1
DNA-modelHetDNA-model©EenorganischekijkoporganisatieontwikkelingDemeesteorganisatiesenbedrijvenwordengedrevendooreendroom,eenvisie,dewensomeenbijdrageteleveren.Maarhoezetudezedroomopeffectievewijzeominactie?Hoereageertuopingrijpendeveranderingen?Welkewaardenzijninditprocesbepalend?Watdoetuomhettalentindeorganisatieoptimaalteactiveren?Hetvakvanleidinggevendelijktinveelopzichtenophetwerkvaneenfruitteler.Voordateenboomstevigindegrondverankerdisomallejaargetijdentedoorstaanenvruchttedragen,gaaterheelwataanvooraf.Ditvraagtvandetelerconstanteverbindingmetenonderhoudvanhetgroeiproces.Hetzelfdegeldtvoororganisaties.Omopeigenbenente(blijven)staan,deeconomischegetijdentetrotsereneneenwaardevollebijdrageteleverenaandemaatschappij,moeterheelwatgeïnvesteerdworden.Ditvraagtvanualsleidinggevendebereidheidomuwmensenteontwikkelenzodaterbetereresultatenkunnenwordenbehaald.HetDNA-model©helptubijhetverstevigenenuitdragenvandeidentiteitvanuworganisatie.DelettersDNAstaanvoorDroom,NetwerkenAandeslag!HetgaaterimmersomdatuuwDroomviauwNetwerkomzetinActie.DDedroom(wortels):steviggeworteldomzwaarweertetrotseren.NHetnetwerk(stam):stabielengezondomgroeimogelijktemaken.ADeacties(vruchten):zichtbareresultatenvaneengezondeorganisatie.
HetDNA-model©iso.a.gebaseerdopideeënvanKrauthammerInternationaalenhetboek“Strategie”vanTonyManning.Deboomiseenmetafoorvoordehoudingdiemensenendusorganisatieskunnenhebbentenopzichtevanhunomgeving.Wehebbendeneigingomdevraagtestellen:‘Watziterinvoormij?’.Hetgevolgvandezehoudingkanzijndatweonsaanvanallesennogwatvastklampenenonssteedsegoïstischergaangedragen.Eenboomiservoorzijnomgeving.Hijleeftalshetwarevanuitdevraag:‘Watziterinmijvoordeander?’.Datisveelsocialerenhetgevolgvandezehoudingisdanookvrijgevigheid.
“watachteronsligtenwatvooronsligt,isnietsvergelekenmetwaterinonsligt…”
2
DNA-model
Oefening:WatishetDNAvanuworganisatie?DeonderstaandevragenhelpenuomhetDNAvanuworganisatieteverstevigenenuittedragen.Geefkortenspontaanantwoordopdeonderstaandevragen.Beginmetdevragenonderaanenwerkvervolgensnaarboven.Doedittenminstetweedagenlaternogeenkeeropeenapartvelpapier,zonderuwantwoordenvandeeerstekeererbij.Combineervervolgensdeantwoordenvanbeidesessiestoteentotaalbeeld.
StrategieWatmoetenwedoenenhoekrijgenwedatgedaan?
CultuurWiezijnwe?
Watkenmerktons?
StructuurHoezijnwegeorganiseerd?
Hoewerkenwe?
ACTIE
Hoedraagtdezeactiebijaandedroom?Begrijpikwaaromweditdoen?Benikbereidomtotactieovertegaan?Benikdaartoeinstaat?
Doelen Normen/principes Competenties
Welkeactiesondernemenwe?Watmoeterdekomendetijdgebeuren?Waarliggen
onzeprioriteiten?
Watistyperendvoorons?Watzijnonzeopvattingenovergewenstgedrag?Watzijnde
ongeschrevenregels?
Welkevaardighedenzijncruciaalvoorsucces?Waarblinktonzeorganisatieinuit?Welke(nieuwe)talenten
hebbenwenodig?
NETWERKIntern:Welkebelanghebbendenzijnerindeorganisatie?Watmoetenzijweten?Hoekunnen
wehetbestemethencommuniceren?Watverwachtenwevanhen?
Extern:Wiezijnonzeklantenenpartners?Hoebereikenwehen?Watmoetenzijweten?Watverwachtenwevanhen?Hoebiedenwewaarvooronsenhungeld?
Missie Waarden Rollen
Wiezijnonzeafnemers?Watzijnonzeambities?Watmaaktonzestrategie
superieur?
Watinspireertons?Watisonbespreekbaar?
Watzijnonzeuitgangspunten?
Wieiswaarvoorverantwoordelijk?Waar
mogenonzestakeholdersonsopaanspreken?Opwelkeresultatenwordenwe
afgerekend?
DROOM
Watisonzetoegevoegdewaarde?Waarinonderscheidenweons?Waaromzijnwijbelangrijk?
3
DNA-model
DroomEenfruitboomontstaatdoordathetzaadvaneenvolwassenfruitboomopdegrondvaltinwelkevormdanook.Deschilvanhetzaadbarstopenendewortelskomentevoorschijn.Inhetbeginnogalskleinedraadjeszoekenzedevoedzameaardeop.Dewortelswordenlangzaamlangerendikkerenbeginnenzichtevertakken.Opzoeknaarvoedinggravenzezichdieperendieperindevoedzamebodem.Aandeanderekantvanhetzaadontstaatereensteeltje.Opzoeknaarlichtomtekunnengroeienbaanthetzicheenwegdoordeaarde.Hetduurtnietlangofhetkleinesteeltjesteektbovendeaardeuit.Aangemoedigddoordezonwordtdesteelsteedsdikkerenstevigerengroeituittoteenboom.Ditprocesistevergelijkenmetdestartvandeorganisatiedievoortkomtuitdedroomvaneenondernemeromietstewillenbereiken.Vaakbegintdezedroomalseenidee,zonderveeldetailofduidelijkheid.Puurenalleennogmaarhetverlangenomietsbeterofanderstedoen.Eenprocesdatlangzaamzalverankerenalshetideegoedis.Naverloopvantijdveranderthetideeineenterreinvanbelangstellingenheefthetkansomeenpassieteworden.Langzamerhandwordtduidelijkwaardeondernemerheenwil.Erontstaateendroomofvisie.Dedroomlijktophetzaadjewaaruitdeboomontstaat.Hetisdekernvandeorganisatieentrektdejuistemensenaandiemeewillenhelpenomdedroomterealiseren.Eenhelderedroombeantwoordtdevolgendevragen:Watisonzetoegevoegdewaarde?Waarinonderscheidenweons?Waaromzijnwijbelangrijk?Dewortelsvandeboomzijntevergelijkenmethetfundamentvaneenorganisatie.Zebestaanuiteenaantalelementendiehiernaastwordenuitgewerkt.Dewortelszijnzeerbepalendvooreenstabieleenlangdurigegroei,waarvanuiteindelijkdevruchtenvandeboomhetresultaatzijn.Hoeessentieelhetwortelstelseliswordtduidelijkindenatuur.Eenboomisonderdegrondmeestalevengrootalswatjeerbovendegrondvanziet.Eengoederedenomtewerkenaaneenstevigfundament.
MissieDemissieisdehoofddoelstellingvandeorganisatie(5-10jaar).Eengoedemissiezorgtervoordatdedroomwordtverwezenlijkt.Hetisdeuitdagingdiedeorganisatieaangaatomhaardroomterealiseren.Samenmetdedoelstellingenvormtzijdestrategieendiegeeftbetekenisaanwatergedaanwordt.Beantwoorddevragen:Wiezijnonzeafnemers?Waarliggenonzeambities?Watmaaktonzestrategiesuperieur?WaardenWaardenzeggenietsoverwatdeorganisatiebelangrijkvindt.Hetzijndemoreleuitgangspuntenwaardeorganisatievoorstaat.Samenmetdenormenbepalenzijdecultuurendiezorgtvoorbereidheidvanmedewerkersomzichtecommitteren.Beantwoorddevragen:Watinspireertons?Watisonbespreekbaar?Watzijnonzeuitgangspunten?RollenRollenofverantwoordelijkhedenzijnderesultatenwaaropiemandkanwordenaangesproken.Verantwoordelijkheiddragenbetekentaansprakelijkzijnvoorzowelsuccesalsfalen.Daarhorendusbevoegdhedenbij.Samenmetdecompetentiesbepaaltzijdestructuurvandeorganisatiedieleidttotbekwaamheidbijhetverwezenlijkenvanresultaten.Beantwoorddevragen:Wieiswaarvoorverantwoordelijk?Waarmogenonzestakeholdersonsopaanspreken?Opwelkeresultatenwordenweafgerekend?
4
DNA-model
NetwerkOmvruchttekunnendragenheefteenboomnaastdiepewortelseenstabielestameneengezondeomgevingnodig.Integenstellingtotdewortelszijndestamendeomgevingwelzichtbaar.Destamvaneenboombestaatuiteenheelnetwerkvankanalen.Hetdoelvanditinternenetwerkisomviadewortelshetvoedselenwateruithetexternenetwerk(deomgeving)optezuigenennaardetakken,bladerenenvruchtentebrengen.Hetinternenetwerkvandeorganisatiebestaatuitleidinggevenden,medewerkersenanderebelanghebbenden.Zoalsdestamvaneenboomervoorzorgtdatdevoedingsstoffenuithetworstelsysteemnaardetakkenenvruchtenkunnenkomen,heefthetinternenetwerkvandeorganisatiedefunctieomdedroomomtezetteninactie.Dehoogteendiktevandestamzijnbepalendvoordereikwijdtevandeboom.Zobepaalthetinternenetwerkdeinvloeddiedeorganisatieheeftophaaromgeving.Doorhaaridentiteitonderscheidtdeorganisatiezichvandeanderebomeninhetbos.Iederseizoenwaardeorganisatiedoorheengaatbeïnvloedthaaridentiteit,netzoalsdejaarringenietslatenzienvanwatdeboomheeftmeegemaakt.Bijhetontwikkelenvaneengezondeidentiteitisdefactortijddusergbelangrijk.Eenorganisatieheefttijdnodigomtegroeien,omtekunnenrijpen.Interessantdaarbijisdateenboomgroeitzolanghijleeft.Eenboomdienietmeergroeit,iseendodeboom.Zomageenorganisatiehaarlevenlangblijvengroeien.Deorganisatiedientbreedgedragentewordenalszijwilgroeien,nietalleenintern,maarookextern.Hetexternenetwerkbestaatuitbelanghebbendendieonderverdeeldkunnenwordeninvijfgroepen:klanten,leveranciers,ondersteuners,beïnvloedersenconcurrenten.Vergelijkzemetdeleefomgevingwaarindeorganisatiezichbevindt.Naastdatdezegroepenhuneigenbelangenhebben,bepalenzesamenofdeorganisatiegroeit,stagneertofzelfsafsterft.Welevenineenwereldwaarnetwerkensteedsbelangrijkerenmondigerworden.Zorgerdusvoordatdezebelanghebbendenvóóruwerkenenniettegenu.Alswekijkennaardenetwerkenwaardeorganisatiedeelvanuitmaaktisopnieuwdehoudingessentieel.Doetdeorganisatiemeeomteontvangenofookomtegeven?Demeestefysiekenetwerkenmislukkendoordatmensendevraagstellen:‘Watziterinvoormij?’Terwijlhetjuistgaatomdevraag:‘Watziterinmijvoordeander?’Netzoalseenboomgroeitdoordewisselwerkingmetzijnomgeving,kandeorganisatiegroeiendooreengoedebalanstecreërentussengevenenontvangen.
InternnetwerkEenorganisatiekanalleenhaardroomrealiserenalszijinstaatisomhaarmedewerkers,leidinggevendenenanderebelanghebbendentemobiliseren.Ditstaatofvaltmethelderecommunicatie.ExternnetwerkOmtegroeienenvruchttedragendientdeorganisatiedekrachtenuithaarleefomgevingtebundelen.Deexternebelanghebbendenleverendatgenewatdeorganisatienodigheeftomtekunnenfunctioneren.Samenvormenzijdeleefomgevingvandeorganisatie.
5
DNA-model
ActieVoordateenboomkangaanbloeienenvruchtdragendientdestamzichtevertakkenzodaterdragersontstaanvoordebloemen.Bijeenboomvindtditplaatsindekruin,ookweldekroonvandeboomgenoemd.Hetisbelangrijkdatdemissie,rollenenwaardenvandeorganisatiezichvertakkenzodatereenbasisontstaatomtotbloeitekomen.Dankandedroomvolledigtotzijnrechtkomenenvruchtvoortbrengen.Missies(langetermijndoelen)vertakkenzichinkortetermijndoelen.Rollenenverantwoordelijkhedenvertakkenzichincompetenties.Waardenvertakkenzichinnormen.Detakkenzijnverantwoordelijkvoorhetdoorgevenvandevoedingsstoffenvanuitdestamnaardebladerenenbloemen.Zozorgendedoelen,competentiesennormenervoordatdeorganisatiezichtbaarwordtenvruchtkandragen.Dekruinvaneenboomspeelthetmeestinopdejaargetijden.Indeherfstverliestdeboomzijnbladerenenindewinterishijkaal.Zowordendoelen,competentiesennormenhetmeestbeïnvloeddoordeomstandigheden.Uithetnetwerkgroeiendeafdelingenenactiviteitenvandeorganisatie,tevergelijkenmettakkenaandeboom.Zebestaanuitdeelementendiehiernaastwordenbeschreven.Hetresultaatvandeinspanningenvandeorganisatieishaarvrucht.Hetlaatietszienvandeidentiteitvandeorganisatie.Hetiseengevolgvandeacties.Stevigewortels,eengoedewisselwerkingmetdeomgevingeneenevenwichtigevertakkingleidttotresultaten.Ietsproducerenwaardeomgevingwataanheeft,datiswaareenorganisatievoorbestaat.Eenappelboomdieuiteindelijkgeenvruchtdraagt,wordtomgehakt.Zomisteenorganisatiehaarbestemmingalszijniksvoortbrengtwaardeomgevingvankangenieten.Aandevruchtenherkentmendeboom.Nuwordtduidelijkvanuitwelkevraaguheeftgehandeld:‘Watziterinvoormij?’of‘Watziterinmijvoordeander?’.
DoelenDedoelenzijnconcretestappendiewordengezetomopkortetermijn(maximaal1jaar)resultatentebehalen.Doorconcreteeninspirerendedoelstellingenteformulerenkaniedereenbinnendeorganisatieeenbijdrageleverenaanhetrealiserenvandedroomenmissie.Hetkenmerkvaneengoededoelstellingisdathetconcreetis,oftewelmeetbaarencontroleerbaar.Helderedoelengevenhetverschilaantussendehuidigesituatieenhettebereikenresultaat.PrincipesPrincipeszijnderichtlijnenvoorgewenstgedrag.Zegevenaanopwelkewijzedeovertuigingenvandeorganisatietotuitdrukkingwordengebrachtenhoeerwordtgedacht.Normenzijndaarmeedegedragsmatigevertalingvandewaardenwaarmensenopaangesprokenkunnenworden.Kenmerkenvannormenzijndatze:algemeengelden(iedereenmoetzichernaargedragen),geobserveerdkunnenworden(ukunthetiemandziendoen)enduidelijkgeformuleerdzijn(laatgeentwijfelbestaanoverwaarhetpreciesomgaat).TalentenCompetentieszijndeopgebouwdekennis,eigenschappenenvaardighedenvanmensenuitdeorganisatie.Oefeningbaartkunstenhetgebrekaanoefeningwaarschijnlijkhettegenovergestelde.Medewerkerskunnendusgroeieninhetinzettenvanhuncompetenties.Hoebeterhettalentwordtbeheersthoegroterdekansopeensuccesvolleuitvoeringvandetaakofroldieiemandheeft.
6
DNA-model
Kernvragen:
Actie:Hoedraagtdezeactiebijaandedroom?
Talenten:Welkecompetentiesengedragzijncruciaalvoorsucces?Principes:Watzijnonzerichtlijnenvoorgewenstgedrag?Doelen:Welkeresultatenzijnmijlpalen?
Netwerk:Welkefactorenindeomgevingvande(nieuwe)organisatiezijnbelangrijk?
Rollen:Wieisenwordtverantwoordelijkvoorwat?Waarden:Watzijnonzeovertuigingen?Missie:Watisonzeuitdaging?
Droom:Watisonzedroom?Watisonzetoegevoegdewaarde?
Inhethierbovenbeschrevenproceshebbenmensenopalleorganisatieniveauseentaak.Leiderschap Hetvertalenvandedroomofvisieineen
missie,waardenenrollen.Management Hetomzettenvandemissieindoelstellingen.
Hetactiverenvandewaarden.Hetinzettenenontwikkelenvanaanwezigetalenten.
Medewerkers Stellenzichdevragen:‘Begrijpikwaarom?’,‘Benikbereidomtotactieovertegaan?’,‘Benikdaartoeinstaat?’
HieronderwordtbeschrevenhoedeonderdeleninhetDNA-modelmetelkaarsamenhangen.
7
DNA-model
Vanbenedennaarboven:Hoeeendroomteverwezenlijken?Delinkerkolom(vanbenedennaarboven)heeftbetrekking
ophetaspectzingevingenbeantwoordtdevraagwelkestappenmoetenwordengezetomtotconcreetgedragtekomen.Voorhetindividuisdetestvraag:Benikovertuigdvandezinervan?Demiddelstekolombetreftdekaderswaarbinnenofde
voorwaardenwaarondermenbereidisomtedoenwatnoodzakelijkisomdedroomtotstandtebrengen.Individueletestvraag:Benikbereideraanmeetewerken?Derechterkolomgaatomdeknowhowendemachtdiemen
instaatsteltomtedoenwaterwordtverwacht.Detestvraagvoordepersooninkwestie:Benikertoeinstaathettedoen?Vanbovennaarbeneden:Waaromdezeactieondernemen?IndezerichtinggeefthetDNA-model©antwoordopelke
denkbare‘waarom’-vraag:Waarommoetjuistdezeactiedoordezepersoongenomenworden?Bijvoorbeeld:Omdat‘…wijdatendatwillenbereiken…’Omdat‘…wijervanovertuigdzijndatditdebestemanierisom…’Omdat‘…julliedegenenzijndiehiervoorzijningehuurd…’
DeauteuriseigenaarvanTransformatio.Viamaatwerktrajectenstimuleerthijorganischleiderschapzodatdebetrokkenheid,hetwerkplezierendewinsttoenemen.Hijgebruiktlessenuitdenatuuromleiderstehelpenandersnaarhunvaktekijkenengenietervanalseikelsinbomenveranderen.JOntdekwatwevoorelkaarkunnenbetekenenviadegegevenshiernaast.
BekijkviadeonderstaandewebsitedeindividueletrajectenendegroepstrajectenvanTransformatioofneemcontactopvooreenadviesgesprek.W www.transformatio.nlE [email protected] 06-26920090
“dekernvanhetDNA-model:Droom,NetwerkenAandeslag!”
Top Related