20-11-12 | 1

Willem Bossers, Marieke van Heuvelen, Froukje Boersma,

Erik Scherder en Lucas van der Woude

Gecombineerde aerobe- en krachttraining voor ouderen met dementie

Ruimte voor Gezondheid

Center for Human Movement Sciences

20-11-12 | 2

Inhoud

›  Achtergrond en hypothese

›  Design en beweegprogramma

›  Deelname percentages

›  De effecten op cognitie en fysieke functies

›  Conclusies

›  N mensen met dementie wereldwijd 2010 36 miljoen 2030 66 miljoen 2050 115 miljoen

›  Cognitieve + fysieke beperkingen

›  Geen behandeling voor genezing

›  Medicatie à gelimiteerd effect en negatieve bijwerkingen

20-11-12 | 3

Source: ADI 2012

Achtergrond

fysieke activiteit

Een non-farmacologische behandeling kan zijn:

Effecten van fysieke activiteit op cognitie

›  Gezonde ouderen •  Positieve effecten aerobe of krachttraining (EF en geheugen) a •  Combinatie aeroob + krachttraining meest efficiënt b

a e.g. Kramer et al. 2006; Liu Ambrose 2009; b Kramer & Colcombe 2003 ›  Ouderen met dementie

•  Nadruk ligt op aanbieden van aerobe trainingen •  Resultaten zijn wisselend •  Combinatie aeroob + krachttraining is nog niet onderzocht

20-11-12 | 4

Doel: De effecten van een gecombineerd aeroob en kracht beweegprogramma op cognitie en fysiek functioneren onderzoeken bij ouderen met dementie

Hypothese

›  Een combinatie van aerobe training en krachttraining is effectiever in het verbeteren van cognitief en fysiek functioneren dan alleen aerobe training.

Drie argumenten: 1.  Onderliggende hormonale en neurale mechanismen

van aerobe en krachttraining vullen elkaar aan 2.  Kracht + àMobiliteit + à Intensiteit aerobe training + 3.  Resultaten in gezonde groep: Combi meest efficiënt

20-11-12 | 5

Het design van het onderzoek 20-11-12 | 6

Recruitment nursing homes

Informed Consent

Screening MMSE (10-22)

Timed up & go

Pre test (t=0)

Randomisation

Combination aerobic resistance exercise

Aerobic exercise only

Control intervention (social visits)

Post test (t=9 wk)

Follow-up test (t=18 wk)

De beweegprogramma’s

›  9 weken ›  4 sessies per week ›  30 minuten per sessie ›  Eén op één begeleiding

20-11-12 | 7

Combinatie programma 2 sessies/week wandelen 2 sessies/week spieroefeningen (benen) - Knie strekken - Heup abductie - Heup extensie - Plantair flexie Intensiteit verhoogd met gewicht / herhalingen

Aeroob programma 4 sessies/week wandelen

Controle programma 4 sessies/week visite - Praten over vroeger / familie/ dagelijkse dingen

Deelnemers ‘halverwege de studie’

Geen verschillen tussen de 3 verschillende groepen.

20-11-12 | 8

Total group n 69 MMSE (M ± SD) 16.1 ± 4.5 Diagnosis (%) AD VaD AD/VaD Other

66.7 17.5 11.1 4.8

Age (yrs, M ± SD) 86.5 ± 5.0 Gender (% female) 73.9 Use walker (%) 50.7

Deelname percentages 20-11-12 | 9

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Combi Aerobic Control Total

Absent Present

Effecten op globaal cognitief functioneren 20-11-12 | 10

0

5

10

15

20

Combi Aerobic Control

pre post

p = .003 d = .45 / .48

+9.9% -3.9% -2.1%

MM

SE

sco

re

Effecten op Executief Functioneren (EF) 20-11-12 | 11

Uitgevoerde testen:

•  Stroop test (aandacht / inhibitie)

•  Getallenreeks achterwaarts (werkgeheugen/ aandacht)

•  Visual Memory Span achterwaarts (werkgeheugen/ aandacht)

•  Trailmaking A (informatieverwerking snelheid)

•  Incomplete figuren (abstract redeneren)

•  Verbal Fluency test (terug halen informatie uit semantisch geheugen)

Combi

Aerobic

Control d

(Cb-Ae) d

(Cb-Cn) p

Incompl Fig (% change) +29.2 -5.5 +3.1 .59 .49 .003

Effecten op Geheugen 20-11-12 | 12

Uitgevoerde testen:

•  8 woorden test (korte- en lange termijn geheugen)

•  Getallenreeksen voorwaarts (verbaal korte termijn geheugen)

•  Visual Memory Span voorwaarts (visueel korte termijn geheugen)

•  Rivermead Behav. Mem. Test plaatjes (visueel lange termijn geheugen)

•  Rivermead Behav. Mem. Test gezichten (visueel lange termijn geheugen)

Visual memory test

Combi

Aerobic

Control

d (Cb-Ae)

d (Cb-Cn)

p

Vis Mem Span (% change) +6.3 -8.1 -15.4 .43 .65 .027 Rivermead faces (% change) +35.5 +14.1 -32.1 .21 .86 .003

RBMT gezicht herkennen

Visual memory Span

Effecten op fysiek functioneren 20-11-12 | 13

Uitgevoerde testen:

•  Aeroob vermogen: 6 minuten wandel test

•  Kracht: Beenkracht; Sit to Stand test

•  Functionele mobiliteit: 6 meter walk test; Timed up and go test

•  Balans: Figure of 8 test, FICSIT-4 test

Physical test

Combi

Aerobic

Control

d (Cb-Ae)

d (Cb-Cn)

p

6 min. walk (% change) +23.9 -0.6 -0.4 .48 .46 <.001 Sit-to-stand (% change) +15.8 -9.6 -7.3 .47 .45 .001 6 meter walk (% change) +7.2 -10.7 -10.3 .47 .41 .032 FICSIT-4 (% change) +17.7 -7.3 -4.4 .62 .53 .048

Sit to Stand test

Wat gebeurt er bij de follow-up? 20-11-12 | 14

-5

5

15

25

35

45

Pre-post

Pre-Follow-up

…maar nog steeds iets beter dan de aerobe groep / controle groep

Combi groep

Conclusies

›  Deelname is uitstekend

›  Combinatie van aeroob bewegen en krachttraining

heeft een meerwaarde boven alleen aeroob bewegen - Effecten op visueel geheugen en fysiek functioneren - Een trend is te zien bij het verbeteren van EF

›  Effecten vervagen tijdens een follow-up meting ›  Toekomstig onderzoek: - Er komen ca. 60 ppn. bij

-  Doses-respons relatie -  Onderliggende mechanismen

20-11-12 | 15

Bedankt voor uw aandacht

20-11-12 | 16

17

Aerobic Resistance BDNF IGF1 IGF1 Angiogenesis Cerebral perfusion Amyloid β Homocysteine

Neurogenesis Synaptic plasticity

Cognitive functioning