ArteveldehogeschoolOpleiding CommunicatiebeheerBijlokehof 49000 Gent

Rode kaart?!

De Vlaamse voetbalscheidsrechters onder de loep genomen

Eén gemeenschap, één opleiding?

Schooljaar 2004-2005

Promotor: P. Michels

Eindwerk voorgedragen door Bart Van Crombrugge

tot het behalen van het diploma gegradueerde in

Communicatiebeheer

Woord vooraf

Het maken van een eindwerk is een werk van lange adem. Het is lastig, vermoeiend en vooral

tijdrovend. Dit eindwerk zou dan ook nooit tot stand zijn gekomen zonder de hulp en de steun

van enkele personen die zich belangeloos hebben ingezet om dit eindwerk tot een goed einde

te brengen.

Een journalistiek eindwerk staat of valt met de bereidwillige medewerking van verschillende

mensen. Daarom wens ik de volgende personen te danken voor hun hulp, toewijding, steun,

inzet en tijd: Hugo Broos, Armand Caubergs, Marc Cosaert, Roger Geeroms, Werner Helsen,

Paul Huylebroeck, Robert Jeurissen, Jean Keulemans, Luc Matthys, Pieter Polfliet, Wim

Sunnaert, Kris Van de Velde, Peter Vanloo, Johan Verbist, Alex Verstraeten, Hans Schepens,

Rita Hendricks, Caro Deslagmeulder en Dorothy Van de Mergel. Ook wil ik alle forumleden

van de website “Scheidsrechters.be” bedanken, die mij regelmatig tips, informatie en uitleg

gaven bij allerlei vragen.

De grootste dank gaat echter naar mijn promotor Peter Michels en mijn ouders, die mij

telkens weer met raad en daad bijstonden en de tijd namen om teksten door te lezen en te

verbeteren.

Inhoudsopgave Inleiding en probleemstelling ......................................................... 1 Frequent gebruikte afkortingen ................................................................... 3 Eén gemeenschap, één scheidsrechtersopleiding? ........................... 4 1. Scheidsrechter worden ........................................................................ 4 1.1. Theoretische cursus............................................................................. 4 1.2. De recrutering..................................................................................... 5 2. De eerste stappen in de arbitrage......................................................... 6 2.1. Fysieke tests ....................................................................................... 7 2.2. Leeftijdsgrens ..................................................................................... 10 3. Academie van de Arbitrage .................................................................. 11 4. De vergoeding .................................................................................... 12 Journalistieke uitwerking ............................................................... 13 Johan Verbist antwoordt op de kritiek.......................................................... 15 Robert Jeurissen over zijn werk als CSC-ondervoozitter ................................. 19 De ervaringen van een jonge scheidsrechter: Wim Sunnaert.......................... 26 In het spoor van de assistenten .................................................................. 32 De hobby van Werner Helsen...................................................................... 36 Hugo Broos bekent schuld .......................................................................... 45 Besluit ......................................................................................... 50 Bijlagen ....................................................................................... 53 I. Vragenlijsten van de interviews.......................................................... 54 II. Ruwe versie interview Paul Huylebroeck ............................................. 64 III. Ruwe versie interview Marc Cosaert ................................................... 69 IV. Ruwe versie interview Armand Caubergs ............................................ 73 V. Ruwe versie interview Roger Geeroms................................................ 77 VI. Ruwe versie interview Jean Keulemans............................................... 85 VII. Ruwe versie interview Peter Vanloo.................................................... 89 VIII. Ruwe versie interview Kris Van de Velde............................................. 90 IX. Ruwe versie interview Johan Verbist................................................... 91 X. Ruwe versie interview Robert Jeurissen .............................................. 93 XI. Ruwe versie interview Wim Sunnaert.................................................. 99 XII. Ruwe versie interview Luc Matthys..................................................... 105 XIII. Ruwe versie interview Pieter Polfliet ................................................... 109 XIV. Ruwe versie interview Alex Verstraeten .............................................. 110 XV. Ruwe versie interview Werner Helsen................................................. 111 XVI. Ruwe versie interview Hugo Broos ..................................................... 119 Bronnenlijst.................................................................................. 122

Inleiding en probleemstelling

In dit eindwerk is het mijn bedoeling om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van de

opleiding, de begeleiding en het niveau van de Belgische voetbalscheidsrechters, met de

nadruk op de arbitrage in Vlaanderen.

Ik wou rond dit thema werken omdat ik van mening ben dat er heel weinig gekend is over dit

onderwerp. Veel mensen kijken naar een voetbalmatch en bekritiseren scheidsrechters, terwijl

ze niet eens weten welke opleiding die scheidsrechters doorlopen hebben, hoe ze begeleid

worden, en waarom een bepaalde beslissing genomen wordt. En ik kan het weten, want circa

anderhalf jaar geleden was ik zelf één van deze criticasters.

Ik ben dan ook aan dit eindwerk begonnen met de doelstelling om dit onbekende terrein stukje

voor stukje bloot te leggen. Ik wou eerst en vooral een antwoord vinden op de vraag welke

opleiding voetbalscheidsrechters in Vlaanderen doorlopen. Deze vraag bracht al onmiddellijk

een tweede vraag met zich mee: bestaat er eigenlijk zoiets als “de standaardopleiding” in

Vlaanderen? Vervolgens wou ik achterhalen op welke manier de scheidsrechters worden

begeleid door de Scheidsrechterscommissie. Natuurlijk is het dan ook belangrijk om te weten

hoe die commissie is samengesteld en wat haar functie is.

Omdat in de pers regelmatig nogal denigrerend gesproken wordt over onze arbitrage, vond ik

het ook belangrijk om te onderzoeken of er wel degelijk ook reden tot negativiteit is. Met

andere woorden: is het niveau van de Belgische arbitrage echt zo laag als vaak beweerd

wordt? Op al deze vragen wil dit eindwerk een antwoord bieden.

Als snel werd duidelijk dat de oorspronkelijke idee – een vergelijkende studie maken tussen

de opleidingen in verschillende landen – te voortvarend was. De opleiding van scheidsrechters

in Vlaanderen alleen al is zo complex, dat het mij meer opportuun leek om een complete en

grondige analyse van deze situatie te geven, dan een oppervlakkige studie van verschillende

landen.

Tijdens de research werd al snel duidelijk dat het aanwezige bronnenmateriaal over dit thema

schaars is. Er bestaan quasi geen boeken of brochures over dit onderwerp. Daarom moest ik

op zoek gaan naar eigen bronnen. Dit betekent concreet dat ik heel wat mensen moest

interviewen, zowel via e-mail, via de telefoon als persoonlijk. Om te weten te komen welke

opleiding scheidsrechters krijgen in elke Vlaamse provincie, heb ik de vijf voorzitters van de

Provinciale Scheidsrechterscommissies geïnterviewd, en hun antwoorden naast elkaar gelegd.

Tijdens het inwinnen van informatie vond ik het persoonlijk heel belangrijk om hierbij de

scheidsrechters zelf ook eens aan het woord te laten. In de media wordt bijna wekelijks kritiek

gespuid op scheidsrechters door trainers, voorzitters en spelers. Maar te zelden wordt aan de

scheidsrechters zelf de kans gegeven om zich te verdedigen of om hun beslissingen te

verantwoorden. Er worden ook quasi nooit interviews met scheidsrechters gepubliceerd in

kranten of tijdschriften, wat op zich niet kan in de media. Daar geldt nog altijd het principe

van woord en wederwoord.

Voor mij was het het boeiendst om te weten te komen wie de man achter de scheidsrechter is.

De scheidsrechter is een figuur die een gemakkelijk slachtoffer is voor critici. Vaak met

nefaste gevolgen. Topscheidsrechter Anders Frisk besliste om een punt te zetten achter zijn

carrière, nadat hij eerst bestookt werd met aanstekers, en nadien doodsbedreigingen ontving

van allerhande “supporters”. En er zijn wel meer voorbeelden dichter bij huis. Na de wedstrijd

Club Brugge – RSC Anderlecht van vorig seizoen, werd het huis van scheidsrechter Frank De

Bleeckere beklad door gefrustreerde fans van Anderlecht. Daarom vond ik het een vereiste dat

de scheidsrechters ook eens de kans kregen om de reageren op de kritiek.

Dat is ook de reden waarom dit een journalistiek eindwerk is geworden. Het is een thema dat

vanuit verschillende journalistieke invalshoeken kan belicht worden. Het is vooral gericht

naar voetballiefhebbers, maar ook voor alle mensen die sport een warm hart toedragen is dit

naar mijn mening interessante lectuur.

Dit betekent echter niet dat dit eindwerk een forum is geworden voor scheidsrechters. Ik heb

geprobeerd om alle partijen aan het woord te laten en arbitrage vanuit alle oogpunten te

bekijken. Dat betekent concreet dat ik niet alleen met scheidsrechters heb gesproken, maar

ook met opleiders, leden van de verschillende scheidsrechterscommissies, begeleiders van

scheidsrechters en zelf een ex-speler en coach. Dat leek me de beste manier om een objectief

en volledig beeld te krijgen over de opleiding, de begeleiding en het niveau van onze

scheidsrechters.

Frequent gebruikte afkortingen

Om het lezen van dit eindwerk te vergemakkelijken, is het belangrijk om de betekenis van

enkele frequent gebruikte afkortingen te kennen. Dit om misverstanden te vermijden.

FIFA: Fédération Internationale de Football Association. Dit is de Wereldvoetbalbond.

UEFA: Union of European Football Associations. Dit is de Europese voetbalbond.

CSC: Centrale Scheidsrechterscommissie. Dit is de commissie die zich ontfermt over de

opleiding en de begeleiding van scheidsrechters in de nationale afdelingen.

PSC: Provinciale Scheidsrechterscommissie. Er bestaan negen PSC’s in België, voor elke

provincie één (uitgezonderd Vlaams- en Waals-Brabant, die onder dezelfde PSC vallen). Zij

staan in voor de opleiding en de begeleiding van de scheidsrechters in hun respectieve

provincie.

Futsal: Algemene verzamelnaam voor het indoorvoetbal. De term is afgeleid van het Spaanse

“Futbol” en “Sala”, zaalvoetbal dus.

Eén gemeenschap, één scheidsrechtersopleiding?

1. Scheidsrechter worden

In principe kan iedereen voetbalscheidsrechter worden in Vlaanderen. De enige voorwaarden

zijn dat je minstens vijftien jaar oud bent en dat je een bewijs van goed zedelijk gedrag kan

voorleggen. (Wim Sunnaert, Ninove, 3/11/2004)

Maar eens je geslaagd bent in je toelatingsexamen, blijkt al snel dat er heel wat verschillen

opduiken tussen de opleiding en de begeleiding van scheidsrechters in de verschillende

Vlaamse provincies.

Het beleid dat elke provincie voert op het vlak van arbitrage wordt door de verschillende

Provinciale Scheidsrechterscommissies (PSC) uitgestippeld. Deze commissies staan in voor

de recrutering, de opleiding en de begeleiding van alle scheidsrechters uit hun provincie. Aan

het hoofd ervan staat een voorzitter, die dan bijgestaan wordt door een zestal commissieleden

en een team van ongeveer dertig opleiders. (Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005) In de

nationale afdelingen heeft de Centrale Scheidsrechterscommissie (CSC) de leiding. Ze vervult

dezelfde taken als de PSC’s, maar dan voor de nationale scheidsrechters. (Robert Jeurissen,

Leuven, 10/02/2005)

1.1. Theoretische cursus

Wie scheidsrechter wil worden, moet eerst en vooral een theoretische cursus volgen. Die

neemt in alle Vlaamse provincies ongeveer twaalf uur in beslag. Maar die theoretische cursus

is niet in alle provincies op dezelfde manier georganiseerd. In sommige provincies, zoals

West-Vlaanderen, Antwerpen en Oost-Vlaanderen, kan je die cursus in elke

“scheidsrechtersvriendenkring” volgen. Een scheidsrechtersvriendenkring is een verzameling

van scheidsrechters uit dezelfde regio. (Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005; Jean Keulemans,

Mechelen, 20/03/2005; Paul Huylebroeck, Gent, 18/02/2005)

Maar in Brabant kan men die cursus maar in drie steden volgen. Dat is in Aarschot, Waver of

Brussel. (Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005) In de provincie Limburg kan je die cursus

maar op één plaats volgen, namelijk in Hasselt. “Ik weet dat men die cursus in andere

provincies overlaat aan de verschillende vriendenkringen. Maar omwille van de uniformiteit

hebben we ervoor gekozen om die cursus in het centrale bondsgebouw te geven”,

argumenteert Armand Caubergs, voorzitter van de Provinciale Scheidsrechterscommissie van

Limburg. (Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005)

Daarna kunnen de kandidaat-scheidsrechters hun examen afleggen. In vier van de vijf

Vlaamse provincies is dit een puur theoretische proef, met een mondeling examen. Daarin

wordt gepeild naar hun kennis van het wedstrijdreglement, en moeten ze bewijzen dat ze een

scheidsrechtersblad kunnen invullen. (Paul Huylebroeck, Gent, 18/02/2005) Maar in de

provincie Antwerpen wordt ook de fysieke conditie van de scheidsrechters getest. (Jean

Keulemans, Mechelen, 20/03/2005) Dat dit examen absoluut niet moeilijk is, bewijst het feit

dat ongeveer 95 procent van alle kandidaat-scheidsrechters in Vlaanderen hierin slaagt.

1.2. De recrutering

Een groot probleem voor heel wat provincies is de recrutering van scheidsrechters. Hoewel er

zich de laatste jaren heel wat nieuwe scheidsrechters aangemeld hebben, is er in heel wat

provincies toch nog een aanzienlijk tekort aan spelleiders. In West-Vlaanderen zouden er

ongeveer veertig scheidsrechters te weinig zijn (Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005), in

Brabant is zelfs sprake van een tekort van honderd scheidsrechters. (Roger Geeroms, Dilbeek,

15/03/2005) De grootste oorzaak van dit tekort is het feit dat heel wat jonge scheidsrechters

afhaken omdat ze te maken krijgen met heel wat negatieve kritiek, of zelfs agressie.

“Een beetje meer respect voor de scheidsrechter zou wel op zijn plaats zijn”, aldus Roger

Geeroms, voorzitter van de PSC van Brabant. “De spelleider is een persoon die men toch zo

graag aanvalt langs alle kanten. Ik durf in alle eer en geweten zeggen dat er nog nooit sedert

het bestaan van de voetbalbond, en dat is nu al meer dan honderd jaar geleden, zoveel gedaan

wordt om scheidsrechters op een professionele manier te begeleiden. En er is nog nooit een

periode geweest waarin ze zo worden aangevallen als nu…”, besluit Geeroms. (Roger

Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005)

Toch gaan jonge scheidsrechters soms zelf in de fout volgens Jean Keulemans, voorzitter van

de Scheidsrechterscommissie van Antwerpen. “We hebben regelmatig problemen met de

mentaliteit van jonge scheidsrechters. Ze dagen soms niet op voor hun wedstrijden, ook al

worden ze opgeroepen. Als dat maar één keer gebeurt en ze verontschuldigen zich, dan zien

we dat door de vingers. Maar als dat meermaals gebeurt, dan komt er een zitting. Als ze niet

naar die zitting komen, moeten we ze wel bedanken voor bewezen diensten”, stelt Keulemans.

(Jean Keulemans, Mechelen, 20/03/2005)

2. De eerste stappen in de arbitrage

Eens je als kandidaat-scheidsrechter geslaagd bent, kan het grote werk beginnen. In alle

provincies krijgen de scheidsrechters eerst nog een zogenaamde “formatiematch”

voorgeschoteld. Dat betekent dat de geslaagde kandidaat-scheidsrechters samen naar een

match gaan kijken, en dan uitleg krijgen over wat de spelleider tijdens die match goed en

minder goed doet. (Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005) Daarna worden ze zelf voor de

leeuwen gegooid. Fysieke tests hoef je in vier van de vijf Vlaamse provincies niet af te

leggen, iedereen kan dus jeugdscheidsrechter worden. (Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005;

Jean Keulemans, Mechelen, 20/03/2005; Paul Huylebroeck, Gent, 18/02/2005; Roger

Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005; Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005)

Een paar jaar geleden heeft men de categorie “stagiair” ingevoerd. Dat betekent dat een

scheidsrechter die pas geslaagd is in zijn theoretisch examen van kortbij begeleid wordt door

de Scheidsrechterscommissie van zijn provincie. (Jean Keulemans, Mechelen, 20/03/2005) In

de meeste provincies behoudt men het statuut van stagiair gedurende minstens één seizoen,

maar de provincie Brabant vormt hier een uitzondering op. Daar heeft men ervoor gekozen

om beginnende scheidsrechters voor maximum twee jaar in deze categorie te houden, zonder

een minimumperiode. (Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005)

Tijdens de eerste wedstrijden die een scheidsrechter fluit, dat zijn miniemen of

cadettenwedstrijden, wordt hij in elke provincie vergezeld door een peter. Dat is iemand die

de kersverse spelleider advies en tips geeft, en hem met raad en daad bijstaat. (Jean

Keulemans, Mechelen, 20/03/2005) Daarna is het tijd voor de stagiair om op eigen benen te

staan. Regelmatig krijgt de jonge scheidsrechter controle van een lid van de PSC. Die stelt

dan een wedstrijdverslag op. Krijgt de betrokken spelleider regelmatig een positief verslag,

dan kan hij promoveren naar een hogere categorie. “De eerste wedstrijd in een categorie is

altijd een proefwedstrijd. Tijdens de volgende wedstrijden moeten ze bevestigen. Fluiten ze

die matchen goed, dan mogen ze definitief in die categorie blijven”, legt Kris Van de Velde

uit, opleider in Oost-Vlaanderen. (Kris Van de Velde, Zottegem, 08/02/2005)

De meest getalenteerde scheidsrechters komen dan terecht in een aparte categorie. In elke

provincie heeft deze categorie, of cursus, een verschillende naam. In Oost-Vlaanderen heet dit

simpelweg de jeugdcursus (Paul Huylebroeck, Gent, 18/02/2005), in West-Vlaanderen de

“Cursus vijf”(Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005), in Brabant de “Klasse vijf” (Roger

Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005), in Antwerpen “C1” (Jean Keulemans, Mechelen,

20/03/2005), en in Limburg heet dit dan weer de “groep S” (Armand Caubergs, Beringen,

11/03/2005). Tijdens deze cursussen word je als scheidsrechter veel intensiever begeleid door

de Scheidsrechterscommissie. Toch zijn de voorwaarden om geselecteerd te worden voor

deze cursus in elke provincie dezelfde. Je moet jong zijn – meestal maximum twintig à

éénentwintig jaar - en vooral getalenteerd.

2.1. Fysieke tests

Als je als scheidsrechter dan uiteindelijk geselecteerd wordt voor het leiden van wedstrijden

van eerste elftallen – wat niet zo evident is, hier gaan meestal enkele seizoenen over – kan het

grote werk pas echt beginnen. In vier van de vijf Vlaamse provincies zijn fysieke tests

voorzien voor scheidsrechters in vierde, derde, tweede en eerste provinciale. (Marc Cosaert,

Brugge, 23/02/2005; Jean Keulemans, Mechelen, 20/03/2005; Paul Huylebroeck, Gent,

18/02/2005; Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005) In Brabant is dit verrassend genoeg

niet het geval in derde en vierde provinciale. De doorstroming verloopt in deze provincie dus

louter op basis van wedstrijdverslagen. (Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005)

In de provincies waar wel gepeild wordt naar de fysieke conditie van scheidsrechters wordt

telkens gebruik gemaakt van dezelfde testmethodes. Dat zijn de Coopertest, de 50-meter run

en de 200-meter run. Tijdens de Coopertest moet men een zo groot mogelijke afstand lopen

gedurende twaalf minuten. De 50 en 200 meter zijn belangrijk in de arbitrage omdat de

scheidsrechters regelmatig korte afstanden moeten lopen. Tijdens de fysieke testen moeten ze

twee keer deze proef lopen. (Kris Van de Velde, Zottegem, 08/02/2005)

Assistent-scheidsrechters hoeven de 200 meter niet te lopen, maar die wordt vervangen door

een 25-meter run en een behendigheidsloop. De behendigheidsloop is nodig omdat assistenten

zowel voorwaarts, zijwaarts als achterwaarts moeten kunnen lopen. De 200 meter is niet

nodig omdat assistent-scheidsrechters nooit meer dan vijftig meter hoeven te lopen. Dat is

ongeveer de lengte van een half voetbalveld. Ook op internationaal vlak worden trouwens

dezelfde fysieke testen voor scheidsrechters en assistenten gebruikt. Mogelijk worden die

binnenkort wel veranderd. (Werner Helsen, Leuven, 04/03/2005)

De normen voor de fysieke proeven die scheidsrechters moeten ondergaan, verschillen ook

nog eens van provincie tot provincie. Die criteria hangen bovendien ook nog eens af van de

reeks waarin men fluit, en de categorie waartoe de scheidsrechter behoort. A-scheidsrechters

zijn spelleiders jonger dan 32 jaar, die in aanmerking komen om nog door te stromen tot in de

nationale reeksen. B-scheidsrechters zijn ouder dan 32 jaar. (Peter Vanloo, Zottegem,

11/01/2005)

De verschillen tussen de provincies komen duidelijk tot uiting in volgende tabel:

West-

Vlaanderen Limburg Brabant Antwerpen Oost-Vlaanderen

Categorie Test

A B A B A B A B A B

Coopertest 2700 m 2500 m 2700 m 2700 m 2700 m 2500 m 2700 m 2700 m 2700 m 2700 m

200 meter 32 sec 34 sec 32 sec 35 sec 32 sec 34 sec 32 sec 32 sec 32 sec 32 sec Eerste

provinciale 50 meter 7,5 sec 8 sec 7,5 sec 8,2 sec 7,5 sec 8 sec 7,5 sec 7,5 sec 7,5 sec 7,5 sec

Coopertest 2700 m 2500 m 2700 m 2700 m 2700 m 2500 m 2700 m 2500 m 2700 m 2600 m

200 meter 32 sec 34 sec 32 sec 35 sec 32 sec 34 sec 32 sec 34 sec 32 sec 35 sec Tweede

provinciale 50 meter 7,5 sec 8 sec 7,5 sec 8,2 sec 7,5 sec 8 sec 7,5 sec 8 sec 7,5 sec 8 sec

Coopertest 2700 m 2500 m 2700 m 2500 m / / 2700 m 2500 m 2300 m 2300 m

200 meter 32 sec 34 sec 32 sec 35 sec / / 32 sec 34 sec 35 sec 35 sec Derde

provinciale 50 meter 7,5 sec 8 sec 7,5 sec 8,2 sec / / 7,5 sec 8 sec 8 sec 8 sec

Coopertest 2700 m 2500 m 2700 m 2300 m / / 2700 m 2500 m 2300 m 2300 m

200 meter 32 sec 34 sec 32 sec 35 sec / / 32 sec 34 sec 35 sec 35 sec Vierde

provinciale 50 meter 7,5 sec 8 sec 7,5 sec 8,2 sec / / 7,5 sec 8 sec 8 sec 8 sec

Tabel 1: Fysieke testen in Vlaanderen

In West-Vlaanderen moeten alle A-scheidsrechters van vierde tot en met eerste provinciale

dezelfde normen lopen, de nationale normen. Dat betekent dat ze minimum 2.700 meter

moeten halen tijdens de Coopertest (twaalf minuten lopen), vervolgens twee keer 50 meter

moeten lopen binnen 7,5 seconden en daarna twee keer 200 meter moeten lopen binnen 32

seconden. Voor de B-scheidsrechters ligt die norm iets lager: zij moeten minimum 2.500

meter lopen tijdens de Coopertest. (Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005)

In de provincie Limburg gelden voor A-scheidsrechters ook dezelfde nationale normen, maar

voor de B-scheidsrechters ligt de zaak wat complexer. (Armand Caubergs, Beringen,

11/03/2005)

Zoals al vermeld werd, zijn er geen fysieke testen voor scheidsrechters uit vierde en derde

provinciale in Brabant. Voor de andere scheidsrechters van eerste elftallen gelden de nationale

normen, voor zowel de A-scheidsrechters als de B-scheidsrechters. (Roger Geeroms, Dilbeek,

15/03/2005)

De A-scheidsrechters uit de provincie Antwerpen moeten ook de nationale normen lopen.

Ook voor de B-scheidsrechters uit eerste provinciale is dit het geval. De andere B-

scheidsrechters krijgen andere normen opgelegd. (Jean Keulemans, Mechelen, 20/03/2005)

En in Oost-Vlaanderen is de situatie nog anders. Daar gelden de nationale normen voor

scheidsrechters uit eerste en tweede provinciale, maar spelleiders uit derde en vierde

provinciale, zowel A’s als B’s, krijgen lichtere criteria voorgeschoteld. (Paul Huylebroeck,

Gent, 18/02/2005)

Deze fysieke testen moeten de scheidsrechters uit eerste en tweede provinciale in bijna alle

Vlaamse provincies twee keer per seizoen afleggen. In derde en vierde provinciale gebeurt dit

één keer per seizoen. Daarnaast moeten ze ook nog een theoretische test afleggen, waarop

minstens zeven op tien moet behaald worden. (Peter Vanloo, Zottegem, 11/01/2005)

Maar alweer één uitzondering op dit vlak: de provincie Limburg. De A-scheidsrechters uit

eerste en tweede provinciale moeten daar maar liefst zes keer per seizoen de fysieke testen en

de theoretische test ondergaan. Voor de A-scheidsrechters uit derde en vierde provinciale is

dit vier keer per seizoen het geval. De B-scheidsrechters leggen de testen drie keer per seizoen

af. (Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005)

Maar in elke provincie geldt: als je niet slaagt in je fysieke of theoretische testen, kom je niet

in actie in je categorie. (Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005; Jean Keulemans, Mechelen,

20/03/2005; Paul Huylebroeck, Gent, 18/02/2005; Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005;

Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005)

2.2. Leeftijdsgrens

Een thema waar de laatste tijd heel wat commotie rond is, is de leeftijdgrens voor

scheidsrechters. In de nationale en internationale afdelingen wordt die grens op vijfenveertig

jaar gelegd door de FIFA. (Robert Jeurissen, Leuven, 10/02/2005) In de Vlaamse provincies

geldt – alweer – dat die leeftijdsgrens in elk landsdeel verschilt.

In West-Vlaanderen mag je eerste elftallen fluiten tot vijftig jaar. Ook voor assistent-

scheidsrechters geldt die grens. Maar in Oost-Vlaanderen bijvoorbeeld wordt er nog een

onderscheid gemaakt tussen eerste en tweede provinciale enerzijds, en derde en vierde

provinciale anderzijds. De eerste groep scheidsrechters mag fluiten tot vijftig jaar, de tweede

groep tot vijfenvijftig. (Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005)

In de provincie Antwerpen kan je scheidsrechter blijven tot 55 jaar, voor de assistent-

scheidsrechters ligt die grens op zestig jaar. (Jean Keulemans, Mechelen, 20/03/2005)

Limburg voert het strengste beleid op dit vlak. Daar ligt de leeftijdsgrens voor scheidsrechters

van eerste elftallen resoluut op achtenveertig jaar. “Wij willen er over waken dat de

doorstroommogelijkheden voor scheidsrechters altijd mogelijk blijven”, verklaart Caubergs.

“Jonge scheidsrechters mogen niet afgeblokt worden door oudere scheidsrechters. Begrijp me

niet verkeerd, zij hebben wel pakken meer ervaring. Maar als je iemand op die leeftijd doet

stoppen als scheidsrechter, kan hij wel nog zeven jaar vlaggen. En onze aanpak loont ook

volgens mij, want we hebben de jongste scheidsrechters bij onze eerste elftallen”, besluit

Caubergs. (Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005)

Deze maatregel staat in schril contrast met de situatie in de provincie Brabant. Daar geldt

helemaal geen leeftijdsgrens voor scheidsrechters. Toch vindt PSC-voorzitter van Brabant

Roger Geeroms dit niet abnormaal. “Wij bepalen op basis van wedstrijdverslagen en op basis

van de fysieke proeven in eerste en tweede provinciale of iemand nog meekan op zijn niveau

of niet. Ofwel ben je fysiek in orde, ofwel ben je het niet. Wij baseren ons niet op leeftijd,

maar op kwaliteit.” (Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005)

Voor jeugdscheidsrechters ligt de leeftijdsgrens wél in elke provincie gelijk. Je mag

jeugdwedstrijden fluiten tot vijfenzestig jaar. Vanaf zestig jaar mag je wel enkel miniemen-

en cadettenwedstrijden fluiten, en moet je een elektrocardiogram ondergaan. (Marc Cosaert,

Brugge, 23/02/2005; Jean Keulemans, Mechelen, 20/03/2005; Paul Huylebroeck, Gent,

18/02/2005; Roger Geeroms, Dilbeek, 15/03/2005; Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005)

3. Academie van de Arbitrage

Om meer uniformiteit te krijgen in de opleiding en de begeleiding van voetbalscheidsrechters

in de verschillende Belgische provincies, is dit seizoen de “Academie van de Arbitrage”

opgericht. Het is een overlegorgaan waarin vertegenwoordigers van elke provincie zetelen. De

Academie is onderverdeeld in verschillende cellen, die zich elk toeleggen op één specifiek

aspect van de arbitrage. Zo bestaat er een cel Communicatie, Coördinatie, Spelregels,

Beoordeling, Fysieke en Mentale aspecten. (Scheidsrechters, Internet, 2005)

Over het feit of de Academie van de Arbitrage al concrete resultaten heeft opgeleverd, zijn de

verschillende Vlaamse PSC-voorzitters het niet altijd eens. Marc Cosaert, voorzitter van de

Provinciale Scheidsrechterscommissie van West-Vlaanderen én van de Vlaamse vleugel van

de Academie, ziet heel wat positieve zaken. “We merken zeker en vast al resultaten”, vertelt

Cosaert. “We kijken nu naar mekaar, als provincies, om te zien hoe elke provincie

gestructureerd is. En we leren bij van mekaar.” (Marc Cosaert, Brugge, 23/02/2005)

Ook PSC-voorzitter van Limburg Armand Caubergs is blij met de oprichting van de

Academie. “Voor mij persoonlijk, als voorzitter, is de communicatie veel verbeterd”, legt hij

uit. “Ik kan onmiddellijk via mijn computer zien hoeveel scheidsrechters uit Limburg

aanduidingen hebben. Dat is allemaal een rechtstreeks gevolg van de cel Communicatie van

de Academie.” (Armand Caubergs, Beringen, 11/03/2005)

Toch klinkt Roger Geeroms, voorzitter van de PSC van Brabant, minder optimistisch. “Ik

vrees dat het allemaal iets te traag gaat. Er is een ernstig probleem qua financiering van die

Academie. We moeten dus roeien met de riemen die we hebben. Misschien moet de

voetbalbond wat meer financiële steun geven aan de Academie.” (Roger Geeroms, Dilbeek,

15/03/2005)

4. De vergoeding

In Vlaanderen moet je zeker geen scheidsrechter worden voor het geld. De categorie

“stagiairs” verdient in Vlaanderen zeventien euro per wedstrijd. Daarbij krijg je ook nog een

vergoeding voor je verplaatsing naar het terrein als scheidsrechter. Die transportvergoeding

bedraagt minimum 4,50 euro, maar kan oplopen naarmate je verder van het terrein woont.

(E-mail van Hans Schepens, 07/02/2005)

Scheidsrechters van jeugdwedstrijden en assistent-scheidsrechters van vierde provinciale tot

en met vierde nationale verdienen twintig euro per wedstrijd. Ook hier geldt hetzelfde

systeem van de “transportvergoeding”. (E-mail van Hans Schepens, 07/02/2005)

Spelleiders die wedstrijden fluiten in vierde en derde provinciale verdienen 22 euro, in eerste

en tweede provinciale is dat vijfentwintig euro. De onkostenvergoeding blijft dezelfde als bij

de jeugdscheidsrechters. (E-mail van Hans Schepens, 07/02/2005)

Hoewel je anders zou kunnen vermoeden, verdienen de nationale scheidsrechters niet

gigantisch meer dan hun provinciale collega’s. In vierde provinciale bedraagt de vergoeding

dertig euro per wedstrijd, in derde nationale is dat 37,5 euro per wedstrijd. (E-mail van Hans

Schepens, 07/02/2005)

Als je het maakt tot in de tweede klasse, begin je al wat meer te verdienen. In deze categorie

verdient men vijftig euro per wedstrijd, plus een belastbare som van ongeveer 250 euro. Maar

wie het Belgische belastingssysteem wat kent, zal beseffen dat maar de helft hiervan overblijft

na belastingsaftrek. (E-mail van Hans Schepens, 07/02/2005) De scheidsrechters bereikten

begin april 2005 wel een akkoord op de algemene vergadering van de Nationale Liga voor een

hogere vergoeding vanaf volgend seizoen. (Mariën, Internet, 2005)

Assistent-scheidsrechters krijgen van derde tot eerste nationale dezelfde vergoeding per

wedstrijd. Die bedraagt slechts dertig euro. In tweede klasse komt daar een belastbare

geldsom van 64,88 euro bovenop, in eerste klasse is dat 156,47 euro. (Alex Verstraeten,

Leuven, 10/02/2005)

De scheidsrechters uit eerste klasse rijven een som van 72,5 euro per wedstrijd binnen met

een belastbaar gedeelte van ongeveer 500 euro. (E-mail van Hans Schepens, 07/02/2005)

Voor weekmatchen strijkt men wel nog eens 125 euro extra op. Als de wedstrijd uitgezonden

wordt door Canal+ wordt ook nog een extra vergoeding betaald. (E-mail van Hans Schepens,

07/02/2005)

Voor wie dit veel geld zou vinden: in Nederland – wat toch wel een vergelijkbare competitie

is – krijgen de scheidsrechters uit de Gouden Gids Divisie (het equivalent van onze Belgische

tweede klasse) een vergoeding van 1400 euro bruto per wedstrijd. Dat betekent ongeveer 900

euro netto. (E-mail van Hans Schepens, 07/02/2005) In de lagere reeksen krijgt men in

Nederland als scheidsrechters een standaardsom van 14,42 euro, terug met een

reiskostenvergoeding. (E-mail van Rita Hendricks, 09/02/2005)

EXCLUSIEF

Journalistieke uitwerking

Hugo Broos blikt terug

“Vroeger kon je niet bewijzen dat een scheidsrechter ongelijk had”

Johan Verbist reageert op de kritiek

“Zolang voetbal geleid wordt door mensen, zullen er fouten gemaakt worden”

Professor Werner Helsen

Wim Sunnaert

Het plezier en de problemen van een jonge scheidsrechter

INTERVIEWScheidsrechter Johan Verbist over de kritiek op de Belgische arbitrage

“De pers kan nog altijd iemand maken of kraken”Johan Verbist (39) is sinds begin dit seizoen offi cieel de beste scheidsrechter van ons land. Hij fl uit al acht jaar in eerste nationale, en kwam al in actie in de Cham-pions League en verschillende internationale duels. Dé ideale man dus om zijn mening te geven over de Belgische scheidsrechters. “Misschien is België wel een té klein voetballand”, aldus Verbist.

Johan Verbist: “De rapporten van alle Bel-gische scheidsrechters die in internatio nale competities fl uiten zijn uitstekend. De ver-

klaringen van spelers zoals Orlando Engelaar en Gert Claessens als zou de Belgische arbitrage

abominabel zijn, zijn dan ook klinkklare onzin. Tegenwoordig wordt de schuld van alle problemen bij de scheidsrechters gelegd. Kritiek op hen is ge-makkelijk, maar de spelers moeten toch ook eens de hand in eigen boezem steken?”

Johan Verbist in discussie met Rune Lange (Club Brugge). “Tegenwoordig wordt de schuld van alle proble-men bij de scheidsrechter gelegd.” (Foto RSCA)

INTERVIEWWat u niet kan ontkennen, is dat voor wereld-kampioenschappen en Europese kampioen-schappen telkens de beste internationale scheids-rechters geselecteerd worden. En zelden wordt een Belgische scheidsrechter opgenomen in die selectie. Hoe komt dat volgens u?Verbist: “Misschien is België wel een té klein voetballand… Laat ons zeggen dat er bij die se-lectie ook extrasportieve criteria gevolgd worden. Meer wil ik daar niet over kwijt.”

In België werken scheidsrechters op non- professionele basis. Zou het geen goed idee zijn om het salaris van scheids rechters te verhogen, en hen op profes-sionele basis te laten werken?Verbist: “Als je scheidsrechters op professionele basis wil, moet hun vergoeding natuurlijk ver-hoogd worden. Maar dan is weer de vraag: wie gaat dat betalen? En hoe hoog wordt die vergoe-ding dan?”

“Bovendien eindigt een scheidsrechterscarrière al

verplicht op 45 jaar. Dan mag je dus opnieuw werk gaan zoeken, wat niet simpel is in deze moeilijke economische tijden. Of zullen wij zoveel betaald worden dat we niet meer moeten gaan werken na onze scheidsrechtersloopbaan? Je ziet dat er enorm veel vragen moeten opgelost worden als je een dergelijke maatregel wil nemen, je kan zoiets niet opeens veranderen.”

Niet vergelijkbaar

Waaruit bestond uw opleiding?Verbist: “Ik wil wel benadrukken dat ik mijn opleiding als scheidsrechter al begonnen ben in 1983, je kunt die dus niet vergelijken met de situ-atie van nu. Ik moest enkel een cursus volgen van vijf keer twee uur, puur theorie, en daarna moest ik een examen afl eggen.”

Vond u dat een volledige opleiding?Verbist: “Laat ons zeggen dat de opleiding beter kon. Maar zoals ik al zei, ondertussen is die oplei-ding al fel verbeterd. Nieuwe scheidsrechters

Johan Verbist: “Moeten de spelers de hand niet in eigen boezem steken?” (Foto RSCA)

INTERVIEW INTERVIEW

krijgen niet alleen een theoretische maar ook een praktische cursus. Bovendien wordt er nu gewerkt met een systeem van peters. Dat is de begeleider van een beginnend scheidsrechter. Als je vragen hebt, kan je altijd bij hem terecht. Hij geeft ook regelmatig tips en feedback.”

Is dat systeem enkel voor beginnende scheids-rechters?Verbist: “Nee, ik heb zelf ook nog een peter. In mijn geval is dat Guy Goethals.”

En worden jullie tijdens het seizoen zelf ook be-geleid door de scheidsrechterscommissie?Verbist: “Wij worden elke week begeleid door iemand van de scheidsrechterscommissie, dat is een soort van controle. En er zijn ook trainingen met alle scheidsrechters uit de eerste klasse. Na die trainingen hebben we telkens een bijeenkomst met de scheidsrechterscommissie. Vier keer per week wordt er getraind, aan de hand van schema’s die opgesteld worden door de universiteit van Leuven. Zo een training duurt meestal ongeveer anderhalf uur, en alles wordt nauwgezet gecontroleerd met een hartslagmeter.”

In het begin van het seizoen heeft Aimé Antheunis een verklaring opgesteld waarin verklaard wordt dat er geen kritiek mag ge-geven worden op scheidsrechters in de pers door trainers uit eerste klasse. Vindt u dat een goed initiatief?Verbist: “Ik wil wel duidelijk stellen dat daar niet echt gezegd werd dat er geen kritiek op de scheids-rechters mocht gegeven worden. Er werd enkel gevraagd om niet op de man, maar op de bal te spelen. Maar zoals je zelf al kunnen lezen hebt, blijft er langs trainerskant van het ondertekende charter niet veel meer over. Veel trainers hebben weer hun gal kunnen spuwen. De mensen krijgen natuurlijk ook nog altijd een verkeerd beeld van scheidsrechters door al die commotie in de pers. Het is duidelijk dat de pers nog altijd iemand kan maken of kraken.”

Bart Van Crombrugge

“Van dat charter blij � van trainerskant niet veel over”

Foto RSCA

INTERVIEW

Robert Jeurissen: “Ik zou niet durven zeggen dat het niveau van de Belgische arbitrage hoger was toen ik nog fl oot. Men

zegt altijd: in mijn tijd was het beter. Wij dachten dat wij de besten waren, nu denken ze dat zij de besten zijn. Het niveau is vergelijkbaar volgens mij.”

“Scheidsrechters worden tegenwoordig wel beter begeleid. Ze worden getraind door de commissie en krijgen media- en mentale training. De begelei-ding van de Belgische scheidsrechters is door de jaren heen veel verbeterd.”

Feit is wel dat de Belgische scheidsrechters de laatste jaren steeds uit de boot vallen om wereldkampioenschappen en Europese kam-pioenschappen te fl uiten. Hoe verklaart u die trend?Jeurissen: “Er is een tijdje een vacuüm geweest in de Belgische arbitragewereld. Toen Guy Goethals er mee op hield, stond Frank De Bleeckere nog niet ver genoeg op Europees vlak. Dat is de reden waarom we een tijdje uit beeld verdwenen zijn op

Vice-voorzi� er van de CSC Robert Jeurissen vindt geld bij zaak

“Arbitrage doe je als hobby”

Ex-scheidsrechter Robert Jeuris-sen (57) is al zes jaar vice-voorzitter van de Centrale Belgische Scheids -rechterscommissie en combineert dit met de job van gedelegeerd commis-saris bij de UEFA. België heeft het geld niet om scheidsrechters vette contracten te geven, en blijft een klein voetballand. “Maar wij klagen niet, en onze scheidsrechters ook niet”, aldus Jeurissen.

WK’s. Maar nu hopen we natuurlijk dat Frank De Bleeckere geselecteerd wordt voor het volgende wereldkampioenschap in Duitsland.”

Sinds begin dit seizoen is er een samenwerking tussen de Belgische en de Nederlandse voetbal-bond, voor de uitwisseling van scheidsrechters tussen beide landen. U coördineert die samen-werking samen met de Nederlander Jaap Uilen-berg. Vanwaar kwam eigenlijk de idee voor een uitwisselingsproject?Jeurissen: “De idee kwam van ons beiden, in die zin dat we al enkele jaren samenwerkten met de voetbalbond van het Groot-Hertogdom Luxem-burg. Dat deden we vooral om jonge scheidsrech-ters, die geen internationale ervaring hebben, in contact te brengen met een ander soort voetbal, met andere omstandigheden, een ander klimaat. Op vraag van beide landen doen we die samen-werking ook met Nederland, en dat verloopt heel goed. Zo goed zelfs, dat we er verder mee zullen gaan in de toekomst.”

Foto Belga/Michel Krakowski

INTERVIEWMerkt u een verschil tussen het niveau van de Belgische en de Nederlandse arbitrage?Jeurissen: “Ik denk dat wij op hetzelfde niveau zitten. Ook onze competities zijn vergelijkbaar. Er zijn een vier- of vijftal topclubs in beide landen. Dus de kwaliteit van het voetbal is ongeveer het-zelfde, en het niveau van de scheidsrechters is ook vergelijkbaar.”

Ik stel die vraag eigenlijk omdat ik onlangs een uitspraak hoorde van Orlando Engelaar, Ned-erlands speler van Genk, die zei: “De scheids-rechters hier zijn ongeloofl ijk slecht. Het lijkt zelfs alsof ze totaal geen verstand van voetbal hebben.”Jeurissen: “Hij doet die uitspraak natuurlijk omwille van de manier waarop hij bepaalde gele kaarten pakt. Het is zo dat bepaalde instructies in Nederland anders zijn dan hier. Bijvoorbeeld een speler die op de omheining springt om zijn doelpunt te vieren, krijgt bij ons de gele kaart. In Neder land is dat dus niet het geval. Dat zijn geen offi ciële instructies, geen instructies van de UEFA of de FIFA. Ieder land heeft de mogelijkheid om het reglement aan te passen. Regels die de UEFA of de FIFA opleggen, moet je gewoon volgen. Maar daarnaast is ieder land vrij om zelf ook regels op te stellen. Dus een gele kaart is in dit geval gewoon eigen aan de Belgische competitie.”

In portefeuille tasten

De kritiek op scheidsrechters is vrij zwaar dit seizoen. Zo verklaarde Gert Claessens dat scheids rechter Paul Allaerts een rotte vis is. Kan men dergelijke uitspraken niet zwaarder bestraffen? Want Gert Claessens kreeg niet eens een schorsing…Jeurissen: “Hij heeft wel een boete gekregen van 2.500 euro. Ik vind het niet correct dat een speler in zo’n geval zou geschorst worden, want uitein-delijk straf je dan de volledige ploeg. En ik vind dat je hier het individu moet aanpakken. Dat kan je het best doen door hem in zijn portefeuille te doen tasten, en hem een strenge geldboete op te leggen.”

De kans is toch groot dat zijn club, Racing Genk, gewoon die boete betaalt?Jeurissen: “Daar houden wij ons niet mee bezig,

al is het wel mogelijk natuurlijk. Ik hoop het eigen-lijk voor Claessens (lacht). Maar ik denk dat Genk niet meer zo vlug zal zijn met de betaling van de boete mocht Claessens het nog een keer doen. Die clubs staan niet aan te schuiven om boetes van hun spelers te betalen. “

Aan het begin van het seizoen kwam er een charter, op initiatief van bondscoach Aimé Antheunis, waarin stond dat scheidsrechters en trainers mekaar niet openlijk zouden aan-vallen. Als u dan in de krant de uitlatingen leest van onder andere René Vandereycken en Marc Brys, kan u dan niet concluderen dat dat charter nutteloos was?Jeurissen: “In zekere zin is dat wel zo. Heel veel trainers hebben zich wel gehouden aan dat char-ter. Het ging er vooral over om niet op de man te spelen, geen scheidsrechters persoonlijk te viseren dus. Maar men heeft wel het recht om scheidsrech-terlijke beslissingen aan de kaak te stellen. Maar soms laaien de emoties gewoon heel hoog op na een wedstrijd. Op zo’n moment mogen er nog dui-zend charters opgesteld worden, emotionele uit-

Jeurissen: “Engelaar uit kritiek omwille van de manier waarop hij kaarten pakt” (Foto Belga/Yorick Jansens)

INTERVIEW INTERVIEW

spraken zullen er altijd wel komen.”

Kan het gebruik van videobeelden een oplossing bieden voor omstreden scheidsrechterlijke be-slissingen?Jeurissen: (resoluut) “Zo lang er gesproken wordt over interpretaties van een scheidsrechter, zal er discussie blijven bestaan. Wij bekijken met de commissie de videobeelden van alle wedstrijden die worden uitgezonden. En over sommige zaken kan je blijven discussiëren. Een strafschop, een duwfout,… Als je videobeelden gebruikt, ver-schuif je gewoon de verantwoordelijkheid. Want nu neemt de scheidsrechter de beslissing, maar dan wordt de bal doorgeschoven naar diegene die de videobeelden bekijkt. Discussie hoort gewoon bij het voetbal.”

“Tegen technische middeltjes om interpretaties te beoordelen zeg ik nee. Maar technische middeltjes om zwart of wit te beoordelen, dus bijvoorbeeld bal binnen of buiten, keur ik goed. Een piepsignaal als de bal de lijn overschrijdt, zoals in het tennis,

kan enkel positief werken.”

De nationale scheidsrechters hebben het niet gemakkelijk, zowel op als naast het veld. Mees-tal hebben ze een fulltime job, terwijl ze nog vier keer per week moeten trainen in Brussel of Leuven. Zou het geen goed idee zijn om hen op profes-sionele basis te laten fl uiten?Jeurissen: “Misschien wel, maar de vraag blijft of ze dan ook beter gaan fl uiten. Iemand die beter betaald wordt, werkt daarom nog niet beter. Eén zaak is zeker: als ze semi-professioneel of profes-sioneel fl uiten heb je veel meer mogelijkheden. Je kan de begeleiding optimaliseren, je kan ze beter fysiek begeleiden, je kan de hele opleiding dan ook verbeteren.”

“Maar dan stelt zich ook een andere vraag, die nooit gesteld wordt. Wie gaat dat doen? Er moeten mensen zijn voor de omkadering. Scheidsrechters kan men professioneel laten werken, maar dan moet de omkadering ook professioneel zijn. Elke

Jeurissen: “Ik hoop voor Gert Claessens dat Racing Genk zijn boetes betaalt” (Foto Belga/Yorick Jansens)

INTERVIEW

topclub in België heeft een professionele omkade-ring. Het kan niet dat bijvoorbeeld de trainer van Anderlecht overdag gaat werken, en ’s avonds zijn spelers gaat trainen. Daar ligt het probleem bij de professionalisering van de arbitrage. De scheids-rechters moeten dan fulltime werken, maar er moeten ook mensen zijn die hen fulltime kunnen begeleiden.”

“Ook achteraf duikt er een probleem op, want wat gebeurt er als een scheidsrechter een bles-sure oploopt, of moet stoppen? De scheidsrechter is nog geen 65 jaar, dus niet pensioengerechtigd. Er wordt gemakkelijk over zoiets gepraat, maar de problematiek is groter dan je zou vermoeden.”

Verbale agressie

Er zijn momenteel in België zo’n 7.000 scheids-rechters, voor 280.000 voetballende leden. Kan men dan spreken van een tekort?Jeurissen: “Volgens de laatste cijfers die ik ken, zouden we goed zitten om alle wedstrijden van een spelleider te voorzien als we nog 300 extra scheids-rechters zouden hebben. Vooral in de onderste re-gionen, de jeugdafdelingen, gebeurt het soms dat scheidsrechters twee, drie wed strijden per week-

end moeten fl uiten. In de nationale afdelingen verdwijnen er niet veel scheidsrechters. Maar in het jeugdvoetbal houden scheidsrechters het veel sneller voor bekeken. Waarom? Omdat de verbale agressie daar veel groter is, en omdat de scheids-rechters daar ook jonger zijn. Die zijn meestal niet zo sterk gewapend tegen kritiek en agressie. Als je die jongens kan ontlasten door ze maar één wedstrijd te laten fl uiten in plaats van twee of drie, dan heb je een kleiner risico dat ze geconfronteerd worden met zulke situaties. 300 à 350 nieuwe scheids rechters zou ideaal zijn.”

Er zijn in België in het verleden al enkele cam-pagnes geweest om meer scheidsrechters aan te trekken, die vrij succesvol waren. Jeurissen: “Die zijn inderdaad positief geweest, er zijn 700 scheidsrechters bijgekomen. Dit jaar zitten we met een status-quo, maar eigenlijk betekent dit winst, want vroegen verloren we al-tijd scheidsrechters. Nu zal een nieuwe campagne opgestart worden om nog 3 à 400 scheidsrechters bij te winnen.”

Op dat vlak doen onze campagnes het veel beter dan bijvoorbeeld in Nederland. Hoe komt dat?Jeurissen: “In Nederland is de agressie veel

Jeurissen: “Fulltime scheidsrechters moeten ook fulltime begeleiding krijgen” (Foto Belga/Yves Boucau)

INTERVIEW INTERVIEW

zwaarder. Het grote probleem, in alle landen, is dat heel veel jonge scheidsrechters beginnen aan de taak zonder dat ze zich bewust zijn van de moei-lijkheidsgraad ervan. Men zou veel profspelers eens een wedstrijd moeten laten leiden, zelfs al is het maar bij de juniors. En die moeilijkheids-graad is ook de grootste reden waarom er zoveel scheidsrechters mee ophouden.”

Wat me opviel bij de vergelijking van de ver-goedingen van scheidsrechters is dat jeugd-scheidsrechters twintig euro verdienen, en scheids rechters in eerste provinciale 25 euro. Is dat verschil niet wat klein, aangezien scheids-rechters in eerste provinciale het normaal gezien toch zwaarder hebben?Jeurissen: “Nu verdient een jeugdscheidsrechter twintig euro, maar vroeger was dit nog minder. De basisvergoeding werd een paar jaar geleden al verhoogd. Maar goed, twintig euro, 25 euro,… Ik moet u zeggen: toen ik mijn eerste wedstrijd fl oot, had ik 125 Belgische frank. Arbitrage moet je doen als hobby. Je begint daar niet aan met de bedoeling om daar een carrière in te maken. Dat

kan ook bijna niet.”

Worden de Belgische topscheidsrechters mo-menteel niet te weinig betaald? Belgische scheids-rechters verdienen in eerste nationale 72,5 euro, plus een belastbare som van 500 euro. In de Nederlandse Gouden Gids Divisie, de tweede klasse dus, ontvangen de scheidsrechters 1400 euro bruto.Jeurissen: “Die vergoeding hangt af van ver-schillende factoren. In Duitsland verdienen de scheidsrechters meer, in Engeland ook. De grote landen hebben veel meer fi nanciële middelen, onder andere door televiesiegelden. Maar de Bel-gische scheidsrechters zijn niet onderbetaald. Wij klagen niet, en onze scheidsrechters ook niet. Ze zijn tevreden.”

Bart Van Crombrugge

“Scheidsrechters te weinig betaald? Ik fl oot vroeger voor 125 Belgische frank!”

Frank De Bleeckere (Foto Belga/Yorick Jansens)

REPORTAGE

Ook in de dug-out zit Luc Matthys. Hij vertegen-woordigde ons land als assistent-scheidsrechter op het wereldkampioenschap voetbal van 1994 in Amerika. Nu is hij begeleider van de huidige lich-ting assistenten en zetelt hij in het directiecomité van de Centrale Scheidsrechterscommissie.

Een wedstrijd fl uiten en een wedstrijd vlaggen zijn twee totaal verschillende taken. Dat kan Matthys, die beide gedaan heeft, beamen. “Als assis tent moet je nog meer geconcentreerd zijn, het is meer stresserend”, getuigt hij. “Je hebt ook minder mogelijkheden om je af te reageren. Een scheids-

In het spoor van de assistenten

rechter kan een rode of een gele kaart geven bij protest. Een assistent staat op zijn lijn en wordt uitgekafferd.”

Alex Verstraeten, momenteel internationaal assistent -scheidsrechter, is ook vertrouwd met dat fenomeen. “Je moet inderdaad goed kunnen incasseren”, steekt hij van wal. “Als assistent is het steeds zwart of wit. Je moet onmiddellijk bes-lissen, en dan is het juist of fout. Daarbij komt nog dat je een speler niet kan bestraffen zoals een scheids rechter dat kan.”

LEUVEN - Gietende regen, wind, ijzige koude. Het is afzien in de dug-out van het oefencomplex aan het Leuvense De Nayer-gebouw. Toch hoor je de nation-ale assistent - scheidsrechters die hier aan het trainen zijn niet klagen. Zij moeten vier maal per week trainen, weer of geen weer. En dat terwijl dit enkel een hobby is…

Alex Verstraeten (links): “Als assistent-scheidsrechter moet je goed kunnen incasseren” (Foto RV)

REPORTAGE

Het verschil tussen de taak van een assistent- scheidsrechter en die van een scheidsrechter merk je ook tijdens de training. De assistenten oefenen op voorwaarts, zijwaarts en achterwaarts lopen. Ook worden de grensrechters getraind op het sig-naleren, met andere woorden het aangeven van een overtreding met de vlag.

Bijna iedereen van deze assistent-scheidsrechters is in dit wereldje terecht gekomen door als scheids-rechter een stapje terug te zetten. De plaatsen in eerste nationale zijn dun bezaaid, en dan is het ge-makkelijker om als assistent op te klimmen tot het hoogste niveau dan als scheidsrechter. “Ik heb als scheidsrechter gefl oten tot tweede nationale. We-gens mijn ouderdom (Verstraeten is momenteel 39, nvdr) was de kans dat ik ooit als scheidsrech-ter in de eerste klasse zou belanden heel klein”, vertelt Alex Verstraeten. “Daarom koos ik voor de taak van assistent-scheidsrechter.”

En met succes, want Verstraeten is na amper drie jaar als assistent uitgegroeid tot een vaste waarde in de Belgische eerste klasse en vlagde al in Zwe-den, Griekenland en Ijsland.

Hoewel ook Luc Matthys een stap achteruit zette omdat hij als scheidsrechter belemmerd werd door de leeftijdsgrens, vindt hij die maatregel toch niet overbodig. “Ik was blij dat het gedaan was op vijfen veertig. Fysiek had ik geen probleem, maar mentaal is de druk zeer groot. De situatie is nu wel anders. Mocht ik in mijn tijd over een sportpsy-choloog gesproken hebben dan zou men mij gek verklaard hebben. Nu is dat de normaalste zaak van de wereld.”

“Maar op het einde van mijn carrière had ik het mentaal lastig”, gaat Matthys verder. “Als je al een palmares hebt, krijg je alsmaar zwaardere wed-strijden. De dag voor de wedstrijd had ik vroeger nooit problemen. Ik sliep altijd goed. Maar na verloop van tijd krijg je het alsmaar moeilijker. Je probeert te slapen, maar de fi lm van de wedstrijd blijft zich afspelen voor je ogen. Het is moeilijk om de knop om te draaien na verloop van tijd.”

Lat te hoog

Vier keer per week moeten de nationale scheids-rechters en assistenten trainen. Dat dit moeilijk

Pieter Polfl iet (links): “Je gezin moet hier voor 100% achter staan” (Foto RR)

REPORTAGE

combineerbaar is met een gezin en een job kan iedereen beamen. “Als je dit arbitragewerk louter ziet als een hobby ligt de lat in principe te hoog”, beweert Verstraeten. “Maar aangezien ik al twintig jaar in dit milieu zit, heb ik geleerd om alles te re-lativeren.” Ook Pieter Polfl iet, die reeds aanwezig was als assistent op een Europees jeugdtornooi, kan dit beamen. “Het is inderdaad moeilijk. Dit vraagt veel tijd en energie. De belangrijkste voor-waarde is dat je gezin er honderd procent achter staat.”

Luc Matthys kan hierover meespreken. “Je arbi-tragewerk moet verenigbaar zijn met je job en je familie. Ik had gelukkig geen probleem met mijn gezin. Mijn vrouw is niet geïnteresseerd in voetbal, ik mocht alles doen wat ik wou,” vertelt hij. “Ik ben in 1994 drie weken weg geweest om te gaan vlaggen op het wereldkampioenschap in Amerika. Maar nu zijn er jonge scheidsrechters van wie de vrouw gaat werken. Zij wil dan ook dat haar man eens thuis is. Dat is echt een belangrijke factor, die je niet mag onderschatten.”

Toch is Pieter Polfl iet realistisch. “Het zou inder-daad gemakkelijker zijn mochten we ons fulltime kunnen toeleggen op de arbitrage. Maar de voet-balbond heeft daar geen geld voor.” Matthys ziet wel wat in een overgang naar semi-professional-isme. “Dat is een optie. Maar dan kom je in de pro-blemen met het pensioen. Na een bepaalde leeftijd moet je stoppen met arbitrage. Je kan niet ieder-een een job geven bij de voetbalbond. Als je over

de nodige tijd beschikt en je job het toelaat is de situa tie zoals ze nu is nog altijd de beste. Fulltime scheidsrechters kunnen we niet betalen. Daarvoor zijn we een te klein land.”

Slecht betaald

Voor het geld hoef je geen assistent-scheidsrechter te worden, zo blijkt al snel. “In eerste nationale verdien je als assistent-scheidsrechters nog geen 190 euro netto per wedstrijd”, vertelt Alex Ver-straeten. “In tweede nationale krijg je net geen honderd euro. Dat is gewoon peanuts vergeleken met wat spelers verdienen!”

“En dat is nooit anders geweest”, stelt Matthys. “In 1992 moest ik naar Madrid gaan om een inter-nationale wedstrijd te vlaggen. We werden er op-gevangen en begeleid door een Spaanse assistent. Hij verdiende maar liefst 20.000 Belgische frank (500 euro, nvdr) per match. Ik durfde hem niet eens vertellen dat ik maar 1.200 Belgische frank (dertig euro, nvdr) per match kreeg. Hij had me waarschijnlijk vierkant uitgelachen.”

Als scheidsrechter moet je veel opofferingen doen voor weinig geld en weinig respect. Toch stappen de assistent-scheidsrechters na een vermoeiende training in de gutsende regen blijgezind de kleed-kamers binnen. Het is duidelijk dat je als scheids-rechter een tikkeltje gek moet zijn…

Bart Van Crombrugge

Foto Bart Van Crombrugge

“Ik durfde niet zeggen hoeveel ik verdiende. Men had mij vierkant uitgelachen!”

Luc Ma� hys:

INTERVIEWProfessor Werner Helsen over onze arbitrage

“Belgische scheidsrechters scoren in het buitenland”Maar weinig Belgen kunnen stellen dat ze een topfunctie hebben bij zowel de FIFA als de UEFA. Toch behoort Werner Helsen zeker en vast tot dit selecte kransje. Deze professor Kinesiologie aan de KU Leuven staat in voor de fysieke begeleiding van circa 600 scheidsrechters van over de hele wereld. “Toch is dit gewoon een uit de hand gelopen hobby”, lacht Helsen.

Werner Helsen: “Ik ben eind 1998 bij de UEFA terecht gekomen door Alex Ponnet. Ponnet zat toen in het scheids-

rechterscomité van de Europese voetbalbond. Men wou de arbitrage professionaliseren en daarom werd ik door Ponnet voorgesteld als fysiek bege-leider. Mijn samenwerking met de UEFA was on-middellijk een goed huwelijk.”

Daarna heeft u de scheidsrechters begeleid op Euro 2000…Helsen: “Ja, inderdaad. Tijdens het Euro pees kampioenschap in België en Nederland werden de scheidsrechters voor de eerste keer beschouwd als een volwaardig team. Dat betekent concreet dat ze, net als voetbalteams, op afzonde ring gingen en dagelijks trainingssessies afwerkten. Ik was

Werner Helsen is voortdurend aan het werk. “Maar het is meer een lust dan een last.” (Foto Bart Van Crombrugge)

INTERVIEW

verantwoordelijk voor die trainingen. En met suc-ces, want die methode heeft geleid tot heel mooie prestaties op dat Europees kampioenschap. Sinds-dien is onze samenwerking steeds intenser ge-worden. Ondertussen zijn er al trainingsmethodes opgesteld voor topscheidsrechters, assistenten, vrouwelijke scheidsrechters en voor Futsal (het in-doorvoetbal, nvdr).”

En wat houden die trainingsmethodes dan in?Helsen: “Ik maak elke week een trainingspro-gramma op. Elke vrijdag stuur ik dat via e-mail naar de scheidsrechters. Zij werken de verschil-lende trainingssessies af met een hartslagmeter. Na de training sturen ze mij dan de gegevens te-rug die opgeslagen zijn door de hartslagmeter. Op die manier kan ik zien of ze alle oefeningen op de juiste manier gedaan hebben en of er eventueel iets moet bijgestuurd worden.”

U doet dat voor zowel topscheidsrechters als scheids rechters uit lagere afdelingen?Helsen: “Ja, dat is juist. Dat is begonnen op vraag

van de UEFA. De topklasse, dat zijn vijftig top-scheidsrechters uit Europa, begeleidde ik al via mailings. Ook lopen er heel wat projecten bij de UEFA. Het mooiste project is dat van de Referee Talents. Dat is een verzameling van een dertigtal jongere mensen in Europa, scheidsrechters van dertig à vijfendertig jaar. En zij krijgen gedurende twee jaar de kans om sneller door te stromen. Dus ze worden van heel kortbij gevolgd tijdens hun wedstrijden. Van week tot week worden ook hun trainingen bijgehouden door mezelf. Dat heeft nu al enkele jaren echt zijn vruchten afgeworpen. Er zijn een aantal scheidsrechters die op heel korte tijd zijn opgeklommen naar de topklasse. Het is een heel succesvol project, waarbij ik wekelijks met deze scheidsrechters communiceer.”

“Maar ondertussen zit ik al aan een e-maillijst van bijna 600 scheidsrechters. Die mails gaan elke vrij-dag de deur uit. Er zitten inderdaad verschillende scheidsrechters tussen van een lager niveau. Uite-raard begeleid ik ook de Belgische scheidsrech-ters, de nationale en de elites. En wekelijks komen

“Ik lig absoluut niet wakker van een gebrek aan belangstelling.”

Foto KU Leuven Mijn samenwerking met de UEFA was onmiddellijk een goed huwelijk.”

INTERVIEW INTERVIEWer meer en meer scheidsrechters bij. Zij hebben dan gehoord over mijn trainingsprogramma’s en vragen om dat ook naar hen op te sturen.”

Krijgen de scheidsrechters uit de lagere afde-lingen dan dezelfde trainingsschema’s als de topscheidsrechters?Helsen: “In principe richt ik me nu het meest op de internationale top, omdat dat ook de vraag is van de UEFA. Er zijn natuurlijk wel wat manieren om de programma’s aan te passen aan scheidsrechters die niet de mogelijkheid hebben om drie of vier keer per week te trainen.” “Maar ik moet zeggen dat ik er op dit ogenblik echt niet veel tijd kan insteken. Ook omdat ik ondertussen voor de FIFA nog werk verricht. Voor de Wereldvoetbalbond heb ik de Confederations Cup van 2001 en de Wereldbeker van 2002 bege-leid. Nu volg ik de 46 kandidaat-scheidsrechters op voor het wereldkampioenschap in Duitsland van 2006.” Heeft u nooit spijt dat u in de arbitragewereld bent gestapt?Helsen: “Op dit ogenblik besteed ik daar inder-daad heel veel vrije tijd aan. Zelfs in het weekend ben ik aan het werk voor de FIFA en de UEFA. Maar je krijgt er heel veel voldoening voor terug. Dat maakt alles goed. Het is gewoon een ontaarde, uit de hand gelopen hobby. Er komt heel wat werk bij kijken. Maar het is meer een lust dan een last.”

U bent ook nog docent aan de universiteit van Leuven. Kunt u de twee combineren?Helsen: “Tot op heden valt dat mee. Ik heb het zelf altijd een enorm voordeel gevonden om de link te kunnen leggen tussen de theorie en de prak-tijk. Het is allemaal goed en wel om Trainingsleer en Bewegingsleer te doceren, maar het maakt het leven zoveel aangenamer, en ik hoop ook het leven van de studenten, als je dat wat kan kruiden met wat praktijkvoorbeelden. De combinatie lukt dus omdat ik de twee met elkaar link.”U heeft een topfunctie bij zowel de FIFA als de

UEFA. Toch bent u relatief onbekend in België. Is dat niet frustrerend?Helsen: “Nee, helemaal niet. Ik vind ook dat dat de laatste jaren wat veranderd is. Ik word steeds vaker gevraagd voor interviews en dergelijke. Ik heb de indruk dat men in België heel goed weet waar ik mee bezig ben. Ik lig dus absoluut niet wakker van een gebrek aan belangstelling.”

De internationale scheidsrechters lopen onder andere de Coopertest. Op welke basis worden die criteria opgesteld?Helsen: “Eind volgende week komen we samen met een netwerk van mensen van over de hele wereld. Dan worden dergelijke zaken besproken, en worden er voorstellen gedaan. Die Cooper-test hebben we in Frankfurt, waar de kandidaat-scheidsrechters voor het komende WK zijn sa-mengekomen, ook gelopen. De minimumnorm is nu 3.000 meter, geen 2.700 meter meer. Want die afstand loop je met de vingers in de neus, bij wijze van spreken. 200 meter lopen we niet langer meer omdat die niet relevant is voor scheidsrechters. In plaats van vijf tig meter kiezen we nu voor veertig meter met vlie gende start. Daar ligt dan de limiet op zes se conden. Diegenen die de limiet niet ha-len, gaan maar naar huis.”

“Nu zijn we ook nog een andere test aan het uit-proberen. Dat heet de intermittententest. Daar-bij wordt 150 meter tempo gelopen, in dertig se-conden. Dan wordt er vijftig meter gewandeld, ook in dertig seconden. Dan weer tempo lopen, dan weer wandelen. Dus een volledige ronde op een piste van 400 meter. En dat steeds opnieuw. Dat is een tamelijk veeleisende test. En ik ver-moed dat die toch zal weerhouden worden om in de toekomst dienst te doen als fi tnesstest.”

Het tempo van het voetbal is de laatste jaren enorm verhoogd. Is de fysieke begeleiding van scheidsrechters mee geëvolueerd?Helsen: “Zeker en vast. Dat tempo is niet alleen voor de spelers verhoogd, maar nog meer voor

“De ma nier waarop scheidsrechters in België worden begeleid,

is voor veel voetbalclubs een voorbeeld”

INTERVIEWde scheidsrechters. Als ik nu zie op welke ma-nier de scheidsrechters in België worden begeleid dan is dat voor veel voetbalclubs een voorbeeld. Scheidsrechters worden meestal nog beter, nog deskundiger begeleid dan spelers. Maar ze heb-ben het ook nodig. Als je ziet welke prestaties scheidsrechters bijvoorbeeld in de Champions League leveren, dat is verdorie (sic) de moeite waard. Ze leggen tussen de twaalf en veertien kilo-meter af per wedstrijd, wat niet zo tot de verbeeld-ing spreekt. Maar ze vertonen ongeveer 1300 ac-tiviteitswisselingen per match. Dat betekent: staan, joggen, wandelen, voorwaarts spurten en zij waarts uitwijken om de vier seconden. Het veranderen van activiteit vereist enorm veel energie. Op dat vlak verbruiken zij meer ener gie dan voetbal lers. Spelers veranderen maar om de zes seconden van activiteit. Uiteraard gaan scheidsrechters niet ta-ckelen. Maar puur fysiek, qua loopwerk, doen zij voor een aantal dingen duidelijk meer inspan-ning dan spelers. En ver-geet niet dat ze vijftien à twintig jaar ouder zijn. Dat betekent dat ze heel goed moeten voorbereid zijn.”

Hoger tempo

Kunt u stellen dat de scheidsrechters van vandaag fysiek veel sterker in hun schoenen staan dan pakweg vijftien jaar geleden?Helsen: “Och, dat is echt niet vergelijkbaar. De manier waarop ze nu voorbereid en begeleid worden, dat is een wereld van verschil. Als je een scheidsrechter van vijftien jaar geleden nu een Champions League-match laat fl uiten valt die compleet door de mand. Dat lukt gewoonweg niet. Het spel is enorm toegenomen in snelheid. Er zijn ook een aantal maatregelen genomen om die snelheid op te voeren. Bijvoorbeeld multiple ball system (het constant aanbrengen van nieuwe ballen als de wedstrijdbal is weggetrapt, nvdr). De zes secondenregel van de keeper is ingevoerd, de pressing van de ploegen is verhoogd, de tech-nische en fysieke kwaliteiten van de spelers zijn verbeterd.”

“Bij elke beoordeling moeten de scheidsrechters op ongeveer vijftien meter van de bal staan. Als het spel snel heen en weer gaat, kan een speler er voor zorgen dat hij de bal niet hoeft aan te nemen. Scheidsrechters moeten meelopen. Willen of niet willen. En dat tot het einde van de match. Want we hebben een aantal statistieken waaruit heel duide-lijk blijkt dat het aantal kritieke incidenten nergens zo hoog is als in de laatste vijftien minuten. Met kritieke incidenten bedoelen we strafschoppen en rode kaarten. Op het ogenblik dat spelers moe worden en te laat zijn met hun tackle krijgen ze een penalty of een rode kaart. Dan moet de scheids-rechter nog heel alert zijn.”

Dus moet de scheidsrechter nog alerter zijn tegen het einde van de match dan in de aan-vangsfase?Helsen: “Als je het dan toch tegenover mekaar wil zetten dan moeten de spe-lers er voor zorgen dat ze er direct staan van in het be-gin van de wedstrijd. Maar scheidsrechters worden belangrijker naarmate de

wedstrijd vordert, de laatste vijftien minuten dus. Want in die minuten worden de resultaten behaald. En dan moet je ook correct kunnen beslissen.”

Er wordt in de pers regelmatig nogal nega-tief gedaan over het niveau van de Belgische scheids rechters. Hou zou u zelf het niveau van onze scheids rechters inschatten?Helsen: “Die kritiek is totaal onterecht. Het niveau dat tijdens deze competitie behaald wordt is ab-soluut zo slecht nog niet. Het is jammer dat er ook een aantal mensen in het profvoetbal zich op zo’n manier uitlaten tegenover scheidsrechters. Mensen die de integriteit van een scheidsrechter in twijfel trekken, trekken eigenlijk het voortbestaan van het voetbal in twijfel. Dat kan en mag gewoon niet.”

“Als ik zie op welke manier René Vandereycken zich soms gedraagt tegenover scheidsrechters, dat kan gewoon niet. Als proftrainer zou hij beter moeten weten. En bovendien zou hij de reglement-en moeten kennen. Als ik terugdenk aan het geval van Jan Moons (Moons kreeg rood nadat hij een

“Mensen die de integriteit van een scheidsrechter in twij fel trekken, trekken het voortbestaan van het voetbal in twij fel. Dat kan en mag niet.”

INTERVIEW INTERVIEW

bal met de hand beroerde buiten het strafschopge-bied, nvdr), als je dan als proftrainer moet zeggen: “Ik heb de fase gezien, maar ik weet niet wat de beslissing had moeten zijn”, dat is toch niet correct. Als je in zo’n situatie niet weet wat er had moeten beslist worden, dan ben je ook niet ge plaatst om kritiek te geven op een scheidsrechter.”“Scheidsrechters maken uiteraard fouten, maar spelers en trainers maken ook fouten. Zo lang voetbal geleid wordt door mensen zullen er fouten gemaakt worden. Ik kan alleen maar zeggen dat over het algemeen het niveau in België zeker niet slecht is. En ik weet ook dat er toppers zijn zoals Collina of Anders Frisk in Zweden die het in hun eigen competitie ook niet altijd gemakkelijk heb-ben. Iedereen kent daar iedereen, je hebt al een reputatie bij clubs waarmee in het verleden al dis-cussies geweest zijn. Dus dat maakt het niet altijd gemakkelijk om in eigen land topwedstrijden te leiden. Maar bij de UEFA hoor ik dat onze Bel-gische arbitrage scoort in het buitenland. De Bel-gische scheidsrechters die in Nederland gaan fl ui-ten worden daar met open armen onthaald.”

Hoe komt het dan dat er zo weinig Belgische

scheids rechters worden geselecteerd voor wereldkampioenschappen en Europese kam-pioenschappen?Helsen: “Frank De Bleeckere zit nu wel in de voorselectie voor het komende wereldkampioen-schap in Duitsland. Ik kan alleen maar zeggen dat, als hij blijft evolueren en presteren zoals hij op dit ogenblik bezig is, we terug een Belg als scheids-rechter hebben op een wereldbeker. Het zou mij erg ontgoochelen en verrassen mocht dat niet het geval zijn.”

In hoeverre heeft u zelf inspraak in die uitein-delijke selectie?Helsen: “Wel, het is heel duidelijk. De Wereld-voetbalbond is nu gestart met een project dat ander half jaar duurt. Ik heb hier een dossier liggen van de 46 kandidaten. Zij worden op verschil-lende vlakken opgevolgd. Zowel op medisch als op wedstrijdtechnisch vlak. Ik bekommer me om hun fysieke evolutie. En binnen dit en anderhalf jaar, als we weer samenkomen in Frankfurt, maakt iedereen vanuit zijn invalshoek een ranking op. Op basis van de verschillende rangordes wordt er een beslissing genomen.”

“Een scheidsrechter van vijftien jaar geleden zou nu compleet door de mand vallen.” (Foto Bart Van Crombrugge)

INTERVIEWEr worden dus louter sportieve criteria gehan-teerd?Helsen: “Dat is louter op basis van prestaties. Zowel wedstrijdprestaties als trainingsprestaties. Zij krijgen een score op basis van een gedetailleerd protocol. Ze krijgen ook een aantal fi tnesstests. En op basis daarvan wordt een rangorde gemaakt. Het zijn diegene die het best presteren die zullen gaan. Vooral bij de FIFA is het fysieke onderdeel heel belangrijk. Omdat zij heel duidelijk willen stellen dat scheidsrechters, van waar ze ook komen, topfi t moeten zijn. Dat is zeker en vast een stap vooruit in vergelijking met de vorige wereldbeker. In Ja-pan en Korea waren we zes weken samen, maar op zes weken tijd kan je nooit iemand fundamenteel veranderen. Nu hebben we anderhalf jaar. Twee weken geleden hebben we een eerste serie tests gedaan in Frankfurt. We gaan ook een aantal tests doen in de tussentijd, omdat dat belangrijk is. Dus gaan we heel mooi in kaart kunnen brengen wie daadwerkelijk gewerkt heeft aan zijn conditie en wie minder.”

De leeftijdsgrens voor internationale scheids-rechters ligt op 45 jaar. Toch zijn er maar heel weinig scheidsrechters voorstander van een leeftijdsgrens. Vanwaar komt die maatregel?Helsen: “Die beperking is er internationaal, maar is er niet nationaal. De regel is opgesteld door de FIFA. Persoonlijk ben ik ook geen voorstander van die leeftijdsgrens. Dat is een heel duidelijk voorbeeld van discriminatie volgens leeftijd. En dat kan absoluut niet. Een tegenargument dat ik wel begrijp vanuit het oogpunt van de FIFA, is dat men daar zegt: “Wereldwijd zijn er 700.000 scheidsrechters. Het is heel belangrijk om door-stroming te hebben aan de top.” Op die manier heb je in elk land mensen die promotie kunnen ma-ken, en mensen die de top kunnen bereiken als ze goed zijn. De FIFA is vooral bekommert om het aspect doorstroming. Als je een heel sterke gene-ratie topscheidsrechters hebt, die er nu echt wel is, dan kunnen die een aantal jongere, talentvolle scheidsrechters tegenhouden gedurende het mooi-ste gedeelte van hun carrière. Maar op zich kan

een leeftijdsgrens gewoon niet. Ik ken geen enkele coach die een speler op de bank gaat zetten omdat hij te oud is.”

“Twee weken geleden is Collina hier geweest, ik had een fotoshoot met hem. Hij kan zonder bles-sures gemakkelijk nog twee à drie jaar verder gaan. Hij heeft een autoriteit die niemand heeft. Het zou een verlies zijn voor het voetbal. Dat is jammer, maar wel begrijpelijk vanuit het standpunt van de FIFA.”

In heel wat landen wordt er al gewerkt met professionele scheidsrechters. Zou dat een goed idee zijn in België?Helsen: “Zeker en vast. Je voelt ook aan dat we daar meer en meer naartoe gaan. In Italië en Enge-land zijn scheidsrechters al professioneel. Meer en meer zie je dat topscheidsrechters ook binnen hun eigen federatie een functie krijgen, deels naar recrutering van jonge scheidsrechters, deels naar training van scheidsrechters.”

“Ik zie dat nu ook in landen die vergelijkbaar zijn met België qua grootte, zoals in Zweden. Ik denk ook dat er vanuit de Profl iga meer vraag is om sc-heidsrechters meer kansen te geven qua tijd en fi n-anciering. Want op die manier kan men het fouten-risico van de scheids rechters beperken.”

Werk aan de winkel

Wat wilt u nog realiseren in de arbitrage-wereld?Helsen: “We zijn er nog lang niet, laat ons dat duidelijk stellen. We zitten goed op vlak van fysieke begeleiding van scheidsrechters. De Bel-gische scheidsrechters en het grootste deel van de internationale scheidsrechters hebben een niveau bereikt hebben dat we op zich niet meer moeten veranderen. Maar er is nog werk aan de winkel wat betreft de training van het beslissingsaspect. Scheidsrechters kunnen hier elke week heel goed trainen, maar uiteindelijk is dat slecht een klein deeltje van hun taak.”

“Het instellen van een lee� ij dsgrens voor scheidsrechters is een duidelij k voorbeeld van discriminatie volgens lee� ij d”

INTERVIEW INTERVIEW

Kan er getraind worden op het beslissings-aspect?Helsen: “Daar werken we nu aan. We proberen scheidsrechters te trainen op het nemen van be-slissingen buiten de wedstrijd. Als spelers een partijtje spelen op training, dan is het continu: waarnemen, beslissen en uitvoeren. We hebben een aantal pilootstudies gedaan. Daarbij beoorde-len scheidsrechters spelsituaties onder tijdsdruk. Net zoals in een wedstrijd moeten ze dan zeggen: “Doorspelen!” of “Duidelijke fout, gele kaart”.”

Simulaties zijn dus de toekomst van de arbi-trage?Helsen: “Ja, zeker en vast. Met de videotechnolo-gie die we nu hebben is dat perfect mogelijk. Naar scheidsrechters toe werken we op dit ogenblik aan het beoordelen van fouten om de veiligheid van de spelers te waarborgen. Met de assistenten fo-cussen we ons op buitenspel. Ze worden constant

geconfronteerd met buitenspelsituaties die zij net zoals in een echte wedstrijd moeten beoordelen. We gebruiken daarvoor de simulatietechnolo-gie waarbij echt gespeelde wedstrijden worden gedigitali seerd, gemanipuleerd en op een groot scherm worden aangeboden. Ofwel gebruiken we computeranimaties via Flash of andere software. We hebben daar al wat mee geëxperimenteerd en ik moet zeggen dat dat zeker belooft voor de toe-komst. Ik denk dat de prestaties van scheidsrech-ters en assistenten door dergelijke oefeningen toch nog serieus kunnen verbeterd worden. In de toe-komst moeten we dus de fysieke begeleiding van scheidsrechters behouden en onderhouden, en het beslissingsaspect moeten we verbeteren.”

Bart Van Crombrugge

Helsen begeleidt Pierluigi Collina. “Dat hij moet stoppen, is een verlies voor het voetbal.” (Foto KU Leuven)

INTERVIEWScheidsrechter Wim Sunnaert over technologische hulpmiddeltjes

“Voetbal is geen computerspelletje”

Hoewel het toen een ongewone stap was, koos Wim Sunnaert (20) er vijf jaar geleden voor om scheidsrechter te worden. Ondertussen leidt hij al wedstrijden in derde provinciale, en is hij heel wat ervaringen rijker. Als scheidsrechter ver-kiest hij een sobere stijl: “Wij moeten niet de show stelen, voetballers moeten dat doen.”

Foto ALSO

INTERVIEWWim Sunnaert: “Ik ben scheidsrechter

geworden omdat ik in de voetbalwereld wou blijven. Voordien had ik acht jaar

zelf gevoetbald bij Nederhasselt. Ik heb die stap gezet zonder er bij na te denken, het was een plotse ingeving. In oktober 2003 ben ik bij de miniemen beginnen te fl uiten, en momenteel ben ik al kun-nen opklimmen tot in de derde provinciale.

Op welke basis wordt uw promotie bepaald?Sunnaert: “Het Provinciaal Scheidsrechterscomité telt leden die voornamelijk jonge scheidsrechters controleren in eerste en tweede provinciale. Onder hen staan opleiders die scheidsrechters van jeugd en reserven controleren. Ook scheidsrechters die door hun leeftijd niet meer kunnen stijgen worden door hen gecontroleerd. Je krijgt een paar keer per seizoen controle zonder dat je het weet. Na de match komen die con-troleurs bij jou en wordt de match besproken. Je krijgt dan punten en naargelang je prestaties kan je promoveren, blij-ven of degraderen uit je categorie.”

“Ik ben telkens stap voor stap omhoog gegaan, maar je kan bijvoorbeeld ook van knapen direct naar de reserven stijgen. Als je begint met het fl ui-ten van eerste elftallen wordt het wel moeilijker. Er wordt meer van je verwacht. Tot en met tweede provinciale gaat het nog vrij gemakkelijk, maar vanaf dan werkt men met een rangschikking van scheidsrechters. Dan komen ze een vijftal keer per seizoen bij jou, ook bij andere collega’s, en dan vergelijken ze je met arbiters van dezelfde catego-rie. De plaatsen zijn ook beperkter. Van eerste pro-vinciale naar bevordering mogen er per jaar maar twee à drie scheidsrechters overgaan.”

In derde provinciale worden er lijnrechters ge-bruikt om de scheidsrechter te assisteren. Spe-len lijnrechters een grote rol bij arbitrage? Sunnaert: “Tegenwoordig noemen ze de lijn-rechters assistenten. Ik fl uit nog niet zo lang met assistenten, maar ik ben blij dat je op hen kan terugvallen. Het vergemakkelijkt de job van

scheids rechter. Het is ook leuker om met drie te arbitreren: je leert nieuwe collega’s kennen en je kan eens een babbeltje slaan voor de match.

Als u een wedstrijd moet fl uiten, bereidt u zich dan specifi ek voor? Sunnaert: “De voorbereiding begint al op dins-dag. Dan krijgen we onze aanduidingen te zien via internet. Dan zoek ik meestal op waar het terrein ligt, waar de ploegen staan in de rangschikking, de clubkleuren,... Donderdag train ik elke week bij een scheidsrechtersvriendenkring, ALSO. Dat is de vriendenkring van de regio Aalst-Dender-monde. Op de dag van de match studeer ik in de voormiddag en na de middag vertrek ik meestal al. Scheidsrechters moeten bij wedstrijden van eerste ploegen immers één uur op voorhand aanwezig zijn om het terrein te keuren en verschillende af-

spraken te maken.”

Wat is het nut van een scheidsrechtersvrienden-kring? Sunnaert: “Zij organiser-en de cursus en vergaderen elke maand. Ook zijn er regelmatig gastsprekers, zo zijn Paul Van Himst, Frank De Bleeckere en Paul Al-laerts al te gast geweest bij ALSO. Het is heel nuttig

omdat je met je collega’s kan praten over problemen die je meegemaakt hebt tijdens een match. Er is ook een quiz over het voetbalreglement. Maar we praten niet alleen over voetbal, ook over andere dingen.”

Ben je als scheidsrechter verplicht om je bij een vriendenkring aan te sluiten? Sunnaert: “Nee, dat is niet verplicht. Maar ik vind wel dat je daar beter bij aangesloten bent als je am-bitie hebt. Het is vooral een leerschool. Je leert er ook veel collega’s kennen, wat het allemaal leuker maakt.”

De voetbalbond voert verschillende campagnes om mensen ertoe aan te zetten scheidsrechter te worden. Hoe komt het volgens u dat er een tekort is aan scheidsrechters?Sunnaert: “De kritiek op scheidsrechters verergert altijd maar. Daardoor stoppen er ook veel mensen

“Ik beleef nog plezier aan het fl uiten

van een wedstrij d, ook al is het soms hard”

INTERVIEW INTERVIEW

met arbitrage denk ik. Toen ik begon, hebben we met tien mensen de cursus gevolgd. Nu zijn er nog maar vier scheidsrechters over uit die groep. Ze vallen af om verschillende redenen, maar vooral de toenemende kritiek en agressie zijn de voor-naamste oorzaken. Ik beleef er nog plezier aan, ook al is het soms hard. De voetbalbond maakt wel veel reclame, maar dat staat dan tegenover de bakken kritiek die wij krijgen van supporters en clubleden. Ook de media spelen hierin een belan-grijke rol: de laatste weken kwam er alweer veel kritiek op de scheidsrechters uit eerste klasse, wat een rem kan zijn voor sommige mensen om er aan te beginnen.”

Overdreven

Er zijn ook al een aantal experimenten geweest om het de taak van de scheidsrechter te verge-makkelijken. Ik denk dan aan een experiment met twee scheidsrechters, zelfs een systeem met laserstralen. Hoe staat u tegenover zulke ingrepen?Sunnaert: “Ik vind dat allemaal overdreven. Voet-bal is geen computerspelletje, en dat probeert men er wel van te maken. Een man bijplaatsen op het terrein is niet altijd een verbetering. Men moet aan-vaarden dat wij mensen zijn en dat we soms fouten

maken. Er is ook een test geweest met zendertjes in de scheenbeschermers om te controleren of ie-mand offside staat. Wat moet er dan gebeuren als die zender niet werkt? “

“Soms kan het wel positief werken. Het is nuttig als scheidsrechters bepaalde fasen kunnen her-bekijken op videobeelden. Maar er zijn grenzen.”

Moet de wedstrijd dan stilgelegd worden in zo’n geval?Sunnaert: “Soms wel. Maar ik denk dat dat maar bij enkele fasen mogelijk is. Neem nu een tackle, is dat een gele of een rode kaart? Met de ene camera lijkt rood de juiste beslissing, met een andere camera heb je dan een heel andere me-ning... Bij een elleboogstoot kan het wel helpen, want dan krijgt de speler tijdens de match nog rood. Tijdens het vorige WK was er zo’n rel rond het spuwen van Totti. Dan kan je als scheidsrech-ter tijdens de rust de beelden nog eens bekijken en hem onmiddellijk rood geven. Dan heeft de kaart pas echt een invloed op de wedstrijd.”

Als u een rode kaart trekt voor een speler, wie bepaalt er dan de strafmaat?Sunnaert: “Bij een rode kaart moeten wij dat ver-melden op het scheidsrechtersblad, en daar dan thuis

“Men moet aanvaarden

dat we mensen zij n en dat we soms fouten maken”

Foto ALSO

INTERVIEW

een verslag van opmaken. Je moet het geval uitvoe-rig beschrijven en doormailen of per post verzenden naar het secretariaat van de Voetbalbond. Dat ver-slag wordt dan voorgelegd aan een Comité met leden die aangesloten zijn bij verschillende clubs. Zij bepalen dan de strafmaat en een eventuele boete.”

Bent u iemand die veel praat met de spelers? Of probeert u toch wat afstand te bewaren?Sunnaert: “Ik probeer toch altijd met de spelers te spreken, zeker in het begin van de wedstrijd. Vooral als ze beginnen te protesteren. Dan praat ik met hen en kijk ik naar hun reactie. Als ze begrip

tonen is dat een teken dat ze mij respecteren. Je moet psycholoog kunnen spelen. Naast een spe-ler lopen en eens een praatje maken kan al veel helpen.” Voormalig scheidsrechter Guy Goethals be-weerde enkele jaren geleden dat de perfecte wedstrijd voor een scheidsrechter een wedstrijd is waarin niemand hem heeft opgemerkt. Bent u het daarmee eens, of vindt u dat een scheids-rechter zich moet laten opmerken op het veld?Sunnaert: “Wij moeten ons zeker niet laten op-merken. We moeten niet de show stelen, voet-ballers moeten dat doen. De scheidsrechter moet gewoon de wedstrijd in goede banen leiden. Ik sta wel achter die uitspraak. Je moet consequent fl uiten, sober, zonder al te veel gebaren. Ik vind wel dat je het stijlverschil tussen de scheidsrech-ters soms ziet op de tv. De ene is soberder dan de andere. Een controleur heeft mij al eens de op-merking gegeven dat ik een sobere stijl hanteer.”

De laatste tijd merk ik regelmatig tijdens een wedstrijd, meestal jeugdwedstrijden, dat spe-lers agressiever beginnen te worden tegenover een scheidsrechter. Heeft u ooit al iets derge-lijks meegemaakt?Sunnaert: “Eén keer heb ik dat meegemaakt na een wedstrijd. Ik fl uit de wedstrijd af, en de speler trapt de bal opzettelijk naar mij. Ik kon me net op tijd bukken, maar ik heb dat wel in het verslag ge-schreven. Die speler is jammer genoeg maar voor één wedstrijd geschorst geweest.”

Heeft u een idool, een voorbeeld in de scheids-rechterswereld? Sunnaert: “Ik kijk wel op naar scheidsrechters die op een hoog niveau fl uiten. Zij hebben een lange weg afgelegd om er te geraken. Echte idolen heb ik niet, maar Collina, Frisk en Meier zijn wel de beste voor mij. Hier in België vind ik momenteel Verbist de beste.”

En wat is uw ambitie? Sunnaert: “Ik bouw stapje voor stapje op. Ik blijf met beide voeten op de grond. Het leukste zou na-

“Een scheidsrechter moet ook psycholoog zij n”

“Anders Frisk is één van de beste scheidsrechters” (Foto VG)

INTERVIEW INTERVIEW

tuurlijk zijn om ooit in eerste nationale te mogen fl uiten, maar dat is niet evident. Zolang ik er ple-zier aan beleef, ga ik door.”

Kan je als scheidsrechter eigenlijk rijk worden? Sunnaert: “Zeker op provinciaal niveau zal je er absoluut niet rijk van worden. Ik verdien maar 22 euro in derde provinciale. Dat is eigenlijk te weinig in vergelijking met de voetballers. Zij krijgen soms 75 euro als ze winnen, terwijl een scheidsrechter het meest loopt op een terrein en kritiek moet slikken. Arbitrage moet je echt niet voor het geld doen, maar voor het plezier.”“Vanaf de Champions League, op internationaal vlak, zijn er pas grote bedragen mee gemoeid. Dan verdien je tamelijk veel, ik denk ongeveer tussen de 50.000 en de 100.000 Belgische frank per match. Op een wereldkampioenschap be-draagt dat nog meer. Maar of je daar rijk van kan worden? Je moet er ook veel voor opofferen. Ver-lof nemen, minder tijd voor je gezin... Dus echt rijk zal je er niet van worden. Collina is wel een uitzondering, hij zal er wel van kunnen leven. Maar die heeft dan ook sponsorcontracten.”

Scheidsrechters krijgen altijd maar kritiek. Ze verdienen ook relatief weinig. Waarom blijft u eigenlijk scheidsrechter?Sunnaert: “Alleen maar voor het plezier, an-ders hou je het niet vol. Als je echt de juiste beslissing neemt tijdens de match krijg je re-spect van de spelers, en dat doet echt deugd. Ik leef me echt uit op een match. Voetballers be-leven plezier aan een wedstrijd, maar wij ook. Negentig minuten constant geconcentreerd zijn en tien kilometer lopen per match is een zware, maar deugddoende inspanning. Arbitrage helpt je ook om te gaan met stress, kritiek en druk.. En dat komt later in je job zeker ook van pas.” “Wat ik wel jammer vind aan al die kritiek, is de onwetendheid. Mensen die nooit een match gefl oten hebben, begrijpen soms onze beslis-singen niet. Zij staan er niet bij stil dat we niet alles kunnen zien. De criticasters zouden eens zelf een wedstrijd moeten fl uiten. Dan zullen ze pas voelen hoe moeilijk het wel is.”

Bart Van Crombrugge

“Zo lang ik er plezier aan beleef, ga ik door” (Foto ALSO)

INTERVIEWCoach Hugo Broos bekent schuld

“Het is gemakkelijk om op de scheidsrechter te schieten”Speler en trainer geweest van zowel Club Brugge als Anderlecht. Zeven Belgische landstitels behaald, twee Europese titels en drie keer verkozen tot “Trainer van het jaar”. Voeg daar nog vierentwintig selecties voor de Rode Duivels aan toe, en één ding wordt duidelijk: Hugo Broos is een echte voetbalkenner. De ideale man dus om te beoordelen hoe onze Bel-gische scheidsrechters het ervan af brengen.

Hugo Broos: “Momenteel is er heel wat kritiek op de scheids rechters in België. Maar is dat niet in elk land het geval?

Tegenwoordig is het heel gemakkelijk om een scheids rechter te bekritiseren. De technologie staat nu zo ver dat je bijna tot op de millimeter kan zien wat er op het veld gebeurt. Dat was vroeger niet het geval. Toen kon je nooit zwart op wit be-wijzen dat de scheidsrechter ongelijk had. Nu kan men dat wel. En dat legt natuurlijk een extra druk op de scheidsrechter.”

Aan het begin van het seizoen heeft u samen met alle trainers uit eerste klasse een charter

ondertekend, waarin gestipuleerd stond dat er geen persoonlijke kritiek zou geleverd worden op scheidsrechters. Vond u dat daar toen echt nood aan was?Broos: “Er was daar misschien niet echt nood aan op dat ogenblik. Maar ik vond het toch geen slecht initiatief. Maar als je ziet wat er dit seizoen allemaal is gebeurd, dan is het duidelijk dat som-mige trainers zich daar niet aan gehouden hebben. Maar ik noem geen namen. Ik vind dat men zich wat meer moet houden aan dat charter. Natuur lijk is het soms voor de trainer wel frustrerend dat scheids rechters een aantal beslissingen nemen die in het nadeel zijn van je ploeg. Maar die mensen

Foto RSCA

INTERVIEW

doen ook maar hun best. En het is natuur lijk ge-makkelijk om dan altijd op de scheidsrechter te schieten.”

Wat mij opvalt, is dat u altijd heel gematigd bent tegenover scheidsrechters. Na een match uit u bijna nooit kritiek op de spelleiding. Wil dat zeggen dat u altijd tevreden bent over de arbitrage?Broos: “Nee, natuurlijk niet. Maar de ervaring leert mij dat je niet kan terugdraaien wat er is ge-beurd. Als er morgen een penalty wordt gefl oten in het nadeel van mijn ploeg zal ik mijn emoties wel eventjes de vrije loop laten. Maar daarna praat ik daar niet meer over. Je mag daar nog uren over doordrammen, nog 27 keer aantonen dat het geen penalty was, maar dat verandert toch niks. Ik heb dan ook nog nooit de behoefte gehad om een scheids rechter na een match aan te vallen omdat hij één of andere beslissing in ons nadeel heeft ge-fl oten.”

Een argument dat je bij kleinere clubs regel-matig hoort, is dat scheidsrechters altijd in het voordeel van de grote clubs fl uiten. Houdt dat steek volgens u?Broos: “Daar ga ik totaal niet mee akkoord. Ik ben bij zowel grote (Club Brugge en Anderlecht, nvdr) als kleine clubs (RWDM en Moeskroen, nvdr) trainer geweest. Men zou raar opkijken mocht men trainer worden van een grote club. Het is zeker niet zo dat grote clubs bevoordeeld worden. In som-mige wedstrijden wordt er meer in het voordeel gefl oten van kleine clubs. De match daarna kan de balans dan overslaan in het voordeel van de grote clubs.”

“Maar wat is bevoordelen? Als je spreekt van bevoordelen moet men al rekening houden met het feit dat scheidsrechters dat vrijwillig doen. Ik durf geen enkele scheidsrechter verwijten dat hij niet objectief is. In Duitsland is het nu gebeurd dat een scheidsrechter een team bevoordeelt, dat hij

“Je mag nog uren doordrammen, een genomen beslissing kan je niet veranderen” (Foto RSCA)

INTERVIEW INTERVIEW

een wedstrijd manipuleert. Maar dat is gewoon één voorval. Door een misberekening of een foute opstelling kan een scheidsrechter altijd wel fouten maken. En soms kán een scheidsrechter het ge-woon niet zien. Een speler die twintig of dertig centi meter buitenspel staat kan een scheidsrech-ter en zelfs een grensrechter bijna nooit correct beoordelen. Want hij moet de man die de pass geeft én de man die de bal aanneemt in het oog kunnen houden. De camera is gewoon een heel slecht ge-geven op dat vlak.”

Stof tot discussie

U heeft het zelf al aangehaald, de kritiek wordt alsmaar erger. Sommige scheidsrechters drei-gen zelfs al met ontslag. Wat kan men volgens u doen om die kritiek in te tomen?Broos: “De spelers en de trainers hebben al een eerste taak om zo weinig mogelijk kritiek te uiten op de scheidsrechters. Men kan de knop nu niet meer terug draaien, maar het zou niet slecht zijn mochten al die camera’s verdwijnen van het veld. Men kan nu een fase vanuit alle mogelijke hoeken en standpunten tonen. Als men daarna nog eens

benadrukt wat een scheidsrechter niet gezien heeft, dan biedt dit natuurlijk stof tot discussie. En als je dan wat heethoofden hebt die de scheidsrech-ters daarna nog eens privé lastigvallen, dan is het hek helemaal van de dam. En dat is natuurlijk wat overdreven.”

Sinds het begin van dit seizoen fl uiten er ook Nederlandse scheidsrechters in de Belgische eerste klasse. Vindt u dat een goed initiatief?Broos: “Ik vind dat zeker geen slecht initiatief. Maar als trainer lig je daar natuurlijk niet echt wakker van. Ik vind dat beide landen toch enorm veel gemeen hebben. Dus dan moet het ook kun-nen dat Nederlandse scheidsrechters hier in België komen fl uiten en omgekeerd. Voor de scheidsrech-ters is het wel een aanpassing denk ik, want het voetbal in Nederland is anders dan hier. En ook de mentaliteit in Nederland is anders.”

“Maar ik vind het niet echt noodzakelijk dat Neder-landse scheidsrechters hier komen fl uiten. Ik zie er ook niet echt het voordeel van in. Daarmee bedoel ik dat er zelfs bepaalde buitenlandse scheidsrech-ters in moeilijkheden gekomen zijn tijdens wed-

“De camera’s van het veld verwij deren

zou geen slechte zaak zij n”

Foto RSCA

INTERVIEWstrijden in België (lacht).”

Orlando Engelaar verklaarde onlangs dat de Belgische scheidsrechters echt slecht zijn. U ziet regelmatig Europese matchen. Vindt u dat de arbitrage in België een trapje lager staat dan die in het buitenland?Broos: “Ik vind dat een chauvinistische uitspraak van Engelaar. Ook Nederlandse scheidsrechters kunnen blunderen. Mij moet hij alleszins niet komen vertellen dat Nederlandse scheids rechters beter zijn dan Belgische! Men heeft in alle landen goede en slechte sc-heidsrechters. Bovend-ien is men op Europees vlak zeer tevreden over de Belgische arbitrage. Regelmatig fl uiten Bel-gische scheidsrech-ters wed strijden in de Champions League of in de Uefa Cup. Dat zegt genoeg.”

De laatste tijd wordt er meer en meer over gesproken om met een chip in de bal te werken. Hoe staat u tegenover technologische hulpmiddeltjes in het voetbal?Broos: “Noem het ouderwets, maar ik vind dat men moet stoppen met al dat gedoe daarrond. Op die manier geeft men de supporters, de spelers en de trainers nog meer redenen om te discus-siëren. Met de technologie kan men alles in twijfel trekken. Vroeger keek iedereen naar de match en achteraf werd er in het café nog eens duchtig ge-discussieerd over het feit of het nu buitenspel was of niet. Want men had geen beelden waarop men het kon zien, men wist nooit zeker of het daadwer-kelijk buitenspel was of niet.”

“Nu kan men met zekerheid achterhalen wat de juiste beslissing had moeten zijn. Twee uur na de wedstrijd staat iedereen voor de tv te kijken naar de beelden. Dan zegt men: “Het is toch een schande!”. Ja, als je de beelden kan bekijken is dat een schande. Maar als je op het veld staat en je moet op dat ogenblik een beslissing nemen, dan neem je soms de verkeerde beslissing. Die chip in de bal en al die andere technologische hoogstandjes die men al uitgevonden heeft gaan gewoon te ver. Het is

simpel. De regels van het voetbal zijn zo gemaakt dat die niet meer moeten veranderd worden.”

“Als men er dan toch allerlei hulpmiddeltjes wil bijhalen, dan moet men het oplossen zoals in het American Football. Daar gebruikt men tv- beelden om een fase te beoordelen. Maar dan zijn we waarschijnlijk weg voor wedstrijden die ruim drie uur gaan duren, in plaats van anderhalf uur (lacht). Dus nogmaals: ik vind dat allemaal wat overdreven. Ik geef zelf toe dat het allemaal leuk en mooi oogt, ook als ik naar een wedstrijd kijk

waar ik geen belang bij heb vind ik die beelden handig. Maar op basis van wedstrijdbeelden of techno logische hulpmid-deltjes zal ik nooit een scheids rechter bekriti-seren. Want waarschijnli-jk was het op dat ogenblik voor hen veel te moeilijk om die bewuste fase te zien.”

U bent zelf speler én coach geweest. Heeft u nooit een scheidsrechterscarrière overwogen?Broos: “Nee toch niet (lacht). Ik ga eerlijk zeggen waarom. Ik heb ooit een wedstrijdje gefl oten voor jongens van veertien jaar. En na die match wist ik het heel zeker: ik zou nooit scheidsrechter worden. Het was natuurlijk de eerste keer dat ik zoiets deed, dus ik had helemaal geen ervaring. Maar het was wel heel duidelijk dat het fl uiten van een wedstrijd niet simpel is.”

“Ook toen ik trainer was merkte ik dat op training. Als je scheidsrechter bent tijdens onderlinge wed-strijdjes, dan wordt er ook wel eens gediscussieerd. Het gebeurde dat ik een fout zag, of juist niet, en dat de spelers daar niet mee akkoord gingen. Daaraan zie je dat het een taak is die niet te onderschatten is. Vooral de laatste tijd is er zoveel veranderd dat je als scheidsrechter telkens je ongelijk onder je neus geduwd krijgt. Dus ik heb er helemaal nooit aan gedacht om zelf scheidsrechter te worden.”

Bart Van Crombrugge

“Technologische hulpmiddeltjes voor

scheidsrechters? Men moet stoppen

met dat gedoe!”

Besluit

Het zou al duidelijk moeten zijn dat de opleiding en de begeleiding van scheidsrechters in

Vlaanderen een heel complexe zaak is. Daarin schuilt ook het grootste bezwaar: in elke

provincie is de situatie voor de scheidsrechters totaal anders. Elke Provinciale

Scheidsrechterscommissie voert een eigen beleid, waardoor er kan gesproken worden van vijf

kleine eilandjes met een onafhankelijk bestuur binnen één gemeenschap: Vlaanderen.

Het is logisch dat in sommige provincies specifieke maatregelen genomen worden. Brabant

kampt met het communautair probleem, in de ene provincie heeft men meer moeite om de

recrutering van scheidsrechters op gang te krijgen dan in andere provincies. Toch is er geen

enkel aanneembaar argument voor het feit dat er in sommige provincies, zoals Limburg, een

strenge leeftijdsgrens geldt, en in bijvoorbeeld Brabant totaal niet.

Net zo min als het logisch is dat de fysieke proeven verschillen van provincie tot provincie. .

Op die manier worden sommige scheidsrechters bevoordeeld in de ene provincie. Zij kunnen

gemakkelijker eerste elftallen leiden door het ontbreken van fysieke testen of een

leeftijdsgrens.

Het dient gezegd dat elke PSC-voorzitter met goede argumenten op de proppen komt om zijn

beleid in zijn provincie te verdedigen. Maar het zou naar mijn mening veel eerlijker zijn

tegenover alle scheidsrechters in elke Vlaamse provincie om één consequent beleid te voeren

op deze basispunten. Elke provincie moet wel de vrijheid krijgen om eigen accenten te

leggen, maar fysieke testen of leeftijdsgrenzen afschaffen of extra streng maken zijn

bezwaarlijk “eigen accenten” te noemen. Dit is gewoon discriminatie per provincie.

Scheidsrechters mogen in Brabant pakweg tien jaar langer fluiten dan in Limburg, in het beste

geval dan nog zonder dat men één enkele fysieke test hoeft af te leggen. Of daarom het beleid

in de ene provincie beter is dan in de andere laat ik in het midden, maar het is op zijn minst

bizar te noemen dat zoiets kan in één gemeenschap…

Toch is het alleszins een gunstig signaal dat de Centrale Scheidsrechterscommissie en de

Provinciale Scheidsrechterscommissies inzien dat er meer uniformiteit nodig is tussen de

provincies. Daarvoor is in oktober de Academie van de Arbitrage opgericht. Maar de werking

van deze Academie wordt belemmerd – hoe kan het ook anders in België? – door een gebrek

aan financiële middelen. Het blijft dus onduidelijk of deze Academie in de toekomst voor

meer uniformiteit in Vlaanderen en België kan zorgen.

Over het niveau van de Belgische scheidsrechters is al heel wat gezegd en geschreven. Ook

dit seizoen stonden de media weer vol met negatieve berichten over onze Belgische arbitrage.

Toch kan men 99 % van deze kritiek catalogeren als “frustratie na de wedstrijd”. Ik heb met

heel wat mensen uit de voetbalwereld gepraat – en daar waren ook mensen bij die los stonden

van de arbitragewereld in België – en telkens weer werd duidelijk hoe professioneel onze

scheidsrechters met hun vak bezig zijn.

Natuurlijk zijn er altijd mensen die hun beroep of hobby op een onaanvaardbare manier

uitoefenen. Dit is ook in de arbitragewereld niet anders. Scheidsrechters die wedstrijden

manipuleren, spelleiders die uit frustratie lustig omspringen met rode en gele kaarten,… Het

zal waarschijnlijk overal wel voorvallen, dat heeft het omkoopschandaal in Duitsland

ondertussen ook uitgewezen. Maar dit is meer uitzondering dan regel.

Er is geen fundamenteel gebrek aan kunde en bekwaamheid bij de Belgische scheidsrechters.

Natuurlijk staan de internationale topscheidsrechters zoals Pierluigi Collina of Kim Milton

Nielsen net dat trapje hoger. Maar ook daar kan men weer spreken van het Belgische

probleem: een tekort aan geld. Voltijds met arbitrage bezig zijn, zoals dat het geval is in

Zweden of Frankrijk, zou het niveau van de Belgische scheidsrechters natuurlijk nog meer

kunnen opkrikken. Maar hiervoor ontbreken ons de financiële middelen.

De huidige lichting Belgische scheidsrechters werd nog nooit zo professioneel voorbereid als

nu. Ze krijgen fysieke en mentale begeleiding, mediatraining,… Toch wordt de kritiek

alsmaar erger. Supporters en spelers zijn nog altijd van mening dat het gras groener is aan de

andere kant.

Kritiek op scheidsrechters zal men nooit kunnen wegdenken uit het voetbal. Met de huidige

technologische hoogstandjes kan men elke vergissing van de scheidsrechter blootleggen én

uitvergroten. Toch vergeet men meestal één zaak in deze discussie: de scheidsrechters moeten

een beslissing nemen in een paar seconden. Wij, als supporters, hebben de tijd om alles nog

eens te checken en te dubbelchecken via televisiebeelden.

Er zijn heel wat voor- en tegenstanders in de discussie over technologische hulpmiddeltjes.

Volgens mij is het aangeraden dat er in de toekomst gebruik gemaakt wordt van technologie

om de taak van de scheidsrechter te verlichten, maar dit moet binnen de perken blijven. Dit

betekent concreet dat ik het gebruik van een chip in de bal, wat er zo goed als zeker ook komt

volgens professor Werner Helsen, toejuich. Dit om de simpele reden dat dit enkel voordelen

heeft: als de bal over de lijn gaat, wordt dit gesignaleerd. Andere hulpmiddeltjes, zoals

videobeelden, vind ik te ver gaan. Voetbal moet voetbal blijven. Het spel zou veel te veel

vertragen met dergelijke maatregelen.

Scheidsrechters maken wel degelijk fouten. Net zoals iedereen wel eens fouten maakt tijdens

de uitoefening van zijn beroep of hobby. Toch zijn scheidsrechters meestal de eersten om toe

te geven dat ze een fout gemaakt hebben. Zich vergissen is menselijk. Maar gaat het dan niet

te ver als er allerhande projectielen gegooid worden naar scheidsrechters, als ze

doodsbedreigingen ontvangen via de telefoon of via mail, of als de ramen en deuren van hun

woning beklad of vernield worden?

Een jaar lang intensieve research in de arbitragewereld heeft me zeker en vast één ding

bijgeleerd: er moet dringend wat meer respect komen voor scheidsrechters. Scheidsrechters

komen enkel op een negatieve manier in het nieuws. Heeft een spits een schitterende match

gespeeld, dan wordt hij bejubeld in de krant. Fluit een scheidsrechter een foutloze partij –

voor zover dat mogelijk is – dan verschijnt hierover geen letter in de media. Arbitrage is een

eenzame hobby, waarin je heel wat moet kunnen incasseren en ook veel moet kunnen

opofferen. Een beetje meer appreciatie en respect voor de spelleider lijkt me dan ook op zijn

plaats.

Om dit eindwerk te besluiten op een gepaste manier had ik graag een uitspraak gebruikt van

Pierluigi Collina, het boegbeeld van de huidige lichting internationale scheidsrechters. De

quote geeft volgens mij zeer goed aan hoe moeilijk het leiden van een wedstrijd wel is. Het is

het antwoord van Collina op de vraag wat je als scheidsrechter ervaart als je het speelveld

opkomt.

“Vijf seconden. De tijd om het trapje op te klimmen dat naar het speelveld leidt.

En dan ben je helemaal alleen, temidden van duizenden mensen…”

Bronnenlijst Boeken

- COLLINA (P.), De regels van het spel. 3e druk, Amsterdam, Vassallucci, 2003, 160 p., Oorsponkelijke titel: Le mie regole del gioco

Interviews

- BROOS (H.), coach en voormalig speler, geïnterviewd te Zottegem, 17/03/2005 - CAUBERGS (A.), voorzitter PSC Limburg, geïnterviewd te Beringen, 11/03/2005

- COSAERT (M.), voorzitter PSC West-Vlaanderen, geïnterviewd te Brugge,

23/02/2005

- GEEROMS (R.), voorzitter PSC Brabant, geïnterviewd te Dilbeek, 15/03/2005

- HELSEN (W.), fysiek begeleider scheidsrechters, geïnterviewd te Leuven, 04/03/2005

- HUYLEBROECK (P.), voorzitter PSC Oost-Vlaanderen, geïnterviewd te Gent, 18/02/2005

- JEURISSEN (R.)¸ vice-voorzitter CSC, geïnterviewd te Leuven, 10/02/2005

- KEULEMANS (J.), voorzitter PSC Antwerpen, geïnterviewd te Mechelen, 20/03/2005

- MATTHYS (L.), voormalig assistent-scheidsrechter en commissielid van de CSC,

geïnterviewd te Leuven, 10/02/2005

- SUNNAERT (W.), scheidsrechter, geïnterviewd te Ninove, 03/11/2004

- VAN DE VELDE (K.), scheidsrechteropleider, geïnterviewd te Zottegem, 08/02/2005

- VANLOO (P.), scheidsrechteropleider, geïnterviewd te Zottegem, 11/01/2005

- VERBIST (J.), scheidsrechter, geïnterviewd te Zottegem, 13/12/2004 Elektronische communicatie

- Hans Schepens, speurneus@scheids.be, 28/12/2004, e-mail naar Bart Van Crombrugge, b.vancrombrugge@yucom.be

- Hans Schepens, speurneus@scheids.be, 07/02/2005, e-mail naar Bart Van

Crombrugge, b.vancrombrugge@yucom.be - Luc Matthys, asmatthys@hotmail.com, 03/02/2005, e-mail naar Bart Van

Crombrugge, b.vancrombrugge@yucom.be

- Luc Matthys, asmatthys@hotmail.com, 07/02/2005, e-mail naar Bart Van Crombrugge, b.vancrombrugge@yucom.be

- Rita Hendricks, rita.hendricks@knvb.nl, 09/02/2005, e-mail naar Bart Van

Crombrugge, b.vancrombrugge@yucom.be

- Alex Verstraeten, alexverstraeten@belgacom.net, 26/03/2005, e-mail naar Bart Van Crombrugge, b.vancrombrugge@yucom.be

- Alex Verstraeten, alexverstraeten@belgacom.net, 28/03/2005, e-mail naar Bart Van

Crombrugge, b.vancrombrugge@yucom.be Informatie van het internet Artikels:

- MARIEN (P.J.), Scheidsrechters krijgen opslag, Op: Belgiumsoccer, 07/04/2005, on line op: http://www.belgiumsoccer.be/wmview.php?ArtID=15945 (13/04/2005)

- MISSET (R.), Hunkering naar elektronisch oog, In: NRC Handelsblad, 25/09/1999, on

line op: http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/1999/09/25/Spo/01.html (15/10/2004) - MORREN (P.), Engelaar: “Willen de refs niet beter fluiten, of kunnen ze gewoon niet

beter?”, Op: Belgiumsoccer, 26/10/2004, on line op: http://www.belgiumsoccer.be/wmview.php?ArtID=11797 (05/11/2004)

- VAN DE WALLE (L.), “Ik breng trainers en refs weer samen”, In: Het Nieuwsblad,

20/10/2004, on line op: http://www.sportwereld.be/Article/Detail.aspx?ArticleID=GOK9KSRF (25/10/2004)

Websites:

- Arbitrage België, on line op: http://www.footbel.com/content/arbit/index_nl.asp (02/11/2004)

- Belgiumsoccer, on line op: http://www.belgiumsoccer.be (10/03/2005)

- 2002 FIFA World Cup, on line op:

http://2002.fifaworldcup.yahoo.com/02/en/t/rf/38596.html (15/10/2004)

- KNVB, on line op: http://www.knvb.nl/news/fullstory.sps?id=10049121&LanguageID=19&555&languageid=19 (26/01/2005)

- Scheids, on line op: http://www.scheids.be/magazine14.html (05/03/2005)

- Scheidsrechters, on line op: http://www.scheidsrechters.be, (02/01/2005)

- Uefa, on line op: http://fr.uefa.com/printoutfiles/competitions/UEFACup/2004/F/F_79965_FR.pdf (16/01/2004)

- Voetbalkrant, on line op:

http://www.voetbalkrant.com/index.php?menu=Nieuws&pag=Lezen&nieuws=105848 (15/10/2004)

- Voetbal Online, on line op: http://www.voetbalonline.nl/ecNewsItem.asp?id=36549

(15/10/2004) Illustraties:

- Also, on line op: http://users.belgacom.net/also-site/images/soccerteam.jpg (07/04/2005)

- Also, on line op: http://users.belgacom.net/also-

site/images/Varia/Kopie_van_RoodSmile1.JPG (07/04/2005)

- Also, on line op: http://users.belgacom.net/also-site/images/Vergadering%20febr05/7.jpg (07/04/2005)

- Belga/Boucau Yves, Brussel 2004, “origineel”

- Belga/Jansens Yorick, Genk 2004, “origineel”

- Belga/Jansens Yorick, Genk 2005, “origineel”

- Belga/Jansens Yorick, Genk 2005, “origineel”

- Belga/Krakowski Michel, Brussel 2004, “origineel”

- Verstraeten Alex, Intertoto AA Gent, Gent 2004, "origineel"

- Departement Kinesiologie KU Leuven, on line op:

http://cwisdb.cc.kuleuven.ac.be/persdb/fotos/13/9731.jpg (05/04/2005)

- Newsletter KU Leuven, on line op: http://www.kuleuven.ac.be/newsletter/archive/0304/newsletter%2059/collina_helsen_gr.jpg (05/04/2005)

- Photospecials Sporting Anderlecht, on line op:

http://www.rsca.be/http://www.rsca.be/media-index.php?language=nl&menu=5 (02/04/2005)

- Scheidsrechters, on line op: http://www.scheidsrechters.be/album_pic.php?pic_id=135

(06/04/2005)

- Van Crombrugge Bart, Luc Matthys, Leuven 2005, "origineel"

- Van Crombrugge Bart, Oefencomplex De Nayer, Leuven, 2005, "origineel"

- Van Crombrugge Bart, Werner Helsen, Leuven, 2005, "origineel"

- VG, on line op: http://www.vg.no/bilder/bildarkiv/1095279985.79573.jpg (07/04/2005)