31 augustus 2013, pag. 4

Een nieuw Vriesland Een nieuw ijsstadion in Heerenveen. De dromen zijn groot en de mogelijkhedeneindeloos als Thialf in 2008 bovenaan de agenda komt. Vijf jaar later moet de schopnog steeds de grond in. Hoe is het zover gekomen? Een reconstructie in delen.Vandaag aflevering 1.

HATZE JAN DE VRIES ENSASKIA VAN WESTHREENEN

Het is het nachtmer-riescenario. Strakszijn de ijsbaanplan-nen van Almere enZoetermeer inder-daad de luchtkaste-len zoals Friesland

altijd al beweerde. Geen financiersen dus niet haalbaar.

Tegelijk haalt de Europese Com-missie een streep door de Thialf-plannen omdat die drijven op slo-ten overheidsgeld. Een zuiverstaaltje verboden staatssteun. Pu-re concurrentievervalsing op deEuropese interne markt.

Zo kan het gaan, zeggen ingewij-den in de ijsbaansoap. En wat hebje dan? Een Nederland zonder to-pijsbaan. Hét schaatsland van de

wereld dat geen goede piste meerheeft; een verouderd Thialf, geenIcedôme (Almere) en geen Trans-portium (Zoetermeer).

Wat een contrast met vijf, zesjaar geleden, toen de zoektochtnaar een nieuw ijscomplex inHeerenveen serieuze vormenaannam. Van nachtmerries wasgeen sprake.

Integendeel, de dromen warengroots, de sky the limit. Er werdgroot gedacht, passend bij die tijd.Een nieuw Thialf met twee banenvan 400 meter, naast of boven el-kaar, dat was het idee.

ZichtlocatieWaar? Op een zichtlocatie bij eenvan de snelwegen in het infra-structureel zo gezegende Heeren-veen. Of direct naast het Abe Len-

stra-stadion, om het centrumgrootschalig te pimpen. Ook an-dere plekken kwamen in beeld.

Er is sindsdien veel werk verzet,maar nazomer 2013 nog altijdzonder tastbaar resultaat. Hoe ishet zover gekomen? Deze krantpubliceert de komende wekeneen reconstructie. Die is tot standgekomen op basis van gesprek-ken met mensen die er met deneus bovenop stonden.

Ieder hebben zij hun eigen per-ceptie, soms met grote verschil-len. De gesprekken waren off-the-record. Dat betekent: gebruik deinformatie, maar citeer ons nieten noem ons niet als bron.

‘Sven Kramer zegt Thialf dewacht aan’, kopt deze krant 25 fe-bruari 2008. De nieuwe wereld-kampioen heeft het gehad met

zijn thuisstadion. Het is er te kouden te vochtig.

De topsportcultuur is soms verte zoeken, zegt Kramer. ,,De trai-ningsomstannichheden, de trai-ningsoeren, it is hjir allegear netideaal.’’ Hij dreigt naar het buiten-land te vertrekken.

Vanaf de zomer van 2007 zweltde kritiek van schaatsers en coa-ches aan. In Kolomna, 89 kilome-ter verwijderd van Moskou, openteen prachtstadion de deuren.Waarom daar wel, en hier niet?

De eerste die zich openlijk uit iseen topman van aandeelhouderAegon, herinnert een betrokkenezich: ,,Die schiep het beeld datThialf van elastiekjes aan elkaarhing.’’ De directeur van Thialf, Jar-ko Nieweg, reageert. Hij vindt datde klagers zich als verwende kin-

deren gedragen.Van elastiekjes is geen sprake,

maar problemen zijn er wel. Thi-alf oogt verouderd, ondanks de in-vesteringen van de afgelopen ja-ren. Het is inderdaad te vochtig(daar wordt aan gewerkt), de ka-chel staat te laag (die gaat niet om-hoog) en vooral: Thialf kan nietop tegen nieuwe snelle stadionsin Oost-Europa, Azië en Noord-Amerika.

InvesterenDe tijden zijn er naar om dat niette pikken. De economie is in 2007en het begin van 2008 nog boom-ing, huizenprijzen stijgen de panuit, bedrijven investeren bij het le-ven en consumenten gaan schul-den aan waarover ze zich totaalgeen zorgen maken.

Maart 2008 ontstaat een regie-groep die dit varkentje moet gaanwassen. Een kwartet van gemeen-te, provinsje, Thialf en Sportstad.

Burgemeester Peter de Jongestapt er namens de gemeente in,gedeputeerde Sjoerd Galema voorde provincie Fryslân. Bart van derMeer en Tjisse Wallendal vanSportstad schuiven aan. Ook PietNammensma en Jarko Nieweg,respectievelijk commissaris en di-recteur van Thialf. En dan zijn ernog de ambtenaren Jouke van derZee (provinsje) en Febo Perdok(gemeente).

Elke partij heeft zijn eigenagenda. De plaatselijke Sportstadbv wil zijn imperium - voetbalsta-dion, turnhal, zwembad - graagvergroten met een nagelnieuw enprestigieus ijsstadion.

Grootdenkers bij Sportstad ko-men met futuristische tekenin-gen van hoogbouwprojecten, in-clusief een bruisend theatercom-plex. ’t Amfitrion heet het; de gul-le gastheer. ‘De juiste weg naarRome’.

De gemeente Heerenveendroomt sinds de eeuwwisselingvan een gedurfde stadsontwikke-ling. De provinsje gaat vooralvoor Thialf, net als Thialf zelf.

Conceptancy‘Thialf heeft last van de wet van deremmende voorsprong. Thialfontbeert adequate trainingsfacili-teiten en topsportaccommoda-ties. Thialf ontbeert moderne mo-gelijkheden voor hospitality. Thi-alf ontbeert voldoende mogelijk-heden voor activiteiten die deexploitatie versterken’, klinkt hetop 27 maart 2008 in Heerenveen.

De woorden komen uit eenkleurrijke presentatie van Kra-nendonk Conceptancy uit Baarn.‘Thialf is aan vervanging toe’,staat er in grote letters boven.

Directeur Bert Kranendonk,uitgenodigd door de gemeente,toont een prachtig plaatje van eenThialf in pompeblêdvorm. Hyper-modern, duurzaam, multifunc-tioneel, een landmark. Liefst bijhet voetbalstadion, pal ten noor-den ervan of aan de overkant vande snelweg A32.

Icoon,,Wereldwijd ontstaan nieuw ijs-sportstadions die de positie vanThialf als leading schaatstempelnaar de kroon kunnen steken’’,waarschuwt hij. En ook in Neder-land zijn er initiatieven die ,,op

termijn mogelijk een bedreigingkunnen vormen voor Thialf alsnationaal icoon’’.

Dus moet de schop in degrond. Thialf moet investeren intechniek en innovatie, facilitei-ten voor de topsport, breedte-sport, hospitality en een stevig fi-nancieel fundament. Een hyper-modern centrum voor winterbe-leving. Een nieuw Vrieslandonder de paraplu van Sportstad,zegt Kranendonk.

De regiegroep gaat aan de slag.Maar nog datzelfde jaar open-baart zich een grote controverseen slaat de verdeeldheid toe.

Volgende week:Reuring in de regiegroep.

Reageren? sneonsnein@lc.nl

VernieuwbouwVernieuwbouwIJsstadion Thialf in Heerenveen domi-neert al vele jaren het schaatsnieuws.Deze week blijkt de toekomst vanThialf zelfs een grote splijtzwam bin-nen schaatsbond KNSB, die gisterenleidde tot het opstappen van voorzit-ter Doekle Terpstra. Voor Thialf ligteen uitgewerkt plan klaar om deijshallen te ‘vernieuwbouwen’. Hetprovinciebestuur van Friesland heefthiervoor €50 miljoen gereserveerd.Op 25 november moet bekend

worden welk bouwbedrijf Thialf magbouwen, op 1 april 2014 gaat deschop in de grond. Medio 2016 moethet nieuwe ijsstadion klaar zijn. Maarer zijn meer kapers op de kust: ookAlmere en Zoetermeer dingen mee inde strijd om de titel van dé ‘schaat-stopsportlocatie’ van Nederland.

’t Amfitrion vande ’grootdenkers’van Sportstad.

Thialf in pompeblêdvorm,een ideetje van KranendonkConceptancy uit Baarn.

Bart van der Meer Sjoerd Galema Peter de Jonge Bert Kranendonk Tjisse Wallendal Sven Kramer

Het verouderde Thialf in 2008.Het verouderde Thialf in 2008. FOTO LC/JAN DE VRIES

07 september 2013, pag. 12

Reuringin de regiegroepin de regiegroepNieuwbouw of vernieuwbouw. En wie gaat dat betalen. Deel 2 vande Thialf-soap: besluiten blijven uit, de frustratie groeit.

De dromen zijn groot ende mogelijkheden einde-loos als Thialf in 2008bovenaan de agendakomt. Vijf jaar later moetde schop nog steeds degrond in. Deze week deeltwee van een serie dietot stand kwam naoff-the-record-gesprek-ken met tientallen be-trokkenen. Deel 1 ‘NieuwVriesland’ is te lezen op:www.lc.nl/thialf

IATZE JAN DE VRIES ENSASKIA VAN WESTHREENEN

In 2007 werd er voor heteerst gepraat over nieuw-bouw van het Thialfstadion.Pas jaren later, in 2012 en2013, zal de politiek kiezenuit de varianten die al in2009 in al hun glorie op tafel

liggen. Met de kennis van nu is hetraar dat er niet eerder knopen wor-den doorgehakt over de toekomstvan het stadion.

In de regiegroep die provinsje,gemeente, Thialf en Sportstad be-gin 2008 hebben gevormd, slui-mert vanaf het begin een contro-verse. De mannen van Sportstad(Bart van der Meer en Tjisse Wal-lendal) gaan vol gas voor nieuw-bouw op een zichtlocatie bij snel-weg en voetbalstadion. Ook gede-puteerde Sjoerd Galema en de ge-meente (toenmalig burgemeesterPeter de Jonge) zitten op dat spoor.

Maar Thialf-directeur Jarko Nie-weg niet. Waarom peperdure envermoedelijk slecht exploitabelenieuwbouw, als renovatie of ver-nieuwbouw ook kan? Er gaan be-

dragen tot over de €200 miljoenover tafel. Wie moet of wil dat inhemelsnaam betalen? Ook Thialf-commissaris Piet Nammensma isvoorzichtig.

Vervang het verouderde enslecht geïsoleerde dak en je bent aleen heel eind, is Niewegs verhaal.De energienota is in zeven jaar op-gelopen van €350.000 naar €1,2miljoen, maar Thialf staat er nietslecht voor.

Nieweg, oud-topman van Es-sent, wordt in de wandelgangensmalend ‘de boekhouder’ ge-noemd. Hij wist het stadion na eenroerige periode in financieel veiligvaarwater te brengen. Hij lacht omalle grote plannen, trapt op de remen roept op tot gezond verstand.Hij maakt zich er niet populairmee. ,,Nieweg heeft nooit begre-pen dat er bij de provinsje serieuzebereidheid was om een groot sta-dion neer te zetten’’, zegt een be-trokkene. Een ander: ,,Hij was deremmer in vaste dienst.’’

NieuwbouwlobbyIn deze fase domineert de nieuw-bouwlobby. Voor een dubbel-

baanscomplex wel te verstaan.Niet omdat de KNSB om twee ba-nen vraagt (dat zal eind 2012 pasgebeuren), maar omdat de regie-groep in meerderheid dit zelf wil.

De ene na de andere studie komtvoorbij, met regelmatig nieuwe lo-caties en aangepaste bedragen (zieoverzicht hiernaast). De woning-bouw van Skoatterwâld, pal aan desnelweg, wordt er zelfs even voorstilgelegd.

Alleen al Grontmij/Marktplanlevert minstens zeven rapportenaan. Al het voorwerk, inclusief ad-viseurs en onderzoekers, kost bijelkaar meer dan €3 miljoen.,,Grontmij en Marktplan hebbeneen fantastische tijd gehad’’, zegteen bron.

De eerste, grondige verkenningnaar vernieuwbouw/renovatieverschijnt oktober 2009. Dan ishet niet meer te ontkennen: knapThialf grondig op en je bent er ook.Ook met vernieuwbouw is Heeren-veen weer ,,absoluut wereldtop’’.

Wel klinkt een ernstige waar-schuwing: kiest Friesland voorvernieuwbouw in plaats van volle-dige nieuwbouw, dan zal dat de

concurrentie van andere plaatsenaanwakkeren. Voor je het weet isHeerenveen dan de topstatuskwijt.

De troef van vernieuwbouwkomt de besluitvaardigheid nietten goede. De lobby voor nieuw-bouw wil niet opgeven, maar staatniet sterk genoeg. De financieringis immers niet rond, terwijl min-stens €125 miljoen nodig is. Mededaarom is ook de exploitatie nogproblematisch. GedeputeerdeSjoerd Galema beseft het; hijhoudt de terugvaloptie achter dehand.

GetraineerdHet overlegcircuit draait onver-droten verder. ,,Maar er werd nietgekozen. In plaats daarvan werdhet huiswerk steeds weer overge-daan. En maar weer rekenen aannieuwbouw en renovatie, met ingrote lijnen steeds dezelfde uit-komst’’, zegt een speler. Een ander:,,Er is gewoon getraineerd met aldie onderzoeken.’’

Concreet zicht op genoeg geldvan Den Haag of van marktpartij-en is er niet. ,,In Den Haag wisten

ze ook wel dat nieuwbouw niet deenige optie was. Waarom zou DenHaag daar dan geld voor geven?’’,zegt een betrokkene.

Gedeputeerde Sjoerd Galema,die de provinsje in de regiegroepvertegenwoordigt, wil de begro-ting voor een flink deel rond heb-ben voordat hij de politiek om in-stemming vraagt met nieuwbouw.Dan sta je sterker, houdt hij zijn

strijdmakkers in de regiegroepvoor.

De gemeenteraad van Heeren-veen en provinciale staten zijn inde eerste helft van 2010 uitermatekritisch op de plannen, die noglang niet af zijn. Ze willen veelmeer duidelijkheid.

De regiegroep rekent op €30miljoen van de provinsje - voornieuwbouw. Minister Maria van

der Hoeven (Economische Zaken)is mogelijk goed voor €10 miljoen.Het armlastige Heerenveenspreekt dapper van 10 procent in-breng.

AardgasfondsDe hoop is gevestigd op het lande-lijke aardgasfonds FES. Daar zittenmiljarden in. Maar najaar 2010stopt het nieuwe kabinet Rutte I de

voeding van dat fonds. De Thialf-lobby staat met lege handen. Vanbedrijven komt ook geen cent bin-nen.

Niemand komt deze jaren ophet idee dat het Provinsjehûs hetzelf moet doen. Daar is geld ge-noeg voor wel tien nieuwe stadi-ons.

November 2010 produceert deregiegroep zijn laatste grote rap-

VernieuwbouwVoor Thialf ligt een uitgewerkt planklaar om de ijshallen te ‘vernieuw-bouwen’. Het provinciebestuur vanFriesland heeft hiervoor €50 miljoengereserveerd.Op 25 november moet bekend wor-den welk bouwbedrijf de opdrachtkrijgt. Op 1 april 2014 gaat de schopde grond in. Medio 2016 moet hetnieuwe ijsstadion klaar zijn. Maar ofThialf dan ook de ’schaatstopsportlo-catie’ van Nederland wordt, is maarde vraag. Er zijn kapers op de kust:Almere en Zoetermeer.

port: de verdiepingsslag. De twee-de baan komt te vervallen; niethaalbaar. De voorkeur gaat defini-tief uit naar de Noordplot (nieuw-bouw naast het voetbalstadion),maar vernieuwbouw op de oudeThialf-plek blijft in beeld. Kool engeit worden gespaard.

De regiegroep verdwijnt hiernaongemerkt van het toneel. Zonderafscheidsborrel. De bal rolt naar depolitiek. Naar de bijna blutte ge-meente en de van geld bulkendeprovinsje. De laatste zal de hoofd-rol krijgen.

Ondertussen is het dossier be-last met twee zware hypotheken.De controverse nieuw-vernieuw-bouw is onverkort blijven bestaan.Daarnaast dreigt er een levens-groot probleem met de KNSB,waarover de frustratie groeit. Debond weigert zich exclusief aanThialf te verbinden. Inderdaad:dan al. In 2010.

Volgende week: Heibel met de KNSB.

Reageren? sneonsnein@lc.nl

Leden regiegroep Thialf:burgemeester Peter de Jongeen ambtenaar Febo Perdok(gemeente Heerenveen), gede-puteerde Sjoerd Galema, amb-tenaar Jouke van der Zee (pro-vinsje Fryslân), commissaris PietNammensma, directeur JarkoNieweg (Thialf), Bart van derMeer, Tjisse Wallendal (Sport-stad BV ). KNSB-bestuurderTjaart Kloosterboer is adviseur.

Een van de ’Noordplot’-varianten: Thialf bij het Abe Lenstra-stadion. Thailf begin september 2013: de nieuwe ijsvloer wordt gelegd.

FOTO’S JAN DE VRIES

IJsmeester Beert Boomsma in de machinekamer van het ijsstadion.

14 september 2013, pag. 12

Knokken met de KNSBKnokken metSteunt schaatsbond KNSB de plannen, of juistniet? Deel 3 van de Thialf-soap: hoe Friesland ende KNSB maar niet tot een vergelijk komen.

Een nieuw ijsstadion inHeerenveen. De dromenzijn groot en de mogelijk-heden eindeloos als Thialfin 2008 bovenaan deagenda komt. Vijf jaarlater moet de schop nogsteeds de grond in. Hoe ishet zover gekomen? Dezeweek deel drie van eenserie die tot stand kwamna off-the-record-gesprek-ken met betrokkenen.Deel 1 en 2 zijn te lezenop: www.lc.nl/thialf

ATZE JAN DE VRIES ENSASKIA VAN WESTHREENEN

TTussen Thialf en de Konink-lijke NederlandscheSchaatsenrijders Bond(KNSB) loopt het al jarenniet lekker. ,,Het is een

vechtrelatie’’, zeggen betrokke-nen. Financieel zijn beide partijenop elkaar aangewezen. Thialf heeftde bond nodig voor inkomsten uitgrote toernooien en ijsverhuur,omgekeerd moét de KNSB het ijs-stadion wel gebruiken.

Allebei vinden ze van de anderdat die zich in financiële onder-handelingen veel te hard opstelt.De KNSB wil prijsverlagingen dieThialf niet kan dragen, zegt de een.Thialf haalt de bond het vel over deoren, vertelt een ander.

De sfeer verslechtert merkbaarvanaf 2010 en dat is niet gunstignaarmate besluiten over Thialf al-maar langer op zich laten wachten.Ook de liefde tussen de Friese poli-tiek en de bond bekoelt. Commis-saris van de koning John Jorritsmazal medio 2013 zeggen dat toezeg-gingen niet zijn nagekomen. Noglater komt het zelfs tot een rechts-zaak.

Daarvan is nog geen sprake alsde KNSB in 2008 betrokken raaktbij de plannen die dan in de maakzijn voor Thialf (zie deel 2 van dezeserie: www.lc.nl/thialf). Bestuurs-lid Tjaart Kloosterboer schuift inde loop van dat jaar als adviseuraan bij de regiegroep.

De belangen zijn duidelijk. Thi-alf is technisch ingehaald doorconcurrentie in het buitenland.Als Nederland niet moderniseert,zal dat op termijn mogelijk leidentot verlies van grote toernooien.Hoe kan Heerenveen het epischcentrum van het mondiale top-schaatsen blijven?

De bond is blij met de Friese am-bities en steunt die, zo schrijft hetbestuur november 2009 aan de ge-meente en de provinsje. Onder debrief staat de naam van DoekleTerpstra, die enkele maanden eer-der voorzitter is geworden van deKNSB.

De regiegroep, zelf ook op zoeknaar financiers, ziet in deze Friesom utens met zijn grote netwerkde ideale man om in Den Haaggeld te scoren voor de prestigieuzeplannen die in deze periode de re-vue passeren.

Een betrokkene: ,,Doekle deedzijn stinkende best. Hij is keihardteleurgesteld. En hij is geschrok-ken van de weinigzeggende in-

breng die de gemeente en de pro-vincie in Den Haag hadden.’’

De november-brief is maar eenvan de epistels die deze jaren van-uit het bondsbureau in Utrechtnaar de bestuurders in Frieslandgaan. De sfeer is nog even goed.,,De KNSB hecht aan het verderontwikkelen van Thialf’’ enspreekt ,,waardering en uitdrukke-lijke steun uit voor dit initiatief’’,schrijven Terpstra en bestuurslidAlbert Hazelhoff.

De KNSB wil de snelste laagland-baan ter wereld en tegelijk een in-ternationaal trainingscentrumvoor de schaatssport. Een complexvan twee ijsbanen? Dat idee komtniet van de bond. Het zijn de Friesebestuurders die daar de mond volvan hebben. Vooral Sportstad Hee-renveen wil de hoofdprijs.

De consistentie is aan beide kan-ten soms zoek, en niet alleen om-dat plannen en wensen voortdu-rend wisselen. Zo nemen de Frie-zen november 2010 afscheid vande tweede baan. Twaalf maandenlater schrijft KNSB-directeur PaulSanders dat die ,,zeer gewenst’’ is.

De regiegroep doet najaar 2010een serieuze poging de bond aanzich te binden met een samenwer-kingsovereenkomst. Het stuk, datvolgens een zegsman aan Friesekant een regelrechte weergave isvan mondelinge toezeggingen vanTerpstra en Kloosterboer, gaat inseptember de deur uit richting hetbondskantoor in Utrecht, maarkomt in november zwaar geamen-deerd terug.

De KNSB weigert Thialf exclusi-viteit. De grote wedstrijden (inter-nationale toernooien, wereldbe-kerwedstrijden) kunnen tot 2020in Heerenveen, maar de bond zetwel een achterdeur open: verrijster voordien ergens in Nederlandeen vergelijkbaar ijsstadion, dan isdat net zo goed in beeld.

ConcurrentieOver binnenlandse concurrentiemaakt niemand zich dan zorgen.In het buitenland is die er al lang.In verre oorden zetten overhedendie geen last hebben van door deEuropese Unie verboden staats-steun schitterende schaatstem-pels neer, voorzien van de nieuw-ste snufjes. Topschaatsers kijkener verlekkerd naar.

De roep dat in eigen land ook ge-varen dreigen zwelt aan. Gront-mij/Marktplan waarschuwt Fries-land in 2009, gedeputeerde SjoerdGalema speelt in 2010 op hetzelfdeorgeltje en sportminister Edith

Schippers, die in 2011 opmerkt datze uit Friesland nog altijd geenplan heeft gezien, zegt dat ze ookopenstaat voor andere initiatie-ven.

Officeel is er dan nog geen spra-ke van plannen in Zoetermeer enAlmere. In Rotterdam en ook in Al-phen aan den Rijn zou wel wat spe-len. Het zijn verhalen die Friese be-stuurders frustreren: ‘Wie zijn on-ze tegenstanders? Hoe reëel zijn

hun plannen?’ De Thialf-lobby vanhet openbaar bestuur ligt opstraat, maar hoe reëel zijn de ogen-schijnlijke luchtkastelen waarvanniemand weet wie die betaalt?

Als Icedome (Almere) en TranS-portium (Zoetermeer) - de laatsteis sinds najaar 2010 in de maak, deeerste al veel langer, maar pas van-af 2012 voor Almere - in 2012 op hettoneel zijn verschenen, roept Terp-stra: ,,De waarde van die andere

plannen wordt in Friesland abso-luut onderschat. En ik kan het zeg-gen, omdat ik er dichtbij zit. Laat jede kaas niet van het brood eten!’’

OntploftAl vanaf 2010 houdt de KNSB reke-ning met concurrentie, blijkt uitde mislukte onderhandelingenover samenwerking. De bondmeldt ook geen gezamenlijke com-merciële aanpak te willen, wel een

op elkaar afgestemde aanpak. Enhoe het het nieuwe Thialf financi-eel ook zal vergaan, eventuele ex-ploitatietekorten mogen niet lei-den tot een hogere huurlast voorde KNSB. Het komt hard aan. ,,Bur-gemeester Peter de Jonge van Hee-renveen ontplofte’’, herinnert eenbetrokkene zich.

Hoe duidelijk de boodschap ookis, de Friese bestuurders blijven dejaren erna hengelen naar exclusi-

viteit voor Heerenveen, en debond blijft meepraten en geeftHeerenveen zo nog steeds eenvoorsprong. De Thialf-lobby krijgtmeerdere brieven waarin de KNSB(soms samen met sportkoepelNOC-NSF) voorwaardelijke steunuitspreekt (zie het overzicht onderop deze pagina).

In de winter van 2011-2012 wordthet menens. Voor het eerst zal depolitiek een besluit nemen over

het toekomstige Thialf.Het college van gedeputeerde

staten, met PvdA’er Hans Konst alsnieuwe portefeuillehouder, steltnieuwbouw naast het voetbalsta-dion voor. Met steun van de KNSB.Maar een krappe meerderheid inprovinciale staten kiest in februari2012 voor vernieuwbouw, de vari-ant die de bond niét wil.

De opstelling van de KNSB be-gint een aantal politici in Leeuwar-

den dan flink te irriteren: wel eisenstellen, maar geen geld geven.

Toch gaan beide partijen daarnaopnieuw in gesprek. Achter deschermen werken ze, met inbrengvan andere partijen, de vernieuw-bouwvariant uit tot een plan mettwee banen, waarvan er één dienstdoet als toonaangevende trai-ningsaccommodatie voor de inter-nationale schaatstop.

Het is precies wat de KNSB wil.Terpstra stuurt op 2 november2012 een brief met louter superla-tieven, lijkt het. Vanzelfsprekenden gaarne geeft de KNSB commit-ment, het bestuur zal er alles aandoen de rijke schaatstraditie vanHeerenveen te consolideren en demanier waarop het provinciebe-stuur de KNSB bij de planvormingheeft betrokken stelt Terpstra zeerop prijs.

Het is een brief met ,,onvoor-waardelijke steun’’, zal commissa-ris van de koningin John Jorritsmaruim een half jaar later zeggen alsreactie op de gunning van de top-trainingsbaan aan Almere.

Onvoorwaardelijk? De suggestiedat de KNSB woordbreuk pleegtleidt tot regelrechte woede bij debond. ,,Er zijn geen beloften gebro-ken. De Friese politiek heeft sim-pelweg niet aan de voorwaardenvoldaan’’, zegt een betrokkene.

Die voorwaarden zijn: twee ba-nen, steun van NOC-NSF en over-eenstemming over de exploitatievan grote toernooien (de KNSB wilfinancieel niet inleveren). Net alsin februari, kiezen de staten op 19december niet voor de voorkeurs-variant van de KNSB. Over de ex-ploitatie hoeft het dan niet meer tegaan. Terpstra laat Thialf los en zalHeerenveen vanaf dat moment destrijd laten aangaan met Almereen Zoetermeer.

Een betrokkene zegt: ,,Op eengegeven moment geldt: beurtvoorbij, Friesland!’’

Volgende week: Politieke machinaties.

Reageren? sneonsnein@lc.nl

de KNSB

21 september 2013, pag. 12

Hollen en stilstaanHollen en stilstaanPraatgroepen, politieke verschuivingen en wéér een onderzoek.Deel 4 van de Thialf-soap: een Pact van Vier en andere bypasses.

Een nieuw ijsstadion inHeerenveen. De dromenzijn groot en de mogelijk-heden eindeloos als Thialfin 2008 bovenaan deagenda komt. Vijf jaarlater moet de schop nogsteeds de grond in. Hoe ishet zover gekomen? Eenreconstructie in delen.Vandaag aflevering viervan een serie die totstand kwam na off-the-record-gesprekken metbetrokkenen.Deel 1, 2 en 3 zijn telezen op: www.lc.nl/thialf

OATZE JAN DE VRIES ENSASKIA VAN WESTHREENENFOTO’S JAN DE VRIES

Op een donkere vrij-dagavond treffenvier mannen van‘kwizekwânsje’ el-kaar in een restau-rant in hartje Beet-sterzwaag. Joop

Atsma, Sjoerd Galema, Loek Her-mans en Doekle Terpstra steken deinvloedrijke koppen bij elkaar. Zehebben het over de Thialf-plannendie maar niet van de grond komen.

Het is de winter van 2010-2011.Over Thialf wordt al drie jaar ge-praat, zonder dat het opschiet. HetPact van Vier, zoals een zegsmanhet kwartet aanduidt, brainstormtover de mogelijkheden om hetdossier nieuwe vaart te geven.

Vooral gedeputeerde Galema,die zich voor de voeten gelopenvoelt door behoudende krachtenin provinciale staten, en KNSB-voorzitter Terpstra vinden datnieuwe energie nodig is. Ze willendat er geldbronnen worden aange-boord, dat er vaart wordt gemaakt.Als dat de Friese politiek niet lukt,kunnen zíj het dan niet beter doen?Een betrokkene zegt: ,,Zie het alseen bypass.’’ Een ander relativeert:,,Het was eenmalig, niet bedoeldom vaste vorm te krijgen.’’

Het avondje krijgt geen vervolg.Op 3 maart 2011 gaan de Friese kie-zers naar de stembus om dekrachtsverhoudingen in provincia-le staten voor de komende vier jaarte bepalen. Het CDA van Galemakrijgt zware klappen. KoningSjoerd, zoals sommigen hem noe-men, verliest zijn portefeuille eco-nomische zaken met daarin hetThialf-dossier aan PvdA’er HansKonst.

Galema is tot dan een van de stu-wende krachten in de zogenoemderegiegroep, die sinds voorjaar 2008de Thialf-motor aan de praathoudt. Nu hij wegvalt is het defini-tief gebeurd met die club.

Eerder zijn de mannen vanSportstad, Bart van der Meer enTjisse Wallendal, al verdwenen.Burgemeester Peter de Jonge vanHeerenveen neemt voorjaar 2011

afscheid, ook van zijn ambt. Amb-tenaar Jouke van der Zee gaat metpensioen. Alleen de heren van Thi-alf zijn er nog: directeur Jarko Nie-weg en commissaris Piet Nam-mensma.

Stille doodDe regiegroep sterft een stille dood- er is tot verbazing van Niewegniet eens een fatsoenlijk afscheid -en het werk lijkt stil te vallen. Welis er op 18 januari een wervendeFryske Jûn in Den Haag, waarschaatscoach Henk Gemser enKNSB-preses Terpstra lobbyen.Van de 130 aanwezigen komen er50 uit de Tweede Kamer.

De Friese politiek raakt in de banvan de komende verkiezingen.Lijsttrekker-gedeputeerden gaanvoor hun partijen op campagnemet hun verkiezingsprogramma’sop zak. Wat zeggen die? Galema’sCDA prefereert nieuwbouw: ,,Geldinvesteren in de nieuwbouw vanThialf onder de voorwaarde dat

Regiegroepsterft eenstille dood

vooraf aangetoond is dat de ex-ploitatie op langere termijn slui-tend zal zijn en het bedrijfsleveneen stevige rol speelt.’’

De boodschap van Konst: ,,Bij dediscussie over de vernieuwing vanThialf, kiest de PvdA voor een so-bere en doelmatige oplossing dieleidt tot behoud van nationale eninternationale wedstrijden in Hee-renveen, het sporthart van Frys-lân.’’

Het CDA verliest op 3 maart viervan zijn twaalf zetels. De PvdA le-vert één van de twaalf zetels in enwordt veruit de grootste partij.Konst is dominant in de coalitiebe-sprekingen met als uitkomst eenverbond van PvdA, CDA en FNP.Wat willen de Friesnationalen?,,Thialf moat mei syn A-status foarFryslân en de wrâld beholden wur-de as dé reedriderstimpel dy’t it nois.’’

De drie partijen husselen hunprogramma’s door elkaar tot eencompromis. In het coalitiepro-gramma staat het zo: ,,We zijn be-reid mee te investeren in nieuw-bouw of verbouw van Thialf mitsis aangetoond dat de exploitatiesluitend is en het bedrijfsleven be-reid is een belangrijke rol te spe-len. Overheden spelen geen rol inde exploitatie van Thialf.’’

Het is een tekst waarin de oudecontroverse over nieuwbouw ofver(nieuw)bouw springlevend is;het dilemma dat de regiegroep za-liger drie jaar lang niet de baasheeft kunnen worden.

Op de afscheidsreceptie vanburgemeester De Jonge, 31 maart,

komt de wenselijkheid ter sprakeeen stuurgroep te vormen, deStuurgroep Nieuw Thialf. Die moethet Thialf-dossier rijp maken voorpolitieke besluitvorming.

BoegbeeldDe groep krijgt al in de eerste helftvan 2011 gestalte. Er komt - van bui-ten - een onafhankelijke voorzit-ter: de voormalige bestuursvoor-zitter van Aegon Nederland, Johanvan der Werf, een man met velecommissariaten en een netwerkmet de absolute A-status, ,,eenboegbeeld’’.

Van der Werf houdt van schaat-sen en bovendien is Aegon aan-deelhouder in Thialf. Een idealepersoon om privaat geld los tetrekken. ,,Hij is benaderd doorDoekle Terpstra en Gerard Dieles-sen (directeur NOC-NSF, red.)’’,zegt een betrokkene. Een ander:,,De provinsje wilde hem.’’ Van derWerf kan misschien wat het cong-lomeraat aan Friese bestuurderstot dan niet lukt: een doorbraakforceren. ,,Gewoon weer een by-pass’’, oordeelt een zegsman.

De stuurgroep bestaat uit pro-vinsje en gemeente; gedeputeerdeHans Konst en wethouder LykeleBuwalda. Thialf-directeur Niewegwordt gepasseerd (,,ze kenden datverhaal van die brommende oudeman nu wel’’), commissaris PietNammensma haakt later aan. Alsambtenaren zitten Jan van derWeij en Albert Formsma van deprovinsje er bij en Haaije Jorritsmavan de gemeente. De eerste verga-dering is op maandag 16 mei 2011.

Het democratische proces – ver-kiezingen en coalitievorming -neemt vrijwel de complete eerstehelft van 2011. En dan nadert hetzomerreces alweer, waarin de poli-tiek zomaar twee maanden buitenbedrijf is. Ondertussen tikt voorThialf de klok.

Kort voor het reces stuurt denieuwe Thialf-gedeputeerde, Hans

Konst, een brief naar provincialestaten. Hij doet verslag van devoortgang van het project. Hij her-innert aan het laatste rapport vande regiegroep, de zogenoemdeVerdiepingsslag (november 2010,zie deel 2 van deze serie) en kon-digt aan dat er een second opinionkomt. Wéér een onderzoek.

Ook meldt hij dat er gesprekkenzijn met drie mogelijke financiers:Den Haag (,,voorzichtig positief’’),de regio (provinsje en gemeentemoeten €15 tot €40 miljoen op-brengen) en het bedrijfsleven (nogniets over te zeggen). Voor het ein-de van het jaar komt er een voor-stel, belooft Konst. Mét financiëledekking.

ConcurrentenAan fondswerving doet de clubniet. Daarvoor is het nog te vroeg,is de opinie. Aan de orde komtmeerdere malen dat in Almere enZoetermeer potentiële concurren-ten aan de poort rammelen. KiestFriesland niet voor nieuwbouw,dan loopt de provincie het risicodat anderen Thialf naar de kroonsteken, klinkt het in de stuurgroep.

Die stuurgroep maakt meertempo dan eerder de regiegroep.Op 14 december 2011, zeven maan-den na de startvergadering, is hetzover: de presentatie van het Busi-

nessplan Nieuw Thialf.Net als een jaar daarvoor de re-

giegroep, concludeert nu ook destuurgroep dat twee scenario’sThialf terugbrengen aan de we-reldtop: nieuwbouw naast het AbeLenstrastadion (€100 miljoen) ofvernieuwbouw (€50 miljoen).Voor sommigen valt die conclus-sie mee, voor anderen juist niet.

Van der Werf en zijn mannen ge-ven aan nieuwbouw hun voor-keur. Dat is beter voor de synergie

’Ons vertrouwenin eenrijksbijdragewas te groot’

met andere topsportvoorzienin-gen, het is goed voor het centrumvan Heerenveen en biedt de mees-te perspectieven op innovatie enparticipatie van marktpartijen.

Het enige nieuwe in het plan: decenten van gemeente en provinsjezijn geregeld. In geval van nieuw-bouw ‘betaalt’ de gemeente €10miljoen aan grondinbreng en deprovinsje €30 miljoen. Van geldvan het Rijk (€40 miljoen) en be-drijfsleven (€20 miljoen) is noggeen spoor. Al sinds 2008 niet.

Geen probleem, denken de he-ren die erover gaan. Ze hebben alslichtend voorbeeld zwembad deTongelreep in Eindhoven, dat mil-joenen kreeg van het ministerievan VWS. Net als de atletiekbaanop Papendal. En de eigen turnhalvan Sportstad, daar is toch ook €1miljoen Haags geld voor vrijgeko-men? Waarom zouden wij dan nikskrijgen?

Daarbij is de Thialf-nieuwbouwgerelateerd aan een ander, wen-kend perspectief: de OlympischeSpelen in 2028 in Nederland. Hee-renveen en Friesland mikken opdeelname in die landelijke droom,die ook het kabinet Rutte-1 koes-tert. Rutte-2 zal er najaar 2012 af-scheid van nemen.

,,Jo mochten ferwachtsje dat dertsien miljoen fan it Ryk beskikber

komme soe’’, zegt een direct be-trokkene. En, met de wetenschapvan nu: ,,Ons vertrouwen in eenrijksbijdrage was achteraf tegroot’’.

MiljoenenDe stuurgroep huurt Gerben Eg-gink in als kwartiermaker. Hijkrijgt de opdracht om de miljoe-nen los te peuteren in Den Haag.Eggink, van adviesbureau Boer enCroon, schreef eerder het Olym-pisch Plan 2028. Zijn komst lijkteen meesterzet.

Stuurgroepvoorzitter Johan vander Werf verbindt vanaf het beginzijn lot aan nieuwbouw op de‘Noordplot’. Komt die er niet, danziet hij geen heil in het loswekenvan privaat geld en is hij weg.

Kwartiermaker Eggink is amperwarmgedraaid, of het is al zo ver.In februari 2012 kiest een meerder-heid in provinciale staten nietvoor nieuwbouw, maar voor planB. Als op 5 maart 2012 de Heeren-veense gemeenteraad dat besluittandenknarsend accepteert, staptzwaargewicht Van der Werf op. Instilte. Zonder afscheidsfeest.

Volgende week: De rooien tegen deblauwen.

Reageren? sneonsnein@lc.nl

Schaatssupporters in de rij voor voor de ijshal in Heerenveen.

Schaatsen voor Water in Thialf, een activiteit voor een goed doel. Ook in 2011 praat de Friese politiek over een nieuw Thialf, net als in 2008, 2009 en 2010. Ondertussen tikt het klokje door.

Training van Nederlandse shorttrackschaatsers in de ijshockeyhal.

28 september 2013, pag. 12

Blauwen tegen rooienBlauwen tegen rooienOp het moment dat het dossier Thialf op het Provinsjehûs belandt, drijven alleambities uit handen. Eenmaal een prooi van de Tweebaksmarkt, en je bent ergeweest. Dat is althans de perceptie in Heerenveen.

Een nieuw ijsstadion inHeerenveen. De dromenzijn groot en de mogelijk-heden eindeloos als Thialfin 2008 bovenaan deagenda komt. Vijf jaar latermoet de schop nog steedsde grond in. Hoe is hetzover gekomen? Een recon-structie in delen. Vandaagaflevering vijf van een seriedie tot stand kwam naoff-the-record-gesprekkenmet betrokkenen.Deel 1, 2, 3 en 4 zijn telezen op: www.lc.nl/thialf

ATZE JAN DE VRIES ENSASKIA VAN WESTHREENENFOTO JAN DE VRIES

‘I‘Ik vergelijk het wel eensmet de Amerikaanseburgeroorlog’’, zegt eenbetrokkene. ,,De noor-delijken tegen de zuide-lijken. De blauwen te-

gen de rooien. Leeuwarden tegenHeerenveen. Zo’n gevoel is er altijdgeweest en die discussie heb ikheel erg gevoeld.’’

,,Het gevoel dat je in Leeuwar-den krijgt: jullie kunnen in Hee-renveen wel wat willen, maar wíjgaan er over. Dat is de kern van hetprobleem en het kantelpunt ge-weest.’’ In het Provinsjehûs is debeleving een totaal andere. Hee-renveen wil altijd meer. Nooit ishet genoeg. Maar wie mag het alle-maal betalen? Juist.

Op 22 februari 2012 moeten pro-vinciale staten kiezen. Gaan zevoor nieuwbouw op de noordplot(€100 miljoen) of voor vernieuw-bouw van het bestaande ijsstadion(€50 miljoen)?

Financiering is er nog steedsniet, afgezien van de toegezegde€10 miljoen aan grondinbreng vanhet armlastige Heerenveen. Er zijnkeer op keer plannen gemaakt endoorberekend, maar vanuit hetRijk en het bedrijfsleven ligt er noggeen cent op tafel. De provinsjeheeft de sleutel. Zij bulkt van hetgeld.

De enkeling die al wat langermeeloopt herinnert zich 1984.Toen lagen er ook grote plannenklaar. Thialf zou overkapt worden,als eerste ijsbaan in de wereld. Erkon een zwembad bij, een hotel,een skibaan. De tekeningen lekenprachtig. Maar hoe langer hetduurde, des te minder subsidieskwamen er los. Uiteindelijk werdalle opsmuk er afgestreept.

,,Ik weet nog goed dat we des-tijds met onze plannen naar deprovincie gingen’’, zegt een be-trokkene. ,,Wiegel was commissa-ris van de koningin. Hij zei: ‘Eenzwembad? Daar komt niks van in.Dat zwembad gaat naar Drachten!’Wij vroegen waarom. Wiegel lach-te en zei: ‘Dat is politiek’.’’

KnuppelHet is dit keer geen zwembad voorDrachten. Het is een ijshal met

400-meterbaan voor Leeuwarden.In Leeuwarden wordt gestu-

deerd op nieuwbouw van de plaat-selijke IJshal, die in 2015 afgeschre-ven is. Het plan is om er een baanvan 330 meter neer te leggen.

Maar op 16 december 2011, koudtwee dagen nadat in Heerenveenhet Businessplan Nieuw Thialf isgepresenteerd, gooit het GewestFryslân van de KNSB de knuppel inhet hoenderhok. Oók in Leeuwar-den moet een baan van 400 meterkomen, bepleit het Gewest. Eenprachtige uitwijk, voor als er inThialf vanwege een evenementniet kan worden geschaatst.

Burgemeester en wethoudersvan Leeuwarden happen gedeci-deerd toe. Op 1 februari 2012 kondi-gen zij een onderzoek aan naar debehoefte aan zo’n 400-meterbaan.Twee dagen later laten provincialestaten al van zich horen. De coali-tie van PvdA, CDA en FNP vindt dathet provinciebestuur zich voorbeide moet inzetten: een nieuw ofvernieuwd Thialf én een ijshal inLeeuwarden.

In oktober 2012 komt inge-nieursbureau Grontmij - dat eer-der voor Thialf werkte - met de re-sultaten van het Leeuwarder on-derzoek. Wat blijkt? Een Leeuwar-der ijsbaan van 400 meter zitThialf geenszins in de weg. En zon-

Ons probleem isook uw probleem,vindt Heerenveen

der veel rumoer stellen zowelPronviciale Staten als de gemeenteLeeuwarden elk €10 miljoen be-schikbaar.

Uitermate stom, spreken deFeanster Thialf-betrokkenen, metde wetenschap van nu. Ze bekriti-seren de rol van het Friese schaats-gewest, dat in 2011 zo opzichtig optwee paarden wedde. Ze refererenaan het spreekwoord van de tweevechtende honden en het enebeen. ,,Dat hie noait moatten’’,zegt iemand. ,,Achterôf sjoen hie-nen sy fol foar Thialf gean moat-ten.’’

FrustratieDe relatie tussen provinsje en ge-meente Heerenveen is dan al eenpaar jaar bekoeld. De grootstedelij-ke ambities van Heerenveen - sa-mengaan met Skarsterlân - leidentot niets omdat Skarsterlân nietwil. De provinsje weigert in te grij-pen of de regie te nemen, zoals

toenmalig burgemeester Peter deJonge meermalen verzoekt. Ter-wijl in de Zuidwesthoek (Súdwest-Fryslân, De Friese Meren) om raakwordt gefuseerd, blijft Heerenveeneenzaam achter. Hij vangt bot bijgedeputeerde Sjoerd Galema.

Dan is er de hete aardappel dieKlaverblad Noordoost heet, eenimmense lap aangekochte be-drijfsgrond in de oksel van het kla-verblad. Financiering is tot 2017met de provinsje geregeld.

De grondpositie van Heeren-veen wordt hopeloos en hangt alseen molensteen om de nek. AlsTjeerd van der Zwan in 2011 op-komt voor de sollicitatiecommis-sie in Crackstate, neemt hij het be-grip ‘Artikel 12’ in de mond. Decommissie is verbijsterd. Van derZwan treedt aan als burgemeesteren haalt twee jaar later deels zijngelijk. Na 2013 zal Heerenveen on-der preventief toezicht komen testaan. Van, jawel, de provinsje.

In de onderhandelingen over dezorgelijke financiën ontmoeten debestuurders die jaren op het Pro-vinsjehûs Hans Konst, die laterook dossier-Thialf in portefeuillezou krijgen. Het gaat op het scherpvan de snede. Ons probleem is ookuw probleem, vindt Heerenveen.De onrendabele grond was im-mers deels gereserveerd voor de

Zuiderzeelijn, die er nooit kwam.Of voor een nieuw Thialf, dat erook niet kwam.

In oktober 2012 besluit Heeren-veen als tegenactie de aanpak vande wegenknelpunten langs de A32en A7 af te blazen. Er is domweggeen geld meer voor. Burgemees-ter en wethouders weten dat demaatregel pijn doet op de Twee-baksmarkt. Het verkeer rond Hee-renveen dreigt vast te lopen en datheeft gevolgen voor heel Fries-land. Maar Heerenveen is nu teklein om haar ,,bovenregionaleverantwoordelijkheid’’ te kunnendragen.

HulpIs er dan niemand die Heerenveente hulp schiet? Springt niemand inde bres voor een groot en alomvat-tend Thialf? Geluiden over concur-rerende ijsbaanplannen in Almereen Zoetermeer worden in 2012steeds sterker. Nadat er eerst €20miljoen op het kleed ligt voor Thi-alf, begint het rondom te knagen.

Moeten we niet meer doen? Ja-wel, er zal meer worden gedaan.Door de blauwen.

Volgende week:voortschrijdend inzicht.

Reageren? sneonsnein@lc.nl

Het college van burgemeester en wethouders van Heerenveen krijgt begin 2011 ijshockeyles op Thialf. Wethouder Lykele Buwalda leeft zich uit.

05 oktober 2013, pag. 12

Bouwe blinder! ’Een overheid die €50 miljoen geeft voor een ijsbaan,dat is in ons land niet eerder vertoond!’Bouwe blind

Na vier jaar van praten en plannen begintvoorjaar 2012 eindelijk de politieke besluit-vorming over Thialf. Het wordt een anderhalfjaar durend theaterstuk in drie bedrijven.

Deel 6 en slot van de Thialf-soap:Hink-stap-sprong.

P

blinder!ATZE JAN DE VRIES ENSASKIA VAN WESTHREENEN

Politiek is een verhaalvan macht en tegen-macht. Wil de rege-ring €6 miljard be-zuinigen? Kan zijn,maar de Tweede enEerste Kamer beslis-

sen. Kiest het college van gedepu-teerde staten (GS) voor een nieuwThialf? Heel ambitieus, maar bete-kenisloos als provinciale statenanders besluit.

In december 2011 scharen GS

zich achter nieuwbouw, maar diktwee maanden later, op 22 febru-ari, beslist een meerderheid in destaten anders. Met 26 stemmenvoor en16 tegen kiest de provincia-le volksvertegenwoordiging voorvernieuwbouw van het Heeren-veense ijsstadion. Waarschijnlijkekosten: ongeveer €50 miljoen,waarvan de regio 40 procent moetopbrengen.

Daarmee is een van de twee pro-blemen waarmee Friesland bijnavier jaar lang omgriemde de werelduit. Eindelijk is er gekozen uit detwee varianten - nieuwbouw of

vernieuwbouw - die al die tijd alsgelijkwaardig zijn gepresenteerd.,,Nieuwbouw is nooit haalbaar ge-weest’’, zegt een betrokkene. ,,Hetwas een tunnelvisie, waarvan wemoesten loskomen. Nu was er eenreset.’’

Probleem twee is nog net zogroot als tevoren: de financieringis lang niet rond.

De in 2011 gevormde stuurgroepvan provinsje, gemeente en Thialfmoet het besluit verder uitwerken.Dat gebeurt onder leiding van deextern binnengevlogen kwartier-maker Gerben Eggink. Hij consul-

teert alle stakeholders van het be-oogde Thialf en ontwikkelt een va-riant waarvan de staten najaar 2012stijl achterover slaan.

VariantenZijn plan kost geen €50 miljoen,maar meer dan het dubbele: €106miljoen. Het omvat niet alleen devernieuwing van het huidige Thi-alf-complex, maar ook de aanlegvan een tweede schaatsbaan, dieuitsluitend bedoeld is voor top-sporters die willen trainen.

En zo liggen er alweer twee vari-anten op tafel: één of twee banen.

Een nieuw ijsstadion inHeerenveen. De dromenzijn groot en de mogelijk-heden eindeloos als Thialfin 2008 bovenaan deagenda komt. Vijf jaar latermoet de schop nog steedsde grond in. Hoe is hetzover gekomen? Een recon-structie in delen. Vandaagaflevering 6, de laatste,van een serie die tot standkwam na off-the-record-gesprekken met betrokke-nen. Deel vijf voorgaandedelen zijn te lezen op:www.lc.nl/thialf

Opnieuw ook openbaart zichhet verhaal van macht en tegen-macht. Gedeputeerde staten gaanvoor de volle mep, op voorwaardevan langjarige samenwerking metde KNSB, maar de staten bouwenop 19 december 2012 een rem in. Zijmaken de toptrainingsbaan optio-neel en verliezen zo de potentieelexclusieve steun van de KNSB.

De staten doen die dag nog iets.Ze maken de financiering rond.

,,We waren sikkeneurig gewor-den. We zagen dat de KNSB nietsbetaalt en dat het rijk niets betaalt,er lag geen schijntje van een toe-zegging. We hebben een geweldigelobby, maar het levert niets op’’,zegt een betrokkene.

Er is door heel wat mensen heelwat afgepleit. Denk aan oud-top-schaatsers als Rintje Ritsma, Anne-marie Thomas en Hilbert van derDuim, Friese bestuurders als com-missaris van de koning John Jorrit-sma en de gedeputeerden SjoerdGalema en Hans Konst, en Friesepommeranten als Loek Hermans,Doekle Terpstra, Henk Gemser enJoop Atsma.

Ook journalisten als Frits Wes-ter en Heinze Bakker bliezen zo nuen dan een partijtje mee. ,,We heb-ben zelfs geprobeerd Thialf in hetregeerakkoord te fietsen’’, meldteen zegsman. Alles zonder tast-baar resultaat. Een betrokkene:,,De lobby is mislukt.’’

DraaiGS verhogen de provinciale bijdra-ge voor het plan van €106 miljoentot €50 miljoen, €10 miljoen meerdan de provinsje aan nieuwbouwop de Noordplot bij het Abe Len-stra-stadion had willen geven.

De staten nemen het voorstelvan GS over, maar - macht en te-genmacht - geven er een draai aan.Een meerderheid van PvdA, CDA,FNP en Friese Koers bepaalt dat de€50 miljoen eerst aangewendmoet worden voor vernieuwbouwmet één baan.

Zo maken zij de financieringrond van het besluit dat tienmaanden eerder was genomen. Nuis ook probleem twee volledig op-gelost, Thialf zál vernieuwd wor-den. Een zegsman: ,,We vonden datwe nu zelf aan zet waren.’’

Klaar is de politiek nog niet nadie decembervergadering. Eerst isin juni 2013 nog een realisatiebe-sluit nodig. Gedeputeerde HansKonst, die dat moet voorbereiden,belooft de staten dat hij alles zaldoen om hun Thialf-ambities waar

te maken. ,,Jo meie my der op ôf-rekkenje.’’

Tevreden en zelfvoldaan - ,,eenoverheid die €50 miljoen geeftvoor een ijsbaan, dat is in ons landniet eerder vertoond!’’ - maken destaten zich op voor de feestdagen,in zalige onwetendheid van nieuwonheil dat al in de maak is.

Begin december heeft het pro-vinciebestuur een uitnodigingontvangen van NOC-NSF en deKNSB om op Papendal te komen.Op de 14de van die maand pratenbeide sportkoepels met drie po-tentiële toptrainingsbanen: Thialf(Heerenveen), Icedôme (Almere)en TranSportium (Zoetermeer).

Het wordt Thialf-directeur EelcoDerks en spin-in-web Gerben Eg-gink die dag akelig duidelijk dat desportkoepels afkoersen op eentender: Thialf moet in competitietreden met de plannen in Almereen Zoetermeer. Alle plannen wor-den even serieus genomen.

VerbaasdDe provinsje is verbaasd. Ligt erniet een brief van KNSB-presesDoekle Terpstra, getekend op 2 no-vember, dat de schaatsbond zichonder voorwaarden exclusief aanThialf wil verbinden? Fryslânmokt wat, moppert wat en haalt deschouders op.

De KNSB schaakt dat momentinderdaad op twee borden. Debond wekt verwachtingen in Al-mere en Zoetermeer, terwijl ookde Terpstra-brief op tafel ligt. Alsde Friese staten het tweebanen-plan omarmen, met bijkomstigevoorwaarden waaronder een voorbond acceptabele exploitatie, zitde KNSB aan Thialf vast.

Maar dat doen de staten op 19december niet. GrienLinks-staten-lid Retze van der Honing vraagt ge-

deputeerde Konst die dag indrin-gend wat de consequenties zullenzijn: zal de KNSB afhaken? Konstreageert dat de KNSB positief is,ook over de getrapte ambities vande staten.

Wel kan de KNSB volgens Konst,als elders in Nederland een tweedecomplex à la Thialf zou ontstaan,ook daar wedstrijden houden.Maar over de tender en het gesprekvan 14 december krijgen de statendie dag niets te horen, dat zalmaanden later pas gebeuren.

In januari valt het besluit datThialf meedoet aan de competitie.,,We hadden geen keus’’, zegt eenbetrokkene. Een maand later bepa-len alle betrokken partijen - desportkoepels en de drie initiatie-ven - hoe de procedure zal verlo-pen. Op 28 mei zal de uitslag pu-bliek worden.

Prominente provinciale be-stuurders weten zeker dat Fries-land niet kán verliezen. Drie argu-menten schragen dit geloof. Heteerste: als het bedrijfsleven nietwil investeren in een nieuw Thialf,dan ook niet in een ijsbaan elders.Het tweede: een mondiale topijs-baan is alleen haalbaar met over-heidssteun en er is maar één over-

Avenseare is hetnieuwe devies

heid die daar instapt: de provincieFryslân. En ten slotte: er is slechtsplaats voor één topijsbaan in onsland.

Daarom stelt PvdA-statenlidJornt Ozenga: ,,Thialf is it ienige re-alistyske plan en kin as ienichste taútfier brocht wurde.’’ Dit verklaartwaarom commissaris van de ko-ning John Jorritsma over de con-currenten kan zeggen: ,,Leuk datze meedoen, maar wij gaan ditwinnen.’’ En gedeputeerde Konstbelooft de staten dat Thialf uiter-lijk in mei de volle zegen zal krij-gen van KNSB en NOC-NSF. Icedô-me en TranSportium zijn immersloftkastelen?

Het rapport van de commissiedie Almere, Heerenveen en Zoeter-meer vergelijkt, lekt voortijdig uit.Op 20 mei, pinkstermaandag, ligthet op straat. Voor Thialf eenramp. Almere staat met stip opéén, Zoetermeer op twee en Hee-renveen op drie. Het provinciebe-stuur ontketent via de media eenoffensief dat tienduizenden men-sen in beweging zet.Ook voor de sportkoepels is heteen drama. Uit het rapport zoumoeten blijken dat de financieringvan het Icedôme haalbaar is, maarbewijzen ontbreken. Daarom kun-nen Ozenga, Jorritsma en Konstnog steeds gelijk krijgen met hunopvatting dat Thialf niet kán ver-liezen.

Het gemankeerde rapportbrengt de KNSB en NOC-NSF ertoede voorlopige gunning uit te stel-len en nader onderzoek aan tekondigen. De mannen van het Ice-dôme accepteren dit niet en stap-pen naar de rechter.

VaartDe Friese politiek wil de vaart er nuin houden. Op 26 juni 2013 besluiteen statenmeerderheid de aande-len in Thialf te kopen. De €50 mil-joen subsidie komt definitief be-schikbaar.

Wachten op de uitkomst van dejuridische procedures rond degunning? De meerderheid piekerter niet over: de provinsje staakt dezinloze strijd en daarmee krijgt hetIcedôme-consortium een half jaarde tijd om te laten zien dat de plan-nen in Almere ook echt haalbaaren realiseerbaar zijn.

Wie weet, is de gedachte in hetProvinsjehûs, snijdt Friesland deconcurrentie de pas af door de ver-bouw af te ronden voordat anderestadions zelfs maar in de steigerskomen te staan.

Avenseare is het nieuwe devies.En zo is het weer rond Thialf com-pleet omgeslagen na vijf jaar pra-ten, voorbereiden en plannen:,,Bouwe, blinder!’’

Rond is het verhaal daarmeenog niet. De Friese miljoenenbij-drage aan het ijsstadion behoeftnog goedkeuring van de EuropeseCommissie. Tot dan moeten de be-tonmolens en steigerplanken in dewerkplaatsen blijven. Maar op dedag dat dit verhaal in de krantstaat, loopt al wel de aanbeste-dingsprocedure. Als die klaar is(volgens planning 25 november)kan de schop eindelijk de grond in- indien Brussel er geen stokje voorsteekt – en moet het vernieuwdeThialf medio 2016 klaar zijn.

> Reageren? sneonsnein@lc.nlIJsstadion Thialf in Heerenveen-Zuid vanuit de lucht. Op de voorgrond de ijshockeyhal. Rechts van de 400-meterhal de tijdelijke indoor skeelerbaan met opblaasbare overkapping. FOTO ANP/CATRINUS VAN DER VEEN