Zorginstellingen nr. 8

zorginstellingen

Platform voor managers in ziekenhuizen en ouderenzorg

instellingen

NIEUWS?

WWW.ZORGINSTELLINGEN.NL

37e jaargang nr. 8 December 2012

Thema Verwarming & KoelingVerwarming & Koeling

Zorghotel Merlinde zet de toonZorghotel Merlinde zet de toon

Het Nieuwe Wachten

MVO-onderzoek

Het Nieuwe Wachten

MVO-onderzoek

01_02_cover.indd 1 05-12-12 07:10

GASTVRIJHEID ZIT IN EEN KLEIN KOPJE

Douwe Egberts Professional levert sinds jaar en dag totaaloplossingen afgestemd op de specifieke wensen vanuit de zorg. Een goed voorbeeld daarvan is de Coffee To You trolley; perfect in te zetten als koffievoor ziening in wacht ruimtes. Voor betere wachtbeleving en waardering.

Meer weten? Schenk voor uzelf een kopje koffie in en ga naar www.de.nl

25814.1-DECS-Advert gastvrijheid in zorg-210x297.indd 1 04-12-12 16:3401_02_cover.indd 2 05-12-12 07:10

2012-December / ZorgInstellingen 3

Inhoud

Online

5Inhoud

6Nieuws

8Actueel MVO-onderzoek

10Het Nieuwe Wachten

12Energiebesparing bij Bethanië

16PrestatiecontractNij Smellinghe

20Facility trends

24Vakbeurs Facilitair

28Zorghotel Merlinde

31Column Frederiek Morees

33PublicatieZiek, gewoon blijven werken

34ManagementOpvolgingsbeleid

36Het EPD bij VieCuri

38Markt & Product

40Servicewijzer

42Agenda en Advertentie-index

28

36

12

> ZorgInstellingen is sinds enige tijd ook op Twitter te volgen. Ga naar www.twitter.com/zorginstelling en wordt volger. Zo blijft u dagelijks op de hoogte van het laatste nieuws uit de zorgsector. Niet alleen interessant voor uzelf, maar u heeft ook de mogelijk-heid om uw eigen volgers snel op de hoogte te stellen van het nieuws door te retweeten.<

> Wat is er te doen? Voor welke cursus kan ik me inschrijven. Welk congres is interessant om bij te blijven in mijn vakgebied? En naar welke beurs moeten mijn medewerkers beslist toe? De website van uw eigen vakblad houdt evenementen en andere belangrijke agenda-onderwerpen nauwgezet in de gaten. Ga voor het complete overzicht naar de website. lees verder < www.zorginstellingen.nl/evenementen

> Eens per twee weken verschijnt ZorgInstellingen in de vorm van een digitale nieuwsbrief. Iedereen die geïnteresseerd is in het laatste nieuws uit de zorgsector kan zich abonneren op deze gratis nieuwsbrief. Ook bevat de nieuwsbrief informatie over de nieuwste producten en diensten. Abonneren? lees verder < www.zorginstellingen.nl

> De winnaars van de Gastvrijheidszorg Awards 2012 zijn in juni bekendgemaakt. Niet gewonnen? Ook in 2013 is het weer mogelijk het gastvrijheidsniveau van uw zorginstelling te laten beoordelen. De inschrijving van de editie 2013 van Gastvrijheids-zorg met Sterren is inmiddels geopend. Ga daarom snel naar de website www.zorgmetsterren.nl voor alle informatie over het gastvrijheidsproject. Schrijf u in en ook uw zorgorganisatie heeft kans om goede sier te maken met de uitslag. Van harte aanbevolen!

03_04_inhoud.indd 3 04-12-12 15:10

T: 020 56 92 911 | Mail: [email protected] www.electrolux.nl/laundrysystems | twitter.com/eluxprofnl

Uw zorginstelling vraagt om een efficiënte en betaalbare oplossing als het gaat om het dagelijks verschonen en drogen van uw beddengoed en werkkleding. Electrolux Professional komt daarom nu met ‘Payper-Wash’.

Geen investering, maar een vast bedrag per was. Desgewenst inclusief onderhoud, installatie en service!

De was doen in gratis machines van Electrolux.

www.payperwash.nl

made by Electrolux.

210x297mm_ZorgInst_ELppw.indd 1 01-11-12 11:1403_04_inhoud.indd 4 04-12-12 15:10


redactioneel

ColofonZORGINSTELLINGEN IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANETSeniorvriendelijk

Een aantal ouderenbonden komt na de zomer van 2013 met een nieuw keurmerk voor ziekenhuizen: het Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuizen. Onlangs werden de criteria bekend waarop ziekenhui-zen beoordeeld zullen worden. Het gaat om 15 kwaliteitsaspecten op het gebied van de inhoud en organisatie van de zorg, het zorgbeleid en de fysieke omgeving (inrichting en toegankelijkheid van het gebouw en de afdelingen). Voor de niet-zichtbare informatie kunnen de ziekenhuizen een online vragenlijst invullen, voor de zichtbare informatie beoordelen speciaal opgeleide seniorscouts de instellingen op locatie. Hierbij gaat het om aspecten als toegankelijkheid, gastvrije ontvangst, inrichting, beweg-wijzering en oriëntatie en de inrichting van de afdelingen. Het keurmerk ziet er gedegen uit. De ouderenbonden zijn zeker niet over een nacht ijs gegaan en de opzet en uitrol komen doordacht over. Het keurmerk kent een aantal voordelen. Een daarvan is – zo blijkt uit de begeleidende documentatie – dat patiënten straks bewust kunnen kiezen voor zorg die het beste bij hun hulpvraag past. Hoe goed ook bedoeld, ik heb daar mijn twijfels bij. Met name ouderen zijn vaak minder mobiel en zullen kiezen voor een ziekenhuis in de nabije omgeving. Anders gezegd: als je tachtigjarige vader een keer per maand naar de internist moet, ga je niet naar een ziekenhuis vijftig kilometer verderop omdat dat zo seniorvriendelijk is. Dan kies je toch voor een ziekenhuis op vijf kilometer afstand van je huis, ook al is dat misschien een ziekenhuis zonder keurmerk. Waar ik meer in geloof, is dat het keurmerk en de criteria professio-nals stimuleren om de zorg en de fysieke omgeving te verbeteren en dat managers eerder worden geprikkeld middelen vrij te maken om bepaalde voorzieningen nu eens eindelijk te realiseren en/of te verbeteren. Het lijkt me zinvol voor facilitaire afdelingen van ziekenhuizen nu alvast de keurmerkcriteria op te vragen en te bekijken. Wellicht

kunnen ziekenhuizen bij komende verbouwin-gen al bepaalde aanpassingen meenemen die leiden tot een meer seniorvriendelijke omge-ving. Veel mensen die een ziekenhuis nodig hebben, vallen in de groep ouderen, en die groep wordt alleen maar groter. Voor nu, maar ook voor de nabije toekomst, kan het zeker lonend zijn in de fysieke omgeving daar al rekening mee te houden.

HOOfDREDAcTEURGerard Dessing, [email protected]

EINDREDAcTEURDennis van Asselt

REDAcTIERAADChiel Bos, Noor van den Bergh en Rob van den Bergh

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMERAline de Bruin, Steven van Dort, Ellen Gijsbers, Arnoud van Hal, Frank den Hond, Martijn Louws, Carolien Meijer, Frank Meijer, Eline Meijer, Frederiek Morees, Daniël Slijfer, Thijs van der Spil, Ronald Stiefelhagen, Hanneke Vos en Douwe Wijbenga

cOVERONTWERpEshuis Fotografie

ART DIREcTION & VORMGEVINGEuradius

UITGEVERFrederique Zeemans, [email protected]

MARKETINGLeendert van Wezel

AccOUNTMANAGERJeroen Baar, [email protected]

AbONNEMENTENADMINISTRATIE & TRAffIcJolanda van Selm, [email protected]

ADRESVakmedianetPostbus 4482400 AK Alphen aan den RijnTel: [email protected]

AbONNEMENTENZorgInstellingen verschijnt acht keer per jaar. Jaarabonne-ment Nederland €115,00 (excl. bTW), belgië €122,50 buitenland overig €150,00. Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor vervaldatum schriftelijk is opgezegd. Los nummer €17,50 (excl. bTW).

bANKRELATIE ING bank 65.23.73.763

DRUKVan der Wiel & Rosmalen Drukkers, Arnhem

DOELGROEpAlgemeen & financieel management, facilitair management, hoofden inkoop & voeding, IcT-management & hoofden administratie.

cOpyRIGHTAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotoko-pieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.copyright: ©2012

DIScLAIMER:Alle in ZorgInstellingen opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd.Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.

VAKMEDIANET IS AANGESLOTEN bIJ HET OpLAGE INSTITUUT (HOI)

GERARD DESSING

hoofdredacteur

05_redactie_colofon.indd 5 04-12-12 12:13

nieuws

2012-December / ZorgInstellingen6

Criteria seniorvriendelijke ziekenhuizen bekend De kwaliteitscriteria voor seniorvriendelijke ziekenhuizen zijn bekend. Ziekenhuizen kunnen op 15

verschillende kwaliteitsaspecten bewijzen dat ze de organisatie van zorg en de inrichting en toeganke-

lijkheid van de gebouwen hebben afgestemd op ouderen. Als de ziekenhuizen voldoen aan de criteria,

komen ze in aanmerking voor het Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuizen dat na de zomer 2013

wordt uitgereikt door de ouderenbonden Unie KBO, PCOB, NOOM en NVOG. Doel van het keurmerk

is om de zorgen dienstverlening van ziekenhuizen aan patiënten van zeventig jaar en ouder met twee

of meer aandoeningen te verbeteren. “Het is de hoogste tijd dat de ziekenhuizen hun beleid en

inrichting gaan aanpassen aan ouderen met meerdere aandoeningen”, zegt Marjolein de Booys, project-

leider namens de gezamenlijke bonden. “De afgelopen dertig jaar is er op dit vlak nauwelijks iets

veranderd, en dat terwijl de bezoekersgroep steeds ouder wordt met steeds complexere zorgvragen.”

Zorgtotaal 2013: hét platform voor de zorgDe grootste vakbeurs in de Benelux voor professionals werkzaam in de zorg, Zorgtotaal, vindt van 13

tot en met 15 maart 2013 plaats in Jaarbeurs Utrecht. Bezoekers vinden hier een compleet aanbod van

de nieuwste producten, technieken en diensten voor de intramurale- en thuiszorg. Naast een groot

exposantenaanbod biedt de beurs een uitgebreid inhoudelijk programma vol lezingen, demonstraties

en simulaties. Het is bovendien een plek om te netwerken en te leren hoe andere bedrijven en

instellingen probleemoplossend te werk gaan. Het aanbod is opgedeeld in vier sectoren: Zorg &

Verpleging, Zorg & Revalidatie, Zorg & Voeding en Zorg & Facilitair. De thema’s die deze editie

centraal staan zijn gastvrijheid, veiligheid en ergonomie. Bezoekers van Zorgtotaal hebben bovendien

gratis toegang tot de beurs Zorg & ICT en andersom. Meer info: www.zorgtotaal.nl

Flexpool voor zorgmedewerkers

Gom ZorgSupport is gestart met een nieuw initiatief: de flexpool. In deze pool zitten medewerkers van

ZorgSupport die zorgondersteunende taken uitvoeren. De flexpool moet een oplossing bieden aan

zorginstellingen die kampen met een capaciteitsprobleem. Dit najaar is in het Erasmus Medisch

Centrum in Rotterdam voor het eerst gebruikgemaakt van de flexpool. Als er door vakantie of ziekte

sprake is van een personeelstekort binnen een zorginstelling, kunnen er via de flexpool tijdelijke

voedingsassistenten, facilitaire zorgmedewerkers of servicekrachten worden ingezet. “Voor onze

schoonmaakmedewerkers is het een mooie kans om carriere te maken”, zegt Janine de Vries, manager

Projecten & Kwaliteit van Gom ZorgSupport. “Dit is een omvangrijk programma, waarmee we onze

gastvrije dienstverlening naar een nog hoger niveau willen tillen.” Als schoonmaakmedewerkers deel

uit willen maken van de flexpool, moeten ze voldoen aan een aantal criteria. “Je moet de Nederlandse

taal goed beheersen, een klantgerichte instelling hebben, goed kunnen samenwerken en beschikken

over inlevingsvermogen”, aldus De Vries.

Gerdi Verbeet nieuwe voorzitter NPCF

Gerdi Verbeet is de nieuwe voorzitter van patiëntenfederatie NPCF. Dat is bekendgemaakt tijdens het

afscheid van de vorige voorzitter, Jopie Verhoeven. Verbeet was vanaf 2006 tot aan de verkiezingen van

september 2012 voorzitter van de Tweede Kamer. Wilna Wind, directeur van de NPCF, kijkt uit naar de

samenwerking. “Met Gerdi Verbeet hebben we een krachtige voorzitter, die met haar kwaliteiten een

belangrijke rol kan spelen in het versterken van de positie van patiënten en van onze organisatie in het

zorgveld.” Gerdi Verbeet is enthousiast over haar voorzitterschap. “De zorg is volop in beweging; de

positie van de patiënt verandert. Ik denk dat we als patiëntenfederatie een belangrijke bijdrage kunnen

leveren om de zorg beter aan te laten sluiten bij de wensen en behoeften van patiënten.” Voor Verbeet

is de zorg geen onbekend terrein. “Als Kamerlid heb ik me onder meer beziggehouden met ouderen-

beleid. Een thema dat nu actueler is dan ooit, waar ik me als voorzitter van de patiëntenfederatie zeker

verder voor in zal zetten.“

nieuwswww.zorginstellingen.nl

2012-December / ZorgInstellingen 7Untitled-1 1 3-10-2012 12:03:33

Minder vrijheidsbeperking in dementiezorgZorginstellingen passen steeds minder vrijheidsbeperkende maatregelen toe bij de zorg voor mensen

met dementie. Dat blijkt uit de Monitor Woonvormen Dementie van het Trimbos-instituut. Van de 140

onderzochte woonvormen maakt 70 procent geen gebruik meer van onrustbanden. Dat is een toename

van 20 procent ten opzichte van 2009. Ook telde het Trimbos dit jaar minder bedhekken en verpleeg-

dekens. Het Trimbos-instituut ziet nog wel ruimte voor verbetering. Zo is er nog geen vermindering in

het aantal dementerenden dat antipsychotica krijgt. Gemiddeld gebruikt nog steeds meer dan één op

de vier bewoners in de onderzochte woonvormen deze medicijnen, terwijl uit onderzoek blijkt dat

antipsychotica schadelijke gevolgen kunnen hebben voor deze doelgroep. Uit de monitor blijkt ook dat

persoonsgerichte zorg samengaat met een betere kwaliteit van zorg. Wanneer er meer persoonsgerichte

zorg wordt geboden, is het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen en psychofarmaca lager en

worden bewoners meer bij activiteiten betrokken.

UMC’s grootverdieners in zorg

Universitair medische centra halen veel meer inkomsten binnen dan andere ziekenhuizen. Dat blijkt uit

een rapport van onderzoeksbureau SIRM, in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhui-

zen (NVZ). Een universitair ziekenhuis verdient gemiddeld 714 miljoen euro per jaar. Dat is bijna 2,7

keer zoveel als een zogenoemd topklinisch ziekenhuis en 6,3 keer zoveel als een basisziekenhuis.

Volgens een woordvoerder van de NVZ onderscheiden de universitaire ziekenhuizen zich door

wetenschappelijk onderzoek. De ziekenhuizen maken extra kosten, juist door die academische

componenten. “Daarvoor krijgen ze subsidie van zowel het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en

Sport, als Onderwijs, Cultuur en Wetenschap", zegt de woordvoerder. Nederland telt acht universitair

medische centra: twee in Amsterdam en één in Utrecht, Leiden, Rotterdam, Nijmegen, Maastricht en

Groningen. De acht centra zijn goed voor 21,9 procent van alle opbrengsten van ziekenhuizen.

Meerderheid zorginstellingen heeft domoticasysteem

Ruim de helft van de zorginstellingen werkt met een domoticasysteem. Dertien procent heeft daarnaast

plannen om een systeem te plaatsen. Dit blijkt uit de BouwKennis Zorg Bouwplannen Scan 2012.

Wanneer zorginstellingen beschikken over een domoticasysteem, dan is dit vooral geplaatst om

veiligheidsredenen of om zorg op afstand te bieden (beiden 24 procent). Voor de automatisering van

de zorg zelf heeft 15 procent van de instellingen een domoticasysteem geplaatst, terwijl 10 procent dit

deed om het comfort van de patiënten te vergroten. Domotica staat voor technologische toepassingen

die als hulpmiddel dienen in huis en in zorginstellingen. Door deze slimme systemen kunnen patiënten

langer zelfstandig wonen en krijgen zorgverleners een steuntje in de rug.

Fors aantal ontslagen in de thuiszorg

Bij verschillende thuiszorgorgani-

saties wordt waarschijnlijk een fors

aantal mensen ontslagen. Dat

melden de vakbonden Abvakabo

FNV en CNV. Faveo, de grootste

aanbieder van thuiszorg in

Rotterdam, ontslaat ongeveer

zeshonderd medewerkers. In en rond Gorinchem dreigen bijna

driehonderd medewerkers van de thuiszorg hun baan kwijt te raken.

Ze werken bij zorgaanbieder Rivas, die niet meedeed aan een

aanbestedingsronde in het gebied en daardoor zijn opdracht verliest.

Het is niet zeker of de medewerkers bij een andere organisatie aan

de slag kunnen.

06_07_nieuws.indd 7 04-12-12 12:15

8 2012-December / ZorgInstellingen

Uit het onderzoek van ingenieurs- en adviesbureau Royal Hasko-ningDHV naar MVO bij de Nederlandse algemene zieken-huizen, de MVO-monitor Ziekenhuizen 2011, blijkt dat de ziekenhuizen gemiddeld in de beginfa-sen staan van Maatschappelijk Verant-woord Ondernemen. Ziekenhuizen scoren nog het beste als het gaat om zorg voor mensen (zie kader en figuur). De voorbeelden van duurzame initiatieven zijn beperkt, er is geen sprake van een duidelijke structuur in het duurzaam ondernemen en er is nog weinig visie te bespeuren. Overigens is de kwaliteit van zorg geen onderwerp geweest.MVO gaat over de verant-woordelijkheid voor de impact van de beslissingen en activitei-ten op maatschappij en milieu door middel van transparant en ethisch gedrag. “Iedereen kan geïnspireerd worden door MVO”, zegt Cathy van Beek, lid van de raad van bestuur van het UMC St Rad-boud. “Vanuit onze organisatie zijn veel ideeën naar boven gekomen zoals het Bewust Afval Scheiden project.”Juist bij de algemene ziekenhuizen verdient MVO

een prominente plek op de agenda. Overal ontstaan fundamentele discus-sies over de kosten en de financiering van de zorg in relatie tot de kwaliteit van leven. De houdbaarheid van het huidige systeem lijkt aan een belang-rijke grens te zijn gekomen en de uitdagingen zijn enorm. “Het wordt de hoogste tijd dat ook ziekenhuizen inhoud gaan geven aan MVO-beleid”, vindt Michel van Schaik, directeur Gezondheidszorg bij Rabobank Nederland. “Rabobank zal dat steeds

meer gaan meewegen in de kredietri-sicobeoordeling.”Een cruciaal instrument voor het onderzoek is een praktisch model om MVO binnen ziekenhuizen te besturen, geïnspireerd op de internationale ISO260000-richt-lijn voor MVO en gebruikma-kend van vijf speerpunten. Ten eerste wordt gekeken of instellin-

gen zorgen voor een effectieve MVO-sturing en transparantie over

de doelen, prestaties en overwegin-gen. Zorg voor de publieke middelen is het tweede punt. Gaan instellingen verantwoord om met de financiële middelen en leggen ze verantwoor-

ding af over de bestedingen? “Management met oog voor duurzaamheid zorgt ook voor

een gezonde financiële

MVO nog in de kinderschoenenMaatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) staat bij de Nederlandse algemene ziekenhuizen nog in de kinderschoenen. Dat blijkt uit een onderzoek van Royal HaskoningDHV naar de duur-zaamheidsprestaties van deze ziekenhuizen, de MVO Monitor Ziekenhuizen 2011. Het beste scoren ziekenhuizen nog op zorg voor mensen.

Tekst en figuur Frank Meijer, Ronald Stiefelhagen en Eline Meijer

OnderzoekACTUEEL

08_09_Actueel MVO.indd 8 04-12-12 12:16

OnderzoekACTUEEL

92012-December / ZorgInstellingen

situatie”, zegt Piet Sprengers, hoofd Duurzaamheidsbeleid bij ASN Bank. “Dat is een voorwaarde voor een goed functionerende zorginstelling.” Het derde speerpunt is zorg voor mensen. Het gaat hierbij om alle activiteiten die gericht zijn op de patiënten, de gezondheid, veiligheid en het welzijn van de medewerkers en op de maat-schappelijke betrokkenheid van ziekenhuizen. De zorg voor het milieu komt natuurlijk ook aan bod, met als doel de negatieve impact op het milieu terug te dringen. En als laatste: zorg voor de keten. Instellingen moeten hierbij sturen op duurzaam beheer van de toeleveranciersketen en hun eigen invloed effectief benutten.

Het is de eerste keer dat de algemene ziekenhuizen tegen de MVO-meetlat worden gelegd. Verduurzaming zal voor alle ziekenhuizen de komende jaren steeds belangrijker worden. Met name zorgverzekeraars en banken zullen ziekenhuizen actiever gaan aanspreken op hun MVO-prestaties. Zorgverzekeraars willen de zorg de komende jaren duurzamer gaan

inkopen en voor banken en investeer-ders wordt een maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering die aantoonbaar stuurt op risico’s voor

mens en milieu steeds belangrijker. Gwen van Roekel, senior adviseur Maatschappelijk Ondernemen bij Coöperatie VGZ, licht toe: “MVO-aspecten zijn van toenemend belang in onze inkoopprocessen, en dat gaat voor zorginkoop natuurlijk ook gelden.“ Ziekenhuizen zouden stakeholder-groepen duidelijk moeten identificeren en betrekken bij het formuleren van beleid op milieu-, maatschappelijke en sociaal-ethische onderwerpen. De ziekenhuizen kunnen hier invulling aan geven door voor elk van de gepresenteerde speerpunten een nul-meting uit te voeren, concrete her-kenbare doelen en activiteiten te formuleren en hier transparant over te communiceren.

<MVO-aspecten zijn van toenemend belang in onze

inkoopprocessen>

MVO Monitor Ziekenhuizen 2011De belangrijkste conclusies

MVO-sturing en -transparantieZiekenhuizen laten over het algemeen geen overkoepelend MVO-beleid zien. Ook ontbreekt het in de publiekelijk beschikbare informatie aan duidelijk geformuleerde MVO-ambities, doelen en Kern Prestatie Indicatoren.

Publieke middelenHet gaat er hier om in welke mate een ziekenhuis verantwoording aflegt over de overwegingen en keuzes bij de bestedingen van de financiële middelen. Deze mate van transparantie wordt in de jaarverslagen nog niet geboden.

MensenDe meeste ziekenhuizen hebben beleid gericht op goed werkgever-schap. Bijna elk jaarverslag besteedt aandacht aan gezondheid, welzijn, veiligheid en de ontwikkeling van medewerkers.

MilieuBijna alle ziekenhuizen beschikken over een milieuprogramma. Veelal ontbreekt echter een duidelijke analyse en beschrijving van de precieze milieu-impact van de verschillende aspecten van de bedrijfsvoering. De meeste ziekenhuizen richten zich alleen op alleen afval en energie.

De ketenZelden beschikken instellingen over beleid gericht op duurzaam inkopen of ketenbeheer. De uitzonderingen geven voornamelijk invul-ling aan de milieuaspecten van de ingekochte goederen. Wel zijn er diverse samenwerkingsverbanden tussen de ziekenhuizen onderling.

08_09_Actueel MVO.indd 9 04-12-12 12:16


Wachten in een zorgomgeving. Het is haast onvermijdelijk, maar is er nu niets wat het wachten aangenamer kan maken? Of zijn ziekenhuizen zich helemaal niet bewust van het belang van de wachtervaring? Conceptontwik-kelaar Hospitality Design onderzocht in de periode januari tot juli 2012 de beleving van ziekenhuisbezoekers in

het onderzoek Take Care of Experi-ence. Wat vinden gasten belangrijk en wat niet? En waarin kunnen ziekenhui-zen zich onderscheiden? Een positieve wachtervaring leidt tot verbetering van de algehele tevreden-heid en zelfs tot meer loyaliteit. Daarbij is het leveren van hoogstaande produc-ten en diensten niet langer genoeg om

organisaties te voorzien van een goede concurrentiepositie. Ziekenhuizen merken dat zij niet enkel en alleen meer op de medische prestaties worden beoordeeld. Juist de niet-medische aspecten zijn voor de meeste gasten belangrijke pijlers. Dat zet beleving op de strategische agenda. Niet alleen van patiënten, ook van bezoekers.

Het Nieuwe Wachten

Wachten in een zorgomgeving is vaak saai en tijdrovend. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor alles wat met wachten te maken heeft. Wachten, zo blijkt uit recent onderzoek naar services in Nederlandse ziekenhuizen, is een cruciale factor in relatie tot gasttevredenheid.

Tekst Arnoud van Hal

GasttevredenheidBELEVING

10_11_het-nieuwe-wachten.indd 10 04-12-12 12:17

GasttevredenheidBELEVING


Ziekenhuizen meten vaak alleen patiënttevredenheid. Het onderzoek Take Care of Experience kijkt naar de beleving van alle gastgroepen: patiënt, bezoeker en medewerker. De guest journey is een goede manier om alle belevingselementen per type gast te doorlopen. Facilitair managers van ziekenhuizen weten welke elementen binnen de guest journey goed of minder goed scoren, blijkt uit de interviews. Maar om te investeren in bepaalde elementen, is het relevant te weten wat het meeste effect hebben op de tevredenheid. Niet elk element weegt namelijk even zwaar. Het inzicht in de mate waarin bepaalde elementen bijdragen aan de tevreden-heid, helpt ziekenhuizen in het stellen van prioriteiten. Daarom zijn de verschillende guest journeys in combi-natie met de customer delight princi-

pes van Kano in kaart gebracht. Vanzelfsprekende basisbehoeften, zoals de aanwezigheid van een toilet, voorkomt ontevredenheid. Met het vervullen van uitdrukkelijke verzoeken van de gast (one-dimensionals), zoals bereikbaarheid, blijf je de concurrentie bij. Maar wil je echt een voorkeurspo-sitie creëren en de concurrent voor zijn, dan is een customer delight noodzakelijk. Een goede invulling van de factor wachten blijkt een echte customer delight. Wat betekent dat in de praktijk?

Basisbehoeften Factoren als bereikbaarheid, toeganke-lijkheid, zichtbare beveiliging en een gastvrij welkom zijn zeer uitdrukkelijk gewenst, maar maken niet het verschil. Over het algemeen vinden gasten faciliteiten voor eten en

drinken niet belangrijk, maar is de coffee corner wel een expliciete basisbehoefte. Goede bereikbaarheid per openbaar vervoer en een over-dekte fietsenstalling zijn voorbeelden van must be’s, een soort noodzakelijke basisbehoeften. Als deze niet aanwezig zijn, zijn gasten ontevreden; bijdragen aan tevredenheid doen deze factoren helemaal niet.

Ziekenhuizen kunnen zich onderschei-den in een goede wachtbeleving. Maar hoe ziet deze eruit en nog belangrijker: hoe creëer je deze? Gasten vinden het in zekere mate niet erg om te wachten wanneer aan het wachten een goede invulling is gegeven. Aspecten als een rustige ruimte die beschikt over regelmatige en up-to-date informatie-voorziening (bijvoorbeeld wachttijden), restauratieve faciliteiten (coffee corner) en voldoende toiletten dragen voor gasten bij aan de ideale wachtvoorzie-ning. Gasten willen weinig tot geen overlast ondervinden van tocht en er dient voldoende afleiding te zijn in de vorm van muziek, kranten, tijdschrif-ten, en informatieve televisie. De gewenste beleving en de waarde-ring van een element binnen de guest journey verschillen per type gast, afhankelijk van het bezoekdoel. Om de

gewenste ervaring te kunnen creëren is bewustwording van de verschillen per type gast stap één. Inspelen op de gewenste beleving per type is stap twee.

PersoneelDe meeste facilitair managers geven in de interviews aan dat de factor personeel cruciaal is in het creëren van een beleving. De ideale wachtbeleving volgens de gast bestaat uit meer dan menselijk gedrag. Product en omgeving spelen ook een grote rol. Het is dan ook onmogelijk een gewenste beleving te creëren als product, omgeving en gedrag niet integraal en in samenhang worden ontwikkeld. De gebruikers, de verschillende gastgroepen, vormen daarbij het vertrekpunt. Medewerkers bepalen alleen het succes, als product en omgeving daar maximaal in ondersteunen.

<Ziekenhuizen meten vaak alleen patiënttevredenheid, maar het draait om de

beleving van alle gastgroepen>

De wachtruimte De ideale wachtruimte is een rustige ruimte met: l Regelmatige en up-to-date informatievoorzieningen (bijvoorbeeld

wachttijden)l Eet- en drinkfaciliteiten l Voldoende toilettenl Weinig tot geen overlast van tocht l Voldoende afleiding (muziek, kranten, tijdschriften, informatieve tv)

Een wachtkamer in Ziekenhuis Amstelland in Amstelveen.

10_11_het-nieuwe-wachten.indd 11 04-12-12 12:17


Searchwww.zorginstellingen.nl

Bethanië vernieuwt. Het complex aan de Platteellaan in Ede wordt verrijkt met een nieuw, intramuraal hoofdgebouw, waarin drie groepswoningen zijn gerealiseerd. Iedere woning is geschikt voor zeven bewoners. Verder komen er 36 appartementen voor bewoners die vooral hulp nodig hebben vanwege lichamelijke beperkingen. “Het oude

Bethanië werd 28 jaar geleden opgele-verd, met kamers van 30 vierkante meter. Toen groot, nu te klein”, vertelt Aline Poolen-van den Brink, directeur en lid van de raad van bestuur van Bethanië. Door de toenemende zwaarte van de zorg voor de bewoners is er volgens haar een gebrek aan ruimte in de bestaande appartementen en het gebouw.

Nieuwbouw was het devies, mede omdat aanbouwen en renoveren geen oplossing boden. Zo heeft het bestaan-de gebouw betonrasters tussen de appartementen, die zich moeilijk laten doorbreken. Bovendien zijn de gangen smal en de liften te klein voor het verplaatsen van bedden. Poolen: “Daarbij bleek dat er slechts vijf

Verduurzamen met gasmotorwarmtepomp

Nieuwbouw van een woon-zorgcomplex gaat tegenwoor-dig hand in hand met duur-zaamheidsdoelstellingen. Ook bij de nieuwbouw van woon-, zorgen dienstencentrum Bethanië in Ede is dit geval. Een gasmotorgedreven warmtepomp helpt daarbij.

Tekst Martijn Louws

EnergiebesparingTHEMA VERWARMING & KOELING

12_15_thema_warmtepomp.indd 12 04-12-12 15:15



LegionellaBehalve de energieprestatie van de gaswarmtepomp kleeft er nog een belangrijk voordeel aan het systeem: een gaswarmte-pomp kan warmte leveren tot 70 graden Celsius. “Zeker voor zorginstellingen is dit belangrijk, onder meer in verband met legionellabestrijding in de leidingen van de tapwaterkranen”, vertelt Ruben Meijer van Reduses.

procent verschil zat tussen de kosten van verbouwing en nieuwbouw.” De werkzaamheden aan het intramu-rale hoofdgebouw begonnen in november 2011. “Bethanië is een zorgcomplex met een protestants-christelijke identiteit”, legt Poolen uit. “Vanuit die gedachte vinden we dat wat wij doen de aarde zo min mogelijk moet belasten. Duurzame bouw dus.” Daarom is er naast een uitermate goed geïsoleerde schil ook een gasmotorge-dreven warmtepomp geïnstalleerd. “Warmte in de winter en koudelucht in zomer: het is erg belangrijk in een zorgcomplex”, vertelt Matthijs Dull, installatieadviseur van adviesbureau Huisman & Van Muijen. “Niet voor niets slokken de energiekosten een groot deel van het budget van een zorginstelling op. Daarop besparen heeft dus veel nut.” Dull heeft onder meer de bouw en installatie van de gasmotorgedreven warmtepomp gecoördineerd voor Bethanië. “Doel-stelling was om een uitmuntende energieprestatie te leveren in de nieuwe gebouwen zonder dat het comfort van de bewoners erop achteruitgaat. Een prestatie die minimaal 18 procent onder de in het bouwbesluit genoemde Energie Prestatie Coëfficiënt ligt. Mede dankzij de gasgedreven warmtepomp lukt dit. Bethanië bespaart per jaar

honderd ton CO2-uitstoot ten opzichte van een conventionele installatie.”

OndergrondsDe gaswarmtepomp in Bethanië wordt gecombineerd met een ondergronds systeem voor warmte en koudeopslag (WKO). In de bodem wordt zowel het warme als het koude water opgeslagen. Het opgepompte koude water koelt de ruimtes en de vloeren in de zomer. Het ventilatiesysteem verspreidt gekoelde lucht door het complex. In de winter wordt het opgepompte warme water gebruikt om de ruimtes te verwarmen. “De warmte die in de zomer in de bodem wordt gestopt kan in de winter weer worden gebruikt voor de verwar-ming. Hoe meer warmte in de zomer dus in de bodem wordt gestopt, hoe meer er in de winter beschikbaar is en hoe meer de warmtepomp ingezet kan worden”, zegt Sander van der Wilt van Installect Advies, het adviesbureau voor de duurzame installatie van de gasmotorgedreven warmtepomp. Deze

methode bespaart veel energie. Van der Wilt: “Het toepassen van een WKO-systeem levert alleen al voor de koeling een energiebesparing op van 93 procent ten opzichte van een conventioneel koelsysteem.”Voor de verwarming kwam in eerste instantie een elektrische warmtepomp in aanmerking. Deze warmtepomp kon 38 procent van de warmtevraag van Bethanië leveren. Het overige deel zou door traditionele HR CV-ketels worden geleverd. “Dit aandeel vonden wij nogal laag”, aldus Van der Wilt van Installect. “Als je daarbij rekent dat bij de opwekking van elektriciteit grofweg vijftig procent van de energie verloren gaat, dan is de verduurzaming van de warmtevoorziening relatief laag." Installect zocht naar een verbete-ring van de warmtevoorziening. Van der Wilt: “Een belangrijke stap hierbij was het omzeilen van de omzetting van fossiele brandstof naar elektriciteit. Door direct met het aardgas de warmtepomp aan te drijven, kan alle

Vlnr: Aline Poolen-van den Brink (Bethanië), adviseur Matthijs Dull (Huisman & Van Muijen), Sander van der Wilt (Installect Advies) en Ruben Meijer (Reduses).

Het nieuwe Bethanië herbergt onder meer 36 appartementen voor bewoners die vooral hulp nodig hebben vanwege lichamelijke beperkingen.




Vertrouw de zorg voor een gezond klimaat toe aan de specialist.

Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn er in tal van variaties. Maar

ze hebben allemaal één ding gemeen: een zo optimaal mogelijke

welzijnstoestand van de patiënt. Carrier heeft hetzelfde doel.

Een goed klimaatbeheersingssysteem kan immers het welzijn

van een patiënt beïnvloeden. Gezonde lucht voor een gezond

klimaat. Carrier is ’s werelds grootste expert. Als uitvinders van de

airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u

in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Klimaatbeheer

op afstand bijvoorbeeld, dat doen we al in ruim 20% van alle

Nederlandse ziekenhuizen. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn

to the experts. Carrier Airconditioning. Do you turn?

T (071) 341 71 11, www.carrier.nl

turn to the expertsCAR 2910029 AD Zorg en welzijn NW A4.indd 1 8-3-10 14:34:35

warmte, ook die van de motor en de verbrande gassen, nuttig worden gebruikt.” Dit levert een aanzienlijke verbetering op, zo rekent Van der Wilt voor. “Het aandeel in warmtelevering stijgt naar 58 procent, terwijl de CO2-besparing van 29 naar 62,5 ton stijgt.”

Maar behalve de energieprestatie van de gaswarmtepomp kleeft er nog een belangrijk voordeel aan het systeem: een gaswarmtepomp kan warmte leveren tot 70 graden Celsius. “Zeker voor zorginstellingen is dit belangrijk, onder meer in verband met legionel-labestrijding in de leidingen van de tapwaterkranen”, vertelt Ruben Meijer van Reduses, de leverancier van de gasmotorgedreven warmtepomp en onderdeel van Installect. Meijer vertelt

dat het werkingsprincipe van de gaswarmtepomp bijna hetzelfde is als bij een conventioneel, elektrisch aangedreven warmtepompsysteem. “Echter, het verschil zit in de verhou-ding tussen warmte- en koudelevering. Door de warmte uit de uitlaatgassen en motorwarmte te gebruiken, is het aandeel warmtelevering ten opzichte van het aandeel koudelevering van de gasmotorgedreven warmtepomp groter. Deze techniek maakt tevens watertem-peraturen van 70 graden Celsius mogelijk, zonder dat daarvoor extra gas wordt verbruikt. Wat heet: circa 50 procent minder dan een HR-ketel. Erg duurzaam dus.” De gasmotorgedreven warmtepomp dekt ook mede hierdoor een belangrijk deel van de warmtevraag bij Bethanië. Voor de resterende vraag en voor de piekmomenten, bijvoor-beeld wanneer het lange tijd extreem koud blijft, zijn twee CV-ketels geïnstalleerd.

TerugverdientijdDe gasmotorgedreven warmtepomp vergt wel een forse investering. “Maar de terugverdientijd is ook korter”, haast Meijer van Reduses zich te

zeggen. Daarbij, zo stelt Sander van der Wilt van Installect Advies, is echter wel belangrijk dat de prestaties van de installatie continu worden gemeten. “Juist geïntegreerde klimaatsystemen met WKO en warmtepompen vergen veel kennis van meeten regeltechniek. Daar waar nodig moet worden bijgestuurd om het optimale rende-ment eruit te halen. En ook hier geldt: meten is weten. Door de meetuitkom-sten te vergelijken met het energiebe-sparingsplan wordt duidelijk of de energiebesparing met de hieraan gekoppelde terugverdientijd ook werkelijk een voordeel heeft opgele-verd.” En dit laatste is wel belangrijk voor Bethanië, vindt directeur Aline Poolen-van den Brink. “Duurzaamheid is vanuit de christelijke identiteit van deze zorginstelling belangrijk. Maar natuurlijk kijken ook wij naar de langere termijn: levert dit systeem ons dan geld op?” Matthijs Dull verzekert dat dit zo is. “De gasmotorgedreven warmtepomp rendeert en gaat mini-maal 15 jaar mee. En na een forse revisie kan die nog eens 15 jaar mee. De komende 30 jaar opereert Bethanië dus energiezuinig en duurzaam. En daarbij zitten de bewoners er te allen tijde warmpjes bij.”

TerugverdientijdDe investering voor een gaswarmtepomp is groter dan voor een elektrische warmtepomp. De jaarlijkse besparing is echter ook groter. In het onderstaande overzicht is rekening gehouden met energie-prijsstijgingen, maar ook met onderhoudskosten.

WKO met elektrische warmtepompl Investering: 200.000 eurol Terugverdientijd: 8 jaar

WKO met gaswarmtepompl Investering: 345.000 eurol Terugverdientijd: 7 jaar

<Het aandeel in warmtelevering stijgt

naar 58 procent>

Bethanië koos voor een gasmotorgedreven warmtepomp vanwege de hogere energie-besparing.


Vertrouw de zorg voor een gezond klimaat toe aan de specialist.

Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn er in tal van variaties. Maar

ze hebben allemaal één ding gemeen: een zo optimaal mogelijke

welzijnstoestand van de patiënt. Carrier heeft hetzelfde doel.

Een goed klimaatbeheersingssysteem kan immers het welzijn

van een patiënt beïnvloeden. Gezonde lucht voor een gezond

klimaat. Carrier is ’s werelds grootste expert. Als uitvinders van de

airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u

in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Klimaatbeheer

op afstand bijvoorbeeld, dat doen we al in ruim 20% van alle

Nederlandse ziekenhuizen. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn

to the experts. Carrier Airconditioning. Do you turn?

T (071) 341 71 11, www.carrier.nl

turn to the expertsCAR 2910029 AD Zorg en welzijn NW A4.indd 1 8-3-10 14:34:3512_15_thema_warmtepomp.indd 15 04-12-12 15:15


Searchwww.zorginstellingen.nl

Nij Smellinghe, een ziekenhuis in Drachten met 339 bedden, bedient ongeveer 120.000 inwoners van Zuid-oost-Friesland. De ambitie van het ziekenhuis is om de energiekosten en uitstoot van CO2 maximaal te verlagen. Daarom sloot Nij Smellinghe in 2008 een prestatiecontract met ESCo Honeywell Building Solutions. Een ESCo is een bedrijf dat door toepassing van verschillende maatregelen energie-besparing voor een gebouwbeheerder garandeert. Centraal staat het energie-prestatiecontract waarin de afspraken over de besparingsdoelen staan. Worden deze doelen niet gehaald? Dan is het risico voor de ESCo. Bij de zoektocht naar een geschikte partner en het afsluiten van het energie-prestatiecontract is een goede voorberei-ding noodzakelijk, zo stelt Jan-Gerrit Rinia van Nauta van Nij Smellinghe.

“Als aanbestedend ziekenhuis is inzicht nodig in de praktische realiseerbaarheid en moet je inschatten wat de komende jaren aan extra onderhoud, beheer en risico’s valt te verwachten.” Honeywell heeft op zijn beurt grondig vooronder-zoek gedaan om inzicht te krijgen in de energiestromen binnen het ziekenhuis. Gezamenlijk is een plan van aanpak opgesteld waaruit een aantal energiebe-sparende maatregelen is gedestilleerd. Het ziekenhuis heeft hiervoor additio-neel budget ingezet. Alle werkzaamhe-den zijn vervolgens gebundeld bij Honeywell neergelegd. “We hadden ook verschillende leveranciers kunnen inschakelen, maar dan moet je de onderlinge verdeling van de taakgebie-den heel grondig afbakenen”, aldus Van Nauta. Volgens plan implementeerde Honey-well een aantal maatregelen. Er werd

Nij Smellinghe bespaart energie met een ESCo

Zorginstellingen kunnen veel energie besparen, maar kampen vaak met een beperkt budget. Samen-werken met een Energy Service Company (ESCo) op basis van een prestatiecontract is een goede optie, zo laten ziekenhuis Nij Smellinghe en Honeywell Building Solutions zien.

Tekst Steven van Dort

PrestatiecontractTHEMA VERWARMING & KOELING

16_19_thema energieprestatiecontract.indd 16 04-12-12 15:51

17

P-touch D200VP beletteringsysteem: Beleef meer plezier aan het ordenen van uw werkomgeving. Creëer snel en eenvoudig kleurrijke en slijtvaste labels voor verschillende items zoals ordners, archiefdozen, bewegwijzering en naamplaatjes. www.brother.nl

Eenvoudig professionele labels maken

bro ptd200vp 105x297 1112.indd 1 22-11-12 10:53

Win-winsituatieEen samenwerking met een ESCo creëert volgens Henk Waaldijk van Agentschap NL een win-winsituatie. "Omdat beide verdienen aan de gerealiseerde energiebesparing. Hoe meer energiebespa-ring, hoe meer winst.”

onder meer een warmtekrachtkoppeling geïnstalleerd die elektriciteit en warmte opwekt, in de schoorsteen van één van de drie stoomketels werd warmte teruggewonnen en het CV- koelwatercircuit werd optimaal ingeregeld. Het ziekenhuis is verantwoorde-lijk voor het beheer van de nieuwe apparatuur. Dat

<Een ESCo vraagt van een zorginstelling professioneel

opdrachtgeverschap>

gebeurt precies volgens de specificaties van de leverancier. Dat is belangrijk, want het komt regelma-tig voor dat slecht ingeregelde installaties voor een onnodig hoog energieverbruik en een slecht binnenkli-maat zorgen.

Nij Smellinghe bespaart met de maatregelen zo’n 15 procent op de energiekosten, oftewel 114.000 euro per jaar. “Dat is nog een voorzichtige prognose”, zegt René Simons, business development manager Energy Solutions bij Honeywell. “Gebruikt het ziekenhuis meer warmte, dan besparen ze meer energie.” De CO2-emissie van het ziekenhuis is met 750 ton afgenomen. De gegarandeerde besparingen gelden voor de periode van de verwachte terugverdientijd van 7,5 jaar. Simons: “In die periode verzorgen we de energiemonitoring en rapportage van de behaalde resultaten. We monitoren de prestaties specifiek per maatregel. De implementatie is flexibel: als het efficiënter blijkt, kunnen we tussentijds verbeteringen doorvoeren.”



PrestatiecontractTHEMA VERWARMING & KOELING

Voordat een organisatie besluit om samen te werken met een externe partij, moet het zich vanzelfsprekend wel goed in de materie verdiepen. “Een ESCo vraagt van een zorginstelling professio-neel opdrachtgeverschap”, zegt Henk Waaldijk, adviseur Utiliteitsbouw en Zorg bij Agentschap NL. “Partijen moeten echt in staat zijn om te werken met een prestatieverplichting in plaats van een inspanningsverplichting. Sommige willen alles in eigen hand houden en zijn niet gewend elkaar af te rekenen op prestaties. Ze kopen nog in op de traditionele manier en kijken veelal naar de laagste prijs, terwijl kwaliteit belangrijker wordt bij dit type contracten.” Het prestatiecontract tussen Nij Smellinghe en Honeywell

VerbetermaatregelenHoneywell implementeerde de volgende maatregelen bij ziekenhuis Nij Smellinghe:l Een warmtekrachtkoppeling die elektriciteit en warmte opwekt.l Warmteterugwinning in de schoorsteen van één van de drie stoomketels.l Het regelen van de benodigde hoeveelheid ventilatielucht afhankelijk van

de bezetting en buitentemperatuur.l Het optimaal inregelen en ingeregeld houden van het CV- en koelwatercir-

cuit.l Nieuwe luchtregelkleppen in de operatiekamers en het bezettingsafhanke-

lijk regelen van de luchthoeveelheden per OK. l Een energiemanagementsysteem voor het monitoren en aantonen van

besparingen.

bestaat uit een overeenkomst waarin de uitgewerkte maatregelen staan met concrete berekeningen, terugverdientij-den, meetbare doelstellingen en presta-tieafspraken.Honeywell merkt dat in Nederland ESCo’s en energieprestatiecontracten terrein winnen. De technisch dienst-verlener ziet het werken met prestatie-contracten vooral bij ziekenhuizen en in de publieke sector toenemen. Simons: “Maar onbekend maakt nog onbemind. De techniek of het concept is vaak niet het probleem. Het is belangrijker om de juiste boodschap over te brengen en dat de opdrachtgever commitment heeft om het concept te omarmen.”

TerugbetaaldSinds vijf jaar is Honeywell ook partner van het Lievensberg Zieken-huis in Bergen op Zoom. Dit zieken-huis koos voor een ESCo omdat de investering in de gegarandeerde energiebesparende maatregelen door Honeywell verzorgd werd en door de besparingen wordt terugbetaald. Zo kunnen de besparingsmaatregelen voor het ziekenhuis budgetneutraal worden uitgevoerd. Aantrekkelijk, want ook het

Andere voordelen van een ESCol Geen technische en financiële

risico’s voor de opdrachtgever.l Bestaande budgetten intact bij

een budgetneutrale oplossing en beschikbaar voor andere doeleinden.

l Geen specialistische kennis of personeel nodig.

l Turn-key uitgevoerd.l Milieudoelstellingen worden

gehaald.l Verdiensten rechtstreeks terug

naar opdrachtgever.

Voor meer specifieke informatie over ESCo’s, kijk op www.agentschapnl.nl/esco of download gratis de whitepaper ‘ESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing’ via www.fmm.nl onder ‘rapporten’. Ook op www.esconetwerk.nl is meer informatie te vinden.

Lievensberg Ziekenhuis zag zich met bezuinigingen geconfronteerd. Boven-dien garandeerde Honeywell de energiebesparingen via een energie-prestatiecontract. Het ziekenhuis wist dus precies waar het aan toe was. Honeywell installeerde een warmte-pomp en een warmtekrachtkoppeling die voor het hele ziekenhuis elektriciteit opwekken. De nieuwe installaties besparen het ziekenhuis jaarlijks 101.000 euro. Inmiddels is ook de luchtbehandelingskast gerenoveerd die een jaarlijkse besparing oplevert van 36.500 euro. Een samenwerking met een ESCo creëert volgens Henk Waaldijk van Agentschap NL een win-winsituatie. “Beide partijen hebben baat bij een goed resultaat, omdat beide verdienen aan de gerealiseerde energiebesparing. Hoe meer energiebesparing, hoe meer winst. De opdrachtgever ziet dat terug op zijn maandelijkse energierekening, voor de ESCo blijft er na het afbetalen van de investering simpelweg meer winst over. De financiering van de investering –als die ook door de ESCo verzorgd wordt- loopt bovendien via energiebesparing. Een zekere bron van inkomsten kortom.”



Facility managementTRENDS

Trend 2: Het Nieuwe WerkenRuim 61 procent van de facilitaire managers heeft Het Nieuwe Werken geïmplementeerd of is ermee bezig. 73 procent wil hiermee kosten reduce-ren, 62 procent wil klanten en medewerkers binden of aantrekken, 53 procent wil de productiviteit verhogen en 12 procent geeft aan Het Nieuwe Werken in te zetten als instrument voor marketing. De meeste organisaties bevinden zich nu in de fase waarin zij intern meer samenwerken (60 procent). Door de invoering van elkaar versterkende maatregelen op het gebied van mens en organisatie, de werkomgeving en de informatievoorzie-ning, zoeken zij naar de ideale combinaties om werkmethoden te creëren die effectief zijn voor de klant, de organisatie en de medewerkers.

Nieuwe kijkDe resultaten van het marktonderzoek bevestigen dat er, naar aanleiding van de voortdurende crisis en de grootschalige verande-ringen in onze maatschap-pij, een nieuwe kijk op facility management is ontstaan die tot veranderin-gen heeft geleid en verder zal leiden. Er zijn nieuwe manieren van werken en organiseren ontstaan. De nieuwe kijk wordt geken-merkt door een duurzaam bewustzijn van de toege-voegde waarde van facilitair management.

Trend 1: Minder kosten door innovatieIn het onderzoek komt het reduceren van kosten als belangrijkste trend naar voren. In 2012 had 54 procent van de facilitaire managers een gemiddelde besparingsdoelstelling van 10,7 procent. Los van maatregelen gericht op de formatie, hebben facilitaire organisaties ook ingezet op meer innovatieve manieren om besparingen te realiseren. ICT-middelen zijn door 57 procent ingezet. Meer dan de helft van de facility managers heeft voordelen gezocht in het verbeteren van zowel de interne (57 procent) als externe samenwerking (52 procent).

Vijf ontwikkelingen in de facilitaire wereldWat zijn de belangrijkste trends in de facilitaire markt volgens de professionals? Facility Manage-ment Nederland (FMN) en Twynstra Gudde hebben hier onderzoek naar gedaan. ZorgInstellin-gen bekijkt de vijf belangrijkste trends.

Tekst Thijs van der Spil, Ellen Gijsbers, Daniël Slijfer en Hanneke Vos

20_23_FM_onderzoek.indd 20 04-12-12 15:19

Facility managementTRENDS


Krimpende marktIn de totale facilitaire markt, inclusief vastgoed, ging in 2011 een omzet van 62,8 miljard om. De trend van een krimpende facilitaire markt zet door, al is deze niet zo verstrekkend als twee jaar geleden. De crisis op de financiële markten is vijf jaar onderweg, maar toch blijken er nog steeds mogelijkheden te zijn om op facilitaire kosten te besparen. De facilitaire marktomvang exclusief vastgoed is 33 miljard euro, iets minder dan de 33,4 miljard euro in 2009. Dat is een krimp 1,3 procent.

De resultaten van het onder-zoek van FMN en Twynstra Gudde zijn gepubliceerd in het Facility Management Marktonderzoek 2012, een overzicht met cijfers, trends en ontwikkelingen.

Trend 3: Een overkoepelende formuleHet introduceren en/of (door)ontwikkelen van concepten, zoals hospitality, blijft een belangrijk thema. Meer dan een derde van de facilitaire professio-nals ziet de toegevoegde waarde van het verlenen van diensten vanuit een overkoepelende formule. Van de aanbieders geeft 68 procent aan onder-scheidend te willen zijn in de toegevoegde waarde van de unieke beleving van de dienstverlening. Aanbieders zoeken deze beleving met name in het bieden van een service en/of een concept. Ook innovatie en het verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening zijn op dit gebied belangrijk.

Trend 4: Regie is de nieuwe standaardVoor het eerst sinds de start van dit marktonderzoek is de facilitaire regieorganisatie het dominante organisatiemodel. De verwachting is dat deze trend zich de komende twee tot drie jaar in sterke mate verder manifesteert. Waar het verschil met traditioneel georganiseerde facilitaire beheerorganisaties in 2010 nog enkele procenten bedroeg, is het in 2012 de facilitaire regieorganisatie die met 46 procent de nieuwe standaard vormt. Ten opzichte van 2010 blijkt verder dat het aantal organisaties zonder formeel facilitair bedrijf met twee procent afneemt en het aantal demand managementorganisaties, waarbij ook de regiefunctie is uitbesteed, met twee procent stijgt.

Trend 5: MVO verliest tijdelijk terreinMaatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) was in 2012 het slachtoffer van de noodzaak tot kostenbesparingen, maar over twee tot drie jaar is MVO naar verwachting weer de belangrijkste facilitaire trend. Veel facilitaire organisaties hebben de afgelopen jaren met duurzaamheidsmaatregelen bijdragen geleverd. Het opnemen van duurzaamheidscriteria in het inkoopbeleid blijkt de meest populaire maatregel, op de voet gevolgd door energiebesparende maatregelen zoals het daglichtafhankelijk regelen van de verlichting, het aanbrengen van bewegingssensoren en het afzuigen van het warmteoverschot bij de bron.


u doet het allemaal voor

uw cliëntenMeld u nu aan voor

GastvrijheidszorG Met sterren

Schrijf in op www.zorgmetSterren.nl

Gastvrijheidszorg met sterren is een initiatief van loC, Koksgilde en vakmedianet

Gastvrijheidszorg met Sterren 2012 werd mede mogelijk gemaakt door:

Postbus 4315, 3006 AH RotterdamT: 010-4 53 10 33, E: [email protected]: www.btm.nl

24 - 01 - 2008

CLIENT: ZWANENBERGPROJECT:LOGO T.B.V. HUISSTIJL

File: LOGO DEFJobnr.: 07-315Country: -Artwork: PH

Printed colours only for reference. Trapping and clipping paths are not included.ARTWORK IS COLOUR MANAGED. USED PROFILES ARE EMBEDDED

PMS 288 U PMS 200 U PMS 871 U 0000

0000 0000 0000 0000

Amount of colours:CMYK

PANTONE:TECHNICAL DATASoftware: ILLUSTRATOR CS 2Used fonts: DIN, FAGO

Pict: Highres LowresPrinted material: PAPERPrinting technic: OFFSET /

Delivered:

24 - 01 - 2008Last modi�ed:



Veel noviteiten op vakbeurs Facilitair

Voor de vijftiende maal wordt in januari vakbeurs Facilitair georganiseerd in de Branbanthallen in 's-Hertogenbosch. Beursmanager Esther Kunstt streeft naar een flinke verhoging van het aantal bezoekers. “We zijn uitgegroeid tot de belangrijkste beurs in de facilitaire sector. Er is maar één echte vakbeurs Facilitair.”

Tekst Carolien Meijer

BeurzenVOORBESCHOUWING

24_27_Vakbeurs Facilitair.indd 24 04-12-12 12:19



Van beursmoeheid is op vakbeurs Facilitair niets te merken, zegt beurs-manager Esther Kunstt. Het aantal standhouders is als vanouds zo’n vierhonderd. “Er zijn wel standhouders die er het ene jaar wel, het andere niet staan. Maar in feite is er een vrij stabiele belangstelling.” Uit de reacties van de standhouders blijkt dat veel van hun relaties van plan zijn de beurs te bezoeken. Kunstt: “We streven naar een flinke verhoging van het bezoe-kersaantal van 20.500 vorig jaar naar 25.000. Mensen zeggen toch: er is maar één echte vakbeurs Facilitair. We moeten daar heen.” Bezoekers worden in de watten gelegd. Standhouders voorzien hun VIP-relaties van bonnen voor gratis eten en drinken. Bezoekers met een VIP-pakket hoeven ook niet te betalen voor het parkeren.De beurs heeft geen overkoepelend thema, maar bezoekers krijgen wel de nodige themapresentaties voorgescho-teld. Standhouders worden aangemoe-digd om productdemonstraties te organiseren. Acht op de tien beursbe-zoekers vindt themapresentaties een verrijking van de beurs. Facilitaire managers worden erin bijgepraat over actuele kwesties in hun vakgebied. Dat varieert van het nieuwe eten en drinken op het werk tot het doden van ziekenhuisbacteriën met nanotechnolo-gie en fotokatalyse.

RelatiebeheerNaast een uitgebreid en gevarieerd aanbod, van kerstpakketten tot natuur-lijk afbreekbare bordjes, zijn de netwerkmogelijkheden belangrijk. Beursmanager Kunstt: “Omdat de

beurs zo vroeg in het jaar is, bieden we standhouders de gelegenheid om hun nieuwjaarsreceptie op de beursvloer te organiseren. We stellen ook de ge-meenschappelijke ruimtes in de Baroniehal beschikbaar. Relatiebeheer wordt steeds belangrijker.” Een ontmoetingsplek is ook het facilitair café. Het is niet alleen een gelegenheid om iets te eten en te drinken; er is ook een internetaansluiting. Elders op de

beurs worden specifieke werkplekken met internetaansluiting ingericht om te werken of te vergaderen. Nieuw is het Noviteitenpaviljoen. Daar kan de bezoeker zich op een centrale plaats laten informeren over de aangeboden nieuwtjes op het gebied van facilitair management en gebouw-beheer. De gepresenteerde noviteiten dingen mee naar de FGNoviteitenprijs die op de eerste beursdag wordt uitgereikt. Kandidaten strijden in zes categorieën: Mens, Werkplek, Fysieke Werkomgeving, Technische Werkom-geving, Veilige Werkomgeving en Gebouwbeheer. In het paviljoen zijn noviteiten aanwezig als de OLF Active geurabsorberende folie van Fleetshield die onaangename luchtjes opneemt. Ook een noviteit is het Documentma-nagementsysteem van VisieDosis Informatievoorziening, een beheerssys-teem voor digitale documenten en dossiers.

BeursinformatieDe vijftiende editie van vakbeurs Facilitair wordt op 16, 17 en 18 januari 2013 in de Brabanthallen in ‘s-Hertogenbosch georgani-seerd. De beurs richt zich op facilitair management en gebouwbe-heer. Vakbeurs Facilitair is op woensdag en donderdag geopend van 10.00 tot 19.00 uur en op vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur. Tussen ’s-Hertogenbosch Centraal Station en de Brabanthallen rijdt een pendelbus. Voorregistratie is mogelijk op www.vakbeursfacilitair.nl.




Toiletten

HAL 6 : BAronieHAL

CATerinGTerrAS

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

A B C D e F

G H i K L

1.063

1.064

1.065

1.066

1.067 1.068

1.1051.103

1.104

1.106

1.107 1.1091.110

1.137 1.1331.135 1.134

1.111 1.113

1.112 1.114

1.1301.131 1.129 1.128 1.127

1.115

1.116 1.117

1.097

1.099 1.0981.101 1.1001.102

1.069 1.070 1.071 1.072 1.073 1.074 1.075

1.095 1.092

1.093

1.118 1.120

1.126 1.123

1.096

1.125 1.124

KoFFie-TerrAS

1.088

1.089

1.090

1.091

1.076

1.077

1.080

1.081

1.082

1.083

1.084

1.054

1.0531.051

1.050

1.049

1.048

1.047

1.043

1.015

1.016 1.017

1.0141.013

1.019 1.018

1.041 1.042

1.0551.056

1.039 1.040

1.021 1.020

1.007 1.008 1009 1.010 1.011 1.012

1.025

1.024 1.022

1.023

1.037

1.0361.038

1.058 1.0571.060 1.059

1.034 1.035

1.028

1.0271.026

1.001 1.0061.002 1.004 1.005

1.0301.029

1.031

1.033

1.003

1.062 1.061

Toiletten

HAL 1 : BrABAnTHAL

1.052

1.136

Facilitair café Flexwerkplekken

1.119

1.121

2.001

2.009

2.010

2.011

2.012

2.008 2.007

2.013 2.014

2.020 2.018

2.021 2.019

2.023 2.022

2.017

2.005

2.003

HAL 2 : KempenHAL

ingangFacilitair

CATerinG

2.004

2.0062.002

3.001

3.003

3.002

3.004 3.0073.0063.005

3.024

3.023 3.022

3.021 3.020 3.019 3.018 3.017 3.016

3.014

3.015

3.008 3.010 3.011 3.012 3.013

3.025

3.026

3.027

3.028

3.029

3.030

3.031

3.032

3.0523.053

3.056

3.055

3.058

3.072 3.071

3.059 3.060 3.061 3.062

3.063

3.064

3.070

3.065

3.069 3.068 3.0673.066

3.044 3.043

3.0373.036

3.047

3.045

3.046

3.050 3.048

3.034 3.035

3.051

3.033 3.038

3.039

3.040

3.041

Toiletten

HA

L 3:

LA

nG

STr

AA

THA

L

Centrale entree

3.009

5.001

5.002 5.003

5.022

5.0235.021

5.0285.0275.026

5.036

5.035

5.007 5.008 5.0095.010

5.011

5.016

5.017

5.012

5.013

5.033

5.032

5.039

5.040

5.034

5.037

5.038

5.031

5.0185.019

5.005 5.006

5.029

5.020

5.004

HA

L 5:

pee

LHA

L

5.042

5.063 5.064 5.065

5.0695.070

5.066

5.0685.067

5.041

5.059

5.061

5.083 5.082 5.081 5.080 5.079 5.078

5.050

5.051

5.047

5.052

5.053

Stadsentree

ingangFacilitair

5.046

5.071

5.077 5.076

5.072

5.075

5.073

5.074

Toiletten

CATerinG

5.030

5.055

4.001

4.007

4.0084.006

4.011

4.012

4.013

4.009

4.010

4.021

4.023

4.022

4.024

4.025

4.027

4.017

4.0184.028

4.020

4.0144.015

4.016

4.005

4.003

4.002

HAL 4 : DieZeHAL

CATe

rin

G

4.026

5.018 1-Line Safety & Security Management

1.071 3D tradelink2.018 ABO Klimaat1.116 Absoluta Food & FacilitiesHal 6 Acaleph Opleiding, Training &

Adviezen5.073 Actiforce Trading1.009 AENC Audiovisual5.075 Aero-Dynamiek3.003 Aestic Produkten

3.052 Ahrend Inrichten5.002 Akta Trading Holland2.011 Albeda College1.080 Aldipro SystemsHal 6 Allsens1.074 Alvero Kantoormeubelverhuur5.021 Animo3.011 Anode Energie5.003 Appèl5.032 Applicom Brandpreventie5.070 AquaServa

1.021 Arend, De4.018 Armstrong Floor Products1.054 ArrangeGroup4.026 Art in Aluminium3.048 Arti TeqHal 6 Ascom (Nederland)3.009 a.s. winkel- en projectinrich-

ters5.067 ATECA Watercare & Services3.017 Atir schoonmaakadvies2.004 Autobar Holland

3.001 AVDL Nederland3.019 AVEX5.064 Avyr document services 3.031 Axxerion Facility Services2.013 Beelen Groep3.063 Bender Foodservice

Equipment3.068 Bike - Safe1.048 BioCompact Environmental

Technology1.091 BioFriends Nederland

Stand- Naamnr.

Stand- Naamnr.

Stand- Naamnr.

Stand- Naamnr.




Toiletten

HAL 6 : BAronieHAL

CATerinGTerrAS

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

10

8 7

11 12 9

5

1 2

6

3 4

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

4

6 5

3 2 1

7

9 12

8

11 10

A B C D e F

G H i K L

1.063

1.064

1.065

1.066

1.067 1.068

1.1051.103

1.104

1.106

1.107 1.1091.110

1.137 1.1331.135 1.134

1.111 1.113

1.112 1.114

1.1301.131 1.129 1.128 1.127

1.115

1.116 1.117

1.097

1.099 1.0981.101 1.1001.102

1.069 1.070 1.071 1.072 1.073 1.074 1.075

1.095 1.092

1.093

1.118 1.120

1.126 1.123

1.096

1.125 1.124

KoFFie-TerrAS

1.088

1.089

1.090

1.091

1.076

1.077

1.080

1.081

1.082

1.083

1.084

1.054

1.0531.051

1.050

1.049

1.048

1.047

1.043

1.015

1.016 1.017

1.0141.013

1.019 1.018

1.041 1.042

1.0551.056

1.039 1.040

1.021 1.020

1.007 1.008 1009 1.010 1.011 1.012

1.025

1.024 1.022

1.023

1.037

1.0361.038

1.058 1.0571.060 1.059

1.034 1.035

1.028

1.0271.026

1.001 1.0061.002 1.004 1.005

1.0301.029

1.031

1.033

1.003

1.062 1.061

Toiletten

HAL 1 : BrABAnTHAL

1.052

1.136

Facilitair café Flexwerkplekken

1.119

1.121

2.001

2.009

2.010

2.011

2.012

2.008 2.007

2.013 2.014

2.020 2.018

2.021 2.019

2.023 2.022

2.017

2.005

2.003

HAL 2 : KempenHAL

ingangFacilitair

CATerinG

2.004

2.0062.002

3.001

3.003

3.002

3.004 3.0073.0063.005

3.024

3.023 3.022

3.021 3.020 3.019 3.018 3.017 3.016

3.014

3.015

3.008 3.010 3.011 3.012 3.013

3.025

3.026

3.027

3.028

3.029

3.030

3.031

3.032

3.0523.053

3.056

3.055

3.058

3.072 3.071

3.059 3.060 3.061 3.062

3.063

3.064

3.070

3.065

3.069 3.068 3.0673.066

3.044 3.043

3.0373.036

3.047

3.045

3.046

3.050 3.048

3.034 3.035

3.051

3.033 3.038

3.039

3.040

3.041

Toiletten

HA

L 3:

LA

nG

STr

AA

THA

L

Centrale entree

3.009

5.001

5.002 5.003

5.022

5.0235.021

5.0285.0275.026

5.036

5.035

5.007 5.008 5.0095.010

5.011

5.016

5.017

5.012

5.013

5.033

5.032

5.039

5.040

5.034

5.037

5.038

5.031

5.0185.019

5.005 5.006

5.029

5.020

5.004

HA

L 5:

pee

LHA

L

5.042

5.063 5.064 5.065

5.0695.070

5.066

5.0685.067

5.041

5.059

5.061

5.083 5.082 5.081 5.080 5.079 5.078

5.050

5.051

5.047

5.052

5.053

Stadsentree

ingangFacilitair

5.046

5.071

5.077 5.076

5.072

5.075

5.073

5.074

Toiletten

CATerinG

5.030

5.055

4.001

4.007

4.0084.006

4.011

4.012

4.013

4.009

4.010

4.021

4.023

4.022

4.024

4.025

4.027

4.017

4.0184.028

4.020

4.0144.015

4.016

4.005

4.003

4.002

HAL 4 : DieZeHAL

CATe

rin

G

4.026

Stand- Naamnr.

Stand- Naamnr.

Stand- Naamnr.

5.036 BioLab 1.091 bluQ by Remasystems

Cleanstore3.033 BMA Ergonomics4.006 Boels Verhuur3.021 Boerhof Projectinrichters3.012 BOMA3.070 Bomefa1.083 Brakels Acoustic Solutions5.016 Brandsma Koffie3.030 Bravilor Bonamat1.041 Bruynzeel Storage Systems3.006 Burgman Security5.006 Burgman Supply1.106 Business Art Service3.061 BuzziSpace5.067 C A G1.092 Casala 1.107 Cegelec5.024 Checkbuster.com1.130 CLB1.038 Coffee Fresh 1.003 Combico DisplayHal 6 CREO-CPS1.069 CSU2.019 Cuna International1.055 CWS Nederland3.023 Daloc AB3.036 D&B The Facility Group1.136 deister electronic1.011 DELPHI Sleutelbeheersyste-

men1.113 Dem Cleaning Products1.101 De Projectinrichter1.051 DESKO kantoormeubelen1.073 De Vos Groep Ergonomics5.004 DGtC beveiligingen3.003 Digilock Europe5.009 Disan centrale stofzuigsyste-

men1.102 Diversey1.022 Dokkumer Vlaggen Centrale3.037 Dolmans Facilitaire

Dienstverlening3.014 Donkergroen3.038 Dorp Installaties, Van3.040 DRAABE Industrietechnik5.077 Dr. Schutz Benelux5.076 DSS Dutch Special Solutions1.128 DURABLE Nederland5.046 DuurzaamGebouwHal 6 Dynamic Ergonomics3.026 EAZZ4.012 Ecobility Benelux1.036 Ecolab

5.040 EcoSmart Nederland3.041 edding Legamaster1.057 Eijsink Afrekensystemen1.012 Electrocar4.021 Electrolux Professional1.050 Eloma - Innovative cooking

and baking technology1.053 Eltink Projectmeubilering5.079 EPUTAN KunststoftechniekHal 6 e-Ressource1.131 Eromes Projectinrichters1.020 Eurofiles4.011 Euromovers Nederland2.010 European Master Facility- &

Real Estate Management2.005 Evers Kassasystemen1.095 EW Facility Services4.023 Exclusiva5.029 Exsta Nederland4.009 Extreme Air Products3.018 Facilicom Services Group1.088 Facilitaire Verhuisspecialisten5.008 Facility Management

Magazine1.049 Facility Management

Nederland3.017 Facility Synergy1.066 Facility Talents2.012 Falck BHV5.030 Falco3.032 FAMAS FM Solutions5.037 Feyen Groothandel4.024 Fleurop Interflora Nederland3.053 Forbo Flooring1.127 Fortron1.007 FP-Ruys1.124 Frama Nederland3.055 G101.030 Gazprom Energy5.051 Gebroeders Koffie1.062 Gispen1.047 Glasfolie Nederland3.025 Goudsmit Magnetic Design5.074 Grabo Specialty Flooring2.021 GRB Verlichting3.072 Groveko5.011 Haagh ProtectionHal 6 Hacom Facilitaire Diensten1.033 Hago Nederland1.033 Hago Zorg3.062 Hahebo1.110 Hakvoort Professional5.072 HCS Building Automation3.008 Health2WorkHal 6 Heigo1.089 Heijprho Rentall1.025 Het NIC1.099 Hifri frituren zonder vet1.016 High Five Health Promotion1.084 Hobart Nederland1.077 Hofland Grootkeuken &

Catering Equipment1.015 HoLaPress Communicatie5.065 Hoogendoorn Interieurbouw3.017 HTC Horeca Recreatie &

Catering Advies5.020 Hulshoff Bedrijvengroep1.073 Humanscale1.023 Hutten2.008 HVL / Armada Outdoor3.037 Icova1.031 ICS Nederland5.069 IGO-POST2.022 Image Care1.043 Incradible3.002 Indeko Holland1.002 Ingersoll Rand Security

Technologie1.039 Initial 1.121 Inside Information3.060 Interstuhl1.111 Inter Visual System1.056 ISS Facility Services1.112 Jalema3.005 Jan Kuipers Nunspeet1.137 Jaski Automaten5.081 J. en A. van den Noort

Transport1.109 J.J. Darboven1.100 JOMO Foodservice4.027 Jongens X-Mas1.114 JURA Nederland1.103 Kaars Koffie

1.035 Kärcher1.082 KEMAS3.044 Klaver Fietsparkeersystemen1.133 Klemko Techniek3.071 Klerk Bloemsierkunst en

Interieurbeplanting, De1.123 KLS/Van den BergHal 6 Kobespa Energie Collectief4.016 KreaD`or Kunstplanten5.033 Lavans4.027 Lavazza / Bluespresso3.029 Leeuw, DeHal 6 LIORIS Operations, Semecs

Netherlands4.022 Lipton thee1.135 Little Van Gogh1.020 Loeff's patent5.005 LUXimprove2.020 Lyreco Nederland5.041 Madeko Office Solutions1.014 Madico Entreematten &

Antislipproducten2.003 Magna Carta Chipcard

Solutions1.066 Mailprofs Uitzendbureaux3.020 MAIN Energie / Milieu Service

Nederland1.070 Markant Nederland3.034 Masterkey-Plus3.022 Mastermate3.010 Mauer® Locking Systems1.018 Meiko Nederland1.093 Melitta SystemService

Benelux3.045 Menoor2.006 MK2 Audiovisueel3.037 MPL Groep1.081 Natureko biodisposables3.047 Nedap Locker Management

Systems1.072 Nescafé op het werk5.019 Nespresso Business Solutions1.042 NIEBO International3.016 Nitesco4.005 Noki Lock3.058 Numatic International1.052 OCS Workplaces1.104 Office Depot1.005 OmniCard1.063 Oostwoud International5.038 OSB3.028 Osmoworks1.076 Overtoom1.065 Overwijk Koffiesystemen3.051 Palmberg Buroinrichtingen +

Service1.010 Paper for Paper4.010 Pebetex3.043 Pentair1.028 PeoplePower1.097 Piecom Cleaning Products1.134 Plandatis1.058 Planon1.096 Plastica Plaat2.023 Plymovent2.021 Pol Electrotechniek, Van denHal 6 Prognotice2.014 Proper Groep Lelystad1.117 Puro Fairtrade Coffee5.031 Quality Equipment Benelux1.026 Raderadvies1.020 Randwijk Paperflow

Solutions, Van1.008 RASHal 6 Rebo Beletteringssystemen3.013 Receptel 3.002 Recogtech3.069 Redbeans3.039 Regel Partners2.002 Reisswolf Archiefvernietiging

en -opslagHal 6 Remmers Bouwchemie1.068 RetroFix LED1.040 Rhea Vendors Benelux3.024 RHIMA Nederland1.129 Rietbroek voor Schoonhou-

den4.015 Rofianda Consultancy1.013 Roldo Rent5.074 Royal Campen impex 1.019 Rubbermaid Commercial

Products3.037 SAB Catering

3.007 SALTO Systems5.042 Satelliet MeubelenHal 6 Safety25.028 Satino Black, by Van Houtum4.020 Saval 3.035 Scandinavian Business

Seating Benelux1.029 SCA - Tork1.118 schaerer benelux5.077 Scratchnomore4.007 Segafredo Zanetti 3.004 Sellox1.037 SG|facilitor3.067 SignPlan4.014 Smit & Dorlas koffiebranders2.009 Smoke Free SystemsHal 6 SolutionLab3.015 SONESTO1.060 SPARQ3.050 Spirit Hosting & Promotions5.066 Staples NederlandHal 6 S&S Facility Services5.022 Standley Security Solutions1.106 STAS picture hanging

systems3.056 Steelcase Solutions3.046 Stell Sign-ProjectsHal 6 Stichting Register Erkend

Onderhoudskundige Vastgoed5.024 Stichting Veiligvoedsel.nl3.059 Still Design5.035 Styled by Suzanne5.068 Sunproof Doorkijkrolgordijn3.065 SV Collection1.006 SVS4.001 Swan Products5.039 Synorga electrical manage-

ment5.071 Systemflex1.115 Tarkett Nederland5.017 Techcomlight1.090 TECSIGN Industrial

IdentificationHal 6 temp-rite International

Holding1.027 TH&P4.007 Tiktak / Segafredo Zanetti

Nederland3.064 TOLETTO duurzaam toilet

design & realisatie1.067 TOPdesk1.075 Top Movers Nederland3.066 Total Energy Solutions4.028 Traditech1.126 Traka Nederland1.125 TransQuest Tag & Tracing

SolutionsHal 6 Uitgeversgroep (De Toerist/

De Dienst)2.007 Ultimo Software Solutions1.098 UNIQCARE1.001 Van Beek IngenieursHal 6 Van Dam Bodegraven2.017 VANDENBERG-ID1.064 Vandeputte Medical4.003 Vecos Europe5.037 [email protected] VendorHal 6 Verhees art of stamps5.063 Verheij Integrale groenzorg3.036 Vermaat GroepHal 6 VisieDoc Informatievoorzie-

ning1.123 Vivon1.059 Vries Projekt Design, De1.014 wala.nl1.061 Watercompany4.008 Waterzorg Friesland4.017 Wecycle2.001 weekblad Facilitair &

gebouwbeheer1.105 Werner & Mertz Benelux3.027 Western Airconditioning1.024 Wewo Europe1.025 Wheelylift.com1.004 Xafax Nederland3.043 Xigna1.034 YaskHal 6 YPEX Eurosales4.002 Zonneman werkplekzonwe-

ring5.026 Zuidkoop4.025 Zumex Nederland

Stand- Naamnr.



Een hotel dat zorg draagt

Het Bredase zorghotel Merlinde werd dit voorjaar tijdens de VENUEZ Hospitality & Style Awards verkozen tot beste hotelconcept. Het was voor het eerst dat deze Oscars van de Nederlandse horeca naar een zorginstelling gingen. Hotelmanager Chris Opgenoort kan terugkijken op een succesvol jaar.

Tekst Frank den Hond - Foto's Eshuis Fotografie

MerlindeAMBIANCE

Merlinde Suite Executive

28_30_Zorg & Bouw Merlinde.indd 28 04-12-12 15:21

MerlindeAMBIANCE


Bezoek zorghotel Merlinde en meteen is duidelijk waarom deze instelling is verkozen tot beste hotelconcept van Nederland. In alles lijkt Merlinde namelijk op een gewoon hotel. Dat begint al bij de ontvangst, waar gezorgd is voor een prettige uitstraling. “We zijn volgeboekt”, zegt hotelmanager Chris Opgenoort trots. “Wanneer de zieken-huizen in de vakantietijd minder opereren, neemt het aantal herstelgasten af. Dan richten we ons op de groep mantelzorgers die we tijdelijk de zorg uit handen nemen. Ook hebben we veel vakantiegangers met een zorgvraag die komen genieten van al het moois dat Breda heeft te bieden.”Sinds Merlinde twee jaar geleden de deuren opende, weten steeds meer mensen het zorghotel te vinden. Dit heeft volgens Opgenoort te maken met de bijzondere ambiance, die tot in de puntjes is uitgedacht. “Toen we hierover zijn gaan nadenken, hebben we de traditionele volgorde omge-

draaid. Terwijl veel zorghotels begin-nen met de zorg, hebben wij juist inspiratie opgedaan in de hotelwereld. We hebben veel reguliere hotels bezocht en gesproken met hoteliers. Daarbij hebben we het beste uit de zorg en de hotelwereld gecombineerd.” Zo zijn de gasten altijd verzekerd van een gekwalificeerd team van verzor-gend personeel en verpleegkundigen. Tegelijk beschikken de kamers over alle gebruikelijke zorgvoorzieningen en hulpmiddelen. Die zijn echter alleen zichtbaar als ze opgenomen zijn in het zogenaamde Persoonlijk Hospitality Plan van de gast, dat tijdens het verblijf steeds wordt bijgesteld. Daardoor heeft het zorghotel zo min mogelijk een zorguitstraling.

SfeerRonald Huiskamp van Hospitality Concepts & Development was betrok-ken bij de ontwikkeling van het concept. Volgens hem zet Merlinde

Herensalon

Merlinde Suite Executive

Damessalon


MerlindeAMBIANCE


Ontdek de voordelen voor uw bedrijf en bel ons vandaag nog! 035 543 07 38

· Wachtbeleving wordt positief, de gast kan zich na het melden aan de balie vrij bewegen door het ziekenhuis, of buiten.

· De arts bepaalt in welke volgorde de patiënten mogen komen.

· Geen wachtrijen, onnodige stress en ergernis meer tijdens het wachten.

· Een duidelijk signaal dat voor slechtziende of slechthorende patiënten niet kan worden gemist.

Gastvrijheid tijdens het wachten!

Patiënten oproepsysteem

Innovatieve communicatie oplossingen en advies voor hospitality gerelateerde toepassingen - www.vedosign.com

Bel ons voor

een demonstratie!

035 543 07 38

A PR

ODU

CT F

ROM

HM

E W

IREL

ESS

de toon. “De meeste zorghotels zijn vrij functioneel. Ze zijn bijvoorbeeld gelegen naast een ziekenhuis en binnen vind je systeemplafonds en schuif-wanden. Bij Merlinde zie je dat niet.” Verder is in het ontwerp bewust gekozen voor mooie ruimtes. Die moeten bij de gasten de sfeer van weleer oproepen. Het gevoel van huiselijkheid speelt daar volgens Huiskamp een belangrijke rol in. “Dat hebben we gedaan door dieptewerking te creëren. Dat zie je terug in de knusse vertrekken, waarin je doorkijkjes hebt naar andere vertrekken.” Goede voorbeelden daarvan zijn de dames- en de herensalon. De ruimtes zijn gescheiden van elkaar, maar lijken door grote openingen toch met elkaar verbonden. Volgens Huiskamp is dit een wereld van verschil met de grote ruimtes die je in veel zorginstellingen tegenkomt.

Is een hotelaanpak ook elders in de zorg ook toe te passen? Hotelmanager Chris Opgenoort denkt van wel en verwijst daarbij naar het Amerikaanse Henry Ford West Bloomfield Hospital. In dit ziekenhuis in Detroit staat de Nederlander Gerard van Grinsven aan het roer. Hij was eerder werkzaam voor het Ritz-Carlton. Deze hotelketen staat bekend om de royale behandeling van zijn personeel en gasten. Dit gebeurt onder het motto ‘ladies and gentlemen serving ladies and gentle-men’. De CEO zette het ziekenhuis op als een community center waar een gezonde leefstijl wordt gepromoot. Er zijn zo min mogelijk drempels, om ook mensen zonder een medische indicatie aan te trekken. Om dat te bereiken, is niet alleen veel aandacht besteed aan zaken als een uitnodigende ingang, maar ook aan medewerkers die in staat zijn om de wensen en behoef-

ten van de gast centraal te stellen.

MensenMerlinde telt ook weinig drempels. Iedereen is welkom, ongeacht de zorg-vraag. Daarnaast komen regelmatig patiëntenverenigingen over de vloer. Zij mogen onder gunstige voorwaar-den gebruikmaken van de locatie. In ruil daarvoor brengen zij hun eigen kennis en ervaring in, waardoor het personeel de toekomstige gasten beter kan helpen. Het zorghotel laat zien dat de wensen en behoeften van gasten een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de zorg, waarbij de zorguitstraling naar de achtergrond verdwijnt. Dit betekent dat er op een andere manier naar mensen moet worden gekeken. “Het wordt tijd dat een zorgvrager niet als een ziek iemand maar als een mens wordt gezien”, besluit Opgenoort.



column

Frederiek Morees is direc teur van een zorginstelling ergens in Neder-land. Zij schrijft over zaken waar-mee zij in de dagelijkse praktijk te maken heeft.Morees heet in werkelijkheidanders.

VriendschapIk reis zelden met de trein. Alle negatieve publiciteit rond de NS heeft mijn enthousiasme voor deze wijze van reizen flink ontmoedigd. Maar vandaag heb ik geen andere keuze, omdat mijn auto mij in de steek heeft gelaten.Ik sta op het perron en verneem via de omroeper dat mijn trein niet rijdt vanwege een dodelijk ongeluk op het spoor. Dan weet je al hoe laat het is en dat in dit geval de NS geen blaam treft. Overmacht heet dat.In gedachte ga ik jaren terug: Anna was mijn beste vriendin. Soms spraken wij elkaar maanden niet, maar als we elkaar dan weer aan de telefoon hadden, kletsten we over alles wat ons na aan het hart lag. Tenminste, dat dacht ik. Ik spiegelde mij aan haar. Ze was mooi en charmant; een stralende verschijning. Ze had een modelgezin met een leuke man, drie redelijk geslaagde kinderen en ze woonde in een prachtig huis. Vaak beaamde ze dat zelf ook allemaal. Dan zei ze: wat heb ik toch geluk gehad met alles. Ze nam het niet als vanzelfspre-kend, leek het. Humor had ze ook. Wat had ze eigenlijk niet? Op een avond, zes weken nadat ik haar voor het laatst gezien had, belde mijn vader mij op: ik moet je iets verschrikkelijks vertellen. Nu, twaalf jaar later, snap ik er nog steeds niets van. Waarom was mij niks opgevallen? Alleen de laatste keer dat ik haar sprak, had ik een soort vertwijfe-ling bij haar bespeurd. Het nieuwe huis, de nieuwe woonplaats, met alles een nieuw begin moeten maken. Ze zag dat niet zo zitten. Maar ja, dat had ik ook, zeker als één keer per maand de hormonen door mijn lijf gierden. Maar daarna ebde dat gevoel altijd wel weer weg. Daarom had haar sombere bui mij niet verontrust. Ik voelde mij verraden en boos. Waarom had ze nooit iets met mij willen delen over haar diepere gevoelens? Waarom had ze zich zo anders voorgedaan, zo vrolijk, zo blij met alles? Is dat vriendschap? Wat is vriend-schap eigenlijk?Mag je je twijfels en onzekerheden delen met je vrienden, of ben je minder waard als je je kwetsbaar opstelt? Of word je gezien als een zeur? Misschien is onze maatschappij te gehaast geworden en te veel gericht op glamour en succes en klampen we ons allemaal krampachtig vast aan dat beeld. Om te bewonderen en bewonderd te worden, zoals Anna.Mooie, vrolijke Anna die uit het leven stapte toen ze 47 was, omdat ze de schijn niet langer op kon houden.

31_32_column_frederiek_morees.indd 31 04-12-12 15:28

Unieke inruilactievan Miele ProfessionalRuil nu uw professionele vaatwasser of huishoudvaatwasser in, voor de besteprofessionele afwasautomaat.

Uitermate geschikt voor verpleegafdelingen in verpleeg- en ziekenhuizen,kleinschalige woongroepen en groepswoningen.

Korte programmatijden; tussen 6 en 23 minuten Twee beladingsniveau‘s Ingebouwde waterontharder Voorbereid op automatische vloeibare zeepdosering Zuinig met water en energie Lange levensduur

Nu met € 500,-extra inruilpremie*!

Alle apparatuur van Miele Professional is KIWA gecertificeerd.

* Bij aankoop van een Miele professionele afwasautomaat G 7855 of G 7856. Geldig van 1 oktober t/m 31 december 2012. Prijzen exclusief btw.

Miele Professional4130 ED VianenTelefoon: (0347) 37 88 84E-mail: [email protected]

Bezoek dewebsite:www.mijnvaatwasserkiezen.nl

31_32_column_frederiek_morees.indd 32 04-12-12 15:28


Met haar methode van oplossingsge-richt verzuimmanagement, beschreven in het boek Werken, iedereen wordt er beter van, stelt Marleen Teunis dat het mogelijk is om het verzuim terug te dringen tot in ieder geval drie procent. Teunis heeft twintig jaar werkervaring als trainer en organisatieadviseur. Ze is tevens directeur van een organisatiead-viesbureau. Zieke medewerkers zijn er volgens Teunis meer bij gebaat om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan. “Natuurlijk mogen zieke mensen thuis uitzieken. Als dat helpt om sneller beter te worden, moet je dat vooral doen. Maar de ervaring leert dat het voor zowel werkgevers als werknemers beter is om weer snel aan de slag te gaan.”Mensen die blijven werken, zijn nuttig bezig en kunnen bij collega’s hun verhaal kwijt, zegt Teunis. “Het kan best zijn dat je minder productief bent, maar dat maakt niet uit. Je mag erbij blijven horen. Als je lang thuiszit, voel je je vergeten en dat is sowieso niet goed voor het herstel.” De methode van oplossingsgericht verzuimmanagement laat mensen eerder terugkeren op hun werk door oprecht aandacht aan hen te besteden en met hen te bespreken hoe het ontstane probleem opgelost moet worden. Dat kan door middel van een hervattingsplan. “Na een aantal dagen zijn de meeste mensen weer mobiel en in staat om naar kantoor te komen”, aldus Teunis. “De werkgever stelt dan een aantal praktische vragen over het

ziekteproces. Hoe gaan we ervoor zorgen dat je zo snel mogelijk gaat herstellen? Hoe lang denk je nodig te hebben om weer aan het werk te gaan? Het is belangrijk om meteen te visuali-seren wat er van je verwacht wordt. Uit onderzoek blijkt namelijk dat herstel langer duurt als er geen einddatum is gevisualiseerd.” Teunis stelt nadrukke-lijk dat zowel de werkgever als de werknemer verantwoordelijk is voor een goed resultaat. De werknemer moet alles doen om te herstellen en de werkgever moet alles doen wat in zijn vermogen ligt om de medewerker weer aan het werk te krijgen.

WetenschappelijkHet boek Werken, iedereen wordt er beter van is ruim twee jaar geleden verschenen. De reactie van een aantal mensen uit het veld was aanvankelijk wat sceptisch. “Ze zeiden: je hebt mooi praten, maar we weten al hoe het werkt. Nu wordt mijn methode steeds meer wetenschappelijk onderbouwd en zie je dat het verzuimpercentage ook echt omlaag gaat. Maar het blijft confronte-rend voor veel mensen. Je moet de

manier van leidinggeven namelijk ook aanpassen. Een cultuurverandering binnen de organisatie is noodzakelijk.” Voor veel werkgevers is verzuim een grote kostenpost en het kan nooit kwaad om die aan te pakken, vindt Teunis. “Met de methode van oplossingsgericht verzuim-management is het mogelijk om het verzuim in de zakelijke dienstverlening terug te dringen tot twee procent en in de sectoren zorg en onderwijs tot drie procent. Dat bespaart een hoop geld.”

‘Bij ziekte gewoonblijven werken’Blijven werken – ook als je ziek bent – is vaak een gezondere optie dan thuisblijven. Dat stelt Marleen Teunis in haar boek Werken, iedereen wordt er beter van. Het boek introduceert een vernieuwende methode die op een andere manier omgaat met ziekte en verzuim.

Tekst Aline de Bruin

VerzuimmanagementPUBLICATIE

Het boekTitel: Werken, iedereen wordt er beter vanAuteur: Marleen TeunisISBN: 9789013078527Prijs: 34 euro tot en met 31 december; daarna 40 euroBestellen: www.gidsonline.nl/shop

33_ziek gewoon blijven werken.indd 33 04-12-12 12:21


Bezoek ons op de

HorecavaHal 10 Standnr. 10.310

De JustOne® dispensers geven gegarandeerd één servet van topkwaliteit af

Meer inform

atie over onze producten kunt u vinden op ww

w.lotusprofessional.eu

JustOne®: het efficiënte servetsysteem

• U beperkt afval, wat goed is voor het milieu.• U bespaart geld, wat goed is voor uw bedrijf.• U bespaart tijd, wat goed is voor iedereen -

vooral voor uw klanten.

www.lotusprofessional.eu

De ideale dispenser voor elke locatie.

Succession planning is in het bedrijfs-leven een belangrijk thema. Het staat hoog op de strategische HR-kalender en er is behoorlijk veel in geïnvesteerd en onderzoek naar verricht. In het publieke domein is dit nauwelijks het geval. Opmerkelijk, want een goed opvolgingsplan kan de efficiëntie en effectiviteit van organisaties fors vergroten. Bovendien laten organisaties dan zien dat zij de talenten van hun medewerkers serieus nemen en dat het gewaardeerd wordt als iemand zijn of haar talenten ontwikkelt.Bestuurders en topmanagers binnen het publieke domein worden steeds

vaker geconfronteerd met druk vanuit de samenleving. Er zijn verschillende publieke organisaties negatief in het nieuws gekomen: denk aan COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers), Hogeschool Inholland, Vestia en onlangs nog VUmc. Er wordt nog al

wat van het topmanagement gevraagd. Goed en consistent leiderschap is daarom belang-rijker dan ooit. Opmerkelijk feit is dat de meeste benoemde bestuur-ders en topmanagers in het publieke domein van buiten de organisatie komen, terwijl uit verschillende onderzoe-ken en de literatuur blijkt dat in het bedrijfsleven intern benoemde topma-nagers als succesvoller worden ervaren dan extern benoemde.

VoorkeurHR-adviesbureau Leeuwen-daal heeft in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam onderzoek verricht naar het opvolgingsbeleid van bestuurders en topmanagers binnen het publieke domein, waaronder de zorg. Uit dit onderzoek blijkt dat twee op de drie bestuurders en topmanagers van buiten de organisatie afkomstig zijn. Daarbij is opvallend dat raden van toezicht aangeven een voorkeur te hebben voor een externe kandidaat. Raden van bestuur geven echter de voor-keur aan interne kandidaten. Vaak wordt gedacht dat extern benoemde kandidaten een beter afgedekt netwerk hebben. Maar alleen met een

‘Opvolgingsbeleid in de zorg is onderbelicht’Veel zorgorganisaties hebben geen opvolgers voor sleutelposities op het oog. Er staan vaak geen geschikte mensen klaar om bestuurders en topmanagers te vervangen. Douwe Wijbenga, directeur Zorg en Welzijn bij HR-adviesbureau Leeuwendaal, legt uit hoe het anders zou moeten.

Tekst Douwe Wijbenga

<Het gros van de zorgorganisaties in

Nederland houdt zich niet actief bezig met opvolgingsplanning>

Succession planningMANAGEMENT

34_35_Management opvolgingsbeleid.indd 34 04-12-12 15:29

Succession planningMANAGEMENT


Bezoek ons op de

HorecavaHal 10 Standnr. 10.310

De JustOne® dispensers geven gegarandeerd één servet van topkwaliteit af

Meer inform

atie over onze producten kunt u vinden op ww

w.lotusprofessional.eu

JustOne®: het efficiënte servetsysteem

• U beperkt afval, wat goed is voor het milieu.• U bespaart geld, wat goed is voor uw bedrijf.• U bespaart tijd, wat goed is voor iedereen -

vooral voor uw klanten.

www.lotusprofessional.eu

De ideale dispenser voor elke locatie.De ideale dispenser voor elke locatie.

goed netwerk kom je er niet. Intern benoemde kandidaten hebben vaak een beter draagvlak opgebouwd en kennen het bedrijf door en door. Het is belangrijk hier een balans in te vinden. Tevens bevestigde dit onderzoek dat intern benoemde bestuurders en topmanagers als succesvoller werden ervaren dan extern benoemde.

Het gros van de zorgorganisaties in Nederland houdt zich niet actief bezig met opvolgingsplanning. Dat terwijl de organisatie ontwricht is als iemand op

een sleutelpositie wegvalt en geschikte opvolgers ontbreken. Een actiever en assertiever opvolgingsbeleid binnen de zorg is nodig. Zorgorganisaties komen vaak pas in actie als er vacatu-res zijn en laten contacten verwateren als de actuele vacatures zijn vervuld.

Een continu proces van spotten en scouten is noodzakelijk; vooral bij functies op het eerste en tweede leidinggevende niveau. Zorgorganisa-ties moeten altijd in contact zijn met mogelijke kandidaten, ook als er geen actuele vacatures zijn. Daarbij is het cruciaal dat organisaties interne talenten in beeld brengen en goed begeleiden. Er dient een verschuiving plaats te vinden van werven naar verwerven. Een goede balans tussen doorstroom vanuit de organisatie en vers bloed van buitenaf is hierbij van groot belang. Voor elke sleutelpositie zouden zorgorganisaties een kandidaat van binnen en van buiten de organisa-tie op het oog moeten hebben. Zo zijn de juiste mensen tijdig aan boord, krijgt talent ruimte en wordt de continuïteit van de organisatie veel beter gewaarborgd.

<Zorgorganisaties komen vaak pas in actie als er vacatures zijn >

34_35_Management opvolgingsbeleid.indd 35 04-12-12 15:29


De invoering van het Elektronisch Patiëntendossier (EPD) was voor VieCuri Medisch Centrum aanleiding om in 2008, samen met partner Xerox, een begin te maken met het digitalise-ren van bestaande medische dossiers. Daarnaast waren ruimtegebrek en de bijkomende kosten ook redenen om voor digitalisering te kiezen en de dossiers ook digitaal beschikbaar te stellen. Hoe staat dit traject er drie jaar na dato voor en wat heeft het zieken-huis ervan geleerd? Ton Linders, destijds unithoofd Zorgadministratie bij VieCuri, is inmiddels manager Organisatorische Eenheid HRM. ”Sinds de start in 2008 hebben we grote stappen gemaakt”,

zegt Linders. “We zijn begonnen met het scannen van alle dossiers vanaf 2004 en met prioriteit de dossiers die werden opgevraagd in verband met opname of specialistenbezoek. We begonnen met de vakgroep Chirurgie en inmiddels is een groot deel van de vakgroepen over. Naast patiëntendos-siers heeft de afdeling PO&O nu ook al haar personeelsdossiers laten inscannen.” VieCuri heeft in totaal inmiddels ruim 330.000 dossiers gescand. De papieren dossiers worden in principe nog drie jaar bewaard. Naast Venlo heeft VieCuri Medisch Centrum ook een locatie in Venray, waar het archief twee jaar geleden gesloten kon worden. Alle overgeble-

ven dossiers werden naar één centrale plek in Venlo overgeheveld. Omdat het ziekenhuis momenteel de overgang maakt naar een ander EPD-systeem, staat het scanproject op dit moment op een laag pitje.

Digitalisering leidt tot kwaliteitsverbetering VieCuri Medisch Centrum in Venlo startte in 2008 met het digitaliseren van bestaande medische dos-siers. ZorgInstellingen sprak destijds met Ton Linders, die als unithoofd Zorgadministratie betrokken was bij dit traject. Nu, drie jaar later, maakt hij de balans op.

VieCuri Medisch CentrumZORG & ICT

Kijkje in de keukenVieCuri Medisch Cen-trum staat open voor zorginstellingen die meer willen weten over digitalisering en is bezig om in dit kader een kijkje in de keuken te organise-ren. Geïnteresseerden kunnen contact opne-men met Susanne Dols, manager Organisatori-sche Eenheid Zorgadmi-nistratie bij VieCuri, via [email protected].

36_37_ICT VierCuri.indd 36 04-12-12 12:22

VieCuri Medisch CentrumZORG & ICT


Ton Linders ziet veel voordelen in het digitaliseringstraject van VieCuri. “Zo’n groot proces vergt een investe-ring die zich niet direct terugbetaalt. Dat is ook het punt waar andere ziekenhuizen tegenaan lopen en is vaak een reden om de investering niet te doen. Maar wanneer je in kaart brengt wat de besparingen op de lange termijn zijn, dan is het juist een slimme bezuinigingsmaatregel. Onze business case wees uit dat wij bijvoor-beeld bij alleen al in het archief circa tien fte’s konden bezuinigen.“ Bovendien zijn de dossiers volgens Linders veel beter beschikbaar, omdat ze op elk moment en vanaf elke plek opvraagbaar zijn. “We hoeven de

dossiers niet meer constant te verplaat-sen tussen en binnen de diverse locaties. Dit scheelt ook in transport- en logistieke kosten. Daarnaast hebben we personele besparingen kunnen doorvoeren, omdat we het archief met minder mensen bemannen. Een ander belangrijk voordeel voor ons is de ruimtebesparing. Al die opgeslagen dikke dossiers beginnen nu steeds meer verleden tijd te worden. Het feit dat we met minder dossiers te maken hebben, brengt ook veel meer rust op bijvoorbeeld de polikliniek: er ligt niet meer overal papier.”

EenvoudigVieCuri is te spreken over de dienst-verlening van Xerox. Linders: “De specialisten zijn tevreden. Via het EPD en DocuShare, waarin de dossiers zijn gearchiveerd die nog niet in het EPD staan, kunnen ze heel eenvoudig bij

hun goed leesbare dossiers. Ik ben blij dat we destijds besloten hebben om alle activiteiten op het gebied van het digitaliseren van de papieren dossiers uit te besteden. Daardoor hebben we er zelf nu geen werk meer aan.”Door de ervaringen van de afgelopen jaren heeft Ton Linders wel een aantal tips voor zorginstellingen die zelf met deze activiteit aan de slag willen. Ten eerste blijkt dat het belangrijk is om als organisatie een goede business case te maken en er rekening mee te houden dat de praktijk altijd weerbarstiger is. Daarnaast raadt hij aan om eerst een maand of twee te gaan testen, om eventuele kinderziektes eruit te kunnen halen. Maar bovenal is een betrouwbare partner cruciaal. Linders: “Op die manier kun je het proces echt samen doen en eventuele problemen ook snel oplossen.“

Concrete tipsl Zorg dat de leverancier een samenwerkingspartner is, op die manier

kunnen eventuele problemen snel opgelost worden.l De start kan lastig zijn, het is immers nieuwe materie. Neem daar de tijd

voor.l De ondersteuning van ICT is ontzettend belangrijk. De ICT van het

ziekenhuis en de ICT van de leverancier moeten goed op elkaar aange-sloten worden.

l Probeer eerst een maand of twee te testen met scannen, dat maakt het startproces eenvoudiger.

Ton Linders: we hoeven de dossiers niet meer constant te verplaatsen tussen en binnen de diverse locaties.

36_37_ICT VierCuri.indd 37 04-12-12 12:22


Product & Markt

Netwerken begint bij een professioneel

platform

B+B VAKMEDIANET

informatieplatforms voor professionals

www.vakmedianet.nl

Draadloos oproepsysteem geeft patiënten meer vrijheidHet oproepsysteem van VeDoSign geeft patiënten in ziekenhuizen en klinieken meer bewegingsvrij-

heid. Als patiënten zich bij de balie melden, krijgen ze de pager mee. De baliemedewerker kan de

patiënt via de pager oproepen, die een melding krijgt in de vorm van een visueel, akoestisch en/of

trilsignaal. Hiermee zijn ook slechthorende of slechtziende gasten te bereiken. De signalen zijn

discreet en storen daardoor niet. Ook is het mogelijk om tekstboodschappen naar de patiënt te

versturen. Medewerkers kunnen maximaal vijf boodschappen vooraf laten bepalen. Artsen kunnen

met het draadloos systeem vanuit de behandel- of spreekkamer een tekstboodschap verzenden naar

één of meer assistenten. Deze ontvangen de oproep en zien in welke kamer assistentie nodig is. Het

systeem werkt zonder netwerk en is volledig stand-alone. Zo behoudt de assistent bewegingsvrijheid

en staat toch altijd ter beschikking van één of meerdere artsen. Meer info: www.vedosign.com

Carrier introduceert klimaatinstallatie met Greenspeed-technologie

Als specialist in koelen airconditioninginstallaties introduceert Carrier Airconditioning de Aquaforce

met Greenspeed-technologie, een volledige serie watergekoelde koelmachines en warmtepompen

met nieuwe frequentiegeregelde schroefcompressoren. Volgens Carrier biedt de Aquaforce met

Greenspeed verbeterde prestaties voor onder andere gebouwen met wisselende belasting, wat met

name in ziekenhuizen en zorginstellingen een voordeel kan zijn. Aquaforce kan de elektriciteitskosten

en CO2-footprint van een gebouw aanzienlijk verminderen. De machine is buitengewoon betrouw-

baar en zorgt voor minimale bedrijfskosten, gereduceerde servicekosten en biedt een zeer hoog

deellastrendement, aldus Carrier. Inmiddels beheert Carrier meer dan 20 procent van alle ziekenhuis-

klimaatinstallaties vanuit haar eigen monitoringcentrum door middel van het i-Vù gebouwbeheersys-

teem. i-Vù biedt controle, vanaf elke plek ter wereld, met behulp van een standaard webbrowser. Met

i-Vù kunnen alle essentiële beheerfuncties eenvoudig worden uitgevoerd. Het systeem wordt gebruikt

voor het beheer van maximaal 100 koelmachines, warmtepompen, universele regelingen en Aquas-

mart systemen op het Carrier Comfort Netwerk. Meer info: www.carrier.nl

Nieuwe vorstbestendige en vetbrandschuimblus van Saval

Saval, onderdeel van de SK FireSafety Group (SK), speelt met deze nieuwe schuimblussers in op de behoefte in de markt voor blussers

die met zeer strenge vorst te gebruiken zijn. Het bestaande aanbod schuimblussers is slechts vorstbestendig tot temperaturen van 15

graden onder nul. Het huidige klimaat dwingt echter tot blussers die ook met strengere vorst te gebruiken zijn. De Bioclass B2C en B3C

vorstbestendige schuimblussers voldoen aan deze eisen en zijn vanaf nu leverbaar. De Bioclass brandblussers van Saval hebben een

speciale samenstelling van het FP schuim zodat deze tot 30 graden onder nul goed buiten te gebruiken zijn. Het zorgt ervoor dat deze

blussers kunnen worden gebruikt in ruimtes waar vorstrisico’s zijn, maar de omstandigheden wel blusschuim vereisen, zoals in voertui-

gen, parkeergarages of onverwarmde werkplaatsen. Daarnaast is er een nieuwe 2 en 3 liter Bioclass variant voor olie- en vetbranden.

Geschikt voor de kleinere bedrijfskeuken of thuis. “Een financieel interessant alternatief voor de 6 liter uitvoering wanneer het brandbare

object minder groot is, maar de veiligheid gelijk moet zijn.”

Meer info: www.skfiresafetygroup.com

Couwenberg biedt vernieuwd assortimentCouwenberg Noodverlichting heeft het assortiment systeemkasten onlangs vernieuwd. Het bedrijf

kan elk gebouw voorzien van een op maat gemaakt centraal systeem: 24V, 48V of 230V. Volgens de

leverancier krijgt iedereen precies wat nodig is en wordt hiermee tot 30 procent bespaard in aanschaf

en onderhoud. “In veel gebouwen is noodverlichting aanwezig die niet (meer) voldoet aan de

huidige eisen. Een zorgelijke zaak, vooral bij een calamiteit. Om veilig te kunnen vluchten dient

noodverlichting honderd procent betrouwbaar te werken.” Couwenberg ontwerpt, bouwt en

onderhoudt centrale systemen volledig in eigen beheer en is specialist in decentrale noodverlichting.

“Ieder bestaand systeem in Nederland kan onderhouden en zo nodig aangepast worden”, aldus de

leverancier. “Couwenberg-systemen 230V zijn geschikt om bestaande verlichting te laten fungeren als

noodverlichting en/of zelfsluitende deuren te koppelen die alleen sluiten bij brand.”

Via [email protected] is een gratis veiligheidsprojectering aan te vragen.

38_39_markt&product.indd 38 04-12-12 12:24


Product & Markt

Netwerken begint bij een professioneel

platform

B+B VAKMEDIANET

informatieplatforms voor professionals

www.vakmedianet.nl

Nestlé Professional presenteert Milano LoungeNa de succesvolle lancering in 2011 van het Milano-concept voor commerciële locaties en het

Alegria-concept voor het midden- en kleinbedrijf, komt Nestlé Professional komend jaar met het een

nieuw belevingsconcept: Milano Lounge. De complexiteit van het bedienen van veeleisende koffie-

liefhebbers, gecombineerd met de wens naar eenvoud in bediening en onderhoud, is waar Nestlé

Professional met het nieuwe concept op in wil spelen. Milano Lounge voorziet in beide wensen en

verpakt dit tevens in een ultramodern jasje. Milano Lounge wordt gepresenteerd op de stand van

Nestlé Professional tijdens de Vakbeurs Facilitair in de Brabanthallen, Hal 1, stand 1.072. Meer info: www.nestleprofessional.nl

Rheavendors brengt vrolijke koffiemachines op de markt

Rheavendors Benelux steunt Stichting CliniClowns Nederland door als eerste een ‘vrolijke’ koffiema-

chine op de markt te brengen. Bij elke verkochte machine wordt 250 euro gedoneerd aan Stichting

CliniClowns Nederland. Op deze manier kunnen nog meer zieke en gehandicapte kinderen een

moment van afleiding en plezier ervaren. De vrolijke koffiemachines zijn volgens Stichting Clini-

Clowns perfect inzetbaar voor het bedrijfsleven (MKB), overheid, semi-overheid, en instellingen en

zijn daarnaast ook nog eens energiezuinig en duurzaam. Met de mogelijkheid tot het programmeren

van meerdere koffievariaties en specialiteiten zoals bijvoorbeeld cappuccino, espresso, latte macchi-

ato, Wiener melange en chocolade/cacao en thee, is er voor ieder wat wils.

Rheavendors werkt voor de uitlevering, plaatsing, afstelling en onderhoud van de vrolijke koffiema-

chines samen met een landelijk dekkend netwerk van dealers, die ook hun steentje bijdragen aan het

werk van CliniClowns.

Meer info: www.rheavendors.nl en www.cliniclowns.nl

38_39_markt&product.indd 39 04-12-12 12:24


ServicewijzerQuartoDe specialist in betaaloplossingen voor (kleinschalige) zorginstellingenWestbaan 2002841 MC MoordrechtPostbus 592840 AB MoordrechtT 0182-700500E [email protected] www.quarto.nl

AutomAtisering

Beveiliging

VDZ SecurityHoofdkantoorPapendorpseweg 53-593528 BJ UtrechtTel: 030-7991106Regio Kantoor Oost NederlandMetaalstraat 2c7483 PD HaaksbergenT 053-5742294E [email protected] www.vdzsecurity.nlBeveiligingsdiensten voor zorgsector VDZ Security levert vakbekwaam en goed opgeleid beveiligings-personeel.

Bedrijfskleding

erkende certificAtie-instellingen

George Pisa & Zn.Stijlvolle bedrijfs-kledingGeorge Pisa & Zn. TailleursKanaaldijk Noord 15B5613 DZ EindhovenT 040-2433631E [email protected] www.georgepisa.nl

ARTIMO textilesPostbus 11504700 BD RoosendaalDe Meeten 534706 NK RoosendaalT 0165-543940E [email protected] www.artimo.nlArtimo is leverancier van permanent vlam- vertragende gordijn- en meubelstoffen voor projecten.

Bureau Veritas CertificationComputerweg 23821 AJ AmersfoortT 088-4505500E verkoopnederland@ nl.bureauveritas.comI www.bureauveritas.nl

DNV Postbus 95993007 AN RotterdamT 010-29 22 700E [email protected] www.dnv.nl/zorgZichtbare kwaliteit door certificering? DNV certificeert manage-mentsystemen volgens: HKZ, ISO 9001, NTA 8009, NEN 8048, OHSAS 18001, ISO 14001. Onze unieke auditmethode Risk Based Certification® gaat nét even verder en haalt het maximale uit uw certifi- catietraject. Resultaat? Betrouwbare zorg van hoge kwaliteit.

Lloyd’s RegisterQuality AssuranceCertificatie en TrainingP.O. Box 7013000 AS RotterdamK.P. van der Mandelelaan 41a3062 MB RotterdamT 010-2018445I www.lrqa.nl

TUV Nederland QADe Waal 21c 5684 PH BestT 0499-339500 E [email protected] www.tuv.nlTUV Nederland is uw partner in certificatie: o.a. de HKZ T, V&V, Gehandicaptenzorg, Jeugdzorg, Revalida-tie, Kinderopvang en Zorg-boerderijen en Veiligheidsmanage-mentsystemen. Wij komen graag bij u langs !

fAcilitAire diensten

LanduwascoBellstraat 103133KE VlaardingenE [email protected] www.landuwasco.nlLanduwasco Wasserij-techniek levert meer dan 48 jaar het totale pakket wasmachines, droogmachines en strijkmachines aan de wasserijindustrie, instellingen, campings, hotels, scheepvaart en professionele inhuis- wasserijen.

Newasco Newasco Diensten BVNijverheidsweg 402102 LL HeemstedeT 023-5474004E [email protected] www.newasco.nlInnovatieve regionale wasserijbedrijven met hoge kwaliteit, ontzorgt volledig op het gebied van textielvoorziening. Onze dienstverlening sluit aan op de nieuwe AWBZ. Facturatie per bewoner is mogelijk.

Eromes Project-inrichtersNieuweweg 240Postbus 136600 AA WijchenT 024-7502300I www.eromes.nlEromes ontwerpt, produceert en levert creatieve oplossingen voor zorgen werkom-gevingen. Creativiteit die voorkomt uit nieuwe inzichten en ook door anders te kijken naar bestaande.

E.S.T.I.D.A Interieurontwerp en - fabricage AmsterdamScannerstraat 211033 RV AmsterdamT 020-3371576E [email protected] www.estida.nlE.S.T.I.D.A ontwerpt, realiseert en produceert totaalinterieurs en interieuronder-delen voor zorgin-stellingen, horeca, retail, kantoren en wellness. Uw inrich - tingspartner voor nieuwbouwprojecten, uitbreiding, renova -ties en stoffering.

evAcuAtie

inrichting

Escape Mobility CompanyMarconistraat 326372 PN LandgraafT 045-5727031E [email protected] www.escape-mobility.com

Gerflor BeneluxPostbus 7102 5605 JC Eindhoven T 040-2661700E [email protected] I www.gerflor.nl of www.gerflor.be Sinds 1937 wereld- wijd producent van professionele PVC projectvloeren en specialist in vloer-oplossingen voor de gezondheidszorg.

40_41_servicewijzer.indd 40 04-12-12 12:25


Servicewijzer Servicewijzers

De kosten voor een vermelding in

deze Service-rubriek (logo,

adresgegevens en ca. 20 woorden tekst) bedragen

750 euro per jaar. Inclusief plaatsing van

een logo/link op de website www.zorg instellingen.nl in de rubriek

producten.

Informatie: Jeroen Baar:

T 035-6940740E [email protected]

lABels

ArtevoAlexanderstraat 66882 BG VelpT 026-3619334E [email protected] www.naamlabels.nlZelf investeren of uitbesteden? ARTEVO naamlabels maakt al ruim dertig jaar naamlabels voor uw kleding die wasecht en chemisch reinigbaar is.

instAllAtietechniek en onderhoud

trAiningen kAssAsystemen

Bureau Veritas TrainingComputerweg 23821 AJ AmersfoortT 088-4505551F 088-4505555E bvct@

nl.bureauveritas.comI www.bureauveritas.nlTheoretisch of toege-past, standaard of maatwerk, intern of open inschrijving: training is altijd een bron voor het creëren van meerwaarde.

BLR-BimonairconditioningPostbus 72 3417 ZH MontfoortT 0348-472247E airconditioning@ blr-bimon.nlI www.blr-bimon.nlBLR-Bimon is de specialist op het gebied van airconditioning.

Straight Systems Straight Systems, één adres voor al uw kassa- en betalingsuit-dagingen in de zorg en ziekenhuizen.Kattenburg 29-316651 AL DrutenT 0487-517700I www.straight.nl

Imtech Care & CureRivium Boulevard 1222909 LK Capelle aan den IJsselPostbus 85843009 AN RotterdamT 010-4477400I www.zorg.imtech.nl

40_41_servicewijzer.indd 41 04-12-12 12:25


agenda Agendatip? Mail de redactie van ZorgInstellingen: [email protected]

advertentie-index

MILANO LOUNGE

HET INNOVATIEVE KOFFIEZETTEN!

NESTLÉ PROFESSIONAL PRESENTEERT TIJDENS DE VAKBEURS FACILITAIR

Nestlé Professional introduceert met

trots het revolutionaire belevings-

concept MILANO LOUNGE.

Met de MILANO LOUNGE speelt

Neslté Professional in op de

complexiteit van het bedienen van

veeleisende koffieliefhebbers en de

wens naar eenvoud in bediening

en onderhoud. MILANO LOUNGE

voorziet in beide wensen en verpakt

dit tevens in een ultramodern jasje.

De MILANO LOUNGE is dan ook

perfect in te zetten bij “het nieuwe

wachten”.

Ontdek tijdens de Vakbeurs Facilitair

wat Milano Lounge kan betekenen

voor uw instelling. MILANO LOUNGE

wordt gepresenteerd op de stand

van Nestlé Professional in Hal 1,

standnummer 1.072. Wij nodigen u

uit om zelf kennis te komen maken

met deze innovatie en te kiezen uit

meer dan 300 variaties!

VAKBEURS FACILITAIR

16, 17 en 18 januari 2013,

Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch

16 – 18 januariVakbeurs Facilitair‘s Hertogenboschwww.vakbeursfacilitair.nl

17 januariLandelijke studiedag Integrale ZorgUtrechtwww.leidscongresbureau.nl/congres/integrale_zorg

23 – 24 januariBioVak ‘13Zwollewww.biovak.nl

4-6 februariHorecaEvenTTAssenwww.horecaeventt.nl

7 februariInspiratiemiddag Over Duur-zame Inzetbaarheid 2013Doornwww.overdi.nl/congres

5 maartNationale VoedingscongresEdewww.nationalevoedingscongres.nl

7 maartJaarcongres Finance in de ZorgNijmegenwww.financeindezorg.nl

13 – 15 maartBeurs Zorg & ICTUtrechtwww.zorg-en-ict.nl

13 – 15 maartBeurs ZorgtotaalUtrechtwww.zorgtotaal.nl

19 maartCongres Healthcare 2013Utrechtwww.magentapublishing.nl/tarieven/congressen

alklima 44Brother 17Carrier 15douwe egberts 2electrolux 4Lotus Professional 35Miele 32nestlé 43techxx 7vedoSign 30Wecycle 19

42_44_agenda_advindex.indd 42 04-12-12 15:31

MILANO LOUNGE

HET INNOVATIEVE KOFFIEZETTEN!

NESTLÉ PROFESSIONAL PRESENTEERT TIJDENS DE VAKBEURS FACILITAIR

Nestlé Professional introduceert met

trots het revolutionaire belevings-

concept MILANO LOUNGE.

Met de MILANO LOUNGE speelt

Neslté Professional in op de

complexiteit van het bedienen van

veeleisende koffieliefhebbers en de

wens naar eenvoud in bediening

en onderhoud. MILANO LOUNGE

voorziet in beide wensen en verpakt

dit tevens in een ultramodern jasje.

De MILANO LOUNGE is dan ook

perfect in te zetten bij “het nieuwe

wachten”.

Ontdek tijdens de Vakbeurs Facilitair

wat Milano Lounge kan betekenen

voor uw instelling. MILANO LOUNGE

wordt gepresenteerd op de stand

van Nestlé Professional in Hal 1,

standnummer 1.072. Wij nodigen u

uit om zelf kennis te komen maken

met deze innovatie en te kiezen uit

meer dan 300 variaties!

VAKBEURS FACILITAIR

16, 17 en 18 januari 2013,

Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch


Zorg

Een zorgeloos binnenklimaatEen comfortabel binnenklimaat in uw zorginstelling is

belangrijk, sterker nog het is van levensbelang. Want een

warme zomer en koude winter hebben een sterk effect op

uw cliënten. De klimaatsystemen van Mitsubishi Electric

koelen, verwarmen, fi lteren en ventileren en zorgen hier-

door voor een ideaal binnenklimaat.

Systeembedienen

Inbouw binnenunits

Handigetools

Energiezuinigewarmtepompen

Meer informatie over de onderdelen van het klimaat-systeem vind u op mitsubishi-climatecare.nl


Zorginstellingen nr. 8

Documents

Transcript of Zorginstellingen nr. 8