Wie vermoordde Darwin?

Wie vermoorddeDARWIN?

Piet Duthoit

H O U T E K I E T

Wie vermoordde Darwin? Boek:Layout 1 29-04-2010 16:05 Pagina 3

�oor mijn overleden vriend �rancis�oise,overtuigd darwinist

george c. williams: ‘Natuurlijke selectie is

een boosaardig proces: ze schept door middel van

pijn en dood en zorgt ervoor dat een diep egoïsme

de kern vormt van al wat leeft.’

richard dawkins: ‘De natuur is niet wreed,

alleen maar meedogenloos onverschillig.

Dat is één van de hardste lessen die de mens

moet leren. We zijn onmachtig toe te geven dat

iets noch goed noch kwaad is, noch wreed noch

vriendelijk, maar eenvoudig gevoelloos, apathisch

en zonder enig doel.’


Ik bekijk lang en intens de foto van Charles Darwin. Heeft het wel zintweehonderd jaar na zijn geboorte de waarheid nog te vertellen? Zaliemand me nog geloven? Zal daardoor de loop van de geschiedenisveranderen? Ach…Zoveel mensen hebben zich aan speculaties gewaagd. Er werd

zoveel geschreven. Wie wil de waarheid nog lezen?Hij is geportretteerd als een oude man. Diepe rimpels die niet door

de witte baard zijn overgroeid, tekenen zijn gezicht. Het zijn de laatstegolven van een zeestorm die gaat liggen. Zijn neus is kort en hij lijkthem op te halen voor alle leed dat zijn lichaam een leven lang heeftmoeten doorstaan. Een wrat rechts ervan staat voor de pijn die hijkranig tegen zijn vrouw EmmaWedgwood verzweeg.Vooral zijn ogen spreken boekdelen. Ze glimlachen niet, ze staren

door een breekbaar vlies. Ze hebben alles gezien en kijken alleen nognaar binnen.Charles lijdt. Zijn blik verraadt een naderende dijkbreuk van

tranen. Denkt hij aan Annie, zijn kleine lieveling, die op haar tiendestierf? Of treurt hij om de kortzichtigheid van de mensen die hemhebben verlaten omdat hij de waarheid nabij was?Ze zijn zacht, zijn ogen. Geen greintje wrok is er te zien, alleen een

diep verdriet om de natuur met haar meedogenloze wetten. Ze zoudenhem drie van zijn kinderen kosten.Ook pijn is er in zijn ogen te zien en onmacht, omdat hij nog

zoveel wilde doen.Korte tijd later was hij dood. Zijn hoofd bulkte daarvoor nog van

de gedachten, een mierennest van honger naar kennis. Maar hij wasmoegestreden. Hij verzette zich niet langer tegen wat in dit verhaalbekend zal worden.

{ 5 }


{ 7 }

Wie vermoorddeDARWIN?

DEEL I


1.

Op de vraag van priester Romonil wat hem zover had gedreven, zouhij geantwoord hebben met woorden die blonken als een geheven dolk.Maar niemand stelde die vraag.Niemand wist wat al jarenlang had geweekt in een rootput van zijn

hersens, waar zijn gedachten harige huiden waren geworden waaronderhij ’s nachts sliep. Elke ochtend waren die huiden wat meer met zijneigen vel vergroeid. Dat ging zo door tot hij in een beest veranderdwas, een achterbaks beest, een bloedhond, maar dan eentje van de ge-vaarlijkste soort, dat niet blaft maar roerloos wacht in een hol van detijd. Hij was een geniepigaard, een nijdige spin die behoedzaam haarwebben weeft. Ragfijne webben waarin zijn slachtoffer al verstrikt zat,maar het nog niet doorhad.Hij zou er zijn gif in spuwen tot het ultieme moment gekomen was

waarop hij zijn slag zou thuishalen. Wanneer het leeggezogen wrak-je omlaag zou tuimelen, in de richting van de hel. Zijn hel.

{ 9 }


2.

Vlaanderen, 7 oktober 1836.Terwijl de nacht zijn eerste schilfers losliet, hoorde een vos een per-

soon over de zandweg naderen. Hij bevroor een paar tellen en wip-te dan met zijn staart achter zich aan het kreupelhout in. Van daar volg-den zijn pientere ogen elke beweging die de indringer maakte.Het slijkpad dat van die zandweg naar het stulpje liep, viel tussen

de bramen niet op. Misschien was het een wildspoor dat elke nachtgebruikt werd; een platgetrapte strook grond tussen de elzen en hetmetershoge riet dat neerbuigend deed over het zwarte water van debeek. Die kronkelde als een wurgslang en isoleerde het huisje tot eenoeverloos eiland. Een plek waar je niet wilde zijn.Dorpspastoor Gerard Romonil, volledig in het zwart gekleed, na-

derde. Gewoonlijk herkende iedereen hem aan zijn stuurse manier vanstappen, maar nu liep hij onzeker in de richting van het huis, alsofhij aan het piekeren was.Hij kwam hier al voor de tweede keer, ditmaal om te krijgen waar

hij het vorige bezoek naar gevraagd had. Haat was wat hem dreef, om-dat die vervloekte Charles Darwin iets op het spoor was wat Romo-nils denken en bestaan bedreigde.Vijf dagen eerder was in de haven van het Engelse Falmouth het schip

The Beagle aangemeerd, met in zijn onderbuik de man die Romonilaanzag als het grootste gevaar van de eeuw. Charles Darwin, een jon-ge wetenschapper die door zijn jarenlange zeereis een blik had zo wijdals de oceaan. Hij had de wereld en al zijn bewoners, men zei door Godgeschapen, kritisch bekeken en hij had gezien dat het plaatje niet klop-te. Er was geen schepping, wel een eeuwigdurende verandering.Mens, plant en dier waren het product van ongerichte evolutie, speel-ballen, ontstaan uit lagere schepsels en maar tijdelijke spelers in het wre-de spel van de natuur. Die visie kon het heersende mensbeeld, met Godals Almachtige Schepper, ernstig beschadigen. De Mens als orgelpuntdreigde, samen met zijn God, van zijn sokkel gehaald te worden.Niemand die dat dieper besefte dan priester Romonil. Die ging voor

zijn geloof door het vuur. Hij had via zijn contacten de reis van Dar-win gevolgd en hij wist welk vlees hij in de kuip had: een jonge dui-

{ 1 0 }


vel die alles waarin Romonil geloofde op de helling zette. Een kettersesnaak die de heilige opofferingen die Romonil in het seminarie haddoorstaan tot tijdverlies herleidde. Darwin was een gevaarlijke leugenaar,de moordenaar van de diepste overtuigingen waar Romonil voor leef-de: zijn positie als priester, zijn macht over zijn parochianen, zijn ver-drongen lijden, de vrouw die hij nooit zou beminnen. DaarommoestDarwin sterven.Langzaam, als in een hellevuur op aarde, zou Romonil hem doen

afzien, precies zoals hij tijdens zijn opleiding had geleden. Heel be-wust had hij het afsterven van zijn diepste verlangens meegemaakt.Het priesterschap en het bijhorende celibaat waarvoor hij gekozen had,hadden hem gedwongen zijn diepste noden te negeren. En nu hij aldat zeer overleefd had, nu hij in ruil een machtige sociale positie hadveroverd, nu hij eindelijk min of meer vrede had gevondenmet de men-tale martelingen die zijn God hem had doen doorstaan, nu kwam daareen man die zei dat de Hemelse Heer stof was.Vijf jaar lang had de jonge wetenschapper in de ingewanden van

Gods natuur gewroet. Alles wees erop dat hij vragen wilde beant-woorden waarvan de oplossingen alleen maar in de bijbel stonden.Wateen lef, om aan de fundamenten van het geloof te twijfelen! Het wasangst die Romonil dreef. Angst om weer te gaan twijfelen, zoals hijhet eerste jaar na zijn opgedrongen roeping had getwijfeld. Om weerverteerd te worden door onzekerheid. Om alles te verliezen waarvoorhij zijn diepste zelf had opgegeven.Romonil was er klaar voor. Hij zou Darwin tegenhouden. Erezaak.

Iemand moest orde op zaken stellen. Nu. God had de wereld en demens geschapen.Wie dacht dat de oorsprong elders lag, leed aan groot-heidswaanzin, was een gevaarlijke ketter. Hij moest worden gestraften zou branden in de hel.De pastoor bleef staan, bij een opengescheurde knotwilg langs het

pad. Hij pruilde de lippen, boog voorover en loerde in de richting vanhet dorp. Dat lag nu ruim een kilometer achter hem. Toen hij er ze-ker van was dat niemand hem volgde, duwde hij de armpjes van hetelzenbos opzij. Daar begon het slijkpad waarvoor hij het volk tijdenszijn huisbezoeken waarschuwde. De landlieden luisterden dan naar hemmet halfopen mond waaruit een grafgeur walmde. Hij beduvelde ze

{ 1 1 }


met beelden. Hij suggereerde, strooide gedachten als distelzaden in hunhersens tot ze hoofdpijn kregen van de angst. Dat hadden ze nodig omde grootsheid van hun God te voelen: hoofdpijn en angst, die ook hijzo lang had gevoeld. Hij hield het volk klein. Zijn woorden negeren,wekte Gods woede op. Genadeloos zou Hij hen straffen.Tot nu liep dat van een leien dakje. De meesten had hij onder de

knoet. Alleen de zuipschuiten van de vroegere herberg ‘Het LaatsteEinde’, een lawaaierige muil die ‘s nachts drank en ellende over de hei-degrond uitbraakte, hadden zijn woorden jarenlang in de wind ge-slagen. Hij knarsetandde als hij eraan dacht.Darwin was gevaarlijk, maar zou een gemakkelijker slachtoffer zijn.

Romonil zou hem bestrijden. Niet recht voor de raap, maar achter-baks en tergend langzaam. En daarvoor had hij het poeder nodig.Het paadje lag erbij als een vieze luier. Schuivend doorploeterde

hij het slijk dat borrelde en stonk. Reikhalzend loerde de vos onderhet struikgewas door. Romonil was verdwenen. De houtmond van hetbosje sloot de lippen en slokte hem op.Hij stond al twintig meter verder, voor de deur van het krot, en

walgde om de staat van zijn schoenen. Nijdig griste hij een stuk houtvan de grond en bonkte drie keer tegen de deur. Het klonk als eendodentrom. Hij haatte het om dingen uit deze omgeving aan te ra-ken. Thuis zou hij grondig zijn handen wassen met gewijd water. Hetheilige water dat God de mens gegeven had om hem voor het kwa-de te behoeden.Tot zijn verbazing zag hij dat de deur door het kloppen een hand-

breed opendraaide. De scharnieren kraakten. Hij deinsde een stap ach-teruit en huiverde.De Nieuwe Stilte klauwde zijn keel dicht. In zijn buik brak iets uit

een ei en trappelde door zijn ingewanden. Hij zou zich nu sterk hou-den, trok zijn mondhoeken hautain omlaag. Zijn ogen glansden wittoen hij ze opsloeg naar de hemel. Daar kwam zijn opdracht vandaan.Daar lag het vertrouwen en de verzekering voor wat hij zou doen.Er viel iets uit de lucht en Romonil trok zijn hoofd tussen zijn schou-

ders. Het was een uil die uit het baardmos van de bomen dook. Hijlandde nauwelijks twee passen verder op een paal die witgekalkt wasvan de vogelpoep. Daar schudde hij zijn veren los en schreeuwde de

{ 1 2 }


naam van het duister. Romonil verschrompelde van angst. Hij slootzijn ogen en verwenste zijn bijgeloof.Kort daarop hoorde hij iets schuiven achter de deur. Na elk sle-

pen volgde een korte pauze, alsof iets op adem moest komen. De uilvloog geluidloos weg.Het duurde te lang. De pastoor panikeerde en zou bijna gaan vluch-

ten. Toen bewoog er iets. Hij zag de graatmagere hand die naar bui-ten reikte. Tussen de benige vingers lag een linnen zakje.Romonil wilde nog altijd weghollen. Ver weg, om nooit meer te-

rug te keren, tenzij in een nachtmerrie vol zwarte tranen.De lange, vieze nagels wezen in zijn richting. Die van de pink was

puntig en wat er op zat, deed hem aan het verkeerde denken.Slikkend nam hij zijn hagelwitte zakdoek. Hij schudde hem open

en sloot hem om het buideltje, alsof het was ingesmeerd met paddengal.Heen en weer geslingerd tussen afkeer en hebzucht pakte hij het vast.Zonder een woord draaide hij zich om en dook in het donkere gat

dat naar de zandweg moest leiden. Twijgen striemden zijn gezicht, hijholde, blind van de gruwel. Toen zijn longen piepten bleef hij staanen keek achterom. Er was niets, een zwarte tunnel in de nacht. Op-gelucht haalde hij adem en schaamde zich al om zijn kinderlijke ge-drag. Hij rukte nijdig een pol gras uit de berm en veegde er zijn schoe-nen mee schoon.Het poeder stak in een beursje onder zijn soutane. Hij rilde, graai-

de naar zijn hals en voelde het gouden kruisje. Gerard Romonil her-won zijn vertrouwen. Hij verdween in de richting van de rijzende maan.Daar sliep zijn parochie, in de slagschaduw van de Ieperse torens.

{ 1 3 }


Wie vermoordde Darwin?

Documents

Transcript of Wie vermoordde Darwin?