WIST-JE-DAT?… DE OPDRACHTEN€¦ · EGH AW leerlingenboekje.indd 4 t boekje tijdens de invasie in...
4
Je leert over de Atlantikwall. De Atlantikwall hoort bij het verhaal van de Tweede Wereld- oorlog in Nederland. Het is een ‘muur’ tussen land en zee. Niet een dikke muur van steen, maar een rij van bunkers, versperringen, mijnenvelden, tankmuren, aarden wallen, loopgraven, kanonnen en geweren. De verde- digingsmuur werd in de Tweede Wereldoorlog in opdracht van Nazi-Duitsland gebouwd om aanvallen vanaf zee tegen te houden. Bunkers aan de kust van Zuid-Holland zijn overblijfselen van de Atlantikwall. Ze liggen vaak verborgen in het landschap. Zo zijn rare bulten in de duinen vaak bunkers. Direct na de oorlog is men gestart met het weghalen van de ‘muur’. Het opruimen van betonnen bunkers is echter een heel karwei en zou de natuur kunnen beschadigen. Daarom: zand erover! Nu worden sommige bunkers weer opgegraven om deze sporen van de oorlog te laten zien en te bewaren. Waarom zouden we de bunkers willen bewaren voor later? Geef drie redenen. 2 WIST-JE-DAT?… • de Duitsers op 10 mei 1940 ons land binnenvielen en dat zij op 14 mei Rotterdam bombardeerden? Hierna gaf Nederland zich over. • de Tweede Wereldoorlog in Nederland duurde van 1940 tot 1945? • de Atlantikwall is aangelegd op bevel van Hitler om een aanval vanaf zee vanuit het westen tegen te gaan? Zo wilde hij voor- komen dat de door Duitsland bezette gebieden werden bevrijd. • de Atlantikwall 5200 km lang is en langs de kust liep van de Noord- kaap in Noorwegen tot aan de grens tussen Frankrijk en Spanje? • een bunker in korte tijd gebouwd kon worden? De Duitsers hadden er een soort kant-en-klaar bouwpakket van gemaakt. • ook Nederlanders soms verplicht werden mee te bouwen? • 300.000 mensen langs de kust in Nederland moesten verhuizen omdat hun huis werd gesloopt om ruimte te maken voor de Atlantikwall? • het strand en de duinen verboden terrein waren? • soldaten in de oorlog bij deze bunkers moesten leven? Ze hielden zich bezig met bijvoorbeeld: wachtlopen, oefenen, kaartspelletjes spelen en brieven schrijven. • soms ook jonge soldaten van 15 en 16 jaar in de bunkers zaten? • tijdens de invasie in Normandië (Frankrijk) op D-Day de Atlantikwall is doorbroken door de geallieerden? • D-Day een veelgebruikte term is die aangaf dat de geallieerden de aanval op Duitsland gingen inzetten? (De echte codenaam was Operation Overloard, maar D-Day is als begrip blijven hangen). • dit het begin was van de bevrijding? • veel bunkers tegenwoordig door vleermuizen gebruikt worden als overwinteringsplaats? 3 Frisse lucht. Check: Is hier frisse lucht? Wat is de temperatuur? Zie je daglicht? Hoe werd de luchtverversing geregeld? Hoe zouden ze voor licht hebben gezorgd? Hoe werd het hier verwarmd? Gevolgen. Welke gevolgen heeft het bouwen van de Atlantikwall op deze plek gehad? Vraag het aan de rondleider. Noem twee gevolgen voor de bewoners. Noem twee gevolgen voor de natuur. Kun je deze gevolgen nog zien? 8 9 10 Welke vredesboodschap laat je hier achter? 10 11
Transcript of WIST-JE-DAT?… DE OPDRACHTEN€¦ · EGH AW leerlingenboekje.indd 4 t boekje tijdens de invasie in...
Je leert over de Atlantikw
all. De A
tlantikwall
hoort bij het verhaal van de Tweede W
ereld-oorlog in N
ederland. Het is een ‘m
uur’ tussen land en zee. N
iet een dikke muur van steen,
maar een rij van bunkers, versperringen,
mijnenvelden, tankm
uren, aarden wallen,
loopgraven, kanonnen en geweren. D
e verde-digingsm
uur werd in de Tw
eede Wereldoorlog
in opdracht van Nazi-D
uitsland gebouwd om
aanvallen vanaf zee tegen te houden.
Bunkers aan de kust van Zuid-H
olland zijn overblijfselen van de A
tlantikwall. Ze liggen vaak verborgen in het landschap.
Zo zijn rare bulten in de duinen vaak bunkers. D
irect na de oorlog is men gestart m
et het weghalen van de
‘muur’. H
et opruimen van betonnen bunkers is echter een heel
karwei en zou de natuur kunnen beschadigen. D
aarom: zand
erover! Nu w
orden somm
ige bunkers weer opgegraven om
deze sporen van de oorlog te laten zien en te bew
aren.
Waarom
zouden we de bunkers w
illen bewaren voor later?
Geef drie redenen.
2
EGH
AW leerlingenboekje.indd 2
11-12-15 16:53
WIS
T-J
E-D
AT
?…
• de
Dui
tser
s op
10
mei
194
0 o
ns la
nd b
inne
nvie
len
en d
at z
ij op
14 m
ei R
otte
rdam
bom
bard
eerd
en?
Hie
rna
gaf N
eder
land
zic
h ov
er.
• de
Tw
eede
Wer
eldo
orlo
g in
Ned
erla
nd d
uurd
e va
n 19
40 to
t 19
45?
• de
Atl
anti
kwal
l is
aang
eleg
d op
bev
el v
an H
itle
r om
een
aan
val
vana
f zee
van
uit
het w
este
n te
gen
te g
aan?
Zo
wild
e hi
j voo
r-
kom
en d
at d
e do
or D
uits
land
bez
ette
geb
iede
n w
erde
n be
vrijd
.
• de
Atl
anti
kwal
l 520
0 km
lang
is e
n la
ngs
de k
ust l
iep
van
de N
oord
-
kaap
in N
oorw
egen
tot
aan
de
gren
s tu
ssen
Fra
nkri
jk e
n Sp
anje
?
• ee
n bu
nker
in k
orte
tijd
geb
ouw
d ko
n w
orde
n? D
e D
uits
ers
hadd
en e
r een
soo
rt k
ant-
en-k
laar
bou
wpa
kket
van
gem
aakt
.
• oo
k N
eder
land
ers
som
s ve
rplic
ht w
erde
n m
ee t
e bo
uwen
?
• 30
0.0
00
men
sen
lang
s de
kus
t in
Ned
erla
nd m
oest
en v
erhu
izen
omda
t hu
n hu
is w
erd
gesl
oopt
om
ruim
te t
e m
aken
voo
r de
Atl
anti
kwal
l?
• he
t st
rand
en
de d
uine
n ve
rbod
en t
erre
in w
aren
?
• so
ldat
en in
de
oorl
og b
ij de
ze b
unke
rs m
oest
en le
ven?
Ze
hiel
den
zich
bez
ig m
et b
ijvoo
rbee
ld: w
acht
lope
n, o
efen
en, k
aart
spel
letj
es
spel
en e
n br
ieve
n sc
hrijv
en.
• so
ms
ook
jong
e so
ldat
en v
an 1
5 en
16
jaar
in d
e bu
nker
s za
ten?
• ti
jden
s de
inva
sie
in N
orm
andi
ë (F
rank
rijk
) op
D-D
ay d
e
Atl
anti
kwal
l is
door
brok
en d
oor d
e ge
allie
erde
n?
• D
-Day
een
vee
lgeb
ruik
te t
erm
is d
ie a
anga
f dat
de
geal
lieer
den
de a
anva
l op
Dui
tsla
nd g
inge
n in
zett
en?
(De
echt
e co
dena
am w
as
Ope
rati
on O
verl
oard
, maa
r D-D
ay is
als
beg
rip
blijv
en h
ange
n).
• di
t he
t be
gin
was
van
de
bevr
ijdin
g?
• ve
el b
unke
rs t
egen
woo
rdig
doo
r vle
erm
uize
n ge
brui
kt w
orde
n
als
over
win
teri
ngsp
laat
s?3
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
3
11-1
2-15
16
:53
DE
OP
DR
AC
HT
EN
Ik zie ik zie wat jij niet ziet. K
ijk om je heen. W
elke overblijfselen van de A
tlantikwall herken je hier?
Zijn deze overblijfselen goed te zien of zijn ze verborgen? O
p welke m
anier zijn ze verborgen?
Maak hiernaast een tekening van w
at jou opvalt.D
oe met je groepje het spelletje Ik zie ik zie w
at jij niet ziet.
1
4
EGH
AW leerlingenboekje.indd 4
11-12-15 16:53
Toen en nu. Zoek en bekijk de foto uit de periode dat de A
tlantikwall
in gebruik was. G
a naar de plek waar de foto toen is
gemaakt. N
oem drie verschillen en drie overeenkom
sten m
et de situatie nu. Maak een foto.
Voorwerpen uit de Tw
eede Wereldoorlog.
Welke voorw
erpen vind je hier uit de oorlog? Waarvoor
werden die gebruikt? Van w
ie is het geweest?
67
9
EGH
AW leerlingenboekje.indd 9
11-12-15 16:53
Fris
se lu
cht.
C
heck
: Is
hier
fris
se lu
cht?
Wat
is d
e te
mpe
ratu
ur?
Zi
e je
dag
licht
? H
oe w
erd
de lu
chtv
erve
rsin
g ge
rege
ld?
Hoe
zou
den
ze v
oor l
icht
heb
ben
gezo
rgd?
H
oe w
erd
het
hier
ver
war
md?
Gev
olge
n.W
elke
gev
olge
n he
eft
het
bouw
en v
an d
e A
tlan
tikw
all o
p de
ze p
lek
geha
d? V
raag
het
aan
de
rond
leid
er.
Noe
m t
wee
gev
olge
n vo
or d
e be
won
ers.
Noe
m t
wee
ge
volg
en v
oor d
e na
tuur
. K
un je
dez
e ge
volg
en n
og z
ien?
8 9
10
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
10
11-1
2-15
16
:53
Welke vredesboodschap laat je hier achter?
10
11
EGH
AW leerlingenboekje.indd 11
11-12-15 16:53
DE
VERBORGEN
GR
EN
SAt
lant
ikw
all
Opd
rach
tenb
oekj
e
Naa
m
Gro
ep
D
atum
Dat
is
ja
ar n
a de
bev
rijd
ing
en h
et
eind
e va
n de
Tw
eede
Wer
eld-
oo
rlog
in N
eder
land
.
Vouw
di
t boe
kje
in
elk
aar!
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
1
11-1
2-15
16
:53
WIS
T-J
E-D
AT
?…
• de
Dui
tser
s op
10
mei
194
0 o
ns la
nd b
inne
nvie
len
en d
at z
ij op
14 m
ei R
otte
rdam
bom
bard
eerd
en?
Hie
rna
gaf N
eder
land
zic
h ov
er.
• de
Tw
eede
Wer
eldo
orlo
g in
Ned
erla
nd d
uurd
e va
n 19
40 to
t 19
45?
• de
Atl
anti
kwal
l is
aang
eleg
d op
bev
el v
an H
itle
r om
een
aan
val
vana
f zee
van
uit
het w
este
n te
gen
te g
aan?
Zo
wild
e hi
j voo
r-
kom
en d
at d
e do
or D
uits
land
bez
ette
geb
iede
n w
erde
n be
vrijd
.
• de
Atl
anti
kwal
l 520
0 km
lang
is e
n la
ngs
de k
ust l
iep
van
de N
oord
-
kaap
in N
oorw
egen
tot
aan
de
gren
s tu
ssen
Fra
nkri
jk e
n Sp
anje
?
• ee
n bu
nker
in k
orte
tijd
geb
ouw
d ko
n w
orde
n? D
e D
uits
ers
hadd
en e
r een
soo
rt k
ant-
en-k
laar
bou
wpa
kket
van
gem
aakt
.
• oo
k N
eder
land
ers
som
s ve
rplic
ht w
erde
n m
ee t
e bo
uwen
?
• 30
0.0
00
men
sen
lang
s de
kus
t in
Ned
erla
nd m
oest
en v
erhu
izen
omda
t hu
n hu
is w
erd
gesl
oopt
om
ruim
te t
e m
aken
voo
r de
Atl
anti
kwal
l?
• he
t st
rand
en
de d
uine
n ve
rbod
en t
erre
in w
aren
?
• so
ldat
en in
de
oorl
og b
ij de
ze b
unke
rs m
oest
en le
ven?
Ze
hiel
den
zich
bez
ig m
et b
ijvoo
rbee
ld: w
acht
lope
n, o
efen
en, k
aart
spel
letj
es
spel
en e
n br
ieve
n sc
hrijv
en.
• so
ms
ook
jong
e so
ldat
en v
an 1
5 en
16
jaar
in d
e bu
nker
s za
ten?
• ti
jden
s de
inva
sie
in N
orm
andi
ë (F
rank
rijk
) op
D-D
ay d
e
Atl
anti
kwal
l is
door
brok
en d
oor d
e ge
allie
erde
n?
• D
-Day
een
vee
lgeb
ruik
te t
erm
is d
ie a
anga
f dat
de
geal
lieer
den
de a
anva
l op
Dui
tsla
nd g
inge
n in
zett
en?
(De
echt
e co
dena
am w
as
Ope
rati
on O
verl
oard
, maa
r D-D
ay is
als
beg
rip
blijv
en h
ange
n).
• di
t he
t be
gin
was
van
de
bevr
ijdin
g?
• ve
el b
unke
rs t
egen
woo
rdig
doo
r vle
erm
uize
n ge
brui
kt w
orde
n
als
over
win
teri
ngsp
laat
s?3
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
3
11-1
2-15
16
:53
DE
OP
DR
AC
HT
EN
Ik zie ik zie wat jij niet ziet. K
ijk om je heen. W
elke overblijfselen van de A
tlantikwall herken je hier?
Zijn deze overblijfselen goed te zien of zijn ze verborgen? O
p welke m
anier zijn ze verborgen?
Maak hiernaast een tekening van w
at jou opvalt.D
oe met je groepje het spelletje Ik zie ik zie w
at jij niet ziet.
1
4
EGH
AW leerlingenboekje.indd 4
11-12-15 16:53
Toen en nu. Zoek en bekijk de foto uit de periode dat de A
tlantikwall
in gebruik was. G
a naar de plek waar de foto toen is
gemaakt. N
oem drie verschillen en drie overeenkom
sten m
et de situatie nu. Maak een foto.
Voorwerpen uit de Tw
eede Wereldoorlog.
Welke voorw
erpen vind je hier uit de oorlog? Waarvoor
werden die gebruikt? Van w
ie is het geweest?
67
9
EGH
AW leerlingenboekje.indd 9
11-12-15 16:53
Fris
se lu
cht.
C
heck
: Is
hier
fris
se lu
cht?
Wat
is d
e te
mpe
ratu
ur?
Zi
e je
dag
licht
? H
oe w
erd
de lu
chtv
erve
rsin
g ge
rege
ld?
Hoe
zou
den
ze v
oor l
icht
heb
ben
gezo
rgd?
H
oe w
erd
het
hier
ver
war
md?
Gev
olge
n.W
elke
gev
olge
n he
eft
het
bouw
en v
an d
e A
tlan
tikw
all o
p de
ze p
lek
geha
d? V
raag
het
aan
de
rond
leid
er.
Noe
m t
wee
gev
olge
n vo
or d
e be
won
ers.
Noe
m t
wee
ge
volg
en v
oor d
e na
tuur
. K
un je
dez
e ge
volg
en n
og z
ien?
8 9
10
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
10
11-1
2-15
16
:53
‘Ond
ergr
onds
en
som
s zi
chtb
aar,
maa
r bov
enal
ge
heim
zinn
ig!’
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
12
11-1
2-15
16
:53
Wat is hier op deze plek gebeurd?
Bij w
elk onderdeel van de Atlantikw
all ben je? V
raag het aan de rondleider.
Wat is hier gebouw
d? Waarom
? Is het een vuurleidingpost? G
eschutsbunker? Een comm
andopost? Opslagplaats?
Woonden hier soldaten? Is het een versperring?
Zoek een jaartal. Welke jaartallen kun je op deze plaats
vinden? Waar vind je het?
Is het een jaartal vóór, tijdens of na de Tweede W
ereld-oorlog? V
raag aan de rondleider wat dit jaartal betekent!
23
6
EGH
AW leerlingenboekje.indd 6
11-12-15 16:53
Codenamen.
In de oorlog werden codenam
en gebruikt. Vraag naar de
codenaam of het typenum
mer van deze bunker. W
aar kun je de code terugvinden?
Maak een strategische kaart.
Teken op de volgende bladzijde een duidelijke plattegrond van het deel van de A
tlantikwall w
aar je nu bent. W
aar is de uitgang? Hoe dik zijn de m
uren? Is er een nooduitgang? Zijn er verdiepingen? Zijn er ram
en? W
aar is de zee? Welke paden zijn er?
45
7
EGH
AW leerlingenboekje.indd 7
11-12-15 16:53
5
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
5
11-1
2-15
16
:53
8
EGH
AW
leer
linge
nboe
kje.
indd
8
11-1
2-15
16
:53
11
4 99
VOUW
INSTRUCTIE
3
9
5
5
5
8
7
8
55
75
3
310
1 4
5
67
23
