Www.khk.be Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een...
50
www.khk.be www.khk.be Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms 25-01-2010
Transcript of Www.khk.be Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een...
www.khk.bewww.khk.be Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren
aan onze maatschappij?
Een budgetstandaard voor Vlaanderen
Bérénice Storms
25-01-2010
www.khk.be
SITUERING EN VERANTWOORDING
Inkomensbescherming in België:
Bovenwettelijke en privé-verzekeringen Sociale verzekeringen Minimale voorzieningen
Minimumuitkeringen sociale zekerheid Gewaarborgde minimuminkomens Individuele bijstand
Recht op maatschappelijke integratie (Leefloonwet)
Recht op maatschappelijke dienstverleningGeldelijke materiële hulpverleningNiet-geldelijke materiële hulpverlening Immateriële hulpverlening
www.khk.be
Gevolg:
Grote ongelijkheden tussen de verschillende OCMW’s
Lappendeken aan steunnormen
Recht op maatschappelijke dienstverlening: ruime en discretionaire opdracht
www.khk.be
Aanvullende steun
Vl Kempen
Cliëntsiuatie A (vrouw, relatiebreuk) 71,2 69,2Cliëntsiuatie B (koppel, ziektekosten) 76,5 80,8Cliëntsiuatie C (koppel + kinderen) 81,7 76,9Cliëntsiuatie D (asielzoeker) 55,6 46,2Cliëntsiuatie E (langdurig werkloze) 64,6 61,5Cliëntsiuatie F (vrouw, kachel) 62,4 65,4Cliëntsiuatie G (student, messenset) 64,2 80,8
Percentage van de OCMW’s dat aanvullende financiële steun verleent aan:
Bron: Van Mechelen, N., Bogaerts,K., 2008, aanvullende steun in Vlaamse OCMW’s, CSB-Berichten, juni 2008 Storms, B., 2008, Menselijke waardigheid en aanvullende steun in de Kempen, Geel: KHK
www.khk.be
Aanvullende steun: omvang
Minimum Maximum Mediaan
Cliënt A (vrouw, relatiebreuk) 615
1 084256
173195
Cliënt B (koppel, ziektekost) 1550
982426
190209
Cliënt C (koppel + kinderen) 1615
860612
235250
Cliënt D (asielzoeker) 616
1 2381132
249882/101
Cliënt E (langdurig werkloze) 415
515277
163192
Cliënt F (vrouw, kachel) 415
825256
150181
Cliënt G (student, messenset) 415
615284
135142
Bron: Van Mechelen, N., Bogaerts,K., 2008, aanvullende steun in Vlaamse OCMW’s, CSB-Berichten, juni 2008 Storms, B., 2008, Menselijke waardigheid en aanvullende steun in de Kempen, 2008, Geel: KHK
www.khk.bewww.khk.be
PROBLEEMSTELLING
Vraagstelling:
Hoeveel middelen heeft een gezin nodig om op een menswaardige manier te participeren in onze samenleving?
Doelstelling:
Richtnormen ontwikkelen voor het toetsen van leefsituaties aan de menselijke waardigheid.
www.khk.be
MAATSCHAPPELIJKE EN WETENSCHAPPELIJKE RELEVANTIE
Behoeften aan een algemeen normensysteem voor:
OCMW’s Arbeidsrechtbanken Collectieve schuldenregeling Vredegerechten …
Nood aan wetenschappelijke norm om uitspraken te doen over:
Omvang van de armoede Doeltreffendheid minimuminkomens-
bescherming
www.khk.be Maatschappelijke participatie: bijhoren & bijdragen
Sociale uitsluiting
Gezondheid:
• Gezonde voeding Geschikte kledingAdequate huisvesting Gezondheidszorg en persoonlijke verzorgingRust Ontspanning
Autonomie:
•Veilige kindertijd Betekenisvolle relatiesMobiliteit•Veiligheid
www.khk.be
Inhoud korven (aard, kwaliteit, hoeveelheid en prijs)
Drie criteria: Gezonde levensstijl mogelijk Autonome keuzes over invulling
maatschappelijke rollen Aanvaard door lage-
inkomensgezinnen
www.khk.be
17 typegezinnen Variërend naar gezinsomvang- en
samenstelling1. Alleenstaande vrouw2. Alleenstaande man3. Alleenstaande vrouw met één kind (jongen, 2 jaar)4. Alleenstaande vrouw met één kind (meisje, 4 jaar)5. Alleenstaande vrouw met één kind (jongen, 8 jaar)6. Alleenstaande vrouw met één kind (meisje, 15 jaar )7. Alleenstaande vrouw met twee kinderen (2 en 4 jaar)8. Alleenstaande vrouw met twee kinderen (4 en 8 jaar)9. Alleenstaande vrouw met twee kinderen (8 en 15 jaar)10. Koppel11. Koppel met één kind (jongen, 2 jaar)12. Koppel met één kind (meisje, 4 jaar)13. Koppel met één kind (jongen, 8 jaar)14. Koppel met één kind (meisje, 15 jaar )15. Koppel met twee kinderen (2 en 4 jaar)16. Koppel met twee kinderen (4 en 8 jaar)17. Koppel met twee kinderen (8 en 15 jaar)
www.khk.be
17 typegezinnenGeen variatie naar: Leeftijd: alle volwassenen op actieve
leeftijd Huisvesting: huurwoning (private of sociale
huisvestingsmarkt) in omgeving met voldoende voorzieningen en gemakkelijk bereikbaar met openbaar vervoer
Gezondheid: geen chronische ziekten of bijzondere ziektekosten
Activiteitsstatus volwassenen: langdurig werkloos
www.khk.be
Vuistregels:
Normatieve budgetten Maximale transparantie Flexibel aanpasbaar Lange termijnbudgetten
GEZONDE VOEDING
Criteria: Gezonde, evenwichtige en
gevarieerde voeding (Hoge gezondheidsraad, Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie)
voorkeur /middenweg: 5/2 Voorkeursproducten:
goedkoopste middenwegproducten:
zoveel mogelijk variatie, verantwoordbaar binnen een minimumbudget
Aanvaardbaar (focusgroups) Inclusief eet-en
bereidingsbenodigdheden
gezonde voeding
Gezonde voeding
www.khk.be
Geschikte kleding
Criteria:
Bescherming bieden tegen alle weersomstandigheden Casual kleding, multifunctioneel Identiteit verschaffen Nieuwe kleding Ondergoed: Hoge kwaliteitseisen aan schoenen en regenkleding Lage, maar geen bodemprijzen Levensduur: kinderen (1 jaar), volwasssenen (2 jaar) Zeeman, Wibra, C&A, JBC, Brantano
Inclusief: materiaal voor opbergen en onderhouden van kleding
Geschikte kleding
Geschikte kleding
www.khk.be
Persoonlijke verzorging en adequate gezondheidszorg
Achterliggende principes persoonlijke verzorging:
Handhaven gezondheid en bestrijden van infecties
Zelfrespect ( sociale exclusie)
Persoonlijke verzorging Handhygiëne Mondhygiëne Algemene hygiëne Cosmetica Voorbehoedsmiddelen
www.khk.be
Persoonlijke verzorging en adequate gezondheidszorg
Achterliggende principes gezondheidszorg: Budgetten voor “gezonde” personen Gebruik van medische zorgen wordt bepaald door:
- Behoefte- Neiging tot gebruik- Mogelijkheid tot gebruik Geen harde criteria: externe validering (Domus Medica) Gezondheidszorg:
Arts, geneesmiddelen (infectieziekten, traumata, psycho-sociaal welzijn, preventie)
Ziekenfondsbijdrage Hospitalisatieverzekering Zorgverzekering reële medische kosten!
www.khk.be
Adequate huisvesting Criteria (geoperationaliseerd m.b.v data van de
Woonsurvey 2005 door K. Heylen (HIVA)) : Kwaliteitsvolle woning:
Veiligheid en bescherming bieden Interne en externe bouwfysische kwaliteit Sanitair moet dagelijkse hygiëne toelaten
Comfortniveau: badkamer (bad of douche), toilet
Voldoende ruim Aantal slaapkamers: één voor ouders, één
per twee kinderen van hetzelfde geslacht Woonomgeving
Aanwezigheid van voorzieningen Woonzekerheid Een betaalbare prijs
Adequate huisvesting
www.khk.be
Adequate huisvesting Huisvestingskosten: illustratief Mediane huurprijs van kwaliteitsvolle woningen in
Vlaanderen Private huisvestingsmarkt (sociale
huisvestingsmarkt) Mediane verbruikerskosten in kwaliteitsvolle
woningen Overige huisvestingskosten
Onderhoud (poetsen, verven, behangen,…) Herstel
Hulpverlening: vertrekken van reële huisvestingskosten!
Adequate huisvesting
Veiligheid
Basisbankdienst Brandverzekering Familiale verzekering Preventie brandveiligheid
Veiligheid:veilig wonen
Rust en ontspanning
Uitgangspunten: Gezondheid
Recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing (art. 23 Belgische grondwet)
Participatiedecreet Steunpunt vakantieparticipatie
Rust en ontspanning: Bed en beddengoed Binnenlandse vakantie Deelname aan georganiseerde
(verenigingsleven) en niet- georganiseerde vrijetijdsaanbod
Tv, dvd, radio-cd
Veilige kindertijd
Criteria : Opgroeien in liefde en veiligheid Nieuwe ervaringen opdoen Lof, erkenning en positieve feedback Graduele uitbreiding verantwoordelijkheden
Concreet gemaakt o.b.v. Internationaal verdrag inzake de Rechten
van het Kind Vlaams Jeugdbeleidsplan Deskundigen jeugdbeleid en –zorg (Delphi)
Veilige kindertijd Concrete uitgaven:
Gezinsuitstap GSM tieners Verjaardagsfeestje voor klasgenootjes Bibliotheekabonnement Deelname aan georganiseerde
(verenigingsleven) en niet- georganiseerde vrijetijdsaanbod
Speelgoed Cultuurparticipatie Directe onderwijskosten Uit eten/afhaalmaaltijd Zakgeld
Onderhouden van relaties
Mensen zijn sociale wezens: Fundamentele behoefte aan verbondenheid:
identiteitsontwikkeling Wederkerige afhankelijkheid
Onderhouden van relaties Vrienden- en familiebezoek GSM, computer, internetaansluiting en
fototoestel Feesten Uit eten, afhaalmaaltijd Huisdieren Gezelligheid thuis Burgerverplichtingen
Mobiliteit Uitgangspunten: Mobiliteit noodzakelijk om verschillende maatschappelijke
rollen adequaat te kunnen vervullen Decreet basismobiliteit: 90% woonzones een
gegarandeerd aanbod openbaar vervoer
Mobiliteit: Fiets Busabonnement Rail Pass
TOTAAL BUDGET2151
1905
978
1403
1274
18741295
1554
1683
TOTAAL BUDGET met sociale voordelen en sociale huisvesting
1715
1457
1076
950
704
1482
10521210
1336
Kostprijs kind
Eenoudergezin Tweeoudergezin
Budgetstandaard (=100) en minimuminkomens
0%
50%
100%
150%
Alleen
st.
Eénou
der,
1 K, 4
j
Eénou
der,
1 K, 8
j
Eénou
der,
1 K, 1
5j
Eénou
der,
2K, 2
& 4
j
Eénou
der,
2K, 8
& 1
5j
Koppe
l
Koppe
l, 1
K, 4j
Koppe
l, 1
K, 8j
Koppe
l, 1
K, 15j
Koppe
l, 2K
, 2 &
4j
Koppe
l, 2K
, 8 &
15j
Leefloon Minimumloon Werkloosheid Invaliditeit
Bron: Cantillon, 2009
Noodzakelijk leefgeld en uitgekeerd leefgeld in het kader van schuldbemiddeling
www.khk.be
Besluit
Bugetstandaard: richtnorm voor beoordelen van individuele leefsituaties in functie van de menselijke waardigheid
Adequate armoedelijn?J a, menswaardig participeren
niet mogelijk met gezinsinkomen < budgetstandaard
Neen, in realiteit hebben gezinnen vaak meer nodig (hier: typegezinnen en normatieve budgetten)
www.khk.be
Besluit
Adequate hulpverlening:Menswaardig inkomen
Minimuminkomens zijn vandaag de dag ontoereikend
Aandacht voor individuele en maatschappelijke condities Competenties: motiveren en leren
budgetteren Toegankelijke sociale instituties
www.khk.be
Voor wie meer wil lezen:
• Storms, Van den Bosch, 2009, Wat heeft een gezin minimaal nodig? Een budgetstandaard voor Vlaanderen, Leuven:Acco
• www.menswaardiginkomen.be
www.khk.be
Wordt vervolgd:
• Uitbreiding budgetstandaard naar:– Wallonië en Brussel– Meer typegezinnen:
• Ouderen• Gezinnen met gezondheidsproblemen• Werkende gezinsleden• Nieuw samengestelde gezinnen• Gezinnen met kinderen in het hoger
onderwijs• Eigenaars
