Zuivel · Er zijn wel honderden verschillende soorten kaas. Oud, jong, met of zonder gaten, met of...
20
mail Zuivel GROEP 5-6
Transcript of Zuivel · Er zijn wel honderden verschillende soorten kaas. Oud, jong, met of zonder gaten, met of...
mailZuivelGROEP 5-6
Even voorstellen …
Yo, ik ben Gijs
Naam: Gijs Leeftijd: 10 KLeur haar: blondhobby’s: voetballen, lezen, op boerderij helpenLieveLiNgsKaas: jong belegenaaNtaL gLazeN meLK per dag: 2beste vrieNd(iN): Robin
Maak kennis met Robin en Gijs. Twee dikke vrienden die vroeger in de grote stad naast elkaar woonden. Totdat Gijs naar een koeienboerderij verhuisde.De vrienden zien elkaar dus niet vaak.
Maar gelukkig kunnen ze elkaar wel mailen. En in de vakanties bij elkaar logeren. In dit magazine lees je hun mails. En vele weetjes over koeien en melk. Veel leesplezier.
2
Naam: Robin Leeftijd: 9 (bijna 10) KLeur haar: bruinhobby’s: �voetballen, gamenLieveLiNgsKaas: alle, ik lust alleen geen geitenkaasaaNtaL gLazeN meLK per dag: 1beste vrieNd(iN): Gijs
En jij?
Hoi, ik heet Robin
Naam:
Leeftijd:
KLeur haar:
hobby’s:
LieveLiNgsKaas:
aaNtaL gLazeN meLK
per dag:
beste vrieNd(iN):
pLaK hier jouw foto of teKeN jezeLf.
3
• Erzijnverschillendesoortenmelk.Debekendste zijn halfvolle melk en volle melk.Hetverschilisdehoeveelheidvet. In halfvolle melk zit 1.5% vet. In vollemelk3.5%.Proefjijhetverschil?Welkemelkvindjijhetlekkerst?
• Karnemelkismelkmetextrazuur.Niet iedereen vindt dat lekker.
• Inchocomelkzitcacaoensuiker.• Omvanmelkbotertemakenwordt
eerst al het vet uit de melk gehaald. • Houjevanvla?Datisookgemaakt
van melk. In vla zit ook suiker, vanille encacao.
[email protected] aan:
nog een week
HéIk heb zo’n zin in volgende week. Eindelijk weer samen lol maken. En lekker op de boerderij rondlopen. Ik heb nog iets grappigs te vertellen. Ik nam vanochtend een glas melk en schrok me rot. De melk smaakte heel raar. Mijn vader moest lachen. Hij had boodschappen gedaan en toen volle melk gekocht. Mijn moeder koopt altijd halfvolle melk. Ik begreep er niets van. Zijn er dan koeien die halfvolle melk in hun uiers hebben? En koeien met volle melk? En chocomelk dan? Zijn er koeien met chocomelk in hun buik? Mijn vader zei dat alle koeien dezelfde melk geven. In de fabriek maken ze er dan halfvolle melk of chocolademelk van. Of yoghurt, kaas, slagroom ….. Geinig. Ik wist niet dat dat allemaal van die koeien van jullie komt. Hoe is het met Koe Isabella? Ik heb zo’n zin om haar weer te knuffelen. Doeiiii, Robin
onderwerp:
Robibin@@tthebest..nlnlvan:n:
nnog een wweek
de weeeek. Eindelijk weer samamen lol maken. En Ik heb nog ietss ggrappigs te vertellen.
hrok mme rot. De melkj had boodschappen
altijd halfvolle melk in
dederwerp:
Uiers met Chocolademelk?
Wist je dat …?
4
Erzijnwelhonderdenverschillendesoortenkaas.Oud,jong,metofzondergaten, met of zonder pitjes. Plakjes of blokjes.Watisjouwlievelingskaas? Enwaardoejedekaashetliefstop?Teken het maar.
sChrijf op:
Ken jij nog meerzuivelproducten?
4 weken ......................... Jong8 weken ......................... Jong belegen4 maanden .................... Belegen7 maanden ....................Extrabelegen10 maanden ..................Oud1 jaar ..............................Overjarig
Kaasleeftijden
Zuivel is alles wat van melk is gemaakt. Yoghurt, kaas, melk, slagroom, …
Wat is zuivel?
Kaassoorten
5
[email protected] van:
dierenarts
Ha,
Koe Isabella is ziek. De dierenarts onderzocht haar. Zij zag dat ze pijn had aan haar uier. De koe krijgt medicijnen en dan wordt ze weer helemaal beter. Melk van zieke koeien mag niet naar de melkfabriek. Haar melk moeten we dus een paar dagen weggooien. Ik heb ook zin in het logeren. Nog vijf nachtjes.
onderwerp:
Gijss@@[email protected]:n:
ddierenartsts
narts ondederzocht haar. De koe krijgt
eter.
dederwerp:
Melk komt van de koe
6
Melken ook kan met een melkrobot? Als de koeien gemolken willen worden, lopen ze zelf naar de melkrobot!
Een koe herkauwt? Dat betekent dat het gras vanuit de eerste maag weer terug in de mond komt om nog een keer op te kauwen.
Wist je dat …?
Een koe vier magen heeft? De pens, de netmaag, de boekmaag en de lebmaag.
Koeien ook ziek kunnen worden? Daaromzijnerookmedicijnenvoorkoeien.
Bij het maken van melk komt veel kijken! Zoek de volgende woorden: koe, herkauwen, melkrobot, uiers, gras, boerderij, weide, magen.
Oplossingwoordzoeker
op pagina 10.
Woordzoeker
Y E L Q R D O O G NH E O L G A N Q W NM A G E N E A O E LV H E S K O E W I EU Y O L F N U E D LF I E G R A S O E YI M E L K R O B O TB O E R D E R I J PT N E I S Y H H A PC H E R D O E L M C
7
[email protected] van:
zwembroek
Yo,Nog drie nachtjes! Vergeet je je zwembroek niet? Misschien kunnen we zwemmen in de sloot bij Boer Klaver. Vandaag was het weer supersaai op school. Vooral rekenen. Het was wel voetbaldag. Dus ik heb met Jaap enzo gevoetbald. Die stomme meiden wilden ook weer mee doen. Bij wereldoriëntatie ging het over de Schijf van Vijf. Heb jij dat al gehad? Ik wist natuurlijk al dat melk goed voor je is. Nu weet ik ook waarom. Na de vakantie hebben we een toets over de Schijf. Moet ik dus nog wel ff leren. Tot zaterdag!
onderwerp:
Gijss@@[email protected]:n:
zzwembroeoekk
eeet je je zwembrooeek niet? en in de ssloot bij Boer
saai op school.s ik heb
en
dederwerp:
De schijf van vijf
8
Schijf van Vijf MetdeSchijfvanVijfkrijgjeeengezondlijf.Inelkvakstaanproductendiegoedvoor je zijn. Je moet elke dag uit elk vak iets eten. Dan krijg je alle belangrijke voedingsstoffen binnen. Zuivel staat ook indeSchijfvanVijf.Hieronderziejewaarom zuivel belangrijk is. Gezond etenisdusnodigvoorjelijf.Ookishetbelangrijk elke dag veel te bewegen.
In deze tabel zie je welke belangrijke voedingsstoffen er in zuivel zitten. Envoorwelkelichaamsdelendezevooral belangrijk zijn.
Eet gezond!
Opdracht
1. vitamiNe a ogeN
2. vitamiNe b2 huid & bLoed
3. vitamiNe b12 herseNeN & bLoed
4. CaLCium botteN & taNdeN
5. eiwit spiereN & botteN
6. fosfor botteN
Zethetcijferopdejuisteplekinhetlichaam.
9
[email protected] aan:
ruzie
Yo,
Zwembroek al ingepakt. Mijn moeder vroeg of ik nog iets anders moest meenemen. Ik word soms helemaal gek van haar. We maken best veel ruzie. Daarom heb ik ook zo’n zin om naar jou te gaan. Jouw moeder is cool. Vanavond gooide ik het yoghurtpak weg. Ik had het pak beter leeg moeten maken. Mijn moeder werd toen boos. Ze vond dat ik dat zelf ook had kunnen bedenken en ook beter voor het milieu moet zorgen. Nou ja, ik gooide alleen maar een yoghurtpak weg. Tot zaterdag.
onderwerp:
Robibin@@tthebest..nlnlvan:n:
rruzie
moeder vvrroeg of ik nog ietsms helemaal gek
heb ik ook
dederwerp:
Gooi niet zomaar wegYHMVUFIBTC
EEAHYIMONH
LOGEOEEEEE
QLESLGLRIR
RGNKFRKDSD
DAEONAREYO
ONAEUSORHE
OQOWEOBIHL
GWEIDEOJAM
NNLELYTPPC
Oplossingwoordzoeker.
10
Soms gooien mensen iets weg terwijl je het nog kan opdrinken of eten. Bijvoorbeeld een pak yoghurt dat nog niet helemaal op is. In Nederland gooien we per persoon ongeveer 50 kilo voedsel weg! Zondehé?
Aldatextraafvalmoetooknogeensworden opgehaald en verbrand. Dat is dusdubbelzoslechtvoorhetmilieu!Gelukkig kun je veel doen om verspilling tegen te gaan.
Kunjijzeggenwiegoedbezigis?Wieprobeertverspillingtevoorkomen? Zeteenplusjeofeenminnetjeachterde zin! = goed bezig, = niet goed bezig.
a. - Drink niet direct uit een pak zuivel. Yoghurt en vla worden dan sneller dun en dan wordt het weer sneller weggegooid.
b. + Heel goed! Als je alles uit het pak haalt, hoef je niks weg te gooien!
c. - Bewaar zuivel zoals yoghurt, vla of kaas altijd in de koelkast. Zo blijft het langer goed en wordt het minder snel weggegooid.
d. - Door het pak op te vouwen kun je ook het laatste beetje eruit halen.
Bovendien zit dan de prullenbak minder snel vol!
e. + Als je een pak waar een dop op zit op z’n kop neerzet in de koelkast, kun je alles er makkelijker uithalen!
f. + Zo verspil je geen vla.
a. Rebeccaheeftdorstengeenzinomeenglastepakken.Zedrinktmelk uit het pak.
b. Mirre haalt het laatste restje yoghurt uit het pak.
c. Thomasheeftnetchocolademelkgemaakt.Terwijlhijditopdrinkt,
laathijdemelkophetaanrechtstaan. d. Sara neemt yoghurt bij het ontbijt. In het pak zit nog een beetje.
Ze gooit het zo in de prullenbak. e. Mohammed heeft een pak vla dat bijna op is. Hij draait de dop er
goed op en zet het op z’n kop in de koelkast. f. Jeroen knipt een pak vla open om het laatste beetje eruit te halen.
Opdracht
11
Hoi Mam.Ik moest je mailen dus dat doe ik nu. Het is hier echt super cool. Het is heel leuk met Gijs. We zijn de hele dag buiten. Vandaag mochten de koeien ook weer voor het eerst naar buiten. Ze hebben de hele winter in de stal gestaan. Dat was echt lachen. Sommige koeien dansten. Koe Clara ontsnapte. Ik kon haar nog net pakken. Ze liep bijna de weg op.
Groeten aan papa en Lisa.
mamaaCChaarlotte@[email protected]:n:
ddat doe ik nu. Heett is hier echt Gijs. WWe zijn de hele dag
weer voor het e stal
Dansende koeien
12
Koeienzijndolblijalszeweer naar buiten mogen. Dan kunnen ze lekker grazen in de wei! Hoelang de koeien buiten blijven verschiltperboerderij.Als de koeien 120 dagen per jaar en 6 uur per dag buiten blijven, krijgt hun melkeenspecialenaam:weidemelk.
Melken, hoe ging dat vroeger?
• Vroegergingdatmetdehand.Deboergaat dan naast de koe op een krukje zitten. Hij knijpt in de spenen van de uier en vangt de melk op in een melkbus.
• Vanafdejaren’50ginghetmelkenautomatisch.Deboerhoefdealleenmaar de zuignappen aan de uiers te hangen.Demelkmachinedeedderest!
Tuurlijk maakt de boer de spenen wel steedsgoedschoon.
• Tegenwoordiggaathetmelkenopsommige bedrijven helemaal automatisch.Koeienzijnslimmebeesten. Ze weten zelf wanneer ze gemolken willen worden. Dan lopen ze naar de melkrobot, die de koe helemaalautomatischmelkt!
• Meerdan8000jaargeledenwerdeneral koeien gemolken!
Weidemelk
Wat denkt deze koe?
13
14
Ha Mam, Ff snel hoor. We gaan zo zwemmen. Gisteren was super gaaf. De melktanks werden geleegd. Toen mochten we mee naar de melkfabriek. Stoer hè. Ik heb nu dus gezien hoe halfvolle melk gemaakt wordt. Ik vertel het wel als ik thuis ben.
Doeiiiiiiiiii
mamaaCChaarlotte@[email protected]:n:
men. GGisteren was super en mochten we
s gezien
Melkfabriek
14
Oeps,dezefoto’sstaannietgoed. Zetjijinelkhokjehetjuistecijfer?
5. Ineenmachinewordt de melk flink verhit. De hittedoodtbacteriën.Bacteriënzijnpiepkleinebeestjes. Van sommige beestjes kun je ziek worden. Die wil je niet in je melk.
2. Demelkmachinehaaltde melk uit de uiers. De melk gaat dan meteen naar een koele melktank.
3. Eenspecialekoeltankhaalt de melk op bij de boerderij. En brengt de melk naar de melk-fabriek.
4. Eerst wordt de melk goedgecontroleerd.
7. De melk kan naar de supermarkt.
Opdracht
1. De koe kauwt, kauwt en kauwt het gras. Het gras verandert in haar buik in melk.
6. Dan wordt het water uit de melk gehaald. Dat gebeurt in grote ronddraaiende trommels.De melk is nog niet klaar. Het vet moet nog uit de melk. Dat gebeurt in de volgende grote trommel. Van het vet wordt slag-room gemaakt of boter.
e
f
a
c
b
d
g
1e, 2d, 3g, 4b, 5a, 6f, 7c
15
[email protected] van:
quiz
Yo,
Kom je volgende vakantie weer logeren? Van mijn moeder mag het. We hebben een nieuwe juf. We moesten een quiz maken. Ik heb een quiz gemaakt over de boerderij. Kan jij de vragen beantwoorden? Je mag niets opzoeken. Ik moet het volgende week inleveren.
Doeiiiiiiiiii
onderwerp:
Gijss@@[email protected]:n:
qquiz
er logereen?n? Van mijn uwe juf. We
maakt over ag
dederwerp:
Kennisquiz
16
Waar of niet waar?
Wat weet jij van een koeienboerderij?
Waar / Niet waar
1. Een koe wordt in ieder geval twee keer per dag gemolken.
Waar / Niet waar
8. Weidemelk komt van koeien die minimaal 120 dagen per jaar, zes uur per dag in de wei staan.
Waar / Niet waar
10. Vla, yoghurt en boter worden ook van melk gemaakt.
Waar / Niet waar
4. Koeienkunnennietziek worden.
Waar / Niet waar
9. Een koe heeft zes magen.
Waar / Niet waar
5. In de uiers van koeien wordt de melk gemaakt.
Waar / Niet waar
7. Zuivel staat in de Schijfvanvijf.
Waar / Niet waar
3. Als je werkt op de koeienboerderij kun je lekker uitslapen.
Waar / Niet waar
6. Van de melk worden allerleizuivelproductengemaakt, zoals kaas.
Waar / Niet waar
2. Koeienhebbeneeneigen naam en een paspoort.
1. waar2. waar3. niet waar4. niet waar5. waar
6. waar7. waar8. waar9. niet waar10. waar
17
Spreekbeurt
[email protected] aan:
spreekbeurt
onderwerp:
Ik mag ook. Mijn moeder vroeg of jij hier komt logeren. Ik ga liever naar jou. Ok? Ik maak je quiz dit weekend. Ik moet volgende week een spreekbeurt houden. Ik doe het natuurlijk over koeien. Heb jij nog tips?
Later!
Robibin@n thebest.nlvan::
Gijsjs@o@ pdpdeboerderij.nlaan:
spspreekekbeurt
onderwerp:
Ik mmaga ook. Mijn moeoedekomt llogo eren. Ik ga lieeIk maakk jeje quiz dit weIkI moet voolglgende wehooudu en. Ik doeoe het nHebb jijij nog tips??
LaLater!
18
Spreekbeurttips
Stap 1. Kies je onderwerp Er is heel veel te vertellen over koeien. Enovermelken.Kieseenpaar onderwerpen waar je meer over wilt vertellen. Bijvoorbeeld over het leven op een melkboerderij. Waar komt melk nueigenlijkvandaan?Ofvertelhoede dag van een melkkoe er uit ziet!
Tip: Maakeersteenwoordspin.Kies uit deze woordspin de onderwerpen waar je meer over wilt vertellen.
Stap 2. Zoek informatie Ga op zoek naar informatie. In dit magazinevindjealheelveel.Ookopinternet en in de bibliotheek vind je veel informatieoverkoeienenmelken.Kijkbijvoorbeeld op www.zuivelonline.nl. Misschienkenjeookmensendiejeveel kunnen vertellen. Iemand die op een boerderij woont, de dierenarts of iemand die in een melkfabriek werkt.
Stap 4. Pimp je spreekbeurt Bedenk een verrassend begin voor je presentatie: bijvoorbeeld een leuk plaatje, een vraag, een grappig verhaal of een korte melksmaaktest. Laat je klasgenotenverschillendesoorten melk proeven. Daarna kan jij ze vertellen hoe deze melk wordt gemaakt. Je spreekbeurt wordt nóg beter met foto’s of een filmpje! Opwww.zuivelonline.nl/kids/videostaan veel leuke filmpjes. Maar je kunt ook heel goed zelf foto’s maken. Vanzuivelproductenenvankoeien in de wei. Neem ook spullen mee. Bijvoorbeeldverschillendesoorten melkenanderezuivelproducten.
Stap 5. Bijna klaar! Oefenjespreekbeurt.Hoelang maghijduren?Welkevragen zullenjeklasgenotengaanstellen?Zenuwachtig?Datisheelnormaal. Probeer rustig te praten en te blijven ademen.
Stap 3. Schrijven maar! Zet wat je wilt vertellen in de juiste volgorde. Wat vertel je eerst, wat daarna?Schrijfinsteekwoorden op wat je wilt vertellen. Maak dan een presentatie. Daarvoor kun je PowerPointgebruiken.Kijkop www.zuivelonline.nl/kidsvoor cooleweetjesenmeerinformatie. In een PowerPoint kan je je eigen tekst en plaatjes zetten.Maak een spiekbriefje met daarop per slide wat je wilt vertellen!
Melkfabriek
Koeien
Verhitten
KarnemelkVolle melk
Ten minste houdbaar tot Melktank
Uiers
19
Meer weten over zuivel, zuivelweetjes en een coole quiz doen? Ga naar www.zuivelonline.nl
Zuivelmail is een uitgave van de Nederlandse Zuivel Organisatie gefinancierd door ZuivelNL.Postbus 93044, 2509 AA DEN HAAG, Tel: 070-2191700, e-mail: [email protected], www.zuivelonline.nlConceptenRealisatie:PodiumBureauvoorEducatieveCommunicatiebv,Vormgeving:KoduijnOntwerpers
20
