Wessel

Arjen Lievers

Twee broers. Twee zoektochten ...

© 2018 Arjen LieversISBN 978-90-824195-1-1Druk Tweede drukNUR 873Trefwoorden Religie, geneeskunde, nieuwe geneeskunde, kankerUitgave MLI Vormgeving MLIEindredactie MLIDrukwerk Grafistar,LichtenvoordeOmslag Arjen Lievers, IJzerlo Website www.arjenlievers.nl

Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenver-veelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbe-stand, of openbaargemaakt, inenigevormof openigewijze,hetzijelek-tronisch,mechanisch,door fotokopieën,opnamenof openige an-deremanier,zondervoorafgaandeschriftelijke toestemmingvandeuitgever.

Opgedragen aan Bert van Grondelle

Burgos - Spanje

Juli 1999. Arjen (l) en Wessel (r) op de mountainbike in Noord-Spanje, onderweg naar Santiago De Compostel-la. We werden op de foto gezet door een evangeliseren-de Mormoon uit Salt Lake City, die ons aanbood om een foto temaken, waarschijnlijk in ruil voor een goed ge-sprek.Toenhijmetonsindiscussiegingoverhetgeloof kreeghijnatuurlijkgeenpoot aandegrondenvluchttekort daarna met de staart tussen zijn benen.

JarenlaterontdekteikdatWesselzichhierindeCA-fasevaneenzwaarverliesconflictvaneengeliefdebevond.

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord 12Afscheid 15Placebo 21Zondag 45Santiago de Compostella 59VanLeeuwenhoek 75Sri Vasudeva 87Dag lieve jongen 103Op zoek 127Sesshin 141Daar in Dax 151Een betere man 171

Supplement:Vijf BiologischeWetten 181Literatuurlijst 201

Alle grote waarheden beginnen als godslastering

~

George Bernard Shaw

12

VOORWOORD

Het ismet trots dat ik het boekWessel in een tweede drukmag uitgeven. Het is geweldig dat zoveel mensen door Wessel geraakt worden, maar ook tot nadenken worden gezet. Eén van de lezersmaildemedathijWesselzo’ngeweldigboekvond,omdathethemmeenamnaar‘onvoorstelbarewerkelijkheden’.Je zou zeggen dat dit een contradictio in terminis is, een te-genspraakintermen.Wanthoekanietsonvoorstelbaarzijnentochwaar?HetdeedmedenkenaandeGrieksefilosoof Plato,die 2400 jaar geleden in zijn allegorie van de grot de realiteit omschreef.Eengroepgevangenenzitvanjongsaf aanvastge-ketendineengrot,opzo’nmanierdatzezichzelfsnietkunnenomdraaien.Zekijkennaareenmuurwaaropallemaalschadu-wenvanpersonagesvoorbijkomen,omdatzichachterhuneendoorgang in die grot bevindt, die de voorbijgangers op de muur projecterenomdatdaarachtereenvuurbrandt.Hetheeftdemuurdiedegevangenzientoteenpoppenkastvanschaduwengemaakt. Omdat de gevangen niet beter weten denken ze dat dit de realiteit is. Ze geven namen en debatteren met elkaar over watzehorenenzien,totdateréénontsnapt,degrotuitkruiptenzichtussendemensenbeginttebewegen,diehemvertellendat dit de realiteit is en dat de donkere contouren uit de grot slechtsafspiegelingenzijnvandedriedimensionalevormen,demeestfantastischekleurenendeuiteenlopendemeningendieerinwerkelijkheidzijn.Deontsnaptegevangenekeerteensoortvanverlichtterugnaardegrotenprobeertaanzijnoudmede-gevangenen uit te leggen dat de wereld totaal anders in elkaar zit.Maaromdatzijnogenzijnaangepastaanhetfellelichtvanbuitenlukthethemnietmeeromdeschaduwenopdemuurgoedteherkennen,waardoorhijnietgoedkanuitleggenwatnuhetverschilistussendeschaduwenderealiteit.Zijnmedege-vangenenwordenongeduldigenzelfsboosophem,omdatze

13

denkendatzijnreishemgekheeftgemaakt,enblind,waardoorzezelfsmetgeweldproberentevoorkomendathijzebevrijdt.

Tweevandeonvoorstelbarewerkelijkhedenwaarde lezeropdoelde waren onze jeugd in de vergadering van gelovigen, die hijonvoorstelbaarmaarwaarachtteenmijnzoektochtenuitlegoverWesselsziekte,diehijookonvoorstelbaarenwaarachtte.Althans,voormogelijkhield.Ikhebnoggeenbozeof verve-lendereactiesgehad,ookalmaakt‘Wessel’datu,delezer,zichzekerindelaatstehoofdstukkenookweleensalseenvandegevangenzoukunnenvoelen,dieietshoortvaneenontsnaptegevangene,waarbijubijnabooswordtvanhetgeenhijvertelt,omdat het zo totaal anders is danwat u tot nu toe hoorde,heeftgelezen,geleerdennogsteedszietoptelevisie.ZouhetkunnenzijndatweallemaallevenineensoortvanPlato’sgrot,terwijlwekijkennaareenfletseafspiegelingvanderealiteitenworden wij ook boos wanneer er iemand komt die probeert uit teleggendatdeechtewereldandersinelkaarzit?Ergensinditboekluidteenzin:“Hetmedischedogmavanvandaagdedagisdatalleswat‘abnormaal’isineenlichaam‘ziek’is,terwijlwatwijzieknoemeninwerkelijkheiddehoogsteexpressieisvandelevenskrachtvaneenorganisme”.Ikbenbenieuwdof Wesseluzover kan meenemen, dat dit voor u bespreekbaar wordt. Dat zou een groot compliment zijn.

Arjen LieversApril 2018

14

15

AFSCHEID

Losing my religionTrying to keep up with youAnd I don’t know if I can do it

R.E.M., Losing my religion (1991)

Broeder Willem Hartje zomer 1997.Daar stondenwe, in hetmiddelstegangpad van een grote tent in een weiland naast camping DeBetteldinZelhem,eengroenplaatsje inhetmiddenvandeAchterhoek.Hetrookereenbeetjemuf.Hetwasbroeierigwarmenhetwaaideniet,waardoordegeurvaneenvreemdsoortzweetvandemensenindetentenhetgeplettegrasvanonderdeplankennettelangbleef han-gen. Het duurde even voordat we er aan gewend waren, maarweblevenwachten,Wesselenik.WillemOuweneelgingspreken.ProfessorOuweneelstondhooginaanzien.HijdoceerdeaanverschillendeuniversiteiteninNederlandeninBelgiëenhijhadookveelboekengeschreven.Somskwamhijzelfsoptelevisie,bijdeEO.WillemOuweneelwas de belangrijkste broeder van de vergadering van gelo-vigen, een strengchristelijkegeloofsgemeenschap,waar-van er ongeveer 100 waren in Nederland en camping De Betteld was in de jaren 90 dé plek waar belangrijke verga-deringsbeslissingenvoorhetkomendeseizoenwerdenge-nomen.HonderdenbroedersenzustersuithethelelandtrokkentijdensdezomervakantiesmethunkinderennaardeAchterhoek,omdezevergaderingsconciliesbijtewo-

16

nenenomhunvakantiestevierenmetgelijkgestemden.Dus wij ook. Hetwasvollebak.DemensenhaddennetprecieseenpaarliederengezongenennuwashettijdvoorbroederWillem.HijzoudegemeenteaandehandnemendoordeHeili-geSchrift.Ouweneelzouenkelebelangrijkeonderwerpengaan behandelen die de gemeenten de laatste tijd bezighadden gehouden.Hij zou proberen om hierovermeereensgezindheid teverkrijgen,onderdevergaderingen inNederland en net op dat moment waren wij de tent bin-nengestapt.Eigenlijkhaddenwebeslotenomnietmeerte gaan. Ook niet naar de conferentie. Vandaar dat we zo aarzelend enmisschienwelwatopstandigbij de ingangvandetentblevenhangen.Maarwegingentoch.Juistditwasdetijddaterinhetvergaderingslevennogietstebe-leven viel en dat gold niet alleen voor de camping. Ook de zondagsdiensten waren anders, tijdens de vakantieweken. Veel campinggasten bezochten op zondag vergaderingWestendorp,datineenvierkantengebouwtjeinhetcen-trumvaneenpiepkleingehuchtjedatopongeveertienki-lometervanZelhemlagvergaderde.Destoelenwarennietaan te slepen. Er waren zondagen bij dat de mensen in de garderobe moesten zitten en soms zelfs buiten. Voor ons washeteenwelkomeafwisseling.Iederezondagzagenwedezelfdegezichten en luisterdenwenaardeprekenvanbroederJohannes,broederWimenbroederJos.Daaromwaren juist die vakantieweken zo leuk. Nou ja leuk... er kwamen eens wat andere mensen en er was ook een kans dateenanderebroederdebedieningvanhetWoordvoorzijn rekening nam, ’smiddags. Enwat nog belangrijkerwas, er kwamen eens wat andere meiden naar Westendorp.

17

Afscheid Ouweneelgingachter zijnpreekgestoelte staanen rom-melde onwennig met de kabels van zijn microfoon. We haddeneenpaarliederengezongenennuwashijaandebeurt.Debroedershaddenenkele lastigekwesties inge-bracht.Eénvandevragenwasof dezusters tijdensdezondagse ´dienst van de Heer´ voortaan ook tussen de broedersmochtengaanzitteninplaatsvanachterinhetvergaderlokaal. Normaal gesproken zitten de broeders vooraan, rondom de tafel van de Heer, waar brood en bekeropstaanenzittendezustersachterin, richtingdeuitgang.Maarnuwashetdevraagof dezusters tussendemannenmochtenzitten.Alwashetmaaropéénvandeachterstemannenrijen.EenanderekwestiediebroederWillemzougaanbehandelenwasof hetdragenvaneenhoedjeof eenanderhoofddekselbijdezustersnogwelverplichtwas.Enkelevergaderingenhaddenaltoegestaandatvrouwengeenhoofddekselmeerdroegen,tijdensdedienst, zo hadden andere vergaderingen gehoord. Hetwerdtijddatookhieréénlijngetrokkenwerd.

Ouweneelwaseengrijzeman.Hijhadeenbrilopmetvandie typische vergaderingsglazen.Het leek wel alsof allebroeders dezelfde bril droegen. Hij testte zijn microfoon engaf toeneenpaarbijbelverzenop.Eénuithetoudeenéénuithetnieuwe testament.Eenzacht geritsel vanduizendenflinterdunnebijbelbladzijdenstakop.Hetvin-den van teksten is kinderspel wanneer je iedere dag in de bijbel leest. Helemaal als je opgroeit in de vergadering van gelovigen.Dankenjedebijbelbijnauitjehoofdenweetjenietalleeniederbijbelboekineenflitstevinden,somsishethorenvaneenversalvoldoendeomopdeplekvanbe-

18

stemming te komen. We maakten er vaak een spelletje van, zondags,wieeralseerstewas.Endelatlaghoog:Wanneerjebijhetopenslaanvandebijbelnietalminimaalinhetjuistebijbelboekwaskonjeheteigenlijkalwelschudden.Het leek een beetje op golf, door met zo min mogelijk pagina’somteslaanteputten,wanneerputtenhetzelfdeisalsjevingerophetdoordebroedergenoemdeversteleggen.Maarnugingheternietomwiehetminsteaan-talbladzijdenomhoefdeteslaan,maarwiealseerstehetbijbelversgevondenhad.Sommigebroedershoefdennieteensietstezeggen,wekendenhunfavorietebijbelboeken.Wehieldenonzevingereralbij,omkostbaresecondentepakken.Ooknuverstomdehetgeritsel ineenmumvantijd,wathetsignaalvoordesprekerwasomtebeginnen.Ouweneel begon de verzen luid en duidelijk voor te lezen en bewoog zijn armen als een luie dirigent, terwijl we met steedsmeertegenzinstondentekijken.DeverzenuithetnieuwetestamentgingenovereentijdwaarinChristenenonderlingveelruziemaken.Sommigenzoudenzelfshungeloof latenvallen,stonder.Ouweneelwaarschuwdedebroedersendezusters indetentdathetaardsebestaanzwaar is en dat deze wereld veel verleidingen kent. Het is nietgoeddatChristenenonderlingvanmeningverschil-len, of soms zelfs ruzie maken. We zouden er aan kunnen ziendatwenuechtlevenindeperiodevandeeindtijd,detijdvlakvoordatdegemeentevanChristusopgenomenwordt. We moesten vastberaden zijn en eensgezind, om-datweelkaarnodighebben.Zekeromdathetlevenvooreenchristenalzomoeilijkis,indezetijd.

De oude leider tuurde door de tent en peilde de stemming. Hijsteldevooromnogeenversvoortelezen.Wehoef-

19

denhetnietoptezoeken,hijzouheteersteenkeerzelf voorlezen.Daarnamochtenwehemnazeggen.Wesselenik werden steeds ongeduldiger. We zaten nog steeds niet, omdatwehoelangerhoemeerspijthaddengekregendatwe alsnog waren gegaan, maar net voordat we ons wilden omdraaien las Ouweneel zijn psalm al voor de eerste keer langzaamvoor.‘Keert u tot mij en wees mij genadig’,sprakhij,nogtragerennogduidelijker,‘want ik ben alleen en ellendig. Mijn hart is vol van angst, bevrijd mij uit mijn benauwenis’. Het washelemaalgeenleukversomnatezeggen,maarnadathijeenkortestiltehadlatenvallenwashetonzebeurtenterwijl verschillende broeders en zusters hun kelen nogschraaptenwashijalbegonnen.Metwijdopengesperdeogenenmondnodigdehijonsalknikkenduitomhembij te vallen.De honderden broeders en zusters vuldende tent met een weifelend, bijna onheilspellend soortgregoriaans gemurmel. Wessel en ik keken elkaar vol af-keeraan.Watwashetnutomditopdezemaniertedoen?Wepeinsdenernietoveromhieraanmeetedoen,maarbroeder Willem was nog niet tevreden. Voor een tweede keer liethijdemenigtezijnpsalmopzeggen.Hetgeluidin de tent zwol aan, maar de twijfel in de stemmen bleef. Op dat moment knapte er iets, van binnen. Precies op hetmomentdathetweerstilwerdbeslotenweallebeidathetgenoegwasgeweest.Ophetzelfdemomentdenkik.Wekondenhetnietmeeraanhoren.Ditwashet.Ergenstijdens dat akelige, monotone deprigeluid in die zweterige stinktentwistenwehetzeker.Wezoudennietmeergaan.Wetwijfeldenal,maarnuwashetdefinitief.Demaatwasvol.Wegingennietalleennaarhuis,webeslotenookomuitdevergaderingtestappen.Wezatenalophetrandje,maarnuwistenwehetzeker.Hetwasfoutdatwealsnog

20

warengegaan,maarditwasdelaatstekeerdatzeonshierhadden gezien. Precies op hetzelfdemoment kekenweelkaar aan en zonder dat er woorden voor nodig waren draaiden we ons om en liepen we samen vastbesloten de tentuit,richtingdeuitgangvandecamping.Ditwashetmomentdatwesamenafscheidnamenvandevergaderingvan gelovigen. We gingen op zondag al niet meer, maar we zouden ook niet meer naar De Betteld gaan. We zouden helemaalnietmeergaanenmetiederestapdieweverderhetterreinafliepenwerdonzeafstandmetdevergaderinggroter.Wevoeldenonsopstandigmaarhetvoeldeheer-lijk en al konden we de consequenties totaal niet overzien, samenliepenwenaardeuitgang, inderichtingvaneenander leven.

21

PLACEBO

If there’s a God or any kind of justice under the sky. If there’s a point, if there’s a reason to live or die. If there’s an answer to the questions we feel bound to ask. Show yourself, destroy our fears, release your mask!

Queen, Innuendo (1991)

Doetinchem-gate 20januari2010.DertienjaarnadetentinZelhembenikonderweg naar Brabant. Naast me zit mijn vader. Sinds Zelhembeniknietmeergeweest,maarikstaophetpuntom mijn belofte te breken, want we gaan naar een door-deweekse bijbelstudieavond van de vergadering van gelo-vigen,inWeert.Deheletijdtwijfeldeik,onderweg,of hetwel verstandig was geweest om pa mee te vragen. In een opwellingbeldeikhem,maarikrealiseerdemenietdatpaWillem Ouweneel van vroeger goed moest kennen. Mij zouhijzekernietherkennen,ikwastejong,maarpahadhemverschillendekerenontmoet.WillemOuweneelhaddevergaderingen indeAchterhoekvaakbezocht.Somswerdhijuitgenodigdomtesprekenmaarhijmoestookwel eens komen om brandjes te blussen, tussen broeders onderling of tussen de vergaderingen in onze buurt. Al-leen daarom moesten ze elkaar al zijn tegengekomen. In de vergadering kon je worden uitgesloten wanneer je iets hadgedaanof gezegddatnietdeugde.Jekreegdanbe-zoek van een paar broeders, die dan uit kwamen leggen waaromjeuitgeslotenwerdenwatdatbetekende.Ophet

22

laatstwerddandeformelebrief overhandigd,waardeuit-sluiting in stond. Als je uitgesloten werd was je nog wel welkomopzondag,maarjemochtnietmeerdeelnemenaan de maaltijd van de Heer, terwijl juist brood en beker hethoogtepuntwarenvandeochtenddienst.Nietalleendat, wanneer je deelnam aan brood en beker gold dat ook als een soortbewijsdat je erbij hoorde, voordebroe-ders en voor God. Concreter voor de buitenwereld dan doordeeltenemenaanhetheiligavondmaalkonjenietaantonendatjeJezusChristushadaangenomenalsjouwpersoonlijkeHeilandenVerlosserendaaromwashetnietnikswanneerjenietmeermeemochtdoenaanhetheiligavondmaal.

Bijdevieringvanhetavondmaalsprakeenbroedereengebed uit. Daarna pakte hij het stuk brood dat op deschaallagenbrakhetintweeën.Hetbroodsteldehetli-chaamvanChristusvoor,datHijvooronsgegevenhad,zodatweweerineeneenheidmetGodkondenleven.Na-datdeschaalwasrondgegaaneniedereendiegedooptwasereenstukjevanaf hadgebrokenenophadgegetenwashettijdvoordebeker.Dezelfdebroedersprakweereengebeduitenschonkdaarnadewijnin,dieineenmooiekelkzat.Ookdiegaf hijdoor.DebekermetdewijnstondvoorhetbloedvanChristus,datvooronshadgevloeidopGolgotha,omonzezondenwegtewassen,zodatweweerreinkondenworden.ZokondenweonzeSchepperopdedagvanhetoordeelonderogenkomenenmochtenweverderkomen,indehemel.Deceremonievanhetbrekenvanhetbroodenhetdrinkenvandewijnwerdindever-gadering van gelovigen gevierd om de onderlinge verbon-denheidvandegemeentevanGodopaardetebevestigen.

23

De gemeente was de bruid van God onze Vader, zeiden de broeders, en als je uitgesloten werd dan was dat ernstig, wantdanhoorde jeervooreenbepaalde tijdnietmeerbij en was je letterlijk aan God overgeleverd. Maar niet alleen een broeder kon worden uitgesloten, ook een om-plete vergadering kon dat lot ondergaan en pa, die vroe-ger naar vergadering Westendorp ging, werd uitgesloten omdathijooknaarvergaderingDoetinchembleef gaan,ondanks dat die vergadering door de andere vergaderin-gen in de buurt uitgesloten was. Dus omdat pa bleef deel-nemen aan brood en beker in een vergadering die geen onderdeelmeer uitmochtmaken van de gemeente vanGod,kreeghijookbezoek.‘Ikhebaleenbrief!’,zeihij.Deheleavondhadikaandekeukentafelgezetenterwijlzemetzijnvierenmetdedeurdichtindekamerzaten.Paennogdriebroeders.Ikweethetnoggoed,ikwasbang.Ikwistnietwateraandehandwas.Watkwamenzedoen?Hadpaietsgedaan?Deugdehijniet?Enmochtenwenunietmeergaan?Enwaarommochtmijnmoederernietbijzijn?Terwijlikmijnhuiswerkzattemakenenmezelf afvroegwatzichachterdiemuurafspeeldezwaaideplot-selingdedeuropen.Dedriebroedersliepenrichtingdebuitendeurenmijnvaderlieperachteraan.Precieswaarik zat stopten ze, terwijl een norse grijze man een envelop aan pawilde overhandigen. Ikwachtte af.Maar pawasvoorbereid,ikzaghetaanhem.Hetmaaktemetrots.Hijnoemde de apostel Paulus, die zijn medebroeders van de gemeenten in Griekenland opriep tot broederliefde. Maar de broeders uit Westendorp waren onverbiddelijk. In de bergingscheurdedenorsebroederdeenvelopzelf openenlashemhardopvoor.Hijvolgdeeenvoudigdeproce-dure.Er staat preciesbeschrevenhoe tehandelenwan-

24

neer een broeder die uitgesloten moet worden weigert om zijnbrief inontvangsttenemenentoenhijklaarwasmetvoorlezen vertrokken ze. Zonder nog iets te zeggen.

Yoga en ReikiPlotseling realiseerde ik me dat de kans veel groter was danikdacht,datpaenOuweneelelkaarkennen.Ikmoestafspraken maken. Ik wist wat er met pa kon gebeuren, zekerwanneer hij enthousiastwerd. ‘Pa’, zei ik, ‘ik hebje meegenomen, maar je mag niets zeggen of vragen, OK?’Mijnvaderkeekmevragendaan.‘Enjezegtjeach-ternaamookniet, goed?’ Ik schrok ervanhoe streng ikklonk, maar ik moest wel. Pa wist niet waarom ik er alle belangbijhaddatmijnplannietbijvoorbaataldemistin zou gaan. Het probleem was dat ik een paar dagen eer-dermetWillemOuweneelgemaildhad.Ikwaseenbeetjeaanhetsurfenopinternetenmaakteeenuitstapjenaardedigitale vergadering van gelovigen. Waarom weet ik niet, maar op de een of andere manier kwam ik op de site van Ouweneelterechtenbijtoevalontdekteikdathijdezele-zing over Yoga en Reiki zou gaan geven, in Weert, waar we nunaaronderwegwaren.Iksteldehemeenvraag,viazijnreactieformulier, gewoonomeens tepolsenwathijvanplan was om te gaan vertellen. Tot mijn verrassing kreeg ik snel antwoord. Ik stelde nog wat meer vragen, maar uit de antwoordenvandegroteOuweneelbleeknietdathijvandeze tweeonderwerpenbijzonder veel verstandhad. Ikbegonmezelf af tevragenwathijhierdanoverzougaanzeggen,aangezienikhierwelveeloverhadgelezen.Plot-selingschootdegedachtemetebinnenomzijnlezingtegaanbijwonen.Inmijnenthousiasme-deappelvaltnietvervandeboom-dachtikdatpamisschienookwelzin

25

hadineenverzetje.MaarhetprobleemwasnudatOuwe-neel mijn naam kende door mijn e-mailadres. Nog voordat hijachterhetpreekgestoeltezougaanstaanzouhijdelinkalhebbengelegd,omdathijpadirectzouherkennenenhemdaaromookaanmijzoukoppelen.Endatwildeikniet. Ik wilde een onvervalste lezing van de professor.

Maar, jij bent toch…? In de garderobe deden we onze jassen uit en liepen toen wat aarzelend naar binnen. Het was een bijgebouw van een klooster, dat er naast stond, waar de vergadering van gelovigenuitWeertbroederWillemuitgenodigdhad.Hetlokaaltjehadeenprachtigehoutenvloereneenmooieron-debarachterin.Gespannennamikdeomgevinginmeop.Ongeveer75mensenzatenof stondenalpratendkoffietedrinken.Eénblikwasvoldoendeomteherkennenwaarikwas,ikweetnietwaarom.Misschienwashetdekledingdieze droegen, of de sfeer, of de geur. Op de een of andere manier voelde ik direct dat ik weer terug was. Ik voelde me opgelaten. We werden bekeken, overduidelijk, maar mis-schienkwamhetookdoordesfeer,of doorhetgedachte-goed dat ik na al die jaren weer opsnoof. Er ging van alles doormeheen.Plotselingzagikhemzitten,achterindezaal, een beetje aan de zijkant van de bar. Ouweneel was eengroteman,vielmeop,groterdanikhadgedacht.Hijdroegzijnbril inzijnhaarenhijhadeenonnodigdikkebuik.Hijhadeengeribbeldelichtbruinebroekaaneneengeruite blouse, met daaroverheen gedrapeerd een licht-bruine sweater. Even aarzelde ik om zijn kant op te gaan, maarmijn trek inkoffienaonzereisvananderhalf uurwonhetvandeangstomaangesprokenof,ergernog,di-rectalherkendteworden.Maardatzounietgebeuren,dat

26

wist ik zeker, in ieder geval niet zolang pa een beetje uit de buurt bleef. Onderweg naar de bar zag iedereen zijn kans schoonomtekijkenof er inderdaadbezoekwasuitdewereld, zoals de mensen van buiten de vergadering wer-dengenoemd.IkvermoeddetenminstedathetkringetjeinWeertookkleinwasendatvreemdegezichtensnelzou-den worden opgemerkt. Haastig koos ik mijn plek aan de baropveiligeafstandvandespreker,besteldetweekoffieendraaidemeweerom,maarnet toen ikpazijnkoffiewilde brengen stond Ouweneel ook op van zijn barkruk en liep precies een paar passen voor me uit naar voren. Ik aarzelde, maar om niet nog meer op te vallen besloot ik om mijn koers niet meer te veranderen en daarom liep ikmaarachterhemaan.Plotselingescaleerdedesituatie.Preciesterhoogtevanmijnvader,diedaaraandezijkantnogopmijstondtewachten,sprakeenouderebroederde spreker aan, die daarom op een paar meter afstand van mijnvaderbleef staan.MeteenpaargrotepassenhaaldeikOuweneelsnelinenoverhandigdepazijnkoffie,terwijlik een beetje tussen de twee oude bekenden in ging staan. EvenlaterleekOuweneelzijnwegnaarvorenweerteher-vatten,maarhieldhijtochweerstaande,richttezijnbliknaarons,waarnahijpavantoptotteenonderzoekendbe-gonaantekijken.‘Maar…jijbenttoch…?’.Ikglimlachtealseenboermetkiespijn.‘Betrapt’,dachtik,terwijlikmijnhartvoeldekloppeninmijnkeel.Instiltebegonikalterepeterenwatikzougaanantwoorden,mochtOuweneelme ter verantwoording roepen voor deze doortrapte actie, maarpaherinnerdezichonsgesprekindeautonoggoeden begon op zijn bekende onhandigemanier te lachenengeheelvolgensafspraakschuddehijzijnhoofd.‘Nee’,zeihijnietalteovertuigendenopnieuwschuddehijzijn

27

hoofd. ‘Nee’,zei toenookdegrijzeOuweneel,meteenblikalsof hijzichdelaatstetijdwelvakervergisthadenookhijschuddezijnhoofd.‘Jijbentniethij…’,dichttehijverder, inmiddels met de rug naar ons toe en op een bijna arrogantemaniervervolgdehijzijnwegnaarvoren.Toende oude man een paar meter verder op was keken pa en ik elkaaralskwajongensaan.Mijnhartsprongbijnauitmijnborstkas,maarikkonmijnlachenooknauwelijksbedwin-gen. Het was ongelofelijk dat dit goed af was gelopen, bedachtik,maarikrealiseerdemeookdatalshetnogniethetgevalwas,alleogennuweloponsgerichtzoudenzijn.Snelzochtenwedaaromeenplekje,ergensinhetmiddenvan een rij stoelen, in de luwte maar wel redelijk vooraan tussen de broeders en zusters van de vergadering van ge-lovigen in Weert. Ze zaten kris kras door elkaar. Enigszins opgeluchthaaldeikdiepadem.Sofarsogood.

Under cover Een opvallend jonge broeder stond op en ging voor in ge-bed. Hij bedankte de broeders en zusters dat ze waren ge-komen en vroeg om de zegen voor deze avond. Hij vroeg ook of de Heer de juiste woorden in de mond van broeder Willemwildeleggen.Toenhijklaarwasmetdeopeningdeeldehijonsnogmeedaternaafloopeencollectezouwordengehouden.Daarnagaf hijhetwoordaandespre-ker.Ikschoof naarhetpuntjevanmijnstoel.Ikhaddelaatstetijdflinkwat lezingenbezochtoveronderwerpendie me veel meer aanspraken dan wat Ouweneel vanavond metYoga enReiki van planwas,maar toch had ik alleaandachtvoorhem.Omeentotaalanderereden.Ikwaseenspion.Eeninfiltrant.Ikwasundercover.Enmijnaan-wezigheidhierwasonderdeelvaneenplan.Ikzochtiets,

28

waarvan ik sinds kort eigenlijk pas wist wat. Ik was bezig met veldwerk en vanavond probeerde ik antwoorden te krijgen. De oude man stond moeizaam op van de voorste rijeninstalleerdezichachterhetspreekgestoelte.Ouwe-neel gaf zijn gebruikelijke twee bijbelteksten op, één uit hetoudetestamentenéénuithetnieuwetestament.Paenikhaddenalsenigengeenbijbelbijonsenomdattecom-penseren zette ik de meest vrome blik op die ik nog terug konvinden.Zozouikdemensenommeheenhetgevoelgevendat ikoprechtgeïnteresseerdwas inwatdevoor-gangervanavondgingvertellen.Enkelegelovigenhaddendetekstendiehijophadgegevennognietgevonden,maarbroeder Willem ging vast verder. Het was goed te zien dat hijditsoortlezingenvaakgaf,wantdevonkensprongenernietvanaf,zekerniet inhetbegin.Maardatwasooknietzoraar,bedachtik,wanneerjezijnagendaopinternetbekeek.Erwarenperiodendathijbijnaiedereavondvooreenanderechristelijkegemeentesprak,ergensinhetland.Misschienkwamhetdaaromweldathetleekalsof hijeensoortautocuebijzichzelf aanhadgezet.Tochvondikhetrazendinteressantomhemnazo’nlangetijdweertezienspreken,allietzijntaaldirectalweinigaanduidelijkheidtewensenover:Ouweneelwaarschuwdeonsomzovermo-gelijk uit de buurt te blijven van andere goden en van valse profetenenvanalleswatdaarmeetemakenhad.Hetwasduidelijkteziendatwenuechtleefdenindeeindtijd.Devoorman legde zijn reisbijbeltje naast zich neer ennameengroteslokwater,zogrootdathetleekalsof hijalseenberg opzag tegen de rest van deze avond. Hij ging door meteendrogeopsommingvandeverschillendeoostersestromingen die onze wereld rijk is en noemde ook enke-lemystieketakkenvandehedendaagsewereldreligies.Hij

29

verteldedegelovigen inWeertdathij zichverdiepthadindeesoterieenindeGeheimniswissenschaft,terwijlhijmetzijnvingershettussenaanhalingstekensgebaarmaak-te. Ik raakte nieuwsgierig, maar ik voelde ook dat ik me begon te wapenen. Pas nu realiseerde ik me dat ik ook dingentehorenzoukunnenkrijgendie ikzelf nognietwist. Ikhad indeafgelopen tijdveelgelezenen tiental-lenlezingenbezochtvanallerleisoortenwetenschappers,Tibetaansemonnikenenfilosofischesprekers,maarmis-schienhadikweldingenoverhethoofdgezienof warener onderwerpen waar ik gewoon nog onvoldoende over hadnagedacht.Hetwasperslotvanrekeningeengeleerdman,diehierging spreken?Steldathijmet ietsnieuwskwam?Misschienzou ikweloverrompeldwordendoordezeprofessorvandeEvangelischTheologischeFaculteitinLeuvenenvandeEvangelischeTheologischeAcade-mie van Nederland. Maar goed, ik was op zoek naar de waarheid,ook alwasdiemisschienniet leuk.Dus zetteikmeschrapennamikmevoorommetopenvizierteluisteren naar wat professor Ouweneel deze avond verder nog ging vertellen.

Placebo ‘Weeteriemandwateenplacebois?’Ouweneeltrokzijnwenkbrauwen op en keek uitdagend de zaal in. Al na een paarminutenleekhetof iknooitwasweggeweest,aldiejaren. De lezing ging over Yoga en Reiki, maar tot nu toe washetnietsandersdaneenstortvloedaanverdachtma-kingenenoordelenoveralleswatnietuitdechristelijkekoker kwam. Alternatieve geneeswijzen waren volgens hemgebaseerdopdedwaalleervanhetspiritismeendeesoterieenhetmystiekeinnerlijkewetenwarenoccult.We

30

zoudenonsrechtstreeksinlatenmetdeduivel.Metopge-hevenwijsvingerwaarschuwdehijhoelistigdeplannenvandesatanwarenenhoeduisterengevaarlijkonzesamen-levingalwas.Alsvoorbeeldennoemdehijdeverslavendewerking van horoscopen, porno, gewelddadige compu-terspelletjesende tovenarij indekinderfilmsvanHarryPotter.Yoga,Reiki,YinYang,terugdraaitechniekenindemuziekenPokémon.Hetwarenallemaalhinderlagenvandeheerservanhetkwaad,dievanoveralachtervandaanopalleleeftijdscategorieënloerdeomonsinzijngreeptekrijgen.Ikschrokvanzijntoon.Grotewereldreligieshadhijverkaptmethumorgedegradeerdtotfigurantenineenchristelijkefilmencompleteberoepsgroepenzettehijwegals dwazen. Zijn taalgebruik was suggestief en neerbui-gend.Tochhadzijnrelaasmeookopgelucht,wantergensrealiseerdeikmeweldatalshijzodoorzougaan,iknietlangerbanghoefdetezijndatdezebioloog,filosoof,theo-loog, hoogleraar, docent, prediker enpublicist, zoals hijzichopzijneigenwebsitenoemde,mijnieuwedingenzougaan vertellen. Ouweneel ging als een olifant door mijn innerlijke porseleinkast.Vanoorsprongwashij bioloog,maarhijsprakmetgeenwoordoverdenieuwebiologieof over epigenetica, de fascinerende nieuwetijdsweten-schap,dieenormebruggenslaattussendeoudevijandenkerk enwetenschap.Hij gaf geen resultatenuit depsy-choneuroimmunologieof overhetfascinerendeensomsonpeilbare spel tussen onze bewuste en onbewuste geest en welke invloed dit heeft op onze gezondheid. GeenCarl Jung, Skinner, Erikson of Rogers. Geen persoonlijk bewustzijn of collectief onderbewustzijn. Hij oordeelde hardoverhetBoeddhisme,maarzweegoverdiensmate-loosinteressanteinzichtenindepsychopathologie.Erzat

31

nietstussenoverdelaatsteresultatenuithetbewustzijns-onderzoek, over bijna doodervaringen en zelfs niet over hetzilverenkoord,debijbelseconnectie tussen lichaamen geest, uit de Prediker. Geen mind-body connectie, geen emotiemoleculen vanCandace Pert of wetenschappelij-ke proeven over menselijke potentie, neuroplasticiteit of anderegedachtekracht,vielmeop.NietsoverHetVeldvanMcTaggart,denieuwelevenswetenschapvanRupertSheldrake, de visie opheelheid vanDavidBohmof detheorievanallesvanErvinLazsloenStephenHawkins,en andere nieuwetijdswetenschappers wiens boeken ikverslonden had. Integendeel, Ouweneel sprong van dehakopdetak,wanneerdehakstaatvoordesatanendetak voor God, terwijl ik op een gegeven moment moeite had om hem niet te zien als een cabaretier, wiens pro-ductgeenhumorismaarreligieuzeangstof bangmakerij.Nergensginghijdiepopin,maareeninstemmendgeroe-zemoes klonk uit de zaal toen hij Reiki eenmijnenveldnoemdeeneenminzaamhoongelachbijdeonelinerdatYogawelhielp,maarnietwerkte.Ouweneelvergeleekdesuccessenvandealternatievegeneeswijzenmetplacebo’suitdegeneeskunde,maarhijgebruiktede termplacebonietalshetmysterieuzeverwachtingseffectdatpatiëntensoms spontaan hielp te genezen, hij gebruikte de termplacebo als een mooi woord voor nep. De successen die werdenbehaaldmetYogaenReikizoudenvolgenshemnet zo min te verklaren zijn als de reden waarom een pil waarin geen werkzame stof zit alsnog een gunstige uitwer-kingkanhebbenopiemandsgenezingsproces.

‘Niemand?´,riephij.Natuurlijkzatenermensenindezaaldiewistenwateenplacebowas,maarzehaddengeenmi-

32

crofoon.Enmisschienwarenzeookwelgewoontebangom de grote leider van de vergadering van gelovigen aan te vullen, laat staan tegen te spreken. Ouweneel genoot. ‘Eenplaceboiseenpilwaarnietsinzit.Vergelijkhetmaarmeteensuikerklontje’, lachtehij. ‘Dedokterschrijfteenpilvoorenzegtdatdeklachtendaarmeezullenverdwij-nen…’.Kort liethij een stiltevallenomvervolgenshetgeheimteonthullen.‘Maarhetgeloof datdepatiëntheeftindathijweerbeterwordtzorgtervoordatdeklachtenverdwijnen…terwijlhijduseigenlijkvoordegekwordtgehouden!ZoishetookmetReiki’,sneerdehij,terwijlhijzichaanzijnbuikkrabde.‘Jedenktdathetwerkt,maarhethelptniet’.Dezaalstemdehoorbaarin.‘Omblijvendtegenezenmoetenweaaneenanderadreszijn!’,steldehij.‘Bekeertu,gijafkerigekinderen’.

De zaal reageerde met voldoening waardoor Ouweneel zijnkansschoonzagomzichweeropzijneigenterreinte begeven.De keuzedie hij voorsteldewas eenvoudig.Het was het kruis en de eeuwige gelukzaligheid, of deslang, met alle gevolgen van dien. Ouweneel keek op zijn horloge. ‘Het is tijdvooreenkortepauze’,zeihij schorennadathijzijnglaswaterhelemaalleeghadgedronkenkniktehijdezaalnogeenmaaltoe:‘Ennadepauzekuntumijvragenstellen’.Hijlachte.‘Enikbengekopvragen!’,galmdehijinzijnmicrofoon.‘Ukuntuwvragenopeenbriefjeschrijvendatuachterindezaalbijdebarkuntkrij-gen,wantikbehandelalleenschriftelijkevragen’.Ennadathijzijnemmertjeomhooghieldomtelatenzienwaarweonze vragen in konden deponeren, plofte zijn microfoon opzijnpreekstoelenliephijalseerstenaarachteren,rich-tingdekoffie.

33

Een briefje De broeders en zusters uit Weert volgden zijn voorbeeld alsmakke schaapjes., terwijl pa en ikonzebenen strek-ten. Het was net alsof we allebei even bij moesten komen, ik in ieder geval wel, maar veel tijd kregen we niet. De mensen naast ons waren ook opgestaan en keken ons nu vriendelijkaanof zevoorbijmochten.Wekniktenvrien-delijk terug en trokken onze benen in, waarop ze lang-zaamvoorbijschuifelden.Toenwealsenigeninonzerijwarenachtergeblevenwerdikonrustig.Ikhadzininkof-fie,maarikwildeookeenbriefje.Ikmoestdiemaneenpaarvragenstellen.Ikwildehemlatenwetendatikhadgehoordwathijgezegdhad.Ikwildemebekendmaken,omdatikmeookschuldigvoeldedoormijndubbeleagen-da.Ouweneelhaderrechtopomtewetendateriemandindezaalzatdieandersdachtdanhij,zodathijdekanskreegomzijnverderebetoogtenuanceren.Zenuwachtigliepiknaardebar,besteldeweertweekoffieenvroegerbijnafluisterend eenpapiertje bij.De juffrouw zette dekoffievoormeklaar, legdeereenpost-itpapiertjenaastengaf meerongevraagdookeenpenbij.Ikschoof mijnkoffieaandekant,boogvooroverenschreef zonetjesalsikkoneenpaarwoordenophetbriefje:‘Enkelevragen’,met daaronder mijn e-mailadres. Eén blik zou volstaan, bedachtik.Hijzouzichdirectrealiserenmetwiehijtema-kenhad.Hetwasperslotvanrekeningnogmaareenpaardagengeledendatikcontactmethemhadgehad.Watzouhijdenken?Zouhijzichbetraptvoelen?Of wisthijtochmeer,maarhadhijzichaanzijnpubliekaangepastenzouikalsnogdedekselopmijnneuskrijgen?Hijwastocheenprofessor?Ikstoptehetpapiertjeinmijnzakengingnaaronzeplek,ompavastzijnkoffietegeven.Daarnaliepik

34

naar voren om mijn papiertje in Ouweneels emmertje te doen.Hetwaslanggeledendatikzoveelmoeitehadommezelf eenhoudingtegeven.Eenmaalterugpakteikdekoffievanmijnstoelengingikweerzitten,terwijlpamevragendaankeek.Ikhadhetkoudvandespanning.Onzee-mailsflitstendoormijnhoofd.Navijf keerheenenweertehebbengemaild,haaktehijaf.Hijwildebestantwoordgevenopmijnvragen,maarhijzouzichnietverdiepeninmijnoostersgetintegedachtegoed.Iksteldevolgenshemgeenvragenmaarponeerdestellingenendaaropwildehijniet langer reageren. Voor een laatste keer repeteerde ik de vragendieikhemlivewildestellen.Alshijmetenminstehetwoordzougeven....?

Naeenpoosjeverscheenhijweerachterdelessenaar,wathet teken voor de broeders en de zusters was om hunplaats weer in te nemen. En terwijl de broeder die hetopeningsgebedhadgedaandelaatsterokershetlokaalindreef, grabbelde Ouweneel al in de emmer. Het allereerste briefjedathijpaktehaddirectmijnvouwerin.Ouweneelsloeghetopenenrichttezijnblikerop.Evenwerdhetstil.‘Dezebewarenwetothetlaatst’,zeihijkalm,kneeptoenmijnbriefjeweerdichtenlegdehetnaastzichneer,opdehoekvanzijnspreekgestoelte, terwijlhetvoor ie-dereenzichtbaarbleef liggenenzelfswateigenwijsweerhalf uitdevouwdijde.Hetgeroezemoes indezaalver-stomde.Evenhad ikhet gevoeldat ik rechtstreeksmetdeoudemanincontactstond.Watzouhijdenken?Washijgeschrokken?Zouhijzijnverhaalvanvoordepauzeinnerlijkherhalen,omtebeoordelenof erdingentussenzatenwaarhij lastvanzoukunnenkrijgen?Zouhijnogsnelopzoekgaannaareenanderetoon?Zouhijeenma-

35

nierproberentebedenkenommijnbriefjehelemaalniettehoevenbehandelen?Of dachthijhelemaalniets,maarvondhij het briefje vandezeonbekende alleenmaar tevariabel ommee te beginnen?Ouweneel pakte een an-derbriefje.Hetwasvaneenmevrouw.Zeschreef datzevroeger regelmatig naar een magnetiseur ging, maar dat ze dienietmeerwildebezoeken,sindszeJezusChristushadlerenkennenalshaar redder.Zewistnu immersdatdemagnetiseurinhetrijkvandeduisternisopereerde,maarzehaderwelaltijdveelbaatbijgehad.Ouweneelvroegof deschrijfsterzichbekendwildemaken.Zegingstaan.Hijtoondebegripvoorhaarvraag,waarnahijprobeerdeomhaarophetspoorvaneengebedsgenezingsdiensttekrijgen. Er volgden nog wat meer vragen, waarbij ik me verbaasdehoegemakkelijkdetoeschouwerszijnantwoor-denslikten.Voormezatnotabeneeenhuisarts,diezichdeheleavondnietroerdeengeenkrimpgaf bijOuweneelsquasi-geneeskundigeverhaaloverdeplacebo’s.Ikbegreeper niets van.

Het droomhuis Het was tijd voor een mevrouw achter in de zaal. Devraag op haar briefje was of ze haar vraag publiekelijkmochtstellen.Ouweneel tuurdegoedkeurenddezaal inentoenzehaarhandopstak,kniktehijhaarbemoedigendtoe.Weifelendbegon ze te vertellen. ‘Wij hebben laatsteen paar vreemde stenen gevonden in onze achtertuin’,sprakzemeteenBrabantsaccent,‘enwekwamenertoenachterdatditreikistenenzijnendatdevorigebewonerseenreikipraktijkaanhuishebbengehad.Watmoetenwenudoen?’Ouweneelkeekbedenkelijkenkrabdemetde-zelfdehandalswaarmeehijzijnmicrofoonvasthieldop

36

zijnhoofd.‘Ja’,zeihij,‘tsja’,terwijlhijzichbleef krabben.‘Ikgaunueenverhaalvertellenovervroeger’,begonhij,terwijlhetleekalsof hijeerstindestemmingmoestko-menomverdertekunnengaan.‘Vroeger,wasikheelergdrukenikwoondevervanmijnwerk’.Ouweneelbegonwatnasalertepraten:‘Ikdacht:watzouhettochfijnzijnwanneerikwatdichterbijmijnwerkzouwonen.Endusbegoniktebidden:God,geef meeenanderhuis’.Dezaalbegonwatonzekertelachen.Evenleekhetalsof iedereenzichafvroegof hetbijbroederWillemechtzogemakke-lijkzouzijngegaanof dathijtochgewooneenhypotheekhad.‘Enweetuwatertoengebeurde?‘Devolgendedagreediknaarmijnwerk…enplotselingzagikeenbord‘TeKoop’ staan… inde tuin…vanonsdroomhuis!’Ouwe-neelcheckteof hijdejuistetoonnogtepakkenhad.‘Vlakbijkantoor!Hetwasongelofelijk!ToenikopkantoorwashebikGerdienmeteengebeld…eneenpaardagenlaterhaddenwealeenbezichtiginggeregeld!Maarweetuwater toen gebeurde?’Opnieuw liet hij een onnodige stiltevallenenkeektoenernstigdezaalin.‘Wekwamenindathuis,demakelaar,Gerdienenik,maarerhingenallemaalschilderijenaandemuur,vanBoeddha’senvanHindoeïs-tischegoden.EnindevensterbankstondenallemaalOos-tersebeelden…’Kortdraaidehijzijnrugnaarhetpubliekengingtoenverder:‘Toendemakelaardetrapopliepomde slaapkamers te laten zien keken Gerdien en ik elkaar aan….wantja,hetwasonsdroomhuis!Maar,watmoes-tenwenudoen?Enweetuwatwetoenhebbengedaan?Wehebbendathuisgekocht!’Ouweneelkniktealsof hijaleen groot gedeelte van zijn antwoord aan de vraagstelster gegevenhad.‘Enweetuwatwetoenhebbengedaan?Wehebbenonzegemeenteuitgenodigdbijonsthuis.Enwe

37

hebbenmetzijnallenoponzeknieëngebeden.Metwel30mensenhebbenwegevraagdof Goddebozegeestenuitdithuiswildedrijvenenof Hijonshuiswildereinigen.Ennaonzegebedenhebbenwealle ramenopengezet.EndeBoeddha’sendebozegeesten….?Zewaaidenzonaarbuiten’!

Mijn briefje Endanhebiknunogéénbriefje’.Ouweneelprobeerdeonsgeheugenoptefrissen,maarhetwasnetalsof dezaalnog steedswist van hetmysterieuze briefje, dat daar aldietijdvooriedereeninhetzichthadgelegen.‘Dezeme-neerheeftenkelevragen.Wieisdezemeneer?’Nauwelijksbijgekomenvanhetverhaaloverdebozegeestenstakikmijn vinger als eenbrugklasser omhoog.Ouweneel on-derzochtmeineenflits.‘Watheeftuvoorvragen?’,vroeghijbevoogdend.Ikprobeerdewathardertepraten,zodatdemensenachterindezaalmeookkondenverstaan.Ikvroegof hijzichhetverhaalkonherinnerenvanChristus,diezichmetzijndiscipelendooreenmenigteworstelde?Ouweneelknikte.Plotselingklonkeenstemvanachteruitde zaal. ‘Microfoon!’Devoorganger keekop en aarzel-de,maarzettetoeneenflinkestaptussendestoelendoorde eerste rij in en reikte met zijn arm om zijn microfoon aan mij te geven. Het leek wel alsof iedereen op dit mo-menthadzittenwachten.Alsof iedereenzichafvroegwatdie mysterieuze vreemdelingen vanavond kwamen doen. Ikherhaaldewat ikzondermicrofoonalzeienverteldetoenverderoverdevrouwuithetnieuwetestament,diede mantel van Jezus aanraakte, waarna ze terstond genas vanhaar bloedingen, zoals het daar staat. ‘Reiki gaat ervanuitdatiedermenseenenergieinzichheeft,waarmee

38

jemensenkunthelpenof zelfskuntgenezen,alsjedaaringeoefendbent’,vervolgdeik.Toenikmijnvraagvoordepauzerepeteerde,dachtikaandeveleurendieikaanWes-selsbedhadgezeten,waarbijikmijnhandenopzijnbuiklegde.Wesselsteldedemorfinezolangmogelijkuit,om-dathijattentwildeblijvenenzijnziekteproceszoheldermogelijk wilde ondergaan, maar door de pijn in zijn buik endoorzijnonrustigedarmenvielhijmoeilijk in slaap.Totdatikmijnhandeneroplegde.Ophetmomentdatikmijnhandenopzijnbuiklegde,werdenzijndarmenrustigenvielhijwelinslaap.Maarerwasnietsbijzondersmetmijnhanden.Zewarennietbijzonderderdananderehan-den.Ikdeedalleenmijnbestenikhooptevurigdathijinslaapzouvallen,meerniet.Dehandenvanzijnvrouwenvanmijnzussenhaddenprecieshetzelfdeeffect,wistik.Alleenzijneigenhandenkondenditniet.Enwanneerhijdansliephaaldeikmijnhandenweg,deedzijnshirtnaarbenedenendangingikweernaarhuis.Zeldenmaakteikintiemeremomentenmee, als toenmijnhandenopzijnopgezette, bobbelige en met littekens bezaaide buik lagen. ‘It’sjustthebody’’zeiWesseldan,‘terwijlhijmemetzijnengelenogen aankeek. Ik voeldehoe zijnbuik zichont-spandeenhoezijndarmenweerrustigwerden.Ikgundehethemzo,dathijweerlekkerkonslapen.

Een mijnenveld ‘UnoemtReikieenmijnenveld?’Ouweneelknikte.Hijkonnietanders,wanthijhadhetvoordepauzezelf meerderekerengezegd.‘ToenChristuslangsdevrouwindestoetkwam,raaktezijHemaanwaaropHijeenkrachtvanzichuitvoeldegaan’,vatteikhetverhaalkortsamen,terwijldeadrenalinedoormijnlijf gierde.‘Watdaargebeurde,was

39

datReiki,...of wasdatplacebo…?’Hetwerdmuisstilindezaal. Haastig reikte Ouweneel naar zijn microfoon en gris-tehemuitmijnhand.Iemandfloot.Inderdaad,devraagwas pikant, maar niet aanstootgevend of beledigend. Ik was er eigenlijk wel trots op. Zelfs de zaal was min of meeropgelucht,omdatdeonbekendejongemannietwasgekomen om de orde te verstoren, maar om een vraag testellendiemenigeenmisschienwelzelf hadwillenbe-denken.Gespannenwachttenweophetantwoordvandevoorman,maar het was een teleurstellend antwoord enhet leekopwathijmealmailde. Ikvroeghemwathetverschilwas tussen JezusChristus en bijvoorbeeldElia,ElisaenZijndiscipelen,uithetOudeTestament,omdatvanallenindebijbelbeschrevenstaat,datzijmensenkon-dengenezen.Ditzoutochbetekenendatermeermensenzijn,diedingenkunnen,dievolgenshemalleenmaardoorJezus kondenworden gedaan?Maar net als in zijn ant-woordopmijne-mailsgebruiktehijinWeertdetermendatChristusditineengroterevolheidkonendatalleenHem en zijn allernaasten dit soort gaven gegeven waren. ‘Gewonemensenkunnenditniet’,zeihij,terwijlhijinzijnemmer keek of er nog meer briefjes in zaten, ten teken dat dediscussiewathembetrof geslotenwas.

Ikwasteleurgesteld.Wediscussieerdenhiernietoverhetopwekken van mensen uit de doden. De discussie ging er overof onzeSchepperonsvannatureuitgerustheeftmetgedachtenof aanrakingendieeenheilzameladingzoudenkunnenoverdragenophetobjectvanonze intentie?Enals dat al zou kunnen, of deze frequentie dan per se een christelijkegolflengtemoethebbenof datdatnietnodigis?Hetgebeurdetochecht!?Hetwarenmijnhandendie

40

dit deden en ik zag wat er met zijn buik gebeurde. Telkens wanneer ikzeerop legde,voelde ikdatzijnbuikzach-terwerdenbijnadirecthoordeikdatzijndarmenrustigwerden.Somsdachtikdathijalsliepentrokikmijnver-zuurde armen terug, maar terwijl ik mijn ellebogen dan lietrustenopderandvanzijnbed,paktehijmijnhandenzonder iets te zeggen vast en legde ze weer terug op zijn buik,waaropikhetmetalleliefdedieikinmehadweeropnieuwprobeerde.Netzolangtothijsliep.

Het land der blinden… Ouweneel beantwoordde mijn vraag niet. Hij gaf me geen hoop,maarikvoeldedeteleurstellingnietalleenbijme-zelf. Zelfs zijn eigen publiek vond zijn antwoord kort en oppervlakkig.Nettoenhet interessantbegontewordenennettoenhijwattegengaskreegvondhijhettijdwordenom af te ronden. Het was geen inspirerende lezing, net zo min als dat zijn antwoorden inspirerend waren. Ze waren eerderdeprimerendenhetkwamontzettendtegenstrijdigop me over dat een geestelijk leider de geestelijke poten-tiedie iedermens in zichheeft eerderontkent,dandathijzejuistaanmoedigt.Hetisernietenprobeererookniet aan te komen, want je brengt jezelf gegarandeerd in deproblemen,datwaszijnboodschap.Ouweneelgaf mehetgevoeldatalleswatwijmetonsverstandnietkunnenverklarenbijGodhoortendatwedaargeenvragenoverhorentestellen.Hijraaddezijntoehoordersaf omver-dertekijkendanhunneuslangwas,inplaatsvandathijze aanmoedigde om te kijken waar onze grenzen liggen. Wezoudenonsonherroepelijkinhetrijkvanhetkwadebegeven en de duivel zou ons voor de rest van ons leven besmetten,waardoorwehetgrootsterisicovandewereld

41

zoudenlopenomvooreeuwigverlorentegaan.Nogheelevenkreegikhetwoord.Ikstakdemevrouwdienietmeernaardemagnetiseurmochtnogeenhartonderderiem,maarerwarenmaareenpaargelovigendiemehoorden,wanthijgaf zijnmicrofoonnietmeeraf.Hetenigewathijnogaanmevroegiswaarikvandaankwam.‘UitAalten’,zeiik.‘UitAalten?’vroeghijverbaasd.Natuurlijkwisthijwaar Aalten lag. Hij was er vaak genoeg geweest. Ook in Aaltenbestaanverschillendevergaderingenvangelovigenen dat komt niet omdat de broeders en zusters daar niet inééngebouwpassen. ‘En jebenthelemaalnaarWeertgeredenomnaarmijteluisteren?’Ikknikte.‘En’,zeihij,‘watvondjeervan?’Wekekenelkaaraan.Ikhadkunnenzeggendatikvonddathijgemakkelijkpubliekhadenikwas er toe in staat, maar de neiging om mijn imago van vriendelijkejongemaninstandtehoudenwon.Ikkniktekort,maarOuweneel had zich al omgedraaid.De oudeman bedankte iedereen en wees ons nog op zijn volgende lezing. Deze zou, zo de Heer wilde, een paar weken later gaanoverdeevolutietheorie.Heeleventwijfeldeikof iknogeenkeerzougaan,omtekijkenof hijooknogaltijdbeweertdatdeaardeinzesdagengeschapenisendatalleswaterwetenschappelijkopduidtdatditonmogelijkis,vantafelkanwordengeveegddoordezondvloedtheorie,maarook die discussie was out of my league. Het belangrijkste antwoordopmijnvragenhadikookalgekregen.

Een zoekerDe voorganger nam de microfoon weer over en sprak zijn slotgebed uit. Hij bedankte broeder Willem voor de wijze woordendiehijinonzehartenhadgelegdenhijbadof wezijnboodschapzoudenmogenbewarenenof wezijn

42

woordenmeemochtendrageninonsdagelijkseleven.TotslotriephijdegelovigenuitWeertopomtekijkenwatervoorbroederWillemnoginonshartzatenpasnadathij‘amen’hadgezegdendekosterzijnwerkbegontedoenbegreep ikwathij daarmeebedoelde.Toende collecte-zakweerterugwasliepenwerichtingdeuitgang.Iktrokmijnjasweeraanennetvoordatikbedachtdathetnietlangmeer zouduren voordat iemandhet nog zoupro-berenvoelde ikeenzachtgeklopopmijnschouder.Demevrouw deed me denken aan mijn eigen moeder, die een paarmaandennaWesselaaneenhartaanvalwasoverle-den.Ikschattehaar60jaar.Zehadeenbeetjehangendeogenenbeginnendgrijshaar.Zekeekmedoorhaarrodebrilliefdevolaan.‘Jongeman’,zeizebemoedigend,‘benjeeenzoekerof benjeeenvinder?’Gespannenwachttezeopmijnantwoord.IkwistdatzegraaghadwillenhorendatikJezusChristusnetalshaarhadaangenomenalsmijnpersoonlijke Heiland en Verlosser en dat mijn ziel net als die vanhaar voor eeuwig geredwas endaaromkeek ikzolief alsikkonweerterug.‘Ikdenkdatiknogeenzoe-kerben’,antwoorddeik.Zekeekmeaanalsof zemetmetedoenhadenwreef nogeenkeerovermijnschouder,waarna we samen naar de uitgang liepen.

Een belofte aan mezelf Eenmaalindeautomerktepaalsneldatikopdeheen-weg een betere gesprekspartner was dan terug. Zijn ge-voelklopte.Ikhadgeenzinmeeromtepraten.Ikmoestdenken aan de vraag van die lieve mevrouw. Of ik een zoekerwasof eenvinder?‘Eenzoeker’,dachtiknogeenkeer.Maarwatzochtikeigenlijk?OpnieuwverzonkikingedachtenenopnieuwdachtikaanWessel.Enweerstelde

43

ikmezelf dieenevraag:‘Waaromwerdhijziek?Enwaar-omwerdhijnietmeerbeter?Enwatdeed ikhier?Watdeed ik bij deze lezing van Willem Ouweneel over Yoga enReiki indevergaderingvangelovigen inWeert?WatzochtikhierinGodsnaam?Weerzagikmezelf zitten,aanzijnbed.Ikzounogheelevengaankijken,nahettrainen,daarnazouikweernaarhuisgaan.Diezelfdemiddaghad-denwemetzijnallenafscheidgenomen.DezusterhadgezegddathetnogweleenpaardagenkondurenvoordathijechtzoukomenteoverlijdenenomdatWesseltotdantoeallemedischewettenalgetarthadtwijfeldeniemanderaandatzehierweleensgelijkinzoukunnenkrijgen.Maar ikwilde ook alleenmaar even bij hem zitten, hetzwembad was per slot van rekening vlakbij. Morgen zou ik wat langer blijven.

Ikgingzittenaanzijnvoeteneind.Ikdurfdeookhelemaalnietdichterbij tekomen. Ikwistniethoe ikermeeommoest gaan, nu mijn broertje daar lag te sterven. Maar toenikeenpaarminutenbijhemhadgezeten,begonhijsteeds langzamer en steeds dieper in te ademen en ook steeds zwaarder uit te ademen. En de tussenpozen in zijn ademhalingenwerdenooksteedslanger.‘Ditkonnietlan-gerzodoorgaan’,dachtik.Ikvoeldedathijgingsterven.Enterwijliknaasthemzatwildeikhemnogeenlaatstekeervasthouden,omhemtesteunenenomhemtelatenwetendatikbijhemwas.Ikpaktezijnvoetenvast.Ikhebmeachteraf vaakafgevraagdwaaromikzijnvoetenvast-hield.Waarompakteiknietzijnhand?Of waaromlegdeikmijnhandnietopzijnhoofd?Ikdurfdehetniet.Ikwaszo onder de indruk van wat er op dat moment gebeurde, dat ik niets anders kon bedenken, dan zijn voeten vast te

44

houden. Ik legdegeenhandopzijnhoofden ikdurfdezijn handen ook niet vast te houden. Ik had nog nooitiemanddoodziengaanennuwashetmijneigenbroer,die ook nog eens mijn grote voorbeeld was geworden, die hier lag te sterven. ‘Laatmaargaan jongen’,wist iknoguittebrengen,‘LaatmaargaanWessel’.Opdatmomenthoordeikhemvooreenlaatstekeerinademenenweeruit.Entoenwashetstilenwashijernietmeer.Erwasnie-mandopdezewerelddieikbeterkendedanhijenerwasniemandindewereldvoorwieikmeercompassiehaddandezejongen,diehiernulevenloosvoormelag.

45

ZONDAG

Everything I’ve ever done Everything I ever do Every place I’ve ever been Everywhere I’m going to It’s a sin Pet shop boys, It’s a sin (1987)

De Heilige Geest ‘Endenkeromwatikuzeg,wanthetisdeHeiligeGeestdietotuspreekt!’BroederWimleundemetzijnlinkerarmopzijnpreekstoel,terwijlhijvoorovergebogenbrutaalhetlokaal in keek. Daar zaten we, met zijn allen naast elkaar, mijn broertjes, zusjes en ik. Vijf blonde koppies en een donkere.Debeentjesvandekleinstenstakenrechtvoor-uit en die van mij en van mijn zus bungelden onrustig naar beneden.Mazattussenonsin.Zehadeenlangerokaaneneenhoedopenmetpepermuntjesprobeerdezeonsanderhalf uurintoomtehouden.Achteronszatennogwat mensen en onze vader zat een stukje verder op met nog twee andere broeders aan een tafel met een groen kleederoverheen.Dathadhijerzelf opgelegd.Hijhadhetbroodendebekerookklaargezet.Mijnvaderwaseensoortkoster.EnachterdepreekstoelstondBroederWim.Broeder Wim was een kale, grijze man van ongeveer 60 jaar,metnogeenpaarharenmiddenopzijnhoofd.HijleekeenbeetjeopLambiek.Inhetdagelijkslevenwashijarchitect.BroederWimhadeendikkebuikenwekonden

46

zijn kin nietmeer zien, omdat die helemaal verdwenenwasindeplooienvanzijnkeel.Alshijvooroverhingleekhetooknetalsof zijnbuikeenhapuitdepreekstoelnam.In alle vergaderingen van deAchterhoekwas hij al ge-weest,maarhijwaserookweervertrokken.EnnuginghijnaarVarsseveld.VergaderingvangelovigenVarsseveldwas een afscheiding van de vergadering van gelovigenWestendorp.WemochtennietmeernaarWestendorpendaaromgingenwenuhiernaartoe.Iederezondagkwa-menwehiersamen,metnogtweeanderefamilieseneenoudeoma,indenaamvandeHereJezusChristus.

HetwasverschrikkelijksaaiindevergaderingvanVarsse-veld. We zaten er iedere week ongeveer met zijn tienen, in eenzaaltjetussenwatrijtjeshuizen,ergensmiddeninhetdorp.Gelukkighingenerlangevitrages,zodatdemensennietnaarbinnenkondenkijken,wantikschaamdemeka-pot. Het zingen van de liederen was een ramp, want be-halvemijnmoeder zong iedereen zo vals als een kraai,maarnogergerwarendieverschrikkelijke stiltesdieomdehaverklapvielen,omdatervaakeenhelepoosachterelkaar niet gezongen, gebeden of gepreekt werd. Wat wil je ook, als er maar drie broeders zijn die iets mogen zeg-gen?Inhetbeginvondenwehetdaaromwelspannend,eennieuwebroedererbijendanooknogzo’nbekende,diebij ons kwamvergaderen.Misschienhoordenwe ernuweerwatmeerbij,dachtiknogenkomenernogmeermensenbijopzondag.Maarerkwamhelemaalniemandmeer bij en dat broeder Wim naar Varsseveld ging vonden weookalsnelhelemaalnietleukmeer,wantzijnprekenduurden ontzettend lang. Pa was er ook niet blij mee, want broederWimkwamnietnaarVarsseveldomdathijhetbij

47

onszofijnvond,datkon ikmeookalnietvoorstellen.BroederWimgingnaarVarsseveld,omdathij ruziehadmet een andere vergadering.En omdat hij ook al ruziehadmetalleanderevergaderingenindebuurtbleef alleenVarsseveldnogover.BroederWimwasvanhartewelkomindevergaderingvanVarsseveldenhijmochtookblijvenkomen,maar niet omdat hij ruzie hadmet debroedersendezustersuitanderevergaderingen.Pavondhetnieteerlijkdathijdaarombijonskwam.HijvonddatbroederWimeerstschoonschipmoestmaken.

50/50 Iederezondaggingenwe.Eénkeer’sochtendsenéénkeer’smiddags.Deochtenddienstwasdevieringvandemaal-tijd van de Heer. Dan werd er vooral veel gezongen. Vaak haddendie liederen ietsmet elkaar temaken,waardoorer een soort lijn of thema in de dienst ontstond, die ’smiddags tijdens de preek vaak weer terug kwam. Het was de Heilige Geest die daarvoor zorgde. Tussen de liederen door stond er af en toe een broeder op, die een gebed uitsprak,datmeestalookmetdeliederentemakenhad.Af en toe vroeg de broeder of de gemeente wilde gaan staantijdenshetbidden,maarmeestalmochtenweblijvenzitten. In de vergadering was geen dominee. Iedere broe-derdie ingemeenschapwasmocht liederenopgevenengebedenuitspreken.Aanheteindevandedienstwerdendeschaalmethetbroodendebekermetdewijnrond-gedeeld.Datwashethoogtepuntvandeochtenddienst.Heelsomsgebeurdeditalinhetbeginvandedienst,alsdeHeiligeGeestdatzowilde.Wenoemdendathetaanzit-tenaandemaaltijdvandeHeer.Jemochtalleenmeedoenaan brood en beker als je gedoopt was en omdat er in

48

Varsseveld maar een paar mensen gedoopt waren, waren welekkersnelklaar.Meestalwasdedienstnahetbroodenbekersnelafgelopenenmochtenwenaarhuis.Demid-dagdienstwasbedoeldvoordebedieningvanhetWoord.De preek. We begonnen weer met een paar liederen en met één of twee gebeden. Na een poosje stond er dan een broeder op die een paar bijbelverzen voorlas, of soms een heelhoofdstuk.Endankwamdusdepreek.InVarsseveldkonhetsomsheelerglangduren,voordatereenbroederopstond, maar sinds broeder Wim ook naar Varsseveld ging veranderde dat allemaal. Voordat hij in Varsseveldkwam vergaderen, konden er maar drie broeders opstaan. Pa, ome Gerard of ome Han. Ome Han was onze favo-riet.Hijwasdejongstebroeder.OmeHanprobeerdehetvaakstonderwerpenof verhalenuittekiezendieookvooronsinteressantwaren.Somssprakhijzelfshelemaalspe-ciaalvooronsendaaromluisterdenwehetliefstnaaromeHan. Pa gaf ook wel eens een preek. Het grote voordeel vanpawasdathijmeestalhetsnelstklaarwas,maarhetgrote gevaarwas dat hij zo vroeg klaarwas, dat er dannog weer een andere broeder opstond, waardoor we uit-eindelijkalleenmaarlaterthuiswaren.MaartoenbroederWim naar vergadering Varsseveld kwam veranderde alles. Met broeder Wim er bij was de kans vijftig procent dat hijgingpreken.Dekansdatpa,omeHanof omeGerardnaar voren kwamen was de andere vijftig procent. En de kans dat we eerder klaar waren was er niet meer, want als er een broeder sprak die een klein beetje eerder klaar was, danstondbroederWimopomte latenziendathijvandatonderwerpookheelveelverstandhad.SomsgebeurdehetzelfsdatbroederWimbroederGerard,broederHanof pa moest verbeteren, in de naam van de Heilige Geest.

49

‘Klotevergadering!’ Met samengeknepenbillenwachtte ik af welkebroederopzou staan.Somsbad ikzelfsof hijhetditkeernietmochtzijn,maarmijngebedenwerdenzeldenverhoord.Iederebewegingvandebroedershieldikindegaten,omtekijkenwieernaarvorenzougaan,maarmeestalwashetbroederWim.Daarschuifeldehijweermetzijndikkebuikoverdwarsnaarvorenenlegdezijnbijbeltjevoorzichopdepreekstoel,terwijlhijdaneersternstigonderzijnlees-bril doorkeek en een poosje niets zei. Hij moest dan eerst wachtenopdeHeiligeGeest.‘Begindan’,dachtik,‘wantdanzijnweookwateerderklaar!’Maardeirritantsteeigen-schapvanbroederWimwasdathijsteedsopnieuwbegontepraten,of somszelfsovereenheelanderonderwerphelemaalopnieuwbegon,terwijlhetnetpreciesnogleekalsof hijalbijnaklaarwas.Somsleekhetwelof hijdatexpresdeed.Aanzijntoonkonjedanhorendathetechtniet langmeerkondurenvoordathijeindelijkweerzougaanzittenenwenaarhuiskonden.Hijsprakdandeenenadeandereperfecteslotzinuit,maartotmijnafschuwbegonhijdantochweeroverietsanders.Somssmeekteikvanbinnenof hijweerwildegaanzitten,maarhijbleef maardoorgaan.Eniksnapteeralhelemaalnietsvan,wathij zei. Ikwilde alleenmaar naar huis. Soms hoorde iknieteenswathijzei,maarluisterdeikalleenmaarnaardetoonvanzijnstem,omintekunnenschattenhoelanghetnogzoudurenvoordathijeindelijkophieldmetpraten.Alsje12bentwiljenietanderhalf uurlangopeenstoelzitten te luisteren naar een dikke oude man die preekt over descheidingvanlichtenduisternisopdederdedagvanhetscheppingsverhaalenwatdattemakenheeftmetheteinde der tijden, omdat in 2 Petrus 3:8 stond dat duizend

50

jaar als één dag is en één dag is als duizend jaar. Ik wilde het ookniet snappen. Ik begreepooknietwaarom alleeerstgeborenzonenvandeEgyptenaren’sochtendsdoodinbedwerdengevonden.HetwastochGodzelf diehethartvandeFaraovoordezoveelstekeerverhardhad,zo-dathetvolkIsraëlweernietmochtvertrekkenuitEgypte?HoekonHijdandieanderemensendaardeschuldvangeven?Enopdiemanier?Kondatnietanders?Enwaar-omwashetnadeMedenendePerzennudebeurtaandeGriekenof aandeRomeinenomhetJoodsevolkteon-derdrukken,alsoordeeloverhunongehoorzaamheidenwathadditnouweertemakenmetdievoorspellingvandeterugkeervanChristusopaarde?Ikwildenaarhuis!Ikvondhetzoonterecht,datikhiermoestzitten,terwijlikooklekkerbuitenhadkunnenspelen.Ikhadeenbloedhe-kel aan die klotevergadering. Het klopte gewoon niet dat ikhierzat.Datiknietgewoonlekkermochtdoenwaarikzininhadopzondag.Hetwastochweekend?Ikwastochdeheleweekalnaarschoolgeweest?Numoest ikweerstil zitten en straks na de dienst was er ook nog die akelige zondagschool.Ikwildevoetballen!Ookalmochtiknietop voetbal, omdat dat op zondag was, dan maar gewoon lekker buiten, met Wessel, of alleen, tegen de muur, of vissenindeSlingebeek,of schaatsen,alshetwinterwas.Of lekkerfietsenof zwemmen.Maardatmochtallemaalniet.Erwaszoontzettendveeldatwijnietmochten,hetwasniettetellen.Maprobeerdehetnogwatleukertema-ken,opzondag.Dankregenwesoepbijhetwarmeeten,of iets anders vooraf wat we normaal niet kregen door-deweeks.’sAvondswaserookmeestalietsextra’sbijhetbrood, zoals knakworstjes, een gebakken ei, of gebakken tomaatmetpeper.Maardatwashetenigewataandezon-

51

dagnietafschuwelijkwas.Demaandagwasdeallerleukstedagvandeweek.Datwasdedagdathethetlangstduurde,voordathetweerzondagwas.Nogmooierwaseigenlijkde zondagmiddag, wanneer ik na de middagdienst terug fietstenaarhuis.Danduurdehetnóg langervoordat ikweer terug moest. Maar op zondagmiddag was ik ook vaak nogboos,omdat iknetpreciesweeranderhalf uur langopdierotstoelhadgezeten,omteluisterennaarbroederWim.MaarbroederWimtrokzichernietsvanaan.Hetliefstliethijaaniedereenzienhoegrootzijnbijbelkenniswasenwelkenarigheidenellendeonstewachtenstond,alswe niet zouden luisteren naar onze almachtigeGodenVader indehemel.Hetwaszijn religieuze fanatismedatervoorzorgdedathijsteedsopzoekmoestnaareenanderevergadering,omdathijzelfsvoorvergaderingsbe-grippen soms te ver ging. Zijn enorme religieuze ego uitte zich incommentaaropallerleigewoontenenregelsvandevergaderingendiehijbezochtenhijgingsteedsverder.Bepaalde liederen moesten anders worden gezongen, om-dathetvolgenshemnietkloptewaterstondenomdathetde Heilige Geest was die tot u sprak werd dit dan gedaan. Totdat er zelfs moest worden gestreept in de Bijbel, Gods onfeilbareWoord,datvankafttotkaftalswaarheidwerdgezien. Dat ging zelfs pa, ome Gerard en ome Han te ver. Dus toen, van de ene week op de andere, was broeder Wimernietmeeropzondag.Ikweetnietof hijtoendoorVarsseveldookuitgeslotenwerd,feitwasdathijvoortaanergens anders naar toe ging. God zij dank.

Ja of nee? Als je opgroeit in de vergadering van gelovigen leer je dat je zondig bent en dat je dat moet belijden, omdat je an-

52

dersnietindehemelkomt,maarnaardehelgaat.Endatdewereldvergaat leer jeook. JezusChristuskomtweerterugopaardeomdegemeentevanGodoptehalenendebroedersindevergaderingverteldendatditaanheteindedertijdengebeurt.Allemaalwistenwedatereenhemeliseneenhelendatallemenseninéénvandietweeterechtzouden komen. En we wisten dat er maar een korte tijd was om onze zonden te belijden, zodat we nog op tijd zoudenzijnombehoudenteblijven,totdatereeneindekwam aan wat de broeders de genadetijd noemden. Want alsdeHeerinalzijnglorieterugkwamzouHijscheidingmakentussen lichtenduisternis, tussengoedenkwaad.Enwanneer we ons voor die tijd niet hadden bekeerd,wanneerwenietoponzeknieënhaddentoegegevendater maar één God is, de God van de bijbel en dat die God uit liefde voor ons zijn eniggeboren zoon geofferd hadomonzezondenkwijtteschelden,danhoordenwebijhetkwaad en zouden we voor eeuwig worden gestraft. Alleen demensendiewélgeloofdeninJezusChristusendiehunzondenwélhaddenbeledenvoorhetkruisvanGolgotha,diemensenkwamenindehemel.Datwashetverschiltus-sengelovenennietgeloven.Datwashetverschiltussenjaen nee. Het was eeuwig geluk, of eeuwige pijn.

OlielampjesWekregenhetmetdepaplepelingegoten.Vanaf datweklein waren leerden we dat de Here Jezus terug zou ko-men naar de aarde om ons weer op te halen. Daarommoesten we klaar zijn om met Hem mee te gaan, zodat wenietachterhoefdenteblijven.Weleerdenhetdoorhetverhaalvandewijzeendedwazemaagden.Erwarentienmaagden die een olielampje hadden. Vijf maagdenwa-

53

renwijsenvijf warendwaas.Alletienwachttenzeopdekomstvandebruidegom,die JezusChristusvoorstelde,volgens de gelijkenis. De wijze maagden namen extra olie mee,maardedwazemaagdenniet.’sNachtsgingenzesla-pen, totdat de bruidegom plotseling terug kwam. De wijze maagden hadden nog olie omhun lampje bij te vullen,maar de dwaze maagden niet. Toen de wijze maagden aan dedeurvanhetfeestkwamen,mochtenzenaarbinnen.Dedwazemaagdenmoesteneerstnogandereoliehalen,maardaardoorkwamenzetelaatvoorhetfeestenwerdenze niet meer binnen gelaten. Ook wij leerden dat we op tijd olie in onze lampjes moesten doen. We leerden dat we onsgeestelijkelampjebrandendmoestenhouden.Datweop tijd vergeving moesten vragen voor onze zonden, zo-dat wanneer de bruidegom terug kwam, wij ook mee naar binnenmochten.Wemochtennooittelangwachtenomoponzeknieëntegaan,wantstel jevoor.Daaromhiel-denweonzelampjeskrampachtiggevuldmetolie,zodatze bleven branden, net zoals de wijze maagden. Ook wij wildendehemelnietmissenalsdeHereJezusplotselingterugzoukomen,wantalsdedeurdichtging,kwamenweer niet meer in.

De vijgenboom Maarniemandwistwanneerhetzoverzouzijn.Ookdeouderebroedersniet.NiemandwistdedagnochhetuurdatHij terug zoukomen.Zo staat het in debijbel.Wemoesten klaar zijn, we moesten waken, want niemand wist wanneer de Zoon des mensen terug zou komen om de gemeentevanGodop tekomenhalen.Er staanallerleiaanwijzingen in de bijbel wanneer dat zou gaan gebeu-ren.Tijdensdebijbelclubwerddaarvoorhet eerstveel

54

aandachtaanbesteed.Als tieners leerdenwedeprofeti-schevoorspellingentoetepassenoponzetijd,zodatwekonden zien dat Jezus spoedig terug zou komen en dat hetallemaalwaarwaswaterindebijbelstond.Deaan-wijzingen en de bedekte toespelingen stonden kris kras in debijbel.Weleerdenzetevertalennaardehedendaagsewereldgebeurtenissen.Feilloos.Wantnetzoalsjeaaneenvijgenboomkuntzienwanneerhetzomerwordt,zoalshetin ‘de rededer laatste dingen’ in het nieuwe testamentstaat,zokunjeaandetekenendertijdenookziendathetniet lang meer zal duren voordat Gods moment daar is en hetgrotedoekzalvallen.‘Enikvindhetnietleukomutemoetenvertellen’,aldusDatoSteenhuis,eenbloedfanatie-kevergaderingsbroederuitNijverdal,‘maarwanneerjejedannogsteedsnietbekeerdhebt,danhoorjeerdefinitief nietbijengajevooreeuwig....reddeloos.....verloren’.

Dit was de omgeving waarin wij opgroeiden. Dit was onsgedachtegoed.Onzewaarheid.Purebangmakerijenstemmingmakerijwashet,datonsoponzeknieënmoestdwingen, om zogenaamd gered te worden van de poel van vuur, om vergeving te vragen voor onze zonden, voor-dat het te laat was. Voordat Christus in dat ondeelbareogenblik terug zou komen om zijn oordeel te vellen. Het was gebaseerd op angst. We groeiden op in een omge-ving met een vocabulaire waar een normaal kind niets mee te maken krijgt. Termen die ons met de paplepel werden ingegoten. Heilige Geest, zondig, zoenoffer, Golgotha,vergeving, oordeel, erfzonde, satan. Als je opgroeit in de vergaderingvangelovigenisercontinuhetgevoeldatjeineen soort emotionele min staat, alsof je je altijd een klein beetjeschuldigvoelt,totdatjejezondenweerhebtbele-

55

den.Datishetmomentdatjeweeropgeluchtkuntademhalen.OpdatmomentmagdeHeerwelterugkomen,om-datjeHemweerrechtinZijnogenkuntaankijken.Maarmeestal kon dat niet. Meestal was er dat latente, knagende besef datjetekortschoottenopzichtevanJezus.Nooitkondenwehetgoeddoenentelkenswerdenweerweerin bevestigd dat we onvolmaakt waren en niet deugden. We waren nietig, klein en zondig en daarom moesten we iedereavondoponzeknieënomsorrytezeggenvoordeafgelopendag.Somsbedachtenweeerstwat,voordatwegingen bidden. Zodat er iets te belijden was, om vergeving voor tekunnenvragen,wantermoest toch ietszijn? Jebent zondig en er is maar één redding mogelijk en dat is doordiezonden tebelijdenvoorhetkruisvanGolgot-ha.Christusheeftonsreingemaakt,wantvanuitonszelf deugen we niet. We voelden dat we zondig waren en dat dewerelddoorendoor slechtwas.WewistendatGodhetvuurenzwavelzoulatenregenen,netzoalshijdatbijSodomenGomorrahadgedaan.Hijhadaleerderlatenziendathijdeaardeenalleswatdaaropleefdekonvernie-tigenenbinnenkortzouhijdatweergaandoen.DaaromgingenweiedereavondoponzeknieënenbadenwetotGodof hijonzezondenwildevergevenenof Hijspoedigterug wilde komen, want als we er om vroegen, lieten we HemziendatweopdehoogtewarenvanZijngroteplan.Misschienteldedatallemaalwelmee,straks,wanneerHijzou gaan bepalen of de deur voor ons open ging, of niet. Een concessie aan jezelf Godhadberouwdathijonsgemaakthad.Datzeidenze,omdat we steeds maar fouten bleven maken. Ook daar-omkon hij iedermoment terug komen, om een streep

56

te trekken. God zag alles. Daarom waren de dingen die ons overkwamen een straf, om ons te laten zien dat we verkeerdbezigwaren.Weleefdeninzonde,netzoalshetvolkIsraël,datsteedsdeedwatkwaadwasindeogenvande Heer en daarom ook straf kreeg, waardoor ze in bal-lingschapmoestenof weeronderdruktwerdendooreenander volk. En omdat ook wij steeds maar niet leerden van onze fouten zou God de aarde laten vergaan, om-datHijgenoegvanonshadgezien.Geenmenswasgoed,zelfs niet één. Er was niemand die deugde. Iedereen was schuldigenalleendemensendiedathaddenbeleden,al-leendemensendiedatophunknieënvolmondig voorhetkruishaddentoegegeven,alleenzijwarenhetwaardombehoudenteblijven.Alleanderemensenzoudenvooreeuwig gestraft worden. Het beste kon je je daarom zo snel mogelijk laten dopen, want daarmee liet je aan ieder-eenziendatjebeledenhaddatjezondigwas,maarookdatjegeredwasvoordeeeuwigheid.Maar,voordatjege-doopt kon worden moest je wel eerst naar een broeder. En wanneer je in dat toelatingsgesprek niet toegaf dat je zondig was, dat je je daarvan dagelijks bewust was en dat jeopjeknieënwasgegaanomjouwschuldenjouwfoutente belijden, kon je niet worden gedoopt. Dat is de conces-sie die wij allemaal aan onszelf moesten doen, om er bij te kunnenblijvenhoren.Datiswatmenverwachtte.Hetwasvoor ons eigen bestwil, zodat we straks niet voor eeuwig verlorenzoudengaan.Aanheteindevanonzetienerjarenwasheternietalleenkeihardingestampt,wehaddenhetallemaal ook volmondig toegegeven. Dat we niet deugden, maardatJezusChristusons,Godzijgeprezen,doorzijnliefdevergevenhad.Wehaddenallemaaldediepeovertui-gingdatwezondigwarenenschuldig,maardatHijonze

57

verlosserwas.‘Ikbenzondigenikbenslecht,maarGodzijdankheeftUmijvergeven,Heer,wantanderszouikvoor eeuwig verloren zijn gegaan. Dank U Heer, dat U megeredhebt.DatikUhebmogenlerenkennen.Ikhebhetnietverdiend,maarUhebthetmegegeven.Nogmaalsdankdaarvoor’.

Amen.

58

59

SANTIAGO DE COMPOSTELLA

Don’t turn me home again, I just can’t face myself alone again

Bruce Springsteen, Thunder Road (1975)

Verscholen in een vallei Wesselkwamregelmatigopvisite.MeestalnamhijdanzijnSaab900V6Cabriomee,diehijuitAmerikameeterughadgenomen.Van2005tot2007woondehijinAmerika,ineengroot, typischAmerikaanshuis inHiddenValley,ergensopdegrens tussenIndianaenOhio, inhetmid-westen van de Verenigde Staten. Voor zijn werk. Met een paarNederlandseeneenpaarAmerikaansecollega’szouhij deAmerikaansemarkt betreden.HiddenValley leekop een vakantiepark, maar dan niet met bungalows, maar metvilla’s.Bijdeafslagvandehighwaystondeenenormhoutenwelkomstbord, alsof je er ook echt op vakantieging,maaralsjeerdoorheenreedleekhetnetof eralleenmaarmensenwoondenmetheelveelgeld.HiddenValleywas een buurtschap vanLawrenceburg.Het lag vlak bijdemachtigeOhioRiver,rondomeenmeermeteenkleinhaventjevoorplezierboten.Dehuizenwarenvrijstaand,grootenzehaddenallemaaleenzwevendeverandameteenschitterenduitzichtoverdeglooiendevalleiof overhetwater.VoorAmerikaansebegrippenwasHiddenVal-leyLakeeenkleinzoetwatermeertjewaarje’szomersge-weldig kunt zwemmen, varen en vissen, terwijl je er iedere winterweergaloosopzoukunnenschaatsen,aldeeddat

60

helemaalniemand. ‘You sure likefishing’, zei zijnbuur-man,wanneer hijWesselmeenam op zijn boot.Wesselwasgekopvissen.NetvantevorenhadikhembesmetmethetvliegvisvirusenterwijlikindeAchterhoeksebe-ken mijn uiterste best moest doen om een ruisvoorn of een baarsje te vangen en voor een forel naar een com-merciëlevisvijvermoest,maildeWesselmefoto’smetdemeestjaloersmakendeachtergrondenwaarophijposeerdemet zalm, forel, Amerikaanse forelbaars en meerval. Het leekzooneerlijkendatwashetook.

Het kleine huis Hoeverderwerichtingwestenreden,hoekalerenruwerhet landschapwerd.Ikbegonmetevoelenals luitenantJohnDunbar,diemetpaardenwagenindeindianenklas-siekerDancesWithWolves de nieuwewereld tegemoetreed.DedagervoorhaddenweeentussenstopgemaaktinChicago,waarwes’avondsBBKingliveopzijngitaarhaddenzienspeleninéénvandemooistepianobarsmid-deninChicagoendaarnahaddenweinéénvandeboven-stekamersvanhetLuxuryHotelopinternetonzevolgen-debestemminggevonden:RiverFalls.Hetkonnietop.‘sMorgens aten we scrumbled egg for breakfast in één van deduizendeettentjesvan‘TheWindyCity’ennuredenwemet zijn vieren inWessels JeepGrandCherokee destaduit,deprairieop,inderichtingvaneenhoutenjagers-hutaandeoevervaneen‘klasseA’forelrivier,ergens inMinnesota,opdedrempelvande‘BadLands’.Ikhadnau-welijksgeslapenvanopwinding.Vliegvissen inAmerika!Vanaf Chicagowashetnog400mijlrijden,naarhetwes-ten.Wezagenhetlandschaplangzamerhandveranderen.De vlaktes werden steeds kaler en ruwer en we passeerden

61

tientallen‘bluffs’,vandiekarakteristiekeuitkijkrotsenuitouderwetse indianenfilms.We kwamen langs de set vanhetkleinehuisopdeprairie,éénvandeweinigetelevisie-programma’sdiewevroegermochtenkijken,toenweTVhaddeneninde loopvandemiddagbereiktenweonzebestemming.RiverFalls.Eenkarakteristiekmaarmodernprairiestadje, op net genoeg afstand van de miljoenenstad Minneapolis. River Falls had zo’n klassieke hoofdstraatmet aan weerskanten winkels en barretjes, sommigen met klapdeuren,terwijldaarachteraanbeidekantenwatstra-tenmethuizenlagen.Weovernachttenineenkleinehou-tenvisserslodge,netbuitenhetstadje,dat typischAme-rikaanswasingerichtmetveelhout,opgezettedierenenschilderijenmetkarakteristiekeAmerikaansevergezichtenerop.Endirectnaastonshuisjestroomdedelegendari-scheKinnickkinnicriver,dienietvervandaaruitmondtinde Missisippi River. De Kinnickkinnick is een smal, on-diep,snelstromendbeekjedatschitterendmeandertinhetheuvelachtige landschapvanMinnesota.Niet langnadatwe er waren stonden we een paar kilometer verderop met onzelieslaarzeninhetijskoudeaprilwateropforeltevis-sen.Devergunningzoudenwedevolgendedagwelhalen.Geentijd.Hetwaszokouddatwehetijsmetonzever-kleumdevingersuitdeogenvandevlieghengelmoestenknijpen, omdat we anders niet meer konden gooien, maar we genoten met volle teugen. Het kon eenvoudig niet be-ter.‘Arjenikhebd’réén!’,klonkheteenstukjeverderop.Ikkeekop.Hetwasnetalsof iknaareenschilderijstondtekijkendatikthuisophetmooisteplekjevanmijnkamerophadwillenhangen. Ikwenstedatwehiervooraltijdkonden blijven. Verderop stond een jongeman midden in een met stenen bezaaid beekje met een kromme vliegenlat

62

een forel binnen te strippen. De takken van de bomen met de frisgroenebladeren,diewaarschijnlijknetdezeweekwarenopengesprongen,bogenvooroverendefletsezonweerspiegeldeinhetkraakhelderewater.Hetwasfantas-tischdatWesseldeeerstevisving.Ikwaaddezijnkantopenglommethemmee.Wehaddenhetsteenkoud,maardeze vis in deze omgeving maakte alles goed. Vissen is eenmysterieuzesport.Jehaalt ietsvanonderhetwater-oppervlak vandaan, iets dat er net precies nog niet was en nu wel. En wanneer je vist in water dat je kent weet je wat jekuntverwachten,maarwanneer je inonbekendwaterstaat en ook nog eens in een vreemd land en je vangt dan iets,danheeftdatietsmagisch.Nietlangdaarnavingikerookeen.Zelfsvissenheeftietsmentaals.Jevangtpasvisophetmomentdatjedenktdatjeereengaatvangen,eerder niet en Wessel brak de ban. Uiteraard. En pas toen ikzagdatditriviertjenietalleenschilderachtigmooiwas,maar dat er ook vis in zat die je kon vangen, ving ik er ook een.Zewarennietgroot,deforellenuitTheKinni,maarnooit komen er nog mooiere vissen dan deze.

‘Het spijt me zo’ Even later keek ik weer zijn kant op. Wessel wuifde. Hij ging terug. Ik keek naar zijn gebaren. Eén van de vrou-wen zou me wel oppikken... Ik zou even bellen..... Een beetje last van de maag... Ik stak mijn duim op en zwaai-de.Gisterenavondhadhijvertelddathijnu tochsteedsmeer last kreeg. Het werd steeds duidelijker dat er iets aan dehandwas.Hetwasnietmeeralleendevermoeidheid.Om de drie weken was er wel een griep die gepaard ging metdiarreeenovergeven,verteldehij.Wehuilden.Ikwil-dezograagdathijnietmeerziekwas.Dathetvooraltijd

63

zokonblijvenzoalshetnuwas.Datikéénof misschienwel twee keer per jaar lekker naar Amerika kon vliegen om mijn broertje te bezoeken, die daar werkte. We zou-deneenkeerinhetvoorjaargaan,of indezomerendieanderekeermisschienwelmetdekerst. Inhetvoorjaarzouden we gaan vliegvissen. We moesten nog naar Mon-tana en natuurlijk nog naar Canada. En de kerst, een witte Kerst. Maar de realiteit was anders. En terwijl Wessel naar huis reed probeerde ik alle vliegen uit die Jack, de dik-kevijftigervandeBassProShopinCincinnati,mehadaanbevolen. In mijn eentje, midden in dit snelstromende, klassieke forelriviertje inhet zuidwestenvanMinnesota,terwijlWesselbovenhet toilething,omdatzijndarmenonze lunchnietoptijdkondenverwerken. ‘Zeven!’ riepik enthousiast en nog helemaal in dewedstrijd, toen ikonshuisjebinnenkwam.Opgewondenkeek ikhemaan,inzijnrodeogen.Hijhadgehuild.Of overgegeven,éénvan de twee. Plotseling stond ik weer met beide benen opdegrond.Opnieuwhuildenwesamen. ‘HetspijtmeWessel’,zeiik.‘Ikvondhetzo…’‘GeeftnietArjen.Hetgaatalweer.’

Lawrence EinhornVia een collegawas hij terecht gekomen in het zieken-huiswaarzevenvoudigtourwinnaarLanceArmstrongookbehandeldwerd.Wessel had het gevoel dat hij er in debestehandenwas.IndianapolisstondwereldwijdbekendalseenvandebestekankerziekenhuizenvanAmerikaenmisschienwelvandewereld.DatkwamdoorLawrenceEinhorn.Einhornhadindejaren‘70furoregemaaktom-dathijalseersteartsterwereldpatiëntenmetbehulpvanchemotherapieblijvendhadgenezenvaneenzogenaamde

64

solidekanker.Sindsdienwashijeenbegripgeworden indeoncologie.EinhornhadLanceArmstrongbehandeld.HetmaaktehemwereldberoemdenArmstrongwerdeenvan de beroemdste bewijzen dat de ziekte kanker kan wor-denverslagendoorchemotherapie.Wesselsoperatiewerduitgevoerddoor‘prime’oncoloogdr.RichardFoster.Dr.Fosterwaseennaasteenvermaardecollegavandegro-tedr.Einhorn,maardekankerwastotzijnverrassingalte ver uitgezaaid. Hij moest de operatie afbreken. Op de uitslaapkamerhoordeWesselhetnieuwsaanentoenvielhijweerinslaap.Toenhijweerwakkerwerdkeekhijzijnvrouwenmijnzusvolongeloof aan.Estherwaserspeci-aalvoornaarAmerikagegaan,omtehelpenenomertezijn.Hebikdatnougedroomd?’,vroeghijwaterig.Juistopdatmomentkwamdr.Fosterdezaalop.Hijlegdeuitwathijhadgezienenwaaromhijzijnoperatieafgebrokenhad.‘Areyousurethisisnotanythinglessserious?’,hadWessel nog gevraagd. De dokter kon maar niet wennen aanhetgevenvanditsoortboodschappen.Enzekernietaan jongemensen.Verdrietig schudde hij zijn hoofd. ‘Idon’tthinkso’,antwoorddehij.Dezoveelsteoperatiewasgefloptendezwarechemokuurhadookgeen resultaat.Deartsenhaddenzijncellennogeensgoedonderzocht.Ze concludeerden dat Wessels vorm van kanker leek op een soort die bij vrouwen vaker voorkwam. Er was een kuurdiegoederesultatenzoukunnenhebben,maarookdie bleek tevergeefs. Niet lang nadat we terug waren in NederlandreedhijnaarIndianapolisvooreenlaatsteaf-spraak.Deboodschapwas duidelijk.Het enigewatDr.Fosterzichnogafvroegwashoehijdeessentievanzijnboodschapzougaanbrengen.Hijhadweleenpaarzin-nen,diehijvakergebruikte,maardiepastennietbijeen

65

Nederlandse jongen met een Amerikaanse droom. Tot de avondvantevoren,toenschoothethemtebinnen.‘Wes-sel,Ithinkit’stimeforyoutogohome’.Datiswathijzougaan zeggen.

Romeinen 3‘Weetjenog,Arjen,vanRomeinen3?Vanhoeslechtwezijn?Daternietsdeugtvandegedachtendieindemensopkomen?Datniemandrechtvaardigis,zelfsnieteen?Ikbegreepdirectwathijbedoelde.Ogenblikkelijkzagikdebroedersinhungrijzepakkenweervoorme,terwijlikdetelevisieuitzette.Hetleekalsof mijnherseneninelkaarwerden gedrukt. Ik knikte.Wessel glimlachte verslagen,terwijlhijdemeestdepressievetekstendiedebijbelrijkisopsomdealsof zesindsdienvooraltijdinzijngeheugengegriftstonden.‘Erisniemand,diegoeddoet,niettotééntoe.Hunkeeliseengeopendgraf,methuntongenplegenzijbedrog,slangenvenijnisonderhunlippen’.Ikhuiverde.IngedachtenwasikterugbijbroederJos,misschienwelde fanatiekste broeder van vergadering Westendorp. Broe-der Jos sprak regelmatig over Romeinen 3. Het leek wel alsof hijerplezierinhad,wanneerhijdegevolgenvandeboosheidvandemensenschetste.‘DeraderenvanGodsoordeeldraaienonverminderdvoort.’,sneerdehijdan.Paen ma maakten nooit ruzie, in ieder geval niet wanneer wij erbij waren, maar dit keer was mijn moeder boos. Heel boos. ‘Was dat nou nodig?’, vroeg ze bijna huilend. Zeschuddehaarhoofd,terwijlzezijnangstaanjagendedrei-gementnogeenkeerciteerde.‘DeraderenvanGodsoor-deel...Metdekinderenerbij.Tjongejonge’.

66

Ikwildehemnietaanvullen.Veeltebangwasik,datikzijnverhaalzoubeïnvloeden.Ikhingaanzijnlippen.AlleswatWesselzeihadlading.‘ToenikopdeHTSzatwasikvaakdepressief ’, ging hij verder, ‘datweet ik nu pas. Ikwasheelergbezigmethetgeloof.Ikvoeldemeeenzaamenikmaaktemezorgenoverheelveeldingen.Datikzoveelzondige gedachten had en dat ik die niet kon stoppen.Overallerleidingen,Arjen,ookoversexenzo’,fluisterdehij.Hijschuddezijnhoofd. ‘Ikmaaktemezorgenof ikwelbehoudenzoublijven.Of ikwelnaardehemelzougaan. Ikwistdatmijngedachtennietgoedwaren,maarik kon ze niet stoppen. Ik moest vaak aan die teksten van Romeinen3denken.Ikkonmijngedachtengewoonnietmeer onder controle krijgen. Wessel keek intens verdrie-tig.‘Hoehardikhetookprobeerde.’sAvondsinbedwashethetergst.Ikkonergewoonnietmeervanslapen’.Hijstaardevoorzichuit,terwijlhijdaarzozat,inmijnkoei-enstoel.Zijnschoudershingennaarbeneden.‘Dezehou-ding’,dachtik,‘Ikkendedieergensvan.’

Santiago de Compostella Ik was onderweg naar Santiago de Compostella, in Span-je.Opdefiets.Een leraargeschiedenisopdepedagogi-scheacademiehadmetijdenseenvanzijnlessenverteldovermiddeleeuwsepelgrims,dieboetededenbijhetgraf vandeheiligeapostelJacobus,éénvandediscipelenvanJezus, die daar volgens de overleveringen aangespoeld en begraven zou zijn. Sindsdien trokken ontelbaar veel pel-grims jaarlijks naar Santiago. Het liet me niet meer los. Op hetmomentdatikmijndiplomaopzakhadsprongikopWesselsmountainbike,omdatdemijnekapotwasenfiets-te ik in mijn eentje met een volgepropte sporttas en een

67

iglotentje achterop richting zuiden,met als bestemmingSantiagoDeCompstella inSpanje. Ikhadde ‘stabilisor’weer bevestigd op mijn bagagedrager. De stabilisor was hetsuccesvanonzeeerstefietsvakantiesamen.Ineenop-wellinghaddenwebeslotenomtegaanfietsen.Wehad-den geen geld voor de bus of voor de trein, laat staan om te gaan vliegen en een tent wilden we ook niet kopen. Dus spanden we een touw tussen twee bomen, waar we daneenzeiloverheenlegdendieweaanweerskantenmetharingen indegrondsloegen.Zosliepenwehalf indebuitenlucht,terwijlweelkedagverderrichtinghetzuidenfietsten.Wesliepenopcampings,inbossen,opeenafge-legen plek in een dorpje of in de buurt van een boerde-rij. Soms kookten we kant en klaar uit blik, van een Aldi of de Lidl, maar meestal gingen we naar een snackbar of naardeMcDonalds.UiteindelijkkwamenwebijhetmeervanGenèveterecht.DestabilisorwasWesselsoplossingomtevoorkomendatdesporttastelkensscheef zakteendan in de spaken terecht kwam.Hetwas toen nog eenlatje, dat we dwars op de bagagedrager legden, waar dan onze sporttas op stond. Door de unieke combinatie van eenvoud en gemak was de stabilisor nummer één van de successenlijstvanonzefietstochtgeworden.Maaromdathij niet vast zat ginghetonderwegnog steedswel eensfout, ineenscherpebocht, inzandwegenof tijdenseenafdaling.Dathadiknuniet.Ikhadhemmettrekbandjesvastgemaakt. Een kleine ingreep, maar super effectief. Al-leenoppassendatikmijnscheenbeennietopenhaaldebijhetafstappenzondertas,alsik’savondseenbiertjegingdrinkenergensopeenterras.Ikfietsteongeveer100kmper dag en onderweg verzamelde ik de stempels voor mijn kaart, opde campings, bij kerkjes en indekathedralen.

68

Zokonikstrakslatenziendatikdeheiligestadopeigenkrachtbereikthad endat ik rechthadophetCompos-tellaat, dat in de middeleeuwen gelijk stond aan een pas-separtout naar alle hemelse jachtvelden.Maar ergens indeDordogne,ongeveerdriekwartonderweginFrankrijk,hadikeenvoicemail.Wessel.Zijnvakantiegingnietdoor,wantzijnvriendinhaddeverkeringuitgemaaktennubel-dehijomtevragenof hijhetlaatstestukmisschienmetmemeemochtfietsen.‘Tuurlijkmagdat’,zeiikenthou-siasttoenikterugbelde,‘leuk!’IkwasgewendgeraaktaanhetalleenfietsenenerwasniemandmetwieikmijnreisnaarSpanjevoorthadwillenzetten,behalvemetWessel.Tweebroers,doodgegooidmethetgeloof,dievanalleshaddengedaanomdeschadeweerintehalen,nusamenoppelgrimstocht.Omboetetedoen,omdatzehunge-loof haddenlatenvallen.Maaralaandetelefoonhoordeikdathethemveeldeed,datzijnvriendinbijhemwegwas.Wesselklonkwanhopig.Weoverlegdenkortenkwa-meneropuitdathijhetbestedeTGVkonpakken.InDax,inhetuiterstezuidenvanFrankrijk,waseenstation.Daar zouhij uitstappen.Tegende tijddathij zijn spul-lenzouhebbengepaktzouik,inclusief deduurvanzijntreinreis,wel ergens aandevoetvandePyreneeënzijn,zohaddenwetijdensdiepeperdurebelminutenberekend.EenkleineweeklaterstondikopeenidyllischperronnetjeDax, inhetbloedheteZuid-Frankrijk, tewachtenopdetreinwaarmijnbroertjeinzat.Ikverlangdeergomhemweertezienenikwasbenieuwdof onsplannetjehadge-werkt.Ikwasnieuwsgierigof hijüberhauptwelzouuit-stappen,wantsindsdatenegesprekhaddenwealleennogmaareenpaarkeergesmst.Ophetmomentdatdetreinpiepend tot stilstand kwam gingen bijna overal tegelijk de

69

deurenopen.Helemaalachteraanstuiterdeeengrotevier-kante kartonnen doos uit de trein die met een plof op hetperrontotstilstandkwam.Eenmoment laterstaptemijnbroertjeuit.Hetvoelderaaromhemdaarzoineenstezienstaan,maarvoorhemwashetnetzobijzonderalsvoor mij. We straalden. Alles was goed gegaan, ondanks deproblemendiehijhadgehadbijhetoverstappeninPa-rijs. Hij moest met de tram van noord naar Zuid-Parijs, maardatwasmetdieenormekartonnendoosniethandig,middenindenacht.EenFransmandieookdiekantopmoesthadhemgeholpenennustondhijhier,metzijnbenenzowitalsmelkflessen.Hijoogdevermoeid,maarikzouhemweloplappen.Ikhaderzinin.OnzeontmoetinginZuid-Frankrijkwasintiem.ToenWesselziekwasom-helsdenweelkaartelkenswanneerweelkaarzagen.Vanhet eneophet anderemomentwasdatontstaan.Onzevriendschapwerdernogintenserdoordanhijalwas.Wevroegen ons wel eens af wat er gebeurd zou zijn wanneer we altijd al op deze manier met elkaar om waren gegaan, of wanneerwenogmeertijdzoudenhebbengehad.Maardezeomhelzing,hierinDax,wasonzeeersteomhelzingsindswebroerswaren.Samenpaktenwezijnfietsuitdedoosentoenweheminelkaarhaddengezet,fietstenwegebroederlijk naast elkaar naar de camping, waar onze tent oponsstondtewachten.Wesselopzijneigenfietsenikopdefietsdiehijhadgeleendvanonzeneef.Delaatste1000kilometerzoudenwesamenfietsen. In shock Eenmaal terug op de camping braadde ik een paar worst-jes op mijn gaspitje. Wessel zat in kleermakerszit op zijn self-inflatablematje.Wegingeneerstwatetenbijdetent

70

en daarna zoudenwe terugfietsennaar het centrum. Ikhaderzinin.Eindelijkhadikiemandomtegenaanteklet-senenkonikeensechtgezelligergensgaanzitten,maarWessel zat er verslagen bij. Hij zat voorovergebogen en staardewezenloos voor zich uit.Zijn schouders hingennaarbenedenenzijnhandenlagenletterlijkopdegrond.Hijhaddeeenzaamste,leegsteblikinzijnogendieikvanhemkende.Datzijnvriendindeverkeringhaduitgemaaktvondhijverschrikkelijk.Wesselwaseenmooiejongenomtezien,maaropdeéénof anderemanierhadhijnietvaakvriendinnen.Hijgingweleensuit,maarverkeringhadhijzelden. Lange tijd was dat ook lastig, wanneer je naar de vergadering van gelovigen ging en ook al gingen we niet meer,nogaltijdvielhetnietmeeomeenmeisjevandewereldmee tenemennaarhuis.Zewarenook allemaalal zo ervaren, op seksueel gebied, terwijl wij nauwelijks droogwaren achter onze oren.Dus alswe al verkeringhaddenduurdehet vaakniet langerdan tweemaanden,ongeveerdetijdwaarophetnormaalwasdaterwatmeerzou gaan gebeurendan zoenen.Danwerdhet te span-nendenmaaktenwehetuit.Zoginghetsteeds.Wespra-ken er ook niet over, in ieder geval niet met elkaar. Ik zag weldathijzichermeebezighield,maarikvroegernietnaar.Deliefdewashetenigeonderwerpwaaroverwenietsprakenmetelkaar,totditmoment,hiervooronzetentinZuid-Frankrijk.Hierprobeerdehijteverwoordenwathetmethemdeed,datdeverkeringuitwas.Ikkonziendathijzijnbestdeedomnietaltehopeloosovertekomen,uitrespectvoormij.HijwildemijnfietstochtnaarSpanjenietverpesten,maarhijzattotaalaandegrondenhetduurdenietlangvoordathijinhuilenuitbarstte.Hetleekwelals-of hijineensoortshockwas.Hijkwamnauwelijksuitzijn

71

woorden.Hijhieldmaarvanéénvrouwennuhadzedeverkeringuitgemaakt.Hetwasverschrikkelijk.Delaatstekeerdatikhemtroostteprobeerdehijweertevoetballen,na zijn kruisbandoperatie. Wessel was een goede voetbal-lerenhijwildezograag,maarhetgingnogniet.Hijtrokzichterugindekleedkamerendaarzochtikhemop.Ikstreekmetmijnhanddoorzijndikkebosmethaarendatdeediknuweer.‘KomopWessel’,zeiik,nietvermoedendhoeveelpijnhethemvanbinnendeed.‘Eetdieworstop,andersdoeikhet,wantdaarnagaanweeenbiertjedrinkeninDax.EnmorgenfietsenwenaarSpanje.’

Ziekelijke gedachten ‘Ikpiekerdemesuf,Arjen’,zeihij,terwijlhijzijnhandenwarmdeaaneenkoptheedieikvoorhemgemaakthad.‘Ikkongewoonnietstoppenmetaldienegatievegedach-ten. Ikwist niet hoe ik ze uit kon schakelen. Soms lagik tehuilen inbed.Hetwerd steeds erger’.Wessel gingnogwatmeervooroverzitten.‘Opeengegevenmomentdacht ik: watmoet ik doen om hier weer vanaf te ko-men?’Hijhaaldezijnschoudersop.‘Ikraakteinpaniek.Ikbegontedenkendatikmisschienweleerstziekmoestwordenenhetmedanmisschienwelzoulukkenomdiegedachtenondercontroletekrijgen?’Hijkeekmeaan.Erging een rilling over mijn rug. Wessels blik was zo eerlijk dathijmoeitehadomzicheenhoudingtegeven.‘Datikeerst ziek zou moeten worden en dat ik daar dan zo bang vanzouworden,dathetmedanwélzoulukkenomoptehoudenmetdiegedachten’.Mijnbroertjestaardevoorzichuit.‘Ikhebhetnietgemerkt’,stameldeik.Ikhadhetkoud.Wesselschuddezijnhoofd.‘Pahoordemeeenkeer.Toevallig denk ik. Hij kwam op mijn kamer en probeerde

72

metetroosten,maarhijwistooknietwathijeraankondoen.Ikhadperiodesdat ikgewoonbangwasomnaarbed te gaan.Achttien jaarwas ik, bangomnaarbed tegaan.Omdatlichtweeruittemoetendoen.Datwastochnietgoed,Arjen?’Ikschuddemijnhoofd.Ikkooktevanbinnen. De klootzakken. Wessel vertelde me niet welke gedachten hem zo kwelden,maar vast en zeker had hijdezelfdeinnerlijkestrijdalsik.Ookhijvroeghetzichaf,netalsik.Deugikdanwel?KanikmijnScheppernogwelonderogenkomen,opdiegrotedagdesoordeels?Hadikweloprechtgenoegberouwgevraagdvoormijnzonden?Ishetallemaalwelgenoegvoorstraks?Of wordthettochdatgeweenenhettandengeknarsindateeuwigeverdom-dehiernamaals?Honderdenkerenmoestenwehet aan-horen.‘NiemandredthetzonderhetkruisvanChristus.Niemand.Hoejeookjebestdoet, jeredthetniet’.Hetzijnditsoorttekstendiemijnbroertjedezenietaflatendegedachtenstroomendieeindelozeslapelozenachtenhad-denbezorgd.Hetwasdecontinuebangmakerij,hetgees-telijke terrorisme, dat werd uitgeoefend door de leidende broedersindieverschrikkelijkevergaderingvangelovigen,diehemblevenachtervolgen.Nooitwashetgenoeg.Al-tijdwaserdieonzekerheid.Hebjewelechtetoewijding?Weetjewelzekerdatjegeenonreinegeestinjehebt,dieuitgedrevenmoet worden? Ben je wel gehoorzaam aanGod?Engeloof jewelonvoorwaardelijk?Of hebjetochnog twijfels en durf je nog steeds niet ronduit te beamen datJezusChristusvoorjouaanhetkruisgestorvenisomjouwzondenwegtenemen?Iserweldieinnerlijkebronvanenergiediejoublijmaakt?Want,alsdatnietzois,hoekunjedandeHeiligeGeestwelhebben?Enalsjedieniethebt,hebjedanweléchtwelhetkruisvanChristusaan-

73

vaard?Of tochniet?Laatjenietverrassen!Denkeraan,voordathettelaatis!Of vergaathetjounetalsdiedwazemaagdenuitMattheus?Enals jijhetalhebt,watdoejeerdanmee?Verteljehetwelaanjevrienden?Of aanjebuurjongensenaanjeklasgenootjes?Of zitjijstraksnetalsdearmeLazarusindeschootvanAbrahamenmoetookjijtoezienhoealdieanderendoordevlammenwor-den gepijnigd, in het eeuwige hiernamaals, genaamd dehel?

74

75

VAN LEEUWENHOEK

And I am not frightened of dying. Any time will do, I don’t mind. Why should I be frightened of dying? There’s no reason for it — you’ve got to go sometime.

Pink Floyd, The great Gig in the sky (1973)

FileDevolgendeochtendzoudenwesamennaarAmsterdamrijden. Om 9.00 uur moesten we er al zijn en daarom na-men we ons voor om vroeg op te staan. Maar ik was er nogsteedsnietgerustop.IkwisthoehettegenkonzittenopdeA12enopdeA2en ikhadereenhekelaanomte laattekomen,zekernuikdechauffeurwasvanmijnbroerdiekankerhadenikervoormoestzorgendathijop tijd zou zijn voor de eerste afspraak met zijn oncoloog. Althans,metdezeoncoloog.Wesselhadalverschillendeoncologen gehad, eerst inDoetinchem, toen inNijme-gen, daarna in Indianapolis en morgen zouden we naar Amsterdamgaan.NaarhetAntonievan Leeuwenhoek,waarweeenafspraakhaddenmetdr.Kerst.Ikvondhetspannend,Wesselniet.Misschienkwamhetomdathijalzoveeloncologenenziekenhuizengezienhad,delaatstejaren,waaronderdieinIndianapolis.Ookalmoesthijnunaar hét kankerziekenhuis vanNederland. ‘Het leven isnetalseenfilm,Arjen.Eenspel.Eendroomwaaruitwestraks ook weer wakker worden, als we sterven. Net zoals dat we iedere morgen wakker worden uit onze slaap´, zei hijbijnalachend.´Alsjesterftwordjeeigenlijkookwak-

76

ker,maardanineenanderedimensie.Endanlijkthetnetalsof het levendatachterons ligtookmaareendroomwas.Alsof weons voorniets zorgenhebben gemaakt´.Hijwachtteevenomtekijkenof ikhemkonvolgden.‘Ditheleuniversum ligt inGods gedachten’, ginghij verder.ToenZijngedachtenzichbegonnentekristalliseren,werdhetzichtbaarindefysiekewereld.DatwaszijnscheppingArjenenzodoenwijhetook.Zonderdatwehetweten.Ookwijcreërenonzewereldmetonzegedachten,zon-der dat we ons er bewust van zijn. We realiseren ons niet hoebelangrijkonzegedachtenzijn.Metonzegedachtenbepalenweonzetoekomst.Hetzijnonzegedachtendieonslevenmaken.Wanneerweonszelf ietskrachtigvoor-nemen,dangebeurthetook…Echtwaar!’Wesselkeekmeindringendaan.Ikhaddelaatstetijdwelvakercollegevanhemgehad,maardezehadiknognieteerdergehoord.Hijhadhetongetwijfeldgeleerdvanzijnleermeester, inTrinidad enTobago.Mijn hoofd tolde van zijn theorie.Het klonk controversieel, maar van wat ik er van begreep, vondikweldathijhetzeggenmocht.Hijwasperslotvanrekening degene die ernstig ziek was. Hij zou binnenkort zelf ontwakenuitdedroomwaarhijnetoversprak,hoeergikhetookvond.‘OK’,blufteik,terwijlikdeedalsof ikhetbegreep.‘Dannemenwemorgendeproef opdesom.’Wesselluisterdeaandachtig,terwijlikmijnvoorsteldeed.‘OK,normaalgesprokenrijjefile’,begonik,‘wanneerjeom9.00uur‘sochtendsvanArnhemnaarUtrechtenvanUtrechtnaarAmsterdamrijdt’.Wesselknikte.HijwasaleenpoosjenietmeerinNederlandgeweest,maarhijnamhetvoorwaarheid aan. ‘Tenzij het vakantie is,maardatishetnogniet.Watdachtjeervan’,gingikverder,‘wan-neerweonsnueenskrachtigvoorzoudennemendatwe

77

morgengeenfilezullenrijden?’Wesselgenoot.‘Eenpri-mavoorstelArjen’,zeihijopeenmanierwaarophetookallemaal nog een graphad kunnen zijn. ‘Zeer geschikt’.Hijlachteensamennamenwehetonsvoor.Samenvisu-aliseerdenwedatwedevolgendeochtendonderwegnaarAmsterdam indespitsniet langzaamzoudenhoeven terijdenenalhelemaalnietstilzoudenkomentestaan.Wenamenerechtevendetijdvoor.Metzijntweeënwarenweeenpaarminutenstilenallebeidachtenwegeconcen-treerd aan een autobaan met voldoende ruimte om ons heen.Deauto’sredenallemaaldoor,inonzegedachten.

Ik was ruim op tijd en Wessel ook. We reden de autobaan op, maar onze afspraak van de avond er voor was geen on-derwerp van gesprek meer. Ik sprak er niet over en Wessel ookniet.Misschienwasikbangdatikdegenewasdiedemagiezoudoorbrekenenmisschiendachthijwelhetzelf-de. Het leek alsof er van begin af aan een onuitgesproken afspraakwasdatweheternietoverzoudenhebbenenmisschienkwamhetweldaardoordathoedichterweindebuurtvanAmsterdamkwamen,hoenormalerwehetbe-gonnen te vinden, dat we door konden rijden. Hoe meer onze kosmische proef op de som naar de achtergrondverdween,destemeerzebewaarheidbegontewordenenzonder dat we ons er nog langer van bewust waren, reden weinéénrukvanArnhemnaarAmsterdam.Indespits.Nou ja, spits, er was geen spits. We konden steeds blijven doorrijden. Pas toen we voor de slagboom stonden van hetparkeerterreinvanhetAntonievanLeeuwenhoekzie-kenhuis inAmsterdam, stondenwe voor het eerst echthelemaalstil.Opdeparkeerplaatskekenweelkaaraan.Wechecktenof weallebeihetzelfdedachten.Datdedenwe,

78

zonderernogsteedsietsovertezeggen.Wezagenhetaanelkaarsgezicht.Wevondenhetschitterendwatergebeurdwas,maarwehaddengeenverhaal.Zelfstegenelkaarniet.Onzestilleafspraakomheternietovertehebbenbleef vankracht,ooktoenweerwaren.Wehaddentochniks.Zezoudenhetonzinvindenwanneerwezoudenvertellenwatwehaddengetestenzehaddenonsnetzominge-loofddathetookechtgebeurdwas.Datweophethoog-tepuntvandespitsinanderhalf uurvanVarsseveldnaarAmsterdam waren gereden. Alles zat mee, toevallig.

AVL De vriendelijke juffrouw achter de balie wees naar degang.Daarachterdeklapdeurwaseenwachtkamerwaarwe plaats konden nemen, het kon nietmissen. Iemandzou ons op komen halen.We liepen er rustig naar toeen ondanks dat er maar weinig mensen zaten gingen we precies naast elkaar zitten. Instinctief zocht ik naar ietsomtelezen,zodatiktussendoorhetgebouwendesfeernog wat meer in me op kon nemen. Na een poosje nam eendonkerezusterWesselmee.Eenaantalkeerkwamhijterug,maar werd hij ookweer opgehaald enmeegeno-men naar andere kamertjes, om een serie onderzoeken te ondergaan. Eén van die keren was om bloed te prikken, hoordeik,maarvandeanderekerenwistiknietwaterge-beurde.Ikvroegerooknietnaar.Naeenpoosjekwamhijterugenterwijlweopnieuwzatentewachten,bedachtikdathijeenmaalteruguitAmerikatochweervoorhetbes-teziekenhuishadgekozen.WemoestenenzoudennaarAmsterdam.Ikleiddeeruitaf dathijnogsteedsstrijdbaarwas.HijhadooknaarDoetinchemkunnengaan.Doetin-chemwasveeldichterbijhuis.Dekaartenwarentochal

79

geschud?Dr.Fosterhadhemgeadviseerdomweernaarhuistegaan.TerugnaarNederland.Naarzijnfamilieennaarzijnvrienden.HijkonnietsmeervoorhemdoenenookalisAmerikaniettheplacetobewanneerjeziekbent,deboodschapvandr.Fosterwasduidelijk.Maartochza-tenwenuhier,inhetbekendsteenbestekankerziekenhuisvanNederland.Waarom?Hadhijtochnoghoopdathijweerbeterkonworden?Of washijgewoonnognietklaarvoor‘Doetinchem’?Enhoelangzouheteigenlijkallemaalnoggaanduren?Sommigedingendiehijbeslootbegreepik niet, maar ik durfde er ook niet naar te vragen. Ik weet nietwaarom.Misschienwasikwelbangomhemterugtewerpenmetmijnnuchtereverstandenzeiikdaaromlieverniets.Erwastochietswathijheelgoeddeed.AlvierjaarlanghadhijkankerendaneenvormwaarvanmeninNij-megenalnaeenpaarbehandelingenhadgezegd,datdieheelbijzonderwas.Hijzounietlangerdanzesmaandenhebbenomnogtedoenwathijgraagwildeenniet lan-gerdaneenjaaromafscheidtenemenvanzijndierbaren.Maarhijwasernogsteeds.

NU NaeenpoosjebrachtdezusteronsnaareenwachtruimtewaarDr.Kerstonsopzoukomenhalen.Metzijndrieënliepenweviadegroteaankomsthaldooreenschuifdeur,inderichtingvaneengrotewachtruimte.Erstondenal-emaalverschillendesoortentafelsenstoelenenopdesa-lontafelslagenallerleitijdschriften.Hetwasnetalsof weineenLaPlacerestaurantwaren,maardaninhetAntonievanLeeuwenhoekziekenhuis inAmsterdam.Demensenindewachtruimtezatentelezenof gewoonalleenmaarophunbeurttewachten.Aandezijkantstondenallemaal

80

kleine balies waar je informatie kon krijgen, of nieuwe af-sprakenkonmaken,denkik.Wenamenafscheidvandezusterennamenplaatsopeenkruk,aaneenwathogeretafel. Mijn blik kruiste een oudere man, die ik aankeek als-of hetdenormaalstezaakvandewereldwasdatikhiernu zat.

Na een poosje stootte Wessel me onder tafel aan. Hij knik-tenaarbeneden,inderichtingvaneenmeisje.Of lievergezegd een jonge vrouw. Snel probeerde ik nog te ontdek-kenwaterzobijzonderaanhaarwas,zodatikmisschiennoghadkunnendoenalsof ikalhadgezien,wathemnuookopgevallenwas,maarikzaghetniet.Devrouwleekmeongeveer30jaarenzehadeendoekomhaarhoofd.Op deze plek durfde ik wel te raden waarom dat was, maar datzalhijnietbedoeldhebben.Ikbegonverdertezoe-ken.Zezatopeenstoel,methaarenebeenoverhetan-dere.Ookmet hoofddoekwas duidelijk te zien dat heteenschitterendmooievrouwwasomtezien.Erwaseentijddathaaruiterlijkderedenwaswaaromhijmeophaarattent zou hebben gemaakt,maar ook daar geloofde iknietmeerin.Ermoesteenandereredenzijn,maarwat?Hij stootte me nog een keer aan om me precies dat te latenvoelen,maarterwijl iksteedskoortsachtigerbegonte zoeken naar wat deze vrouw nu anders maakte dan al dieanderemensenindezewachtruimteverstreekdetijd.Hetbegongênantteworden.Opnieuwstoottehijmeaan,ditmaalmetzijnelleboog,maarhetwasnietmeerommetelatenvoelenwaaromikhetnogsteedsnietzag,Wesselwildemehelpen.Zonderietstezeggendwonghijmeomnaarzijnogentekijken,zodathijheelgerichtkonaanwij-zenwathemwelopgevallenwasenmijniet.Hij richtte

81

zijnogenophaarschootenknikteernogeenkeernaartoe.Naarhetboekdatzevasthad?Zelasinderdaadeenboek,maardehelftvandemensenhierzattelezen.Plot-selingontdekteikwathijalveeleerderhadgezien,maarwat mij gewoon nog niet opgevallen was. Het was de kleur van het kaft. Ik glimlachte en bewonderde zijn scherp-zinnigheid.Hetmeisje las ‘DeKracht vanhetNu’, vanEckhartTolle.Hetwasheteersteboekdatikhelemaaluitlas,nadeBijbel.Ikhadhetvanhemgekregen.Misschiengaf hijhetme,omdathijgraagwildedatikbijhemindebuurt kon blijven, zodat er in ieder geval nog iemand was diehemeenkleinbeetjekonbijhoudenenkonbegrijpenwaarhijmeebezigwas.Wewarennietzogewendomditsoort spirituele boeken te lezen. Na Tolle kreeg ik nog veel meerboekenvanhem.Hetleekwelalsof hijhetzorgvul-digplande,wathijmegaf.Erzateenopbouwin.Hetwasnetalsof hijmeopafstandaanhetherprogrammerenwas,memisschienwelophetzelfdepadwildezettenalsdathijzelf ookdoorlopenhad.Hijdeedhetbewust.Wesselvondhetleukommevanzijnnieuwekennisopdehoogtetebrengen.Hijkonerschitterendoververtellen.Eigenlijkwas ik zijn leerling geworden. Mijn kleine broertje werd mijngrotevoorbeeld.Vandebeachboymetzijnprachtigevrouw en zijn droombaan in Amerika, tot de intens ge-voelige en wijze jongeman, die bezig was met de ultieme zoektochtnaarzichzelf.

Einhorn himself ‘MeneerLievers...’Eenjonge,goeduitziendeartsstondinhetbeginvandegangrichtingdespreekkamers,terwijlhijvragendoverdehoofdenvandemensenindewachtkamerkeek.Hijdroegzijndoktersjasnonchalantgeopendenhij

82

hieldeenmapgeklemdonderzijnarm.Wesselstondop.Ikschoof naarvorenopmijnkruk,enaarzelde,terwijlikhemafwachtendaankeek.Wildehijdatikmeezougaan?Of hadhij lieverdatikhierzoublijvenwachten?Ikliethetaanhemover.‘Gajemee,Arjen?’,vroeghij.Ikknikte.‘Tuurlijk’,zeiik.StiekemwasiktrotsdathijmemeevroegnaarAmsterdamenookdatiknumeenaarbinnenmocht.Datikbijhemwas.Ikzouallesvoorhemdoen.Dr.Kerstliep voorop. Al snel bereikten we zijn kleine kantoortje. Aan de zijkant stond een tafel met een computer er op en voor de tafel stonden twee stoeltjes. We gingen zitten. Tussenonsin,ergensinhetmiddenvandetafellaghetvuistdikkedossierdatwemeehaddengenomen.Ophetbeeldschermdataandezijkantoptafelstondkondenwemeekijkennaardefoto’sdiewarengenomen.Of zeuithetdossier kwamen of dat ze zojuist in één van die kamertjes waren gemaaktwist ik niet. Ik gokte het laatste, omdatweandersnaarfoto’szatentekijkendiealweereenpaarmaandenoudwaren.Dr.Kerstbegonmethetstellenvaneenpaarstandaardvragen.Wanneerdediagnosewas?Hoedebehandelingverlopenwas?Hoehijzichvoelde?,enzo-voort.Wesselbegontevertellen.Overhetbeginvanzijnziekte,innovember2003enoverzijnallereersteklachten,wanneerhijzijnbalzakaanraakte.Hijverteldeoverdekij-koperatieinDoetinchem,overzijnoperatiesinNijmegenen over de bestralingen die daar op volgden. In eerste in-stantie waren er twee kliertjes in zijn lies niet goed. Die werden toen weggehaald.De kanker zou helemaal wegzijn, werd hem verteld, of hetmoest nog in zijn groteteenzitten,wantdaarhaddendeartseninNijmegennietgekeken.Toch kwamde kanker na een aantalmaandenterug,bleekuitdescans,waaropzezeidendatzehettoch

83

niet ruimgenoeghaddenweggesneden.Ophet snijvlakmoestennog restantenhebbengezeten, dieweerwarengaan groeien, op dezelfde manier als wanneer je onkruid aanhetwiedenbent,waarjesomsookietsoverhethoofdzietof onderweg ietsverliest.Zowerdhethemalthansverteld. Wessel vertelde ook over de tweede operatie en overdederde.Endathetlittekenweefselalsgevolgvandeoperaties op een gegeven moment ook kanker werd. Hij vertelde dat men toen van strategie veranderde en over ging op de bestralingen.

Dr.Kerstluisterdeaandachtig,maarzijnernstigebliknaarWessel vielme steedsmeerop.Washet alle ellendedieWessel opsomde die hem zichtbaar aanging? Of dachthij al na over hoe hij zou formuleren dat het ook hemnietzoulukkenomhemweerbetertemaken?Ikluisterdegefascineerd naarWessels verhaal,maar de signalen diedr. Kerst afgaf registreerde ik ook. We waren in Amerika. Eenvriendvaneencollegavanhemhadbandenmethetziekenhuis inIndianapolis,waardokterEinhornwerkte.‘Jijbentbehandelddoordr.Einhornhimself ?’‘NietdoorEinhornzelf ’,antwoorddeWessel,maariklagopzijnaf-delingenikbenbehandelddoorzijnteam.Dechemokuurvielonderdesupervisievandr.Einhorn.Hijheeftwelaanmijnbedgestaan.Dr.Fosterheeftmegeopereerd´.Dr.Kerstkeekhemvolontzagaanenveegdemetzijnhandoverhetdossier,datnogaltijdtussenonsinlag.HijwasonderdeindrukvandemanierwaaropWesselzijnverhaalverteldeenwathijallemaalmeehadgemaakt,maarikzagook weer die blik die me al eerder opgevallen was. Het waseenblikdieboekdelen sprak. Jekondeboodschapbijnavanzijngezichtaflezen.AlshetEinhornnietgelukt

84

isomjoubetertemaken,hoezouhetmijdanwelmoe-ten lukken?EinhornwasGod.Endatwas ookprecieswathijzei.MisschienvoeldeikwelhetzelfdealsWessel,op dat moment, alsof ik Wessel was. Over enkele ogen-blikken zou dr. Kerst iets tegen mij zeggen, wat mij zou gaanoverkomenenhetwas ietsdat iknietwilde.Voorheteerst luisterdeiknaareenartsenvoelde ikvanheeldichtbijmeehoehet zou zijn,wanneer er opdezema-nieroverjougesprokenwordt.Overjouwlichaam.Overjouw ziekte en over jouw kansen. Over jou. Zo meteen zoudedoktergaanzeggenhoehetmetmijzalaflopen.Watermetmijaandehand isenwatmijnkansenzijn.VoorWesselwashetgesnedenkoek,maarookhijhadditeen paar jaar geleden voor de eerste keer meegemaakt. In Nijmegen.Deartsenmoestennadeeersteberichtenbak-zeilhalen.Zeverteldenhemdathijeenzeldzamevormvankankerhadendathijnietmeerbeterzouwordenvanzijn ziekte.Hij zou nog een jaar of misschien nog ietslangerte levenhebben,maarnietveel langer.Ennuzatiknaasthem.Voormijwashetdeeerstekeerdat ikditmeemaakte.Diepvanbinnenhad ikmisschiennogweleensprankjehoop.Dathetallemaalmaareenbozedroomwas en dat dr. Kerst ons zo dadelijk alsnog op een liefde-vollemanieruitdiedroomzougaanhelpen.DatWesselweergezondzougaanworden.Misschienwelomdatereennieuwetechniekwasdiezeophemzoudenuitprobe-ren, of een nieuw medicijn, dat eigenlijk voor een andere ziekte bedoeld was, maar dat stom toevallig een spectacu-lairpositieveuitwerkingbleektehebbenopjongemannenmet een vergevorderde vorm van bijbalkanker. Ik spitste mijn oren. Alle bronnen die informatie konden bevatten inmijnlichaamstondenopen.Ikvoeldehet.Iederecelin

85

mij was attent. Alles wat zo meteen tegen mij gezegd zou gaanworden,zoumeteentatoeagepenmetscherperand-jes in mijn brein worden gegraveerd. Alles wat de dokter zougaanzeggenzougaangebeuren.‘Hetzieterernstiguit’.Dr.Kerstkeekonsmeteenbedroefdeblikaan.Zijnwoorden sneden als een slagersmes door mijn ziel. Ik wil-devluchten.Ikwildekeihardwegrennenvanditoordeel.‘Hetismaareendroom’,schreeuwdeikvanbinnen,maarhetwas te laat.Het hogewoordwas er al uit. Ikwerdvolledig stil van binnen en ik durfde Wessel niet meer aan tekijken,alvoelde ikweldathijheelrustigwas.Opdefoto’swasteziendatdekankerzijndarmenhadbereikt.Hetzoueenkwestievantijdzijn,voordathijhierdeeersteserieuze problemen van zou gaan ondervinden. Dr. Kerst schetstehetscenariovaneenoperatie.Stukkendarmkon-den verwijderd worden en de goede stukken konden weer aan elkaar worden bevestigd. Het zou er toe bijdragen dat hetspijsverteringsprocesweeropgangkonkomen,maarhoelangditstandzouhoudenenwaterdaarnazougaangebeuren, vertelde hij niet.Gelukkig niet.Wessel vroegnognaarmeermogelijkheden,ombijvoorbeeldeenstentte plaatsen, die zijn darmen voor een langere periode open zoukunnenhoudenenhijvroegof ernoganderemanie-ren waren die zijn leven nog zouden kunnen verlengen, maarikhoordezenietmeer.Ikwildehetnietmeerho-ren.Ikweigerdetegelovendatweinhetstadiumwarenaangeland,waarbijwerekeningmoestengaanhoudenmetsteedsmeer klachten enmet dat onvermijdelijke einde.Maar in dat stadium zaten we wel.

Hetwastijdgewordenomafscheidtenemen.Devolgen-dekeerzoudenwenaarDoetinchemgaan,ookinverband

86

metdeafstand.DaarwasdezorgdieWesselnodighadookgoed.Wegavendr.Kerstallebeinogeenhand,waar-naweviademooiewachtkamernaardeuitgangvanhetziekenhuiswandelden. Inde aankomsthal greephetmenaarmijnkeel.Snelkeekikdeanderekantop.Misschienkondewinddiezachtjesdoordehalwaaidemenoghel-penommijntranensnellertelatenverdampen,zodathijnietzouziendat ikgehuildhad,maar toenwedoordedraaideur naar buiten liepen kon ik mijn verdriet niet lan-gerverbergen.Hijzaghet. ‘Sorry,huildeik. ‘Ikvindhetgewoonzoerg...’.Wesselsloegeenarmommeheenenkeekmevolpassieaan.‘GeeftnietArjen.Entrouwens,dedokterbepaaltnietwanneerikdoodga’.

87

SRI VASUDEVA

Emancipate yourselves from mental slaveryNo one but ourselves can free our minds.

Bob Marley, Redemption Song (1980)

Een Hindoeïstische leraar in een kerk 17juni2007.Dezonstondbijnaopzijnhoogstepuntaandehemelenerwasgeenwolkjeaandelucht.Iedereenwaser. Pa, ma, mijn broers en zussen en nog wat vrienden. Een paar dagen nadat we naar Amsterdam waren geweest mochtikweereenheledagmethemopstap.SriVasude-va gaf een lezing in Naaldwijk, net onder Den Haag en Wesselhadonsallemaaluitgenodigd.Detitelvande le-zingwas‘Watjedenkt,wordtwerkelijkheid’.Wesselstondte popelen om zijn leermeester weer te zien. Hij woonde sinds een paar maanden weer in Nederland. Wessel was eenstukmindermobielgewordenendaaromwashetfan-tastischdatVasudevanunaarNederlandkwam.Maarwathijmisschiennogwelleukervond,zijnfamiliezouhemnuookeenkeerinhetechtgaanzien.‘Jekrijgtnietzovaakdekansomiemandteziendieverlichtis,zeihijtegenme,alsof er ietsheelbijzonders ginggebeuren. Ikwasont-zettendnieuwsgierig,naalleverhalendie ikaloverhemgehoord had.Natuurlijk ging ikmee. Tien jaar geledenwashet,datwesamenafscheidhaddengenomenvanhetgeloof indietentinZelhemennuzoudenweweersamennaareenkerkgaan. ‘Misschienishetwelleukompaen

88

maookmeetevragen?’‘Ja,waaromniet?’,antwoorddeik,mezelf serieus afvragend of pa en ma dit wel zouden trek-ken,eenHindoeïstischeleraarineenkerk.Wesselknikte.‘Ikbelzewel’.

Zoek het Zelf in je Mijn eerste kennismaking met Vasudeva was door zijn boek.IkkreeghetvanWessel.Hethadeenwittekaftener stond eengrote rode roosop. Ik aarzeldeomhet telezen.Ditwasnogweerwatandersdan ‘DekrachtvanhetNu’.Tollehadwatsympathieks.Zijnstiltetheoriewasuniverseel. Tolle was razend populair, vooral in Amerika, doordeOprahWinfreyShow.Iedereweekkekenmiljoe-nenmensenoverdehelewereldnaarOprahenEckhart,waaronder ik.MaarwiehadernuvanSriVasudevage-hoord?‘ZoekhetZelf inje’waseenboekvaneentotaalonbekendeHindoeïstische leraar.De strategieën van devergaderingvangelovigenhaddenhunuitwerkingnietge-mist. Ik was bang dat er dingen in zouden staan die me zoudenafschrikkenof waar ikmehelemaalniet inkonvinden.IkwistookhelemaalnietwathetHindoeïsmeenhetBoeddhisme inhielden. Ikhadgeen idee. Ikhadmeerechtverrevangehouden,precieszoalshetadviesvande broeders luidde. En toen we uit de vergadering waren gestapt, waren er eerst nog wel andere dingen waar ik me in zou gaan verdiepen, voordat ik ging kijken naar waar je nogmeer inkongeloven.Enalhelemaalniet ineenof andereoosterse religie. Ikhadhetwel eenbeetjegehadmethetgeloof.Ennumoest ik ietsgaanlezenoverhetHindoeïsme?Misschienstondenerweldingenindieto-taaltegenmijngevoelinzoudengaan.Misschienvondikhetwelniks.Watdan?Wasikhemdankwijt?

89

Alleen Detweedeavonddathijerwashadikhemhuilendaandetelefoon.Hijzatdaarmoederzielalleenbijnahelemaalaandeanderekantvandewereldineenashramvaneentotaalonbekendeman,diehemdeeerstetweedagenver-schrikkelijkvroeglietopstaan,zijnstoeplietvegenenhetonkruid in zijnmoestuin liet wieden,maar hem verdervolledignegeerde.Natweedagenbeldehijmeop.Hijrea-liseerdezichheelgoeddatikmeflinkezorgenzoukunnengaanmaken,maarhijmoestiemandspreken.‘Ikdenkdaternogwelwatgaatgebeuren’,blufteik.‘Alsikjouwaszouikrustigafwachten.Enalsjehettochniksvindtdanboek je je vlucht gewoonomenga jeweer lekkernaarhuis.DesnoodskomikjehalenWessel.’Ikhooptedatikhemwatmoedinsprak,alluktedatbijmezelf maarhalf.Wesselklonkeenzaam.Hijhadnetdezwaarste tijdvanzijn levenachterde rug.Dehelemolenhadhijdoorlo-pen,maarhetwaseenaaneenschakelingvanellende.Jarenlang. Iedere keer weer was er weer die grote teleurstel-ling,steedswanneerhijerlichamelijknetweereenbeet-je bovenop begon te krabbelen. Operaties, bestralingen, operaties,nabestralingen,de zware chemokuur,demaatwasvol.Hijkonhetnietmeeraan.Dielaatstekuurtrokhijnietmeer.Hijzouhetovereenandereboeggooien.Ennuwashijviaeencollegaietsophetspoorgekomen,maarhijwildeeerstzelf oponderzoek,voordathijuitlegzou geven.Eerstwilde hij er zeker van zijn of het ietswas.‘NaarTrinidadenTobago?’,vroegik.‘Waarligtdateigenlijk?Mijnvraagsymboliseerdehettoppuntvanon-wetendheid.Ikhadmoetenvragenwatdatvooriemandwas,dieVasudeva,enwathijdaarzougaandoen,maarik kon niets anders uitbrengen dan dat. Ik snapte er niets

90

van, maar Wessel boekte instinctief zijn ticket en vloog naarZuid-Amerika.Ennuzathijdaar,hevigtwijfelendof zijn beslissing wel de juiste was geweest. Zijn vrouw was alleenachtergeblevenindatenormehuisinAmerika,zijnfamiliewasnauwelijksopdehoogteenzelf voeldehijzichverschrikkelijkalleen.Maarhetwashetlaatstetelefoontjedat ikvanhemkreeguitTrinidadenTobago.Tweewe-ken latervlooghij terug,maardemandieuithetvlieg-tuig stapte, was iemand anders dan de man die vertrokken was. Wessel was zelfverzekerd, vriendelijk en rustig, maar hetopvallendstewasdathijnietbangmeerwas.Hijhadgeenangstmeer.Indetweewekenindieashramhadhijeen ongelofelijke transformatie doorgemaakt en vanaf hetmomentdathijweerterugwasvanzijnretreatbijSriVasudeva troostte Wessel ons, als wij verdrietig waren, in plaatsvanwijhem.Wesselkeekandersuitzijnogen,hijdachtandersenhijdeedanders.Alleswasanders.Hijbe-gon te mediteren, meestal twee keer per dag, soms vaker. Iniedergeval’sochtendsen’savonds.Somsathijnogvisof kippensoep,maarverderathijgeenvleesendronkhijookgeenalcoholmeer.EndatvergelekenmetdeWesselvandekermisdievierdagenlangachterelkaarhambur-gersatenvanallebezoekersperseheteersteenhetlaatstebiertje van de dag wilde drinken. Wessel was een andere man geworden. De nieuwe Wessel liep bijna iedere dag hard,mediteerde, deed trouw zijnYoga en las bijna ie-dereminuutdiehij tebestedenhad.Telkensals ikhemzag,hadhijeenboek inzijnhanden,vanschrijversmetonuitspreekbarenamen.ParamahamsaYogananda,SogyalRinpoche,SriYukteswar,SwamiMuktananda,Nityanan-da, Krishnamurti, Vivekananda, Vasudeva en nog veelmeer.Ookhetlezenhadzijnuitwerking.Wesselwasaltijd

91

alspitsvondiginzijntaalgebruikeninzijnhumor,maarhetlezenzorgdeervoordathijnogveelcreatieverwerd.Jekonziendathijveelmeerruimtekreeginzijnhoofd.Alleswathijzeiwasraak.Zijnkennisgroeide.Mijnklei-ne broertje werd een grote inspirator voor mij. Hij kreeg een andere mening over allerlei vraagstukken, veel minder veroordelend en veel genuanceerder. Hij sprak veel meer vanuiteengeheel.Eigenlijkwasalleswathijzeifijnomnaar te luisteren. Wessel las ons allemaal de les. Zelfs pa werd op zijn eigen terrein verslagen. Lange tijd spraken we niet meer over spiritualiteit of over de bijbel. Sinds weuitdevergaderingwarenwasheteensoorttaboege-worden.Enwanneerweeraloversprakendanwashetmeer uit frustratie. Af en toe vloekten we zelfs. Zo lieten weelkaarwetendathetgoedmetonsgingendatergeenhaaroponshoofdwasdieernogaantwijfeldeomooitweer terug te keren naar die akelige tijd van toen. Ook dat veranderde. Het respect kwam terug, sinds Wessel de bij-beltekstenbegonuitteleggenzoalszevolgenshemechtbedoeld werden. Het werd weer een issue, de bijbel en ik vondhetweerinteressantenleukomerovernateden-ken.Omerweernaarteluisteren.Geendogma’smeerenengeleerstellingenof bangmakerijoverhethiernamaals,maar de kennis, die er allemaal nog was, nu geredeneerd vanuit een veel universelere en veel sympathiekere wet.Vanuitdekunstvanhetleven.Wesselontdektedebijbelhelemaalovernieuw.Ennaastdathijzichenormverdiepteindeoostersefilosofielashijookveelesoterischwerkenveel boeken over de invloed van onze geest op ziekte. Ik bewonderde zijn kennis en demanier zoals hij die toe-paste.Doorzijnlichamelijkeoefeningenenzijnmentaletrainingwerdzijnlichaamookmooier.Hijwerdeennog

92

veelmooierejongendanhijalwas.Hijvielaf,nietdoorzijnziekte,maardoorzijnanderegewoontenenhijwerdweer net zo pezig als in zijn puberjaren. Het viel me op dat hetwitvanzijnogensteedswitterwerdenzijnhaarkreegookeenanderekleur.Hetwasveelzachtergeworden.Hetwasnetalsof zijnhaarzijntransformatiesymboliseerde.

Tweederangs christenen Een beetje stuntelig schuifelden we achter elkaar aan,tussende rijenmethouten stoelendoor, totdatwenietverderhoefdenenwemetzijnallenkondengaanzitten.Dekerkzatalaardigvolendaaromhaddenwesneleenrij uitgekozen, waar we in ieder geval met onze familie nog naast elkaar konden zitten. De reis naar Naaldwijk was goed verlopen en nu was ik blij dat iedereen zat. We warenmisschienwataandelatekant,maarhetwasmaargoeddatwenietmeerhelemaalvooraankondenzitten,want Wessels buik ging soms erg tekeer en dat was goed te horen,zekeralshetzometeenstilzouworden.Delaatstepaar dagen ging het eten steedsmoeilijker.Het voedselin zijn darmen werd niet meer goed doorgelaten, precies zoals dr. Kerst voorspeld had. Plotseling gebeurde datdanwelwaaropzijnbuikeengeluidmaaktealsof hetlaat-ste beetje water door de gootsteen ging. De operatie aan zijndarmenstondalgepland,maarhijwildenaarVasu-deva.Hij trotseerdede schaamtevoorhet gerommel inzijnbuik.Wesselmoestzijnleermeesterzien.Erschotenvanallerleigedachtendoormeheen.Wateenongelofelijkschouwspelwasheteigenlijk.Naastmeaaneenkantzatenpa en ma en een stukje verder op aan mijn andere kant, tussen mijn andere broers en zussen, zat Wessel naast zijn vrouw.Eenpaarjaargeledenhadikgeenideegehadwat

93

dit in godsnaam allemaal te betekenen zou hebben,wijhierallemaalopeenrijindezekerkinNaaldwijk.Ikkonerwelvanhuilen.Mijnbroertjekreegkankerenopzijnzoektochtnaargenezingwashijeenhindoeïstischeleraartegengekomen, bijwie hij geestelijke genezing zocht, indehoopdatzijnlichaamhetvoorbeeldvanzijngeestzouvolgen.Ennuzatenwehiermetzijnallen,opgegroeidinde vergadering van gelovigen, in een kerk, te luisteren naar een goeroe die zou gaan vertellen dat God in onszelf zit endatwatjedenktwerkelijkheidwordt.

HetwarenmaartweederangsChristenen,diekerkgangers.Godhadwaarschijnlijkweleenplaatsjevoorzebereid,indehemel,maarzezoudentochzekernietalseersteopge-haaldworden.Wezeidenhetniethardop,maarwanneerde laatste stoeltjes inhethuisvanOnzeVaderverdeeldzoudenworden, straks, dan zoudenwij daar toch zekerwel getuige van zijn. Maar we moesten blijven uitkijken, zeidendebroeders.Wemochtennietworden ingehaalddoor de mensen uit de kerk. De laatsten zouden wel eens de eersten kunnen zijn, waarschuwden ze. En daarommoestenwe nog eenvoudiger gaan geloven in hetwerkvanhetkruis.Wemoestenonsnogmeerrealiserendatweechtgoedfoutzatenendatweeenreddernodighadden.Zolang dat besef nog maar dieper zat dan bij die andere Christenenzatenwegoed.Demensenuitdekerkendewetenschapperswistennietwatwijwisten.Datkonookniet,wanthetwasdie arme stakkers niet gegeven.Onswel.Wij kenden het geheimenis.Onswas het gegeven,hunniet.Dewereldkonnogzohebbengestudeerd,maarzehaddeneensluiervoorhunogen.Zezagennietwatwijzagenenzevoeldenooknietwatwijvoelden.Maarhet

94

mochtengeenparelsvoordezwijnenzijn,dezekennisdiewijhadden.Wanthetzouonszomaarafgenomenkun-nen worden. De gelovigen uit de kerk zouden ons voorbij kunnen streven. Een paar broeders waren er geweest en zehaddengeziendatdeHeiligeGeestookdaaraf entoeaanwezig was. Daarom moesten we blijmoedig zijn, want we waren soms nog te lauw, exact zoals de apostel Paulus inhetnieuwetestamentvoorspeldhad.Wemoestenvra-genaanonzealmachtigeGod,of hijonshartnogmeerzou willen vullen met Zijn liefde en of we iedere dag nog meermochten beseffen dat we het niet alleen konden.Continumoestenweonszelf eraanherinnerenwaterinJohannes3:16stond,namelijkdatGodzijneniggeborenZoongegevenheeft,opdateeniederdieinHemgelooftnietverlorenga,maareeuwiglevenheeft.

Een heiden Een mevrouw van Blue Star Holland was nog bezig met de inleiding, maar ondertussen was Vasudeva al via een klein deurtje aan de zijkant naar binnengekomen. Vasu-devawaseenlangeslankeman.Hijhaddonker,krullendhaar,hijkaaldeeenbeetjeenhijhadeenhelevriendelijkeuitstraling.IemandspeldehemeenmicrofoontjeopzijnhagelwittehemdwaarnahijhetpodiumopstapteennadatdemevrouwvanBlueStarhemhetwoordhadgegevenklonk een voorzichtig applaus door de kerk. Vasudevavouwdezijnhandenenmaaktehetnamaskargebaar,maarvoordathijbegontepraten,keekhijdemensenindekerkeerst in alle rust aan. Vasudeva was een charismatischeman,datkonjedirectzien.HijhadeenklassiekeHindoe-istischgetintehuidenhetwasnetalsof zijnmaniervanbewegen een beetje in slow motion ging. Zonder iets te

95

zeggenkeekhij demenigte aan enkooshij verschillen-de mensen uit om zijn blik kort op te laten rusten. Hij glimlachtewarm.Zijntandenenzijnogenwarenzowitals zijn hemd enhij had een lange nek, vielmeop. SriVasudevahadookeenhele lievestem.Erwaseentolk,maar door zijn rustige en duidelijke manier van spreken endeprettigetussenpozendiehijgebruiktewashijzelfsvoor iemand die niet goed Engels spreekt goed te ver-staan.Metzijnkaarsrechterugenzijnhandensteedsopzo’nmaniergevouwendatalleenzijnvingertoppenelkaarraaktenverteldehijoverzijnpersoonlijkeervaringenenoverzijneigenzoektochtnaargeluk.Vasudevasprakoverhoejeopiedermomentgelukkigkuntzijnenhoejeech-te liefde in jehartkuntvinden.Hijwaseenheelgoedespreker. Het viel me op dat we in een kerk zaten en dat we luisterden naar een man die sprak over God en over geest,maartochhadhijeentotaalandereboodschapdandiejenormaalineenkerkhoort.Vasudevahadeenveeluniverselerewaarheid.Hetwasnetalsof hijeenJood,eenChristen,eenMoslim,eenboeddhisteneenHindoeïstte-gelijkwas.HijciteerdeuitdebijbelenhijnoemdeGod,maarwat hij zeiwas niet christelijk.Hij sprakmet veelliefdeenenergieenikontdektedatdeverschillentussende wereldreligies wel eens veel kleiner zouden kunnen zijn danikaltijdhadgedacht.Vasudevalegdeuitdatmedite-ren eigenlijk van binnen stil worden is en dat we niet eens ietshoeventezeggenbijhetbidden,omdatGodallangweet wat we denken en wat we willen. Volgens Vasudeva hoevenweonszelf ooknietoptesluitenineenkamertjeom te bidden, zoals in de bijbel staat, we moeten bij ons zelf naar binnen gaan. We moeten de deur naar de we-relddichtdoen.Hijlegdeuitdatveelmensensteedshun

96

onrustige gedachtennajagen en vaak zonderna te den-kengehoorgevenaandeimpulsenvanhunlichaam.Endatzesteedsblijvenpiekeren,maardatzezichdaardoorookvaakopgejaagdof afgeleidvoelen, terwijlhetmaarnietluktomechttevredentezijn.Wijbeschikkenallemaalovereenwijsheidenovereenintuïtiediediepvanbinnenzit,maarhoekunnenwediewijsheidraadplegen,wanneerdie door onze onrustige geest steeds bezet is en wanneer we steedsmetonzekorte termijnpleziertjesbezig zijn?Jezusdreef dehandelarenuitdetempel,omdatzevanhethuisvanZijnVadereenroversholhaddengemaakt,maardezeman,dezeheidenzoalsikhetgeleerdhad,beweerdedatdietempeleigenlijkonslichaamis,waarinonzeVaderwoontendatookwijvanonslichaameenroversholheb-bengemaakt.Ookwijslopenonzelichamenmetslechtegewoontesendestructievegedachten.Vasudevaverteldedatdewarebetekenisvanhetverhaalvantempelreinigingis dat ook wij ons winstbejag en onze begeertes uit ons le-ven moeten drijven. Ook wij zijn bezig met ons eigen per-soonlijkegewin,maarhetzalonsgeenblijvendeblijheidopleveren.Vasudeva’sboodschapwaszoeenvoudig.Hijbeweerde dat wanneer de mens meer controle zou krijgen over zijn denken, dat we dan veel meer zouden kunnen bereiken.Hijvergeleekonzegedachtenmeteenwildeaap,diewijaanzijnstaartprobeerdenvasttehouden,terwijldieonsoveralmeenaartoesleurt.Veelmensenzittenhunlevenlangopgescheeptmeteenopholgeslagenapparaatinhunhoofddathenlaatdenken,zoalszeeigenlijknietwillen denken en waarover ze maar geen controle krijgen, terwijl ons denken juist bepaalt wat we doen in ons leven. Duswanneerjegeencontrolehebtoverjegedachten,hoekunjedanwelcontrolehebbenopjeleven?

97

Wat je denkt wordt werkelijkheid Opnieuwwasikmijnbroereenstukjeverderophetspoor.Onopvallendkeekiknaarlinks.VoorWesselwashetge-snedenkoek,maarzelfshijwaseenenaloor.Stukjebijbeetjebegoniktebegrijpenwathijallemaalzeienhoehijaanzijnwijsheidkwam.‘Seekyefirstthekingdomof hea-ven,andtherestshallbeaddeduponyou’,zeihij,hetliefstinhetEngels.Hetwaszijnfavorietetekstgeworden,maarhijbedoeldehettotaalandersdanwatwevroegerhaddengeleerd.Wehaddengeleerddathetkoninkrijkderheme-lenhethiernamaalswas.‘Bekeertu!’,zeidendebroeders,‘wanthetKoninkrijkderhemelenisnabijgekomen.Jezuskomtspoedig!Zorgdatjeoptijdbentwantandershoorjeernietbijengajevooreeuwigverloren’.MaarVasudevaverteldedaterhelemaalgeenhiernamaalsis.Alleenmaarnu. En pas wanneer we ons ego, onze rusteloze geest die alleenmaartijdelijkgeluknastreeft,ondercontroleheb-benenweonsrealiserendatonzerealiteitvooraleenfilmisdiezichvooronzeneusafspeeltnaaraanleidingvandekeuzesdiewezelf hebbengemaakt, zullenwebereikenwatweechtwillenentoegangkrijgentotwieweechtzijn.Pasdanzullenweervarenwatechtgelukis.Hetkonink-rijkvanGod,waarVasudevahetoverheeft,ligtvoorhetgrijpen.Het is inonsen iedereenkanhetpakken.Er ishelemaalgeenzonde!Er isalleendeonwetendheid,hetnietwetendatalleswatonsoverkomteenlogischgevolgisvanwatwezelf hebbenbedachtenwatwezelf inganghebben gezet.Dewet van karmanoemde Jezus ‘wat jezaaitzuljeoogsten’.Jouwgedachtenenjouwkeuzesvandit moment bepalen jouw leven van morgen. Dat was vol-gensVasudevadeblijdeboodschap.Watjedenkt,gebeurt!

98

GodenzonenDe lezing van Sri Vasudeva in Naaldwijk vloog voorbij. Wathijzeiwasopmijnlijf geschreven.Ikgenootvanzijnboodschap.Hetwaseentotaalandereboodschapdandieikgewendwas.Ditwaspaseenboodschapvanhoop.Vasu-deva sprak niet over een kindje in een kribbe die de wereld moest redden of die gekruisigd moest worden om onze zonden te vergeven. Hij sprak over een kindje dat ons liet zienwatwijallemaalkunnen.JezusChristuswaseenmanvan vlees en bloed, met een zelfde goddelijke vader en eenzelfdegoddelijkemoederalsdiewijallemaalhebben.Wijhebbenpreciesdezelfdemachineinonshoofdalshij,waarmee ook wij kunnen bereiken wat we willen. Dat is wathijzei.Debroedersleerdenonsdat‘deoogstgrootis,maardatermaarweinigarbeiderszijn’.Hetbetekendedatermaarweinigmensenindehemelzoudenkomenenveelindehel,maarVasudevazeidathetbetekendedatmaarweinigmensenhunwaregoddelijkepotentieontwikkelen.Hijspraknietoverzonden,of overdatwekleinzijn,hijsprakovermogelijkheden,overpotentie.Hij sprakoverwatwewél kunnen, in plaats van niet. ‘Gij zijt goden’,citeerdehij,‘zonenvandeAllerhoogste’.Ikkeekopzij.IkzochtWessel.Ikwildezienof hijnetzozattegenietenals ik, maar Wessel zat niet meer op zijn plek. Mijn zus zag datikhemzocht.Zeweesmethaarduimnaarachteren.Iktuurde,netzolangtotikhemgevondenhad.Daarzathij,helemaalalleenachterindekerk,opeenlangebankdiedaartegendemuurstond.TerwijlikhelemaalopginginhetverhaalvanSriVasudevawasWesselzozachtjesalsmogelijkopgestaanomachter indekerk tegaanzitten.Zijnbuikgingzotekeerdathijdemensenomzichheennietlangerwildestoren.Hijreiktemetzijnhoofd.Hijwil-

99

deVasudevanietalleennogkunnenhoren,hijwildehemook nog zo goed mogelijk kunnen zien.

MaDepauzewasafgelopen.MetWesselginghetgoed,maarnudachtikweeraanpaenma.Ikmaaktemeopvoorhetvolgendehoofdstukvandedienst,demeditatie.Paenmahaddenheelgeïnteresseerdgeluisterdentotnutoevon-denzehetmooi,maar ikvroegmeaf of zehemnadepauze ook nog zouden volgen. Luisteren naar een goeroe OK,maarzoudenzeookgaandoenwathijzei?‘Pleasesitwithyourbacksasstraightaspossible?’Hetwaszover.Wezoudenmetonzerugzorechtmogelijktegendeleuninggaanzittenenonzevoetenmoestenrechtonderdestoelstaan,met de hakken tegen elkaar. Ik schoof metmijnbillenzodatikhetkomendekwartiernietmeerhoefdeteverzittenenzettedehakkenvanmijnvoetenvast tegenelkaar.Enikhieldma’svoetenookindegaten.Stiekem.Reuze benieuwd was ik, of ze de volgende stap ook zou zetten?Ikwachtteaf,totdatma’svoetenookvoorzichtiginbewegingkwamen.Hethadevengeduurd,maarlang-zaammaarzekerschuifeldenzeinderichtingvanelkaarengingookzijwatrechtertegendeleuningvanhaarstoelzitten.Detranenschoteninmijnogen.Zeginghetdoen.Zegingmediteren.Voorheteerstdat ikmeerechtbe-wustvanwashield ikvanmijnmoeder. Ikkonmenietherinnerendat ikeerdergevoeldhadwat ikopdatmo-mentvoorhaarvoelde.Nognooit.Mijnmoederhadaltijdsymbool gestaan voor de dingen die ik nietmocht. Zijwasdegenediederegelsinstandhield.Alsweietsgraagwildenwaarvanweeigenlijkwelwistendathetnietmochtvroegenwehetaanpa,nooitaanma.Mijnmoederbepaal-

100

de wat er gebeurde. Zij liet ons iedere zondag twee keer gaan.Nooitwasereenzondagdatweeenkeermochtenoverslaan, tenminste, niet toen we klein waren. Niet een keer.Vooronsgevoelmochtenweniets,maardatwasnietpa. Ma was van de vergadering en de rest ging mee. Maar hier,opditmoment,indezekerkinNaaldwijk,schuddeze vierenzestig verstikkende jaren vergadering van gelovi-genvanzichaf.Zegingmeedoen.Zegingrechtophaarstoelzitten,schoof haarvoetentegenelkaarenzedeedhaar ogen dicht. Zo luisterde ze naarwat SriVasudevanogmeerzouvertellenomtegaandoen.Ditwaszeecht.Enzowasikook.Alshetechtspannendwordtdanlatenwe ons niet kooien. Dan doen we wat we moeten doen. Allesvergaf ikhaaropdatmoment.Alles.Mijnmedita-tie liepvoorgeenmeter,maar ikvoeldeme fantastisch.Ik kon alleen maar aan mijn moeder denken. Vasudeva maakteonsattentoponslichaam.Hijlietonsmetonzeaandachtnaaronzevoetengaanenvandaaruitliethijonssteedsconcentrerenopeenlichaamsgedeeltedateenstuk-jehogerlag.Vanonzevoetengingenweviaonzekuitenen onze scheenbenen naar onze billen en vandaar naaronze buik en verder naar boven, totdat we bij onze kruin terechtkwamen,maar ikwasmetmijnaandachtnietbijmijnlichaam,maarbijhaar.Ikwasontzettendnieuwsgie-righoezezichzouvoelen.Hoehetbijhaarzougaan.Wateengeweldigemoederhadik.Nademeditatiezoudenwenog een mantra zingen, maar ik maakte me geen zorgen meer. Ik wist dat dit nu ook geen probleem meer zou zijn. Naeenpoosjehoordeikmijnmoedermethaarprachtigezangstem op dezelfde manier boven de kerk in Naaldwijk uit komen als vroeger in dat zaaltje in Varsseveld. Maar dit keer genoot ik met volle teugen, net als iedereen denk

101

ik.Mijnmoederzongeenhindoeïstischemantra.Tweedestem.Apetrotswasik.Apetrotsdathaarbloedookdoormijn aderen vloeit.

102

103

EEN LIEVE JONGEN

Schön daß es dich gibt.

Herbert Grönemeyer, Halt Mich (1988)

De laatste keer DeA50vanArnhemnaarApeldoornwasfrisengroen.EenjaarnaAntonievanLeeuwenhoekendegrotekerkin Naaldwijk zaten we in een camper, onderweg naar Loe-nen, waar de eerste dag van de retreat van Blue Star Hol-land met Sri Vasudeva al volop bezig was. Eigenlijk waren weinovertreding,mijnzusenik.Wessellagachterindecamper op bed en datmag niet,maar het kon niet an-ders.Hijwasbroodmagerenzwakenhijkonnietmeerlangachterelkaarzitten.Enalhelemaalnietineenauto.Eigenlijkkondenwehemhelemaalnietmeervervoeren,maarhijwildeSrikosttewathetkostnogéénkeerzienendaaromgingenweopzoeknaareenmanieromhemtochnogtekunnenhelpenEnopnieuwkwamdecampervanpaenmavanpas.Wehaddenhemallemaalalweleenkeer meegenomen, op vakantie, of om een weekend mee tegaanvissenenditkeermochtenwehemgebruikenomWesselmeetenemennaarhetZonnehuisinLoenen.Zogeruisloos mogelijk reed ik over de autobaan, terwijl Es-therachterinbijWesselzat.Somspraattenzewatmaarhetmeestevandetijdsliephijenhoordeikalleenhetgeluidvandemotorenvandewind.Envandemorfinepomp,die af en toe aansloeg.

104

Wessel zou Vasudeva persoonlijk ontmoeten, tussen de middag en daarna zouden we naar de tent gaan, om aan hetmiddaggedeeltevanderetreatmeetedoen.Ikpieker-de over hoewe het allemaal zouden bolwerken.Wesselwildeditheelgraagenikwasblijdatikhemerbijkonhel-pen,maarikmaaktemeookzorgen.Of hijhetallemaalwelvolzouhouden.Voordekerstdachtenwealdathetnietlangmeerzougaandurenvoordathijzouoverlijden.Hijwasheelzwakentoenkwamooknogdieontstekingin zijn buik, omdat de drain verkeerd geplaatst was. Maar hijknaptetochweeropennuwashetalweerzomer!HetwaseenwonderdathijLoenenhadgehaald.Hijhadzichten doel gesteld om Vasudeva nog één keer te zien. Hij wildehetennuwashetzover. Meester en leerling AanheteindevandelangeinritnaarhetZonnehuiszetteik de camper op de parkeerplaats. Gelukkig was er nog een plekjevrijondereenboom.Zobleef hetlekkerkoelindecamperenkonhijstraksnogwatrusten,alsdatnodigwas.Voorzichtigtildenweheminzijnrolstoelenduwdenhemoverhetgrindpadnaardeingang.HetZonnehuiswaseenvoormalighoteldataanderandvaneenboslag.Hetwaseen karakteristiek pand dat verbouwd was tot spiritueel centrum,dattevensdienstdeedalshethoofdkwartiervanBlue Star Holland. Er werden regelmatig satsangs en be-zinningsweekendengehoudenenéénkeerperjaarwaserde retreat met Sri Vasudeva. Een lieve mevrouw ving ons op bij de ingang en begeleidde ons door een prachtigegangnaarwatweldemooistekamervanhetZonnehuismoest zijn. De wanden, de plafonds en de ornamenten waren opgetrokken uit leem en de ruimte was sfeervol

105

verlicht.Devrouwmoestopdehoogtezijnwanttoenzeonshadafgezetdraaidezezichdirectomenvertrok,omdoor te geven dat we gearriveerd waren. Wessel was in au-gustusvorigjaarnogeenkeernaardeashraminTrinidadgeweest enopnieuwhadhij grote stappen gemaakt.Zehaddenellenlangegesprekkengevoerd,samen.Vasudevanoemdehemzijn‘spiritualhero’.Doordeenormekennisdiehijineenpaarjaarhadopgebouwdendegrotevorde-ringendiehijhadgeboektbijzijnmeditatieswashijgeste-genopdeladdervanzelfrealisatie.Ophetlaatstmochthijzelfs een meditatiegroep leiden.

We zeiden niet veel. We waren onder de indruk van de sfeerenvanderustindekamerwaarwezatentewach-ten,maarookvanwatzichhierzometeenaf zougaanspelen.Enterwijl ikdeschilderijenaandemuurbekeekeneenvitrineonderzocht,hieldEsthereenoogjeopWes-sel.Naeenpaarminutenhoordenwevoetstappenopdegang. Er waren ook stemmen bij. Plotseling stond Vasu-devamiddeninonzekamer.Hijwasdooreendeurachterons naar binnen gekomen, waardoor Wessel met de rug naarhemtoezat.Even leekhetalsof de tijdstil stond,totdatWessel zich omdraaide en iets deed waarvan wedachtendathij dat al langnietmeer kon.Hij stondopuitzijn rolstoelen terwijlVasudevahemnogprobeerdetegen tehouden,vielhijhem letterlijk inzijnarmenenhieldhemzolangenzostevigmogelijkvastalshijkon.Wesselhuildehartstochtelijk.HoezouVasudevazichvoe-len?Wesselwasveloverbeen.Alsjehemomhelsdewashetnetalsof jeeenjutezakmetbrandhout in jearmenhad.Hijwoogbijnanietsmeerenzijnbottenpriemdeninjelichaam.‘Howareyou,myfriend’,vroegSri.‘I’mso

106

gladtobehere’,antwoorddeWessel.Detweekekenelkaaronnatuurlijk lang in de ogen en gingen daarna zitten, Wes-sel inzijnrolstoelenVasudevanaasthemopeenbank.ToenweonzetranengedroogdhaddenzagenwehoeVa-sudevazijnhandliefdevolvasthield.Zepraattennogwat,totdat Vasudeva opkeek om te zien wie er nog meer in deruimtewas.‘Isthatyourbrother?’,vroeghijalsof hijaleensovermegesprokenhad.Wesselknikte.Vasudevakeekmegoedkeurendaan.‘What’syourname?’,vroeghijgeïnteresseerd.‘Arjen’,zeiikverlegen.‘Arjun?’,vroeghij.‘Arjun?SoundslikeaSanskritname,doesn’tit?’Ikknik-te tevreden. Vasudeva vergeleek mijn naam met Arjoena, deleerlingvanKrishna.Arjoenawaseensoortequivalentvan JezusChristus,maardanuit deBhagavatGita, zijnBijbel. En terwijl ik mijn trots probeerde te verbergen zag ik dat Wessel naar zijn leermeester keek met een blik van adoratie, maar er was ook angst in zijn ogen. Het was net alsof hijtochweerbangwasgeworden,nuzijneindezodichtgenaderdwas.Hetwasnetalsof deangstdiehijinhetbeginvanzijnziektehad,weerterugwas.

Wesselhadgroot respectbijVasudevageoogst, toenzeelkaar voor de allereerste keer hadden ontmoet. ‘LaatmealsjeblieftzienwaarGodis’,vroeghij.Vasudevahadvoorgesteld om de diepere oorzaak van zijn ziekte te on-derzoeken. Misschien wilde hij wel iets van een rituelegenezingstartenof ietsdergelijks,maarzoverkwamhetniet.Wesselwasvangedachtenveranderd.Hijwasinhetvliegtuig gestapt om op zoek te gaan naar een andere ma-nieromtegenezen.Debehandelingeninhetziekenhuishaddennietsopgeleverd.Somsdachthijzelfsdathethemalleenmaarhadtegengewerkt,deoperaties,debestralin-

107

genendatgif inzijnlijf.InhetvliegtuigonderwegnaarSrilashij‘Zoekhetzelf inje’energensbovendeAtlan-tischeoceaannamhijhetbesluitdathemuiteindelijkzijnspirituelegeuzennaamopzouleveren.Hijnamzichvooromnietlangeropzoektegaannaarlichamelijkegenezing,maarnaar spiritueleheling.Enhijwasvastbesloten.Hijwilde zijn geest reinigen en redeneerdedat zijn lichaamdanalsvannature zouvolgen.Zijnhoopopeen licha-melijke verandering die zijn genezing zou bewerkstelligen waswegendaaromwildehijnu ietsandersveranderen.Ietsdatechtwas.Ietsdatzijnlichaammaakte.Hijwildedatgeneveranderendatzijnlichaameruitlietzien,zoalsheteropditmomentuitzagenhijwistdatdatalleenmaarkon door middel van een geestelijke verandering. Door eenmindshift.Vasudevawaserdiepvanonderdeindrukgeraakt.Hijwijddehemin.Hetleiddeerzelfstoedathijbepaaldemeditatiesmochtleideninzijnashram.Maarnu,hierinLoenen,washijbang.Hetleekalsof hijalsnogvandataanbodvantoengebruikhadwillenmaken,wanneerVasudevahemhetvoorstelnogeenkeerzoudoen.Zijnblik was verbeten, al kwam datmisschien ook door depijn.Vasudevazaghet.HijgingnaastWesselstaan,legdezijnbeidehandenopzijnhoofd,eenvooropeneenach-terop en vroeg Wessel om zijn ogen te sluiten. Hij sloot zijn eigen ogen ook en samen deden ze een korte medi-tatie.Ikvroegmeaf wathijopdatmomentdeed.Mis-schienprobeerdehijwelverbindingtekrijgenmetWessel,bedacht ik, alsdatüberhauptmogelijkwas,of wildehijhemietsdoorgeven.Ikwisthetniet,maarikzagdathethemgoeddeed.Vasudevakondit,zoietshadWesselmealeensverteld.‘There’sstillsomefear’,zeiVasudevametzijnogengesloten, ‘I can still feel some fear’.Vasudeva

108

gingnogevendoortotdathijnaeenpaarminutenweernaast Wessel ging zitten. Wessel bedankte zijn leermeester. HijwasontspannenenVasudevasprakhembemoedigendtoe. Het waren schitterende momenten. Vasudeva wistookhoejemetmensenommoetgaandienogmaarkortte levenhebben.Hijwasontzettendzachtmoedigenhijgaf Wesselalleaandachtdiehijinzijndrukkeprogrammahad,maardemevrouwdiehembegeleiddeweeshemopde tijd. Vasudeva knikte en opperde een idee. Hij vroeg aanWesselof hijstraksietszouwillenvertellenoverdebijzondere ervaringendie hij bij hem inde ashramhadgehad.IkkeeknaarWesselenwachttezijnreactieaf.Wes-sel stemde in. Samen maakten ze afspraken. Eerst zou er worden gezongen, daarna zou Vasudeva kort iets zeggen en daarna was Wessel aan de beurt. Voor een laatste keer omhelsdenzeelkaarennetzoplotselingalsdathijbinnenstond,washijookweerweg.

Sat Chit Ananda NaonzeontmoetingmetVasudevahaddenweWesselinde camper gelegd. Om te rusten. In de tussentijd konden Esther en ikmee etenmetdevegetarische lunch ennaeenpoosjehaddenwehemweeropgehaald.AchterhetZonnehuis stond een grotewitte tent, die precies pastetussendedennenbomenenhetweilanddaternaast lag.Toenwebinnenwaren hieldenweheel even stil om tekijkenwaarwehemhetbesteneerkondenzetten,maareenmevrouw inde tent stondons alop tewachtenendirigeerde ons naar voren. We konden Wessel in zijn rol-stoel naast het podium zetten. Zelf konden we achterhemgaanzitten,opdegrond.Detentwasgoedgevuld,metallemaalmensendielichtenzomersgekleedwaren,

109

vielmeop.Ophetpodiumstondeenbankmeteenwittegrandfoularderoverheenennaastdebankstondentweegrotevazenmetprachtigebloemenerin.Dehelesettingkwam inhetbeginwathippieopmeover,maar ikkonmeergemakkelijkoverheenzetten.Zezagenerzekernietminder karakteristiek uit dan de broeders en zusters in de vergadering,bedacht ik.Toen iedereenopzijnplek zat,kwamSriVasudevabinnen,samenmetdedamediehemstraksookbegeleidhad.VasudevagingzittenopzijnbankennamdesituatieopdezelfdemanierinzichopalsindekerkinNaaldwijk.Hijknikteverlichtinonzerichtingengunde Wessel nog een extra warme blik. Zonder te praten stemdehijnogwatdingenaf metAtri,decameramanenregelde alvast Wessels microfoon. Vasudeva begon te ver-tellenoverwieWesselwasenhoezeelkaartegenwarengekomen.Ook voor het publiek inLoenennoemdehijhemzijnspiritualhero.HijverteldedemensenindetentdatWesselzijn laatstedagen indit lichaamdoormaakte,maarhij legdeookuitdatwijdit lichaamniet zijn.Datwijmeerzijndanditlichaam.Eigenlijk,zozeihij,isonslichaammaareenomhulsel,een jas,dieweallemaaleenkeer uit moeten doen. Miljarden mensen gingen ons al voor en miljarden zullen ons nog volgen. Vasudeva ver-geleekhetmeteentelevisie.Hijlegdeuitdatwanneereentelevisie kapot is, dat dit niet betekende dat het signaaldat de televisie voedt dan ook weg is. Dat signaal is er altijd. Dat signaal zijn wij. Wij zijn niet die televisie. De televisie ishetmediumwaardoorhet signaal spreekt. Ikglimlachte.Het deedmedenken aanPimvanLommel,de cardioloog die in zijn boek over bijna dood ervarin-genprecieshetzelfdeschreef. ‘AndheremygoodfriendWesselknowsthatmorethananybodyelse’.Vasudevaliet

110

zijnblikopnieuwrondgaan.Het raakte iedereenwathijzei.Mijook.‘EnvoordatwenaareenpaarwoordenvanWesselgaanluisteren,zingenweeersteenliedvoorhem’,steldehijvoor.‘SoWessel...’,VasudevakeekWesseldiepinzijnogenaan.Elkekeerwanneerhijzijnnaamnoemdekreeg ik kippenvel. Er was niemand die zijn naam zo mooi uitsprakalshij.Wesselkeekzijnleermeesterafwachtendaan.‘Thisisasongof freedom’,zeihij,terwijlhijnogwatmeerzijnkantopschoof.‘Iamnotthisperishablebody.Iamnottherestlessmind’.Vasudevaschuddezijnhoofd.‘Iamnotthecravingego,IamAtman,sosublime.IamSatChitAnanda,everexistingenblissfullydivine’.Vasu-devazettezijngroteogenop.Hetleekwelalsof hijdezewaarheidiniedershoofdindezetentwildeprenten,dezemiddag.Het liedvandevrijheidgaateroverdat jeniethetvergankelijkelichaambentenooknietjouwrustelozegeest. Je bent niet het hunkerende ego, je bentAtman,hetZelf,delevensadem.Jezultaltijdbestaanenjebentgelukzalig goddelijk.

Wessel Vasudeva zong het lied van de vrijheid eerst langzaamvoor, precies op de manier zoals je kleine kinderen een nieuwliedaanleert.Naheteerstecoupletnodigdehijdemensen in de tent met zijn ogen uit om mee te doen. We begonnen wat onzeker, maar steeds wanneer we opnieuw begonnenwerdhet zingen luider, totdat iedereenvolopmee zong en er ook begeleiding van een paar instrumen-tenbijkwam.WezagenhoeWesselervanopmonterde.Hetgaf hemkracht.Inhetbeginwashij terughoudenddoor alle aandacht,maar na een poosje genoot hijmetvolleteugenendurfdehijdemensenindetentookecht

111

aantekijken.Hetleekwelalsof iedereenéénmethemwasopdatmoment.Minutenlangzongenwehemtoe.Wesselgenoot met volle teugen, totdat Vasudeva gebaarde dat wehetcoupletnogeenlaatstekeerzoudenzingen.Toenstoptedebegeleidingenevenlaterwashetstil.Hetliedvandevrijheidhadvoormijnogwelurenmogenduren,maarhetwasWesselsbeurt.Vooreenlaatstekeergingikanders zitten.

‘So Wessel...’, zei Vasudeva opnieuw. Hij checkte kortof hijerklaarvoorwas.‘Somaybeyoucanspeakafewwords?’Wesselbewoogdemicrofoonnaarzijnmondenprobeerde zijn elleboog op de leuning van zijn rolstoel te latenrusten.Alleenopdezemanierluktehethemomindemicrofoonteblijvenpraten.‘WellGuruji’,zeihijres-pectvol,...‘tostartwiththissong,thatyousangatlast...’.WesselsprakperfectEngelsenhijgebruiktebijnadezelf-de tussenpozen als zijn leermeester. Het viel me op dat hijvolledigrustigwas.Toenhijeenpaarwoordenhadge-sproken,voeldeikdathethemzougaanlukken.Ditzouzijnmomentworden.Netzomooialshijaltijdtegenmijsprak,zozouhijnuookindezetentinLoenengaanspre-ken.Mijnzenuwenof hijhetallemaalwelvolzoukunnenhoudenmaaktenplaatsvooropwinding,omdatikhemditzo gunde en omdat ik wist dat dit zijn moment was. Wes-selstoonwaszachtenzwak.Jekongoedhorendathijnogmaarweinigkrachthadenjekonhetnogveelbeterzien,maarhijwasgoed teverstaan. Iedereen luisterdeadem-loosnaarzijnvloeiendeEngelsennaarhetschitterendeverhaaldathijvertelde.

112

‘..ItmoreorlesssummarisesthemostimportantlessonthatIhavebeenlearningfromyou....Iamnotthisperis-hablebody. ‘Youknowwemet at a strange time. Iwasbeforeachemotherapy,andIthought....somehow...insidehumanbeings...theremustbeaforcetohelpthechemoworkornot....and..soIactuallycameformentalstrength...AndthenintheplaneIrememberedreadingyourbook,‘Seek theself within’,….andsomehow immediatelymydesire became evenbigger tofindGod,…because youwrote‘SeekYeGodfirst…andthentherestshallbead-deduponyou’...so thatbecametheprimarygoalduringmyfirstvisitinTrinidad…And...Youbroughtmesuchpowerfulspiritualexperien-cesthatwasatotaltransformationof mylife...SuddenlyIknew....thisiswhatI’mherefor...and...itwasagreatfee-ling...I felt alivebasically.From just doing something inmy life...to...being alive... and thathasbeengrowin’ andgrowin’...andfightingthe......youknowthedesiretohealfrommydiseasehasbeenmoreorlesserasedbythede-sire to realisemyself and...thathasbeensopowerful toexperience…WordscannotpossiblydescribehowIreallyfeelgratefulforthat,…whatyouhavedoneforme...Ehm..whatmoreistheretosay...?YesI’mfaraheadnow…Peopleandmedicaldoctorsarewondering....whyamI…stillalive?and..butevery timethere isanewthing thatI discover… that givesme a reason and purpose and...that’swhatyouteachguruji..(‘Yes’-SriVasudeva-).Yousaythatthere’sreason…andpurposeforeveryminute…inyourexistenceeverywhere...anymoment,there’sreasonandpurpose for it.. so... it’sbeen so true forme to seethat…andtobeabletowitnessthatfromcloseby...and...tobehonest...sometimes...witnessingmybodydeteriora-

113

te, it’s just like...like...watchingamoviepassby...andI’mnotfeared….andI’mnotscared...

LatelyIfell fromthebikeandIneededfiveminutestorise up again.And... hah...and a thought cameup that..ehm..inthelimitof freedomthatyouhave..ehm,thisisjust...Imean...you’reputinaphysicalbody..andthatisalimitationonit’sselve…butwhatIhavenow…incom-parisontoahealthybody...it’sprobablyjustthismuchof adifferencecomparedtothefreedomthatIwillhave…whenIamspiritandrealised...sowhatamIcomplainingabout....?It’sreallythosekindof thoughts…thatreallysupportmesomuch….and….theyarisespontaneously.…Of cour-sethere’vebeendifficultmoments….buteverydifficultmoment …has been supported… enormously …fromspaces..thatIcannotdescribe....ehm...It’sbeautiful...*

* ‘Guruji,hetlieddatuophetlaatstvoormezong...is min of meer een samenvatting van de belangrijkste les die ikhebgeleerdvanu ....Ikbennietditvergankelijkelichaam.Uweetdatweelkaarhebbenontmoetineenvreemdetijd.Ikstondvooreenchemotherapieenikdacht....opdeeenof anderemanier...moetereenkrachtzijn...indemens…diedechemokanmeehelpenomtewerkenof niet....en..dusikkwameigenlijk…voormentalekracht...eninhetvliegtuigherinnerdeikme…datbijhetlezenvanuwboek,…‘Zoekhetzelf inje’,....opdeeenof anderema-nier mijn wens om God te vinden groter werd, ... omdat Uschreef ‘ZoektgijeersthetkoninkrijkvanGod…enderestzalugegevenworden...endatwerdhetbelangrijkste

114

doel…tijdensmijneerstebezoekinTrinidad...En...ugaf mijzulkekrachtige…spiritueleervaringen…dieeentotaletransformatie…vanmijnlevenveroorzaak-ten...Plotselingwistik....ditiswaaromikleef ...en...hetwas een geweldig gevoel ... ik voelde dat ik een levend we-zenben.…Vanietstedoeninmijnleven...tot...leven...endatgroeideengroeide...enhetbestrijdenvande......uweetwelhetverlangenomtegenezenvanmijnziekte…isminof meervervangendoordewens…ommezelf tere-aliserenen...datwasvoormijzokrachtigomteervaren...woorden kunnen onmogelijk beschrijven …hoe dank-baarikbenomdittevoelen,...watugedaanhebtvoormij ...

Ehm..watvalternogmeertezeggen...?Ja,ikbenver-gevorderdnu...mensenenartsenvragenzichaf hoehetmogelijk is dat ik nog in leven ben?…en ...maar elkekeer valt er weer iets nieuws te ontdekken ... en dat geeft me een reden en doel en ... dat is wat u ons leert, guruji.. (‘Ja’-SriVasudeva-).Uzegtdatereenreden...eneendoelisvooriedereminuut...inonsbestaan…overal...elkmoment…iserredenendoelvanhet..dus...endatiszowaarvoormijomtezien...enomdaarvandichtbijgetui-ge van te kunnen zijn ... en ... om eerlijk te zijn ... soms ... wanneerikmijnlichaamachteruitziegaan..hetisnetals...als...hetbekijkenvaneenfilm...enikbennietbang…ik ben niet bang ...

Laatstvielikvanmijnfietsenikmoestvijf minutenblij-venliggen…voordatikweerkonopstaan..en...hah...endegedachtekwambijmeopdat..ehm..indelimietvandevrijheiddiejehebt...ehm,isditgewoon...Ikbe-

115

doel...eenfysieklichaam..isaleenbeperkingopzichzelf ...maarwat iknuheb... invergelijkingmeteengezondlichaam...het iswaarschijnlijkmaardit (wijstmetduimenwijsvinger klein verschil aan).. in vergelijkingmetdevrijheid die ik heb ... als ik geest ben en gerealiseerd ...duswaarklaagikeigenlijkover....?Hetzijnechtditsoortgedachten…diemezoveelsteunen…enzeontstaanspontaan.…Natuurlijkwaren er…moeilijkemomen-ten,…maarelkmoeilijkmoment…werdenormgesteunduitruimtesdie iknietkanomschrijven....ehhm...het isprachtig…

Een droomNognooitlegdeiemandzomooiaanmeuitwathetver-schilistussenonslevenindefysiekewereld,nu,hier,enonsleveninhethiernamaals,straks,alsmijneigenbroer-tjehierindezetentinLoenen.Weluisterdennaartallo-zepreken,maardit,watWesselhierzei,ditwaswatdeGodenbedoelden, toenze inGenesis zeiden: ‘Laatonsmensenmaken’.Nooiteerderhadikhetbegrepen,tothetmomentdathijuitlegdewathetbetekent,wanneerjenietmeerineenlichaamzit,maarwanneerjealleennogmaarhetsignaalbentdatjouwlichaamvoedt.Watwijzien,hier,nu,datiswatdeGodenwildenzien,zeihij.Ditiswatzijwildenervaren.Zewildenzienhoehungedachtenzichzouden manifesteren in de fysieke wereld. Ze wilden zien hoezezoudenzijn, indestof.Zewildenzichzelf lerenkennen. Ze wilden zien hoe hun keuzes in de materiezichtbaarzoudenworden.Netalsineenfilmzoudenzezichzelf terugzien,inhungoddelijkespelvanbewustzijn.In de geestelijke wereld valt niets te proeven, te ruiken of te voelen. En er valt niets aan te raken. Daarom zouden de

116

Godenzichzelf manifesteren ineen fysiekewereld.Hetzoueenspelzijn.Eendroom.Zezoudenzichzelf eenge-staltegevenenzezoudenzichzelf uitrustenmeteensoft-wareprogramma,dehersenen,diehunbewustzijnssignaalzouverstoffelijken.Toteenmenselijklichaam,metzintui-gen.Tothunomgeving,totdewereldomzichheen.Enin die fysieke wereld zouden ze dan allerlei dingen kunnen materialiserendiezezichzoudenbedenken,omdedingendiezebedachthaddentekunnenervaren.Omhetresul-taat er van te kunnen zien, te ruiken en te proeven, te voe-len en aan te raken. Alles moest mogelijk zijn, zeiden ze tegenelkaar.Alles.Alleideeën.Alleswatzezichzoudenkunnen bedenken moest mogelijk zijn. Ze zouden moe-tenkunnenkiezen tussengoedof slecht,hoogof laag,warm of koud, veel of weinig, man of vrouw en lekker of niet lekker, enzovoort. En iedere keuze zou een resultaat opleveren,voorzichzelf envoorhunomgeving.Hunge-dachtenzoudenwerkelijkheidmoetenworden.Zezoudenzichzelf tegenkomen.Enwanneerzeweerterugzoudenkeren, wanneer ze weer zouden ontwaken uit die aardse droom, uit die illusie, wanneer ze weer wakker zouden worden in die andere dimensie, in die andere realiteit, dan zoudenzezichzelf glimlachendterugzienenervanleren.En daarna zouden ze weer een nieuw leven uitkiezen in een andere tijd of op een andere plek, om verder te leren. Er zou een poosje overheenmoeten gaan, voordat eengedachtewerkelijkheidzouworden.Eensoortincubatie-tijd.Maar,alsereenwilwas,danzouhetmoetenkunnen.Niets zouze indewegmogen staan.Ermochtengeengrenzen zijn. Alles wat denkbaar was, moest kunnen, met vreugdeenverdrietof woedeenblijdschapalsresultaat.Ja!Datgingenzedoen.Alleenopdiemanierkondende

117

Godenzichzelf ervaren.EntoenWesseldaaropdegrondlag,omdathijvanzijnfietswasgevallenennietmeeropkonstaan,omdatzijnlichaamdaarvoortezwakwas,opdatmomentrealiseerdehijzichdathetverschiltussendemanierwaarophijerdaarbijlagmettoenhijnoggezondwas,nogaltijdnietinvergelijkingstondmethetverschiltusseneenlevenineenlichaamhieropaardeenhetlevenwaarinhijstraksweerhelemaalgerealiseerdzouzijn,vrij,terug bij zijn ware Zelf, in dat eeuwige, tijdloze nu.

Ome Han ‘Wat…?’, schreeuwde ik, ‘Wie?…Godverd…! Ik komeraanEsther.’Ikkookte.Estherverteldehetme ineenpaarzinnen.Datiedereenhetwist.Dehelefamilieendusdevergaderingnuook.Zehaddenhetallemaalgezienopde website van Blue Star. En natuurlijk ook wat Wessel allemaalgezegdhad.Wesselsfilmpjewerdhetvaakstbe-kekenvanallemaalendereactiesopdechatpaginakwa-menuitallecontinenten: ‘Godblesshisheart!’, ‘Whatabeautiful story!’, ‘We all love him!’, ‘What a courageousyoungman!’,‘Hehasinspiredandencouragedsomany!’,‘Myheartfeelssomuchloveforhim’.DechatpaginavanBlue Star was een internationale lijst met steunbetuigin-gengewordenvoormijnbroer.Sommigenvroegenzichbijna jaloers af hoe langWesselVasudeva al kende.Zebedoeldenwaarschijnlijkhoelanghetzoudurenvoordatjezoverkuntkomenalshij,filosofeerde ik.Hetmaakteme nog trotser. Mensen stuurden brieven en kaarten van over de helewereld, die Blue Star doorstuurde, waarnazijnvrouwzeophing,naastzijnbed.Wesselgenootintensvanalleaandacht,veiliginzijnbedinVarsseveld.Iedereendieopbezoekkwamhadzijnfilmpjegezienenallemaal

118

warenzetrotsophemenopdereactiesdiehijhadlos-gemaakt bij alle mensen. Ook pa en ma. Pa geloofde zijn ogenbijnaniet,zotrotswashijomzijnzoonzotezienspreken op internet. Maar pa maakte een fout. Onderweg naar huis besloot hij in een opwelling om broederGe-rardtebezoekenennatuurlijkliethijhemhetfilmpjezien.Washetnaïviteit?Wildehijhiermeealsnogproberenof demensenmeerbegripzoudenkrijgen?Wildehijdege-ruchtenoverWesseluitdewereldhelpenendachthijdatditfilmpjedaarhetmeestgeschiktvoorwas?Overzaghijnietdatditfilmpjenuookbijderestvandevergaderingterechtzoukomen?EnGodmagwetenwaarnogmeer?Pahadopenkaartgespeeld,maarwaterdaarnagebeur-dehadhijnietoverzien.Hetwasdramatisch.Binnen24uurginghetnieuwsvanWesselbijdegoeroealseenlo-pend vuurtje door de vergaderingen van gelovigen in de AchterhoekenmisschienweldoorderestvanNederland.Overalwerdermetafschuwnaargekeken.Sommigemen-senwarennieuwsgierig,maarzezettenhetgeluiduit,uitangst om besmet te worden met de afvallige woorden die hijsprak.Degolf vanontzettingdoorhetduivelsepaddathijgekozenhadwasbijnavoelbaar.SpeciaalvoorWesselLievers werden gebedsdiensten georganiseerd en de mid-weeksebidstondenwerdenallemaalaanhemgewijd,indehoopdathijophetallerlaatstemomentnogtotinkeerzoukomen,waardoorzijnzielophetnippertjegespaardzouworden voor de eeuwigheid. Mensen probeerden hemthuis te bezoeken, om hem er voor de poorten van dehelnogvanteovertuigendathijeenredderhad,diehemzelfsnunog,naalleswathijgedaanhad,inliefdeaanzounemen,wanneerhijzijnzondenmaarzoubelijden.Eénknievalwasvoldoende,wildenzehemvertellen.Hijhoef-

119

dehetmaaréénkeeruittespreken.Dathethemspeet.Dathijfoutwasgeweest.DathijweerterugwildekerennaarzijneeuwigeVaderinhetvaderhuis.Demeestenwistzijn vrouw bij de deur op te vangen, zoals Bert, de aardap-pelboervoorwiehij jarenlangvakantiewerkhadgedaan.OokomeHanprobeerdehet.Zonderafspraakginghijoppad.Hijtrokaanhettouwdatdoordebrievenbusbungel-de. Het was een touw voor intimi, iedereen begreep dat. PlotselingstondhijindedeuropeningvanWesselsslaap-kamer,diepreciesomdehoekvandevoordeurlag.‘Magikeffenmetoewproaten?’vroeghij,indehoopdatzijndialectgoedzouvallen.OmeHanschrok.InhetechtzagWesselernogziekeruitdanophetfilmpje.Wesselkeekverrast,maarhijantwoorddekalm.‘Ach,omeHan’,zeihijvriendelijkenzacht,‘ikhebnogeenpaardagentegaaninditlichaam,diebenikhetliefstmetfamilieenvrienden...’OmeHan keek hemmet leedwezen aan.Hij worsteldemetzichzelf. Ineenfractievaneensecondebedachthijof hijniet toch ietszouzeggen.Eénzinmaar.Zokortmogelijk?Diedekernvanzijnboodschap,vandébood-schapduidelijkzoumaken?‘LievernietOmeHan’,inter-rumpeerdeWesselzijngedachten.NogéénkeerkeekhijWesselaan,maardraaidezichtoenomenvertrok.Zon-der dat hij eenwoordhad gezegd.Precies zoalsWesselgevraagdhad.Gedesillusioneerdliephijdebetonnentrapweeraf,aandebuitenkantvandebovenwoning.Maarhijwasergeweest,bedachthij.Godzouiniedergevalnietkunnenzeggendathijditzomaarhadlatengebeuren.Zewarenergeweest,maarhijwildenietluisteren.Meerkonhijnietdoen.

120

‘Egoïsten!’,schreeuwdeikindeauto.Zededenhethele-maalnietvoorGod!Hetwasangst.Pureangst!Huneigenstraatje moest schoongeveegd worden. Ze waren bang!BangomdatzehetandersvanGodtehorenzoudenkrij-gen.Waaromzeniethaddengehandeldophetmomentdatzehetfilmpjehaddengezien.ZegingennietvoorWes-sel,zegingenvoorzichzelf!Ikzouernaartoe.Omzeeenlesje te leren. Een jongen op zijn sterfbed de stuipen op zijn lijf te jagen met de grootste onzin van de wereld dat hijzichnogmoestbekerenvanzijnzonden!Klootzakken!Maar eerst zou ik naar Wessel gaan. Met zijn toestemming zouhetmenogmeerplezierdoenomzemoresteleren.Misschienwashetvoorhemookwelprettigomtewetendatikernaartoegingomdiebekrompenklojo’sookeenseenbezoekjetebrengen.Danzouhijzekerwetendatditookechtdelaatstekeerzouzijndathijdezemensenoverdevloerkreeg.Wesselzaghoeboosikwas.Hijkeekmeliefdevolaan.‘AllesisGod’,hadhijmegeleerd.Alleswatjou overkomt, komt van God. Hij leerde me om attent te zijnenomzoveelmogelijkboodschappentehalenuithetuniversum,uitdewereldommeheen.‘Godpraatcontinumet je’, zei hij. ‘Hij probeert je steeds tehelpenomdewaarheidtevinden.Enomjedegoedekantoptesturen.Maarjemoethetzien,Arjen.Somszijnhetmensenmaarhetkunnenookdingenzijndiegebeuren.Ensomsgaathetzelfsheelergensandersover,of vangjetoevalligietsop,maarzitertochietstussendatvoorjoubestemdis.Jemoetgoedoplettenwantandersgaathetaanjevoorbij’.Ik luisterde naar zijn wijze lessen. Er ging een wereld voor meopen.‘Somsziejeietsmooiswanneerjeaanietsdenkt,maareenanderekeervliegtereenvlieginjegezicht’.Hijstimuleerdemeomnategaanwatmijngedachtenwaren.

121

Waarikaandacht.Mijnlevenhadereenfascinerendedi-mensie bij gekregen. Alles wat mij overkwam, alles wat ik hoordeenalleswatikzag,wasvoormijbestemd.Ikleerdedat mijn omgeving een spiegel is die me laat zien wie ik ben.Hoeikinelkaarzitenwelkekantikhetbesteopkangaan. Mijn kleine broertje leerde me dat. Ik ging zo rustig mogelijk zitten op de stoel naast zijn bed. Hetleekalsof hijalleenmaarmeerliefdeuitstraalde.Deserene blik in zijn ogen en de klassieke meditatiemuziek uit zijn iPod hadmijn agressie al voor het grootste ge-deelte laten verdwijnen. Wessel was totaal rustig. Het leek alsof er helemaal niets gebeurdwas. Alsof hij net pre-cies helemaal geen bezoek had gehad van een broederuitdevergaderingvangelovigendiehem,zozwakalshijwas,hadherinnerdaandieachterlijkeonzinvanvroeger.‘WasomeHanhier?’,vroegik.Wesselknikte.Eenversevlaagvanwoedekroopvoelbaaromhoogviamijnstrot-tenhoofd.Ietwatopzichtigkeekiknaardebrievenendekaartendiehijhadgekregen,naderetreatinhetZonne-huis. Ik probeerdemijnhoofd expres niet te schudden,maarikwildetochietsvaneencontrastduidelijkmakentussenalleliefdevollereactiesdiehijhadgekregennadieschitterendewoordendiehijindietenthadgesprokenenwaternetpreciesophemaf wasgekomen,uitdieanderewereld.Uitzijnverleden.‘WieisnuGod?’,vroegikhem.‘Diemensen?’,terwijlikkniktenaardebrievenendekaar-tendiedaaralseenwarmeslingeronderelkaarhingen,of omeHan?’LangzaamdraaideWesselzijnhoofdinmijnrichtingenkeekmetoenliefdevolaan.‘AllebeiArjen,....Allebei...AllesisGod.Datweetjetoch?’Evenbleef hetstil.Mijnagressiehadplaatsgemaaktvoorgevoelensvan

122

bewondering,maarookvanschaamte.‘Tuurlijk’,dachtik.Hijhadgelijk.Ditwasonsverledenendaarkwamdituitvoort. Natuurlijk kwam er een reactie, wat wil je, maar de intentievanomeHanwaspositief.Hijbedoeldehetgoed.OmeHanhandeldevanuitdediepeovertuigingdathijWessel kon helpen en pawas per slot van rekeningzelf metdiefilmdeboeropgegaan?Natuurlijkkunjeditverwachten.Alsjijervanovertuigdbentdatermaaréénwegisomjouwzielvoorhethiernamaalsveiligtestellenen dat alle andere wegen naar de eeuwige verdoemenis lijden,dandoejetochwatomeHandeed?‘Zezullenhetopditmomentmisschiennietleukvinden’,zoredeneer-dehij,‘maarooitzullenzemeeeuwigdankbaarzijn.Hetgaatnietomhetnu,hetgaatomstraks.’Welevenineenwachtkamer.Hiernawordtallesbeter, indienieuwehe-melendienieuweaarde.Datishoedemensenindever-gaderingvangelovigendenkenenzostaathetookindebijbel, wanneer je die leest alsof die van kaft tot kaft waar is.Hetwaslogischwatergebeurde.OmeHanwasGod.Want alles is God.

Het goddelijke in mijWessel ontdekte dat hij meer was dan dit lichaam. Hijontdektedathijmeerwasdanhijdacht.Hijontdektedatje jezelf kunt veranderen. Dat je karakter niet vast staat, maardatkarakteromvormbaar is.Hij leerdedathijnietzijnlichaamwas,maardegetuigeachterzijnlichaam.Hijleerdedatwe allemaal een uitdrukking zijn vanhetzelf-de. Van die ene God. Hij leerde dat wij allemaal mogen zeggendat ‘IkendeVaderéénzijn’enhijontdektedatjenogaltijdbestaat,ookalhebjegeenlichaammeer.Hijgeloofdehetniet,hijwisthet.Alshijmediteerdeleekhet

123

alsof zijnlichaamnogmaaraaneendundraadjeaanhemvastzat.Hij kwam in ruimtes die hij niet kon omschrij-venenwanneerhijnazijnmeditatiesgingslapenvoeldezijnkruinaanalsof hijeenheerlijkewarmehelmophad.Alsof zijnhersenenopeenonbeschrijflijkzaligemanierwerdengemasseerd,door tweezachteballen,dieomenom roterende bewegingen maakten aan de binnenkant vanzijnschedel.Toenhijmeergingoefenenbegonzijnbewustzijnzichsteedsverderteontwikkelenenwerdhijzichbewustvaneenenergievelddatzichomhemheenuitbreidde en hem zuiverde, dwars door hemheen, be-ginnendinzijnhals,daarnanaarbenedentotonderinzijnbuik, toenbuitenzijn lichaamomendaarnaweer terugnaarhetbegin.Hetwarendevoorstedenvanzijninnerlij-kezelf,zeihijengeenwoordvanwathijtegenmezeiwasgelogen,ikweethetzeker.Wesselwaseenmooiejongenomtezien.Eenbeachboy,metalleaardsedromendieie-dere twintigerheeft.Hijhadgestudeerdennuwildehijcarrièremaken.Hijwildeveelgeldverdienenenhijwildeeenmooievriendin.Hijwildeeenmooihuiseneengroteauto.Hijkreegalleswaarvanhijdroomdeenmeer.Alleswatzijnhartjebegeerde.Maartoenwerdhijziekenplot-selingkwamhijvandehemelindehel.Alsverdoofdeninblindepaniekonderwierphijzichaandebehandelin-geninhetziekenhuis.Tevergeefs.Maartoenervoorhemgeen hoopmeerwas op genezing keerde hij niet terugnaar de loopgraven van zijn jeugd. Wessel ging op zoek naarwiehijwas.Hijgingopzoeknaareenkrachtwaarvanhijintuïtief wistdathijdieinzichhad.Hetziekenhuiskonhemniethelpen,maarhijlegdezichernietbijneer.Hijzochtnaar eenanderemanierom tegenezen.Hij vondgeengenezing,hijvond ietsveelmooiers.Hijvond iets

124

datveel gaverwasdanwathij totdan toe allemaalhadnagestreefd.Hijvondzichzelf.Somswashijzelfsblijdathijziekgewordenwas.Omdathijditallemaalandersnooitzouhebbenmeegemaakt,dezezelfkennisvandebovensteplank.Hijraakteonthechtvanzijnaardsedromenenhijwildeopzoeknaarzijneigengrenzen,naarwiehijdiepvanbinnenwas,totdathijwerdingehaalddoorzijnverle-denendoorzijnsterfelijkelichaam.Hijwildedathijmeertijdhad,omverdertegaanmetzijnzoektocht,maarzijnlichaamwasop.

Wesselstierf op32-jarige leeftijd.Het liefsthadhijzichlaten cremeren, maar uit respect voor de familie en voor onzechristelijkegewoonteskooshij ervooromzich telatenbegraven.Zijnhelelevenhadhijgeworsteldtussenzijnafkomstenwiehijgraagwildezijnendatwastijdenszijnziekteprocesnietanders.Tothetallerlaatstemomentachtervolgdehethem.Tothetallerlaatstwaserdetwijfelenhetschuldgevoel,omdathijlieverietsanderswildedandemensenomhemheenenwathemvroegerwasgeleerd.HetliefsthadhijopzijngrafsteengezetdathijSatChitAnanda was. Zijn, Bewustzijn en Gelukzaligheid. Maarookhier kooshij voor een ander enniet voor zichzelf.Zijn grafsteen bleef leeg. Er staat op: Wessel Lievers, ge-boren op 10 april 1976, Varsseveld, overleden op 26 juni 2008,Varsseveld.Eenpassantzouzichhooguitverwon-derenoverdejongeleeftijdvandegenediehierbegravenligt.Hijzouzichafvragenwatergebeurdkonzijn.Nooitzouhijvermoedendathier iemandligtdiemeervandeuiterlijkeénvandeinnerlijkewereldhadgezien,danme-nigeen van ons in één leven mee zal maken.

125

Wessellietzichbegraveninbeslotenkring.Alleenzodurf-dehijhetaanomzijneigentekstbovendeliturgietezet-ten.Alsdebegrafenisnietbeslotenwasgeweest,haderwaarschijnlijkietsandersgestaan.Ietsals‘VeiliginJezus’armen’,of ‘DeHeerismijnherder’.Of nogeenanderebijbeltekst.Datzouiedereenfijnhebbengevonden.Hetzouzegeruststellen.Zezoudendenkendathijzichophet laatst tochnogbekeerdhad.Dathij tochnog indehemelwasgekomenenniet indehel.Maaralleenmen-sendiehembegrepenmochtenopzijnbegrafeniskomen.Alleenmensendienietoverhemzoudenoordelenlazenwathijechtvond.Alleenzijzagenwaterbovenaandeli-turgiestond.Hetsymboliseerdehetbelangrijksteverschiltussendeovertuigingdiehijhadmeegekregenvanaf zijngeboorteendeovertuigingdiehijhadtoenhijstierf.DathijGodwas,netalsiederander.Dathijnietzijnbegrens-delichaamwas,maarzijnonbegrensdegeest.DathijGodwas, in een menselijke ervaring. Wat een winst. Wat een lieve jongen.

‘Het goddelijke in mij buigt voor het goddelijke in jou’.

126

127

OP ZOEK

Pull Yourself Together (for me)

The Boxer Rebellion (2016)

ColdplayZe lagen overal, die rotdingen.Opmijn nachtkastje, inde vensterbanken, in de auto, in mijn sporttas, in de ak-tetas, op kantoor, echt overal.Alle soorten had ik ook.Paracetamol, ibuprofen, aspirine, Voltaren-K, Aleve en di-clofenacs.Zewarenrond,ovaal,wit,doorzichtigenrooden de allerzwaarsten zaten in van die tweekleurige, oplos-bare capsules. Het kon niet gezond zijn, maar zonder kon ik gewoon niet meer functioneren. En nog steeds vroeg ikme af hoe ik inGodsnaamhet eindevande avondzougaanhalen?Staanenslenterenwarendodelijk,wistiken precies dat was wat we gingen doen. Uren lang zelfs. Alleendegedachtewasalgenoegvooreennieuwsalvovanpijnscheutendoormijnonderrug.Ikmoestervantevorennogwathalen,voordatwedebus in stapten.Dezwaarsten.De600’szoudenmedeavondweldoorkrijgen.Haastigtuurdeikindeschappen,maarzewareneralleennog in de grote verpakking. ‘Heb je deze niet kleiner?’,vroeg ik aanhet kassameisje, terwijl ik een felgekleurdedoosmetpijnstillersindeluchthield. ‘Helaas’fluisterdezeverlegen,nadatzemeeenpoosjehadhelpenzoeken.‘Alleennogmaarper50’.Iklachtedromerigennadatikbetaaldhadmoffelde ikdepijnstillersonhandig inmijn

128

jaszak,waarnaikweerlangzaamterugwandeldenaarhetbusstation, waar mijn jeugdvriend Geertjan nog trouw op me stond tewachten.We glimlachten.Heel voorzichtigbegon de opwinding van de avond en het zien van depopulairste rockband van dat moment weer wat terrein tewinnenopdeverlammendeangstomhalverwegehetconcert ergens te moeten gaan liggen omdat ik niet langer kon staan.

John CoffeyEen paar uur later wandelden we volmaakt tevreden tus-sendedrommenmensenrichtinghetconcertterrein.Delaagstaande septemberzon drong glinsterend door de geelrodebeukenbladerenvanhetGoffertpark.Zestreel-de mijn gezicht. De eerste doorzichtige kogel van deavondhad ikmeteenvandedrieflesjesGrolschuitdekoelkast van de touringcar weggespoeld, waardoor mijn pasvederlichtaanvoelde.Debusreisduurdeverschrikke-lijk lang. Uren later dan gepland konden we er pas uit. Het leekwel eenverkeersinfarctwaarwe in terechtwa-ren gekomen, eerst op de brug voor Nijmegen en later in de stad zelf. Even waren we zelfs bang dat we de eerste nummers van Coldplay zelf ook nog zouden missen, maar gelukkig konden we de bus uiteindelijk nog redelijk snel kwijt. En terwijl ik nog glimlachend terugdacht aan diearmebuschauffeurdiezovaakbakzeilhadmoetenhalenopzijngeschatteaankomsttijddoemdeindevertebovende duizenden deinende hoofden richting de ingang vanhetconcertterreineenlangerijmettoegangspoortenvoorme op. Met aan weerszijden van iedere sluis een kolossale uitsmijter.Ennettoenikbedachtdatikmemisschienwelvoornietszorgenhadgemaaktvoordezeavond,voeldeik

129

plotseling iets vierkants, iets groots, dat daar nog eigenwijs uitmijnjaszakpriemde.Ikschrok.‘Shit.Klojo…’.Ikhaderhelemaalnietaangedachtomeenpaarpijnstillersuitdedoostehalenenderestvandiechemischetroepindebusachtertelatenennurealiseerdeikmeplotselingdatditzometeen wel eens een probleem zou kunnen worden, om hetconcertterreinoptekunnenkomen.Hetwasookbij-na te onnozel voor woorden. Wie neemt er nou een doos metpijnstillersmeenaareenconcert?Snelpeuterdeikdedoosuitdevoeringvanmijnbinnenzakenhieldhemvastindeaanslag.Ikzoueerlijkvertellenwateraandehandwas.Hijzouzetochwelvinden.Hetzouhetheleplaat-je alleenmaar verdachtermaken, bedacht ik. Langzaamschuifeldenwedoordelangerijnaarvoren,totikaandebeurt was om te worden gefouilleerd. De man deed me eenbeetjedenkenaandieenormenegeruit ‘TheGreenMile’. Nerveus hield ik de doos omhoog, waarop JohnCoffey direct terugdeinsde en me vol ongeloof aankeek. Ikkeekzoonschuldigmogelijkterug.’tIsvoorm’nrug’,stameldeik,opeenmanierdieoverduidelijktekortschootomde situatie ineenpaar tellennognaarmijnhand tekunnenzettenennogvoordatikuitgesprokenwashieldhijde49overgeblevenpillenalachterzijnrugomzeinhetvoorbijgaanaaneenstewardmeetegeven.‘Magikertwee?’,smeekteik,terwijlikmenognetnietaanhemvast-klampte?Degrotevriendelijkereuskeekmemedelijdendaan,haaldededoosnogeenkeertevoorschijnenscheurdehem toenzonder tekijkenaandeverkeerdekantopen,waarophijnonchalanttweegroteparelsuitdestripdruk-te,dieals rouletteballetjes inmijnhandpalmrondtoldentotdat ze tot stilstand kwamen.

130

Tension Myositis SyndromeVooral de nachten waren een hel. Het was met mildeklachtenbegonnen,maarhetwerdsteedserger.Naeenjaar wist ik bijna niet beter meer. De pijn in mijn onderrug waschronischgeworden.‘sOchtendsalsikuitbedkwamwashethetergst.Danwasiktotaalverkrampt.Somsginghetwatbeter enprobeerde ikweer iets extra’s tedoen,zoalshardlopen.Totdathetweerhelemaalmiswas.Danleekhetnet alsof er eenknik inmijnwervelkolomzat.Alsof ikhelemaaluithetloodstond.Meestalduurdedatdan eenweek, soms langer,waarna ikweerwat rechteropkonstaan.Ikdachtdathetallemaallogischwas.Vijf-tienjaarlanghadikaancompetitievolleybalgedaanenaandewarming-upverspeeldeikhetliefstzoweinigmogelijkenergie,zekerindebeginjaren.Enikhadeenzittendbe-roep,daarkrijgjeookrugklachtenvan,wasalgemeenbe-kend.Duswashetnietzogek,datikzo’nlasthad.Enhetzat ook nog eens in de familie, een zwakke rug, dus daar-om nam ik zo nu en dan maar een pijnstiller, als ik er even genoegvanhad.Ikzouerwelmeelerenleven.Maarderugklachtenhieldennietalleenaan,hetwerdsteedserger.En er waren steeds meer en steeds zwaardere pillen voor nodigomdepijnerondertehouden.Tothetmomentdatikzeaanéénstukinnam.Dagindaguit.’sAvondsvoorhetnaarbedgaannam ikde zwaarste.Dan sliep ik totrond de klok van drie uur, in tegenstelling tot de beloofde 8 uur die op de verpakking stond, waarna ik midden in de nachtweerwakkerwerdvaneenzeurendepijndieingol-ven uitstraalde naar mijn linkerbeen, soms tot onder mijn voet. Hortend en stotend strompelde ik dan de trap af, naar de keuken, waar ik een glas water en een of twee van

131

die pillen in nam, waarna ik me in de woonkamer voor-zichtigopdebanklietvallenenafhankelijkvanhoeerghetwasnogeenkussenondermijnlinkerbeenpropte.Totikweerinslaapviel.Zogingdat,iederenacht. 4 oktober 2009‘Weltoevalligdatupreciestweejaargeledenooktegen-overmezat.’DeneuroloogvanhetSlingelandziekenhuisinDoetinchemstakzijnhanduitommeover tweewe-kenweerterugtezienvoordeuitslagvandeMRI.‘Ookinoktober?’,vroeg ikmeteenpijnlijkegrimas, terwijl ikmealhalf hadomgedraaid.‘Preciesop4oktober,zeihij.‘Goh,inderdaad’,antwoorddeikverbaasd,‘da’stoevallig?’We knikten tot ziens. Terug door de gang probeerde ik de eerstekeerdathetvollediguitdehandliepweerinmijnherinneringterugtehalen.Ikwistnogdathetongeveertweejaargeledenmoestzijn,maardathetookinoktoberwas wist ik niet meer. En nog wel precies op 4 oktober. Ze moestenmebrengen,naarhetziekenhuis,datwistiknogwel.Zoergwashetditkeerniet.Mijnhelelichaamwasverkramptenikhadveelpijn.Zelfsinbadliggenhielpnietmeer.Tochwildedeneuroloognietdirecteenfotomaken.Dat kon nu gelukkig wel. Ik moest gewoon weten wat er aandehandwas.Teneinderaadwasikweerteruggegaan,hetwaseenvoudignietvoltehoudenopdezemanier.Dehuisarts dikte haar verdenking een beetje voorme aan.Opdiemanierprobeerdezeme tehelpenomeen fototeforceren,inhetziekenhuis.Ikhooptetenminstedatzewatoverdreef. ‘Hernia?Bechterew?’, stonder inhanen-poten.Ikschrok.Aaneenherniahadikzelf ookweleensgedacht endaarkon iknogwelmee leven.ZelfsPietervandenHoogenbandhadereengehad,wistik.Maarom

132

nu voor de rest van mijn leven met vergroeide tussenwer-velschijveneneenbocheldoorhetleventemoetengaanwas nogwel evenwat anders. ‘Oktober, dacht ik weer.‘Zouhetdaar ietsmee temakenkunnenhebben?’ ‘Watwaserdanmetoktober?’Hetenigewatikkonbedenkenwasdeoktoberstressopkantoor.Oktoberwaseenhecti-schemaand.Iederjaarnadezomervakantiemoestonzesoftware voldoen aan de jaarlijkse 1 oktobertelling, die de scholenmetbehulp vanonsprogrammaopuiterlijk 15oktober in moesten leveren. Dat was oktober. Voor de ontwikkelaarswasheteenracetegendeklok,maarookopsupporthaddenwehetdruk.De telefoonstondge-woon niet stil. Vooral als er iets mis was. Een bepaalde eigenschapof eenrarecombinatiekonvooreenonver-wachte fout zorgen,waardoor het programma de bere-kening niet af kon ronden en er een foutmelding kwam. Plotseling moest dan iedereen op de werkvloer worden opgetrommeldomhetprobleemtereproduceren,waarnadeontwikkelaarsaanhetwerkkondenomhun‘fixscript’temaken.Wemoestenhetvinden.Onzeklantenwarensympathiekescholen,maarookzijhaddengeldnodigeneen claim omdat ze te weinig geld kregen door een fout in onsprogrammakonikechtnietgebruiken.

Zoudenmijnrugklachtendaarietsmeetemakenkunnenhebben?Metstress?Zohadikernognooitnaargekeken.Degedachtealleenal.Ikhadontzettendveelnagedachtovermijnrug,overwateraandehandkonzijn.Enikwasookoveralalwelgeweest.Indesportschool,bijdefysio-therapeut,demanueeltherapeut,eenosteopaat,eenchiro-practor.Overalverteldeikmijnverhaal,maarniemandkonmehelpen.Sterkernog,hetwerdalleenmaarerger.Endat

133

terwijl ik lichamelijkeigenlijknietsmeerdeed.Maaraaneen psychische oorzaak had ik nog nooit gedacht. Zoudatdeoorzaakkunnenzijn?Koudthuisvanmijnafspraakmetdeneuroloogkroopikachterdecomputerenhaastigtypteikdewoorden‘stress’en‘backpain’in.Iksloegopdeenterknop.Enigszinsverrastdoorhoeveelheidhitsdiedecombinatie van mijn zoektermen direct al opleverde klikte ik bijna lukraak op de eerste de beste link die ik tegenkwam. Enkelemomentenlaterbouwdezichnogalstroperigeennieuwe pagina voor me op. Een oude man in een retro doktersjaskeekmedoorzijnjaren‘70brilstrengaanenstelde me in dikgedrukte, groene letters een simpele vraag: ‘Doyouhaveback,neck,orshoulderpainthatkeepsre-curringorwon’tgoaway?Doesbackpainkeepyoufromlivingafulllife?’Metzijnouderwetseaanwijsstokgaf hijin de wolk er onder direct zijn antwoord: If so, you may be suffering from TMS (Tension Myositis Syndrome)—and youdon’thavetotakeitanymore!Wezenloosstaardeiknaarhetbeeldscherm.DemanmetdestokwasdeAmeri-kaanseartsJohnSarno.Vluchtigscroldeikdoorzijnsite.Sarno was een Medical Doctor, een rugspecialist. Al lang pensioengerechtigd,maarhijgingmaardoor.Indeloopvandejarenwashijtotdeconclusiegekomendatdeepi-demieaan lagerugklachtendieonzewestersewerelddelaatste decennia teisterde onmogelijk in zijn geheel konwordentoegeschrevenaanextraslijtageaanonzerug.Sar-nobegononderzoektedoennaardepsychischekantvanrugklachtenenontdektedateengrootgedeeltevanonzegewrichtsklachtenveroorzaaktwerddoorstressenonder-drukte emoties. Als gevolg van geestelijke spanning zou eenhaperingontstaan indeautonomebloedtoevoerdietot spierspanning, plaatselijk zuurstoftekort, verkramping

134

endientengevolgeminusculebeschadigingen inde spie-ren leidde, wat de werkelijke oorzaak was van de pijn. Dr. Sarnobeweerdedatervaakhelemaalnietsmisismetonzerug.Zelfshernia’senslijtageaandetussenwervelschijvennoemdehij‘normalabnormalities’.Veelmensenhebbenze,beweerdehij,maar slechts eenkleingedeelteonder-vindtpijnklachten.Terwijlhijdediepereoorzaakweetaantophypotheken,geldproblemenenstressophetwerkof inhetgezin.Aandetorenhogedoelendiemensenzich-zelf stellenendeboosheiddiezeinhoudenomdelievevrede tebewarenof omhetgoedevoorbeeld teblijvengeven. Om aan de verwachtingen tegemoet te kunnenblijvenkomen.Sarno’skuurwasjuistomonzedagelijkseactiviteitenonze lichamelijkebewegingweeroptepak-ken.Wemoetenonsvolgenshemrealiserendatdepijndiewehebbeneenmentaleoorzaakheeft,geenlichamelijke.Alleen de acceptatie en de bewustwording daarvan, stelde hij,wasvoldoendeomweerpijnvrijteworden.Jehoefdehetnieteensoptelossen!

Healing backpainBinneneenhalf uurhadikdesitevanSarnodoorgeak-kerd enhad ik al zijnfilmpjesbekeken.De twijfel overhoe het af zou lopenmetmijn rugwas omgeslagen inrauwe angst over hoede rest vanmijn leven er uit zoukunnenkomentezien.Ikhadhetnietmeerondercon-trole.Ookdaaromhoopteikvurigdatdemandieiknuaankeekgelijkhad.Daternietsernstigsmetmeaandehandwasendatikjuistweermoestgaansportenomweerklachtenvrijteworden.Opdeeenof anderemanierpas-tehetbijme.Dr.Sarnobeweerdedatdefrustratiedoorhet verplicht rusthoudenof hetmoeten liggendepijn

135

alleen maar verergerde, aangezien stress en onderdrukte emotiesookaldeoorzaakwarenvanhetprobleem.‘Keeptheoxygenrunning!’,waszijnantwoord.DetheorievanSarno’s spierspanningsyndroom biologeerde me vanaf hetallereerstebegin.Ikhadnogverschillendetitelsliggen,van Wessel en ik wist dat er ook veel boeken tussen zaten overderelatietussenlichaamengeest,maarikhadernogniets mee gedaan. Het leek alsof ik er even klaar mee was. Metalleswami’s,goeroes,yogaenmeditaties.MethetEgoenhetZelf.Mijnbroertjewasdoodenikmoestverder.Terugnaarde realiteit.Maarnuzat ikhiermeteen rugdiemealmeerderekerengenadeloosopmijnknieënhadgedwongen, te staren naar een man die me deed denken aan mijn vroegere wiskundeleraar, maar die me wel vertel-dedatdeoplossingvanmijnrugklachtenbijmezelf lag.Dathetmijneigenkeuzeswarenendatwasprecieswatmijn leermeester die er nu niet meer was ook steeds tegen megezegdhad.Sarno’sbekendsteboekheettezelfs‘Themindbody prescription’, het lichaam-geest voorschrift.Oosterser kon bijna niet. Dit kon geen toeval zijn. Vol overtuiging klikte ik op de digitale winkelwagen en bestel-deSarno’swerk.

Griep‘Alswezogaanbeginnendandenkikdatwesneluitge-praatzijn!’Deeenszovriendelijkeenmeelevendeneuro-loog veerde op van zijn stoel en keek me pisnijdig aan. Evenleekheterzelfsopdathijookechtdirectafscheidvanmewilde nemen,maar op het laatstemoment ver-mandehij zichenzaktehijweer langzaam terug inzijnstoel.Hetwasookweleenbeetjenaïef vanme,bedachtik, in een ziekenhuis vragen of mijn rugklachten mis-

136

schien iets temakenzoudenkunnenhebbenmetstress.Maarikdachtdatikmisschienwelietsnieuwshadgevon-den.Endatikhemhiermeemisschienzelfswelgeholpenhad.Wat ik zeker niet vermoedde is dat ik zojuistflinkhadlopenvloekenineenkerk.Natuurlijkhadhijgehoordvaneengroeiendegroepalternatievebehandelaarsdiebijhoogenbij laagbeweerdendatrugklachtennietveroor-zaakt worden door slijtage of beknelde zenuwen, maar door stress. Steeds meer reguliere artsen en neurologen maaktendeoverstap.Eneindelijkhadookikeenmediumgevondendatmetalleswathettegenmezeiraakschoot.Hethadmijnklachtenalbijnavoordehelftweggenomen.Niet door anders te bewegen, maar door anders te den-ken.Maarjuistnumoestikterugnaarhetziekenhuis,omdeuitslagvandeMRIoptehalen.Ennuzouikdiearme,onwetende arts ook wel eventjes vertellen hoe het zat.Terwijl ik zelf nog maar nauwelijks twee weken een beetje minderklachtenhad.Snelverteldeikhemdathetalweerstukken beter met me ging, sinds onze laatste afspraak. De langeneuroloogginginopmijnopening. ‘Eenherniaisneteengriep’,zeihijknikkend.‘Hetkomt,maarhetgaatook vanzelf weer weg. Vandaar dat we eigenlijk nog maar zeldenopereren,tenzijeracuteuitvalsverschijnselenzijn’.Ergens kon ik zijn escape wel bewonderen. Hij ging er niet opin,maarbeaamdezonderhettezeggenweldaterinhetverledeninpatiëntengesnedenwasdievandaagdedagnietmeergeopereerdzoudenworden.Maargelukkig,hetwas met een sisser afgelopen. We stonden allebei tegelijk opensamenliepenwenaardedeur,waarikhemvooreenlaatstekeereenhandgaf. IkhadnetpreciesmijneigenherniaopdeMRIgezien,maarhetwasmaareengriep.Enhetdeedmealvoordehelftminderpijn.

137

Op zoekZesweken nadat ik ‘Healing backpain’ van John Sarnohadgelezenwarenmijnpijnklachtenbijnahelemaalver-dwenen.Ikhaderzelf eengeweldigehekelaan.Aanaldietestimonialsvanmensenvanwiede rugklachtennaéénenkelebehandelingvan eenof anderewondertherapeutopgelost waren. Het ergerde me, omdat ik er ook geweest was.Ikhadereenfortuinaanbesteed,maarhethadalle-maalnietsgeholpen.Ennuoverkwamhetmij,nietdooreentherapeut,nietdooraanrakingen,correcties,massagesof oefeningen,maardoorhetlezenvaneenboek.Doorkennis.Doorinzichtinmezelf.Doorgedachtenpatronenbij mezelf bloot te leggen. Door mezelf er op te betrap-pen,opinnerlijkeboosheidendoortewetendatjuistdezegedachten de spanningen en de pijn inmijn rugspierenveroorzaakten.Jarenlanghadiklastgehadvanmijnrug,zo erg dat er tijden waren dat ik er nauwelijks door kon functioneren.Maarnukonikweerhardlopen.Enikwasweergaanfietsen.Enzwemmen.PrecieszoalsJohnSarnogezegdhad.Hetwasnietalleendeoktoberstressdiemijnrugklachtenveroorzaakthad.Misschienwashetdedrup-pel,maarhetwaszekernietalles.Ikwasookboos,altoenWesselziekwasenooknuhijernietmeerwas.Enomhoehetallemaalgebeurdwas.Ikmistehem.Wesselwasnietalleenmijnbroer,hijwasookmijnbedrijvenadviseur.Mijnreisgenoot.Hijwasnietalleeneenfantastischexcuusom ieder jaar een paar keer naar Amerika te vliegen, stie-kemwarenweelkaarsbestevrienden.Allebeihaddenweonzevrienden,maareigenlijkkondenwijhetbestmetel-kaar.Wewarenelkaarsklankbordvooreenheleboeldin-gendiewetegenkwameninhetleven,maarnuwashijernietmeerenmoestikhetallemaalhelemaalalleendoen.

138

Ookdaaromwas ikboos.Enonzeker.Of het allemaalwelzoulukken.Maarzelfsnuhijernietmeerwas,hadhijmeweergeholpen,wantzonderzijnbagagewasiknooitmetJohnSarnoinzeegegaan.Ikwasrugpatiënt,maarikkon weer een normaal leven leiden. Het was ongelofelijk. Ik was pijnvrij.

En er was nog iets dat ik weer oppakte, iets dat ik ook al eenpoosnietmeerhadgedaan.DebijzondereontdekkingvanJohnSarnoendespectaculairegenezingvanmijnruggaven me een geweldige boost om alsnog ook Wessels boekentegaanlezen.InnotimewasikdoorhetoeuvrevanSarnoheen,maar ikwildemeer.Het lichaam-geest-verhaalintrigeerdeme.Ikhadhetgevoeldatikietsophetspoor was, ik wist alleen niet precies wat. Snel stuurde ik een mail naar de weduwe van Wessel, om te vragen of ze zijn titels wilde doorgeven. Ik bestelde ze allemaal tegelijk, via internet. Mijn pijnstillerverslaving was voorbij, maar ik begon nu verslaafd te raken aan iets anders. Niet aan boe-ken en eigenlijk ook niet aan lezen, maar aan kennis. Dag ennachtzatikof lasiktelezen.Waareerstpijnstillersla-gen te slingeren lagen nu allerlei boeken opengeslagen en soms zelfs op elkaar gestapeld en overal zaten pennenstre-peninof stakenmemobriefjesuit.Inhetbeginwashetnog vrij breed, wat ik las. Ik ging van mindbody-medicine naarboeddhismeenvannogwatmeervanWesselsyogi’snaardekwantumfysica.Somshetzwaardereesoterischewerk,danweeroersaaieeigentijdsepsychologie,terwijlernota bene een tijd geweest was dat ik nog geen twee regels achterelkaarkonlezen,waarnaikalbegontegapen.Enhoemeeriklas,hoemeeréénbepaaldevraagsteedsweerbijmeopkwam:Wanneermijnrugklachteneenpsychische

139

oorzaakhadden,zouWesselsziektedanookietstemakenkunnenhebbenmetzijngeest?Methoehijwas?Hij laszezelf,ditsoortboeken.ZelfsJohnSarnoverweesnaarartsen die de link legden tussen emoties en kanker, ont-dekte ik later,maar ikhadergewoonoverheengelezen.Het viel me gewoon nog niet op. Ik was er nog niet klaar voor, denk ik.Maarpas toen ik aanmijn eigen lijf hadondervonden dat stress en weggestopte angsten, zorgen enboosheideenpotje in jeonderbewustegeestkunnenlaten overlopen, waardoor autonome processen die ook in dat gebied worden aangestuurd ook ontregeld raken en dat als gevolgdaarvan eenhaperendebloedtoevoer kanoptreden,waardoor ergens anders in het lichaam spier-pijn ontstaat, pas toen kon ik de volgende stap maken. Dat washetmomentdatdieenevraag,dieikallangerbijmedroeg, opnieuw tot me door drong: Kon Wessels ziekte ookietstemakenhebbenmetstress?Metgebeurtenisseninzijnleven?Methoehijwasalsmens?Degedachteal-leenal.Hetfascineerdeme.Opnieuwdookikachtermijncomputer en opnieuw typte ik twee woorden in.

Cancerpsyche

[Enter]

140

141

SESSHIN

I went with nothingBut the thought you’d be there tooLooking for you

The Wanderer, Johnny Cash (1993)

Het Tibetaanse DodenboekDe maas was spiegelglad. Ze kleurde bijna buitenlands blauwenerstondgeenzuchtjewindwanthethadaltij-den niet geregend, waardoor er ook nauwelijks stroming in stond.Hetmaaktehetuitzichtbetoverend.VerderopaandevoetvanhetmajestueuzeMissiehuissleepteeenpondjezichtikkend,piependenkrakendheenenweer,tussendeoeversvanSteylenBaarlo.Ikgenootvanhetuitzicht.Hetwasgeenwintermeer,maarhetwasooknoggeenvoor-jaar. Het was een frisse, wolkeloze dag in de eerste week vanmaart,2011.Erwasnietveeltijd,nadelunch.Meestalstakikover,methetpondje.Aandeoverkantsloegikdandirect linksaf en wandelde een smal, platgetrapt paadje op dat boven op de dijk te midden van lawaaiige ganzen en stuntendekievieteninderichtingvandestuwvanBelfeldkronkelde. Net voor dat enorme, waterdoorlatende blok betonkeerdeikdanweerterug,inderichtingvandestati-getorensvanhetMissiehuis.ZededenmedenkenaandetorensvandekathedraalvanChartres,halverwegeFrank-rijk, onderwegnaar Santiago. Schitterendgewoon, zoalshetdaarstond,zekeropeenheldere,vroegevoorjaarsdag

142

alsdeze.VandeA73onderVenlonaarhetstandbeeldvandeheiligeArnoldusJansseninhartjeSteylwasnoggeentienminutenrijden,maarhetleekalsof jedielaatstepaarminuten in een tijdmachinehadgezeten.Steylwas idyl-lisch.Een stralend, sympathiek kloosterdorpje,met zijnprachtigaangelegdekloostertuinenenmystiekegrotten.

HetwaseenartikelinhetAchterhoekNieuwsdatikuitbeleefdheidnogsnelhaddoorgebladerd,datmeuiteinde-lijkhiernaartoehadgebracht.EenlezingoverhetTibe-taanse Dodenboek. Meestal zat ik er een uur voor in de auto, maar deze was nog geen tien kilometer verderop. ‘Samenmetpamaarweereens’,dachtik, ‘omdathetzodichtbijis’.Eriksprakoverbarretochten.Overontberin-genonderweg,overpesterijenvaninheemsemonnikenenoverzijneindelozemeditaties,indieeenzameboeddhisti-schezenkloosters.Overdelevensgevaarlijkeconfrontatiesmet straatarme locals en over de bijzondere ontmoetingen metzijnzenleraren.Ikwaseenenaloor,vanaf hetbegin.Vooralalshetgingoverdatmagische,mystiekeboek,dateigenlijk over onze innerlijke wereld gaat. Die minstens zo eindeloos, groots en ingewikkeld is als de wereld die wij met onze ogen kunnen waarnemen, volgens Erik. Op deeenof anderemaniertrokhetBoeddhismememeerdanhetHindoeïsme.Hetwasbetertebegrijpenvoorme.Geenyogi’sdienietmeereten,of nietmeerslapen.Hunhartstilkondenzettenof zelfsnietmeerdoodgaan,al-dus sommigen.Geenheilige koeien of onuitspreekbaremantra’s,maaraandacht,zelfbeheersingenlichaamscon-trole.Datwashetmeervoormij.Hetklonkookallemaalwatwesterser.Maarmisschienkwamhetookwelgewoondoorhoehijhetuitlegde.Wateenkennishaddezeman.

143

ErikkwamopmeoveralsdefitsteopavanNederland,alwashijhelemaalnognietzooud.Ikdenkdathetzijnkalehoofdwasdieditbijmelosmaakte.Ikschattehemeen jaar of vijfenvijftig. Klein, geblokt, maar super lenig, concludeerdeikvlot,toenhijdebuigingvandeeersteont-moeting met zijn Japanse zenmeester nog een keer maak-te.Maarindepauze,toenikheelevennaardewcwas,zagpazijnkansschoon.Pahadimmensestappengemaakt,delaatstejaren,maareenhalveeeuwvergaderingsleerstellin-genhaddenhuntolgeëist.Enookalhadhijafstandgeno-menvandebroeders,somswildehijhetbijvoorbaatookgewoon eens oneens kunnen zijn, met een spreker. Ge-woon,omdathijdaarzininhad.Envanavondhadhijzo’nbui.PahaddeonweerstaanbaredrangomEriktevertellendat die bardo-fase, de fase tussen de twee levens, waar de helelezingoverginginfeite,helemaalnietbestond,alsjedebijbeltenminsteaandachtigzoulezen. Zitten in zen‘IkdenkdatdieElfstedentochternietmeerkomt,wel?’.Ikherkendehetnummernietmaarikherkendezijnstemwel,ookalwasonzeontmoetingalweereenhalf jaarge-leden.‘Erik!’,riepikblijverrast.‘Dagjongen,antwoorddehijzacht, ‘hoeishet?’ ‘Goed’,antwoorddeik,terwijlmeplotseling te binnen schoot waarom hij eigenlijk belde.Mijn keel begon er van te gloeien. Erik was mijn toezeg-ging nog niet vergeten en nu was er geen ontkomen meer aan.Ikhadweleenescapeingebouwd,maardiewasin-derdaadnietaltesterk.AlleenalsereenElfstedentochtkwam zou ik nietmee doen.Dat had ik hem nog snelverteld,dieavond.Diezouvoorgaan.‘Echtietsvoorjou,zo’nSesshin’,hadhijgezegd.Ikschaamdemedoodvoor

144

mijnvader,maaruiteindelijkhadhijerwelvoorgezorgddat ikookeensoortvan leermeestergekregenhad.Netals Wessel. Want mijn vader was de reden waarom ik met Erikingesprekwasgeraaktentoenbegonhijtevertellenover een vijfdaagse boeddhistische zenretreat. ‘Ehm, jehebtgelijkErik....,maar.....eriseenprobleem...’,stameldeik.‘Watdan?’,vroeghijverbaasd,alsof hijerhelemaalvanuitgingdathijmedevolgendeweekzouzien,ookalhadikmenognietingeschreven.‘tIsmijnrug’.‘Watiserdanmet jerug?,vroeghijgeduldig.Ikwaseenmomentstil.Sarnohadhet exact voorspeld.Het komtnog eenkeerterug.Maar ikmoest vertrouwenhouden.Omde strijdtegenmijnrugdefinitief tewinnen.Vertrouwenindedi-agnose. Dat er niets mis was met mijn rug. Dat ik Healing Backpain opnieuw zou moeten lezen. Ik moest mezelf er nogéénkeervanovertuigendathetpuurenalleenmijnopgekropteemotieswaren,waardoordepijnhetperfectealibi had gevonden tussenmijn 4e en 5e lendenwervel.Maarikgeloofdehetbijnanietmeer.Deklachtenwarenhevigerdanooit.Hoekonalleendekennisvaneenboekvoldoendezijnomdefinitief vandiepijnaf tekomen?Ikkon nog geen 10 minuten normaal zitten en nu moest ik notabenevijf dagenachterelkaar?Opdegrond?

De liefde van een boomDe hele week werd er niet gesproken. Door niemand.‘Alleenmaarbezigzijnmetwaterbinneninjegebeurt’,zei Erik. Dus was er niet alleen de absolute stilte bij Za-zen,maarookbijdeSarei,hetdrinkenvandetheeenbijdeKinhin, de langzame loop, die daarweer op volgde.Zazen,Sarei,Kinhin,datwasdevolgorde.Eenhalf uurzitten, eenkwartier theedrinkeneneenkwartier lopen,

145

ineenkringetje.Voetjevoorvoetje,achterelkaaraan,tot-dat je weer langs je matje kwam, om weer te gaan zitten. Almetalduurdezo’ncycluseenuur.‘sOchtendsdedenweerdaarviervan,‘smiddagsvierens’avondsdrie.Ineenmiddeleeuwsebalzaal,ergensinhetmiddenvandatimmenseMissiehuis inLimburg,met twee grote stenenzuileninhetmiddenenkolossalegordijnenvoordeme-ters hoge ramen, die het uitzicht op de voorbijvarendevrachtschepenopdeMaasaanonsontnamen.Demedi-tatiezaalhaddemooistehoutenvloervandewereld,ge-maaktvanduizendenkleine,houtenplankjes,dienetalsinoudeboerderijenineenvissengraatwarengelegd.‘Mon-nikenwerk’,dachtikbijmezelf,terwijlikvanvervelingdeonderlingeverschillen ertussenprobeerde teontdekken.Indelotus.Nouja,lotus,dehalvelotus.Delotusiseensoort kleermakerszit, waarbij beide voeten op de binnen-kant van je bovenbenen rusten. Ik deed de halve lotus.Eén voet rust dan op de binnenkant van je been en die anderniet.Dielaggewoonopdegrond.Dehalvelotuswas een soort luxe kleermakerszit. De meesten begonnen deZazenmeteenhele,maareindigdenmeteenhalve.Be-halveErik.Erikkonurenlangfulllotusblijvenzitten.Metdehandenopelkaargevouwenopschoot,terwijldetop-pen van de duimen elkaar juist raakten. Zo zaten we daar oponsmatje.Twintigmannen envrouwen,half inhetdonker, tien aan de ene kant en tien daar tegenover., met een brandende kaars, een bakje met narcissen in de knop en een geurstokje op een klein tafeltje aan de kopse kant. Onzeblikhaddenwevastgepindopeenpuntongeveereenmetervooronsopdevloerenonzeaandachtwasvol-lediggefocustoponzeademhaling.Zondernatedenken.Een objectloze meditatie, dertig ellendige minuten lang.

146

NadeZenwaserSarei,dethee,dietweeleerlingendaargeruisloosenvolovergavevooronshaddenneergezet.Instilte,uiteraard.WedronkendetheesynchroonmetErikopendaarnamochtenweeindelijk lopen.Achterelkaaraan, voetje voor voetje. De vloer kraakte mild, tijdens de Kinhin.Erikwasdolopdievloer.Wemoestendoenalsof weopdunijsliepen,zeihij,zodatwenogbewusteronzevoeten neer zouden zetten. Alles wat we deden moest metaandachtgebeuren.Alles.Endan,naeendagof drie,doofdehetuit,vanbinnen.Datgeschreeuw,van‘waarbenjeinGod’snaammeebezig?’Misschiennieteensomdatikzogoedmijnbestdeed,of omdat ikmijngedachteneindelijk onder controle kreeg, maar gewoon, omdat ik mezelf telkens na die oersaaieKinhin weer dwong omtegaanzitten,voordatzoveelstehalveuurindiebloed-stollende lotus. Iedere dag weer. Op een gegeven moment stopjemetprotesteren.Jeondergaathet.Hetritmewasdodelijkeffectief.Alsjejelichaamsteedsopzo’nmaniertot stilte dwingt, dan volgt de geest vanzelf. Ook al wil je niet,hetkonnietanders.Erontstondeensoortinnerlijkeberusting,denkik,waardoorhetzittensteedseenvoudi-gerwerdensteedsmakkelijker.Totdathetzelfsbijnaleukwerd.EenSesshinwaseentrainingskampvoordegeest.IkhadookeenweekjenaarSchotlandkunnengaan.Of naar Ierland, om te vliegvissen, zoals ik dat een paar jaar geledendeed.Maarikwildehetzelf.Ikwildeookietsmetmeditatiedoen.Ikmoestwetenwathetis.NetalsWessel.Ik wilde niet alleen zijn kennis, ik wilde ook voelen wat hijvoelde.Deliefdevaneenboom,bijvoorbeeld.Of hetgevoeldatjeiemandaankuntraken,ookalliephijof zijeen stuk verderop.

147

Dr. HamerNadie laatstezitrondeopdeallerlaatstedagwas ikhetonderwerpvangesprekgeworden.Erikhadallesverteld,tijdenszijnslotrede.DatiknognooiteerdergezetenhadendatiknuinéénkeereenSesshinhadgedaan.Endatikvantevorenooknogeensverschrikkelijkerugpijnhad,dienuaanheteindevandeweekhelemaalverdwenenwas.Hetklopteexactwathijzei.Hetwaseenwonderlijkver-haal,zoalshijhetvertelde,maarhetgingechtovermij.Ikhadgeenpijnmeerinmijnrug.Niets.Endatterwijlikonderweg naar Steyl nog een paar keer moest stoppen om een stukje te lopen, voordat ik verder kon rijden. Het was gewoon verdwenen. Na die allereerste ronde wist ik dat ik hetzouvolhoudenendaarnaebdehetgewoonweg.Tel-kensalsikvoormijnmatjestilhield,nadeKinhin,konikeen diepere buiging maken, uit respect voor de plek waar ikhetkomendehalveuurweerroerloosplaatszounemen.En nu stond ik te praten, met allemaal mensen die ik nog nooiteerderhadgesproken,dieallemaalhetwonderbaar-lijkeverhaalvanmijnrugvanmezelf wildenhoren.Zoalsdeschipper.Zijnnaamwaseigenlijkperfectgekozen.Hijwoondezelfsaanzee,inBloemendaal.Maarhijzagerookechtuitalseenschipper,ookalhadhijzijnhelelevenvoordeklasgestaan.Enzosteundehijook,telkensalshijnadeSareiweeropmoeststaanvoordekinhin.Ikverteldehemhetheleverhaal.Vanmijnbedrijf,overWessel,overSarno. Hij luisterde ademloos. Jaren later ontdekte ik bij toevaldatmijnverhaaleigenlijkverbleektebijdezijne.Deschipperhadeenzoonverloren,doorzelfmoord.Erikhadhemerdoorheengesleept,indiejaren.EenanderezoonvandeschipperdeedsindsdienookmeeaandeSesshin.Hij werkte bij een hoveniersbedrijf, terwijl hij eigenlijk

148

econoomwas.Maarsindshetverliesvanzijnbroerwerk-tehijlieverindetuindanbakkenmetgeldteverdienen.

Erikstondeenstukjeverderop,tepratenmetGea,dehuis-arts.Hetleekwelalsof hijbooswas.‘Hetiseenschandegodverdomme’,hoorde ikhem tegenhaar zeggen. ‘Ge-wooneenschande’.Zijntoonverbaasdeme.Wasditheteerstewathijweeruitkonbrengen,naeenweekstilzijn?Tochklonkzijngevloekopdeeenof anderemanierookzachtinmijnoren.Erikwasmetafstanddemeestspiritu-elemandieikkende,samenmetSri.VeeldichterdandietweekonjenietbijGodkomen,dachtik.Entochvloektehijzonuendan.Stiekemgenootikervan.Hijmagdat,vondik, terwijlGeahaarschoudersophaalde. ‘Hijheeftgewoongelijk’,briestehijnogeenkeer.Zewildeietszeg-gen,maarbedachtzich.Ikwasuitgepraatmetdeschipperennukonikmijnnieuwsgierigheidnietlangerbedwingen.Ik was razend nieuwsgierig geworden wie er volgens Erik gelijkhad.Diemoestwelgelijkhebben.‘Wieheefterge-lijk?’,vroeg ikonderdanig, terwijl ikhalf tussenErikenGeainkwamstaan.‘Hamer’,bitstehijkort.Erikwasevenstil.‘DieDuitser’.Hijkeekmeaanalsof hijmezojuistdeidealevoorzethadgegevenomdirectvolwaardigaanhetgesprekdeeltekunnennemen.‘Jeweetwel.’Ikaarzelde.VolgensErikmoest ik iemand kennendieHamer heet,maarikhadgeenideewaarhijhetoverhad.‘Nee’,beken-deik,schoorvoetend,terwijl ikeenbeetjebegonteblo-zen.‘Niet?’,vroeghijbijnaverontwaardigd,terwijlhijmenogeenkeervantoptotteenaankeek.‘Jijhadtochzoveeloverkankergelezen?’Eriksogenpriemden indemijne.‘Ehh…ja?’,hakkeldeik.‘EnjekentdewettenvanHamerniet?Volgensmijhadhijzelf ooktestikelkanker.Zodeed

149

hijzijnontdekking’.‘Tes…tikelkanker?’,stameldeik.Erikkniktealsof hijmealweervergevenhad.Ikbloosde.Mijnwangen voelden aan alsof ze nog nooit beter doorbloed waren geweest. Het was ook net alsof ik de naam Ha-meralweleensvakergehoordhad,maartochweerniet.Opdeeenof anderemanierklonkhetmagisch inmijnoren,maar ikkendehemniet.Ikdacht tochechtdat ikdebelangrijkstepsycho-oncologenwelgelezenhad.AlleAmerikanen in ieder geval wel. De Simontons, Lawren-ce Leshan, Temoshok, David Serban Schreiber, Siegel,Cousins.Dehelekliek.Ikhadhunwerkmeerderekerengelezen. Ze verwezen ook allemaal naar elkaar. Maar nu was er een Duitser, die op iets meer dan een uur rijden van waar ik woonde geboren was en die in de afgelopen 25 jaar alle vormen van kanker en alle andere ziekten in kaart gebrachthad?Diedegeneeskundeopnieuwuitgevondenhad,infeite?Nadathijzelf testikelkankerhadgehad?

Waarom?Ikwastotaalvredig,opdeterugweg,maartochookweerniet.MijngeestwaskalmenmijnlichaamtinteldevandeSesshin,maarikkonnietwachtentotdatikthuiswas.IkdachtooknietmeeraanSteyl,eerlijkgezegd.Of aanhetzitteninZen.Ikdachtalleennogmaaraandieeneman.Aan die Duitser. Dr. Ryke Geerd Hamer. En aan zijn Ha-merseHaarden*,waarErik zovurigover sprak. Ikhadnogzoveelvragen.DeAmerikanenhaddenmevolledigovertuigd. Dat er meer was dan zomaar een paar cellen, die plotseling ongeremd begonnen te delen. Omdat de remopdeceldeling toevalligkapotging.Of hetgaspe-daal ervan plotseling en zonder reden in een keer kon blij-venhangen.Depsyche speelde een rol, hetmoestwel.

150

Endaterookmeerwasdanalleenmaarjelichaamovertegevenaandeartseninhetziekenhuis.Datjezelf ookdingenkondoen.Datjeinvloedhad,opjegenezingspro-ces.Nietalleenbijrugklachten,maarzelfsbijkanker.Ikvoeldegewoondatdatzowas.Ikhadhetmetmijneigenogengezien.Ookalwashethemuiteindelijknietgelukt.Hethadzijnlevenmetjarenverlengd.Iedereendieerbijwasgeweestkonhetbeamen.Wanneerhijdieommezwaainiethadgemaaktdanwashijveeleerderoverledenenookop eenheel anderemanier, datwas zeker.Hetwas zijnnieuwelevendiehemdieextra jarenhadgegeven.Voe-ding,yoga,meditatie,loslatenvanwrok,visualisaties,hetstellenvandoelen,datiswathijdeed.Wesselhadzichzelf compleet veranderd. Ik lashet allemaal terug en ik konhetéénopééninvullen.Hijhadhetheftineigenhandengenomen,precieszoalszezeiden.Maarwaaromkreeghijtestikelkanker?Waaromgeen longkanker?Of darmkan-ker?Of leukemie?Of eenmelanoom?Waaromwerdhijüberhauptziek?Enwaaromwerdhijnietmeerbeter?

*Een Hamerse Haard is een ‘set concentrische ringen’ in de hersenen die, afhankelijk van een aantal factoren (geslacht, hormoonstatus, biologische handigheid), exact voorkomt op de plek van waaruit het gerelateerde or-gaan alwaar de tumor is gediagnosticeerd wordt aangestuurd. Iedere tumor heeft daarmee een ‘cerebrale equivalent’. Een Hamerse Haard kan door een geoefende ‘lezer’ op een CT-scan worden geduid, herleid en daarmee worden toegeschreven aan een specifiek biologisch conflict. In het verdere ver-loop wordt de Hamerse Haard duidelijker zichtbaar door oedeemvorming en de inkapseling van gliacellen, een soort ‘hersenlittekenweefsel’, hetgeen duidt op psychische en daarmee ook fysieke heling van het correlerende orgaan. Hamerse Haarden worden vaak ten onrechte gediagnosticeerd als hersentumor of ‘uitzaaiing’ van de ‘primaire tumor’.

151

DAAR IN DAX

Oh, take me back to the start

The scientist, Coldplay (2002)

TestikelkankerWesselwaszijnallereerstepatiënt,opzijnallereerstewerk-dag.Aldietijddachtikdatdr.Tanhemgeopereerdhad,de vriendelijke Aziaat, die inmiddels met pensioen was. Maardr.TanhadWesselnietgeopereerd,hetwaszijnop-volger,dr.Taubert,dieheteersteweefselvooronderzoekuit zijn teelbal gehaald had. Procedureel fout trouwens,volgensdestandaarden.Deoperatiehaduitgevoerdmoe-tenwordenviadelies,nietviadebalzak.Patiëntenbijwiedezeoperatieviadelieswordtuitgevoerdhebbenstatis-tischgezienmeerkansomteoverleven,schijnt*.Maardatwasnietmijnfight.Hetwasietsanders.Ietsgroters.Ietsdatzijnweerganietkent,eigenlijk.Ikwisthetvanaf heteerstemomentdatikoverdeVijf BiologischeWettenvanDr.Hamerbegontelezen.Ditwashet.Psyche,hersenenénorgaanalséénbiologischeeenheid,diealtijdsynchroonzijnmetelkaar.Iederorgaanheeftzijneigenopdrachtendaaromheeftiederorgaanookzijneigenbiologischespe-ciaalprogramma, voor noodsituaties. Net zoals passagiers-schepen een noodprotocol hebben, voor noodsituaties,hebbenorganismendatook.Enhetspeciaalprogrammavan de testis, waarvan wij de helingsfase testikelkankernoemen, gaat lopen door een zwaar verlies van een geliefd persoon,of dier,doordoodof vertrek**.

152

* Bij operaties via de balzak treden vaker ‘uitzaaiingen’ op. Aangezien ‘uitzaaiingen’ (door het lichaam reizende cellen die elders verder groeien) vanuit het oogpunt van de Germaanse Nieuwe Geneeskunde niet bestaan (er worden geen kankercellen gevonden in het bloed; cellen hebben een heel specifiek ‘controlecentrum’ in de hersenen en kunnen daarom niet plotseling vanuit een ander hersenrelais worden aangestuurd én cellen kunnen niet de ‘kiembladdrempel’ overstijgen, m.a.w. cilindrisch epitheelweefsel kan ‘onderweg’ geen platenepitheelweefsel worden) moeten we op zoek naar een andere oorzaak. Het buikvlies van de teelbalzak bestaat uit oud me-sodermaal weefsel dat evolutionair bezien aangelegd werd in de tijd dat organismen zich op het land begonnen te bewegen. Er vormde zich ten tijde van die ontwikkelingsgeschiedenis een nieuw ‘type’ weefsel, dat diende ter bescherming van het organisme, tegen aanvallen van buitenaf. Dit ‘type’ weefsel (b.v. de lederhuid, het longvlies, hartzakje, buikvlies én buikvlies van de teelbalzak) reageert vandaag de dag evolutionair nog steeds (met celvermeerdering: ‘uitzaaiingen’) op aanvallen van buitenaf, zoals bijvoor-beeld een dreigende aanval van ‘het operatiemes’. Vanuit het gezichtspunt van de Germaanse Nieuwe Geneeskunde zouden we daarom vanuit de ge-noemde statistiek kunnen concluderen dat mannen zich eerder aangevallen voelen ten opzichte van de balzak dan ten opzichte van de lies.

** Harald Baumann tijdens een lezing van ‘die Anti-Zensur-Koaliti-on’ uit Zwitserland over ‘die Germanische Neue Medizin’ van Dr. Ryke Geerd Hamer (https://www.youtube.com/watch?v=lx1vhEkr06A)

Een ander uitgangspuntHetwasnieteensdathijzelf ookteelbalkankergehadhadenooknietomdatErikhetzei,alvondikdemanierwaar-op ikhemuiteindelijkontdekthad erbijzonder genoegvoor.WatmenoghetmeestaansprakaanDr.RykeGeerdHamerwaszijntotaalanderewereldbeeld,vanwaaruithijde biologisch-geneeskundige verbanden beschreef. Niethetreligieuzeuitgangspuntvan‘goedaardige’of ‘kwaad-aardige’ bacteriën of de strijd van ons immuunsysteem

153

tegen virussen en cellen en ook niet hetNewtoniaanseideevaneenfoutinhetlichaam,doorslijtage,kapottege-nenof bio-chemischeprocessendienietmeergoedopelkaar inwerken. Het uitgangspunt van Dr. Hamer was de evolutie.Dearchaïscheoverlevingsdrangvaniederorga-nisme,waarbijhijhetgedragvandeverschillendeweef-seltypen,aangestuurdvanuitdeverschillendeonderdelenvandehersenen,verklaardevanuitdewetenschapvandeembryologie.

Dr. Hamer was een grote, sterke man. Hij was nog nooit serieusziekgeweest,totdathijplotselinggediagnosticeerdwerd met een teratoom, een speciaal soort teelbalkanker. Hijvroegzichdirectaf of zijnziekteverbandkonhoudenmethetdramatischeverliesvanzijnzoonDirk,dienietlang daarvoor in zijn armen gestorven was, na een vrese-lijkeperiodeinhetziekenhuis.DirkwerdhetslachtoffervaneendronkenItaliaanseprins,dieineenhavenwildomzichheenschootendezoonvanDr.Hamerdaarbijinzijnslaaptrof.Directnadathijweerbeterwasbegonhijman-nen met testistumoren te bevragen, in zijn kliniek, of ook zij een dramatisch verlies haddenmeegemaakt van eengeliefde, kort voor de diagnose. Hun antwoord was, zon-deruitzondering* ja.Gesteunddoordeveronderstellingdiehijal langerbijzichdroeg,namelijkdatdeherseneneen cruciale rol spelen in de aansturing van organen, dus ookbijziekte,begondr.Hamerzijnoverigekankerpatiën-tenookvragentestellen,naarhúnlevensgebeurtenissen,voordatzeziekwerden.Dr.Hamerhoordezijnpatiëntenaanenvergeleekhunhersenscansmetdesymptomeninhunlichaaménmethunlevensverhalen.Opdatmomentdeed hij een ontstellende ontdekking. Een ontdekking

154

die de koers van de geneeskunde enmisschienwel vandemensheid zal veranderen.Maar dat gebeurde op datmoment nog niet.

Ringvormige diertjesTen tijde van een van de oudste organismen, de ringvor-mige diertjes, toen er nog geen ledematen waren voor de voortbewegingentoenbeschuttingdoordelederhuidooknognietnodigwas,bestuurdeenkeleensoorthersenstamhet totaleorganisme.Het enigedatdeze levensvorm indie tijd in zijn existentie kon bedreigen, in dat vloeisto-fachtigemilieuwaarinhetzichvoortbewoog,washetnietnaarbinnenkunnenkrijgen,hetnietverderkunnentrans-porteren,hetnietkunnenverterenof hetnietkunnenuit-scheidenuitdieoerdarm,waarhetorganismeinfeitevanmond tot rectum uit bestond, van de voedselbrok. Gedu-rende dat stadium van de evolutie ontstonden bij deze pri-mitieve levensvormen al de eerste speciaalprogramma’s,om die brok, die uit de mond van de oerdarm dreigde te spoelen, of die niet verder getransporteerd, verteerd of uitgescheiden kon worden, biologisch te compense-ren door extra klierweefsel of vlakgroeiend weefsel aan te maken, respectievelijk om meer verteringssappen af te kunnenscheidenof doormeeroppervlaktetecreërenomde voedselbrok alsnog te kunnen verteren, op te nemen of doorversterktekoliekweeruittekunnenscheiden,inplaatsvandaaraanhulpeloostegrondetemoetengaan.

Inhetvolgendeontwikkelingsstadium, toenorganismenhet landopbegonnen tekruipenenhunkieuwen lang-zamerhand vervingen door longen, ontwikkelden zichnaastdehersenstamdekleinehersenen,metdaarin alle

155

‘biologische conflictrelais’, wat in feite onderscheidbarehersengebiedjeszijndieeenheelspecifiekorgaan,weefselof functie aansturen, omhet organisme te beschermenindienieuwebuitenwereld.Dehersenrelaisvandeklei-nehersenenstuurdendezichontwikkelendevliezenaan,diezichomdelongen,hethartendeoerdarmalsgeheelbegonnentevormenendiediendenterbeschermingvanhetorganismetegendehittevandezonentegenverwon-dingen van de ruwe bodem. In tijden van nood reageerde dit vlies eveneens met celgroei, wat weefselversterking ten doelhad.Dusniet ‘meerdarmof meerklier’ombeterte kunnen verteren, zoals bij de hersenstamgerelateerdeorganen,maar‘eendikkerehuid’,ombeterbestandtezijntegen aanvallen van buitenaf.

Inhettotdusverrelaatsteevolutionareontwikkelingssta-diumvormdenzichnog twee lagen indehersenen,omeen volgende stap te kunnen maken in de evolutie, name-lijkhethersenmergendehersenschors.Hethersenmergstuurtdevoedingendeinnervatievanhetskeletaanendehersenschorsontwikkelthetweefselvanhetbotvliesomdebeenderen,hetplatenepitheelweefselvandehuidendebekledingvandevatenengangeninhetlichaam.Tevensomvatdehersenschorsdehersenrelaisdiegaanoverhetbiologische gedrag van organismen in kuddeverbanden,zoalsterritorium,hetinstandhoudenvandesoort,maarook om scheiden, samenhang en saamhorigheid van degroep aan te sturen. Elke van de drie embryonale kiemla-genkomenovereenmetzeerspecifiekebiologischecon-flicten,diedaterenuitdetijddatdelevensbedreigendecri-sis(bestaansconflict,uithongeringsconflict,waterconflict,territoriaalverliesconflict)voorheteerstplaatsvond,met

156

iederhuneigenverantwoordelijkeaansturingsgebiedjeindehersenen.Vandaardatbepaaldeconflictthema’stoteenbepaalde evolutionaire periode behoren en Dr. Hamerherkende deze overlevingsprogramma’s van de soortenookbijdemens.Ookwijwilleneenbrokbemachtigen,reëelof inoverdrachtelijkezin,ookwijkunnenvanuitdebuitenwereldaangevallenworden,reëelof inoverdrach-telijkezinenookwijleveningroepen,makenscheidingenenverliezenmeeenhebbenonzeterritoria,diewewillenverdedigen of waar we ons zorgen over maken. Dr. Ha-merontdektedatallewezensopeendoodsangstconflictreageren met longkanker, op een existentieconflict (alsmenzichvoeltalseenvisophetdroge)metnierkankerenopeennest-zorgconflict (bij zowelzoogdierenalsmen-sen) met borstkanker. Ook bij de mens gaan in tijden van nood speciaalprogramma’s lopen,om te kunnenoverle-ven, in dit oerwoud genaamd onze westerse samenleving.

Hamerse Haarden Hetwashetbewijsvandeevolutiezelf dieDr.Hamermetzijnontogenetischesysteemvandetumorenblootlegde.Hijwerddeontdekkervandewetmatighedenvandeevo-lutionaireoverlevingsprogramma’svandeNatuur,diehijbegon toe te passen in zijn werk, waarbij kanker in de be-tekenisdiehijeraangaf speciaalgedragvanweefselwerd,dat op die manier reageerde met een zinvol doel, namelijk omteoverleven.Watstarttemethetverliesvanzijnzoonendeteratoomdiedaaropvolgde,wathijachteraf duiddealseennatuurlijkprogrammaomhetverliesvanzijnnage-slachtbiologischtekunnencompenseren,monddeuitinmisschienweldegrootsteontdekkinguitdegeschiedenisvandemensheid, al zouhijdie erkenningbij zijn leven

157

niet meemaken. Dr. Hamer ontdekte dat een plotselinge, dramatischeenisolerendebiologischeconflictschok,zoalshetverliesvanzijnzoon, ‘een impactheeft’ ineenheelspecifiekgebiedjeindehersenen.Hijnoemdedatgebied-je, dat op eenhersenscan in eerste instantie herkenbaarwasalseensetconcentrischeringen,alsof daareensteenineenvijverwasgegooid,eenHamerseHaard*.Vanaf datmomentstarteenspeciaalprogramma,waarbijdeverschil-lendeweefselsoortenverschillendgedraglatenzien,maaronderlingaltijdhetzelfde.Dr.Hamerontdektetevenseentweefasig patroon in ieder speciaalprogramma. Allereerst eenconflictactievefase,diestartvanaf hetmomentvandebiologischeconflictschok,waarinhetlichaamvoorlange-retijd,infeitezolanghetconflictduurt,overschakeltnaarhetsympathischezenuwstelsel,meteenverlengdesympa-thicotonie,ofteweldagritmealsgevolg.Patiëntenslapenenetenindieperiodeslecht,hebbenkoudehanden,vallenaf en zijn continu op een dwangmatige manier bezig met hun probleem. Vervolgens, mits de patiënt het conflictachter zichkan latendoorhetop te lossen, schakeltdepatiëntovernaarhetparasympatischezenuwstelsel,meteenverlengdevagotonie,oftewelherstelfase.Hierzienweeenverlengdevagotonie,oftewelnachtritme,metwarmehanden, verhoogde eetlust maar ook vermoeidheid engoedslapen.Jezoukunnenzeggendathetlichaamindezefase moet herstellen van de conflictactieve fase, waarinhetopzijntenenmoestlopenomhetbiologischeconflictoptelossen,netzoalseenhaasmoetherstellenvanzijnvlucht,waarinhijprobeerdeteontsnappenaaneenwolf.Dr. Hamer ontdekte dat de weefsels die worden aange-stuurddoordeoudehersenen,dusde ‘hersenstamorga-nen’(o.a.longen,deorganenvanhetspijsverteringsstelsel

158

en de prostaat) en de ‘kleine-hersenen-organen’ (leder-huid,buikvlies,longvlies,hartzakjeendeborstklieren-enbuikvlies vandebalzak -) in de conflictactieve fase cel-vermeerdering laten zien, evolutionair gezien om de brok alsnog tekunnenbemachtigen (hersenstam-organen)óf beter te kunnenbeschermen (vliezen, aangestuurddoordekleinehersenen),terwijlditextraweefselindeconflictopgeloste fase weer wordt afgebouwd, door schimmelsenbacteriën.Voordenieuwehersenen,dushethersen-mergendehersenschors,ontdektehijdatdezevoortgangprecies andersom verloopt. Weefsel dat door de nieuwe hersenenwordtaangestuurdlaattijdensdeconflictactievefasejuistcel-atrofie,necroseenulceratiezien,dusminderweefsel,datindeconflictopgelostefaseweerwordtaan-gevuldmetdehulpvanbacteriën enmogelijkvirussen.Daarmee stelde Dr. Hamer al dat tumoren van weefsel dat doordenieuwehersenenwordtaangestuurdinfeitegeentumoren zijn, maar wederaanvulling van weefsel is. Zo zag Dr.Hamerindeconflictactievefaseeenulceratievandebekledingvandebloedvatenbijeenhersenschors-gerela-teerdterritoriumverlies.Debiologischezinhiervanisomde doorgang van de vaten wijder te maken zodat meer bloedvanennaarhethartkanstromen,methetzinvolledoel dat meer zuurstof kan worden aangewend om be-ter te kunnen vechten om het territorium alsnog terugtekunnenwinnen.Symptomenindeconflictactievefasezijn angina pectoris. In de herstelfasewordt cholesterolaangevoerddatdientvoorhetherstelvandebinnenwan-denvandeaderenentevensalsschachtfungeertomhetbetreffendewerk inuitvoering tebeschermen tegenhetlangsstromende bloed. Hetzelfde principe zag hij in demelkgangen, waar bij eenmoederdier waarvan het kalf

159

geroofd wordt ook ulceratie optreedt zodat de melk, die nu niet langer afgenomen wordt, uit de uier kan vloeien. Dr.Hamer beschreef dit in zijn boek ‘Brustkrebs’. Hijstelt dat 80% van alle borstkankergevallen (de andere 20% zijnborstklierkanker) infeiteherstelvandebekledingisvandemelkgangen,hetzogenaamdeductaalcarcinoom,omdat de partner of een kind van de borst werd gerukt of dreigdevandeborsttewordengerukt,methetzelfdebiologischeoverlevingsprogrammaalsgevolg. De ontdekkingen van Dr. Hamer waren zo anders dan watmen op de universiteiten doceerde dat hijmet zijncollega’ssomsingelijkenissenmoestsprekenomietsdui-delijk te kunnen maken. Hij sprak over buitenaardse we-zensdietijdenshungeheimebezoekenaanonzeplaneetbrandweermannen aanzagen voor de veroorzakers van de brand, omdat ze die brandweermannen telkens zagen als er brand was. Op dezelfde manier denken wij dat bacteri-en ziekten veroorzaken, omdat ze telkens op de plek des onheilsaanwezigzijn,terwijlzejuistonzetrouwehelperszijn die ons, aangestuurddooronzehersenen, exact ophetjuistemomentbegeleidenineenprocesvangenezing. * In het verloop van het programma ontstaat in dat hersenrelais oe-deemvorming en littekenweefsel, ten teken dat de de Hamerse Haard zich tegelijkertijd met het orgaan in genezing bevindt, wat in de conventionele geneeskunde vaak ten onrechte wordt gediagnosticeerd als een hersentumor.

Vijf Biologische WettenDr.Hamer,diewerkzaamwasalschef artsvaneenkli-niekinHeidelberg,begondeverhalenvanzijnpatiëntennaasthunhersenscansenMRI’steleggen.Hij legdehet

160

ideevan ‘goedaardig tegenkwaadaardig’naast zichneeren begonmet een neutrale blik te kijken naarwat zichvoordeed,waarnahetnietlangduurdevoordathijalleher-senrelaisvandehersenstam,dekleinehersenen,hether-senmergéndehersenschorsmetdiensbijbehorendeorga-nenenweefselsinkaarthadgebracht.Gebaseerdopzijnkennis van de embryologie en uitgaande van de evolutie en de overlevingsdrang van iedere soort wist Dr. Hamer hetwetenschappelijkebewijsteleverendatdeindividueleperceptievaneendramatische,onvoorzieneen isoleren-de levensgebeurtenis terugvertaald wordt naar een biolo-gischconflict,wateen impactheeftopeenspecifiekenvooraf bepaaldhersenrelais,diehij eenHamerseHaardnoemde, waarna een tweefasig overlevingsprogramma in werkingwordtgesteldinhetovereenkomstigeorgaan,datervoordientomhetorganismetehelpenoverleven.Hijstaafdezijntheoriemetduizendenpatiëntenverhalen,deHamerseHaardenopdehersenscansénhetorgaanprocesopdeMRI in iedervolgendegeval.Toenhijdewetma-tighedenvandenatuur inkaarthadgebrachtwerktehijzeuit indeVijf BiologischeWettenvandeGermaanseNieuweGeneeskunde.Indeeerstewetbeschreef hijhetontstaanvanziekte,inclusief demeetbarehersenverande-ringenendienssamenhangmetdeorganen.Indetweedewetbeschreef hijhoeziekte,watwijziektenoemenmaarwathijZinvolleBiologischeSpeciaalprogramma’snoemt,verloopt, als een tweefasig patroon, waarbij weefsels die aangestuurdwordendoordeoudehersenenzichpreciesomgekeerd gedragen in vergelijking met weefsels die wor-den aangestuurddoordenieuwehersenen. Indederdewetbeschreef hijhetgedragvandieweefselsvolgensdeembryologieenindevierdewetbeschreef hijwelkefacili-

161

terende rol onze microben daarbij spelen. In de vijfde wet, diehijdekwintessensnoemde,concludeerdehijdatalleswat wij ziekte noemen op basis van deze vier voorgaan-dewetmatigheden in feitesymptomenzijnvan in totaalongeveer120zinvolleuitzonderingsprogramma’svandenatuur, bedoeld voor deoverleving vanhet individuof van de groep.

De Universiteit van TübingenIn1981,driejaarnadathijzijnzoonDirkbegravenhaden zelf zwaar ziek was geweest en terwijl Wessel de eerste principes van ziekte als straf van God in dat akelige zaal-tje van de vergadering van gelovigen in Varsselveld met de paplepel ingegoten kreeg, diende een briljante jonge Duitse arts met de naam Ryke Geerd Hamer zijn eerste tweevanlaterVijf BiologischeWetteninbijdehoogaan-geschrevenUniversiteit van Tübingen inDuitsland.Dejongeartsrealiseerdezichopdatmomentnietdathijmetzijnthesenietalleeneennieuwegeneeskundevoorstelde,maareenparadigmaverschuivingvoordetotalewereldbe-volking. En ondanks dat zijn bevindingen in alle gevallen konwordenbevestigd,watlater ‘achtergeslotendeuren’nogverschillendekerenwerdherhaald,brakeengeweldigesmaadenlastercampagnetegenhemlos.Nietomdatmenhetderdecriteriumvanzijneerstewethadkunnenfalsi-ficeren,integendeel.AlleswatDr.Hamersteldekonwor-den aangetoond en in ieder volgende geval worden gere-produceerd. Maar in de woonkamer van de conventionele geneeskundemag jeeenpaarbloempotjesenmisschieneen meubeltje verzetten, maar je moet wel in dezelfde ka-merblijven.Dr.Hamersteldemetzijnproefschriftvoorommetzijnallenteverhuizennaareenanderekameren

162

datmochtniet.Hijtorndeaandemeestbasaleuitgangs-punten van de wetenschap genaamd geneeskunde, meteen daaraan gelieerde industrie die op dat moment juist de omslagmaaktevanhonderdenmiljoenennaarhonderdenmiljardenomzet.Enhierwaséénman,eenDuitserno-tabene, die stelde dat tumoren geen gek geworden cellen zijn, die moeten worden bestreden met dure medicijnen en ingrepen en dat kanker ook niet zomaar op een wil-lekeurigeplekinhetlichaamoptreedt,maardatalleswatwij ziekte noemen onderdeel uitmaakt van een voorgede-finieerdtweefasigoverlevingsprogramma,datkanwordenbegrepenmethetoogopdeevolutieenvanuitdeweten-schapvandeembryologie.Geenkwaadaardigeprocessen,maarZinvolle Biologische Speciaalprogramma’s, die ge-triggerd worden door levensgebeurtenissen en die, door dittebegrijpen,hunbeloopkrijgenenkunnenherstellen,metdepatiëntzelf alsbestuurdervandebus,deVijf Bio-logischeWettenalsbetrouwbareraadgeverendedokteralscoachenbegeleiderdieindienststaatvan,inplaatsvande regie voert over, de patient.

VoordatzijnzoonwerdvermoordhadDr.Hameraleenuitvindinggedaan.Doorhetpatentdaarvanteverkopenwildehijmetzijnvrouwenzijngezinverhuizenomeenpraktijk te beginnen in een arme wijk van Napels, om daar mensenvoornietstehelpen.Maarzelfseenmanmeteendergelijkemoraal,die tweebiologischverklaarbareen inieder volgende geval reproduceerbare natuurwetten in handenhad,die infeitemiljoenenjarenvanevolutiealsbewijslast kon aanwenden, was niet bestand tegen de pro-pagandacampagne van de Duitse media die volgde op zijn proefschrift.DehetzespitstezichtoeopdefamiliePilhar,

163

diehuntoevluchthaddengezochtbij‘einWunderheiler’.BijdochterOliviawaseenzogenaamde ‘Wilms tumor’*gediagnosticeerd, die direct moest worden geopereerd en met chemotherapie moest worden nabehandeld, anderszouhetmeisjetochvastenzekerdoodgaan.Erwerdeenenorme mediacampagne opgestart om de arme Olivia op tesporenentereddenuitdehandenvandiebozecharla-tan**.Dr.Hamerskennisenontdekkingenwerdenvanaf datmomentnietverderonderzocht,maaronderdruktenzijn reputatie werd vernietigd. Zijn approbatie, de toe-stemming om als arts werkzaam te mogen zijn, werd van hemafgepaktomdathij zijn inmiddelsVijf BiologischeNatuurwetten niet wilde afzweren en hij werd verschil-lende keren in de gevangenis gezet omdat hij doorgingmet het adviseren van patiënten, ondanks dat hij geenartsmeerwas.Dathijhiervoorzelfsindegevangenisbe-landdewerddoordemedia,notabeneinhetlandvandealternatievegeneeskunde,nietbericht,omhemnietnogmeer podium te geven. Dr. Hamer overleed op 2 juli 2017, terwijlhijinballingschapleefdeinNoorwegen.Pasnazijndoodmochthij terugkerennaar zijngeliefdeDuitsland.Zijn overlijden werd door de media in Duitsland volledig genegeerd.

*) Een Wilms’ tumor is een tumor in de nieren, ook bekend als een nefroblastoom. Voor een uitleg van dit programma, zie www.germaansege-neeskunde.nl of www.learninggnm.com.

**) Het uitgebreide, ware verhaal (niet het propagandaverhaal) van Olivia is door de vader van Olivia opgeschreven in het boek ‘Olivia, Tage-buch eines Schicksals’.

164

Een gedurfde uitspraak‘Erich’,zeiik,terwijlikmezelf opeenopgehevenvingerbetrapte,‘iederejongemanopjouwafdelingmeteentes-tistumorheeftzestotachttienmaandenvoordediagnoseeenheftigverliesconflictdoorgemaakt,meteengeliefde*.Ikhaderinmiddelszoveelovergelezenenikhadzoveelhersenscansgeziendathettotaallogischvoormegewor-denwas.IkvondzeinhetwerkvanDr.Hamer,maarookinhetwerkvandeandereauteursdieoverzijnvijf biolo-gischenatuurwettenhaddengeschreven.Enindeblogs,vanpatiëntendiemetdekennisvanwaaromhetlichaamzodoethuntestikelkankerzondertussenkomstvandere-guliere geneeskunde achter zich lieten. Zoals ChristophBuck,desympathiekeDuitsezakenman,diesindsdieneengrootvoorvechterwasgewordenvandeverspreidingvandezelevensreddendekennis.Ikkendehetverloopervanalsof ikhetzelf hadgehad.Metdecelafbouwindecon-flictactievefase,netnadedramatischescheiding,dieveelpatiënten duidden als een bobbeltje, maar wat eigenlijkeen gat was en de wederopbouw van dat weefsel in de conflictopgelostefase,onderbegeleidingvandezwellingen de pijn. ‘Geef memaar bewijs’, had hij gezegd.Dr.Taubert is een aardige man. Groot, sterk, kaal, innemend en vriendelijk. Een nieuwe arts, van Duitse komaf nota-bene, die deGermanischeNeueMedizin vanDr. RykeGeert Hamer niet kende. Hij zou mijn vriend kunnen zijn, al konden onze meningen op dit gebied niet verder uit elkaarliggen.Deavondwaszwoel,ophetterrasvoorcafe‘tVeertje inVarsseveld.Niet langgeledenwoonde ikernog boven, juist toen Guus Hiddink zijn successen vier-de, met Zuid Korea. Weken lang was ik getuige van de bussen, afgeladen met Koreanen, die allemaal een potje

165

GuusHiddinkgeboortegrondhaddenbemachtigdendieeen biertje kwamen drinken op de plek waar wij nu za-ten. ‘Jehebtgelijk’,dacht ik. ‘Wiesteltbewijst’.Maar ikkonnietzomaareveneenblikex-testikelkankerpatiëntenopen trekken. De enige die ik kende was er niet meer. Hij wel.Heelevenwaserhetplanomeenonderzoekjeoptezetten,metz’ntweeën.Retrospectief.Hetzouinderdaadinteressantzijnomeenaantalvanzijnpatiëntenteonder-vragen,antwoorddehijschoorvoetendinzijnmail,maareenpaardagenvoordatweaanhetwerkzoudengaanzaghijervanaf.Hijvoeldezichziekworden.Opeenuitno-digingomonzeafspraakteverschuivenhebiknooitmeereenreactieontvangen**.

* In zijn werk beschrijft Dr. Hamer een uitzondering op deze regel, namelijk een gemeen conflict met een vrouw die ook een testistumor kan veroorzaken.

** Een paar werken later stuurde ik hem nog een mail met een link naar een youtube-interview met de Belgische tienkamper Thomas van der Plaetsen*, die betrapt werd op een te hoog testosterongehalte, waarna ‘bij toeval’ een, waarschijnlijk ingekapselde, testistumor werd ontdekt. In een interview geeft hij aan dat hij in de voorbereiding voor de wereldkampioen-schappen plotseling zijn vader had verloren (dramatisch en onverwacht ver-lies van een geliefd persoon). ‘Een hele moeilijke tijd’, gaf hij aan, ik kon niet slapen (conflictactieve fase) en ik kon er ook niet over praten met mijn vrienden omdat ik op trainingskamp was’ (isolerend). Het voorbeeld van Thomas is zo mooi, omdat het direct ook de zin van het testisprogramma aangeeft, namelijk o.a. meer testosteron te kunnen produceren, om alsnog voor nageslacht te kunnen zorgen. ‘Kijk’, mailde ik met de beste wil van de wereld naar de arts die mijn broertje geopereerd had. ‘Wanneer u vragen gaat stellen aan uw patienten, krijgt u dit soort antwoorden’.

Geen reactie.

166

Dax KortvoorDax.Datmoesthetzijn.Toenhijmebeldeof hijhetlaatstestukmetmemeemochtfietsen.Hetkanzijndat er nog meer momenten waren, later, waarop de relatie opnieuwdreigdeteeindigen.Waarophijopnieuwconflic-tactief werd.Opeen‘spoor’raakte,zoalsDr.Hamerdatnoemt,waardoor hij diep van binnen het zelfde procesopnieuw in werking stelde. Daar in Dax bevond Wessel zichophethoogtepuntvaneendramatische,onvoorzieneenisolerendestressfasedoorhetverliesvanzijngeliefdevriendin.Hetwasonmiskenbaar.DitwashetDirkHamerSyndroom datDr.Hamer omschreef, waar ieder biolo-gischuitzonderingsprogrammameestart.Diehijzelf ookmeehadgemaakt,toenhijzijneigenzoonverlorenhadenkort daarna zelf een teratoom ontwikkelde. Hij noemde die schok, het dramatische begin van zo’n conflict, eenDirk Hamer Syndroom of DHS, ter ere van zijn zoon. Dat de verkering plotseling uit was nam Wessel volledig inbeslag.Hijwasinshock.Hoekonhetookanders?Eenjongendieallemoedvandewereldverzameldhadomuitdie bekrompen vergadering van gelovigen te ontsnappen eneindelijkverkeringkreegmethetmeisjewaarhijalzolangverliefdopwas,waarhijvanhield,metwiehijwildetrouwenenwaaromheenhijzijnnieuwevriendenclubge-formeerdhad,totzevanheteneophetanderemomentdeverkeringuitmaakte.Hetzettehemnietalleenophetverkeerdebeen,hetsloeghemuithetveld.Volledig.Wes-selwasradeloos.Hetwasnietalleendramatisch,hetwasooknietalleenvolkomenonverwachtenhetwasooknietalleenisolerend,hetwasalledrietegelijkinzijnallerergstevorm.Nieuwmesodermaalweefsel,aangestuurddoorhethersenmerg, laatatrofiezientijdenseeneigenwaarde in-

167

breuk,wateenverliesconflictinfeiteookis.Totdathijzijnconflictkonoplossen,omdatzeweerbijelkaarkwamen.Opdatmomentginghijinhelingenzorgdezijnlichaamvoor de wederopbouw van dat weefsel, dat even daarvoor indiestressfasenogweggehaaldwas.Tothetzelfsster-kerzouwordendanvoorheen.Datwasdebiologischeziner van. Het doel. Net als bij spierpijn, dat eigenlijk ook een proces is waardoor je de volgende keer beter tegen de inspanning bestand bent, met meer spiermassa. Maar nunietomdathijbetertegendieinspanningbestandzouzijn,maarzodathijmeerspermaenmeertestosteronkonproduceren,ombetervoornageslachttekunnenzorgen,zoals een dier dat ook zou doen. Want die eerste keer ging hetfout.Hijwasnietgoedvoorbereid.Hijhadgefaaldennuhadhijwatextra’snodigendaarzouzijnlichaamnuvoorgaanzorgen.Maariederehelingsfasegaatonderdebegeleiding van zwelling en pijn. Daar is niets mis mee, alsjemaarbegrijptwateraandehandis.Jemoetwetenwatdeoorzaakisenwaaromhetlichaamdatzodoet.Enhoehetafloopt.Hetiszelfseengoedteken.Hetbetekentdatjeherstelt.Jehoeftnieteensbangtezijn,hetlichaammaakt geen fout. Denk nou niet dat dit proces een kwaad-aardigetumoris,wantdatishetniet.Hetiswederopbouwvanweefsel,datjeeigenlijkzelf daarweggehaaldhad.Endenknouooknietdatheteenstraf vanGodis,wantdatishetalhelemaalniet.Hetiseenzinvolbiologischuitzon-deringsprogramma, dat altijd op deze manier verloopt, bij iedereen.Netalseenmachine,maardanindenatuur.

VarsseveldMaarWesselhaddiekennisniet.Netalsdemeestemen-sen die niet hebben.Wesselwas in shock.De diagnose

168

kankermaaktehemradeloos.Onderdestoelbijpaenmalageenplasmettranen,telkenswanneerhijweernaarhuisging,zobangwashij.Eninhetziekenhuisginghetnietanders.Ookdaarreageerdemeninpaniekenlaghijkeerop keer op die operatietafel. En omdat de operaties geen resultaat opleverden volgden de bestralingen. En daarna dezwarechemokuur,waarEinhornzobekendomstond.IneenpaarjaartijdwasWesselsmooielichaamveranderdin een wrak, vanwege een stukje weefsel dat bij de diag-nosedegroottehadvaneensnotterbelletje.Hijvondhetnauwelijks terug, tussen de toppen van zijn duim en de wijsvinger,opdielateherfstdagin2003.Maardr.Taubertvertrouwde het niet en ook dokterWitjes inNijmegenzagiets‘verdachts’.Artsendenkennietbiologisch.Artsendenken niet in processen en artsen stellen ook geen vra-gen. Zo zijn artsen niet opgeleid. Artsen denken in frag-menten en die fragmenten zijn of goed of kwaad. Dokter Witjeszagietskwaads,terwijlhetnietsanderswasdandenatuur,dieweerhersteldewat‘depatiënt’evendaarvoorzelf tijdens die stressfase hadweggehaald.Dieweefsel-groeiwasnietkwaadaardig,dieweefselgroeiwasherstelvanweefsel. Een korstje, niet op de huidmaar op eenorgaan.Ennusneedenbranddehij steedswegwathetlichaamdaar even tevoren zo zorgvuldigweerhad aan-gelegd enbleef hijmaar snijden indat litteken, dat hetlichaamevendaarvoornogzoingenieusweerhadgedicht.Hetlichaamwilookdatniet.Eenlichaamwilgeenmes.Het ervaartdat als een aanval.Hetweert zich er tegen,door nog meer weefsel aan te maken. Door een dikkere huidtemaken,omzichtekunnenafweren,tegeneenvol-gendekeer.Hetlichaamwilmetrustgelatenworden,omte kunnen genezen. Alleen dat verklaart waarom Wessels

169

littekens ook onrustig werden. Het was geen onkruid, dat men tijdens de operatie per ongeluk had achtergelaten,zoalsdr.Kersthetzokarakteristiek, stelde,hetwaseennatuurlijk, voorgeprogrammeerdafweermechanismevande lederhuid,dataangestuurdwordtdoordekleineher-senen en dat al miljoenen jaren reageert op aanvals- en integriteitsconflicten,met vermeerdering van weefsel inde conflictactieve fase en afbouw van dat extraweefselindeconflictopgelostefase.Wesselstestistumorwasdehelingsfasevaneenverliesconflictvanzijngeliefde,dege-zwollen lymfeklier werd veroorzaakt door overwerk van hetdienstdoendeafvoersysteem,mogelijkookdooreeneigenwaardeinbreuk*endeoperatiesendedreigingvanoperatieservoerhijalseenaanvaltegenzijnbalzakenzijnbuik.Hetwasallemaalpaniek.Hetprocesdatzichinzijnbijbalendaarnainzijnlederhuidvoltrok,datdaarkosttewathetkostwerdbestreden,metmes,bestralingenche-motherapie,wasvanuitdeevolutiegeredeneerdeenzinvolbiologisch speciaalprogramma,met de bedoeling om teoverleven, maar door de manier waarop wij er tegen aan-kijkenenhetbehandelen,alsietsdatkwaadis,werdhetzijn dood.

* Het lymfeklierstelsel wordt aangestuurd door het hersenmerg en reageert op eigenwaarde inbreuken, met celverlies in de ca-fase en weefsel-herstel in de conflict opgeloste fase.

170

171

WAT JE DENKT GEBEURT

Nothing to kill or die forAnd no religion too

Imagine, John Lennon (1971)

Een betere manWesselwerdziek,althanswatwijzieknoemen,doorhetplotselinge,dramatischeenisolerendeverliesvanzijnge-liefde vriendin. Bijbalkanker en testikelkanker ontstaan alleen wanneer het verlies van een geliefde plotseling,dramatischenisolerendisenvoorWesselwasditverlieszoplotseling,dramatischen isolerendomdatzijnvrien-dinzijnlifelinewasnaardienieuwewereld,terwijlhijdewereldwaarhijvandaankwamzoverafschuwde.Hijkongeen kant meer op. Er zijn jonge mannen van wie de part-nerderelatieverbreektdiedevlaguithangen,Wesselgingdooreenhel.Hetvoeldezovertrouwdennuwashijweerhelemaalalleenopdewereld.Deonheilsboodschaptrof hemtotaalonverwachtsensloegin,indeoccipitalekwabvanzijnhersenmerg,rechts,vlakbovendemiddenherse-nenvanzijnhersenstam.Daarligthetrelaiswaarvandaande beide testikels worden aangestuurd en waar een nood-programma werd opgestart waarmee Wessel uiteindelijk sterkeruitdestrijdzoukomen,zoalsalleprogramma’svandeorganendiewordenaangestuurddoorhethersenmergbedoeldzijnomsterkeruitdestrijdtekomen*.Tijdensdestressfase veroorzaakte dit biologische speciaalprogram-ma celafbouw en een meetbaar verminderde testosteron-

172

productie, terwijl die cellen weer werden aangevuld in de conflictopgelostefase,toenderelatieweeropbloeideendaarmeezijnautonomezenuwstelsteloverschakeldevanhet sympathischezenuwstelselnaarhetparasympatischezenuwstelsel.Vaneenverlengdesympathicotonie,stress,vanwege het verlies van zijn geliefde, naar een verleng-devagotonie,rust,omdatzijngeliefdeweerbijhemwas.Op dat moment startte de helingsfase, inclusief dienshelingssymptomen enwerd de testisatrofie, zoals die indeconflictactievefaseinzijntestikelwasontstaan,weeraangevuld met nieuw weefsel, onder begeleiding van zwel-ling, vocht enwat pijn, zoals ieder helingsproces in hetlichaamverlooptonderbegeleidingvanzwelling,vochtenwat pijn. Dit zuiver natuurlijke proces om een betere man te worden, o.a. door meer testosteron en meer sperma te kunnenproducerenendaarmeebiologischgezienbeterinstaattezijnomalsnogvoornageslachttekunnenzorgenwerd inhetziekenhuisbeoordeeldalseenkwaadaardigetumor.Zijnbehandelendartsen,dienetalsWesselwarenopgeleidinhetideedatdewerelddanwelgoedis,danwelkwaadennietalleenmaarlogischvolgensdenatuur,be-gonnen het zinvolle, biologische uitzonderingsprogram-madat zich inzijnbijbalvoltrok letterlijk tevuuren tezwaard te bestrijden. En omdat Wessel door zijn religieuze opvoedingdachtdathetzijnstraf wasmaarvooralomdathijdeziektekankervolledigassocieerdemetdedood,inplaatsvandathijwistdatdezwellinginzijntestikeleigen-lijk zelfs goednieuwswas,belanddehij indiedodelijkespiraal van operaties, bestralingen en chemotherapie, incombinatiemetdediepeovertuigingdathijditnietzouoverleven.Zijnverzoeningmetzichzelf enhetdientenge-volge verdwijnen van zijn angst door de ontmoeting met

173

SriVasudeva,eenpaarjaarnadediagnose,gaf hemextratijd,maarkwamtelaat**.

* De biologische zin van nieuw mesodermaal weefsel, dat aange-stuurd wordt vanuit het hersenmerg, ligt, in tegenstelling tot de programma’s van alle andere embryonale weefseltypen, in de helingsfase, in de PCL-B fase om precies te zijn. Helemaal aan het einde van de helingsfase is het betreffende (gedeelte van dat) orgaan sterker dan voorheen. Zie ook een breuk (ons skelet bestaat ook uit nieuw mesodermaal weefsel) dat aan het einde van de helingsfase altijd een ‘bobbeltje’ achterlaat, zodat dat gedeelte, dat eerder ‘gefaald had’, niet nog een keer zal breken.

** ‘Genezen?’, vroeg de huisarts bijna verontwaardigd toen mijn zus, zelf verpleegkundige, vroeg of Wessel nog beter kon worden toen ze zag dat een litteken dat al die tijd onrustig was geweest alsnog genas. ‘Hij kan helemaal niet meer genezen, zijn lichaam is helemaal kapot bestraald!’

Wat je denkt gebeurtHetmedischedogmavanvandaagdedagisdatalleswat‘abnormaal’isineenlichaam‘ziek’is,terwijlwatwijzieknoemen inwerkelijkheiddehoogsteexpressie isvandelevenskrachtvaneenorganisme.Dediagnoseenhet‘ziekzijn’inhethuidigeparadigmaveroorzaaktbovendienal-lerlei vervolgconflicten en ontneemt ons daardoor debroodnodige energie om het biologische uitzonderings-programma te kunnen doorleven. Dr. Hamer stelt met zijn ontdekkingen een Copernicaanse wende voor. Ieder orgaan heeft zijn eigen unieke speciaalprogramma, hetnierparenchymbijvoorbeeldvoorteveelwaterendenier-verzamelbuizen voor te weinig water, als resultaat van en inovereenstemmingmetdeexistentiëletoestandvandatdier of van die mens op dat moment, met de evolutio-

174

nairebedoelingomzijnof haaroverlevingskansdoorditoverlevingsprogramma af te draaien te vergroten. De Vijf BiologischeWetten,waarinDr.HamerdeNatuurinalzijnvervolgontdekkingennaaraanleidingvanhetverliesvanzijn zoon wist samen te vatten, brengen de vijfduizend hypothesenendemeerdanduizendverschillende ‘ziek-ten’uitdeconventionelegeneeskundedaarmeeterugtotsymptomenuitdekoude,conflictactievefaseensympto-menuitdewarme,conflictopgelostefase,vandeverschil-lendeorganententijdevanhuneentweefasigeuitzonde-ringsprogramma’s enmaakt alleswatwij ziektenoemenlogischvolgensdeevolutieenbegrijpelijkenvoorspelbaarvolgensde embryologie.Het vervangenvande ‘zieken-huispaniek’methetvertrouwendatdeNatuurveelmeerervaringheeftmetwatgoedvooronsisdandeartsver-grootonzekansomteoverlevenenorm.SriVasudevahadgelijk,toenhijzei‘Watjedenktwordtwerkelijkheid’.Watjedenktgebeurt.HetzijndeVijf BiologischeWettendiejuist dat bewaarheidmaken.Ze verklaren niet alleen deoorzaakvanalletumoren,alsZinvolle,BiologischeSpeci-aalprogramma’svandenatuur,zeverklarenookwaarompatiëntenjuistindieneerwaartsespiraal,‘imTeufelskreis’zoalsDr.Hamer het noemt, terechtkomen.Omdat hetjuistdeangst,depaniekendebarbaarsebehandelmetho-denenvervolgconflictenzijndieonsfataalworden.Nietde tumor. Niet dat snotterbelletje in Wessels bijbal. Men-sengaangebuktonderonnatuurlijklangebiologischecon-flicten,watzorgtvooronnatuurlijkzwarebiologischeuit-zonderingsprogramma’s.Eeneekhoorndieopeenslechtedageenspechtalszijnnieuwebuurmankrijgtverhuistdevolgendedagnognaareenandereboom.Hetkosthemhooguit één slapelozenacht.Demensbeltnamaanden

175

van territoriumergernis of onverteerbare ergernis naar de rijdenderechter,vergezeldvanstress-,of helingssympto-mendienetzoheftigzijnalsdathijzichgeërgerdheeft.Duurmaalintensiteitisimmersgelijkaanconflictmasssa.Deprocesseninonslichaam,diegedurendevelemiljoenenjarenvanevolutiewerdengeimplementeerdtenbehoevevan onze overleving, worden ons door onze zienswijze en dientengevolgebehandelwijzefataal,omdatwezeinallepaniek proberen te onderdrukken en omdat we denken dat we er aan doodgaan. Terwijl wanneer we zouden be-grijpendathetdeNatuurisdieonsprobeerttehelpenwedaarmeeeentotaalanderegedachtehebbenoverditpro-ces, omdat er rust en vertrouwen is in plaats van bijvoor-beeld doodsangst, er ook een ander pad voor ons open kan gaan, namelijk niet overlijden, maar soms zelfs sterker uit de strijd komen. Wat je denkt gebeurt. Kennis betekent overleven,geenkennisbetekentoverlijden.Datheeftnietsmet ‘eigenschuld’ temaken,maarallesmetvertrouwenop de natuur, weten en niet weten. Mét de kennis van de overlevingsmechanismenvandeNatuur,zoalsDr.Hamerdezeheeftontdekteninkaartheeftgebracht,verandertdediagnosekankerineenzinvol,biologischuitzonderings-programma dat je zult kunnen koppelen aan een gebeur-tenis.ZoontstaathetvertrouwendatdeNatuurinderdaadzowerkt,omdatjehetnietalleenaanjezelf,maarookbijde ander zag, in plaats van de last minute paniek, inclusief het paniekvoetbal dat in het ziekenhuis wordt gespeelden de acute gedachte van jouzelf en van je naastendatjemisschienweldoodgaat.‘Nietsisgoedof kwaadvanzichzelf,alleenonzegedachtenmakenhetzo’,zeiWilliamShakespeareenDr.HamersVijf BiologischeWettenbe-wijzendaternietsinhetlichaamgebeurtzonderdatdaar-

176

voor een duidelijk aanwijsbare reden is en dat er vervol-genseenvolstrektzinvol,daaraangerelateerdbiologischprogramma gaat lopen, die je kunt begrijpen en daarmee dekanskrijgtomhettedoorleven.DeAmerikaanseKos-moloogCarlSagannoemdehetuniversumnietgoedof kwaad,eerderonverschillig.Datishetlichaaminprincipeook. De Natuur is al miljoenen jaren op zoek naar balans, inplaatsvancontinuopzoektezijnnaarmogelijkhedenomzichzelf teelimineren.Dushoeweinigbijwerkingentoekomstigecytostaticaookzullenvertonenof hoezeerzeookinstaatzullenzijnomeensteedsspecifiekereiwitof gen‘aantevallen’,watzouduidenop‘vooruitgangindewetenschap’,weblijven‘rodewangen’behandelenmetmedicijnen,terwijl‘depatiënt’zichslechtsschaamt.Zelfsindesoftwarebranche,mijnwerkgebied,wordenvragengesteld aan de gebruiker, bij een foutmelding in de appli-catie.Eensoftwareprogrammaisookeenwerkendgeheel,ineendynamischeomgeving,metlagen,radertjesenon-derdelendieafhankelijkhedenhebbentenopzichtevanel-kaar. Waar dingen in fout kunnen gaan, bijvoorbeeld door onverwacht, te intensief of oneigenlijk gebruik. Noemhetgeenbiologischconflictmaareentechnischconflict.Ook wij stellen op dat moment vragen aan de gebruiker. Watdeedutoenhetfoutging?Inwelkeomgevingtraddefoutop?Opwelkmoment?Zoudensoftware-ontwik-kelaars op dezelfde manier te werk gaan als artsen in een ziekenhuis,danzoudenzijgeenvragenstellen,maarietsprogrammeren als ‘if error then don’t show error’.Wezouden de foutmelding daarmee onderdrukken, maar de oorzaak niet oplossen. Waardoor er onder water steeds meer‘errors’bijkomen,waarnadeapplicatieopeengege-venmomentinzijngeheelnietmeerwerkt.

177

Onze strijd tegen kanker is gebaseerd op angst, onwe-tendheid en een in de basis foutief en gefragmenteerdwereldbeeld, die we alleen kunnen ‘winnen’ door te le-ren begrijpen en door onze angst voor ziekte te norma-liseren. En dat kan alleen door kennis te vergaren. Niet dooronscollectief indegreeptelatenhoudendoordeangstcampagnevandefarmaceutischeindustrie.Wijmoe-ten niet immuun worden tegen kankercellen, we moeten immuun worden tegen de diagnose, tegen de paniek en tegendeverpletterendeprognosesineenziekenhuis.‘Uit-zaaiingen’komenindedierenwereldnietvooromdatzijgeen diagnose gesteld krijgen en er is niemand die zomaar testikelkankerkrijgt, gelukkigniet.Endat alleeneen ‘li-chaam-monteur’joubeterkanmakenkloptookniet.DeNewtoniaanse, religieuze geneeskunde, het steeds meerwetenvansteedsminder,gecombineerdmethetwereld-beelddathetlichaameenmachineisendatdedingendiedaaringebeurenóf goedóf slechtzijnennietalleenmaarlogischvolgensdeNatuur,verandertonzeziekenhuizenongewild,maar langzaammaar zeker, in een slachthuis.Jonge mannen krijgen testikelkanker omdat ze op een traumatischemanier‘eenvrouwtje’verlorenhebben,nietomdaterzomaareenwillekeurigecelopholsloeg,of om-dat de balletjes vroeger niet op tijd waren ingedaald, of vanwege andere, niet bewijsbare of niet-reproduceerbare ‘combinatiesvanerfelijke-enomgevingsfactoren’.Testi-kelkanker is wederopbouw van weefsel. Helingsfase. Tes-tikelkankerbehandel jedaaromnietmet radiogolvenof met cytostatica, maar met kennis en vertrouwen en met degeruststellendewoordendattestikelkankerherstelvanweefsel is en dat de symptomen nooit langer zullen aan-houdendandeconflictactievefase,deperiodetussenhet

178

DHSenhetmomentdat‘depatiënt’zicheroverheenzet-te, duurde. Natuurlijk is niet zo dat mensen die de vijf biologischewettenkennenonsterfelijkzijn.MetdekennisvandeVijf BiologischeWetten,metkennisvanhoedeNatuur werkt, met de kennis van de reden waarom Zin-volleBiologischeSpeciaalprogramma’sgaanlopeninhetlichaamzijndezealmoeilijkgenoeg,laatstaandatjeooknog in paniek raakt.

Tot slotIkhoopdathetverhaalvanWesseleraankanbijdragendatmeermensenhetHamerseKompasgaanraadplegenendaardoorlangzamerhandsteedsmeeropdeNatuurendaarmeeopzichzelf durventevertrouwen.Datisnietge-vaarlijk. Jezelf in blinde paniek overgeven aan iemand die de oorzaak van jouw ziekte, wat eenZinvol BiologischSpeciaalprogramma is, niet kent is pas gevaarlijk. Het is ooknietzodatalleziekenhuizenkunnensluiten,wanneerallemensendeVijf BiologischeWettenkennen,maarhetiswelzodatdeconventionelegeneeskundeondergeschiktmoet worden aan de Germaanse Geneeskunde. De Ger-maanse Geneeskunde is geen alternatieve geneeskunde, de Germaanse Geneeskunde is een nieuwe geneeskunde. Ze is niet ter vervanging van de conventionele geneeskun-de, maar de conventionele geneeskunde moet de over-levingsprogramma’s vanhet lichaam in achtnemen.Deconventionele geneeskunde moet eerst begrijpen waarom een programma loopt, in het lichaam.Waarommensenvochtvasthouden,waaromwebotontkalkingzien,opdieplek, waarom een maagzweer, waarom de een tumor in de hypofyseontwikkeltendeanderindelederhuid,etcete-ra. Eerst moeten we weten waarom dit optrad. Daarnaast

179

moetenwehetproceslerenkennen.W.EdwardDeming,een Amerikaans econoom en schrijver met de bijnaam‘dehogepriester vande kwaliteit, zei ‘If you can’t describe what you are doing as a process, you don’t know what you’re doing’. Watvolgtnog,geletopdefase,conflictactief of alcon-flictopgelost(of epileptoïdecrisis),waarinweonsopditmoment bevinden en op welke manier kunnen we daarbij ondersteunen,zodatdepatiënthetprogrammakandoor-leven?

DeVijf BiologischeWettenvereisengeengeloof.Ukuntalles controleren aan uzelf en in uw omgeving. Dus leer deVijf BiologischeWettenkennenzolangunoggezondbent.Langzamerhand zal bij udanookhet vertrouwengroeiendatniets inhet lichaamtoevalliggebeurtendater ook niets zomaar kapot gaat of op hol slaat.U zulterversteldvanstaanhoesubtieldeNatuurtewerkgaatenhoeingenieusuwpsychesamenwerktmetuwlichaam,wanneeruereenmaalattentopbent.Enhoemeerueroplet,hoekundigeruerinwordt,wantalsjeheteenmaalbegrijptisheteenvoudigenzologisch.Endankomtookdetijdvoorudatuzichzultafvragenhoehetmogelijkis geweestdatuooit zo tegenziekte aanheeft gekekenzoalsununogdoet.Of zoalsJohnWheeler,deberoemdeAmerikaanse natuurkundige ooit zei:

Achter dit alles bevindt zich vast en zeker een idee, zo simpel, zo mooi, dat wanneer we het begrijpen - na een decennium, een eeuw of een millennium - we tegen elkaar zullen zeggen: ‘Hoe kan het ooit anders zijn geweest?’

180

181

GERMAANSE NIEUWE GENEESKUNDE

Hetnieuwemedischeparadigma

©DoorCarolineMarkolin,Ph.D.,Vancouver,Canada

Vertaald door Arjen Lievers

INTRODUCTIE Op 18 augustus 1978 ontving de arts Dr. Ryke Geerd Hamer, die op dat moment als internist werkzaam was op de afdeling oncologie van de universiteitskliniek van München,hetschokkendeberichtdatzijnzoonDirkwasneergeschoten.Dirkoverleedindecember1978.Eenpaarmaanden later werd bij Dr. Hamer de diagnose testiscar-cinoomgesteld.Omdathijvoordietijdnooiternstigziekgeweestwas,vermoeddehijonmiddellijkdatdeontwikke-ling van zijn kanker direct gerelateerd zou kunnen zijn aan hettragischeverliesvanzijnzoon.DedoodvanDirkenzijneigenervaringmetkankerbrachtenhemertoeomdepersoonlijkegeschiedenisvanzijnkankerpatiëntenteon-derzoeken.Alsnelmerktehijdatzijallemaaleenbuiten-gewoonstressvolletijdhaddendoorgemaaktindeperiodevoordat de kanker zichontwikkelde, net als hijzelf.Hetwaarnemenvaneenrelatietussendegeestenhetlichaamwasnietechtverrassend.Ontelbarestudieshaddenalaan-getoond dat aan kanker en andere ziektes een traumati-schegebeurtenisvoorafgaat.MaarDr.Hamerzetteinditonderzoekeengewichtigestapverder.Hijvolgdedehy-pothesedatallelichaamsprocessendoordehersenenwor-dengeregeldenaangestuurdendaaromanalyseerdehijde

182

hersenscansvanzijnpatiëntenenvergeleekdezemethunmedischegegevens.Dr.Hamerontdektedaarbijdatelkeziekte-nietalleenkanker!-wordtgereguleerdvanuitzijneigenspecifiekegebiedindehersenenendatzijboven-dienverbondenisaaneenheelspecifieke,identificeerbare‘conflictshock’.Dr.Hamernoemdezijnbevindingende‘Vijf BiologischeWetten van deNieuweGeneeskunde’omdat deze biologische wetten, die toepasbaar zijn opelke patiëntencasus, een totaal nieuwbegrip bieden vandeoorzaak,deontwikkelingenhetnatuurlijkegenezings-procesvanziekte.(Alsantwoordophetgroeiendeaantalfoute interpretaties van zijn ontdekkingen en om de inte-griteit en authenticiteit van zijn wetenschappelijke werktebehouden,heeftDr.HamerzijnonderzoeksmateriaalwettelijkbeschermdonderdenaamGermanNewMedi-cine®(GNM).Determ‘NewMedicine’konnietinterna-tionaaldoorhetcopyrightbeschermdworden).

In 1981 presenteerde Dr. Hamer zijn bevindingen aan de medischefaculteitvandeuniversiteitvanTübingenalseenpostdoctorale these.Echter, tot op de dag van vandaagweigertdezeuniversiteitomhetonderzoekvanDr.Ha-mertetesten,ondankshunwettelijkeverplichtingdaartoe.Ditiseensituatiedieindegeschiedenisvandeuniversi-teiten nog nooit eerder is voorgekomen. Op dezelfde ma-nierweigertdeofficiëlegeneeskundeomzijnontdekkin-genteerkennen,ondanksongeveer30wetenschappelijkeverificatiesdiezoweldooronafhankelijkeartsenalsdoorprofessionelegenootschappenzijnuitgevoerd.KortetijdnadatDr.Hamerzijnthesehadingediend,werdhemeenultimatum gesteld. Hij zou zijn ontdekkingen moeten verloochenenof anderszouzijncontractbijdeuniversi-

183

teitskliniek niet meer verlengd worden. In 1986 werd Dr. Hamerzijnrechtomdegeneeskundeuitteoefenenont-nomen,ookalwaszijnwetenschappelijkewerknognooitin twijfel getrokken, laat staan weerlegd. De reden die werdopgevoerdwasdathijweigerdezichteconformerenaandestandaardprincipesvandegeneeskunde.Tochwashijvastbeslotenomzijnwerkvoorttezetten.In1987konhijzijnontdekkingenuitbreidentotbijnaelkeziektedieinde geneeskunde bekend is.

Dr. Hamer wordt al meer dan 25 jaar vervolgd en aan-gevallen,metnamedoordeDuitse enFranse autoritei-ten.Sinds1997woondeDr.Hamer-inballingschap-inSpanje, waar hij zijn onderzoek voortzette en waar hijbleef vechtenvoordeofficiëleerkenningvanzijn‘Nieu-weGeneeskunde’.MaarzolangalsdemedischefaculteitvandeuniversiteitvanTübingenzijnvertragingstactiekenblijftvolhouden,wordenpatiëntenoverdehelewereldhetprofijtvanderevolutionaireontdekkingenvanDr.Hamerontzegt.Dr.Hamer is op 2 juli 2017 inballingschap inNoorwegen overleden.

DE HERSENEN ALS DE PLAATS WAAR ZIEK-TES ONTSTAAN Dr.Hamersteldevastdat‘elkeziektewordtveroorzaaktdoor een conflictshock die iemand volledig op het ver-keerde been heeft gezet’. (De eerste Biologische Wet).TernagedachtenisaanzijnzoonnoemdeDr.HamerdezeonverwachtestressvollegebeurtenishetDirkHamerSyn-droomof DHS.UitpsychologischoogpuntiseenDHSeenheelpersoonlijkegebeurtenisdiewordtbepaalddooronze ervaringen in het verleden, onze kwetsbaarheden,

184

onze persoonlijke waarnemingen, onze waarden en onze overtuigingen.Toch iseenDHSnietalleeneenpsycho-logisch, maar eerder een biologisch conflict dat moetworden begrepen in de context van onze evolutie. Dieren belevendezebiologischeconflictschokkenopeenletter-lijkemanier.Zijlijdenbijvoorbeeldeenconflictdooreenplotselingverliesvanhetnestof territorium,hetverliesvan een jong, de scheiding van een partner of van dekudde, de onverwachte dreiging te verhongeren of eendoodsangst. Omdat in de loop van de tijd de menselijke geesteenfiguurlijkemaniervandenkenheeftontwikkeld,kunnenwijdezebiologischeconflictenookinoverdrach-telijkezinervaren.Eenmankanbijvoorbeeldeen‘terri-toriumverliesconflict’lijdenalshijonverwachtszijnhuisof zijnwerkplekverliest.Eenvrouwelijk‘nestconflict’kandebezorgdheidzijnoverhetwelzijnvaneenvandeledenvanhet‘nest’,een‘verlatingsconflict’kanwordengetrig-gerddooreenonverwachtescheidingof eenplotselingeziekenhuisopname.Kinderenkunneneen‘scheidingscon-flict’lijdenalsmammabesluitweertegaanwerkenof alsde ouders uit elkaar gaan.

DoorhetanalyserenvanduizendenCT-scansvandeher-senenvan zijnpatiënten in relatie tothungeschiedenis,ontdekteDr. Hamer dat op hetmoment dat hetDHSplaats vindt, de biologische conflictschok inslaat in eenspecifiek en vooraf bepaald gebied in de hersenen.Ditveroorzaakt een ‘laesie’dieopdeCT-scan te zien is alseensetscherpeconcentrischeringen.(In1989verklaardeSiemens, de Duitse fabrikant van CT-scanners, dat deze ringvormige formaties geen artefacten van de apparatuur zijn.)Nadeinslagvanhetconflictcommunicerendebe-

185

troffenhersengedeeltende shocknaarhetbijbehorendeorgaan. Deze reageert op zijn beurt met een bepaalde – voorspelbare! – verandering. De reden dat specifiekeconflicten onlosmakelijk verbonden zijn met specifiekehersengebieden,isdatgedurendeonzehistorischeevolu-tie elkdeel vandehersenenwerd geprogrammeerdomonmiddellijktereagerenopconflictendieonzeoverlevingingevaarzoudenkunnenbrengen.De‘oudehersenen’(dehersenstamenkleinehersenen)zijngeprogrammeerdmetbasaleoverlevingszakendiegerelateerdzijnaanademha-ling, etenof voortplanting, terwijl de ‘nieuwehersenen’(grotehersenen) gecodeerd zijnmetmeergeavanceerdethema’szoalsterritoriumconflicten,scheidingsconflicten,identiteitsconflicteneneigenwaardeconflicten.

HetmedischeonderzoekvanDr.Hamerissterkverbon-den met de embryologie, omdat de wijze waarop een or-gaanreageertopeenconflict,doortumorvorming,doorweefselafname of door een functieverstoring, wordt be-paalddoordeembryologischekiemlaagwaarhetorgaanenhetcorresponderendehersenweefseluitvoortkomen.(DederdeBiologischeWet).Het‘OntogenetischeSysteemvanTumoren’binnendeGNMlaatziendatdeorganendiedoorde‘oudehersenen’wordengereguleerd-endievoortkomenuithetendodermof het‘oudehersenen’-me-soderm, zoals longen, lever, dikke darm, prostaat, baar-moeder, lederhuid, borstvlies, hartvlies, buikvlies, borst-klieren– altijd cellen aanmaken zodra het bijbehorendebiologischeconflictoptreedt.Tumoren indezeorganenontwikkelenzichuitsluitendgedurendedeconflictactievefase(dieingangisgezetdoorhetDHS).

186

Nemen we longkanker als voorbeeld. Het biologischeconflictdatgerelateerd isaan longkanker iseen ‘doods-angstconflict’ omdat biologisch gezien de doodsangsten paniek gelijk staat aan niet kunnen ademen. Vanaf de doodsangst-biologischeconflictschokbeginnendecellenvandelongalveolen,diedeademhalingreguleren,zichon-middellijk te vermeerderen en vormen daarmee een long-tumor. In tegenstelling tot de conventionele opvattingen is deze vermeerdering van longcellen geen zinloos proces maardientheteenheelspecifiekbiologischdoel,namelijkhetvergrotenvandecapaciteitvandelongen,waardoordekansenvanhetindividuomteoverlevenwordengeop-timaliseerd.Dr.Hamersanalysesvandehersenscanslatenzien dat iedereen met longkanker deze uitgesproken ring-vormigepatronen inhetbijbehorendegebied indeher-senstamlatenzienendatiederepatiënteenonverwachtedoodsangstof paniekheeftgeleden,voorafgaandaanhetontstaan van de kanker. In de meeste gevallen werd de doodsangstgeledendoordeschokvaneenkankerdiagno-se,diedoordepatiëntwerdbeleefdalseen‘doodsvonnis’.Gezienhetfeitdatrokenafneemt,schijntditeennieuwlicht op de raadselachtige toename van longkanker (de‘meestdodelijkevormvankanker’!).Enjekuntjeafvra-gen of roken wel werkelijk longkanker veroorzaakt.

Borstklierkanker is volgens de bevindingen van Dr. Ha-merhet gevolg van eenbezorgdheidconflictover ‘moe-der-kind’of overeen‘partner’.Dittypeconflictgaataltijdnaarde‘oudehersenen’inhetgebieddatdemelkklierenaanstuurt.Eenvrouwkaneenmoeder-kindbezorgdheid-conflict lijden als haar kind plotseling gewond raakt of ernstig ziek is. Gedurende de conflictactieve stressfase

187

vermenigvuldigendecellenvandemelkklierzichvoort-durend en vormen zo een tumor.Het biologische doelvandecelvermeerderingisommeermelkvoorhetnood-lijdende kind te kunnen produceren en zo de genezing te versnellen. Elke vrouw en elk vrouwelijk zoogdier wordt geborenmetditeeuwenoudebiologischereactieprogram-ma. De vele casestudies van Dr. Hamer laten zien dat vrouwen, ook als zij geen borstvoeding geven, een tumor ontwikkelenindemelkklierenvandeborstalszijzichob-sessief zorgenmakenoverhetwelzijnvaneengeliefde,een kind dat in nood is, een partner die ziek is of een dierbarevrienddieredengeefttotbezorgdheid.

Wat over longkanker en borstkanker is gezegd, is ook van toepassing op alle andere soorten kanker die hun oor-spronghebbeninde‘oudehersenen’.Elkvanhentreedtdooreenspecifiekeconflictschokinwerkingenzetzoeen‘Zinvol enSpecifiekBiologischProgramma’ inwerking.(DevijfdeBiologischeWet).Ditprogrammastelthetor-ganisme instaatomhetdagelijksefunctionerenopzij tezettenendelichamelijkenoodsituatiehethoofdtebieden.Voorelktypeconflictisereenhersengebieddathetspe-cifiekebiologischeprogrammacoördineert.Terwijldeorganendiewordenaangestuurddoorde‘ou-de hersenen’ in de conflictactieve fase een tumorgroeilatenzien,gebeurthettegenovergesteldeinalleorganendiedoorde ‘nieuwehersenen’, dehersenschorswordenaangestuurd.Metbetrekkingtotdeembryologischekiem-lagenstammenalleorganenenweefselsdiedoordeher-senschorsworden aangestuurd af van het ectoderm of vanhet‘nieuwehersenen’-mesoderm.Ditzijndeovaria,testes, botten, lymfeklieren, opperhuid en het epitheel

188

vandebaarmoederhals, bronchiën, coronaire aderen endemelkgangen.Op hetmoment dat het conflict plaatsvindt, zal het bijbehorende orgaanweefsel reagerenmetcelafname. Dat geeft bijvoorbeeld necrose van de ovaria of testes, osteoporose, botkanker of maagzweren. Deze aandoeningen treden alleen op als iemand nog in een staat van emotionele ontreddering is die gerelateerd is aan zijn conflict.Zoalswekunnenverwachten,heeftookdeafna-mevanweefseleenbiologischnut. Latenwealsvoorbeeldkijkennaarhetweefseldatdemelk-gangenbekleedt.Hetplaveiselepitheelvandemelkgangenontwikkeldezichveellaterdanhetweefselvandemelk-klieren.Dit jongereweefselwordt gecoördineerdvanuiteen jonger deel van de hersenen, namelijk de hersen-schors.Hetbiologischeconflictvanhetplaveiselepitheelvandemelkgangen is een ‘scheidingsconflict’datwordtervarenalsof ‘mijnkind(of partner)vanmijnborstwerdweggerukt’. Een vrouwelijk zoogdier lijdt een dergelijkconflictalszehaarjongof partnerkwijtisgeraaktof alsdezegedoodwerd.Denatuurlijkereflexopditconflictzalhetweefselvandebinnenkantvandemelkgangendoenbeginnen te ulcereren. Het doel van deze weefselafname ishetvergrotenvandediametervandegangen,wantmetwijdere melkgangen kan de melk, die nu immers niet meer nodig is, makkelijker wegvloeien en zo ontstaat in de borst geencongestie.Dehersenenvaniederevrouwzijngepro-grammeerdmetdezebiologischereactie.Omdatdeborstvandevrouwinbiologischopzichtsynoniemisaanver-zorgingenvoeding,lijdenvrouweneendergelijkconflictals ze onverwachts gescheidenworden van een geliefdewaarzeintensief voorzorgen.Erzijnbijnageenlichame-

189

lijkesymptomengedurendedeconflictactievefase,behal-veaf entoeeenlichttrekkeriggevoelindeborst.

HET PATROON VAN TWEE FASES IN ELKE ZIEKTE Dr. Hamer heeft ook ontdekt dat elke ziekte verlooptin twee fases, tenminste als het conflictwordt opgelost(DetweedeBiologischeWet).Gedurendedeeerstefase,deconflictactievefase,ishetheleorganismeingesteldophetomgaanmethetconflict.Terwijlophet lichamelijkeniveau een zinvolle celverandering aan de gang is, probe-rendepsycheenhetvegetatievezenuwstelselookomtegaanmetdeonverwachtesituatie.Overgeschakeldopeenstaatvanstress(sympaticotonus)wordthetdenkenvolle-dig inbeslaggenomendoorde inhoudvanhetconflict.Typischesymptomenvandezefasezijnslaapstoornissenen een verminderde eetlust. Vanuit de biologie bezien is ditvanvitaalbelangwantdefocusophetconflictendeextraurendiemenwakkerisscheppendejuisteconditieomdoorhetconflictheentekomeneneenoplossingtevinden.Deconflictactievefasewordtookwelde‘koudefase’ genoemd.Omdat tijdens stressdebloedvatenver-nauwdzijn,vindmentijdensdeconflictactiviteittypischdekoudeextremiteiten,vooralkoudehanden,rillingenenkoudzweet.Deintensiteitvandesymptomenhangtnauwsamenmetdeomvangvanhetconflict.

Alsiemandlangdurigineenconflictactievefaseblijftdankandat fataal zijn.MaarDr.Hamerheeft zonder enigetwijfel bewezen dat een organisme nooit aan kanker zelf kan sterven. Iemand kan sterven door demechanischecomplicaties van een tumor, bijvoorbeeld als die een vitaal

190

orgaan zoals de dikke darm of de galwegen afsluit. Maar op geen enkelemanier kunnen kankercellen op zich dedoodveroorzaken. IndeGermanNewMedicine ishetonderscheid tussen ‘maligne’ en ‘benigne’kankervolko-men nietszeggend en zinloos.De term ‘kwaadaardig’ iseen kunstmatig bedenksel (hetzelfde geldt voor tumormarkers) dat aangeeft dat de actieve celdeling boven een bepaalde arbitraire waarde uit komt. Alsiemandsterftgedurendedeconflictactievefasedanisdatmeestal door energieverlies, gewichtsverlies, slaapte-kortenemotioneleenmentaleuitputting.Vaakishetdeverwoestende kankerdiagnose of de negatieve prognose – ‘jehebtnogzesmaandenteleven’–diedekankerpatiënt,samenmetzijndierbaren,ineenstaatvandiepewanhoopstort.Metweinigof geenhoopenberoofdvan levens-krachtteertmenwegenmensterftuiteindelijkdooruit-putting,eenhartverscheurendenpijnlijkprocesdatdoordeconventionelekankerbehandelingenalleenmaarwordtversneld.

Als de patiënt geen conventionele behandeling (vooralchemotherapieof bestraling)heeftondergaandanheefthijmetdeGNMeenkansopgenezingvan95tot98%.IronischgenoegwerdendezestatistiekenvanDr.Hamersopmerkelijke successen geleverd door de autoriteiten zelf. ToenDr.Hamerin1997werdgearresteerdomdathijdriemensentelefonischmedischadvieszouhebbengegevenzondermedischebevoegdheid,namdepolitiealzijnpa-tiëntendossiers in beslag en deze werden geanalyseerd.Vervolgenswaseenvandepubliekeaanklagerstijdenshetlaatste proces gedwongen om toe te geven dat na vijf jaar

191

6000vande6500patiëntenmetmeestal ‘terminalekan-ker’noginlevenwaren.Metconventionelegeneeskundezouden die cijfers omgekeerd zijn geweest. De epidemio-loog en biostatisticusDr. Ulrich Abel (Duitsland) stelt:‘Hetsuccesvanchemotherapieisontstellend.Erbestaatgeenwetenschappelijk bewijs dat chemotherapie het le-venvanpatiëntendie lijdenaandemeestvoorkomendevormenvanorganischekankeropeenaanvaardbarewijzezou kunnen verlengen. Chemotherapie bijmaligniteitendie te ver gevorderd zijn om te kunnen opereren, wat in 80%vandegevallenvankankerhetgevalis,iseenweten-schappelijkonontgonnengebied.’(Lancet1991)

HET LICHAAM GENEEST ZICHZELF Deoplossingvanhetconflictluidthetbeginvandetwee-defasevanhetbiologischespeciaalprogrammain.Onzeemoties en ons organisme schakelen onmiddellijk overop de genezende stand, vergezeld door het vegetatievezenuwstelseldatoverschakeltop ‘vagotonie’.Tijdensdegenezingsfase komt de eetlust terug, maar we zijn ook erg moe(misschienzijnwenieteens instaatonsbeduit tekomen).Rustenenhet lichaamvoldoendevoedingsstof-fen toedienen zijn essentieel gedurende de fase dat hetlichaamprobeerttegenezen.Detweedefasewordtookwelde‘warme’fasegenoemd,omdattijdensdevagotoniede bloedvaten meer open staan, dat veroorzaakt warme handen,warmevoeteneneenwarmehuid.Metdeoplossingvanhet conflict treedt erookonmid-dellijk een verandering op orgaanniveau op. Celvermeer-dering (groei van de tumor in door de ‘oude hersenen’aangestuurde weefsels) of celvermindering (weefselverlies indoorde‘nieuwehersenen’aangestuurdeweefsels)stopt

192

ogenblikkelijkenhetbijbehorendeherstelproceswordtingang gezet. Een gebied dat genecrotiseerd of geulcereerd istijdensdeconflictactievefasewordtnuweeropgevuldenherstelddoornieuwecellen.Ditgaatmeestalgepaardmeteenmogelijkpijnlijkezwellingomdateenoedeemhetweefselbeschermt tijdenshet genezen.Andere typischesymptomenvanhetgenezenzijnhypersensitiviteit, jeuk,spasmes (alshetomspierweefsel gaat) enontstekingen.Voorbeeldenvan‘ziektes’diealleenindegenezendefaseoptredenzijn:bepaaldesoortenhuidaandoeningen,aam-beien, larynchitis, artritis, atherosclerose, blaas- of nieraandoeningen,bepaaldeleverziekteseninfecties(ziehier-onder).

De conventionele geneeskunde interpreteert de natuur-lijke celproductie van genezendweefsel als ‘maligniteit’,want men ziet celvermeerdering (mitose) en gaat daarbij uit van het standaard onderscheid tussen ‘benigne’ en‘maligne’ tumoren. In deGNM onderscheiden we ooktweetypetumoren.Detumorenzijnechternietverdeeldin‘goede’en‘slechte’;zewordengeclassificeerdnaarhettypeweefselvanwaaruitzezijnontstaanenhetdeelvandehersenenvanwaaruitzewordenaangestuurd.Zozijner tumorendiezichuitsluitendtijdensdeconflictactievefase ontwikkelen (longtumor, dikke darmtumor, levertu-mor, baarmoedertumor, prostaattumor, etc.) en omge-keerd tumoren die onderdeel uitmaken van het natuur-lijke reparatieproces. Net als bij de tumoren die worden aangestuurdvanuit de ‘oudehersenen’ is de tumorgroeihierookniettoevalligof zinloos.Decelaanwasstoptzo-drahetweefselisgerepareerd.Testiscarcinoom,ovarium-carcinoom, lymfklierkanker, non-Hodgkin, verschillende

193

soortensarcoom,bronchiaalcarcinoom,larynxcarcinoomen cervixcarcinoom zijn allemaal van een genezende aard enkomenuitsluitendvoorindegenezendefase.Alshetgenezingsproces niet onderbroken wordt door medicijnen of eenrecidief vanhetconflictdanwordendezetumo-ren uiteindelijk tijdens de slotfase van de genezende fase afgebroken.Hettweedetypeborstkanker,hetductaalcar-cinoom in situ (DCIS) valt ook in deze categorie. Terwijl de melkklierkanker een teken is dat de vrouw in de actieve fasevaneenzorgconflictis,isdeintraductaleborstkankereenpositief tekendathetbijbehorendescheidingsconflict(‘vanmijnborstweggerukt’)isopgelost.Eenvrouwont-wikkelt niet zomaar zonder reden borstkanker. En ze ont-wikkeltookniettoevalligborstkankerinhaarrechterof juistinhaarlinkerborst. HET BELANG VAN ONZE BIOLOGISCHE LA-TERALITEIT Dr.Hamerheeftontdektdatonze lateraliteitbepaaltof een ziekte, zoals kanker, zich ontwikkelt in de rechter-of de linkerhelft vanons lichaam.De regel is als volgt:een rechtshandigepersoon reageertopeenconflictmetzijnof haarmoederof kindmetde linkerhelft vanhetlichaamterwijlderechterhelftreageertopeenconflictdattemakenheeftmet een ‘partner’, zoals de vader, broerof zus, familielid,vriend, collegaetc.Voor linkshandigemensenishetomgekeerd.Erisaltijdeenkruisingvanher-senennaar het lichaamomdat elkehersenhelft (behalvedehersenstam)detegenovergelegenkantvanhetlichaamaanstuurt. De meeste eenvoudige manier om onze bio-logischelateraliteitvasttestellenisdeklaptest.Dehanddiebovenistijdenshetindehandenklappen,isdedomi-

194

nantehandenbepaaltof welinks-of rechtshandigzijn.Eenborstkankerinderechterborst,eenovariumcysteinhetlinkerovarium,eenhuidaandoeningaanderechterof aan de linker kant (of beide kanten), een verlamming aan de linkerkant (bijvoorbeeld na een hersenbloeding) zijnallemaaleeneersteindicatievoor ‘wie’erbetrokkenwasbijhetoorspronkelijkeconflict.Watbetreftdemeercom-plexeconflicten(enhersengebieden)moetookdehormo-nalestatusinbeschouwingwordengenomenomtoteenaccurate beoordeling te kunnen komen.

DE NUTTIGE ROL VAN DE MICROBEN Een ander aspect van het onderzoek vanDr.Hamer isde rol van de microben tijdens de ontwikkeling van de ziekte.Inhetkortisditwathijgevondenheeft(DevierdeBiologischeWet):microbenzoalsschimmels,bacterienenvirussen zijn alleen actief tijdens de genezingsfase. De wij-zewaaropzijwerkenisgeheelinovereenstemmingmetdelogica van de evolutie. Zo komen bijvoorbeeld tuberkelba-cillen alleen voor in weefsel dat wordt aangestuurd vanuit de ‘oudehersenen’.Hun functie tijdensde reparatiefaseis het afbreken van tumoren die nuoverbodig zijn, bij-voorbeeld longtumoren, dikke darmtumoren, niertumo-ren, prostaattumoren, baarmoedertumoren, melkklier tu-moren,melanomenenmesotheliomen.Tuberkelbacillenzijnnoodzakelijkvoorhetafbrekenvandeopgebouwde,tijdelijke ‘wegwerpcellen’, die om een biologische redenzijnaangegroeidtijdensdeconflictactievefase.Alsdebe-nodigdebacteriënnietbeschikbaarzijndoorbijvoorbeeldvaccinatie,gebruikvanantibioticaof chemotherapie,dankan de tumor niet voldoende worden afgebroken. Deze blijft vervolgens bestaan en wordt ingekapseld. Wordt

195

dezeechtertijdenseenroutineonderzoekgevondendankan zo’n onschuldig ingekapselde tumor leiden tot een‘kankerdiagnose’ en daarmee de oorzaak zijn van eennieuweconflictschok,metnieuwesymptomen.Doordebiologischewettenvandeontwikkelingvanziektestebe-grijpen,kunjededitvoorkomen.Terwijlbacteriëndetu-morcellen afbreken die niet langer nodig zijn, lijken virus-senuitsluitendbetrokken te zijn inhet genezingsprocesvanweefseldatdoordehersenschorswordtaangestuurd.Bijvoorbeeld bronchiën, neusslijmvlies, maagslijmvlies,epitheel van de gallengangen en de opperhuid. Hepati-tis, longontsteking, herpes, influenza enmaaggriep zijnaanwijzingendat er een ‘virulent’,maarnatuurlijk gene-zingsproces aan de gang is. Met betrekking tot de rol van devirussenspreektDr.Hamerlievervan‘hypothetischevirussen’,omdathetbestaanvanvirussenrecentintwijfelwordt getrokken. Dat zou overeenkomen met Dr. Hamers eerderebevindingendathetopbouw-enreparatieprocesvan genecrotiseerd of geulcereerd weefsel ook verloopt zonder dat er virussen aanwezig zijn. Deconventionelegeneeskundebevindtzichineendilem-maomdatzehetpatroonvandetweefasesvanelkeziektenietherkennenendaardoormeestaldeeerste,conflictac-tieve fase, over het hoofd ziet.Omdatmicroben alleentijdens de genezende fase actief zijn en omdat de activiteit vanmicrobentypischgepaardgaatmetzwelling,koorts,pus,afscheidingenpijn,wordendemicrobengezienalskwaadaardig en als de oorzaak van infectieziektes. Maar microbenveroorzakennietdeziekte,het is immersonsorganismedatdemicrobenaanhetwerkzetomhetgene-zingsproces te optimaliseren. Microben kunnen natuurlijk

196

worden overgedragen maar ze blijven inactief totdat de persoonindegenezendefasevanhetzelfdetypeconflictkomt.

VRAAGTEKENS BIJ METASTASEN Dewijdverbreidetheorievandeuitzaaiingen,diesugge-reert dat kankercellen door de bloedbaan of lymfebanen reizen om vervolgens op nieuwe plaatsen kanker te ver-oorzaken, is volgens de GNM en het ‘OntogenetischeSysteemvanTumoren’ zoalsDr.Hamer dat zegt: ‘pureacademischefictie’.Celleninhetalgemeenenkankercelleninhetbijzonderkunnenondergeenenkeleomstandigheidhunhistologischestructuurveranderenof dedrempelvandekiembladenoverschrijden.Zokaneen longtumorcel,diestamtuithetendodermendiewordtaangestuurdvan-uitdehersenstam(‘oudehersenen’),endieindeconflic-tactieve fase celvermeerdering geeft, zichzelf niet trans-formerenineenbotcel,diestamtuithetmesoderm,diewordtaangestuurdvanuithethersenmerg(‘nieuweherse-nen’)endietijdensdeconflictactievefasevanbotontkal-kingweefselafbreekt.Inhetscenario‘longkankerzaaituitnaardebotten’zoudendelongkankercellenzelfseengatcreëren (dus celvermindering, het omgekeerde van kan-ker)ergensineenbotinhetlichaam.Wemoetenonsookafvragenwaaromkankercellenzelden‘uitzaaien’naarhetdichtstbijzijndeweefsel,bijvoorbeeldvandebaarmoedernaar de baarmoederhals.Als kankercellen via de bloed-baan reizen, waarom wordt donorbloed dan niet getest op kankercellen?Waaromwordenerdangeentalrijketumo-ren gevonden in de wanden van de bloedvaten van kan-kerpatiënten?

197

Op 19 augustus 2004 publiceerde de Canadese krant Glo-beandMaileenartikelmetdetitel‘Onderzoekersopjachtnaarbloedtestvoorborstkanker’waarinonthullendeuit-spraken staanals: ‘de jachtop tumorcellen indebloed-baanduurtal10 jaar’en ‘totvoorkortbestondergeentechniek om op betrouwbarewijze die ene tumorcel teonderscheidenvandemiljoenenrodeenwittebloedcellendieineenenkeledruppelmenselijkbloedzitten’.Behalvehetfeitdatde‘jacht’nogverrevanoveris(zoalshetartikelaangeeft)betekentditdannietookdatde‘metastasehy-pothese’hetpubliekalmeerdanveertigjaarlangverkeerdheeftgeïnformeerdendaarbijmiljoenenkankerpatiëntendoodsbangheeftgemaakt?NatuurlijkbetwistDr.Hamerniethetfeitvansecundairekanker,maardezevervolgtu-moren worden niet veroorzaakt door reizende kankercel-len die op miraculeuze wijze in een ander celtype verande-ren,maardoornieuwebiologischeconflictschokken.EennieuwDHSkanoptredendoorbijkomendetraumatischelevenservaringenof doordeschokvandediagnose.Zoalswealeerdernoemden,kaneenonverwachtekankerdiag-nose,of demededelingdathetis‘uitgezaaid’,eendoods-angstveroorzaken(dielongkankertotgevolgheeft)of elkandertypeconflictschokdieisverbondenmetdediagno-seenzonieuwekanker inanderedelenvanhet lichaamveroorzaken.Inveelgevallenhalendezepatiëntendege-nezingsfasenietmeeromdatdezwarestresstoestandhendusdanig verzwakt dat ze weinig kans maken om de zeer giftigechemo-’therapie’teoverleven.Na longkanker is de tweede meest voorkomende secun-daire kanker botkanker. Dr. Hamer ontdekte dat onze bottenbiologischverbondenzijnmetonzeeigenwaardeenonszelfrespect.Alswordtvertelddatmeneen‘levens-

198

bedreigende ziekte’ heeft, vooral als die verondersteldwordt zich als een ‘lopend vuur’ door het hele lichaamteverspreiden,danstaatdatgelijkmet:‘nubenikwaar-deloos’.Debottendie dicht bij deplek liggenwaarweons waardeloos voelen, beginnen te ontkalken. (Bij borst-kankerisdatvaakinhetgebiedvanhetborstbeenof deribben).Netalsbijeengebrokenbotwordthetdoelvanditbiologischeprogramma(vandeziekte)pasmerkbaaraanheteindvandegenezingsfase.Alsdereparatiefaseisvoltooiddan zal het bot veel sterker zijn dan voorheenen zo zijn we een eventuele volgende keer beter bestand tegeneennieuw‘eigenwaardeconflict’.

DE AARD VAN HERSENTUMOREN Wanneerhetconflict isopgelostzalde laesie indeher-senen–tegelijkmetdepsycheenhetorgaan–ookbe-ginnen aan de genezingsfase. Net als bij elke wond die geneest,ontwikkeltzicheenoedeem(vochtophoping)ombeschermingtebiedenaanhetherstellendezenuwweefsel.Opdehersenscankunjedezeveranderingengoedzien:descherperingenverdwijneninhetoedeemenhetzieternuonduidelijk,onscherpendonkeruit.Ophethoogtepuntvandegenezendefase,alshethersenoedeemzijnmaxi-maleomvangheeftbereikt,zendendeherseneneenkorteheftigeimpulsuitomhetoedeemaf tevoeren.InGNMterminologieheetdezeterugkoppelingde‘epileptoïdecri-sis’(EC)Tijdensdezecrisiswordthetgeheleorganismekort in de sympaticotone toestand teruggeworpen. Men beleeft weer even de typische kenmerken van de con-flictactieve fase, zoals koud zweet, koude extremiteiten,snellehartslagenmisselijkheid.Deduurendeintensiteit

199

vandezevoorgeprogrammeerdecrisis isafhankelijkvandeduur en intensiteit vanhet conflictdat eraanvooraf is gegaan. Enkele voorbeelden van dit cruciale keerpunt zijnhartaanvallen,hersenbloedingen,astmaaanvallenenepileptische aanvallen. Het type crisis hangt af van deaardvanhetconflictenhetspecifiekehersengedeeltedatdaarbijbetrokkenis.Alshetoedeemisuitgescheidendanverzamelenzichneurogliacellenopdieplekomdefunctievandezenuwcellendiebijdeshockbetrokkenwaren,teherstellen. Neurogliacellen zijn hersenbindweefselcellendie structurele ondersteuning bieden aan neuronen. Deze natuurlijkegliaophopingnoemtdeconventionelegenees-kundeeen ‘hersentumor’ -metvaak ijzingwekkendege-volgenvoordepatiënt.Alin1981steldeDr.Hamervastdateen‘hersentumor’geenziekteis,maareensymptoomvandegenezendefase-datparallelverlooptinhetorgaandatdoorhetcorresponderendehersengebiedwordtaan-gestuurd en dat tegelijkertijd door de genezingsfase gaat. ‘Gemetastaseerdehersentumoren’bestaandusookniet.

DE GNM THERAPIE (in een notendop) Deallereerstestap indeGNMtherapie isdepatiëntdebiologische betekenis van een symptoom, bijvoorbeeldkanker,leertbegrijpeninrelatietotdepsychischeoorzaak.Eenhersenscaneneengrondigemedischevoorgeschie-deniszijnnoodzakelijkomtebepalenof eenpatiëntnogconflictactief is of zich al in de genezingsfase bevindt.Alsdepatiëntnogconflictactief is,danligtdefocusophet vindenvanhetoorspronkelijkeDHSenophetbe-palenvaneenstrategieomhetconflictoptelossen.Hetisdaarbijcruciaalomdepatiëntvoortebereidenopdesymptomen van de genezing en op eventuele complica-

200

ties.Deze symptomenzijnvoorspelbaar!Voorhet eerstindegeschiedenisvandegeneeskundegevendeontdek-kingen van Dr. Hamer ons een betrouwbaar systeem dat ons in staat stelt om de ontwikkeling en de symptomen vanelkeziektetebegrijpenentevoorspellen.Ditisechtepreventieve geneeskunde en dit aspect van de GNM kan niet genoeg worden benadrukt. Werkelijke preventie ver-eisthetbegrijpenvandewareoorzaakvaneenziekte,enhetonderzoekswerkvanDr.Hamerverschaftonsdatinvoortreffelijkedetails.Doorde‘Vijf BiologischeWetten’vandeoorzaakenhetgenezingsprocesvanziektestebe-grijpen, kunnen we onszelf bevrijden van de angst en de paniek die vaak samengaan met symptomen. Deze kennis ismeerdanmacht,hetkanlevensredden.

Ditartikelwerdvoorheteerstgepubliceerdin:

EXPLORE! Vol. 16 / Nr. 2-2007

Voor meer informatie over GNM:

www.germaansegeneeskunde.nlwww.learninggnm.com.

201

LITERATUURLIJST

Boeken over de Germaanse Nieuwe Geneeskunde

R.G.Hamer VermaechtniseinerNeuenMedizin DasgoldeneBuchI&II Kurze Einfurung in die Neue Medizin Brustkrebs,derhaufigsteKrebsbeiFrauen? TabellederGermanischeNeueMedizin Die Celler Dokumentation DasHabilitationsverfahren DieArchaischeMelodien Aids-DieKrankheitdieesgarnichtgibt Einer gegen Alle Overige interessante boeken J.S.Mohr DerMeisterundseinMythos DieQuellendesGöttlichen

C.Lindtner GeheimnisseumJesusChristus

N. Cousins Anatomy of an illness HeadFirst

C. Pert Molecules of emotion

A.Harrington Thecurewithin

R.Sheldrake Eennieuwelevenswetenschap Thesciencedelusion

D.Bohm Heelheidendeimplicieteorde

202

E. Bruijn Ziekte, pijn en de invloed van de geest

Yogananda Autobiografievaneenyogi

B. Lipton Biologie van de overtuiging

S.Rinpoche TheTibetanbookof livinganddying

Yukteswar,Sri Deheiligewetenschap

Muktananda Ihavebecomealive

P. v. Lommel Eindeloos bewustzijn

E.Tolle DekrachtvanhetNU Een nieuwe aarde

Vasudeva,Sri Zoekhetzelf inje

203

204