WAT MOETEN WE NOG MET DE WET

DIE IS TOCH DOOR CHRISTUS VERVULD?

Jezus roept mensen die in Hem geloven niet op

om een goede kerklid te zijn,

maar om een leerling van Hem te worden.

In De Bouwsteen van 12 oktober 2014 ben ik ingegaan op de vraag die een bijbelstudieclub me stelde: Leven we nog onder de wet? Als Christus heel de wet vervuld heeft, hoe zit het dan met de Tien Geboden? Waarom worden die dan nog altijd gelezen? Is dat wel terecht? Past dat wel bij het leven als christen? Of laten we ons dan toch weer een opnieuw een slavenjuk opleggen zoals Paulus in Galaten 5:1b schrijft?

GA OP ZOEK NAAR DE KERN VAN DE WET

In mijn beantwoording in De Bouwsteen van 12 oktober gaf ik aan dat onze Heer Jezus Christus de wet niet afgeschaft, maar vervuld heeft. Daarom verwijzen Jezus Zelf en de apostelen regelmatig naar de kern van de wet, namelijk dat je uit dankbaarheid voor je verlossing door het bloed n de Geest van Christus God wilt liefhebben boven alles en je naaste als jezelf. Daarbij komen door heel het Nieuwe Testament de Tien Geboden steeds weer naar voren als invulling van dat verlangen. Net als de oproep om in je leven de vruchten van de Geest te laten zien. En de opdracht om je geloof ook in praktijk te brengen door je levensstijl. Bijna alle keren staat daar dan ook bij hoe het niet kan en mag zijn in het leven van een christen.

Tien Geboden: Romeinen 13:8-13 en Jakobus 1:25-2:17

Vruchten van de Geest: Galaten 5:13-26 en Efezirs 4:21b-5:30

Levensstijl: Hebreen 13:1-6 en 1 Petrus 4:1-11

DE KERN: DE WET DIE VRIJHEID BRENGT

Wat is de kern van de wet in het Nieuwe Testament? Ik vind het heel mooi hoe Jakobus daar over schrijft. Hij heeft het twee keer over DE WET DIE VRIJHEID BRENGT. Eerst in Jak. 1:25 en daarna nog een keer in Jak. 2:12. Daar heeft hij het over de Tien Geboden als kern van de hele wet. (Jak. 2:8-11).

Met de kern van de wet bedoelen de bijbelschrijvers dus twee dingen.

1. Het gaat om de moreel-ethische geboden (de Tien Geboden + het dubbele liefdegebod)

2. Het gaat om de motivatie waarom je je aan de richtlijnen van God, Jezus en de Geest houdt: niet om te punten te verdienen, maar uit liefde, omdat de Geest Gods wetten in je hart geschreven heeft.

Als je zo het Nieuwe Testament leest, kun je volgens mij nooit zeggen, dat de Tien Geboden afgeschaft zijn. Integendeel, ze functioneren al sinds Pinksteren als richtlijn voor een christelijke levensstijl over heel de linie. De Heidelbergse Catechismus noemt dat goede werken. Die doe ik niet om de hemel te verdienen, want dat heeft Christus al voor mij gedaan. Die doe ik wel uit dankbaarheid voor God als vrucht van mijn geloof en om mijn naaste tot zegen te zijn en voor Christus te winnen. (H.C. Zondag 32:86), Kort Begrip 64+65). Dus krijgen de Tien Geboden een plek in het onderdeel onze dankbaarheid, want goede werken doe je als christen uit waar geloof, naar de wet van God en tot zijn eer (H.C. Zondag 33:91). Het valt mij op, dat de catechismus als het om dankbaarheid gaat, het niet over de wet heeft, maar over de motivatie om goede werken te doen. In dt kader behandelt de catechismus de Tien Geboden. Iemand zei eens, dat het beter is om het onderdeel onze dankbaarheid in het vervolg onze verlossing deel 2 te noemen. Want dankbaarheid heeft als risico dat je dankbaar moet zijn. Oftewel: je moet iets terugdoen voor God na zon groot geschenk als vergeving van zonden en eeuwig leven. En dus moet je het toch weer zelf doen. Of de groep bepaalt, op welke manier ik als christen het beste dankbaarheid kan zijn.

RISICO 1: KERN WORDT CODE

Ik herken dit probleem. Want volgens mij werkt het altijd zo: wanneer je een kern aanwijst, gaat die meteen als code functioneren. Goed voor de herkenbaarheid, en in wat meer collectieve culturen ook heel samenbindend, maar voor je het weet wordt het een groepscode. Dan verdwijnt de achterliggende, echte bedoeling uit beeld. Want de kern van het christelijk geloof zijn geen regels, maar is een Persoon is, namelijk Jezus Christus, die ons God weer doet kennen als Vader op wie we mogen vertrouwen.

In het Nieuwe Testament zie je dat door Jezus Zelf binnen een collectieve cultuur een principile correctie plaatsvindt op dat uiterlijke groepgedrag. Hij laat zien dat het in de Tien Geboden om een keus van het hart gaat: wil je God volgen en je naaste dienen uit dankbaarheid voor alles wat God jou dankzij de beloofde (O.T.) en gekomen (N.T.) Verlosser geeft? Daarbij laat Jezus de Tien Geboden volledig staan!

RISICO 2: WAT KERN IS MAAK IK ZELF UIT

In onze cultuur lopen we nog een ander risico. Wij hebben de neiging om alles individueel op te vatten. Daarin zijn we vrij uniek, zowel in de geschiedenis als qua westerse wereld (West Europa + Noord Amerika) tegenover alle andere werelddelen. En dus knellen al die regels meer dan vroeger. Dat is niet erg, want daardoor kom je in principe dichter in de buurt van de bedoeling van Gods verlangen met ons: dat we vrijwillig ons leven inrichten tot zijn eer. Risico is alleen wel, dat we dat zo persoonlijk willen invullen, dat we alle regels overboord gooien en in een vrijblijvendheid terecht komen die Paulus in Gal. 5:13 nadrukkelijk afwijst.

GEEN CODE MAAR LEVENSSTIJL

Wat ik ook lastig vind is, dat de spits van leven naar Gods geboden in het Nieuwe Testament naar mijn indruk wat meer verschuift naar praktisch handelen, zowel in geloofsopzicht als in diakonaal opzicht. Dus meer vruchten van de Geest (Galaten) en weduwen en wezen bijstaan in hun nood (Jakobus). Dat is volgens mij de moreel-ethische invulling van de Tien Geboden. Maar wij blijven te gemakkelijk hangen in de buitenkant-invulling ervan. Daar leggen we veel nadruk op. En dat is ook wel belangrijk, want je hebt altijd vormen nodig om het geloof over te dragen. Volgens mij ook vaste vormen, die redelijk onopgeefbaar zijn. Ik schreef erover in mijn blog De koffie en het glas (zie http://wp.me/p3wcfn-5P en bekijk dan ook eens het prachtig filmpje http://www.youtube.com/watch?v=ogweL4E24ok).

Maar als je bij die vormen blijft steken, wordt je geloof uiteindelijk vormendienst. Blijkbaar is die golfbeweging onontkoombaar. We hebben die aansporing om meer voor de inhoud = God en Jezus te gaan steeds weer nodig. Dat geldt volgens mij voor elke gevestigde kerkelijke gemeenschap (of het nu 500 jaar Reformatie, 70 jaar Vrijmaking of een 2e-3e generatie Baptistenkerk is). Als het geloof in God en Jezus meer gaat lijken op vormendienst en de praktische spits achterwege blijft, kan het niet anders of er komt een oproep tot nieuw elan.

Maar wat ik dan nog wel eens zie is, dat de oorzaak bij de plaats van de wet gelegd wordt. Dus moeten we af van de Tien Geboden, want dat is oudtestamentisch. Dan gaat er volgens mij iets fout in de beoordeling. Namelijk dit: je signaleert een terecht probleem (lauwheid en vormgeloof), maar je legt een verkeerde koppeling (het ligt aan de wet). En dus is ook de oplossing (minder regels, meer Geest) niet terecht.

De oorzaak van vormendienst ligt volgens Jezus en de apostelen namelijk niet aan de wet die vrijheid brengt, maar aan de neiging van alle mensen om niet van 100% van genade te willen leven, maar zelf de regie over je leven en dus ook over je geloof in handen te willen houden.

HET GAAT OM DE INHOUD, NIET OM DE VORM

De Tien Geboden worden in heel het Nieuwe Testament aangehaald als richtlijn voor een christelijke levensstijl. Maar wat wil je met die christelijke levensstijl laten zien? Hoe goed je zelf als gelovige of hoe goed je samen als kerk bent? Of om te laten zien dat je in de voetsporen van Jezus wilt gaan?

Reageren mag altijd! Bij voorkeur via ernstleeftink@xs4all.nl. N.a.v. het vorige artikel kreeg ik al een paar vragen binnen. Daar kan altijd nog wat bij . In een derde artikel wil ik daar graag op reageren.