Edgard Eeckman PhD Media- en Communicatiestudies
Een situatie Een antwoord:
‘patient empowerment’
Wat verandert er
als u te horen krijgt
dat u ernstig ziek bent?
Serge wordt afhankelijk
Serge wordt afhankelijk van zijn arts
De ‘resource dependency theory’
Serge wordt afhankelijk van de resources van zijn arts
De “resource dependency theory”
“Een groep of persoon A heeft macht
als A over een “resource” beschikt
waarvan B afhankelijk is,
en waarvoor B geen alternatief heeft
buiten A”
Emerson, 1962 - Overbeck, 2010
De afhankelijkheid van een “resource” leidt tot macht
De “resource dependency theory”
Hoe waardevoller en zeldzamer de “resource”, hoe groter de afhankelijkheid.
Afhankelijkheids“resources” van de patiënt
Van de patiënt
• Informatie
• Kennis
• Tijd
• Affectie
• Aanhankelijkheid
• Vaardigheden
• Wettelijke macht
Factoren kunnen de afhankelijkheid nog versterken …
• Op een directe manier: onzekerheid, gepercipieerd risico, gepercipieerde ernst en vertrouwen
• Op een indirecte manier: gelegitimeerde autoriteit en charisma
Verlies van
controle & autonomie
Hoe voelt u zich als u afhankelijk wordt?
Het belang
Controleverlies
Kan hulpeloosheid creëren & ziek maken
Kan weerstand en boosheid creëren
Patiënten (de samenleving!) vragen om betrokken te worden
Afhankelijk zijn is niet altijd negatief
Macht uitoefenen creëert weerstand
• Symbolische weerstand
• Reële weerstand
Het uitoefenen van macht kan een kost met zich meebrengen
Heeft de arts macht?
De sociale macht in de relatie patiënt-arts is
afhankelijkheidsmacht
(On)Gezond zijn
“Gezond zijn is de dingen kunnen doen
die ik wil doen”
Ziek zijn is een “incapaciteit”
Het is “dysfunctioneel”
Help!
Hebt u als patiënt macht?
Wederzijdes afhankelijkheids“resources” van patiënt en huisarts
Van de patiënt
• Informatie
• Kennis
• Tijd
• Affectie
• Aanhankelijkheid
• Vaardigheden
• Wettelijke macht
Van de huisarts
• Informatie
• Tijd
• Affectie
• Economisch (reputatie)
Een onevenwicht in afhankelijkheid van “resources”
Afhankelijkheids“resources” op andere niveaus
Macht uitoefenen verbreekt vertrouwen
De patiënt ≠ consument - De dokter ≠ verkoper
Een situatie Een antwoord:
‘patient empowerment’
Het machtsoverwicht hebben ≠ Macht uitoefenen
Macht hebben ꞊ Een opportuniteit
Het machtsoverwicht hebben
Wat is ‘empowerment’?
“Mensen helpen om meer controle te krijgen over hun leven en levensomstandigheden”
Power and Empowerment, Thompson, 2007
WGO’s ethische & morele visie
“Gemeenschappen moeten empowered worden” Health and Empowerment, Kendall, 1998
‘Patient empowerment’
“Een empowerde patiënt
heeft controle over het management
van zijn conditie
in het dagelijks leven”
EPF, 2015
De patiënt moet willen & durven controle te hebben
Patient empowerment = mee verantwoordelijkheid dragen
Empowerment =
• Meer controle hebben
• Meer gevoel van controle hebben
Patient empowerment: controle delen!
Informatie geven en controle overdragen
zijn twee verschillende dingen
Chronische patiënten = het prototype van geëmpowerde patiënten
4 doelstellingen van communicatie 4 communicatie benaderingen
Communicatie als middel Communicatie benaderingen
1. Informeren
& Kennis creëren
1. Informatie, kennis
& ervaring delen
2. Beïnvloeden 2. Intrinsieke motivatie creëren
door argumenten uit te wisselen
3. Macht uitoefenen 3. ‘Shared decision-making’
4. Empoweren 4. Ondersteunen & Versterken
van de patient’s ‘self-efficacy’
Het belang
Communication benaderingen
1. Informatie, kennis
& ervaring delen
2. Intrinsieke motivatie creëren
door argumenten uit te wisselen
3. ‘Shared decision-making’
4. Ondersteunen & Versterken
van de patient’s ‘self-efficacy’
Voorkomen en verminderen van gevoel van controle- en autonomieverlies
Creëren van intrinsieke motivatie
Verhogen van ‘patient adherence’
Hogere betrokkenheid met zichzelf: preventie & gedrag!
Humane aanpak: Respect & Zelfbeschikking
Een zaak van attitude
Patient empowerment is …
• Meer dan communicatietechnieken toepassen
• Een attitude
Genezen gaat ook over de autonomie van een persoon herstellen.
Dat kan even belangrijk zijn als volledig genezen.
Patient empowerment is …
1. Voorrang geven aan de doelstellingen van de patiënt
2. De patiënt het laagst mogelijke gevoel van afhankelijkheid geven (als hij dat wil!)
Een situatie Een antwoord:
‘patient empowerment’
Respect & Samen
Wederzijds respect
Respect = “due regard for the feelings
or rights of others”
Concise Oxford English Dictionary, 2004
Samen
• Edgard Eeckman [email protected]
• https://www.patientempowerment.info
• Twitter: #eeckman
Contact
Symposium op dinsdag 1 oktober
Patiënt en zorgverstrekker:
piloot en co-piloot?
Partners
Zorgnet-Icuro, Voka Health Community, EACH en KORTOM
www.patient-zorgverlener.be
Top Related