Migratie van Afrika naar Europa

Docentenhandleiding

Inhoudsopgave

Introductie 4

Overzicht 5

Aansluiting met methodes 6

Aandachtstrekkers 7

Deel 1 – Introductie 8

Deel 2 – Werken met storymaps 11

Deel 3 – Afsluiting 15

Introductie Deze lessenserie is tot stand gekomen naar aanleiding van het masteronderzoek van Laura van den Bosch. In dit onderzoek is onderzocht hoe een eigentijds beeld van migratie op een eigentijdse manier in het onderwijs ingezet kan worden. In het onderzoek is naar voren gekomen dat recente inzichten uit onderzoek niet naar voren komen in de aardrijkskundeboeken. Deze inzichten zijn onder andere dat globalisering een grote invloed op migratie heeft, de motieven van migranten vaak veelzijdig zijn, migranten een netwerk nodig hebben om te migreren, zonder hulp is dit haast niet mogelijk en de trajecten die migranten afleggen zijn erg verschillend en gebaseerd op keuzes die de migranten maken én hindernissen die zij onderweg tegenkomen. Deze inzichten zijn gebaseerd op onderzoek van Joris Schapendonk, verbonden aan de Radboud Universiteit. Zie ook het artikel “migranten onderweg” in de Geografie.

Het mag ook geen verrassing zijn dat er over migratie veel mythes ontstaan. Hein de Haas, onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam heeft hier onderzoek naar gedaan. Ook voor het ontkrachten van mythes is aandacht in dit lesmateriaal.

Veel succes en plezier met het gebruiken van dit lesmateriaal!

Laura van den Bosch (levandenbosch@gmail.com).

2

Overzicht Leerdoelen lessenserieDeze lessenserie heeft de volgende twee leerdoelen:

1. De leerling begrijpt hoe migratie van Afrika naar Europa verloopt en welke motieven ten grondslag liggen aan de migratie

2. De leerling heeft een genuanceerd beeld over migratievraagstukken, waarbij hij/zij stereotype beelden en mythes over migratie kritisch kunnen beschouwen.

DoelgroepDe doelgroep is 2/3 havo en vwo. Bij de formulering opdrachten is uitgegaan van vwo leerlingen, in deze docentenhandleiding staat aangegeven op welke manier havo-leerlingen eventueel extra ondersteund kunnen worden.

LestijdPer opdracht staat de verwachtte tijdsindicatie aangegeven. Dit is ook afhankelijk van de voorkennis en niveau van de leerlingen.

Vak/DomeinAardrijkskunde en Mens en Maatschappij.

OrganisatieEr wordt zowel klassikaal en in tweetallen gewerkt. Per tweetal beschikken de leerlingen over een iPad of laptop. Eventueel kan er ook met een smartphone gewerkt worden.

Opzet lessenserie Deze lessenserie bevat geen complete lesplannen. Hier is bewust voor gekozen, zodat docenten de vrijheid hebben de verschillende onderdelen in te zetten op een manier die voor hen het meest geschikt is. Per onderdeel is een tijdsindactie aangeven en worden aandachtspunten aangegeven.

In onderzoek wordt er vaak gesproken over mythes. Voor leerlingen is het begrip vooroordelen toegankelijk. Vanaf nu wordt er in het lesmateriaal dan ook gesproken over vooroordelen en niet meer over mythes.

3

Aansluiting met methodes In elke aardrijkskundemethode wordt “iets met migratie” gedaan. Hieronder staat een overzicht bij welke hoofdstukken dit lesmateriaal een aanvulling of eventueel vervanging van op of van de methode kan zijn.

Buitenland

Klas 2 Hoofdstuk 5

Klas 3 Hoofdstuk 4

Ook in klas 1 wordt aandacht aan migratie besteed, maar al in hoofdstuk 1. Voor beginnende brugklassers kan dit materiaal nog te ingewikkeld zijn. Maar het is eventueel wel in aangepaste vorm of later in het schooljaar bruikbaar.

De Geo

Klas 3 Hoofdstuk 4

In klas 1 en 2 wordt er in de Geo geen aandacht aan internationale migratie besteed. Het lesmateriaal zou hier wel als aanvulling ingezet kunnen worden.

Humboldt

Klas 2 Hoofdstuk 1, 3 en 6

Klas 3 Hoofdstuk 2

Wereldwijs

Klas 1 Hoofdstuk 2

Klas 2 Hoofdstuk 3 en 4

4

Opdrachten Aandachtstrekkers Als docent kunt u er voor kiezen om de lessenserie te beginnen met een aandachtstrekker op het gebied van migratie. Hieronder staan enkele suggesties die als aandachtstrekker kunnen dienen:

Enkele suggesties voor het trekken van de aandacht voor de leerlingen voor het onderwerp migratie kunnen zijn:

o Fragment uit documentaire In This World (https://www.youtube.com/watch?v=VhR-w5b-LYg op Youtube alleen in het Engels). Deze documentaire laat het traject zien van twee jongens uit een vluchtelingenkamp in Pakistan die naar Londen gaan. De “acteurs” komen zelf uit het kamp en met een klein team is het hele traject (met mensensmokkelaars e.d.) ook afgelegd.

o Suggesties voor een Nederlandse documentaire is Langs de grenzen van Turkije – Griekenland (https://www.vpro.nl/speel~VPWON_1177149~poort-naar-europa-griekenland-langs-de-grenzen-van-turkije~.html). Hierin worden vluchtelingen gevolgd die de grens van tussen Turkije en Griekenland per boot willen oversteken.

o Een passage uit het boek Wat is de wat – Dave Egger voorlezen. (https://www.bol.com/nl/p/wat-is-de-wat-midprice/1001004006866202/?country=BE&suggestionType=typedsearch) Dit boek volgt het bizarre traject van een jonge vluchteling uit Zuid-Soedan.

Geef de leerlingen tijdens het kijken/luisteren naar een van deze suggesties de volgende opdracht mee:

Schrijf 1 ding op uit fragment van de film/boek wat je al wist en schrijf 1 ding op wat je gezien of gehoord heb wat je nog niet wist.

Bespreek na afloop de dingen die dingen die de leerlingen genoteerd hebben. Benadruk in de nabespreking vooral de nieuwe dingen die leerlingen gezien hebben.

NB. Start de lessenserie uiteraard altijd met een introductie op de lessenserie waarbij de doelen worden verteld, uitgelegd wordt hoe de lessenserie eruitziet e.d. Dit onderdeel is niet specifiek opgenomen in deze docentenhandleiding.

5

Deel 1: IntroductieOpdracht 1 – Vooroordelen verzamelen

Tijd: 20-25 minuten

Voorbereiding: A4-papier vouwen, mythes die ontkracht gaan wordend doorlezen

Materiaal: A4-papier gevouwen zoals te zien op foto’s

De docent stelt aan de klas de vraag welke vooroordelen zij denken dat er over migratie bestaan. Belangrijk is om te benadrukken dat het niet zo hoeft te zijn dat de leerlingen ook in deze vooroordelen geloven. Misschien weten ze al dat bepaalde vooroordelen niet kloppen. Leerlingen denken eerst in stilte na (denken), overleggen dan met hun buurman of buurvrouw over de bedachte vooroordelen (delen) en schrijven dan per duo een vooroordeel op de vouwdiscussie. In een klassieke bus-opstelling krijgt elke rij een voorgevouwen A4. Het eerste tweetal schrijft hun vooroordeel achter nummer 1, vouwt het blad en geeft het door. Het volgende tweetal schrijft zijn vooroordeel achter nummer 2, vouwt het blad en geeft het door enz.

Nadat alle tweetallen hun vooroordelen heeft opgeschreven scant de docent snel de opbrengst, en bespreekt deze met de leerlingen. Voorbeelden om op in te gaan:

o Leerlingen noemen vooroordelen die zij veel in de media horeno Leerlingen noemen veel dezelfde vooroordelen

De volgende vooroordelen worden in de vervolgopdrachten ontkracht:o Migranten komen allemaal naar Europa om er economisch beter van te

worden. o Het zijn de armste mensen die migreren. o Migranten hebben vaak maar één reden om te migreren.o Door te vertrekken, zorgen migranten ervoor dat hun herkomstland

armer wordt. o Er zijn op dit moment meer migranten dan ooit.

Aandachtspunten: o De leerlingen lezen de vooroordelen die andere groepjes opgeschreven

hebben niet. Dit sluit ook aan bij het volgende punt. o Zorgen dat er niet gelijk discussie ontstaat over het wel of niet kloppen van

vooroordelen over migratie. Dat is voor later. De vooroordelen mogen (graag zelfs!) wel scherp geformuleerd worden.

6

Opdracht 2 – Voorkennis activeren

Tijd: Afhankelijk van niveau/hoeveelheid opdrachten

Het kan zijn dat de voorkennis van de leerlingen niet groot genoeg is om met de vervolgopdrachten aan de slag te gaan. Het is aan de docent om dit zo goed mogelijk in proberen te schatten. Mocht de voorkennis inderdaad te summier zijn, dan kan de docent ervoor kiezen om de leerlingen deze opdrachten te laten maken. Afhankelijk van de voorkennis kan de docent bepalen of de leerlingen alle opdrachten maken, of een selectie.

De opdrachten staan in het leerlingmateriaal beschreven. Hieronder staan de uitwerkingen van de opdrachten beschreven. De tijd die voor deze opdracht nodig is uiteraard afhankelijk van het niveau van de leerlingen.

Bij het lesgeven aan havo-leerlingen: Geef voordat de leerlingen de vooroordelen opschrijven voorbeelden van vooroordelen die bestaan over een andere groep mensen, bijvoorbeeld docenten: “Alle docenten stinken naar koffie” en “Alle docenten zijn vreselijke mensen”.

Aandachtspunten:o Zorg dat de nabespreking zorgvuldig gebeurd, om te voorkomen dat er juist

misconcepties ontstaan bij het maken van de opdrachten. o Verwijs naar de begrippenlijst als leerlingen begrippen tegenkomen die zij

niet kennen.o Het is in deze opdracht erg belangrijk om te benadrukken dat vluchtelingen

een bijzondere groep migranten zijn. Slechts 1,5% van de vluchtelingen vlucht naar Europa.

7

a.

Antwoordmodel

Opdracht 1- Emigranten en immigranten a. Emigrantenb. Immigrantenc. Immigranten

Opdracht 2 – Vluchtelingen a. Conflicten (bijvoorbeeld Taliban en IS), oorlogen, honger door

tegenvallende oogsten en politieke instabiliteit b. Ligging: Deze landen liggen dichtbij de landen waarvandaan de meeste

vluchtelingen komen.Ontwikkelingspeil: De landen hebben, in vergelijking met Westerse landen een laag ontwikkelingspeil.

c. Deze landen liggen dichtbij, veel vluchtelingen hebben de middelen niet om naar Europa te vluchten. Ook hopen veel vluchtelingen terug te keren naar hun moederland als het daar weer veilig is.

d. Verschillende redenen kunnen genoemd worden: Een betere baan, een opleiding in het buitenland, familiehereniging, een nieuwe start willen maken, politieke onderdrukking enz.

e. Eigen antwoorden leerlingen.

Opdracht 3 – Migratie in Nederland a. Behalve Syrië zijn dat allemaal landen die in Europa liggen, België en

Duitsland zijn zelfs buurlanden.b. Migranten migreren vaak niet over een grote afstand, maar blijven dicht

bij huis. c. Om hier tegen een beter loon te komen werken. Vaak in de bouw of de

agrarische sector.

Opdracht 4 – Migratie vanuit Afrika a. Migranten zullen niet zo gauw via de Nederlandse kust naar Europa

proberen te komen, wel via de Griekse en Italiaanse kust. b. Het is een nieuwsfeit dat er zoveel migranten over zee naar Europa

proberen te komen, het heeft iets tragisch in zich wat Duitse migranten die naar Nederland komen niet hebben. Media kunnen er dus mee scoren. Daarnaast is er veel discussie (in de politiek) over deze groep migranten.

8

Deel 2 – Werken met Storymaps In de kern van de opdracht staan de storymaps centraal. Zoals de naam al voorspelt zijn storymaps kaarten die tegelijkertijd een verhaal vertellen. In dit geval een persoonlijk verhaal van een migrant. De verhalen zijn waargebeurd, soms zijn alleen enkele details aangepast om ze geschikt te maken om in te zetten in het onderwijs. De focus ligt op het traject wat de migranten hebben afgelegd om naar Europa te komen, welke hindernissen zij tegen kwamen en welke keuzes zij daarbij gemaakt hebben. De storymaps zijn te bekijken via www.tinyurl.com/verhalenvanmigranten.

Opdracht 1: storymap bekijken Tijdsindicatie: 25 minuten.

Voor de meeste leerlingen zal een storymap een nieuw iets zijn. Daarom is het goed om de leerlingen bij de eerste storymap te begeleiden. Laat zien dat de storymaps meerdere foto’s met bijbehorende verhaaltjes bevat. Laat daarna de leerlingen in tweetallen aan de slag gaan met het invullen van het schema over Yahya.

Havo-leerlingen zullen iets meer ondersteuning nodig hebben bij het werken met de storymaps. Het advies is hier om bijvoorbeeld de eerste drie tabbladen van de storymap klassikaal te lezen en bespreken en de informatie voor het schema eruit te halen. De rest van de tabbladen kunnen de leerlingen dan in tweetallen doen.

De docent begeleidt de leerlingen met deze opdracht terwijl zij hier aan werken. De nabespreking is belangrijk, hierbij checkt de docent of leerlingen geen belangrijke elementen over het hoofd hebben gezien. Ook bij deze opdracht is de nabespreking van belang. Tijdens de nabespreking worden idealiter niet alleen de antwoorden van de leerlingen besproken, maar kan de docent ook al met de leerlingen het gesprek aangaan en leerlingen vragen stellen over bijvoorbeeld de vooroordelen die in de introductieopdracht naar voren zijn gekomen en betrekking hebben op het verhaal van Yahya.

Aandachtspunten:o Help de leerlingen door aan te geven dat ze de storymap stap voor stap

moeten lezen, en lees de eerste onderdelen bijvoorbeeld gezamenlijk. o Verwijs de leerlingen naar de begrippenlijst als zij begrippen tegenkomen die

zij niet kennen/begrijpen. o Benadruk dat leerlingen de zoomfunctie kunnen gebruiken om zich beter op

de route van de migrant te oriënteren.

9

Antwoordmodel

Vraag Antwoord

Wie is Yahya?

Vertel bijvoorbeeld iets over zijn leven in Gambia.

Yahya is een jonge man uit Gambia, hij werkt op de markt om geld te verdienen.

Waarom migreert Yahya?

Vertel onder andere iets over zijn verschillende motieven en waarom hij kiest voor Europa als bestemming.

Hij heeft verschillende motieven, hij droomt van een leven net als zijn broer die in Nederland woont. Daarnaast heeft hij last van het regime van president Jammeh. Daarnaast is er in Gambia ook veel armoede.

Hoe ziet de reis van Yahya eruit?

Vertel bijvoorbeeld iets over welke landen hij doorkruis heeft, in welke hij plaatsen hij langer verblijft heeft.

Als eerste vertrekt hij met de bus via Mali naar Burkina Faso. Daarna reist hij door naar Niger, eerste verblijft hij twee dagen in Niamey en vertrekt hij naar Agadez. Hier moet hij meerdere nachten blijven. Vanaf Agadez reist hij verder per pick-up truck de Sahara in. Nadat hij terug is gegaan naar Agadez, vertrekt hij opnieuw door de Sahra. Hij bereikt Tripoli in Libië. Per kleine boot vaart hij richting Lampedusa. Hij raakt koers kwijt, maar wordt opgepikt door de kustwacht. Daarna vertrekt hij Zuid-Italië en de reis eindigt in Rome.

Op welke manier heeft Yahya zijn reis georganiseerd?

Vertel iets over van wie heeft hij hulp gehad (informatie en geld bijvoorbeeld).

Het geld (500 euro) heeft hij gespaard met her werken op de markt. Via via komt hij in contact met allerlei contacten die hem veder kunnen helpen.

Zijn broer helpt hem halverwege de reis.

Ook sociale media helpen hem bij het verkrijgen van informatie.

Welke problemen is Yahya tegengekomen onderweg?

Vertel bijvoorbeeld iets over de problemen onderweg in Afrika, maar ook over de problemen die hij ondervindt in de EU.

Bij de roadblocks krijgt hij veel te maken met corruptie. In de Sahara wordt hij overvallen en heeft hij helemaal geen geld meer over. De boot waarmee ze naar Lampedus willen varen raakt uit koers en de benzine raakt op. De procedures voor het verkrijgen van een eventuele verblijfsvergunning duren lang.

10

Opdracht 2 – Interviewopdracht Tijdsindicatie: 35 minuten

In de eerste opdracht hebben de leerlingen kennis gemaakt met de eerste migrant. In de tweede opdracht zullen zij kennis maken met nog twee migranten om zo een nog breder beeld te krijgen van migratie.

De docent verdeeld de storymaps over de leerlingen.

Opdracht 2a

In deel 1 van de opdracht schrijven leerlingen een interview voor de migrant die zij toegewezen hebben gekregen. De antwoorden op de interviewvragen moeten in de storymap te vinden zijn. De antwoorden op de interviewvragen schrijven zij apart op.

U kunt ervoor kiezen om tussen opdracht a en b een plenair moment in te lassen om de vragen te bespreken. Laat bijvoorbeeld enkele groepjes een vraag die zij verzonnen hebben opnoemen. U geeft feedback op de vraag. Als blijkt dat de leerlingen ongeschikte vragen verzonnen hebben, kunt u ze de gelegenheid geven de vragen aan te passen.

Opdracht 2b

In deel 2 wisselen groepjes hun interviewvragen uit. Groepje 1 geeft hun interview aan een groepje 2 en andersom. De leerlingen beantwoorden de interviewvragen van het andere groepje.

Laat een groepje 1 en groepje 2 met elkaar uit wisselen, en een groepje 3 en 4. Deze migrantenverhalen vullen elkaar namelijk inhoudelijk goed aan.

Opdracht 2c

Als beide groepjes dit gedaan hebben, komen de groepjes bij elkaar en bespreken ze de twee interviews. Ze vergelijken de gevonden antwoorden met elkaar.

In de klassikale nabespreking worden enkele interviews besproken en kan de docent ingaan op de vraag of er uit de verhalen nieuwe inzichten voor de leerlingen naar voren zijn gekomen. Besteed in de naambespreking aandacht aan:

o Verschillen tussen trajecten die migranten afleggen o De organisatie van de reis van migranteno De verschillende problemen waar migranten tegen aan lopen o (Verschillende) motieven waarom mensen migreren

11

Havo-leerlingen zullen iets meer ondersteuning nodig hebben bij het verzinnen van de interviewvragen. Help de leerlingen hierbij door in de instructie aandacht te geven aan de 5W1H vragen. Wie? Waar? Wat? Waarom? Wanneer? Hoe? Deze vragen kunnen als kapstok dienen voor de vragen die de leerlingen zelf gaan bedenken.

Aandachtspunten:o Probeer als docent tijdens het verzinnen van de interviewvragen zo veel

mogelijk rond te lopen, om te zien of het lukt om de leerlingen vragen te laten verzinnen gebaseerd op de storymaps.

o Verwijs de leerlingen naar de begrippenlijst als zij begrippen tegenkomen die zij niet kennen/begrijpen

o Laat de leerlingen proberen zo netjes mogelijk de schrijven, zodat medeleerlingen de vragen kunnen lezen.

Suggestie extra opdracht 3

Voorbereiding: Materialen regelen, migratieverhalen selecteren

Materiaal: A3-papier, postermateriaal zoals stiften/lijm enz. op A4 geprinte blinde kaarten waarop leerlingen trajecten in kunnen tekenen

De leerlingen krijgen in deze opdracht veel vrijheid. Op een blinde kaart tekenen leerlingen de route van een migrant in en schrijven hier een verhaal bij. De leerlingen presenteren kort de verhalen aan elkaar op een poster. De basis van de verhalen vormt een blinde kaart, waarop de leerlingen het traject wat de migrant heeft afgelegd zelf intekenen. Eventueel kunnen er suggesties worden gedaan voor beginpunten, motieven en hindernissen die de migranten tegen komen (bijvoorbeeld verhalen uit de actualiteit), maar de leerlingen verzinnen zelf hoe het traject er uiteindelijk uitziet. Deze opdracht kan net als de andere opdrachten in tweetallen uitgevoerd worden, maar kan eventueel ook in drie- of viertallen gedaan worden.

Aandachtspunt:o Zelfs een migranten verhaal intekenen, zal voor veel leerlingen erg lastig en

een vrije opdracht zijn. De suggestie is daarom dat u als docent zelfs verhalen selecteert van migranten. De leerlingen gaan vervolgens deze verhalen intekenen. Er kan voor deze opdracht bijvoorbeeld samen worden gewerkt met het vak geschiedenis. Er kunnen verhalen van vluchtelingen van de WO1 of WO2 ingetekend worden, verhalen van arbeidsmigranten of verhalen van Nederlanders die naar bijvoorbeeld Amerika verhuisd zijn. Interessant is de vraag: welke motieven hadden deze migranten? Welke problemen kwamen zij onderweg tegen? En verschilt dat erg met de migranten van nu?Bronnen voor migrantenverhalen zijn bijvoorbeeld:

12

o http://www.redstarline.be/nl/verhalen (Verhalen over passagiers van de Red Star Line, de rederij waarmee miljoenen migranten vanuit Antwerpen vertrokken zijn)

o http://www.vijfeeuwenmigratie.nl/mensen (Veel verschillende verhalen van mensen met een migratieverleden)

Variant 1

Deze suggestie is vooral geschikt voor klassen of scholen waarbij veel leerlingen in de klas zitten die zelf een migratieachtergrond hebben of waarvan (groot)ouders een migratieachtergrond hebben. De leerlingen zijn in de les aan de slag gegaan met het traject van “willekeurige” migranten. Maar wat weten ze van het traject wat hun eigen familie afgelegd heeft. Om dat uit te zoeken gaan de leerlingen in gesprek met hun familie/vrienden/buren.

De leerlingen gaan een gesprek voeren met familieleden met een migratieachtergrond. Dit doen ze naar aanleiding van de opdrachten met de storymaps. Ze gaan nu op zoek naar hun eigen verhaal. De gesprekken worden in groepjes in de klas voorbereid. Leerlingen zonder migratieachtergrond worden gekoppeld aan leerlingen met een migratieachtergrond. Belangrijk is dat leerlingen goede (open) vragen formuleren, zodat ze de juiste informatie verkrijgen. Wijs de leerlingen er ook op dat ze soms moeten doorvragen om aan de informatie te komen. Voorbeeldvragen voor de leerlingen in hun gesprek op kunnen focussen zijn:

Hoe zag het leven van de familieleden eruit voordat zij migreerden? Waarom migreerden de familieleden? Hoe dachten zij over de bestemming? Hoe zag de reis eruit? Welke vervoersmiddelen gebruikten zij? Hoe was de

route? Hoeveel kostte de reis? Wie help hen tijdens de reis? Welke problemen hebben ze ondervonden tijdens de reis? Welke problemen

hebben ze ondervonden bij aankomst in Nederland?

Variant 2

In plaats van de leerlingen de zelf bedachte trajecten op een papieren poster in te tekenen kan er ook gebruik gemaakt worden van de Google extensie My Maps. Met My Maps kunnen leerlingen heel eenvoudig punten op een kaart zetten en hier verhalen en eventueel zelfs foto’s aan koppelen. Een uitleg over My Maps vindt u bijvoorbeeld via: https://computertotaal.nl/artikelen/apps-software/maak-je-eigen-kaarten-in-google-maps-63908/

Let op: Voor het gebruik van My Maps is wel een Google account vereist!

13

Deel 3- Afsluiting Opdracht 1 – Brief schrijvenTijdsindicatie: 45 minuten

De afsluiting begint met een terugkoppeling naar de vooroordelen die de leerlingen hebben opgeschreven in de eerste opdracht.

Voor deze opdracht selecteert u als docent de relevante vooroordelen. Daarnaast worden ze eventueel geherformuleerd. Mochten er niet genoeg (bruikbare) vooroordelen naar boven zijn gekomen, vult u ze dan aan met één of meerdere van onderstaande vooroordelen:

o Migranten komen allemaal naar Europa om er economisch beter van te worden.

o Het zijn de armste mensen die migreren. o Migranten hebben vaak maar één reden om te migreren.o Door te vertrekken, zorgen migranten ervoor dat hun herkomstland

armer wordt. o Er zijn op dit moment meer migranten dan ooit.

Projecteer de vooroordelen op het bord. En bespreek ze met de leerlingen. Vraag de leerlingen of ze met behulp van de opdrachten hiervoor iets kunnen zeggen over het wel of niet waar zijn van de vooroordelen.

Daarna gaan de leerlingen aan de slag met hun schrijfopdracht, hierbij wordt de kennis uit deel 1 en 2 gekoppeld aan de vooroordelen.

De docent bepaalt of de leerlingen de brief individueel of in tweetallen schrijven.

Na het schrijven van de brieven, laat u enkele leerlingen hun brief voorlezen en laat andere leerlingen hier op reageren.

Bij het lesgeven aan havo-leerlingen: De opdracht kan meer gestuurd worden door de leerlingen niet zelf te laten bepalen naar wie ze de brief schrijven. Het kan bijvoorbeeld een ingezonden brief naar een krant worden, of een brief naar een politicus met extreme standspunten over migratie.

Opdracht 2 – Discussie Tijdsindicatie: 20-30 minuten

Migratie is een politiek beladen onderwerp en veel leerlingen zullen er een mening over hebben. Nadat de leerlingen meer over migratie geleerd hebben kan het ook een mooi moment zijn om over migratie in discussie te gaan. Dit kan ook een manier zijn om het geleerde nog eens te herhalen en te reflecteren.

14

Als afsluiting van de lessenserie wordt er in de klas een discussie georganiseerd. De stellingen die hierbij centraal staan zijn:

“De mensen die op gammele bootjes naar Europa komen zijn het grootste probleem”

“Alle migranten zijn arm en zielig” “Immigranten zijn een groot probleem voor Nederland”

De discussie wordt gevoerd met de werkvorm “Sta op en wissel uit”*o De docent geeft de stelling. o De leerlingen krijgen de tijd om hun argumenten op te schrijven. o Alle leerlingen gaan staan. Een willekeurige leerling wordt aangewezen, en

die geeft zijn argumenten. De leerling mag gaan zitten. o Alle leerlingen die ongeveer dezelfde argumenten hadden opgeschreven

mogen gaan zitten. o Van de overgebleven leerlingen wijst de docent weer een leerling aan, de

leerlingen die het hier mee eens zijn mogen gaan zitten. o Dit gaat door tot iedereen zit. o Er volgt een korte evaluatie.

15