White label website onder

de loep genomen

Eén generieke website voor alle openbare bibliotheken. Dat maakt ze herkenbaar en biedt schaalvoordeel. Maatwerk blijft mogelijk door widgets.

Edwin Mijnsbergen

IIn 2009 honoreerde OCW zeventien sub-sidieaanvragen voor projecten die worden uitgevoerd in opdracht van stichting Bi-bliotheek.nl, binnen de subsidieregeling bi-bliotheekinnovatie. Eén van die aanvragen betrof het project ‘Standaard webmodules’ van de bibliotheek Deventer. Aan dat project

kende OCW een subsidie van 581.450 euro toe.In oktober 2010 lanceerde de bibliotheek Deven-ter een nieuwe website die model staat voor andere openbare bibliotheken in Nederland. Of zoals de Vereniging van Openbare Bibliotheken het om-schrijft: “De Ideale Webpresence wordt een moderne bibliotheekwebsite, die is vormgegeven in de nieuwe huisstijl voor openbare bibliotheken. Binnen de Ide-ale Webpresence worden modules ontwikkeld die beschikbaar komen als widgets voor gebruik op so-ciale netwerken.”

kOstenBespARinGDe Ideale Webpresence wordt ook een white label website genoemd. De term ‘white label’ staat voor een blanco verpakking voor een basisproduct waar iedere verkoper een eigen invulling aan kan geven. Het begrip is afkomstig uit de wereld van dj’s, die de gewoonte hebben het platenlabel op hun vinyl af te dekken, zodat concurrenten niet kunnen zien welke muziek zij draaien. Stichting Bibliotheek.nl geeft1 er de volgende informatie over:“Op dit moment werken wij aan een gezamenlijke webpresence voor openbare bibliotheken. Dat bete-kent dat bibliotheken voor hun eigen website kun-nen aansluiten bij het ontwerp en de technologie die worden gemaakt voor alle bibliotheken. Op termijn is het de bedoeling dat bibliotheken allemaal gebruik kunnen maken van een centraal CMS (Content Ma-nagement Systeem), waarin zij hun eigen site behe-ren, die gebaseerd is op een gezamenlijke template. Dit levert een kostenbesparing op voor bibliotheken en hierdoor ontstaat er een grotere eenheid in de presentatie van de openbare bibliotheek op internet.”Eind januari werd bekend dat het aantal unieke be-

zoekers van de website van de bibliotheek Deventer in drie maanden tijd met 20 procent was toegeno-men en het aantal pageviews zelfs met 70 procent. Voor Digitale Bibliotheek reden genoeg om de web-site eens nader onder de loep te nemen, ondanks het feit dat het team benadrukt dat de website nog niet af is. Het publiek maakt er immers ook al intensief gebruik van.

nAAR De stARtpAGinADe website www.obdeventer.nl is makkelijk te vin-den in Google. Als je ‘Bibliotheek Deventer’ intikt in de zoekmachine komt de website keurig als eerste treffer in beeld en de link is ook voorzien van zo-genoemde sitelinks, waarmee je direct naar ingan-gen als ‘openingstijden’ en ‘reserveren’ kunt gaan. Google genereert ook automatisch ‘meer resultaten van obdeventer.nl’. Ook in de zoekmachine Bing is de website de eer-ste treffer. Daarbij dient te worden opgemerkt dat de omschrijving die daar wordt gegenereerd niet echt relevant is: de gebruiker krijgt een fragment van een uitleg van de lenerspas te zien. Als de pagina wordt aangeklikt komt de website meteen in beeld, maar het duurt ruim 8 seconden (in Google Chrome) voordat de website volledig is geladen. Dat is te ver-beteren, te meer omdat Google de laadtijd van web-sites ook meeneemt in het ranking algoritme. Ideali-ter laadt een website in minder dan 2 seconden.

pResentAtie: De stARtpAGinADe eerste indruk is positief. Van de dominerende oranje kleuren van Bibliotheek.nl moet je weliswaar houden, maar de website ziet er overzichtelijk en helder uit. Je ziet meteen waar je kunt zoeken naar boeken of andere media en net als op succesvolle websites als Bol.com kun je meteen inloggen met je persoonlijke gegevens, je krijgt een snelmenu naar de belangrijkste interne links (verlengen, lid worden, aanwinsten) in beeld, en als je dat wilt kun je het let-tertype van de site meteen vergroten, of de inhoud laten voorlezen door BrowseAloud. De bovenkant

van de startpagina wordt verder opgevuld met de twee grote, visuele blokken ‘Uitgelicht’ en ‘Actueel’. De verspringende beelden van het tweede blok wor-den mogelijk niet door iedereen gewaardeerd maar geven de startpagina wel de nodige dynamiek, de gebruiker krijgt bovendien direct een indruk van de activiteiten van de Bibliotheek Deventer.Als je naar het middengedeelte van de website scrolt, wordt de overzichtelijkheid minder. Er verschijnen weer twee grote blokken in beeld, die horizontaal niet zijn uitgelijnd. ‘In de etalage’ en ‘Activiteiten’ lij-ken verdiepingen te zijn van de inhoud van de twee blokken in het bovengedeelte. De inhoud is handig voor mensen die willen snuffelen in het media- en activiteitenaanbod, maar als geheel ziet het er niet erg uitnodigend uit.In het derde gedeelte stuit de bezoeker op het blok ‘Net teruggebracht’, een onderdeel dat het meestal goed doet bij bibliotheekbezoekers. Binnen de web-

site hangt het blok er echter een beetje verloren bij.Het vierde en onderste gedeelte, ten slotte, bevat een grote hoeveelheid links in de vorm van tekst, die er eerder afschrikwekkend dan uitnodigend uitzien. Het is te veel informatie, te veel herhaling. Je vraagt je af of er mensen zijn die daar op zitten te wachten.

WAAR zijn De sOciAl meDiA?Samengevat: de site oogt aanvankelijk fris en over-zichtelijk, maar dat wordt minder naarmate je verder naar beneden scrolt. Dat scrollen doe je in ieder ge-val liever niet. Misschien zou het beter zijn als con-tentblokken kleiner werden uitgelijnd en verkleind, en de inhoud zou worden gepresenteerd in drie ko-lommen, met meer directe links. Het vierde gedeelte zou dan helemaal kunnen verdwijnen.Opvallend is het ontbreken van koppelingen naar sociale en externe platformen: bovenin is een kleine verwijzing naar Twitter te vinden, en in ‘Uitgelicht’

te worden naar de relevantie van de zoekresultaten en de koppeling met pagina’s die gezochte informatie bie-den. Als je inderdaad zoekt op ‘directeur’ heb je geluk dat zijn naam en mailadres werden genoemd in een nieuwsbericht. Dat is namelijk de enige treffer. Als je zoekt op ‘vestigingen’ komt de pagina met verschil-lende vestigingen als derde treffer in beeld. Je krijgt de indruk dat je beter af bent met zoeken in Google. Als je daar zoekt op de genoemde termen, in combinatie met ‘ob deventer’, krijg je relevantere zoekresultaten.

De WiDGetsIn Deventer wordt de basis gelegd voor de landelijke Widgetstore voor openbare bibliotheken. Dat is terug te zien in het feit dat de contentblokken op de site stuk voor stuk gekopieerd kunnen worden naar andere plat-formen. Er zijn voorgebakken koppelingen voor Hyves, Ning en iGoogle, maar een widget kan ook als iframe worden toegevoegd aan externe websites. Technisch gezien werkt dat goed maar het is nog te vroeg om hier over te oordelen. De widgets hebben nu een sterk lokaal karakter en verwijzen alleen naar Deventer. Ze zijn daarom nauwelijks interessant voor bibliotheken en particulieren buiten de regio Deventer. Het zou leuk zijn als de widgets een wat universeler karakter zou-

een verwijzing naar de Boekensalon van NBD/Bibli-on, maar als bezoeker krijg je niet meteen de indruk van de online activiteiten en betrokkenheid van de bibliotheekmedewerkers. Juist vanwege het feit dat Overijsselse medewerkers relatief veel gebruik ma-ken van sociale media is dat opmerkelijk. Integratie van sociale media zou het geheel een eigentijdser ka-rakter geven en benadrukken dat de bibliotheek de sociale kant van internet uiterst serieus neemt.

nAviGAtieDe navigatie van de website is op zich goed: er hoeft niet veel onnodig geklikt te worden en de belangrijk-ste onderdelen van de website zijn zichtbaar zodra de startpagina wordt geopend. Er moet echter te veel gescrold worden en de zo belangrijke zoekfunctie voor de website zelf springt er niet duidelijk uit. Een bezoeker die bijvoorbeeld de naam van de directeur wil opzoeken moet eerst de link naar de zoekfunc-tie vinden in het snelmenu en ziet zich vervolgens geconfronteerd met een pagina waarop het zoek-scherm voor de catalogus nog steeds domineert. Het zou mooi zijn als de bezoeker de contentblokken (widgets) desgewenst uit zou kunnen schakelen.Het zoeken in de catalogus heeft een prominente plaats op de website gekregen. Als je een zoekterm hebt ingevoerd wordt Aquabrowser geopend in het-zelfde venster. Op het moment van testen kwamen de zoekresultaten binnen de browser Google Chro-me 9 niet in beeld. Wel in internet Explorer 8. De beperkingen van de Aquabrowser zijn met integratie in de website niet opgelost. Er worden per afzonder-lijke titel geen permanente url’s gegenereerd, zoals in Worldcat of LibraryThing, en er is vaak verfijning nodig om relevante treffers te krijgen. In het geval van zoeken binnen de catalogus is het een nadeel dat de menustructuur van de website in het bovenge-deelte gehandhaafd blijft; ook hier word je gedwon-gen te scrollen, als je een zoekresultaat wilt bekijken.Zoeken binnen de website zelf lijkt goed te werken, maar zou, zoals al opgemerkt, duidelijker gepresen-teerd kunnen worden. Verder dient er nog wel gekeken

Online vindbaarheidOnline vindbaarheid en zichtbaarheid is een belangrijk aandachtspunt voor Nederlandse openbare bibliothe-ken. Aan de online vindbaarheid van de content op de website zou je een apart onderzoek kunnen wijden. Voor nu beperkt Digitale Bibliotheek zich tot de con-statering dat er aan de zoekmachineoptimalisatie van obdeventer.nl nog veel verbeterd kan worden. Als je zoekt in combinatie met de naam van de bibliotheek vind je snel wat je zoekt. Het knelpunt zit ’m vooral in de bewuste keuze van de bibliotheek om de content in widgets, en daarmee in scripts, te ontsluiten. Die keuze garandeert een mooie visuele presentatie van de con-tent, maar maakt het zoekmachines onmogelijk die content te indexeren. Dat geldt ook voor de zoekresul-taten in de Aquabrowser. Een voorbeeld is het voorko-men van de zin ‘Kerity, Het geheim van Eléonore’ in de activiteitenwidget van de bibliotheek. Als je die zin intikt in Google, komt de OB Deventer niet meteen in beeld. Die eer gaat naar VVV Deventer, Deventer Cen-

traal en Boekendingen. Dit euvel zou eenvoudig ver-holpen kunnen worden, bijvoorbeeld door de integra-tie van een weblog in de website. Visualisering maakt informatie mooier, maar ook minder vindbaar.

COnClusiesHet is niet eerlijk om een website al binnen een paar maanden na de lancering te beoordelen. De medewer-kers van de OB Deventer benadrukken regelmatig dat het work in progress betreft. De website is ook afhanke-lijk van andere informatiesystemen. De integratie van de nog te lanceren Nationale Bibliotheek Catalogus zou bijvoorbeeld al een heel ander beeld kunnen opleveren; de Aquabrowser heeft nu eenmaal ook z’n beperkingen. Feit is in ieder geval dat andere Nederlandse bibliothe-ken van deze website kunnen leren, en zelf kunnen be-slissen of zij concepten overnemen of niet. dib

Noot1 www.stichtingbibliotheek.nl/White%20label%20website.htm

Ja Nee n.v.t.� � � Schrijven is mijn hobby� � � Communicatie is mijn vak� � � Ik weet precies wie mijn klanten zijn� � � Een CMS heeft geen geheimen voor mij� � � Grafische vormgeving is één van mijn talenten� � � Ik organiseer alles van kinderpartijtjes tot de Olympische Spelen

Scoort u ten minste éénmaal een nee? Dan kunnen we wat voor elkaar betekenen.Want behalve dat uitgeverij Essentials in vakbladen, boeken, workshops en con-gressen ‘doet’, biedt zij onder de naam Essentials Projects haar diensten aan derdenaan. Zo levert ze content voor websites, vaktijdschriften en opleidingsinstituten, or-ganiseert ze ronde tafels, webinars en klantendagen, en geeft ze media- en commu-nicatieadvies.Bel ons - 010 2053479 - of mail ons - info@essentials-media.nl - en vraag naar ErikBouwer of Henk Verbooy.

Project2 22-09-2009 10:07 Pagina 1