Schulden afbouwen en menswaardig leven
51
Bérénice Storms Vormingssessie collectieve schuldenregeling oktober-november 2012 Schulden afbouwen en menswaardig leven
description
Bérénice Storms Vormingssessie collectieve schuldenregeling oktober-november 2012. Schulden afbouwen en menswaardig leven. Inhoud. Referentiebudgetten voor maatschappelijke participatie: Situering en verantwoording Maatschappelijke participatie Voorwaarden voor maatschappelijke participatie - PowerPoint PPT Presentation
Transcript of Schulden afbouwen en menswaardig leven
Bérénice Storms
Vormingssessie collectieve schuldenregeling oktober-november 2012
Schulden afbouwen en menswaardig leven
InhoudReferentiebudgetten voor maatschappelijke participatie:- Situering en verantwoording- Maatschappelijke participatie- Voorwaarden voor maatschappelijke participatie- Referentiebudgetten voor maatschappelijke participatie
- Achterliggend theoretisch kader?- Wat is minimaal nodig?- Ontwikkeld door experts en burgers- Voorbeeld referentiebudgetten- De hoogte van de referentiebudgetten
Referentiebudgetten en schuldhulpverlening- Referentiebudgetten herordend naar bestedingscategorieën- Referentiebudgetten en leefgelden- Kunnen alle schuldenaars menswaardig leven én schulden
afbetalen?
Situering en verantwoording: Hoeveel inkomen heeft een gezin minimaal nodig om volwaardig
aan de samenleving te kunnen deelnemen?
Behoeften aan referentiebudgetten voor het beoordelen van leefsituaties in functie van de menselijke waardigheid:
OCMW’s Arbeidsrechtbanken Collectieve schuldenregeling Vredegerechten …
Nood aan wetenschappelijke norm om uitspraken te doen over:
Omvang van de armoede Doeltreffendheid minimuminkomensbescherming
Sociale participatie
= Actief deelnemen en bijdragen aan de samenleving= Adequaat vervullen van sociale rollen verwachtingen verbonden aan sociale posities= erbij horen en bijdragen
Voorwaarden voor maatschappelijke participatie
Referentiebudgetten voor maatschappelijke participatie: achterliggend theoretisch kader
Referentiebudgetten: wat is minimaal nodig?
• Hét (absolute) minimum bestaat niet!• Noodzakelijk inkomen hangt af van noodzakelijke
uitgavenWorden bepaald door individuele en maatschappelijke
factoren• Twee extremen:
Een ondergrens: inkomen dat volstaat om volwaardig te participeren aan de maatschappij in vrij gunstige omstandigheden (voor gezonde, competente en goed geïnformeerde burgers)
Een inkomensniveau dat volstaat om volwaardig te participeren voor bijna alle burgers
Referentiebudgetten ontwikkeld vanuit een nauwe samenwerking tussen experts en burgers
• Rol van de experts: Universele behoeften vertalen naar concrete
korven van goederen en diensten Zo veel als mogelijk vertrekken vanuit een
normatief standpunt (≠ prescriptief!) ≠ reële budgetten = voorbeeldbudgetten, aanvaard door
burgers en politici Tonen de weg naar een inclusieve
samenleving Versterken van individuele
competenties Toegang verschaffen tot grondrechten
Referentiebudgetten ontwikkeld vanuit een nauwe samenwerking door experts en burgers
• Rol van burgers: Ondersteunen van experts bij het
vertalen van universele behoeften naar concrete korven van goederen en diensten
Aanvaardbaarheid garanderen Maken de experts realistische
veronderstellingen? Methode: Focus groups
Beter dan(survey of diepte-) interviews omwille van interessante interactiemogelijkheden tussen deelnemers
Voorbeeld: referentiebudgetten voor niet werkenden, die huren in de private sector en in goede gezondheid verkeren
(prijzen voor juni 2008*)
* 1.066 voor jan 2012
GEZONDE VOEDING
Criteria: Gezonde, evenwichtige en gevarieerde
voeding (Hoge gezondheidsraad, Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie)
voorkeur /middenweg: 5/2 Voorkeursproducten: goedkoopste middenwegproducten:
zoveel mogelijk variatie, verantwoordbaar binnen een minimumbudget
Aanvaardbaar (focusgroups) Inclusief eet-en bereidingsbenodigdheden
gezonde voeding
Gezonde voeding
Geschikte kleding
Criteria:
Bescherming bieden tegen alle weersomstandigheden Casual kleding, multifunctioneel Identiteit verschaffen Nieuwe kleding Ondergoed: Hoge kwaliteitseisen aan schoenen en regenkleding Lage, maar geen bodemprijzen Levensduur: kinderen (1 jaar), volwasssenen (2 jaar) Zeeman, Wibra, C&A, JBC, Brantano
Inclusief: materiaal voor opbergen en onderhouden van kleding
Geschikte kleding
Geschikte kleding
Persoonlijke verzorging en adequate gezondheidszorg
Achterliggende principes persoonlijke verzorging: Handhaven gezondheid en bestrijden van infecties Zelfrespect ( sociale exclusie)
Persoonlijke verzorging Handhygiëne Mondhygiëne Algemene hygiëne Cosmetica Voorbehoedsmiddelen
Persoonlijke verzorging en adequate gezondheidszorg
Achterliggende principes gezondheidszorg: Budgetten voor “gezonde” personen Gebruik van medische zorgen wordt bepaald door:
- Behoefte- Neiging tot gebruik- Mogelijkheid tot gebruik Geen harde criteria: externe validering (Domus Medica)
Gezondheidszorg: Arts, geneesmiddelen (infectieziekten, traumata, psycho-sociaal welzijn,
preventie) Ziekenfondsbijdrage Hospitalisatieverzekering Zorgverzekering reële medische kosten!
Adequate huisvesting Criteria (geoperationaliseerd m.b.v data van de Woonsurvey 2005
door K. Heylen (HIVA)) : Kwaliteitsvolle woning:
Veiligheid en bescherming bieden Interne en externe bouwfysische kwaliteit Sanitair moet dagelijkse hygiëne toelaten
Comfortniveau: badkamer (bad of douche), toilet Voldoende ruim
Aantal slaapkamers: één voor ouders, één per twee kinderen van hetzelfde geslacht
Woonomgeving Aanwezigheid van voorzieningen
Woonzekerheid Een betaalbare prijs
Adequate huisvesting
Adequate huisvesting Huisvestingskosten: illustratief Mediane huurprijs van kwaliteitsvolle woningen in
Vlaanderen Private huisvestingsmarkt (sociale huisvestingsmarkt)
Mediane verbruikerskosten in kwaliteitsvolle woningen Overige huisvestingskosten
Onderhoud (poetsen, verven, behangen,…) Herstel
Hulpverlening: vertrekken van reële huisvestingskosten!
Adequate huisvesting
Veiligheid
Basisbankdienst Brandverzekering Familiale verzekering Preventie brandveiligheid
Veiligheid:veilig wonen
Rust en ontspanning
Uitgangspunten: Gezondheid Recht op culturele en maatschappelijke
ontplooiing (art. 23 Belgische grondwet) Participatiedecreet Steunpunt vakantieparticipatie
Rust en ontspanning: Bed en beddengoed Binnenlandse vakantie Deelname aan georganiseerde
(verenigingsleven) en niet- georganiseerde vrijetijdsaanbod
Tv, dvd, radio-cd
Veilige kindertijd
Criteria : Opgroeien in liefde en veiligheid Nieuwe ervaringen opdoen Lof, erkenning en positieve feedback Graduele uitbreiding verantwoordelijkheden
Concreet gemaakt o.b.v. Internationaal verdrag inzake de Rechten van
het Kind Vlaams Jeugdbeleidsplan Deskundigen jeugdbeleid en –zorg (Delphi)
Veilige kindertijd Concrete uitgaven:
Gezinsuitstap GSM tieners Verjaardagsfeestje voor klasgenootjes Bibliotheekabonnement Deelname aan georganiseerde
(verenigingsleven) en niet- georganiseerde vrijetijdsaanbod
Speelgoed Cultuurparticipatie Directe onderwijskosten Uit eten/afhaalmaaltijd Zakgeld
Onderhouden van relaties
Mensen zijn sociale wezens: Fundamentele behoefte aan verbondenheid:
identiteitsontwikkeling Wederkerige afhankelijkheid
Onderhouden van relaties Vrienden- en familiebezoek GSM, computer, internetaansluiting en
fototoestel Feesten Uit eten, afhaalmaaltijd Huisdieren Gezelligheid thuis Burgerverplichtingen
Mobiliteit Uitgangspunten:
Mobiliteit noodzakelijk om verschillende maatschappelijke rollen adequaat te kunnen vervullen
Decreet basismobiliteit: 90% woonzones een gegarandeerd aanbod openbaar vervoer
Mobiliteit: Fiets Busabonnement Rail Pass
De hoogte van de referentiebudgetten 1/2012
Alleenstaande werkende vrouw met één kind(8j), in
goede gezondheid, huurder in private sector
Alleenstaande niet werkende vrouw in goede gezondheid,
huurder in private sector
Vlaanderen Wallonië Brussel Vlaanderen Wallonië Brussel Gezonde voeding 286 286 286 152 152 152
Kleding 115 115 115 47 47 47 Huisvesting 762 711 817 588 642 696 Gezondheid en verzorging 73 72 72 50 48 48 Veilige kindertijd 196 164 164 0 0 0 Rust en ontspanning 80 80 80 49 49 49 Veiligheid 22 22 22 20 20 20 Onderhouden van relaties 100 116 98 93 99 90 Mobiliteit 34 27 47 30 28 48 Niet afgeschreven electro 9 9 9 8 8 8 TOTAAL 1678 1609 1706 1035 1088 1152
De hoogte van de referentiebudgetten 1/2012 Referentiebudgetten 2012
Niet werkend werkend
Referentie-budget, niet
werkend, huurder
prive sector
Referentie-budget, niet
werkend, huurder sociale sector
Referentie-budget,
werkend, huurder
prive sector
Referentie-budget,
werkend, huurder sociale sector
Alleenstaande vrouw 1035 804 1073 841Alleenstaande man 1039 808 1074 843vrouw+kind (j, 2 jaar) 1370 1097 1535 1262vrouw+kind (m,4jaar) 1396 1123 1566 1293vrouw+kind (j, 8 jaar) 1506 1232 1678 1404vrouw+kind (m,15 jaar) 1649 1376 1687 1414vrouw + kinderen (2, 4 jaar) 1548 1258 1787 1496vrouw + kinderen (4, 8 jaar) 1685 1394 1922 1631vrouw + kinderen (8, 15 jaar) 1997 1646 2167 1816koppel 1388 1216 1459 1288koppel + kind (j, 2 jaar) 1658 1385 1730 1457koppel + kind (m,4jaar) 1693 1420 1765 1492koppel + kind (j, 8 jaar) 1793 1520 1866 1592koppel + kind (m,15 jaar) 1940 1667 2012 1739koppel + kinderen (2, 4 jaar) 1838 1547 1910 1619koppel + kinderen (4, 8 jaar) 1965 1674 2038 1747koppel + kinderen (8, 15 jaar) 2283 1932 2356 2005alleenstaande oudere, niet zorgbehoevend 1016 782bejaard koppel, niet zorgbehoevend 1395 1221alleenstaande oudere, zorgbehoevend 1160 933bejaard koppel, zorgbehoevend 1672 1509
Referentiebudgetten en schuldhulpverlening
Alleenstaande vrouw
vrouw+kind (j, 2 jaar)
vrouw+kind (j, 8 jaar)
vrouw + kinderen (2, 4 jaar)
vrouw + kinderen (8, 15 jaar)
koppel + kind (j, 2 jaar)
koppel + kind (j, 8 jaar)
koppel + kinderen (2, 4 jaar)
koppel + kinderen (8, 15 jaar)
0 500 1000 1500 2000 2500649649
828828828828833833896
726843843843843846846908
319322
463493
599738
628765
1010581
7227618611004
8921024
1275
6868
7875
7982
8787
9181
9489
8993
10095
100
vaste kosten leefgelden reserveringsuitgaven
Noodzakelijk inkomen en uitgekeerd leefgeld in het kader van schuldbemiddeling
all
vrouwall
manall+ ki
2all+ ki
8all+ ki
15all+ ki
2,4all+ ki 8,15 kop
kop+ki 2
kop+ki 8
kop+ ki 15
kop+ 2,4
kop+8,15
TOTAAL Leefgeld 319 322 463 599 738 628 1010 581 722 861 1004 892 1275TOTAAL Spaargeld vervanging consumptiegoederen 68 68 78 79 82 87 91 81 94 89 93 100 100
TOTAAL NOODZAKELIJK INKOMEN 386 390 542 677 820 715 1102 662 815 950 1097 992 1375
Noodzakelijk inkomen na betaling vaste kosten(referentiebudgetten, 2012)
Cumulatief % dossiers naar toegekend maandelijks leefgeld (VCS, 2009)
0-100 0-200 0-300 0-400 0-500 0-750 0-1000Alleenstaand 10 19 50 79 93 99 100Eenoudergezin 4 6 19 37 64 89 100Koppel 3 6 14 27 58 90 96Koppel met kinderen 7 13 33 52 70 87 96
Belgische referentiebudgetten en minimuminkomens, 2012. Kunnen alle gezinnnen schulden afbetalen en een menswaardig leven leiden?
Belgische referentiebudgetten en minimum-inkomens, 2012. Kunnen alle gezinnnen schulden afbetalen en een menswaardig leven leiden?
Allee
nstaan
de vro
uw
Allee
nstaan
de man
vrouw
+kind (
j, 2 ja
ar)
vrouw
+kind (
m,4jaar
)
vrouw
+kind (
j, 8 ja
ar)
vrouw
+kind (
m,15 jaa
r)
vrouw
+ kind
eren (
2, 4 ja
ar)
vrouw
+ kinde
ren (4
, 8 jaa
r)
vrouw
+ kinde
ren (8
, 15 j
aar)
koppel
koppel
+ kind
(j, 2
jaar)
koppel
+ kind
(m,4j
aar)
koppel
+ kind
(j, 8
jaar)
koppel
+ kind
(m,15
jaar)
koppel
+ kind
eren (
2, 4 ja
ar)
koppel
+ kind
eren (
4, 8 ja
ar)
koppel
+ kind
eren (
8, 15
jaar)
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
Referentiebudget, niet werkend, huurder prive sectorReferentiebudget, niet werkend, huurder sociale sectorReferentiebudget, niet werkend, huurder prive sector, chronische ziekteReferentiebudget, niet werkend, huurder sociale sector, chronische ziekteminimum invaliditeitsuitkering
Belgische referentiebudgetten en minimum-inkomens, 2012. Kunnen alle gezinnnen schulden afbetalen en een menswaardig leven leiden?
Belgische referentiebudgetten en minimuminkomens, 2012. Kunnen alle gezinnnen schulden afbetalen en een menswaardig leven leiden?
- Belgische minimuminkomens zijn onvoldoende adequaat zijn om alle burgers een menswaardig inkomen te garanderen.
- Vooral de hoge huisvestingskosten zorgen ervoor dat heel wat minimuminkomens, zowel uit sociale zekerheid als uit arbeid, niet volstaan om alle noodzakelijke uitgaven te kunnen bekostigen.
- De situatie is gunstiger voor gezinnen met beperkte huisvestingskosten.
- Evenwel volstaan voor heel wat gezinstypes de laagste inkomens (leefloon en minimum werkloosheidsuitkeringen) ook niet wanneer ze zich in deze relatief gunstige woonsituatie bevinden.
- Meer in het bijzonder zijn de tekorten aanzienlijk voor gezinnen met kinderen en nemen deze toe met de leeftijd van de kinderen en met het aantal kinderen in het gezin.
Belgische referentiebudgetten en minimuminkomens, 2012. Kunnen alle gezinnnen schulden afbetalen en een menswaardig leven leiden?
BRON: NBB, Centrale voor kredieten aan particulieren (2012) Statistieken
2007-02 2008-02 2009-02 2010-02 2011-02 2012-02
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
58 563 65 430
71 137
79 483
88 430 96 035
Totaal aantal toelaatbare aanvragen CSR
36,9% ≠ kredietschulden, maar medische, huur- en fiscale
schulden,…
Kunnen alle gezinnnen schulden afbetalen en een menswaardig leven leiden?
REMI, berekent referentiebudgetten voor een menswaardig inkomen op maat
- Online webapplicatie- referentie-budgetten op maat van
iedere cliëntsituatie- Output: een haalbaar budget-overzicht
van noodzakelijke:- vaste kosten- leefkosten- reserveringsuitgaven
- Verschaft inzicht in welke inspanningen door de cliënt en het OCMW kunnen geleverd worden met het oog op het garanderen van een menswaardig inkomen
