MEER-Waarde voor

Ervaringen in waardecreatie

31 Mei 2010

ELKESNELWEG

Online verhaal over een project dat nadenkt over het creeren van meerwaarde rondom de snelwe-gen in de hedendaagse staat van Nederland. Dit netwerk heet ATLANTIS en begint nu door te drin-gen tot een aantal wezelijke partijen en trajecten in Nederland.

Voor een versnelde intake van de ervaringen van de afgelopen drie jaren, staat dit verhaal nu on-line. Het gedachtegoed moet nu gaan werken voor het netwerk.

Veel lees en kijk plezier en hopelijk vind jij de waarde in dit verhaal!

Onze duurzame weg1 weg, vele bestemmingen

WAARDE is een abstract begrip. Het beschrijf een staat van waardering, die door vele kan worden gedeeld maar ook kan gelden voor het individu. Daarom is het zo moeilijk om er een goede grip op te krijgen. Zeker wanneer je samen werkt aan langdurige duurzame waarde, zoals bij infra-structurele ontwikkeling.

Het project Atlantis heeft er nu al drie jaar in geinvesteerd en er begint een vorm van grip te ontstaan. Deze online slideshow vertelt het verhaal van waardecreatie rondom de snelweg. Hoe betrek je de duurzamere gedachten bij een groot infrastructurele uitdaging?

De eerste succesen worden geboekt door het gebruik van dit netwerk in de duurzamere ontwikkeling van onze snel-weg.

VOOR U!WAARDE

+

Elke Snelwegheeft een meerwaarde!

In het steeds vollere Nederland zijn de snelwegen van vitaal be-lang. De snelweg zorgt ervoor dat je makkelijk van A naar B gaat, maar wat betekent de snelweg als je B eenmaal bereikt hebt of als je gewoon in B woont? Wat brengt de snelweg mensen die leven in de buurt van de snel-weg?

Dit is een vraag die is besproken met een grote groep mensen...bewoners, experts, bestuurders en vrijdenkers. Uit verkenningen naar snelwegen in binnen- en buitenland (rondom 2008/9) bleek dat snelwegen in Neder-land veel meer waard kunnen worden voor de omgeving door

er net anders mee om te gaan. Dit zonder het vitale belang van een goede infrastructuur te ver-geten.

Vraagt u zich - als wethouder, projectleider, bewoner, ontwer-per, ondernemer, wegbeheerder, of gewoon als mens - af hoe een snelweg meer waard wordt voor uw omgeving? Dan is ditverhaal een eerste stap op weg. En mocht u echt nieuwsgierig zijn, mee willen denken, mee willen bou-wen, dan bent u van harte uit-genodigd om van gedachten te wisselen! Contactgegevens staat aan het einde vanm dit verhaal.

www.mensensnelweg.ning.comwww.weg-dromen.nl

ATLANTIS

Waarom waardecreatie?

Met wat redenatie komt men wel achter de redenen waarom de grond langs een gracht in het centrum van Amsterdam meer ople-verd dan een stuk braak liggende grond land de A12. Maar is het ook meer waard? Waarde ligt dan ook in het oog van de waar-nemer. Iedereen heeft een andere redene-ring. Daarom is het juist nu van belang dat we daar samen meer grip op gaan krijgen.

De droom van Atlantis: “Een snelweg als logisch en natuurlijk onder-deel van de omgeving, waardoor de snelweg meerwaarde biedt voor de omgeving. Mensen beleven de snelweg positief.”

En we weten dat het kan!

Nog geen twee eeuwen geleden had men vergelijkbare negatieve associaties met water als we nu kennen van de snelweg: een nood-zakelijk kwaad. De grachten waren een open-baar riool. Niet een plek om aan te wonen of bij te leven. Dat is veranderd. Mensen verblij-ven en wonen nu graag aan het water, ook al kan zo’n plek meer luchtvervuiling en herrie opleveren dan de ruimte rond de snelweg.

In onze droom is de snelweg van nu de gracht van vroeger. En kan ook de snelweg verwor-den tot ‘the place to be’ . Met het gevolg dat de snelweg letterlijk waarde toevoegt. Dat merk je bijvoorbeeld omdat je huis aan de snelweg is meer waard dan hetzelfde huis zo’n 100 meter verderop.

ATLANTIS

WAARDE

De weg van morgen beantwoordt aan de veranderende behoeften langs de weg...

Dé snelweg met meerwaarde is niet één concept. Juist het aanpassen van de weg aan de omgeving, het aansluiten bij de locale situatie, is belangrijk om daadwerkelijk meerwaarde te kunnen leveren.

De conclusie is dan ook dat de balans tussen ‘People, Planet, Profit’ wordt bepaald door ‘Place’. ppeople

pplace

pplanet

pprofit

ppppppplappppp

Een snelweg loopt door verschillende loka-ties en zal dan ook te maken hebben met de eisen en wensen van de mensen, bedrijven en natuur langs die weg. De Plaatsing van een snelweg ligt dus in het directe verlengde van de omgevingsbehoefte.

Door de lokale situatie goed te begrijpen, aan te sluiten bij projecten op lokaal en regionaal niveau, kan de snelweg plannen versterken uit de omgeving en kan de snelweg er heel anders uit komen te zien.

De ervaring van de weg is helemaal afgesloten van de beleving van die ene eenzame ambtenaar die langs haar loopt. Twee gescheidde sporen.

Wat als het nou eens anders kan...Wat als zo’n lokatie nou een niet zou voelen als een soort niemandsland...Wat als het nou van meerwaarde zou zijn buiten de gangbare functie...

5+5=12De afgelopen twintig jaar heeft zich tamelijk geruis-loos een ontwikkeling voltrokken die de kern raakt van de economie. Die kern bestaat uit het realis-eren van meerwaarde, bijvoorbeeld door een koe te houden voor de melk, of groenten te verbouwen voor de oogst. Nieuw is bijvoorbeeld om dezelfde koe en dezelfde groente te laten verzorgen door cliënten uit de zorg. In plaats van zijn tijd en geld te steken in nog een koe, of het kweken van nog meer groente, invest-eert de boer in het aanpassen van zijn bedrijf tot zorg-boerderij. Daarin werkt hij samen met een zorginstel-ling, die niet investeert in een verbeterde therapie, of een extra therapeut, maar in samenwerking met de boer. Een extra euro naar koeien en groente, en een extra euro naar therapie en therapeuten, leveren minder op dan twee euro in de zorgboerderij. En deze zelfde meerwaarde zien we ontstaan door recombina-ties van de weg met zijn omgeving.

Economisch is dit gesneden koek en toch raakt het de kern van de economie. Die heeft zich totaal gespe-cialiseerd in het halen van zoveel mogelijk voordeel uit het benutten van een enkel middel, zoals ook bij de snelweg: maximale benutting van de weg was

jarenlang de focus. Specialisatie heeft zich de afgelo-pen eeuw of meer gericht op steeds één enkele wijze van benutting van een middel. Dus hoe haal ik zoveel mogelijk doorstroming uit een weg. Nu ontstaat een economie waarin een middel niet op één, maar op twee of misschien wel meer manieren tegelijk wordt ingezet.

Door een weg te combineren met natuurlijke el-ementen kan bijvoorbeeld een watervalsnelweg ontstaan, die van toegevoegde waarde is voor park en natuur. Maar zo zijn er ook op het gebied van en-ergie, sociale interactie een leefbaarheid interessante recombinaties van snelwegen te maken. Er kan zoveel meer met de snelweg.

In plaats van specialisatie ontstaat een economie van combinatie. Eén euro in nog betere, nog gespeciali-seerder snelweg levert minder op dan één euro in de combinatie met de zorg. Eén euro in nog een huis om alleen maar in te wonen, levert minder op dan één euro in een woning die ook dient om energie op te wekken, bijvoorbeeld met zonnecellen op het dak.

De weg is meer waard als het geen weg meer is...

Jurgen van der Heijden

Veranker!Verbind!Beweeg! Grote maatschappelijke transities zijn moeilijk te

sturen omdat (gelukkig) niet alle economische, culturele, sociale en ruimtelijke dynamiek beheers-baar en maakbaar is. Het is mensenwerk. Transities slagen wanneer mensen verbondenheid voelen met hun fysieke en sociale omgeving, wanneer ze plezier hebben in het verbinden van mensen en belangen en die weten hoe je taaie systemen en grijze cellen in beweging krijgt.

Verankeren, verbinden en beweging zijn dan ook de begrippen die helpen om transities op gang te brengen en te houden. We kunnen aan die begrip-pen zeven principes van een effectieve transitieaan-pak ophangen. Deze principes vormen de basis voor Operatie Atlantis.

1- Voeling krijgen met een gebied: identificeren van-, en voortbouwen op de waarden/ het DNA van het betrokken gebied en van de mensen die daar wonen, werken en verblijven.

2- De menselijke maat bewaken: tastbaar en invoel-baar maken welke veranderingen zich voltrekken en zou kunnen/moeten voltrekken en daarmee grote abstracte concepten hanteerbaar maken en laten aansluiten op alledaagse problemen en verlangens.

3- Slim combineren: activiteiten in het gebied (econ-omie, mobiliteit, recreatie, wonen, waterberging etc.) combineren tot iets nieuws en krachtigs wat materieel en immaterieel tot meerwaarde leidt.

4- Taaie instituties vloeibaar maken: de vernieu-wende onderdelen van instituties als ‘de gemeente’, ‘rijkswaterstaat’, ‘de provincie’ , ‘de markt’ en ‘ de maatschappelijke organisaties’ in het zonnetje zet-ten en aan elkaar smeden.

5- De hefboom gebruiken: identificeer de op het oog kleine verandering die wel stuurbaar en maakbaar is en kan fungeren als hefboom/katalysator voor grotere veranderingen.

6- Sociale besmetting organiseren: uitdagende bee-lden en meeslepende verhalen over wat mogelijk is aan waardecreatie, schoonheid en prettig leven en rond alten zingen en door laten dringen in ons aller collectieve geheugen .

7- Meebewegen en ombuigen: meeliften op de vele vernieuwende initiatieven die her ( verbrokkeld) plaatsvinden en waar nodig deze initiatieven kortslu-iten en bijsturen in de richting van waardecreatie.

DOELOm dit te bereiken slaan verschillende partijen (gemeente, provincies, Rws, koepels, bewoners, ondernemers) de handen in een om te zorgen voor een waardevol snelweglandschap dat een positieve relatie aangaat met de omgeving. Dit zal uiteindelijk moeten leiden tot een vertaling van Operatie Atlantis in beleid, uitvoeringsprogramma’s, lijnorganisatie en projecten .

Om dit voor elkaar te krijgen, zet Operatie Atlantis in op het doen van voorstellen die de waarde van de snelweg voor de omgev-ing verbeteren. Maar het goede idee alleen is niet genoeg om de doelen te bereiken. Ook de (onbewuste) negatieve connotatie die mensen hebben bij de snelweg is van invloed op hun beleving van die snelweg. Een transitie in de beleving van de snelweg is daarom, naast goede fysieke voorstellen, noodzakelijk om tot een andere kwaliteit van de snelweg te komen.

De ‘Atlantis-snelweg’ versterkt in de toekomst de waarde van de omgeving op drie aspecten:

1. Maatschappelijke waardecreatie: Vergroten leefbaarheid en maatschappelijke waardering van wonen en werken en recreëren rond de snelweg. Bos en groen wordt meer waard (beter).

2. Economische waardecreatie: Economisch ontsluiten en rendabel maken van enkele honderden tot duizenden hectares welke nu als ‘gebied’ langs de snelweg ongebruikt liggen of weinig waarde hebben.

3. Ecologische waardecreatie: op zoek naar de versterkende mogelijkheden van de snelweg voor de ecologische (hoofd)structuur van Nederland.

Aansluiting op ElverdingDe focus van het Elverding rapport is tijdswinst bij infrastructurele projecten door een andere aanpak. Deze tijdswinst bij infrastruc-turele projecten kan behaald worden door in een vroeg stadium tijd en energie te steken in een brede verkenningsfase waaruit vervolgens een maatschappelijk breed gedragen voorkeursbesluit voortkomt.

Deze verkenningsfase bestaat uit de volgende elementen:

1. Eerdere en ruimere participatie Inbreng over nut en noodzaak en gezamenlijk zoeken naar een oplossing voor het gebied.

2. Gebiedsgewijze benadering Ook kijken naar natuur, milieu en stedelijke ontwikkeling, dus niet alleen focussen op de snelweg an sich maar als onderdeel van de omgeving.

3. Geen vrijblijvende termijnen bij startbesluit ligt maximale doorlooptijd verkenningsfase vast

4. Afweging van effecten voldoende duidelijkheid over de effecten op economie, milieu, ruimte en natuur

5. Resultaat een helder politiek besluit Dit voorkeursbesluit is door de aanpak een maatschappelijk breed gedragen besluit. Hierdoor kunnen de fasen die volgen sneller door-lopen worden.

Operatie AtlantisDe focus bij Operatie Atlantis ligt bij de manier waarop men naar een snel-weg kijkt/de snelweg waardeert. Het vraagstuk van Atlantis luidt: “hoe richt je een snelweg en zijn omgeving zo in dat de weg een meer-waarde voor mensen oplevert”.

Hierbij zijn verschillende aspecten belangrijk:

1. Oplossing én acceptatie van de oplossing is belangrijk

2. Kijken naar people, place, profit en planet en deze aspecten in de oploss-ing in evenwicht brengen met elkaar

3. Proces zo inrichten dat de kracht van de omgeving/betrokkenen tot zijn recht kan komen

4. Zowel binnen als buiten RWS de kijk die men heeft op de snelweg veran-deren.

Elverding + ATLANTISOvereenkomsten:De onderstaande overeenkomsten bevinden zich (voornamelijk) in de verkenningsfase van Elverding.

• Door samen te werken met je omgeving bereik je een betere oplossing

• Er moet worden gekeken naar het gehele gebied omdat de snelweg een onderdeel is van een gebied.

• Acceptatie van de oplossing is belangrijk voor de uiteindelijke uitvoering

Verschillen:

• Atlantis kijkt naar oplossingen voor een multifunctionele snelweg en het proces dat tot deze oplossing moet leiden. Elverding heeft tot doel het huidige proces te versnellen en niet zozeer de huidige (stand-aard) oplossingen te veranderen.

• Atlantis gebruikt samenwerking om tot multifunctionaliteit van de snelweg te komen, Elverding stimu-leert samenwerking om weerstand te verlagen die het proces kunnen vertragen.

Doordat Atlantis multifunctionaliteit heeft gekozen als uiteindelijk doel, en dit wil bereiken door middel van samenwerking met de omgeving, heeft zij als het ware een strategie gekozen om de weerstand te verminderen. Ofwel, een strategie om Elverding te implementeren.

“Hoe richt je een snelweg & zijn omgeving in,

zo dat de weg een meerwaarde voor mensen oplevert?”

“Het veranderen van de planvormingswijze voor snelwegen”

Snelwegen beinvloeden de omgeving negtief.Elverding, MIRT, PNM, Sociale Innovatie

Maak gebruik van de resultaten die uit

Operatie ATLANTIS zijn gekomen in 2007-8

en wat er verder al bestaat.

Een waardevolle snelweg moet in de toekomst

een standaard worden. Denken op de lange

termijn is nodig om dit voor elkaar te krijgen.

Een lange adem is noodzakelijk

Het doel bij het aanleggen van snelwegen verschijft van economisch als hoofdpijler

naar integrale gebiedsontwikkeling. Snelweg = kans op gebiedsontwikkeling

Inhoudelijke urgentie

VerbindenVerdiepen

Lange termijn visie

Proces urgentieAanleiding

Opgave

Doel

Uitgangspunten

Pijlers

Beelden ProjectenK ey Players Belemmeringen Netwerk

ATLANTIS

Zo creeer je waarde!

* De ideeen en concepten die nu al bestaan, worden verder ontwikkeld en uitgewerkt. Zo wordt duidelijk wat interessante en haalbare plannen zijn op de korte, de middellange of misschien pas de lange termijn. Het gaat zowel om plannen voor de fysieke inrichting van de omgeving als om nieuwe samenwerk-ings- en financieringsvormen. De A20 blijft hiervoor onze testcase.

* We gaan aan de slag met concrete projecten, waarbij we er één of twee kiezen waar Operatie Atlantis de meeste focus, capaciteit en budget voor be-schikbaar stelt. Om te zien wat er mogelijk is en waar de hindernissen zitten.

* De ideeen, voortgang en resultaten worden gedeeld. Binnen Atlantis, maar vooral ook met de buitenwereld. Geen beter argument dan een succesvol voor-beeld. Natuurlijk gaan we juist ook in die buitenwereld op zoek naar succes-volle voorbeelden die Atlantis weer verder kunnen helpen.

Alle activiteiten van atlantis hebben tot doel bij te dragen aan een systeem-verandering. Een transitie die ervoor zorgt dat er anders wordt gedacht over de snelweg, waardoor de snelweg met meerwaarde voor zijn omgeving de regel wordt. Uiteindelijk hebben we met z’n allen de volgende werkwijze bedacht:

BEELDVerbeelding van een plek die meerwaarde ontvangt

Hoe zou de snelweg en zijn omgeving er uitzien in 2015, 2028 of 2050, wanneer de gedachte achter Atlantis wordt toegepast?

De beelden op de volgende pagina’s , geven slechts een mogelijk invulling.Een voorstelling die je in staat stelt om te beginnen met denken en inleven in een weg die meer is dan een weg.Het project Atlantis kiest daarom bewust voor een schetsende evolutie van een magnetiserend beeld. Een beeld waarin volop ruimte is voor verandering, aanvulling en verdieping. Iets waar mensen vanuit verschillende perspectieven mogelijkheid een toekomst in willen zien en wat als basis kan dienen om samen verder te schetsen. Niets is dus definitief! Er zijn legio aan al reeds succesvol toegepaste mogelijkheden. Door de weg en haar omgeving nú te (re)combineren met al bestaande concepten openen we onze ogen naar de toekomst. Een waardevolle weg.

PROJECT MODELTitel, lokatie en beschrijving * Bestuurlijke model

* Economische model* Werkwijze (pps, partnerships, initiatieven)* Contact

NU:2009Tuinen langs de weg

Singapore

Waterval als geluidswal++2010

20152015

Botanische snelwegen van Singapore

2030

Een waterval als geluidswal

NU:2009 Tuinen langs de wegSingapore

Waterval als geluidswal

+ +2050

Maak je eigen beeld en deel je visie!Er is nogal wat nodig om een visie om te zetten naar een magnetiserend beeld wat mensen aanzet en stimuleert. Om je eigen visies te delen met anderen hebben we een stramien gemaakt dat je door

ATLA

NTIS

KAA

RT

Projectnaam

Praatplaat

Plaats

Project eigenaar:

NaamMail adres

Mobiel

Website

ATLA

NTIS

KAA

RT

Wie?

2015

2030

2050

Wat?

Hoe?

Wanneer?

Vrije plek voor jouw toekom

stbeeld(en),extra tekst of inspiratie plaatjes

ATLA

NTI

S KA

ART

Projectnaam

Praatplaat

Plaats

Project eigenaar:NaamMail adresMobielWebsite

ATLA

NTI

S KA

ART

Wie?

2015

2030

2050

Wat?

Hoe?

Wanneer?

Vrije plek voor jouw toekom

stbeeld(en),extra tekst of inspiratie plaatjes

Voor meer informatie of aansluiting neem gerust contact op met Ingrid Roos op ingrid.roos@rws.nl. T: 088-7972707 | Griffioenlaan 2, 3526 LA Utrecht.Kijk ook op wegdromen.nl en mensensnelweg.nl voor de ontwikkelingen rondom waardecreatie.