WELSTANDS- EN MONUMENTENCOMMISSIE ALKMAAR · verheugen ons erop deze samenwerking in 2017 te kunnen...

1

WELSTANDS- EN MONUMENTENCOMMISSIE ALKMAAR JAARVERSLAG 2016

32WELSTANDS- EN MONUMENTENCOMMISSIE ALKMAARJAARVERSLAG 2016

2016 was voor de Welstands- en Monumentencommissie Alkmaar het tweede jaar waarin zij zowel plannen voor in de stad als in het landelijk gebied kreeg voorgelegd. Het waren er meer dan in 2015, dus de bouwproductie lijkt in Alkmaar weer op stoom te komen. Ze zijn ook zeer divers: van woningen kantorenbouw op Overstad tot de uitbreiding van schuren in de Schermer. In dit jaarverslag willen we iets van die veelzijdigheid laten zien. Elk van de commissieleden heeft zich over een thema ontfermt of de voor dit jaar belangrijke plannen op foto vastgelegd. Dit jaar werden ook meer plannen dan voorheen in het vooroverleg behandeld. Daar zijn we als commissie heel blij mee, want in een vroeg stadium is meer sprake van overleg dan van beoordeling. Als commissie adviseren we liever vooraf, dan beoordelen achteraf. In die zin zijn we liever sparringpartner dan schoolmeester. Ruimtelijke kwaliteit is gebaat bij overleg en samenwerking, niet alleen tussen commissie en bouwaanvragers, maar ook tussen de commissie en de verschillende gemeentelijke afdelingen. Daarom is het een goede ontwikkeling dat de inspecteurs zelf hun plannen in de vergadering komen toelichten. Met de vakgroep Erfgoed is al sinds lang een goede vorm van overleg gevonden. Dat geldt ook voor de vakgroep Stedenbouw. In het afgelopen jaar hebben we in het formuleren van stedenbouwkundige randvoorwaarden een vorm van overleg uitgeprobeerd die goede vruchten afwerpt. Dat is nodig bij de invulling van opengevallen gaten in de stad of bij de inrichting van de openbare ruimte in Overstad. Zo ontstaat tijdwinst bij de uiteindelijke advisering in het vergunningentraject.

Het is onze ervaring dat de gesprekken met de gemeentelijke medewerkers altijd op een constructieve en prettige wijze verlopen. We verheugen ons erop deze samenwerking in 2017 te kunnen voortzetten.

Drs. Jouke van der Werf, Voorzitter Welstands- en Monumentencommissie Alkmaar

Voorwoord'We willen mensen bewust maken van de kwaliteit van hun omgeving en om bij elke ingreep te bedenken hoe het kan bijdragen aan nieuwe kwaliteit, om Noord-Holland nog mooier te maken.'

JEF Mühren, directeur MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit

Toegang tot de stad via het Noord-Hollands kanaal. Links Overstad met de nieuwe bioscoop en rechts de Brandweerkazerne.


1. Het jaar 2016 6

Thema : Overstad, de crisis voorbij 8

2. Commissie 12

Thema: Schuren in de polder 18

3. Adviezen 20

Thema: Stolpboerderijen 22

4. Beleid 24

Thema: Kunst in de openbare ruimte 26

5. Op weg naar de Omgevingswet 28

Thema: Naar een goed samenspel 30

6. Conclusies en aanbevelingen 32

Colofon 34

Inhoud

Op de plek van de ‘Domus’ is nu de ‘Primark’ gekomen. Volgens burgerlid Ray Stofberg die vaak door de stad loopt en foto’s maakt van het straatbeeld: “een versobering en daardoor verbetering ten opzichte van de ‘Domus’.


1.1 Advisering De leefomgeving is de plek waar je woont, werkt of wandelt. Als je geluk hebt, is dat een mooie plek. Een mooie buurt heeft economische waarde en is gezond, veilig en duurzaam. Mensen houden van zo’n plek en gaan er zorgvuldig mee om.

In 2016 mochten we voor uw gemeente weer de advisering over monumenten en welstand uitvoeren. Het groeiende inzicht in wat ‘mooi’ gevonden wordt en hoe we dat zichtbaar en bespreekbaar maken, speelt daarbij een belangrijke rol. Een voorbeeld hiervan is het opnieuw opbouwen van de verwoeste panden na de brand in de Langestraat waarbij een monument werd gerenoveerd en in de nieuwe straatwand werd opgenomen.

1.2 Wat is jouw mooiste plek in Noord-Holland? Die vraag stelden we dit jaar aan honderden Noord-Hollanders. Iedereen kon (en kan nog steeds) zijn foto’s van mooiste plekken in Noord-Holland uploaden in de collectie MOOI in Noord-Holland. Van bankje, brug, voordeur, huis, kantoor, stal, tot plein, erf en landschap. Alle inzendingen worden op de website www.collectiemooi.nl geplaatst. We maken met deze collectie nieuwe vormen van participatie bij ruimtelijke processen mogelijk en de beeldbank biedt inspirerende praktijkvoorbeelden voor vormgevers en bouwers. Wij nodigen u van harte uit uw mooiste, opvallendste of interessante plek in de gemeente Alkmaar te delen via www.collectiemooi.nl.

1.3 Manifest over mooiWe stelden de mooi-vraag ook aan de bezoekers van het festival OVERMOOI, waarmee MOOI Noord-Holland in september 2016 zijn eeuwfeest vierde. Met een reuzenkaart van Noord-Holland trokken we door de zes karakteristieke landschappen van de provincie. We hebben met veel, heel veel betrokken mensen gesproken over wat zij mooi

vinden. Hoe zij hun omgeving zien en waarderen. We hadden het niet over regels, toetsingscriteria en vergunningen maar over bezieling, verbondenheid, waardering en vakkundigheid. We zagen hoe mensen op de reuzenkaart ineens beseften wat de waarde en de kwaliteit van hun leefomgeving is. Bruikbare en technisch verantwoorde gebouwen neerzetten is niet moeilijk, maar gebouwen en openbare ruimten maken die de plek en het leven verrijken, wel. Uit al die gesprekken hebben we tien agendapunten gefilterd die zijn gevat in het manifest 10 OVER MOOI. In 2017 zullen we deze agendapunten breed uitdragen en hopen u en veel Noord-Hollanders hierin te ontmoeten.

1.4 Verrijkende projecten De mensen die mooie projecten voor elkaar krijgen verdienen lof. Daarom reiken we om de twee jaar de Arie Keppler Prijs uit aan personen of organisaties die een bijzondere prestatie hebben geleverd op het gebied van architectuur, stedenbouw, landschap of ruimtelijke ordening en cultuurhistorie in de provincie Noord-Holland. Voor de editie 2016 ontvingen we 89 inzendingen, waaruit de jury 12 nominaties en uiteindelijk 4 winnaars heeft geselecteerd. Het zijn stuk voor stuk verrijkende projecten die een bezoek waard zijn. Voor uw gemeente waren er helaas geen nominaties of winnaars, wel waren er meerdere inzendingen zoals bijvoorbeeld het sportcomplex de Meent van Venhoeven CS, het College Hotel Lody Trap Architecten, woningen aan de Baanstraat van Studio Pro 6 en de herbestemming van het IJkgebouw door Kerssens De Ruiter architecten. Kortom; er is zeer veel om over door te praten. Dat doen we graag met u. Ook in 2017!

Hoofdstuk 1Het jaar 2016

De “geheelde” straatwand in de Langestraat. Het monument van de Alkmaarse architect, Abraham Elzas (1908- 1995), dat hierin is opgenomen, staat nog in de steigers.

Bastiaan Jongerius, architect-secretaris van de commissie

'Niet de hakken in het zand, open

vizier, en altijd met de bedoeling om

de ruimtelijke kwaliteit een stapje

verder te brengen, zo ziet de

commissie haar rol'

t 98

OVERSTAD, het gebied ten noorden van de historische binnenstad, aan de overzijde van het

Noord-Hollands kanaal ligt er anno 2016 ondermaats bij. Anonieme dozen, eentonig gevuld

met woonwinkels, parkeervelden met honderden auto’s, de openbare ruimte onverzorgd,

versteend, nauwelijks vergroend en geen plekken om te verblijven.

En dat terwijl het op een steenworp afstand ligt van de binnenstad, met een kade aan de

zuidzijde, gericht op het water, als ruimtelijke drager van Alkmaar, goed bereikbaar en met

volop kansen om te bouwen. Waar vind je dit nog in Nederland ?

Het zal wel met de crisis te maken hebben. Dikke masterplannen, die een regie met een

eindbeeld geven uit de tijd van de hoogconjunctuur hebben plaatsgemaakt voor een

ontwikkelingsvisie, die voortbouwt op de bestaande kwaliteiten van het gebied en de

handreiking doet naar de ondernemer. Flexibiliteit, verleiden, placemaking zijn de

sleutelwoorden. De vraag is hoe de ruimtelijke kwaliteit gestimuleerd en bewaakt kan worden

als de kaders marginaal zijn? Instrumenten om onderlinge samenhang, de relatie met de

openbare ruimte of een ambitie passend bij een binnenstad locatie af te dwingen, ontbreken

immers. En welke rol kan de welstands- en monumentencommissie, of liever gezegd de

commissie voor ruimtelijke kwaliteit, hierin dan vervullen?

Aan de hand van de begeleiding door de commissie van twee projecten in dit gebied kan ik

terugkijken op deze veranderende rol van meebewegen in het planproces en of dit heeft

bijgedragen aan de ruimtelijke kwaliteit.

Twee plannen gingen voor : De bioscoop en het poppodium aan de Noorderkade /

Pettemerstraat. Zij zijn publiekstrekkers en daardoor een aanwinst voor het gebied. De

plannen zijn tot stand gekomen midden in de tijd van de crisis, wat zichtbaar is in de

ontwerpoplossingen van bijvoorbeeld de installaties. Komende jaren zullen meer plannen

volgen, zoals de herinrichting en de verlaging van de Noorderkade en de herontwikkeling van

het Ringerscomplex.

OVERSTAD transformeert dus langzaam van een monotoon woonwinkelgebied naar een

divers gemengd gebied met publieksfuncties. Aan de noordzijde van het gebied is een ontwerp

THEMA Overstad, de crisis voorbij Bastiaan Jongerius, architect

11

gemaakt door MONK architecten voor een kantoor met ruimte voor vier gebruikers in de

digitale dienstverlening. Het is een ambitieus plan van vier volumes gegroepeerd rond een

vide en pleinen. Het gebouw is een plastisch vorm gegeven met grote glasgevels en

roestbruine kaders. Daar waar de gebouwen tot nog toe naar binnen gekeerd zijn zal hier de

functie aan de straatkant liggen en bijdragen aan de dynamiek op OVERSTAD. De commissie

heeft bij dit plan vooral gestimuleerd om de ambities te behouden, de installaties te integreren

in het gebouw en duurzaamheid na te streven met betrekking tot de materialen en de details.

Aan de noordzijde van OVERSTAD zal aan de Hoornsche Vaart ter hoogte van Zeswielen een

woonwijk van 62 woningen gerealiseerd gaan worden. Om de kopers te bedienen heeft de

architect, Maarten Min, een bouwdoos samengesteld van zes architectuurstijlen ( klassiek,

jaren dertig, tudor, queen ann, modern en natural ) met diverse opties. Middels de bouwdoos

zijn 400 mogelijkheden denkbaar. Om de regie over de wijk te behouden komen per straat

niet meer dan twee architectuurstijlen voor en worden de kopers met hun voorkeuren

geregisseerd over de wijk. De openbare ruimte wordt ingericht rondom het thema van de

Hollandse tuinen. Het plan van Annemieke Diekman, de landschapsarchitect, voor de

inrichting van de groene ruimte, zorgt voor een sterk beeld en eenheid in de wijk. Alle

erfafscheidingen zijn groen vormgegeven en er zijn verblijfsplekken voor diverse

leeftijdscategorieën. De commissie heeft met open vizier meegedacht over het betrekken van

de eindgebruikers bij hun wijk, het behouden van de regie op samenhang, met name bij de

randen van het plangebied en de strategie om de kwaliteit bij de uitwerking te behouden.

OVERSTAD heeft er dus dit jaar twee plannen bij gekregen die getuigen van lef en ambitie om

het gebied nu blijvend te transformeren naar een aantrekkelijk binnenstedelijk gebied om te

wonen, te werken, te winkelen en te verblijven. Door in een vroegtijdig stadium mee te denken

met de indieners over actuele vragen uit de mark en te reflecteren op de keuzes en de

implicaties voor de ruimtelijke kwaliteit, komt een interessante dialoog tot stand, die

vruchtbaar blijkt te zijn.

afbeelding boven: Hollandse Tuin afbeeldingen onder: OVERSTAD huidige situatie

10VERVOLG THEMA OVERSTAD, DE CRISIS VOORBIJ


2.1 SamenstellingDe Welstands- en Monumentencommissie Alkmaar is één van de 34 gemeentelijke adviescommissies op het gebied van ruimtelijke kwaliteit georganiseerd door MOOI Noord-Holland. In opdracht van uw gemeente is de commissie samengesteld uit ervaren adviseurs die onafhankelijk zijn ten opzichte van het

gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie.

drs. Jouke van der Werf Jouke van der Werf is architectuurhistoricus en voorzitter van de commissie. Hij werkt

parttime als gebiedsadviseur bij Monumenten & Archeologie van de gemeente

Amsterdam en is mede- eigenaar van Bureau op het Plein. Daarnaast publiceert hij

over Nederlandse architectuur uit de 19de en 20ste eeuw en doceert hij aan de

Academie van Bouwkunst, Amsterdam. Jouke van der Werf is sinds januari 2009

voorzitter van de Welstands- en Monumentencommissie Alkmaar en sinds 2016 lid

van de welstandscommissie in Almere.

Ir. Bastiaan Jongerius, architect, secretaris Bastiaan Jongerius is architect en heeft een eigen bureau in Amsterdam. Met

verschillende projecten won hij prijzen . De meest recente is die voor Kaasmakerij De

Tijd in Westbeemster. Daarmee won hij in 2014 de Arie Kepplerprijs, de ARC Award

Architectuur en BNA Gebouw van het Jaar. Bastiaan Jongerius is verbonden als

gastdocent aan de Academie van Bouwkunst en sinds 2015 verbonden aan de

Welstands- en Monumentencommissie Alkmaar als secretaris- architect.

Kees Doornenbal, restauratie -architect Kees Doornenbal is architect en sinds 1995 eigenaar van Rappange &Partners

architecten Amsterdam. Zijn werkzaamheden richten zich op kleinschalige en

grootschalige restauraties, herbestemming en binnenstedelijke nieuwbouw. Sinds

september 2012 is hij als architect verbonden aan MOOI Noord-Holland als lid van

de Welstand- en Monumenten commissie Alkmaar en sinds 2015 als lid van de

MOOI Noord-Holland Erfgoedcommissie.

Hoofdstuk 2Commissie

Ing. Sandra van VuurenSandra van Vuuren is in 1997 afgestudeerd aan de HTS Civiele Techniek Alkmaar,

afstudeerrichting Verkeerstechniek. Na jaren te hebben gewerkt bij overheid,

aannemers en ingenieursbureaus, is zij sinds 2010 eigenaar van ProjectBureau

BuitenRuimte. Als geboren en getogen Grafter kent zij het buitengebied goed en

weet zij veel van wat er speelt in de verschillende dorpen. Deze kennis,

gecombineerd met de technische achtergrond, zorgt dat Sandra sinds januari 2015

een positieve bijdrage kan leveren aan de commissie.

Ana van der Mark MAarchitectuurhistoricus, coördinator Mooi Noord-Holland

Harry SnellaarsHarry Snellaars is ruim 40 jaar werkzaam geweest in verschillende functies binnen

het onderwijs zoals docent beeldende vakken, techniek en kunstgeschiedenis en

hoofd directie. Daarnaast bekleedde hij een aantal bestuurlijke functies in het

verenigingsleven. Sinds september 2007 is hij benoemd als eerste burgerlid van de

Welstands- en Monumentencommissie te Alkmaar. Per 1 januari 2015 is hij

herbenoemd door de nieuwe gemeente.

De commissie wordt ondersteund door:


2.2 Werkwijze De commissie adviseert op basis van het beleid van de gemeente (zie hoofdstuk 4 Beleid). De plannen worden analoog en/ of digitaal gepresenteerd door Rob Verver, coördinerend plantoelichter, samen met de verantwoordelijke bouwinspecteur. Zij maken daarbij gebruik van een omgevingsinformatiesysteem waardoor de commissie de inpassing van het plan in de omgeving goed kan beoordelen. Indien nodig gaan de commissieleden ter plekke kijken. Vast onderdeel van iedere vergadering zijn het stedenbouwkundig en monumenten overleg. Een stedenbouwkundige schuift aan om grotere plannen in vooroverleg met de commissie te bespreken. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de toekomstige ontwikkelingen op Overstad waar de commissie, bijvoorbeeld voor wat betreft de inrichting van de Noorderkade, te kennen heeft gegeven naar samenhang te zoeken met de openbare ruimte van Overstad als geheel. Een ander voorbeeld is het project aan de Van Duyn van Maasdamstraat. Verderop in het verslag kunt u hier meer over lezen. (Zie thema : Naar een goed samenspel). De commissie ervaart deze overleggen als een zeer waardevolle basis voor haar advisering.

Dit geldt ook voor de toelichtingen die de ambtenaren van de vakgroep Erfgoed geven (zowel schriftelijk als mondeling). Zij hebben de eerste gesprekken gevoerd met de opdrachtgevers, zijn vaak ter plekke wezen kijken en op de hoogte van de actuele situatie waarin de monumenten zich bevinden. Hun ervaringen vormen samen met de redengevende omschrijvingen en de waardenstellingen de basis voor de advisering. Van elke planbehandeling maakt de commissiecoördinator een kort advies. Als er meerdere behandelingen nodig zijn, is het voorgaande advies steeds het uitgangspunt. Daardoor verloopt de advisering consistent en efficiënt. Alle adviezen wordt verwerkt in een

door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem. Zowel de commissiecoördinator als de plantoelichter heeft toegang tot dit systeem en kan te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. De plantoelichter draagt zorg voor het openbaar maken en verspreiden van de adviezen richting het College, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden.

Ambtelijke behandelingNiet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Met de gemeente is afgesproken dat kleinere plannen door de ambtenaren zelf kunnen worden afgedaan waarbij zij bij twijfel altijd kunnen terugvallen op de expertise van de commissieleden.

OpenbaarDe vergaderingen zijn openbaar. De commissie stelt het zeer op prijs dat initiatiefnemers de vergadering bezoeken om hun ideeën toe te lichten en gaat graag het gesprek aan over optimale inpassing in de omgeving. Planbesprekingen in een vroeg stadium leveren de meest constructieve gesprekken op. Juist dan is er ruimte om te zoeken naar mogelijkheden zonder dat de initiatiefnemer reeds uitgewerkte wensen moet bijstellen. Niet alleen initiatiefnemers maar ook belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom. De Welstands- en Monumenten-commissie komt sinds januari 2017 op donderdag in de oneven weken van het jaar bijeen in de Besognekamer van het Stadhuis aan de Langestraat. Voor het vergaderschema zie de gemeentepagina van Alkmaar op www.mooinoord-holland.nl /gemeenten

2.3 Contacten en activiteiten in de gemeente Overleg metIn de maand mei was de commissie te gast in Graft bij een door de historische vereniging Alkmaar georganiseerde excursie om dit “nieuwe” gebied beter te leren kennen. Na een

ontvangst in het voormalige stadhuis in Graft werd de toren van de Grote kerk beklommen van waar af de commissie een wijds uitzicht had over het dorp. Een rondwandeling volgde, waarbij een aantal lokale thema’s, zoals kleurgebruik van de houten huizen, werd besproken.

Bezoek aan In januari bracht de commissie een bezoek aan de, voor het grootste deel leegstaande, Ringersfabriek in verband met de toekomstige ontwikkelingen die daar gaan plaatsvinden. Zij was onder de indruk van de oorspronkelijke architectuur van het gebouw die nog goed herkenbaar is gebleven.

Ricsi van Beek, stedenbouwkundige

‘Architectuur en stedenbouw liggen

in elkaars logische verlengde. Voor

een professionele planbegeleiding

en het succesvol verder bouwen

aan stad en land in het algemeen

is daarom afstemming tussen Team

Vormgeving en de

welstandcommissie instrumenteel’

De commissie op de toren van de Grote kerk in Graft.


2.4 Verslag evaluatiegesprek met wethouder Anjo van de Ven 11-5-2016

1.Welkom door Jouke van der Werf, voorzitter. Jouke legt uit dat de opzet van het jaarverslag dit jaar anders is dan andere jaren. Alle leden van de commissie hebben een thematische bijdrage geleverd in de vorm van een tekst of het aanleveren van foto’s, waardoor het een mooi beeldend verslag is geworden.

2. Reactie van de werhouder op het jaarverslag.Mw van de Ven geeft aan dat zij de gevarieerde opzet van het jaarverslag waardeert en dat ze het document er leuk vindt uitzien.Terugkijkend op de afgelopen jaren en de jaarlijkse gesprekken die zij voert met de commissie vindt zij dat de commissie haar rol goed heeft opgepakt, passend binnen de huidige tijdgeest zonder daarbij haar formele rol uit het oog te verliezen. Meer dan voorheen, volgens de wethouder, is er eerder sprake van overleg dan van beoordeling. De wethouder is verheugd uit de cijfers op te maken dat het aantal plannen is toegenomen en zij ziet uit naar het manifest dat naar aanleiding van Overmooi is opgesteld. Zij kan zich goed vinden in de wijze waarop de omgevingsvisie in aanloop naar de omgevingswet gestalte gaat krijgen en onderschrijft de uitgangspunten met name dat omgeving een veel breder begrip is dan ruimte. Zij laat weten dat de omgevingsvisie voor de gemeente Alkmaar in oktober wordt afgerond.

3. Reactie van de wethouder op de aanbevelingen

Aanbeveling Overstad Ten aanzien van de samenhang in de ontwikkeling van Overstad: De commissie beveelt aan een supervisor te benoemen voor deze locatie. Zijn of haar voornaamste taak is om de verschillende partijen te verbinden en de

ontwikkelingen op elkaar af te stemmen zodat er een samenhang ontstaat, niet alleen tussen de gebouwen onderling maar juist ook in de relatie tussen de gebouwen en de openbare ruimte. Er komen nogal wat ontwikkelingen aan en de commissie merkt dat het nu in een rap tempo gaat, zodat het goed is wanneer iemand het overzicht houdt en commitment tussen de verschillende partijen kan organiseren.

Reactie van de wethouder. Zij zou dit graag in een nog bredere context willen plaatsen namelijk die van het gehele Noord Hollandse kanaal, daar maakt Overstad onderdeel van uit maar ook een woonwijk zoals Huiswaarts 1. Er zijn op dit moment veel initiatieven. Jouke vraagt of er wel eens gewerkt wordt met ateliers. Dit blijkt in andere gemeenten een werkbare manier te zijn.

Aanbeveling kunst in de openbare ruimteReactie van de wethouder. Mw. van de Ven geeft aan dat er geen echte kunstcommissie bestaat binnen de gemeente. Er is een ambtenaar aangewezen:Peter Borst. Zij heeft begrip voor de vraag van de commissie of het niet nuttig zou zijn een dergelijke commissie in te stellen. Met name gezien de toekomstige ontwikkelingen die van de stad steeds meer een ontmoetingsplek maakt. Hoe kleed je de nieuwe buitenruimtes die nu ontstaan aan ? Naast de al eerder genoemde voorbeelden noemt de commissie de discussie over de bewegende beelden: is dit een kunstuiting of reclame? Indien het als kunst wordt beschouwd zijn er geen toetsingscriteria. In de reclame criteria zijn nu algemene richtlijnen opgenomen over bewegende beelden.

ErvenconsulentReactie van de wethouder. De indruk bestaat nu dat als een initiatiefnemer geen ervenconsulent inhuurt de inrichting niet op een goedkeuring van de commissie kan rekenen. De commissie

laat weten dat dit niet per definitie het geval zal zijn, maar dat het advies van de ervenconsulent gebaseerd is op onderzoek en rekening houdt met de inpassing in het landschap waardoor het advies een meerwaarde heeft. Dit is niet alleen in het belang van de indiener zelf maar ook voor de gemeente.

Wethouder en commissieleden vragen zich af of een initiatiefnemer bij een aanvraag gewezen kan worden op de meerwaarde van de ervenconsulent. De ambtenaren laten weten dat zij dit wel kunnen aanbieden, maar dat de gemeente het niet kan verplichten, ook niet gezien de kosten die daar mee gemoeid zijn. Zijn er gemeenten die daar een regeling voor hebben getroffen? Ana geeft aan dat er inderdaad gemeenten zijn die het volledige bedrag of 50% vergoeden. Een korting op de leges komt ook voor.

De laatse twee aanbevelingen uit het jaarverslag worden door de wethouder onderschreven: graag zelfs.

4. Actuele ontwikkelingenNaar aanleiding van het krantenartikel over de Wittenburg is de commissie benieuwd of van de zijde van het college of van de raad nog een reactie is gekomen. De wethouder is daar niets van bekend en vindt dat niet nodig. Als iedereen zijn rol goed speelt, volgt dit plan als ieder ander plan de afgesproken procedure.

De toenemende vraag naar terrassen in de grachten en overkappingen bij terrasen, baart de commissie zorgen in verband met verrommeling van het straatbeeld. Zij vraagt de wethouder wat haar visie hierop is. Mw van de Ven geeft aan hier geen beleid op te willen maken.De aanvraag voor terrasen in de gracht is na het negatieve advies van zowel de commissie als het college, een zachte dood gestorven. Mochten er toch nog aanvragen komen dan kunnen ze per geval bekeken worden. De commissie zou willen pleiten voor

een zekere uniformiteit om een rustiger beeld te creëren.

5. Er zijn geen rondvragen. Wel maakt de wethouder gebruik van het moment om de vertrekkende coördinator te bedanken voor haar inzet van de afgelopen 8 jaar en overhandigt zij haar namens de gemeente een prachtig boeket bloemen.

19

Westdijk

18

Sinds de gemeentelijke fusie, is Alkmaar veel landelijk gebied rijker; allemaal bijzonder

welstandsgebied. Het betreft zowel droogmakerijen als middeleeuws veenweidegebied.

In de droogmakerijen is de bebouwing in het algemeen losjes geordend op een ruim erf.

De oorspronkelijke erfbeplanting komt vooral in de Schermer nog regelmatig voor.

De invulling van de erven in de veenweidegebieden is in de regel compacter.

De boeren onderhouden de akkers en weiden, waardoor het open landschap in stand blijft.

Schaalvergroting is echter de enige mogelijkheid voor de boeren om het hoofd boven water te

houden.

In 2016 zijn diverse aanvragen geweest voor vervangen, vergroten of nieuwbouw van schuren

in deze polders. Alle schuren hebben een rechthoekige plattegrond en bestaan uit één laag

met een flauw hellend zadeldak. Veelal staan deze schuren in combinatie met een

stolpboerderij.

De bouw van de schuren enerzijds en de openheid van de polder anderzijds, staat lijnrecht

tegenover elkaar. De commissie ziet erop toe dat hier toch een goed evenwicht in gevonden

wordt. Zij let daarbij op de zichtlijnen, eenvoudig kleur- en materiaalgebruik en de

mogelijkheden van de erfinrichting. Doel hiervan is dat de schuur zoveel mogelijk wegvalt in

het landschap.

THEMA Schuren In De Polder Sandra van Vuuren, burgerlid

Middenweg 2 Groot Schermer


21

Aantal planbehandelingen Tabel 1

SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN

Omgevingsvergunning 199 335

waarvan een monument 42 81

waarvan bouwen 157 254

Preadvies* 41 56

Adviesaanvraag handhaving 1 1

Totaal 241 392 * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunning is ontvangen. Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: Tabel 2

SOORT AANVRAAG 2016 2015 2014

Nieuwe aanvragen 219 203 174

Aanvragen van voorgaande jaren 28 33 26

Herhalingen 156 122 119

Totaal behandelingen 403 358 319

Hoe vaak behandeld? Tabel 4

ADVIEZEN AAN B&W 2016 2015 2014

Totaal nieuwe aanvragen* 217 206 164

Bij eerste behandeling akkoord 32 % 31 % 34 %

Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)

11 % 13 % 8 %

Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

12 % 13 % 12 %

Bij derde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

12 % 9 % 13 %

Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken

22 % 27 % 20 %

Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning

11 % 8 % 13 %

* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.

Vorm van behandelingen

De gemeente Alkmaar werkt met een geïntegreerde commissie voor erfgoedadviezen. In 2016 werden 94 erfgoedaanvragen ontvangen. Deze zijn als volgt verdeeld:

DegemeenteAlkmaarwerktmeteengeïntegreerdecommissievoorerfgoedadviezen.In2016werden94erfgoedaanvragenontvangen.Dezezijnalsvolgtverdeeld:

ERFGOEDAANVRAGEN 2016 2015 2014

Totaal aantal 94 100 % 89 100 % 79 100 %

rijksmonumenten 20 21 % 20 22 % 16 20 %

gemeentelijke monumenten 32 34 % 24 27 % 23 29 %

beeldbepalende panden 28 30 % 12 13 % 30 38 %

panden in beschermd gezicht

13 14 % 30 34 % 10 13 %

karakteristieke panden 0 0 % 1 1 % 0 0 %

provinciale monumenten 1 1 % 0 0 % 0 0 %

gebied met cultuurhist. waarde

0 0 % 2 2 % 0 0 %

Op www.mooinoord-holland.nl/cijferbijlagealkmaar2016 kunt u meer cijfers vinden.

3.1 CijfersIn 2016 heeft de Welstands- en Monumenten-commissie Alkmaar 247 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 28 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 403.Het aantal nieuwe plannen is met ca 8 % gestegen ten opzichte van 2015. Het aantal behandelingen steeg met ca 13 % ten opzichte van het vorige jaar.

3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het College van B&W. In het jaar 2016 zijn vrijwel alle adviezen van de commissie overgenomen door het College van B&W. In dit jaarverslag wordt een aantal plannen uit de commissievergaderingen van het vorige jaar toegelicht: voorbeeld stellende plannen van hoge kwaliteit, plannen waarbij de commissie een duidelijke rol heeft gespeeld of plannen met een interessant adviseringsproces.

3.3 Advies grote ruimtelijke plannenDe commissie wordt ook ingezet als klankbord voor grote en beeldbepalende ruimtelijke ontwikkelingen, beeldkwaliteitplannen en cultuurhistorische opgaven binnen de gemeente. Dit gebeurt met name tijdens het stedenbouwkundig halfuurtje dat iedere vergadering voorafgaand aan de eigenlijke planbehandeling plaatsvindt. Op www.mooinoord-holland.nl/cijferbijlagealkmaar2016 kunt u meer cijfers vinden.

3.4 Omgevingsvisie De gemeente Alkmaar is in 2016 voortvarende gestart met het maken van een Omgevingsvisie als voorbereiding op de nog in te voeren Omgevingswet. De commissie is van de voortgang regelmatig op de hoogte gehouden, heeft over inhoud en reikwijdte geadviseerd en heeft deelgenomen aan de verschillende bijeenkomsten met bewoners en erfgoedinstellingen van de gemeente.

Hoofdstuk 3Adviezen






Preadvies* 41 56













11 % 13 % 8 %


12 % 13 % 12 %


12 % 9 % 13 %


22 % 27 % 20 %


11 % 8 % 13 %







Preadvies* 41 56













11 % 13 % 8 %


12 % 13 % 12 %


12 % 9 % 13 %


22 % 27 % 20 %


11 % 8 % 13 %


Aantal planbehandelingen

Aantal planbehandelingen ten opzichte van voorgaande jaren

23

Gewijzigde voorgevel

22

De stolpboerderij is voor Noord Holland de meest karakteristieke bebouwingsvorm in het

buitengebied. De stolp is opgebouwd uit een houten constructie in het midden (het vierkant) en

relatief lage gevels daaromheen met een piramidevormig dak bedekt met riet en/ of

dakpannen De gemiddelde stopboerderij heeft een grondoppervlak van meer dan 200m2 wat

op kan lopen tot 500m2 en een hoogte van 16 meter.

Bij het verliezen van de oorspronkelijke functie ontstaat vaak de wens er meerdere woningen

in te creëren omdat het volume voor één woning te groot is. Om het grote volume te benutten

moeten er verdiepingsvloeren worden gemaakt en komen gebruiksfuncties in de kap. Met als

logisch gevolg in de gesloten kap ramen aan te brengen. Hierdoor ontstaat een spanningsveld

tussen de wens voor daglicht en het gesloten karakter van de stolp, vooral als er een

woonkamer op de verdieping komt. Soms bieden dakkapellen of -opbouwen direct op de

gevel en het open zetten van de darsdeuren een extra mogelijkheid meer daglicht te krijgen.

Een aantal van dergelijke aanvragen werd het afgelopen jaar aan de commissie voorgelegd

maar ook een plan voor de volledige herbouw van een stolp in de Mijzerpolder waar bij de

terugbouw de eenvoudige gevel werd verfraaid.

THEMAStolpboerderijen Kees Doornenbal, restauratie-architect

Bestaande voorgevel


Het gerestaureerde IJkgebouw met nieuwe serre.

Archeologie Noord-Holland. De missie van het Steunpunt is om gemeenten te helpen om de waarde van het Noord-Hollandse erfgoed te onderzoeken, koesteren en etaleren, maar vooral te verankeren in de ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen die de komende jaren gaan plaatsvinden. Gemeenten kunnen bij het Steunpunt terecht met alle vragen over erfgoed, cultuurhistorie, omgevingswet en archeologie. Zie ookwww.steunpunterfgoednh.nl

4.1 WelstandsbeleidIn 2016 werkte de commissie voor het eerst met de nieuwe welstandsnota die voor de hele gemeente geldt. Deze nota is een geactualiseerde samenvoeging van de nota uit 2013 van de gemeente Alkmaar en de verschillende (verouderde) nota’s van de voormalige gemeenten Graft de Rijp en de gemeente Schermer. De nieuwe nota is voor iedereen makkelijk te raadplegen via de site van de gemeente Alkmaar. Door op het betreffende adres te klikken wordt de aanvrager gelijk doorgelinkt naar de voor het plangebied geldende criteria of spelregels.

4.2 Monumentenbeleid In 2016 werd een begin gemaakt met grote veranderingen in de wetgeving. Per 1 juli verving de Erfgoedwet een deel van de Monumentenwet 1988. De nieuw Erfgoedwet zal samen met de toekomstige Omgevingswet (2019) een integrale bescherming van het cultureel erfgoed mogelijk maken. De nieuwe Erfgoedwet bundelt bestaande weten regelgeving voor behoud en beheer van cultureel erfgoed in Nederland. Het uitgangspunt is dat de beschermingsniveaus zoals die in de wetten en regelingen golden tenminste worden gehandhaafd. In de memorie van toelichting bij de omgevingswet wordt uitgebreid stilgestaan bij cultureel erfgoed. Er is opgenomen dat de monumentenzorg in dit kader verbreed is tot de zorg voor cultureel erfgoed. Cultureel erfgoed is deel van onze fysieke leefomgeving, dat mede door toedoen van de mens tot stand is gekomen en dat een korte of een lange geschiedenis heeft. Cultureel erfgoed is in grote mate bepalend voor de kwaliteit van de fysieke leefomgeving.

Zoals gezegd heeft de per 1 juli 2016 ingetreden Erfgoedwet een deel van de Monumentenwet 1988 doen vervallen. Onderdelen van de Monumentenwet 1988 die de fysieke leefomgeving betreffen, gaan naar

de Omgevingswet die naar verwachting in 2019 van kracht wordt. Voor deze onderdelen is een overgangsregeling in de Erfgoedwet opgenomen voor de periode 2016-2018.

BouwhistorieBouwhistorie is hét beleidsterrein dat zich naadloos voegt op het grensvlak tussen archeologie en monumentenzorg. Het versterkt en verduidelijkt de onderlinge samenhang. Bouwhistorisch onderzoek is van belang voor de zorgvuldige afweging van interventies in monumentale gebouwen en voor documentatie en begrip van onze gebouwde omgeving.

MonumentenzorgAlkmaar behoort tot de grote monumentengemeenten in ons land. De gemeente kent vele rijksmonumenten, provinciale monumenten, gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden. Deze hebben een dubbelbestemming cultuurhistorie in het bestemmingsplan. Daarnaast heeft een aantal onbeschermde objecten deze dubbelbestemming. Behoud van samenhang is behoud van de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving. Individuele aandacht voor objecten blijft onmisbaar, waarbij vooral wordt ingezet op het behoud van cultuurhistorische waarden, maar ook van waardevolle veranderingen die in de loop der tijd plaatsvonden. Tegelijkertijd is de samenhang met de gebouwde omgeving bepalend voor de wijze waarop het object wordt gezien en gewaardeerd. De aandacht richt zich dan ook meer en meer op het ensemble, de landelijke omgeving, het straatgezicht, bruggen, molens mét hun biotoop enzovoort.

Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-HollandOp verzoek van de Provincie Noord-Holland geeft MOOI Noord-Holland in samenwerking met Stichting NMF (de rechtsopvolger van Cultuurcompagnie) sinds 1 januari 2017 invulling aan het Steunpunt Monumenten en

Hoofdstuk 4Beleid

27

KaasdragerscarillonDavid Bade: Dansend paard aan de achterkant van het station

26

De commissie kreeg regelmatig kunstwerken voorgelegd. Hierbij gaat het niet over de

artistieke waarde maar over de positie ten opzichte van de openbare ruimte. Een voorbeeld

hiervan is de waterfontein opgebouwd uit gestapelde kazen van natuursteen die verwerkt zijn

in de verharding op het plein voor het stationsgebouw. Led- verlichting zorgt ervoor dat het

object ook tijdens de avonduren duidelijk herkenbaar is. De gemeente wil hiermee de identiteit

van Alkmaar als kaasstad onderstrepen. De commissie had in eerste instantie moeite met de

gekozen plaats. Op haar advies werd een andere locatie gezocht aan de zuidzijde van het

plein tegenover de fietsenstalling.

Ook over de herplaatsing van het kaasdrager carillon (oorspronkelijk ontworpen voor de

parkeergarage bij de molen van Piet) naar het stationsplein, was de commissie in eerste

instantie van mening dat de locatie geen recht deed aan het carillon en evenmin aan de

kwaliteit van de openbare ruimte. Hierop kwam een aangepast voorstel waarbij het

kunstobject één geheel vormt met de ovaal rond de bomen, een betere oplossing aldus de

commissie.

Tenslotte het “dansend paard” van David Bade. Dit kunstobject is onderdeel van de culturele

route “paardenparade” door de regio. Het vuurrode paard komt goed tot zijn recht op de

verhoogde spoorstaaf aan de achterzijde van het station.

THEMA Kunst in de openbare ruimte Harry Snellaars, burgerlid

Waterfontein


5.2 Aanloop naar de OmgevingswetDe Omgevingswet wordt van kracht in 2019. In 2016 is er meer duidelijkheid gekomen over de inhoud van de wet en de vier bijbehorende algemene maatregelen van bestuur. Begin 2017 is ook de ontwerp-Invoeringswet gepubliceerd. Het Actieprogramma Aan de slag met de Omgevingswet (www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl) geeft veel nuttige informatie en biedt gemeenten de mogelijkheid om (financiële) ondersteuning te vragen voor implementatieprojecten.

In de gemeente Alkmaar wordt al hard gewerkt aan het opstellen van de omgevingsvisie die de basis vormt van het omgevingsplan. Gesprekken hierover hebben plaatsgevonden met de commissie. Ook is een afvaardiging van de commissie aanwezig geweest bij door de gemeente georganiseerde bijeenkomsten voor de burgers.

5.3 Ondersteuning door MOOI Noord-Holland MOOI Noord-Holland in het algemeen en de commissie in het bijzonder kan een bijdrage leveren aan de implementatie van de Omgevingswet in uw gemeente.

We werken op landelijk niveau actief met de collega-adviseurs en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit aan Mooiwaarts (www.mooiwaarts.nl). In 2016 hebben we onder meer meegewerkt aan de lobby voor goede kwaliteitsinstrumenten bij de behandeling van de Omgevingswet in de Tweede en Eerste Kamer, de Mooiwaatscafé’s en het project Omgevingsplan Op Kwaliteit (OOK).

Project OOKIn 2017 zullen we de eerste resultaten van OOK aanbieden aan uw gemeente: een denkmodel met tien principes voor een omgevingsplan waarin de ruimtelijke kwaliteit

goed is ingebed en waarmee een stap wordt gezet naar een integrale benadering van omgevingskwaliteit. We nodigen de gemeente uit om de komende jaren samen met ons dit denkmodel verder te ontwikkelen en te participeren in het project OOK.

5.1 Wat is omgevingskwaliteit? WeWelstand en ruimtelijke kwaliteit zijn voor de meesten onder ons bekend terrein: het gaat om de beeldkwaliteit van de bebouwing en de ruimtelijke kenmerken en waarden van erfgoed, landschap, stad of dorp, openbare ruimte en infrastructuur. Integrale omgevingskwaliteit is de grote uitdaging van de Omgevingswet. Maar wat is dat eigenlijk? In de Memorie van Toelichting wordt uitgelegd dat omgevingskwaliteit duidt op het belang van aspecten als cultureel erfgoed, architectonische kwaliteit van bouwwerken, stedenbouwkundige kwaliteit en kwaliteit van natuur en landschap. Het gaat daarbij zowel om de menselijke beleving van de fysieke verschijningsvormen als om de intrinsieke waarden die de maatschappij toekent aan de identiteit van gebieden en aan dier- en plantensoorten.’ (MvT p. 63)

Synthese van cultuur en natuurDe wetgever gebruikt omgevingskwaliteit dus voor de synthese van cultuur en natuur. Het is interessant om nog even verder te kijken naar andere omschrijvingen. In 2014 stelde de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur dat omgevingskwaliteit grote gelijkenis vertoont met het begrip ruimtelijke kwaliteit maar dat het ruimer is omdat ook sociale componenten en aspecten als externe veiligheid en luchtkwaliteit deel uitmaken van de omgevingskwaliteit. Het College van Rijksadviseurs noemde in 2015 omgevingskwaliteit een samengaan van de zorg voor grote publieke nutsvoorzieningen en gebruiksregels daarvoor, van ruimtelijke kwaliteit en milieukwaliteit en van de balans tussen economische concurrentiekracht en leefbaarheid.

Breder dan ruimtelijke kwaliteitIn een essay in het jaarverslag 2015 van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit beschrijft Flip ten Cate drie andere punten waarin het begrip

omgevingskwaliteit verschilt van ruimtelijke kwaliteit: 1) de koppeling van een initiatief met belangen die buiten het primaire doel van de initiatiefnemer liggen; 2) een actief streven naar betekenisvolle betrokkenheid van de omgeving; 3) het gaat altijd over de kwaliteit van de publieke ruimte, terwijl ruimtelijke kwaliteit ook verengd kan worden tot de kwaliteit van het object zelf. Paul Roncken, de kwaliteitsadviseur van de provincie Utrecht, sluit daar op zijn website op aan. “Het strenge begrip ‘ruimte’ wordt verruild voor de veel mildere betekenis van ‘omgeving’. Een ruimte is iets dat uit (blijvende) wanden bestaat, omsloten is en begrensd. Een omgeving is juist bruisend en wordt bepaald door wat erin voorkomt: de natuur, de buren, de bus, het klimaat, de regenbui, de geschiedenis, de griepepidemie.”

Kans voor integrale benaderingWe kunnen constateren dat de meningen nog verdeeld zijn maar dat de tendens duidelijk is: omgevingskwaliteit is nog meer dan ruimtelijke kwaliteit te zien als balans tussen gebruikswaarde, toekomstwaarde en belevingswaarde. Het zijn nog steeds de eeuwenoude begrippen van de Romeinse architect Vitruvius, die nadrukkelijk schreef dat het gaat om de synthese van deze drie, waarbij niet het een het ander overheerst. Praten over de gewenste omgevingskwaliteit biedt een uitgelezen kans om doelstellingen uit verschillende sectoren samen te brengen. Dan kan een integrale benadering ontstaan: een duurzame stad is ook een gezonde stad; in een mooie omgeving zijn mensen gezonder; waterveiligheid kan bijdragen aan belevingswaarde; herontwikkeling van erfgoed is vaak de motor voor vernieuwd eigenaarschap.

Hoofdstuk 5Op weg naar de Omgevingswet

Ontwikkellocatie met rechtsonder het gebouw van Sanguin

tweede voorstel met een appartementengebouw

Sanguin referentiebeelden voor het nieuwe appartementengebouw

Sanquin.eerste voorstel

30

In het afgelopen jaar heeft de commissie dikwijls overleg gevoerd over projecten voor locaties

die de gemeente aan ontwikkelende partijen heeft verkocht. In dit soort gevallen is het

belangrijk dat gemeente en commissie overleg voeren over de stedenbouwkundige

randvoorwaarden. Een jaren dertig wijk vraagt nu eenmaal om een andere opzet voor een

woningbouwproject dan een groengebied met losstaande gebouwen. Het kostte even tijd

alvorens de vakgroep Stedenbouw en de commissie een juiste methode voor dat overleg

vonden. Zo kreeg de commissie voor een locatie van een voormalig schoolgebouw aan de

Van Duyn van Maasdamstraat een geheel uitgewerkt ontwerp voor een rijtje

eengezinswoningen voorgelegd. De open achtertuinen van de woningen strookten geheel niet

met de strokenverkaveling van de Staatsliedenbuurt. Op zo’n opvallende plek paste eerder

een alzijdig ontworpen gebouw. Uiteindelijk waren de ontwerpers van Pro6 bereid de

achterkant van de woningen het aanzien van een voorkant te geven.

Sinds dit project weten de vakgroep en de commissie elkaar in een vroeg stadium van het

planproces beter te vinden. Toen hetzelfde architectenbureau voor een locatie aan de

Ruysdaelkade met een voorstel voor twee rijtjes grondgebonden woningen kwam, besprak de

commissie met de vakgroep eerst de stedenbouwkundige randvoorwaarden. De woningen

vervangen de voormalige bloedbank Sanguin die met twee geschakelde

appartementengebouwen op een open, groen gebied staan. Hier is een alzijdig ontworpen

appartementengebouw meer op zijn plaats, dan dat aansluiting wordt gezocht bij de rijtjes

woningen die aan weerszijden van dit groengebied staan. Het architectenbureau kon zich

goed in dit voorstel vinden.

THEMA Naar een goed samenspel Jouke van der Werf, voorzitter


leefomgeving, zet de gemeente Alkmaar inmiddels in op adviezen van de erven-consulent. Het ervenconsulentschap is een samenwerkingsverband tussen MNH en LNH en deze adviezen hebben tot doel ontwikkelingen op erven in het prachtige landelijke gebied van de gemeente Alkmaar optimaal landschappelijk in te passen. Inmiddels wordt er ambtelijk gewerkt aan een procedureel goede afstemming met de commissie, door deze conceptadviezen in het stedenbouwkundig halfuurtje met de commissie te bespreken. Dit om ook draagvlak bij de commissie te vinden voor de ruimtelijke kwaliteit van deze initiatieven en zo een soepele procesgang te borgen. Als de initiatief-nemer de plannen conform het advies van de ervenconsulent uitwerkt kan hij rekenen op een positief advies van de commissie. Zo is in een vroege fase duidelijk wat de gemeente Alkmaar verwacht van de initiatiefnemer wat betreft de ruimtelijke kwaliteit van de ontwikkeling, zowel wat betreft de landschappelijke inpassing en erfinrichting als wat betreft de beeld-kwaliteit van gebouwen op het erf. De commissie ziet de positieve invloed van deze meer integrale vorm van adviseren op het landschap en zal graag meewerken aan een soepel proces.

• Het stedenbouwkundig halfuurtje is een onmisbaar onderdeel geworden van de commissievergaderingen. Overleg over de stedenbouwkundige randvoorwaarden voor de invulling van openvallende gaten in de stad leidt tot versnelling van de advisering in het vergunningentraject. De commissie hoopt dat de in 2015 en 2016 ingezette consultering over stedenbouwkundige ontwikkelingen ook in 2017 verder wordt ontwikkeld.

• De nieuwe Omgevingswet komt steeds dichterbij en de meeste gemeenten zijn al op één of andere manier aan het warmdraaien. Vanuit MOOI Noord-Holland dragen we hieraan vanuit onze invalshoek en expertise graag bij met informatie en ondersteuning.

• Gebruik te maken van de kennis, ervaring en activiteiten van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland

6.3 Tot slot Met dit kleurrijke jaarverslag hebben we duidelijk willen maken dat we met veel plezier voor de gemeente werken. De samenwerking met de ambtenaren en het College van B&W is opbouwend en open. De gemeenteraad stelt het beleid vast op basis waarvan wij adviseren. Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop we uw beleidskader gebruiken bij de advisering. We werken de komende jaren graag met u samen om ook onder de Omgevingswet een goed kwaliteitsbeleid te realiseren.

Graag nodigen we alle belangstellenden uit om in 2017 een vergadering bij te wonen.

6.1 Samenbrengen van publieke en private belangenDe algemene zorgplicht voor een goede omgevingskwaliteit is een van de grote vernieuwingen van de Omgevingswet. Die zorgplicht beweegt zich dus tussen publiek en privaat belang. Om goede omgevingskwaliteit te bereiken moeten private en publieke ambities, wensen en belangen elkaar treffen. Dat moet je organiseren met een transparant proces waarin gezocht kan worden naar de beste kwaliteit. Een proces waarin maatschappelijke participatie kan plaatsvinden en waarin kwaliteitsgesprekken met deskundigen gevoerd kunnen worden, op basis van de wensen van de initiatiefnemer en de democratisch vastgestelde beoordelingskaders. Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien wij dat samenbrengen van publieke en private belangen door middel van een constructieve dialoog, als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken over de ruimtelijke kwaliteit, samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed.

6.2 AanbevelingenDe ervaringen en inzichten die in 2016 zijn opgedaan, leiden tot de volgende aanbevelingen:

• De opeenvolgende projecten die op Overstad gerealiseerd worden is een interessante pilot voor gebiedsontwikkeling zonder masterplan. De herinrichting van de Noorderkade, waarover de commissie in het afgelopen jaar met de gemeente overleg voerde, laat zien dat de gemeente haar rol in het scheppen van goede randvoorwaarden serieus neemt. Ook in de toekomst zal het bewaken van de

samenhang tussen de uiteenlopende bouwprojecten aan de ene kant en de regie over inrichting van de openbare ruimte aan de andere kant in Overstad veel aandacht en energie vragen. Gebruik de commissie als sparringpartner, omdat zij door haar onafhankelijkheid en brede samenstelling vanuit een breed perspectief over die samenhang tussen de plannen afzonderlijk en de openbare ruimte als geheel kan adviseren.

• Bij de advisering over kunst in de openbare ruimte schenkt de commissie vooral aandacht aan constructie en plaatsing van het kunstwerk in relatie tot zijn omgeving. Zij beoordeelt niet de artistieke waarde van het kunstwerk. Heel af en toe licht een lid van de gemeentelijke kunstcommissie een kunstwerk toe. Te overwegen valt om deze commissie een duidelijk rol te geven in de advisering over het artistieke gehalte van de te plaatsen kunstwerken. Dit is in het belang van de plaatsing van het kunstwerk in het aangemerkte gebied en komt de ruimtelijke kwaliteit ten goede.

• Van groot belang voor de ruimtelijke kwaliteit van het landelijke gebied is niet alleen een goede vormgeving van de bebouwing. Ook de inrichting van het erf vraagt om veel aandacht. Schuren krijgen soms zo’n grote omvang dat de land-schappelijke in passing problematisch wordt. De commissie is steeds op zoek naar een evenwicht tussen de openheid van het landschap en de vorm en grootte van de schuren. Ook bij de advisering over wijzigingen aan historische boerderijen is de samenhang met de erfinrichting van groot belang. In aanloop naar de Omgevingswet, met als doel een meer integrale benadering van de fysieke

Hoofdstuk 6Conclusies en aanbevelingen

34

Auteur Ana van der Mark, coördinator commissie

Met bijdragen van Jouke van der Werf, Bastiaan Jongerius, Kees Doornenbal, Harry Snellaars, Sandra van Vuuren, Ray Stofbergen (foto’s) José van Campen, Woord en Plaats

Basisontwerp Funcke Creatieve Partners

Uitwerking Toprapport | Merijn Groenhart

MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteitAlkmaar, maart 2017

Colofon

MOOI NOORD-HOLLAND

Emmastraat 1111814 DP Alkmaar

T 072 520 44 [email protected]

WELSTANDS- EN MONUMENTENCOMMISSIE ALKMAAR · verheugen ons erop deze samenwerking in 2017 te kunnen...

Documents

Transcript of WELSTANDS- EN MONUMENTENCOMMISSIE ALKMAAR · verheugen ons erop deze samenwerking in 2017 te kunnen...