noord-Zuidtegenstelling?• ontwikkelingen binnen de rijke en arme landen• de relaties tussen de rijke en arme landen.

Zichtbaar in de rangorde in:

1. de wereldhandel2. de productie ter plaatse3. geldstromen van Wereldbank en IMF

De rangorde in de wereldhandel

Tot welke groep horen deze gebieden en dit land?de wereldtriade

De rangorde in de wereldhandel

Tot welke groep horen deze gebieden en dit land?de BRIC-landen (Brazilie, Rusland, India en China)

De rangorde in de wereldhandel

Tot welke groep horen deze gebieden en dit land?de babytijgers

De rangorde in de wereldhandel

Tot welke groep horen deze gebieden en dit land?sub-Sahara Afrika

De rangorde in de wereldhandel

Tot welke groep horen deze steden en landen?

de Aziatische tijgers of newly industrialized countries (NIC's)

De rangorde in de productie

De verschuiving van productiewerk van de wereldtriade naar de lagelonenlanden heet • beter vervoer (containers) • verdwijnen handelsbarrières.

Hoofdkantoor mno blijft vaak in wereldtriade.

Deze global shift is mogelijk geworden door: global shift.

De rangorde in geldstromenBinnen het IMF en de Wereldbank geldt:

• Hoe rijker een land, des te meer/minder contributie een land betaalt.• Hoe rijker een land, des te meer contributie een land betaalt.• Des te meer contributie een land betaalt, des te meer/minder een land invloed heeft op de geldstromen van Wereldbank en IMF.

• Des te meer contributie een land betaalt, des te meer invloed een land heeft op de geldstromen van Wereldbank en IMF.• Sub-Sahara Afrika heeft dus veel/weinig invloed op de geldstromen.• Sub-Sahara Afrika heeft dus weinig invloed op de geldstromen.

• Je kunt de serie terugkijken op johanvandergaag.nl >3V>H2

Blood, Sweat and Takeaways

• Kant-en-klaar maaltijden maken een steeds groter deel uit van ons dagelijks voedsel. Een maaltijdsalade, een pizza of een stoommaaltijd? Wij vinden het de normaalste zaak van de wereld. Maar aan de andere kant van die wereld betalen andere de tol voor deze goedkope producten. Lage lonen, lange werkdagen en een erbarmelijke leefomgeving. Daar denk je liever niet over na als je lekker aan het eten ben.

Maar zes jongeren uit Groot-Brittannië willen het wel weten. Manos, Olu, Jess, Stacey, Josh en Lauren reizen af naar Indonesië en Thailand om een maand lang mee te draaien in de Aziatische voedingsindustrie. In de wereld van tonijn, garnalen, rijst en kip.

De kloof moet gedicht worden

• De acht millenniumdoelen hangennauw samen.• Elk jaar is er een voortgangsrapport.

De globalisering en het Zuiden

?

• exportsubsidies • protectiemaatregelen (tarievenescalatie)

Goedbedoelde hulp en oneerlijke handel

We zijn allemaal hier, meneer.Bemester, pestcontroleur, zaadadviseur en bodemtester - maar ik vraag me af wie die man is die daar staat!

Dit is een voorbeeld van• fair trade

• ontwikkelingshulp

• ontwikkelingssamenwerking?

Goedbedoelde hulp en oneerlijke handel

Dit is een voorbeeld van• fair trade

• ontwikkelingshulp

• ontwikkelingssamenwerking?

• fair trade

Producent van Max Havelaarbananen.

Fair tradeZonder fair trade bouwen arme landen een enormeop.

schuld

De legendaomschrijving kan vervangen worden door het begripschuldendienst.

Arme landen en het IMF

Arme landen met een grote schuldendienst krijgen van het IMF alleen nog geld als ze:• bezuinigen op overheidsuitgaven• privatiseren.

Dit leidt tot grotere armoedeen kan tot sociale onrust leiden.

Ontwikkeling van de hulp

Nederland gaat van ontwikkelingshulp via ontwikkelings-samenwerking naar steeds meer steun voor fair trade.

Of alle landen zich in navolging van de NIC-landenkunnen ontwikkelen zonder hulp is nog de vraag.

3 vwo H2 globalisering §4

De Nederlandse ontwikkelingshulp

Nederland is internationaal

gezien een gulle gever.

0,8% van het bnp

De Nederlandse ontwikkelingshulp

Ontwikkelingsgeld vanuit Nederland gaat op drie

manieren naar arme landen:

• via multilaterale hulp (internationale organisaties)

• via bilaterale hulp(van regering naar regering)

• via niet-gouvernementele organisaties (particuliere organisaties als Oxfam-Novib)

Angelina Jolie in actie voor Unicef

Multilaterale hulp, bilaterale hulp of hulp via een ngo?Multilaterale hulp

De Nederlandse ontwikkelingshulp

De Nederlandse ontwikkelingshulp gaat vooral

naar maatschappelijke organisaties als:

o slecht bestuuro corrupte overheden

• kerken • krottenbewoners

• vrouwen• boerenorganisaties

vanwege:

De Nederlandse ontwikkelingshulp

Een andere naam voor deze landen is‘donor darlings’.Gericht op 36 landen: de concentratielanden.sub-Sahara Afrika.

Hoe kun je hulp geven?Is dit noodhulp

of structurele hulp?

structurele hulp

want voor delangere termijnIs dit

programmahulpof projecthulp?

programmahulpwant gericht op

eenbepaalde sector

Hoe kun je hulp geven?

Waarom kun je niet zien of dit gebonden hulp of

ongebonden hulp is?

Je kunt niet zien of de dorpelingen in alle

vrijheid zelf deze hulp gekozen hebben of dat ze er iets

voor terug moeten doen.

HulpindustrieWaarom wil de minister de ‘hulpindustrie’ openbreken?

Er is te weinig overzicht omdat er te veel ‘clubjes’ zijn

die allemaal ‘iets’ doen.

Er is geen duidelijke lijn.

Nederland en globaliseringIn Nederland zijn veel buitenlandse bedrijven

gevestigd omdat:• Nederland een goede geografische ligging kent.

• Nederland een goed opgeleide beroepsbevolking heeft.

Nederland is erg betrokken bij de globalisering, want

Nederlandse bedrijven zwermen uit over de hele wereld.

Mno’s

Mno’s vestigen zich in lagelonenlanden graag in vrijhandelszones.

Vrijhandelszonesof

EPZ’s

Soms kiezen mno’s ervoor om

samen met de overheid of

een bedrijf uit een lagelonenland

een bedrijf op te zetten.

Dit noem je een

Industrie

joint venture.

Naast

arbeidsintensieve industrie / kennisintensieve

industrie

begint nuook steeds meer

arbeidsintensieve /kennisintensieve industrie.

uit te schuiven.

Naast

arbeidsintensieve industrie

begint nuook steeds meer

kennisintensieveindustrie

uit te schuiven.

Europese Airbus bouwt in Tunesië vliegtuigen?

Dit is een voorbeeld vanmarktgerichte globalisering

of

kostengerichte globalisering

kostengerichte globalisering.

Globalisering

Heineken in Vietnam

Is dit een voorbeeld vanmarktgerichte globalisering

of kostengerichte globalisering?

Dit is marktgerichte globalisering

want

nieuwe klantendoor toenemende

welvaart.

GlobaliseringInternationale handel kan ook ontwikkelingsprocessen

in arme landen verstoren.

Daarom hebben arme landen recht op een van globalisering.eigen tempo

Kinderarbeid in India

Steeds meer westerse consumenten willen producten die

gemaakt zijn met respect voor mens en milieu. Dit heet

• maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo)of

• duurzaam ondernemen.