De stille gazet

By Ann, Bart, Chantal, Denis, Marleen en Sabien

De mens maakt reizen om zich te verbazenover de hoogte van de bergen,

over de geweldige golven van de zee,over de lange loop van de rivieren,

over de uitgestrektheid van de oceaan,over de eeuwige kringloop van de sterren;

aan zichzelf gaat hij zonder verbazing voorbij

Aurelius Augustinus, 354-430

Verstoppertje

Ik kom hem tegen aan de lift. Hij ziet er vermoeid uit. De slaap hangt nog in zijn haren. ‘Ben je hier in het ziekenhuis bij je vrouw blijven slapen?” “Ja” Er volgt een verhaal waarbij ik meermaals m’n oren moet spitsen om te verstaan wat hij zegt. “Ja, ik weet het, ik slik m’n woorden vaak in”, en terwijl hij het zegt voegt hij het woord bij de daad. Een beetje schichtig, kijkt hij. Zijn ogen flitsen van het plafond naar de muren, naar mij. Ik moet denken aan het spel dat ik als kind zo graag speelde : verstoppertje. We speelden het met de hele buurt samen; heerlijk! Op een winterdag had iedereen het opgegeven om me te zoeken en waren de buurtkinderen naar de aangename warmte van het huis gegaan. Ik had enkel nog de beschutting van koude, natte struiken om me heen en de leegte van de stilte. Eigenlijk wilde ik ook gevonden worden. Er zat een tegenstrijdigheid in dat spel : enerzijds verborg ik me diep in het struikgewas van de buren in de hoop dat ze me niet zouden vinden; maar de ontgoocheling toen ik niet gevonden werd was groter.Blijven we dat spel niet spelen als volwassenen? Toen ik de vermoeide man zo zag naar zijn woorden zoeken, vroeg ik me af of hij die ervaring ook kende : je verstoppen en toch verlangen gevonden te worden; of tenminste hopen dat er (I)iemand is die je blijft zoeken …

Sabien Hons, ziekenhuispastor

Stilte, de nieuwe luxeEn toen was het stil. Eindelijk. Bergen. Blauwe lucht, en niets dan …stilte. Geen GSM, geen auto- of vliegtuiglawaai. Een mens zou er nog veel voor betalen, voor de stilte. Doet het je ook deugd, de stilte? Of word je er ongemakkelijk van? Is ze voor jou te confronterend?In de maand van spiritualiteit bieden we je onze ‘Stille gazet’ aan. Een bundeltje niet om in één ruk uit te lezen, maar in stukjes – bij de koffie bijvoorbeeld, of in een pauze. We laten medewerkers aan het woord wat stilte voor hen betekent. Ook ideeën van bekende Vlamingen komen aan bod. En verder vind je nog veel meer in deze gazet.

Wil je een uitleenexemplaar om stilletjes verder te lezen? Vraag er eentje aan één van onze pastores.

We wensen je veel inspiratie!

Ann, Bart, Chantal, Denis, Marleen en Sabien, ziekenhuispastores.

Lawaai – de stille doder

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vormt geluidshinder stilaan een even ernstig risico voor de volksgezondheid als luchtverontreiniging. Als er geen maatregelen genomen worden, staat lawaai volgens de WHO straks met stip op één als wereldwijde ziekmaker. Wie jarenlang in een lawaaierige omgeving slaapt, loopt een verhoogt risico op allerlei aandoeningen. (Knack, 12 maart 2014, blz 49)

Tijdens onze slaap blijft ons brein zeer actief. De nacht is het ideale moment voor ons archiverend brein om zijn werk te doen. Tijdens de dag komt er een ongelooflijke hoeveelheid indrukken op ons af, en die moeten allemaal opgeborgen worden. Dat doen we grotendeels tijdens de nacht. Ook overdag heeft dat archiverende brein heel regelmatig rust en verstilling nodig. Wanneer we wakker zijn, is er in onze hersenen voortdurend een competitie gaande tussen enerzijds dat archiverende brein en anderzijds ons bewust nadenkende brein, dat deel van de hersenen dat gretig nieuwe impulsen binnentrekt. In een lawaaierige omgeving wordt dat nadenkende brein voortdurend geprikkeld, neemt het al onze hersenbandbreedte in en komt ons archiverende brein niet aan werken toe. Wil je echt creatief zijn, dan loont het om je brein ook overdag regelmatig te ontkoppelen, om te niksen. Gun jezelf wat breinstilte. Ga een wandeling maken. Hetzelfde effect doet zich voor als je een kop koffie gaat halen en even een praatje maakt met een collega. Dan is het wel niet stil, maar ons nadenkende brein neemt dan maar 10 procent van onze hersenbrandbreedte in – wat verklaart waarom we tijdens een pauze vaak de beste invallen krijgen.” Neuropsychiater Theo Compernolle, in Knack, 12 maart 2014, blz 49

Demondzwijgt

omte

luisterennaarde

stiltevanhethart

Loslaten om het zijn toe te laten

Stilte. Stilte is iets raars. Ik verlang ernaar en tegelijk vlucht ik ervoor. Ik weet dat ik het nodig heb en tegelijk heb ik 1000 excuses om niet stil te vallen. Het is alsof er een motortje in mij zit, dat me altijd voortdrijft om nog vlug dit en dat te doen en ik vind de uitknop niet. Of, weet ik het wel staan maar wil ik niet het knopje indrukken? Stilte, ik wil het zo graag maar ik moet ervoor vechten.Stilte is iets raars. Als ik stil val –ik bedoel: stop met doen- dan wil mijn hoofd niet mee. De gedachten blijven komen en beslag leggen op mijn geest. Ze kunnen zeer dwingend zijn. Als ik stil val, dringen ze zich nog zoveel sterker aan me op: wat ik nog zou moeten doen of denk te moeten, of wat ik zou willen maar niet durf aanpakken, en zorgen die knagen. Gedachten als zovele stemmetjes die de stilte kapot schreeuwen. Een uitknop daarvoor is niet zo makkelijk te vinden. En toch. Telkens weer is er dat verlangen naar stilte, en naar vrede die in die stilte woont, en naar wat nog dieper is en onnoembaar en zich schuil houdt en zich onweerstaanbaar aan mij aanbiedt en die ik God durf noemen.Mij helpt het om op de fiets naar het werk te kijken naar het stralend ochtendlicht dat door de bomen valt. Mij helpt het om in een kapelletje te zitten en te luisteren naar de stilte en te kijken naar het kruis. Mij helpt het om te kijken naar een beeld waar de kunstenaar zijn ziel in heeft gelegd. Als balsem voor de ziel sijpelt stilte stilletjes binnen. Stilte is het doen loslaten om het zijn toe te laten. En te beseffen : het is goed zo.

Chantal Van Huffel, ziekenhuispastor

Rust en stilte op het werkAls bedrijfsleider moedig ik mijn medewerkers aan om geen overdreven lawaai te maken en om de kalmte om zich heen te bewaren, zodat er op kantoor geen jachtige sfeer ontstaat. Dat helpt om de concentratie en het evenwicht te vinden. Als je wil discussiëren, doe je dat in een vergaderruimte.

Ik zou niet zeggen dat stilte een luxeproduct geworden is, omdat het woord luxe suggereert dat stilte duur zou zijn. Stilte is zeldzaam geworden, maar daarom niet onbetaalbaar. Stilte is een beslissing. Ik zoek de stilte op mijn fiets op. Ik maak lange tochten over trage paden en stille wegen. Vaak kom ik dan tot goeie ideeën of zie ik dingen beter in perspectief. Ik keer niet alleen fysiek frisser terug van zo’n rit, maar ook mentaal sterker.

Geert Noels, econoom, ceo van Econpolis, in Knack, 12 maart 2014, blz 50

STILTE, EEN VRIEND DIE JE NOOIT VERRAADT

Het is iets na tienen en ik word uitgewuifd door de late shift. Mij wacht een nacht van tien uur om in alle eenzaamheid te waken over zevenentwintig patiënten. Ik toer in alle stilte over de verduisterde afdeling. Het is rustig op de kamers. De meeste patiënten zijn reeds ingedommeld en slechts op enkele kamers staat de TV nog aan. Wat een contrast met de dag- en avondshift. Dan kan het er bij momenten hevig aan toegaan: constante telefoonoproepen, lawaai van verbouwingswerken op een aangrenzende afdeling, luidruchtige bezoekers, gerammel van transportkarren en bedden, het praten van mensen… Door het gezoem van mijn dect weet ik dat een patiënte gebeld heeft en mij nodig heeft. Als ik haar kamer verlaat, overvalt mij opnieuw de stilte op mijn afdeling… en dit maakt mij stil. Vroeger werd elk ziekenhuis op de openbare weg aangekondigd met een specifiek verkeersbord: een rechthoekig blauw bord met een witte rand en erop een grote witte H, heel dikwijls aangevuld met het woordje “stilte”. Die borden zijn uit het straatbeeld verdwenen, en met hen ook de stilte in en rond het ziekenhuis. Maar deze nacht is mijn nacht, mijn zoveelste stille en heilige nacht die ik wil koesteren, ondanks het vele werk dat op mij wacht: bij een aantal patiënten controle van de parameters, een tiental patiënten hebben infuus en dienen in de loop van de nacht bijkomende medicatie te krijgen, allicht zal ik één of twee nieuwe patiënten moeten opnemen en installeren op hun kamer en uiteraard vele oproepen beantwoorden, wisselligging geven, patiënten naar het toilet helpen, bemoedigen, … en zoveel meer.Het stil en rustig maken in jezelf, dit uitstralen naar collega’s en patiënten is niet weerhouden als kerncompetentie. Een gemiste kans??? “Stilte verlicht jouw levenspad: door niet te spreken zie je duidelijker” (Mahatma Gandhi)

André De Haes, stafmedewerker

Voor de campus van het psychiatrisch centrum (in Duffel) maakte Orla Barry (kunstenaar,°1969, woont en werkt in Ierland) een permanente installatie. The Stone garden is gebaseerd op traditionele Ierse ontmoetingsplaatsen. Een verzonken zitput waar je kunt zitten zonder last het hebben van de vaak ongure wind. De donkere keitjes die met de hand ingelegd zijn in de vloer van de installatie, werden door Barry zelf gezocht en geraapt in Ierland. Ze vormen, omheen het middelpunt, de woorden: It’s nearly Summer – It’s nearly Fall – It’s nearly Winter – It’s nearly Spring.

Hoewel deze tekst ook in andere werken van Barry voorkomt en een belangrijke rol speelt, krijgt ze binnen de context van het ziekenhuis een bijzondere betekenis. Een context waar een eenvoudige ontmoeting, of een eenzaam stil moment, soms meer heelt dan pillen en therapie.(uit Stilte gestoord – wandelgids naar aanleiding van de tentoonstelling disturbed silence – stilte gestoord, 10.09.2010-07.11.2010, Duffel – aangeleverd door Ann)

StilteplaatsIn het intentieboek in de (voormalige) kapel van Duffel schreef iemand: “Mooie en stille kapel. Hopelijk is er in het nieuwe ziekenhuis ook een ruimte voor stilte en gebed ingebed.”

Ann Publie, ziekenhuispastor

We leven alsof ons geluk afhangt van wat we hebben. Maar ik moet de eerste nog tegenkomen die ware vreugde, echt geluk en innerlijke vrede heeft gevonden in wat hij of zij bezit.

HENRI NOUWEN

Stilte...wat ben jij rijk!Jij geeft me de kracht om terug op adem te komen,om weer vrede in mijn hart te vinden,om blij te zijn met alles zoals het is,het moeilijke, maar ook het mooie uit het leven.Jij leert me één te voelen met al de mensen om me heen,weer aandacht te schenken aan de natuur, de vogels te horen zingen...Je leert me ook te luisteren naar God, Schepper van alles! Alles laten liggen,je even terug trekken op een plaats waar je niets dan stilte hoort:

je kamer, de natuur, een kerk.Neen, helemaal stil is het nog niet.Al die gedachten in je hoofd,straks moet ik dit nog doen en dat...en als ik naar de winkel ga mag ik niet vergeten dat ik...Stilte... De stilte leeft in jou.Stil-zijn is jezelf terug vinden.Je gedachten loslaten en luisteren naar al de kleine geluiden van de stilte,een auto ver weg, het tikken van je horlogede fluitende wind...je rustige adem.

Dan ben je klaar om te spreken.Carine Van de Walle, onderhoud CL

De nieuwe hype

Er heerst een hype rond stilte. Maar we moeten opletten dat we van de stilte geen doel op zich maken. De verbondenheid tussen mensen: dát is het doel. De stilte hebben we nodig om

naar elkaar te kunnen luisteren. Stilte betekent voor mij dus gemeenschappelijkheid. Wanneer bij een overlijden een minuut stilte wordt gevraagd, dan gaat het er niet om dat er even geen lawaai is, maar is het samenzijn belangrijk. De fundamentele vraag is hoe we de stilte in het alledaagse bestaan kunnen weven. Ik pleit voor het gewone. De stilte in het gewone brengen betekent niet alleen dat je lawaai wegduwt, maar ook dat je prikkels mildert.

Dirk de Wachter, psychiater, in Knack, 12 maart 2014, blz 51

Reizen naar de stilte

Stilte is een schaars goed geworden waarvoor we zelfs willen betalen. Reisorganisatoren weten dat en bieden steeds meer vakantieformules aan die stilte en rust garanderen. Daarvoor hoef je heus niet naar exotische of typische meditatiebestemmingen af te zakken, het kan ook dichter bij huis.Het stiltetoerisme is de jongste jaren enorm toegenomen. De tendens kon je al vaststellen toen het eco- en plattelandstoerisme een paar jaar geleden boomden. Mensen wilden bewuster gaan reizen, het liefst midden in het groen, ver weg van de stedelijke drukte. En die trend heeft zich doorgezet naar stiltehotels, de vaak luxueuzere versie van de chalet of safaritent. Soms zijn stiltehotels zelfs ondergebracht in historisch erfgoed, zoals oude kerken en kloosters.

Yoga in de woestijnDicht bij huis lanceerden de provincies Vlaams-Brabant, Belgisch- en Nederlands-Limburg samen een website voor stiltetoerisme vol interessante locaties en activiteiten. Touroperator Anders Reizen organiseert onder meer een wandelreis door de woestijn, waar men bewust stilstaat bij de stilte die er heerst en yoga beoefent in deze schitterende omgeving. "Wandelen is een dankbare manier om tot rust te komen, en yoga geeft een wandelvakantie nog een extra dimensie", zegt Nancy Jans, begeleidster van yogareizen in de woestijn. "De woestijn is bovendien de perfecte plek voor onthechting. Hier kom je helemaal los van enig materialisme. Er zijn bovendien geen prikkels die afleiden. Het is een van de weinige plekken waar je geen gsm's hoort en geen internetverbinding voorhanden is."

uit Het laatste nieuws, 8/5/13

Stilte…Velen denken dan aan een onbewoond eiland, een retraite in een klooster, een seminarie in een spiritueel centrum, een solo-zeiltocht.Zoek de stilte echter niet te ver. Ik integreer stilte in mijn dagelijks leven. Niets hoeven na te jagen want alles is er al!Ik ervaar de effecten van ver-stillen door mezelf even af te sluiten van de vele prikkels uit onze drukke samenleving ( straatlawaai, multimedia, prestatiedrang, stress). Ik geef mijn aandacht volledig aan de eenvoud van het zijn: een licht briesje, ritselende bladeren, rondhuppelende jonge dieren, kwetterende vogels, … Mijn zintuiglijke ervaringen worden intenser en ik voel me één met de omgeving.Stilte verdiept, brengt mij naar een diepere dimensie, mijn ware zelf.Er stroomt een energie die mij kracht geeft voor moeilijkere momenten en mijn geest verrijkt. Ik laat oude patronen en gebruikelijke waarden en normen los.Stilte is voor mij een rijkdom, te ervaren dat ik prettig gezelschap ben voor mezelf. Los van alle ruis, mezelf vragen blijven stellen, openheid.Deze stilte is tevens een ingangspoort naar God en zo ook naar de medemensen. Mijn-ik lost als het ware op en ik zie het grotere geheel.Stilte brengt mij naar de kern en dat is louterend.

Sigrid De Mulder, sociale dienst CR

Voor de hectiek losbarst

’s Morgens een half uur vroeger dan mijn huisgenoten opstaan.In stilte wat huishoudelijke taken doen.Even niemand die me aanspreekt.Tenzij Degene die in de stilte op mij afkomt.Die mijn Bron is, de Grond waarop ik sta.Die me te denken geeft, uitdaagt, in vraag stelt, liefheeft.In wiens handen ik neerleg wat me bezig houdt –mooi en moeilijk, pijnlijk en blij.Aan wiens hart ik toevertrouw –gekend en ongekend.Gezegende stilte.Start van de dag.

Bart Fivez, ziekenhuispastor

Je ego milderenIn de stilte wend je je af van de wereld, maar het betekent niet dat je je afwendt van activiteit. Integendeel. Stilte is niet nietsdoen of aan niets meer denken. In de stilte wordt geestelijke activiteit net mogelijk. Het is de voorwaarde om creatief te zijn, om na te denken. Hoe gaat het met je in het leven? Waar ben je aan toe? Het is helend om bewust de stilte op te zoeken. Niet omdat je dan de dingen op hun beloop laat, maar omdat je net vanuit die stilte doelgericht heilzame actie kunt ondernemen. Stilte is ook een middel om het ego te milderen. Dat klinkt tegenstrijdig, want in de stilte deel je de wereld en je ervaringen niet met anderen. Op aanraden van vrienden heb ik eens tien dagen in complete stilte gemediteerd. Het was bevrijdend. Als je in stilte zit, of je wandelt bijvoorbeeld, of je wandelt bijvoorbeeld alleen in een bos, krijg je geen enkele identiteit meer aangereikt vanuit de omgeving, en daardoor relativeer je meer dan ooit jezelf

Tinneke Beekcman, filosofe, in Knack, 12 maart 2014, blz 52

KrampStilte is voor mij de plek waar dingen weer zichtbaar worden. Een van de grote problemen van deze tijd is dat we nooit meer stoppen. We doen maar door en door. Zo ontgaat ons veel, komen we in een kramp terecht. We merken ons lichaam niet meer op, voelen niet dat we moe zijn of pijn hebben, een hele hoop emoties ontsnappen ons. Maar vroeg of laat eist zoiets de aandacht op. Vertraging en verstilling zijn uit ons gezond verstand verdwenen. Maar stilte hoeft niet gigantisch veelt tijd te vragen. Tijdsdruk is een vals excuus om niet aan stilte toe te komen.

Edel Maex, psychiater en mindfulnessoach, in Knack, 12 maart 2014, blz 53

Die wacht en luistertStilte is een plek, een plek helemaal binnenin waar ik God ontmoet.God is een geduldige figuur, die wacht, en wacht ,en wacht, tot het eindelijk stil is in me.Want God is heel beleefd : hjj (zij ?) onderbreekt nooit.Met eindeloos geduld blijft zij (hij ? ) wachten tot ze een kans krijgt om iets te zeggen.En dan nog ben ik het die spreek, over mijn zorgen, mijn hoop, mijn angst.En God die luistert.In de stilte...Waar zijn we het meest bang voor ? Voor de stilte ? Of voor God ? En wanneer krijgt die geduldige zwijger zijn (haar ?) kans ?

Denis Boers, ziekenhuispastor

Open komen om liefhebbend te luisterenIk had deze zomer de kans om 3 dagen in stilte door te brengen in de abdij van West Vleteren .

Dat is de stilte binnen wandelen…Dat is het terrein van het presteren achter me laten, mijn gedachten gang stil leggen…In de stilte “moet niets”!Ik mag er gewoon zijn en me open stellen voor de uitnodiging!

De uitnodiging om te leven en te slapen op het ritme van de monniken.7 maal per dag opgeroepen worden

Om te zingen en te bidden en te tuimelen in God.Voelen wat deze stilte doet met mijn hart, met mijn ziel en leden ! 3 stille dagen in West –Vleteren

Dat is wandelen in een stille tuin.Vertragen en verlangzamen in mijn bewegenIk ervaar zelfs een ander ritme van ademen, een rustiger hartslag, een ziel vol vredel!!Bidden op het ritme van mijn ademhaling!

Zo wordt ademen en bidden levensnoodzakelijk!

Stilte is niets anders dan open komen om liefhebbend te luisteren.

proberen op het spoor te komen van Gods bries… proberen te luisteren naar wat Hij me toefluistert.

In die stilte breekt de maat van liefde door! In mateloosheid!Marleen, Peeters ziekenhuispastor

Hoe langzamer je gaat, hoe sneller je er komt.-R.P. Kluft

De bron van onze ellende bestaat daarin dat we meer verwachten van laboratoria dan van gebedsruimten.(Albert Einstein)

Wie ben ik? Wie zou ik graag willen zijn?Tegenwoordig verlangen meer mensen ernaar om stil te worden, dat stilte hen zowel van buiten als van binnen omgeeft. Maar tegelijk ervaren we dat we niet eenvoudigweg voor stilte kunnen zorgen. Als we rustig gaan zitten, is het niet direct stil in ons. We stuiten op het innerlijke lawaai van onze gedachten en gevoelens. Ongewenste emoties kunnen zich melden, zoals boosheid, teleurstelling, een gevoel van zinloosheid. Soms duikt de angst op of ons leven we klopt of dat we aan onszelf voorbij leven, en vaak komen schuldgevoelens omhoog. Daarom grijpen we vaak naar een bezigheid, zodat we niet geconfronteerd worden met deze waarheid.Durf je jezelf de vraag te stellen: wie ben ik? En wie zou ik graag willen zijn? Of wil ik dit

niet omdat het mij doet ontdekken dat ik niet weet wie en wat ik had willen worden? Ontkenning daarvan brengt geen waarheid. Maar wanneer geest en ziel elkaar vinden en één worden, staat er waarheid in en over mezelf.

Anselm Grün, Benedictijnermonnik, auteur en bedrijfsleider