Web viewTaal & wiskunde : taalspelen en poëzie “The meaning of a word is its use”...
Transcript of Web viewTaal & wiskunde : taalspelen en poëzie “The meaning of a word is its use”...
Filosofen
PLATORationalisme
Filosofie als het schouwen vh onveranderlijke als ladder naar een hogere wereld & als levenshouding.
°Kennis hoger dan realiteit.°Alles staat vast.°Plato’s cave°Stichtte academie -> Anamnesis °(zoals Socrates) zoektocht naar het goede, maar niet apart van totaalvisie ! + moest betrouwbaar zijn.
Centrale rol van de kennisleer ‘hoe kunnen algemene dingen bestaan?’Opl. : realisme ; betekenis van universele termen bestaan als dingen los van het denken.
Kennisleer/vormentheorie Échte kennis = kennis van de volmaakte vormen. Argumenten : onbetwijfelbaarheid en stabiliteit.°Dualistische mensvisie (+ eeuwige ziel)Lich. = aardse wereld. Ziel = vormenwereld.
DESCARTESRationalisme
-Nederland + sterft in StockholmFilosofie als zekere kennis op basis van onbetwijfelbare uitgangspunten.
Zekerheid van denken/kennis is mogelijk.(helder & evident & onafh)
Discours de la methode (ik denk dus ik ben) Meditationes de prima Philos Principia Philosophiae
°God°Grondlegger analytische Wiskunde °Axioma’s °Nativisme °Dualisme
Apatheia = vrijzijn vn alleAtaraxie = rust/genotAutarkeia = behoefteloosheid
ARISTOTELESEmpirisme
Filosofie als totaalkennis en niet nutsgebonden -> einddoel in zichzelf.
°Plato’s belangrijkste lln°Aanvaarde Plato’s dualisme niet (ziel = stoffelijk, kernvermogen = onstoffelijk)°Vormen zitten in de dingen besloten. °Teleologisch wereldbeeld, centrale rol van verandering en perfectionisering. °Kennis opdoen door de ervaarbare wereld te bestuderen (=doel). °Logica : belang van strikt redeneren om de ervaringsgegevens betrouwbaar te organiseren. °Richten op het ‘ultieme goed’ voor ons.
Ethiek : geluk = ons doel
°Politiek pragmatisme Zijn + worden -> abstractieprocédé (niet de geest)
SOCRATESRationalisme
Buitenbeentje die leefde naar eigen inzichten (soldaat) + lid van de regering v Athene.
In 399 ter dood veroordeeld wegens goddeloosheid. Ervan beschuldigd de jeugd op het verkeerde pad te brengen. Hij ontkende maar aanvaarde de doodstraf (gif) omdat hij dan ontdaan werd van zijn bedriegelijke zintuigen.
Sofisten <-> Socrates Socrates kon relativisme van Sofisten niet aanvaarden. De waarheid bestaat en het goede kan gekend worden. Het is de belang van de zoektocht en niet zozeer het antwoord. °Zorg voor de ziel°Plato als belangrijkste bron°Beschuldiging onvroomheid (Eutyphro) -> discussie. °Socratische ironie : hij weet niets en leert van anderen maar anderen weten ook niets. + geeft Eutyphro gelijk.
°Socrates methode : in discussie gaan en op de proef stellen van de tegenstander. Zoektocht naar morele waarheden : Skeptisch, Converstioneel, Empiritsch(inductief) en Deductief.
HUMEEmpirisme/Sceptisisme
Kennis -> sceptische twijfel °Geen metafysica mogelijk °Onafh schrijver
Scepticus en tegenstander gevestigde religies : ‘Infidel’
Perceptions impressions Ideas (verschilt in kracht en
levendigheid) Sensation (zintuigen)Reflection (denken)
°Enkelvoudige ideeën (passief + 1 zintuig) door impressie. °Complexe ideeën (actief + verschillende zintuigen)°Samengestelde ideeën (verschillende impressies maar niet voorkomen)
Géén aangeboren zonder impressies/ideeën.
°Causaliteit
ADORNONegatieve dialectiek
Negatieve dialectiek : rationaliteitsidee heeft haar eigen negatie in zich.
°Kritiek op bestaande systemen. Tegen de repressieve kapitalistische mpp.
°Sociaal filosoof
°Dialektik der Aufklarung -> De mens kan door zijn rede tot bevrijding komen.
°Frankfurter Schule ; denken dat zich tegen zichzelf keert (kritiek)
°Heerschappij
SPENCERPositivisme
‘Survival of the fittest’ ‘Principles of biology
Sociaal Darwinisme
2e grondlegger sociologie
Maximale individuele vrijheid
Welvaart voor iedereen
Wet van de evolutie
SPINOZARationalisme
°Geboren in Amsterdam Als ketter uitgesloten uit Joodse gemeenschap.°Sterft in den Haag.
Veel belang in God, + de rede brengt ons het dichtste bij God (alleen door de rede!).
Substantie = God = Natuur (ethisch ideaal om dichter bij God te komen).
*Monisme (1 substantie!) Lichaam = externeZiel = interne
*Pantheïsme (God = Natuur)
*Parallelisme (denken & materie)
God = vertrekpunt van ons denken.Slechts 1 substantie ! Vrijheid als autonomie
STIRNERNihilisme/existentialisme
Het eigen ik = de laatste waarde. Alles wat men tot nu toe aan de mens heeft voorgesteld als ideaal is steeds iets wat enkel voor zichzelf staat.
Niet enkel God, ook de mens moet overwonnen worden opdat het ‘ik’ als waarde zou overblijven.
De 1e zaak dat de mens moet poneren = zijn eigen 1e zaak.
Zelfvervreemding van de mens afbreken.
Ontkennen van de objectieve waarheid.
Nergens in geloven.
Jong-Hegeliaan die de traditionele waarde afbreekt.
THALES VAN MILETEWiskunde/dialectiek & argumentatie
Wat ligt aan de basis van het veranderlijke? Dat wat zelf onveranderlijk is (archè).
Oorsprong van alles is water.
Water is niet louter passief. Ook de universele levenskracht en alles is ‘bezield’ (Goden).
Methode van Wiskunde ontwikkeld.
Dialectische argumentatie
WINDELBANDAnti-positivisme
Historicus filosofie Systematische filosofie
‘Geschichte und Naturwissenschaft’
2 soorten wetenschap :Geesteswetenschap : psychologie & sociologie
WITTGENSTEINLogisch empirisme / linguïstiek
Taal, waarheid & (on)zinvolheid. °JoodsFilosofie als betekenisanalyse naast wetenschap als meest betrouwbare bron.Cognitie, Linguïstische filosofie , Analytische filosofie
Taal & wiskunde : taalspelen en poëzie “The meaning of a word is its use” Taal dat met vakantie gaat. Taal : oppervlakte structuur (alledaags) vs dieptestructuur.
Volzinnen (herleiden) vs elementaire proposities (bouwstenen van ons denken & spreken, gedachte dat we willen overbrengen)
Zinledig : oordelen die altijd waar zijn.Zinvol : (analytisch & synthetisch) oordelen met een betekenis. -> zelf oordelen of ze waar zijn of niet.
Contact met Wiener Kreis bij Russell & Moore
‘Philosophische Untersuchungen”
NIETZSCHEVitalisme / Existentialisme
Filosofie als ontmaskerende kritiek‘Filosoof met de hamer’
God = dood, en de mens heeft hem vermoord.Herbekeek vaak zijn eigen standpunten.“Het leven is een strijd waar ieder probeert de anderen te onderwerpen.” Gebruikt géén argumenten, wél retorisch geweld.°Logica -> retoriek
Theologie, taalOnterecht geassocieerd met Nazisme
Wereldbeschouwlijke implicaties van de wetenschappelijke ontdekkingen van de 19e eeuw.
Einde Godsgeloof Wil tot macht
Geen God, enkel lichaam + Nihilisme
PARMENIDES v. ELEARationalisme / Natuurfilosoof
Pogingen om de ‘verborgen’ of ‘ware werkelijkheid’ achter diversiteit in de realiteit die we waarnemen te denken via een basisprincipe.
Reageerde op Heraclitus opvatting door het ontkennen van alle verandering.Het zijnde moet 1 en onveranderlijk zijn, anders zou er iets van zijn naar niet-zijn gaan, maar dat kan niet want het niet-zijnde bestaat niet.
Vervreemding van verandering moet vanuit filosofisch oogpunt ‘ontkend’ worden : zij berust louter op mening.
Geen verandering betekent ook dat er geen tijd bestaat. worden = een illusie Niets kan tot stand komen of vergaan + bedrieglijke zintuigen. *Zeno : lln (geen beweging)
POPPER
Wetenschappelijke theorie -> oordelen afleiden.
Theorie moet weerlegbaar zijn om wetenschappelijk te zijn (door feiten worden weerlegd).
Inductie bestaat niet, er is geen enkele procedure die toelaat een algemene bewering te bevestigen.
ROUSSEAU Natuur
Mens leeft het beste in natuurtoestand. Door de rede en ontwikkeling -> ontaard wezen.
Pleit voor meer natuurlijke vorm van leven met aandacht voor de gevoelsmatige aspecten.
De mens is van nature goed, maar de samenleving corrumpeert hem.
Had grote invloed op Kant
Franse revolutie
RUSSELLLogisch empirisme/analytische filosofie/empirist/rationalist
°Wiskundige °Vervolgde familietraditie van politiek activisme °Verschillende boeken over Logica°Niet gelovig, betoog “Why I Am Not A Christ” -> vrijdenker
Russellparadox : ‘Alle verzamelingen hun verzameling die zichzelf niet bevatten. Bevat nu wel of niet ?’
Trichotomie : waar, vals en zinledig
‘verklaren’ = herleiden tot het bekende
SCHOPENHAUERIdealisme
Transcendentaal idealisme : noumenale verschillen van het fenomenale.°Anti-Hegel ! Enkel het fenomenale is kenbaar.De werkelijkheid is onkenbaar. °Ding an sich = onkenbaar°Pessimist (geen doel -> lijden), de wereld is de hel met de medemens als duivel.
Werkelijkheid : alles wat bestaat op 2 manieren bekijken ; -> Wil (mentaal) tot leven-> Voorstelling (fysiek)Zuiver zintuiglijkTheorie van het onbewuste : Wil opereert onafh van het bewustzijn en de mens wordt gedreven door zijn onbewuste gevoelens, doelen. De rede is gericht op leven en wordt beïnvloed door onbewuste gevoelens en motieven.
Parallellisme : waarneembare (voorstelling) & diepere (de wil). GEEN VRIJE WIL !Phenomena = voorstelling (verschijnende)Noumena = wil (dieper)
LOCKEEmpirisme
°Epistemologische vragen (kennis) °Oxofrd + Engelse burgeroorlogen & revolutie°Lijfarts‘Essay concering Human Understanding’‘Two treatises of Government’Enorme invloed op de politieke praktijk. Geest bevat ideas, voorstellingen. Alle dingen waarvan we ons bewust zijn.-> Reflection (denken)-> Sensation (zintuigen)Tabula Rasa : geen aangeboren intuïties, geen nativisme (onbeschreven blad).
‘Al onze kennis van de wereld moet uiteindelijk terug te voeren zijn tot de info die we opdoen via de zintuigen.’ Probleem : Hoe kan men van ideas of sensation leiden tot een begrip van objectief bestaande dingen? Hoe kan je weten dat er iets achter die sensatie zit? Probleem tussen relatie secundaire en primaire kenmerken.
Primaire kwaliteit : rust, vorm, beweging, ...
Secundaire kwaliteit : geur, kleur,
LYOTARDPostmodernisme
De grote verhalen die een richting gaven -> tot hun einde gekomen.
Taalspelen : waarheid is lokaal. Grote waarheden bestaan niet meer.
Er is geen universele kennis meer, alles is plaatsgebonden.
‘La condition postmoderne : rapport sur le savoir’
Grote verhalen -> taalspelen -> klein verhaal -> waarheden
MACHIAVELLIPolitiek
°Diplomaat°Internationaal°Tijdje bevelhebber van troepen : pleit voor leger uit burgers ipv huurlingen. °Wordt gearresteerd en gefolterd, dan verbannen.
‘Il principe’ De vorst is een handboek voor nieuwe machthebbers. Het doel heiligt de middelen als het doel goed is.
Machiavellisme
VORST + EFFICIËNTIE (imorele daden?)
smaak, ...
MARCUSERepressie
Repressie zit in de psychologische structuur van de mens. Paradox mpp : elke ration. Bijdrage resulteert in een verhoogde irrationaliteit van het geheel.Reliteitsbeginsel, nu : presentatiebeginsel : mensen moeten niet alleen op een realistische manier samenleven, ook op prestaties (door performantiebeginsel).
Repressieve tolerantie = het tolereren van meningen die repressief of objectief onjuist zijn (irrelevant nieuws).
Wetenschap en techniek -> natuur en mens uitbuiten. Fundamentele revolutie‘one-dimentional man’
Gelukkig bewustzijn (vrede toestand nemen)Manipuleren en conditioneren via consumptiegedrag : gelukkig bew.°Frankfurter Schule
MARXMaterialisme
°ParijsWereld = onderworpen aan dialectische ontwikkelings wetten waar het individu geen greep op heeft. De werkelijkheid kent geen continue ontw, wél discontinue overgangen -> conflict. (dialectisch materialisme)
*Productieverhoudingen*Economische stuctuur *Mens onderscheidt zich van het dier door : voorzien in eigen bestaandsmiddelen. *Mpp : productieve krachten -> uitbuiting. *Goederen : menselijke behoefte bevredigen*Vervreemding : product wordt vreemd wezen*Arbeid = vervreemd (= Aliënatie) *Godsdienst = opium voor het volk voor troost in ellendige toestand.
Jong-Hegeliaan (mpp hervormen) °Historisch materialisme, Arbeidswaardetheorie, Antropocentrisme.
J. Stuart MILLUtilitarisme / Positivisme
Onderscheid tussen verschillende soorten genot.
‘On Liberty’ (over vrijheid), meest invloedrijke boek.
Beginsel van causaliteit -> psychologisme
Psychologie als basiswetenschapPolitiek liberalismeFeminismeEthiek : UtilitarismeAfwijzen paternalisme
‘Misère de la Philosophie’ Mens = lid van de mpp.
STOA – EPICTETUS Stoïcisme
Stoa = zuilengangFilosofie als zelfkennis en controle
Geluk maak je zelf. Andere mensen de schuld geven.
Onderwees de filosofie van de Stoa in zijn school, eerst was hij een slaaf.
T. v. AQUINOEpistemologie
Filosofie en geloof zijn verschillend, maar convergent.
Beïnvloed door Aristoteles
Goddelijke tussenkomst -> zekere kennis
2 bronnen van kennis : rede & geloof
Naturalistische epistemologie
W. v. OCKHAMOntologie
Scheermes van OckhamOntologie
Moderne filosofie
God = enige entiteit die niet bewezen moet worden
Realisme
H. GROTIUS
Leefde tijdens de 80j oorlogGeboren in DelftSlim -> 11j unief + advocaat
Wegens godsdiensttwisten levenslang gevangen gezet, maar ontsnapt.
Goddelijk recht Menselijk recht -burgelijk -natuur
HEGELDuits idealisme / Dialectiek / Rationalisme °KANTElke fundamentele denkcategorie -> contradicties (geen beperking). Common sense : de reële contradictie = normaal. Alles wat gebeurt -> ontw Geist
De werkelijkheid = Geist, is de werkelijkheid die tot inzicht komt in zichzelf.
Dialectiek (contradicties): *gesteld *ontkent *hogere waarheidNiets zeggen zonder de rede. ‘Opheffen’ = ‘Aufhebung’‘Aufklärung’ door een dynamisch rationeel totaalsysteem.-> zelfbewustworden geest (fenomenologie)
Speculatief metafysisch denken Wereld ontplooit zichzelf, Rationeel totaalsysteem, waarheid als wetenschappelijk systeem.
BENTHAMUtilitarisme
RechtsfilosoofUtilitarisme & Liberalisme Oxford
Pleiten voor vrijheid
Bevordering van het geluk.
°Uil van Minerva (reflectie)
BERGSONVitalisme
2 manieren om naar de wereld te kijken : Analytisch
Metafyfisch
‘L’evolution créatrice’
GIORDANOHeliocentrisme
Aanhanger heliocentrische theorie van CopernicusOneindig heelal
Docetisme en pantheïsme brandstapelMartelaar voor vrije gedachte.
CARNAPLogisch positivisme
Empirist : kennis -> zintuiglijke ervaring
DERRIDAPoststructuralisme / Deconstructie
Grondlegger deconstructie
Alvleesklierkanker
Derridiaanse school van de psychoanalyse
DILTHEYAnti-positivisme
Hermeneutiek en levensfilosofie
Subject en object laten zich niet scheiden.
Belevingen vormen een samenhang + zijn inherent verbonden aan verleden, heden en toekomst + dynamische structuur.
Verstaan = nabeleven van een beleving -> reconstructie van een betekenis.
Geesteswetenschaps filosofie
NW : verklarenGEESTES : verstaan
HABERMASKritisch neomarxisme
Theorie over publieke sfeer
Vertegenwoordiger van de Frankfurter Schule
Mpp kritiek (op Marx)
Pragmatisme
Herrschaftsfreie
COMTE A.Positivisme
Wetenschaps filosoofSociologieReligie van de mensheid
Cours de philosophie positive :*theologisch stadium*metafysisch stadium*positieve stadium
Psychologie is overbodig, want je kan het niet waarnemen. Psychologie = sociologie en biologie.
Classificatie van de wetenschap.
(<-> anti-positivisme : werkelijkheid niet enkel via 1 wetenschappelijke methode)
DIOGENESAscetisme
Behoefteloosheid, ‘aan het zichzelf genoeg hebben’ = atarkeia
AscetismeCynisme
Sloot zich aan bij Antisthenes.
Zelfbevrediging in het openbaar = toppunt van atarkeia en wijsheid.
Alexander de Grootte : veel interesse in Diogenes
School der cynici
EPICURUSAtomisme
Grondlegger EpicurismePersoonlijk geluk en genot, vermijden van pijn en verdriet.
Ataraxia : geestelijk ‘genot’ en onverstoorbaarheid.
Moto : Leef in het verborgene
Theologie : Goden die een zorgeloos leven leidenGoddeloze filosofie
Atomisme : alles kan mechanistisch verklaren worden.
Geluk : *noodzakelijke *luxe *macht/rijkdom
Epicurus heeft mensen van bijgeloof en vrees voor de goden bevrijdt.
ANAXIMANDER & ANAXIMENESKosmologie
Anaximander : De ‘arche’ = onzichtbare oerstof to apeiron = het onbegrensde, onbepaalde. Het 1e van alles wat bestaat is tijdloos en eeuwig en bevat alle wereld. Binnen de wereld is niet afhoudende strijd of oorlog tussen de tegengestelde krachten.°Kosmologie : geocentrisch ; hemellichamen in 3 ‘étages’ zon, maan, aarde -> sterren. Zuilentrommel -> aarde rust op niets.
Anaximenes : Lucht = de oerstof van alles, alles = lucht. Mechanisme op basis waarvan alle bestaande en verschillende dingen tot stand komen. De concrete objecten zijn dan het resultaat van verdunning of verdichting van lucht als neutrale stof.
1e : observatie als bron
AUGUSTINUS
Weten en wijsheid door geloof.
Filosofie : geloof & godsdienst
Filosofie onderschikt aan theologie
Dualisme
Relatie met vrije wil en ethiek
‘Goed zingen = dubbel bidden’
Geen verleden en toekomst.
AUSTIN J.Taalfilosofie
‘How to do things with words’
Taaldaden ‘Ik beloof je dat ik je dat geld zal teruggeven’
Lucutionaire act (inhoud)Illocutionair (realisatie)Perlocutionair (wat willen we realiseren/doel)
FEUERBACHAntropologie
Mens staat centraal in godsdienst + de zintuigen. Religie = opvolging van noodzakelijke stadia in de groei van de mens tot zelfkennis.
Mens leert zich kennen in een geprojecteerd wezen, erna : kenmerken van God aan zichzelf toeschrijven.
‘Das wesen des Christentums’
Verderzetting van Hegels’ denken (Kritiek)
Godsdienst = antropologie ipv theologie
Religie = bevrediging van de mens
Godsdienst = een illusie (God als projectie van de mens)
°Jong-Hegeliaan
FOUCAULT
*waarheid*macht*lust*het zelf
Archeologische methode : -geschiedenis ontwikkeld discontinu-waarheid is tijdelijke contructie -> effect-zelfbewustzijn mens -> verdwenen
HEIDEGGERFenomenologie / Ontologie
Zoektocht ‘het zijn van het zijnde’‘Sein en Zeit’ (zijn en tijd) Fundamentele rol van de tijdelijkheid van het menselijk bestaan.
Zelfbedachte Duitse woorden en begrippen.
Wat is metafysica?
Aandacht voor de intentionaliteitsrelatie
Daseinanalyse van het in-der-welt-seinAls ontologie.
Meer nadruk op het zijn.Bestaan van de mens onderzoekenAanval op de wetenschap
Fenomenologie‘hermeneutiek’ interpreteren.
HERAKLEITOS Ontstaan wijsbegeerte uit de Griekse visie op mens en natuur.°Duits°120 fragmenten bekendDe zoektocht naar het duurzame en het onveranderlijke als basis voor het veranderlijke = een hopeloze onderneming.ALLES is veranderlijk = zekerheid (alles vloeit)De ware wereld of kosmos, werd geconstrueerd als een autonomisch, zichzelf regelend organisme -> altijd levend.Kosmos : vuur : altijd levend, ontvlammen in maten en uitdoven in maten.Men kan géén 2 keer in dezelfde rivier stappen. (Rivier van Herakleitos)
Oorlog = vader van alles. Geen chaos : alles is doordrongen van een logos : structuur van wereld. Vuur (archè + concreet element) Alles is inwisselbaar met vuur. Hogere organisate van het zelf -> ‘psuché’°Filosofisch zelfbewustzijn (onderz zichzelf)
HOBBES T.Materialisme
°Oxford°Bezocht Galileo
MechanismeMenselijke geest = machine (mechanisch denk en mens/wereld beeld)
‘De corpore’, ‘De Homine’, ‘De Cive’.
Blasfemiewet (tegen Hobbes)
Oxford verbrandt De Cive en Leviathan
KANTKritische filosofie
Verlichting !Filosofie als kennis van de voorwaarden van kennis. Macht tot waarheid -> mens in de greep houden. Causaliteit! (denken)Autonoom moraal, plichtsmoraal. Schatplichting aan Rousseau
Copernicaanse omwenteling (subject)!Kenleer : Kritik Der Reinen Vernuft (herkennende ik) Kritik Der Urteilskraft (beoordelingsvermogen)Kennis = Phenomena (verschijnselen) en Noumena = de gekende dingen. A priori (zintuiglijkheid en verstand) Kritiek : *zuivere reden *praktische reden (moraal) *oordeelskracht
Metafysica = onmogelijk ! (geen kennis mogelijk -> zelfde denkwijze als Hume)
Aufklarung -> filosofische eeuwTranscendentaal (voorwaarde kennis) NW kennis ten grondslag Kants’ oplossing : fenomenen door de wereld worden veroorzaakt ; 3 verschillende oordelen *Analytische/synthetische en synthetische a priori *Hypothetisch vs categor. Imperatief (moreel)
Handel zoals je zelf behandeld wil worden.
RORTYPragmatisme
Sceptisch ten aanzien van de mogelijkheid om van de filosofie dmv taalkundige analyses een exacte wetenschap te maken.
Analytische filosofie2 soorten problemen : echte filosofische problemen (logische opl)
Pseudo-filosofische problemen (niet logische opl)
Argumentatie
RYLE Linguïstische filosofie
‘The concept of mind’
Taalfilosofie Behaviorisme
Cartesiaans dualisme moet verworpen worden.Geest onafh van lichaam = fout !
Category mistake
SARTREExistentialisme
Nobelprijs literatuur : weigerde deze uit angst om van zijn vrijheid te worden beroofd.
Pessimist?
Anti-communisme
SCHLICKLogisch positivisme
Kennistheorie en ethiek
Vermoord door student door zijn kritische blik op nazi’s
‘Een oordeel heeft alleen betekenis als het een observeerbaar verschil uitmaakt of het al dan niet waar is.’
HUSSERLFenomenologie
Ervaringen in het subject als uitgangspunt voo verheldering -> methode.
Intentionaliteit : wereld als geheel van fenomenen & wereld als geheel van objecten.
Anti-relativismeAnti-positivisme
Bewustzijn onderzoeken -> in verschillende soorten intentionaliteit
‘Logische Untersuchungen’‘Die krisis der europäischen’
Subject-object relatie
Ontologie
RICKERTAnti-positivisme
Methodologisch fundamenteel onder de geesteswetenschap leggen.
Bekritiseerd Dilthey en zegt dat cultuur een wezenlijk kenmerk van de mens is en niet als natuurlijk en innerlijk verschijnsel.
Werkelijkheid is 1 empirisch verschijnsel
KIERKEGAARD S.Existentialisme
Antifilosoof (volgens zichzelf)Taal vervreemdt ons van de levende ervaring
°Jong-Hegeliaan
Bestaan moet niet gedacht worden, wel geleefd.
2 soorten denken : Objectief
Subjectief
Werkelijkheid bestaat, maar is niet uit te drukken.ReligieusGod zou zijn gezin vervloekt hebben. Zijn filosofie is een poging om in contact te komen met het echte, concrete menselijke en werkelijke.
Werkelijkheidservaring als strikt individueel.
Existentiële (subjectief) vs objectieve denken (Efterskrift).
Mens niet in staat om ethisch te leven. *esthetisch stadium*ethisch stadium