Workshop 3 Openbaarheid van overheidsinformatie 6 oktober 2016

Annemarie Drahmann

1. Actuele ontwikkelingen Wet openbaarheid van bestuur (Wob)

2. Wet voorkoming misbruik Wob

3. Wet open overheid (Woo)

Inhoudsopgave

1. Op wie is de Wob van toepassing?

2. Welke informatie moet verstrekt worden?

3. Uitzonderingsgronden

4. Formele vereisten

Actuele ontwikkelingen Wob

Artikel 3 lid 1 Wob:

“Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in

documenten over een bestuurlijke aangelegenheid richten tot een

bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een

bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf.”

Actuele ontwikkelingen Wob: Op wie is de Wob van toepassing?

De Wob is van toepassing op:

• Bestuursorganen

• Sinds september 2014 nieuwe jurisprudentielijn

• Bedrijf, instelling of dienst ‘werkzaam onder de verantwoordelijkheid

van een bestuursorgaan’

• ABRvS 14 mei 2014, ECLI:NL:RVS:2014:1723 (ProRail)

• ABRvS 1 juni 2016, AB 2016/254 (Stichting De Wending en stichting

BuitenRuimte voor Contact)

• Bepalend is in welke mate het bestuursorgaan opdrachten of

aanwijzingen kan geven en/of in hoeverre het bedrijf zich dient te richten

naar de opdrachten of aanwijzingen van het bestuursorgaan.

Actuele ontwikkelingen Wob: Op wie is de Wob van toepassing?

Artikel 3 lid 1 Wob:

“Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in

documenten over een bestuurlijke aangelegenheid richten tot een

bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een

bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf.”

Artikel 1, sub a Wob:

document: een bij een bestuursorgaan berustend schriftelijk stuk of

ander materiaal dat gegevens bevat

Actuele ontwikkelingen Wob: Welke informatie moet verstrekt worden?

• Wat is een bestuurlijke aangelegenheid?

• De term "bestuurlijk" moet bij de toepassing van de Wob ruim

worden opgevat en deze heeft betrekking op het openbaar

bestuur in al zijn facetten.

• Wat is een document?

• elektronisch vastgelegde gegevens zijn ook “documenten”

meta-gegevens vallen ook onder de Wob

Actuele ontwikkelingen Wob: Welke informatie moet verstrekt worden?

Artikel 10 Wob: Uitzonderingsgronden:

• Absolute weigeringsgronden:

• Vertrouwelijke bedrijfs- en fabricagegegevens

• Relatieve weigeringsgronden:

• Economische en financiële belangen van bestuursorganen:

onderhandelingspositie grondexploitatieovereenkomst

Actuele ontwikkelingen Wob: Uitzonderingsgronden

Artikel 11 Wob: extra uitzonderingsgrond:

• Stukken opgesteld ten behoeve van intern beraad

• Stukken van derden – waaronder advocaten – kunnen stukken t.b.v. intern

beraad zijn

Omvang van het geding:

• Stel dat een bestuursorgaan twee uitzonderingsgronden aan zijn besluit ten

grondslag legt. Het bezwaar richt zich tegen slechts één grond. Kan in

beroep ter zitting alsnog de andere weigeringsgrond worden bestreden?

• Tip voor bestuursorganen: benoem in de beslissing op bezwaar alle

relevante uitzonderingsgronden. Alleen dan kan een eiser/appellant worden

tegengeworpen dat hij niet tijdig is opgekomen tegen bepaalde

uitzonderingsgronden

Actuele ontwikkelingen Wob: Uitzonderingsgronden

Een Wob-verzoek is vormvrij:

• Een bestuursorgaan kan een formulier vaststellen,

maar

• Een Wob-verzoek mag niet buiten behandeling worden gelaten

vanwege het niet gebruiken van een voorgeschreven formulier

ABRvS 17 augustus 2016, ECLI:NL:RVS:2016:2273

Actuele ontwikkelingen Wob: formele vereisten

• Artikel 7:4, tweede lid, van de Awb legt het bestuursorgaan de

plicht op het bezwaarschrift en alle op de zaak betrekking

hebbende stukken voorafgaand aan het horen ter inzage te

leggen.

• Voor het opvragen van stukken om de gronden van bezwaar te

formuleren is de Wob niet de geëigende grondslag

• Misbruik van recht als er aanwijzingen zijn dat het een bewuste

keuze is geweest het informatieverzoek op de Wob te baseren.

ABRvS 8 juni 2016, ECLI:NL:RVS:2016:1587

Actuele ontwikkelingen Wob: verhouding tot bezwaarschriftenprocedure

• Probleem:

• bestuursorgaan verbeurt dwangsom bij niet tijdig beschikken;

• misbruik regeling door ingewikkelde/omvangrijke of verdekte Wob-

verzoeken;

• Oplossing:

• Op 1 oktober a.s. is de Wet voorkoming misbruik Wob in werking

getreden:

• dwangsomregeling niet van toepassing op Wob-verzoeken

• wel nog mogelijk: bezwaar en beroep wegens niet tijdig

beslissen

Wet voorkoming misbruik Wob

• Opvolger van de Wob

• Initiatiefwetsvoorstel GroenLinks en D66

• Wetsvoorstel ingediend in juli 2012

• Aangenomen door de Tweede Kamer op 19 april 2016

• Behandeling in Eerste Kamer uitgesteld totdat de resultaten van

de impactanalyse bekend zijn

• Veel kritiek, o.a. van de VNG

Wet open overheid (Woo)

• Uitgangspunt:

• “recht op toegang” en “algemeen belang van openbaarheid van publieke

informatie voor de democratische samenleving”.

• Belangrijkste verschillen ten opzichte van de Wob:

• Meer aandacht voor actieve openbaarmaking

• bestuursorganen moeten een elektronisch register bijhouden

• Bredere reikwijdte

• semi-overheden kunnen bij AMvB worden aangewezen

• Wijziging uitzonderingsgronden

• ‘Bedrijfs-en fabricagegegevens’ wordt relatieve weigeringsgrond

• ‘Onevenredige benadeling’ (restgrond) vervalt

Wet open overheid (Woo)

• Wanneer is een stichting een bestuursorgaan? De Raad van State verduidelijkt haar

rechtspraak.

• Actualiteiten Wet openbaarheid van bestuur: metagegevens vallen onder de Wob

• Een Wob-verzoek mag niet buiten behandeling worden gelaten vanwege het niet gebruiken

van een voorgeschreven formulier

• Wetsvoorstel Voorkoming misbruik Wob treedt in werking op 1 oktober 2016

• Van Wob naar Woo: een overzicht van de belangrijkste wijzigingen

• Beslissing op bezwaar afwijzing Wob-verzoek moet expliciet alle afwijzingsgronden

bevatten

• Semipublieke instellingen en aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad een verkenning

• In hoeverre is de Wob van toepassing op privaatrechtelijke rechtspersonen?

Meer weten?

Meer weten?

Volg ons op

www.stibbeblog.nl

Annemarie Drahmann

T +31 20 546 06 04

annemarie.drahmann@stibbe.com

http://www.stibbe.com/en/people/a/an

nemarie-drahmann

St ibbe .com

Bedankt