AdviesrapportIntegrale opdracht blok 1.3

Kim niesen 12052574Stephanie Terpstra 12077100Jaimy Struijk 12025399Petra Mulder 12100366Cynthia Vermeulen 11083409Germa de Vries 12011371

12-4-2013

Samenvatting

Dit adviesrapport is geschreven voor de directie van het bedrijf DHV (internationaal advies- en ingenieursbureau). Veel bedrijfskantines leveren tegenwoordig ongezonde voedingsproducten wat kan resulteren in gezondheidsproblemen en overgewicht. Dit adviesrapport is geschreven om de voeding in de bedrijfskantine te verbeteren en daarmee de gezondheid van de werknemers binnen het bedrijf te verbeteren.

Door ongezond eten kunnen er verschillende welvaartsziektes ontstaan. Zoals hypercholesterolemie, een stofwisselingsstoornis waarbij een te hoog gehalte aan cholesterol in het bloed aanwezig is.Wanneer het BMI boven de 30 ligt, is er sprake van ernstig overgewicht of obesitas. Bij obesitas is er te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen. Daarnaast kun je ook een hoge bloeddruk krijgen, wat de kans op hart- en vaatziekten verhoogd. Een verhoogde bloeddruk kan verschillende oorzaken hebben. Het kan verhoogd zijn, doordat het lichaam te veel zout en water vasthoudt. Ook kan de bloeddruk verhoogd zijn, doordat de bloedvaten vernauwd zijn.

Tijdens het analyseren van de kantine van het bedrijf DHV, moet er rekening worden gehouden met de richtlijnen goede voeding. De richtlijnen goede voeding zijn opgesteld door de gezondheidsraad in 2006. In het bedrijf DHV bevindt zich op een centrale plaats de bedrijfskantine. Dagelijks komen hier 30 tot 40 werknemers. Een van de grootste cateringbedrijven van Nederland, genaamd Albron, verzorgt de catering.Over het algemeen is er in de zuivelsector een keuze uit gezonde en minder gezonde producten. Het valt bij de zuivelsector op dat er geen minder vette kaas wordt verkocht, zoals 20+/30+ kaas. Ook is magere melk een gezonde keuze die aan de kantine toegevoegd zou kunnen worden.In bijlage 1 wordt duidelijk dat de aangeboden vleeswaren veel natrium bevatten. Dit komt doordat deze vleeswaren zijn voorverpakt en zijn gezouten voor een langere houdbaarheid. Dit probleem is op te lossen door het vlees iedere dag zelf te snijden en het vlees dat na de lunch over blijft, in te vriezen. Er zijn verschillende soorten brood te koop, maar geen belegde broodjes. Mensen kopen eerder een belegd broodje dan een broodje dat zelf moeten worden samengesteld. Het aanbod aan fruit is beperkt. Er zou meer keuze moeten zijn in deze sector. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld voorgesneden fruit te verkopen van bijvoorbeeld tropische vruchten of door verse vruchtensappen aan te bieden zoals sinaasappelsap, grapefruitsap of diverse smoothies. De variërende gerechten zijn over het algemeen wat minder gezond. Toch wordt er geprobeerd om deze producten zo gezond mogelijk te houden. De snacks worden niet bereid in de frituur, maar opgewarmd in de oven en de soep wordt iedere dag vers bereid, zodat het natriumgehalte in deze producten wordt beperkt. Bij deze gerechten worden de richtlijnen voedselkeuze goed nagestreefd. Het product dat het meest wordt verkocht in deze bedrijfskantine is soep. De prijzen van de producten variëren tussen de €0,50 en €2,00. De wat minder gezonde producten zoals snacks hebben een hogere prijsklasse dan de gezonde producten.

Als advies voor de werknemers zouden wij willen meegeven om genoeg te eten op een dag, zodat er niet te weinig energie het lichaam binnenkomt, het zoutgehalte in voeding te verlagen, de vezelinname te verhogen, de verhouding verzadigd en onverzadigd vet te verbeteren en om

2

gevarieerd te blijven eten.

InhoudsopgaveSamenvatting..........................................................................................................................................2

Inleiding..................................................................................................................................................4

Methode van onderzoek........................................................................................................................5

Informeren van de werknemers.........................................................................................................5

Belangrijke begrippen............................................................................................................................6

Welvaartsziekten Hypercholesterolemie...........................................................................................8

Overgewicht/obesitas........................................................................................................................9

Hypertensie......................................................................................................................................10

Richtlijnen............................................................................................................................................11

Resultaten............................................................................................................................................12

Advies bedrijfskantine......................................................................................................................15

Algemeen advies werknemers..........................................................................................................17

Conclusie..............................................................................................................................................19

Discussie...............................................................................................................................................19

Literatuurlijst........................................................................................................................................21

Bijlage 1................................................................................................................................................22

Bijlage 2................................................................................................................................................27

Persoonlijke adviezen...................................................................................................................27

3

4

Inleiding

Wij zijn studenten aan de Haagse Hogeschool van de opleiding Voeding & Diëtetiek. Dit adviesrapport is geschreven voor de directie van het bedrijf DHV (internationaal advies- en ingenieursbureau). Bij dit bedrijf gaan wij de bedrijfskantine analyseren en een advies over geven over eventuele verbeterpunten. Daarnaast wordt er gekeken naar de gezondheid van de werknemers met betrekking op hart- en vaatziekten. De contactpersoon van het bedrijf tijdens dit proces is Monique Ligthart.

De probleemstelling is dat veel bedrijfskantines tegenwoordig ongezonde voedingsproducten leveren wat kan resulteren in gezondheidsproblemen en overgewicht. Binnen bedrijven verrichten werknemers vaak zittend werk, dus weinig beweging en daarom is het nog belangrijker dat er gezond gegeten wordt. Een gezonde bedrijfskantine kan bijdragen aan een goede gezondheid van de werknemers.

De doelstelling is een adviesrapport opstellen voor het advies- en ingenieursbureau DHV over het verbeteren van de voeding in de bedrijfskantine en daarmee de gezondheid van de werknemers binnen het bedrijf te verbeteren. Daarnaast wordt er een persoonlijk voedingsadvies gegeven aan de werknemers, waarin rekening wordt gehouden met eventuele risicofactoren op hart- en vaatziekten.

Allereerst hebben wij ons verdiept in de verschillende ziektebeelden waar wij in dit adviesrapport rekening mee zullen houden. Hierna hebben wij de bedrijfskantine geanalyseerd en een voedingsanamnese afgenomen bij zes verschillende werknemers, waarvan alle bevindingen in dit adviesrapport zijn opgenomen.

Als eerst kunt u algemene informatie vinden over de ziektes obesitas, hypercholesterolemie en hypertensie. Als tweede wordt er informatie gegeven over de richtlijnen goede voeding. Daarna kunt u de analyse van de bedrijfskantine vinden met het advies voor het bedrijf. Tot slot zal er aandacht worden besteed aan de gezondheid van de werknemers.

5

6

Methode van onderzoek

Om een goed advies te kunnen geven aan de werknemers en het bedrijf DHV zullen wij op verschillende manieren onderzoek doen. Allereerst beginnen wij met het vooronderzoek. Hierbij doen wij onderzoek naar verschillende welvaartsziekten en naar de richtlijnen goede voeding. Door dit vooronderzoek weten wij goed waar wij rekening mee moeten houden bij het geven van een advies. Na het vooronderzoek zullen wij de kantine van het bedrijf DHV goed analyseren en zullen wij bij zes werknemers van dit bedrijf een voedingsanamnese afnemen. Hierin zullen wij verschillende vragen stellen aan de werknemers over het voedingspatroon zodat wij hier een goed beeld van kunnen krijgen.

Door het onderzoek binnen dit bedrijf kunnen wij een goed advies geven wat is gebaseerd op de verschillende welvaartsziekten die wij hebben onderzocht.

Informeren van de werknemers

De resultaten van de kantine analyse worden gepresenteerd aan onze contactpersoon, de zes werknemers die mee hebben gewerkt aan de voedingsanamneses en de kantine juffrouw. In deze presentatie worden ook de resultaten en een algemeen advies gepresenteerd naar aanleiding van de voedingsanamneses.

Voor iedere persoon die mee werkt aan de voedingsanamneses zullen wij een persoonlijk adviesrapport schrijven. Deze zullen we mailen naar de betreffende personen en daarbij vermelden dat er altijd contact opgenomen kan worden als er nog vragen zijn.

Het adviesrapport met betrekking op de kantine zullen wij schriftelijk overhandigen aan de kantine juffrouw en tevens naar onze contactpersoon mailen.

7

8

Belangrijke begrippen

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, afgekort de ADH genoemd, is een maat om de hoeveelheid van een bepaalde voedingsstof aan te geven die een gezond persoon dagelijks nodig heeft. De ADH verschilt per bevolkingsgroep, omdat de behoefte aan voedingsstoffen van bijvoorbeeld mannen, vrouwen en kinderen anders zijn. Ook is elk persoon weer anders. Dit heeft te maken met verschillen in gewicht en in stofwisseling waarmee erfelijke factoren samenhangen. Daarom is de ADH heel ruim opgevat.

VettenVet is een voedingsstof die per gram het meeste energie levert, namelijk 9 kilocalorieën/gram. De functie van vet in het lichaam is dat het als belangrijke brandstof dient voor het lichaam en daarbij is vet een bron van vitamine A, D, E en essentiële vetzuren. Vetten kunnen in twee groepen verdeeld worden:

Verzadigd vet (verkeerd) verhoogt het cholesterolgehalte in het bloed en daarmee vooral het LDL-cholesterol. LDL-cholesterol is het ‘slechte’ cholesterol in het lichaam en door de verhoging van dit LDL-gehalte, zal de kans op hart- en vaatziekten toenemen.

Onverzadigd vet (oke) verlaagt juist het cholesterolgehalte in het bloed en daarmee vooral het LDL-cholesterol. Daardoor neemt de hoeveelheid goed HDL-cholesterol toe in het lichaam en dit is gunstig voor het verlagen van de kans op hart- en vaatziekten.

KoolhydratenKoolhydraten geven het lichaam energie en dienen dus als brandstof voor het lichaam. Ze leveren 4 kilocalorieën/gram. Vooral voor de hersenen en de rode bloedcellen zijn koolhydraten erg belangrijk. Koolhydraten worden ook wel suikers of sachariden genoemd. Voorkeursproducten, gekeken naar de hoeveelheid koolhydraten, zijn brood, pasta, rijst, aardappelen en peulvruchten.

EiwittenEiwit is een derde voedingsstof die erg belangrijk is voor het lichaam. Deze leveren namelijk kilocalorieën en aminozuren. Aminozuren zijn bouwstenen voor het eiwit in lichaamscellen. Eiwit is dus in hoofdzaak een bouwstof voor het lichaam in tegenstelling tot koolhydraten en vetten die een brandstof vormen voor het lichaam. Deze voedingsstof heeft veel functies voor het goed kunnen functioneren van het lichaam. Eén van de belangrijkste functies zijn: - Opbouw/herstellen van lichaamscellen.- Belangrijk voor de regelprocessen in het lichaam, eiwitten fungeren dan als enzym.- Transport van stoffen in het bloed en in de cel.

Ook levert eiwit energie, namelijk 4 kilocalorieën/gram. Voorkeursproducten, gekeken naar de hoeveelheid eiwit, zijn brood, rijst, pasta, peulvruchten, noten, vis, vlees, kaas, melk(producten) en eieren.

9

VoedingsvezelVoedingsvezels zijn belangrijk voor een goede spijsvertering in het lichaam en geven een verzadigd gevoel. Voedingsvezels leveren daarbij geen voedingsstoffen voor het lichaam en kunnen ook niet verteerd worden in de dunne darm. De ADH voor voedingsvezel is 30-40 gram per dag. Voorkeursproducten, gekeken naar de hoeveelheid voedingsvezel, zijn volkorenproducten, groente, fruit en peulvruchten.

NatriumNatrium is een belangrijk mineraal dat deel uitmaakt van zout (natriumchloride). Natrium speelt een belangrijke rol bij de vochtbalans in het lichaam, de bloeddruk en de prikkeloverdracht in spier- en zenuwcellen. De ADH voor natrium is 2400 milligram per dag.

10

Welvaartsziekten

Hypercholesterolemie

Hypercholesterolemie is een stofwisselingsstoornis, waarbij een te hoog gehalte aan cholesterol in het bloed aanwezig is.Gewoonlijk zorgt de lever dat er evenwicht is tussen de hoeveelheid cholesterol die de lever maakt en het cholesterolgehalte in het bloed. Maar de hoeveelheid cholesterol kan worden beïnvloed door de leefstijl van de mens. Bijvoorbeeld roken, weinig lichaamsbeweging en een eetpatroon met veel verzadigd vet kunnen een ongewenste verschuiving veroorzaken, waardoor er meer LDL* ontstaat. Wanneer er een te hoog cholesterolgehalte in het bloed bestaat, is er sprake van teveel LDL in verhouding met de HDL**.Verhoogde cholesterolgehaltes kunnen gepaard gaan met hart- en vaatziekten, waarbij het gaat om een ongunstige samenstelling en een ongunstige verhouding tussen LDL en HDL cholesterol. Een hoog cholesterolgehalte is meestal voeding gerelateerd; wanneer er veel verzadigd vet en cholesterolrijke producten worden geconsumeerd, is er veel kans op hypercholesterolemie.Wanneer een persoon een te hoog cholesterolgehalte heeft, is het vooral belangrijk om matig te zijn met verzadigd vet. Verder kan cholesterolgehalte verlaagd worden door magere producten te kiezen en harde vetten te vervangen door halvarine en bak- en braadvet. Onverzadigde vetten zorgen juist voor meer HDL, daarom is het belangrijk om de producten te kiezen met weinig verzadigd vet, het grootste deel van het vet is dan automatisch onverzadigd.Een persoon met een verhoogd cholesterolgehalte kan deze verlagen door bepaalde voedingsmiddelen te gebruiken, namelijk vezelrijke producten (graanproducten, groente, fruit en peulvruchten), plantesterolen (margarines, Becel pro active en Benecol), soja, noten (walnoten, amandelen, pinda’s, hazel-, macademia-, pecan-, en pistachenoten) en natriumarme producten.

*LDL (Lage Dichtheid Lipoproteïne) is het slechte cholesterol. LDL vervoert cholesterol van de lever naar de rest van het lichaam. Het LDL kan zich vastzetten in de binnenwand van bloedvaten. Ze blijven plakken aan beschadigingen van de vaatwanden. Deze beschadigingen kunnen het gevolg zijn van roken, verhoogde bloeddruk of ouderdom. De bloedvaten slibben daardoor langzaam dicht en het bloed kan er steeds moeilijker doorheen stromen. Dit staat bekend als slagaderverkalking.

**HDL (Hoge Dichtheid Lipoproteïne) is het goede cholesterol. HDL neemt het slechte cholesterol (LDL) uit het bloed weg en voert het naar de lever. Daar wordt het slechte cholesterol afgebroken. Via de gal en de darmen verlaat dit cholesterol het lichaam met de ontlasting. HDL beschermt dus het lichaam tegen hart- en vaatziekten. ¹

11

Overgewicht/obesitas

Ruim de helft van de Nederlandse bevolking heeft overgewicht. Ruim 10% hiervan heeft zelfs een ernstige vorm van overgewicht: obesitas². Bij obesitas is er te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen. Om te bepalen of er sprake is van overgewicht wordt de Body Mass Index (BMI) berekend. Wanneer het BMI boven de 30 ligt, is er sprake van ernstig overgewicht of obesitas.³ Obesitas ontstaat door een langdurige onevenwichtigheid in de energiebalans. Dit houdt in dat het lichaam meer energie binnen krijgt dan dat het verbrandt. De energiebalans wordt beïnvloedt door een combinatie van genetische, biologische en psychosociale factoren⁴. Mensen met obesitas lopen meer gezondheidsrisico's. Het is een grote risicofactor voor hart- en vaatziekten. Bovendien blijkt uit onderzoek dat overgewicht kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen²:

Diabetes Verhoogd cholesterolgehalte Hoge bloeddruk Klachten aan knieën, heupen, lage rugpijn Kortademigheid Slaapstoornissen

Wanneer er sprake is van obesitas, is het van belang om af te vallen. Daarbij speelt minder eten en meer bewegen een grote rol. De hoofdzaak is daarbij om minder kilocalorieën binnen te krijgen via de voeding. Het is daarom belangrijk om te kiezen voor producten die weinig verzadigd vet of toegevoegde suikers bevatten, producten met voldoende vezels zoals volkoren producten te gebruiken en elke dag te kiezen voor verse groenten en fruit. Daarnaast zorgen een goed ontbijt en een goede lunch en avondmaaltijd voor een vol gevoel. Er bestaat dan minder behoefte aan zoete of hartige snacks tussendoor⁵.

12

Hypertensie

Hypertensie is het medische woord voor hoge bloeddruk. Het hart pompt bloed in de bloedvaten door bij elke hartslag samen te trekken en dan weer te ontspannen. Dit heeft een bepaalde druk in de bloedvaten: de bloeddruk. De bovendruk (systolische bloeddruk) is de druk wanneer het hart zich samentrekt. De onderdruk (diastolische bloeddruk) is de druk wanneer het hart zich ontspant. Een normale bloeddruk bij volwassenen is ongeveer 120 mmHg bovendruk en 80 mmHg onderdruk. Bij een verhoogde bloeddruk is de bovendruk hoger dan 140 en de onderdruk hoger dan 90.

Een verhoogde bloeddruk kan verschillende oorzaken hebben. Het kan verhoogd zijn, doordat het lichaam te veel zout en water vasthoudt. Ook kan de bloeddruk verhoogd zijn, doordat de bloedvaten vernauwd zijn.

Een verhoogde bloeddruk vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Vaak worden er medicijnen gegeven bij een te hoge bloeddruk, maar ook het aanpassen van de leefstijl kan een grote bijdrage leveren aan het verlagen van de bloeddruk. Dit kan door:

Bij overgewicht: afvallen Gezond en gevarieerd eten met veel groente en fruit Regelmatig lichaamsbeweging nemen Niet roken Genoeg ontspannen Alcoholgebruik beperken Weinig zout en gezouten producten consumeren Het eten van drop beperken

Een gezond eetpatroon waarin veel fruit en groente voorkomen, draagt bij aan een betere bloeddruk. Dit komt doordat groente en fruit kalium leveren, dat de bloeddruk verhogende werking van natrium tegengaat⁶.

13

Richtlijnen

Richtlijnen Goede voedingTijdens het analyseren van de kantine van het bedrijf DHV, moet er rekening worden gehouden met de richtlijnen goede voeding. De richtlijnen goede voeding zijn opgesteld door de gezondheidsraad in 2006. Deze richtlijnen zijn bedoeld om de overheid te steunen bij het ontwikkelen van het beleid, voor de algemene gezondheid van de Nederlandse bevolking⁷. De richtlijnen Goede Voeding kan worden samengevat in kwalitatieve (tabel 1.1) en kwantitatieve richtlijnen(tabel 1.2) ⁸.

Richtlijnen voedselkeuzeHet voedingscentrum heeft in 2009 de richtlijnen Voedselkeuze opgesteld. In 2011 zijn er veranderingen aan toegevoegd. Deze richtlijnen zijn een makkelijke vertaling van de richtlijnen goede voeding van de gezondheidsraad en vormen een basis voor voedingsadviezen aan consumenten. Deze richtlijnen worden veel gebruikt door cateringbedrijven. 9,10

14

Resultaten

Kantine analyse

In het bedrijf DHV bevindt zich op een centrale plaats de bedrijfskantine. Dagelijks komen hier 30 tot 40 werknemers. Een van de grootste cateringbedrijven van Nederland, genaamd Albron, verzorgt de catering. Iedere dag worden er verse producten geleverd en worden er verschillende soepen gemaakt met groenten. Het cateringbedrijf stimuleert de mensen om gezond te leven. Dit wordt gedaan door het personeel goed en vakkundig op te leiden en het volgen van de Richtlijnen Voedselkeuze van het Voedingscentrum.9 De bedrijfskantine is niet groot, maar het heeft wel een groot en gevarieerd aanbod aan producten zoals zuivel, brood en verschillende vleeswaren. Ook heeft het iedere dag een wisselend gerecht. Er is iedere doordeweekse dag één persoon aanwezig, die de kantine opstart en afsluit. Alle producten worden na de lunch nagekeken en opgeruimd. De kantine is geopend op doordeweekse dagen van 12.00 – 13.15. In het weekend is deze gesloten.

Aanbod producten (bijlage 1)ZuivelZuivel is een verzamelnaam voor voeding op basis van melk, zoals karnemelk, kaas, yoghurt en boter. In zuivel zitten belangrijke vitamines en mineralen zoals calcium wat goed is voor het onderhoud van de botten en het gebit. Het is belangrijk dat er genoeg zuivel wordt ingenomen op een dag. De algemene richtlijnen voor zuivel zijn voor volwassen gemiddeld 450 tot 650 milliliter per dag ⁹. Dat komt neer op ongeveer twee grote glazen melk.Als er wordt gekeken naar het zuivelaanbod in de kantine, kan er geconstateerd worden dat er verschillende producten te koop zijn. Zo is er de mogelijkheid om verschillende soorten kaas, drinkyoghurt, melk, boter en halvarine te kopen. Over het algemeen is er in de zuivelsector een keuze uit gezonde en minder gezonde producten. Zo is er bijvoorbeeld een vette kaas (48+) en een minder vette kaas (30+ of 20+). In de kantine blijkt dat er alleen een magere versie is van kaas op basis van geitenmelk (geitenkaas 20+) en dat er van kaas op basis van koemelk enkel de volvette variant te koop is. Voor melk geldt dat er een magere, halfvolle en een volle versie bestaat. In de kantine wordt de halfvolle melk aangeboden. Dit is minder vette melk dan volle melk en daarom een gezonde keuze. Daarnaast wordt er ook nog karnemelk verkocht wat behoort tot de gezonde keuzes. De reden hiervoor is dat karnemelk weinig vet bevat.

VleeswarenIn vleeswaren zitten eiwitten, onmisbare vitamines en mineralen. De gezonde keuzes van vleeswaren zijn ossenworst, filet american, kipfilet, kalkoenfilet, rosbief en varkensfricandeau. Deze soorten bevatten een hoog gehalte aan onverzadigde vetten en een laag gehalte aan verzadigde vetten. Een te veel aan verzadigde vetten in het lichaam kan op den duur leiden tot een verhoogde kans op hart- en vaatziekten.Als er wordt gekeken naar het aanbod van vleeswaren in de kantine, is te zien dat deze sector redelijk uitgebreid is. Zo is er kiprollade, gekookte worst, gebraden gehakt, beenham, paté, smeerworst, filet american en leverkaas.

15

ZoetbelegIn zoetbeleg zitten suikers, ook wel koolhydraten genoemd, die ons lichaam nodig heeft om te functioneren. Dit is een belangrijke energiebron voor het lichaam. Toch is het wel belangrijk om de consumptie van suiker zo klein mogelijk te houden, omdat een teveel aan suiker uiteindelijk zou kunnen leiden tot diabetes. In de kantine is een beperkt aanbod aan zoetbeleg, zo is er alleen hagelslag, jam en appelstroop te vinden.

Groente en FruitHet eten van groente en fruit helpt je om onmisbare voedingsstoffen binnen te krijgen, zoals vitamine C en vezels.Als er wordt gekeken naar het fruit en groente aanbod in de kantine, is er te zien dat er drie soorten fruit worden aangeboden namelijk bananen, appels en sinaasappels. Ook zijn er een aantal soorten groenten te vinden bij de saladebar, namelijk rucola, tomaat, komkommer en verschillende soorten sla. Het aanbod aan voedingsmiddelen binnen deze groep is vrij beperkt.

DrankenHet is belangrijk om genoeg vocht binnen te krijgen. De aanbevolen hoeveelheid is ongeveer 1,5 liter vocht per dag. Vocht of water is belangrijk bij de opname van voedingsstoffen in de darm, het transport van voedings- en afvalstoffen in het lichaam en het regelen van de lichaamstemperatuur. Vocht zit in eten en drinken. Het meeste vocht krijgt de mens binnen via drinken ¹¹. Als er wordt gekeken naar het aanbod vocht in de kantine bestaat dit vooral uit frisdranken en een aantal zuivelproducten. De frisdranken zijn: Royal club cassis, Sisi (30% minder suiker), pepsi light, pepsi zero en sourcy licht sprankelend. Opvallend is dat een aantal van deze frisdranken minder suiker bevat. Dit zijn namelijk de pepsi light en zero en de Sisi. De aangeboden zuiveldranken zijn: campina halfvolle melk, campina karnemelk en vifit 0% vet. Hierin is ook opvallend dat er vooral gezondere keuzes worden aangeboden zoals eerder omschreven onder het kopje zuivel.

BroodBrood is een graanproduct en een goede bron van koolhydraten. Vooral volkorenbrood bevat veel gezonde voedingsstoffen zoals voedingsvezels, vitamines en mineralen die belangrijk zijn voor het lichaam. Wit brood bevat minder voedingsvezels dan volkorenbrood.¹².Als er wordt gekeken naar het aanbod van brood in de kantine valt op dat het aanbod aan verschillende soorten brood groot is. Er is ruime keuze aan wit en bruin brood, zoals pistolets en bolletjes.

Variërende gerechtenIn de bedrijfskantine worden regelmatig bepaalde gerechten variërend per dag aangeboden. Het betreft dan meestal de wat luxere producten, zoals een kroket, een frikandel, een tosti, een broodje haring en/of verschillende soorten soepen. Wanneer er een kroket of een frikandel aangeboden wordt in een kantine, duidt dit meestal op het gebruik van de frituur en deze producten worden daarom vaak geassocieerd met de begrippen ongezond en vetrijk. Echter in de kantine van dit bedrijf worden deze producten in de oven bereid in plaats van in de frituur. Dit heeft een verlagend effect op het vetgehalte in deze producten en dus is dit een betere bereidingswijze. Een tosti ham/kaas met

16

wit brood is een vetter en vezelarm product, doordat ham en kaas veel vet bevatten en daarbij bevat wit brood minder vezels dan volkorenbrood. Er worden in deze kantine alleen tosti’s aangeboden bestaande uit wit brood. Ook een gerookte haring en soep behoren tot de luxe producten. De haring wordt meestal één keer per week aangeboden in de kantine en is een relatief vet product. Ook bevat een haring veel zout en dit kan de kans op hart- en vaatziekten vergroten bij een overmatig gebruik aan zoutrijke producten. Tot slot wordt er ook elke dag een soep aangeboden in de kantine, dit kan variëren van groentesoep en tomatensoep tot kerriesoep en kippensoep. Ook soepen bevatten vaak veel zout, daarom is het belangrijk om niet elke dag soep te consumeren.

Afname productenHet product dat het meest wordt verkocht in deze bedrijfskantine zijn de soepen. Er is iedere dag keuze uit een luxe soep(€0,94) en een minder luxe soep(€0,57). De minder luxe soep wordt vaker verkocht. Ook wordt er veel zuivel verkocht, vooral de halfvolle melk. Dit komt doordat mensen geen zuivel mee kunnen nemen naar het werk, omdat het moet worden gekoeld.De afname van het brood valt tegen. Mensen nemen hun brood mee naar het werk en eten het op in de kantine. Bij deze kantine worden er ook geen belegde broodjes verkocht. Het is slim om belegde broodjes te verkopen omdat mensen dan sneller een broodje kopen. De prijzen van de producten variëren tussen de €0,50 en €2,00. De wat minder gezonde producten zoals snacks hebben een hogere prijsklasse dan de gezonde producten.

Advies bedrijfskantine

De kantine heeft een uitgebreid assortiment aan gezonde producten. Het is duidelijk dat het cateringbedrijf Albron de richtlijnen voedselkeuze van het Voedingscentrum volgt. Maar er zijn enkele punten waarop dit nog kan worden verbeterd. Deze adviezen zijn gebaseerd op de richtlijnen voedselkeuze.10

Zuivel

17

Het valt bij de zuivelsector op dat er geen minder vette kaas wordt verkocht, zoals 20+/30+ kaas. Er is alleen een geitenkaas aanwezig die minder vet bevat. Bij het volgen van de richtlijnen voedselkeuze hoort er een minder vette kaas aanwezig te zijn in de kantine. Ook is het aanbevolen om niet meer dan 30 gram kaas te eten op een dag. Op de verpakking van de verschillende soorten kazen is te zien dat deze 40 gram kaas bevatten, behalve de geitenkaas. Dit advies is gebaseerd op de dagelijkse hoeveelheid vet die op één dag mag worden ingenomen. Er is ook maar één soort melk aanwezig namelijk alleen halfvolle melk. Halfvolle melk is gezonder dan volle melk, doordat het vetpercentage is verminderd. Maar er is ook magere melk, hierin zit nog minder vet. In de kantine zou ook magere melk moeten worden aangeboden, omdat dit een nog gezondere keuze is.

VleeswarenDe vleeswaren worden in een uitgebreid assortiment aangeboden. Er is te zien in bijlage 1, dat de vleeswaren veel natrium bevatten. Dit komt doordat deze vleeswaren zijn voorverpakt en zijn gezouten voor een langere houdbaarheid. Dit probleem is op te lossen door het vlees iedere dag zelf te snijden en het vlees dat na de lunch overblijft in te vriezen. Ook bestaan er vleeswaren met minder natrium. In de kantine is nog maar één soort vleeswaar te koop met minder natrium, namelijk de kiprollade. Om een gezond beleid te volgen, is het belangrijk om op het natriumgehalte in producten te letten. De kantine zou meer vleeswaren kunnen verkopen zoals: kalkoenfilet, fricandeau, licht gezouten rookvlees en rosbief.

BroodEr zijn verschillende soorten brood te koop, maar geen belegde broodjes. Mensen kopen eerder een belegd broodje dan een broodje dat zelf moeten worden samengesteld. Dit komt doordat mensen vaak haast hebben. Belegde broodjes kunnen gezond en lekker zijn.

Fruit Het aanbod aan fruit is beperkt. Er zou meer keuze moeten zijn in deze sector. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld voorgesneden fruit te verkopen van bijvoorbeeld tropische vruchten. Of door verse vruchtensappen aan te bieden zoals sinaasappelsap, grapefruitsap of diverse smoothies.

Zoetbeleg/dranken Er is een beperkt aanbod aan zoetbeleg. Dit is goed, want hierin zitten veel suikers. Ook het aanbod aan dranken is minimaal, maar doordat er alleen keuze is uit frisdranken zonder suiker is dit een gezonde keuze. Zo wordt duidelijk dat het cateringbedrijf Albron zo min mogelijk producten wil aanbieden met suikers.

Gevarieerde gerechtenDeze gerechten zijn over het algemeen wat minder gezond. Toch wordt er geprobeerd om deze producten zo gezond mogelijk te houden. De snacks worden niet gebakken in de frituur, maar opgewarmd in de oven en de soep wordt iedere dag vers bereid, zodat de natrium wordt beperkt. Bij deze gerechten worden de richtlijnen voedselkeuze goed gevolgd.

18

19

Algemeen advies werknemers

Uit verschillende gesprekken over de voeding van de werknemers is naar voren gekomen dat het percentage aan koolhydraten en eiwitten in het voedingspatroon goed is waar dus niks aan veranderd hoeft te worden. In bijlage 2 staan deze adviezen uitgebreid beschreven per geanalyseerde persoon.

Over het algemeen worden er te weinig calorieën gegeten. Dit kan een gevolg zijn van onderrapportage, maar het kan ook werkelijk het geval zijn en dan is het slim om hier iets aan te veranderen. Calorieën zeggen iets over de hoeveelheid energie die op een dag binnenkomt via voeding en drank. Bij deze werknemers werden er voornamelijk weinig calorieën uit het eten gehaald. Voor de vrouwen is de aanbeveling 2000 calorieën per dag en voor mannen ligt dit iets hoger, namelijk 2500 calorieën per dag. Wanneer er te weinig gegeten wordt, kan men afvallen en een moe gevoel ervaren. Er zou dus geadviseerd kunnen worden dat de meeste werknemers meer mogen eten op een dag.

Ten tweede werd door het overgrote deel van de ondervraagde werknemers te veel zout geconsumeerd wat kan resulteren in een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor natrium is 2400mg. Dit ligt bij de meeste werknemers een stuk hoger. De inname van zout kan verlaagd worden door minder zout toe te voegen aan de voeding. Niet alleen de consument, maar ook de fabrikant voegt zout toe aan de voedingsmiddelen. Zo moet erop gelet worden dat er niet te veel kant-en-klare producten gekocht worden, omdat deze veel zout bevatten. In de meeste soorten vlees en brood zit ook erg veel zout.

Ten derde is bij de meeste ondervraagde werknemers de vezelinname te laag. Een verminderde inname van vezels kan leiden tot obstipatie, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vezels ligt tussen de 30 en 40 gram. Wanneer er wel genoeg vezels geconsumeerd worden, heeft dit een gunstige werking op de darmen en geeft dit een verzadigd (vol) gevoel waardoor overgewicht kan worden voorkomen. Vezels zitten vooral in volkorenproducten, fruit en groenten. Bij het eten van pasta of rijst wordt het dus aangeraden om te kiezen voor volkorenpasta en zilvervliesrijst. Wanneer er wordt gekeken naar het voedingspatroon van de werknemers kan er geconstateerd worden dat er te weinig vezelrijke producten, groente en fruit worden gegeten waardoor het vezelgehalte lager is dan gebruikelijk.

De totale inname van vetten in de voeding is perfect en ligt meestal tussen de 20 en 40 energieprocenten. Wanneer er wordt gekeken naar de verhouding verzadigd vet (slecht) en onverzadigd ver (goed) kan dit beter. Ongeveer de helft van de werknemers heeft een te hoog gehalte aan verzadigd vet. Een verhoogde inname van verzadigde vetten kan leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Producten die veel verzadigd vet bevatten zijn: frituursnacks, kaas, saucijzenbroodjes, chips, veel soorten worst, chocopasta, hagelslag enzovoorts. Deze producten zouden vervangen kunnen worden door producten die veel onverzadigd vet bevatten. Deze producten verkleinen juist de kans op hart- en vaatziekten. Enkele producten met

20

veel onverzadigde vetten zijn: vette vis soorten (zalm, makreel), ovenchips, noten, Kees kaas (kaas op plantaardige basis), snack a jack enzovoorts.

Daarnaast is gevarieerd eten belangrijk. Wissel eens af met het beleg op brood, de tussendoortjes en eet eens andere groenten bij het avondeten. Daarnaast is het ook erg belangrijk dat men op tijd eet en ongeveer zeven eetmomenten op een dag heeft. Het is niet goed dat er eetmomenten over worden geslagen, omdat men het druk heeft. Wanneer er eetmomenten worden overgeslagen kan het concentratievermogen verminderen.

Als advies zouden wij willen meegeven om genoeg te eten op een dag, zodat er niet te weinig energie het lichaam binnenkomt, het zoutgehalte in voeding te verlagen, de vezelinname te verhogen, de verhouding verzadigd en onverzadigd vet te verbeteren en om gevarieerd te blijven eten.

Conclusie

21

Door ongezond eten komen er tegenwoordig steeds meer welvaartsziekten voor zoals obesitas, hypercholesterolemie en hypertensie. Veel bedrijfskantines leveren tegenwoordig ongezonde voedingsproducten.

Bij het analyseren van de werknemers van het bedrijf DHV zijn er een aantal bevindingen gedaan. Na het analyseren is duidelijk geworden dat er te weinig calorieën worden ingenomen. Dit zou het gevolg van onderrapportage kunnen zijn. Ook wordt er teveel zout geconsumeerd wat kan resulteren in een verhoogde bloeddruk en uiteindelijk de kans vergroot op hart- en vaatziekten. De zoutinname kan worden verlaagd door minder voorverpakte voedingsmiddelen te consumeren. De vezelinname is ook belangrijk bij het verminderen van hart- en vaatziekten. Tijdens de analyse is gebleken dat deze te laag is. De vezel inname kan worden verhoogd door meer groente, fruit en brood te eten.

De bedrijfskantine is ook in zijn geheel geanalyseerd. Het is een kleine kantine met een uitgebreid assortiment aan producten. Het valt bij de zuivelsector op dat er geen minder vette kaas wordt verkocht, zoals 20+/30+ kaas. Bij het volgen van de richtlijnen voedselkeuze hoort er een minder vette kaas aanwezig te zijn in de kantine. Er is ook maar één soort melk aanwezig, alleen halfvolle melk. Er zou een keuze kunnen worden aangeboden tussen halfvolle en magere melk. Alle vleeswaren zijn voorverpakt. Deze bevatten veel natrium. De kantine zou meer vleeswaren kunnen verkopen met minder natrium. Bij de broodafdeling zijn er geen belegde broodjes te koop, dit zou een tip kunnen zijn voor meer broodverkoop. Het aanbod aan vers fruit zou ook wat uitgebreider kunnen. Tot slot is het aanbod van zoetbeleg en frisdranken minimaal. Zo wordt duidelijk dat de kantine zich beperkt met het aanbieden van producten met suiker.

De doelstelling is behaald. Het adviesrapport over het verbeteren van de voeding is in ontvangst genomen. En de betrokken werknemers hebben een uitgebreid verslag toegestuurd gekregen van het gesprek.

Discussie

Als eerst vinden wij dat er geen representatieve conclusie kan worden getrokken over de gezondheid van de werknemers van het bedrijf naar onze mening. Dit komt doordat wij maar zes werknemers hebben ondervraagd. Per persoon verschilt de gezondheid en door het lage aantal ondervraagden kan er dus een minder volledige conclusie worden opgesteld wat voor heel het bedrijf geldt.

Op de dag van presenteren kwamen we aan in het bedrijf DHV. Hier kregen wij te horen dat onze contactpersoon zich ziek had gemeld deze dag. Hierdoor was het voor ons even de vraag of de presentatie wel door kon gaan. Gelukkig heeft de receptioniste een goede vervanger voor ons gevonden.

In het verslag en de presentatie is er geadviseerd om magere varianten voor kaas en melk te gaan

22

verkopen, omdat dit beter is voor de gezondheid. Aan het eind van de presentatie vertelde de verantwoordelijke voor de kantine dat ze deze varianten wel hebben gehad. Helaas werden deze producten niet genoeg verkocht. Het advies dat wij hebben gegeven is dus al uitgevoerd alleen zonder resultaat.

23

Literatuurlijst

1. Voedingscentrum, Cholesterol, http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/cholesterol.aspx (bekeken op 15-03-2013)

2. Hartstichting, Overgewicht,www.hartstichting.nl/risicofactoren/overgewicht/ (bekeken op 17-03-2013)

3. Voedingscentrum, Obesitas,www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/obesitas.aspx (bekeken op 15-03-2013)

4. Obesistasvereniging, Ontstaan en Risico’s, www.obesitasvereniging.nl/ontstaan-risico-s (bekeken op 16-03-2012)

5. Hartstichting, overgewicht en praktische tips om af te vallen, www.hartstichting.nl/risicofactoren/overgewicht/praktische_tips_afvallen (bekeken op 15-03-2013)

6. Voedingscentrum, Hoge bloeddruk,www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/hoge-bloeddruk.aspx (bekeken op 19-03-2013)

7. RIVM, AM van Bakel en JMA van Raaij, Wat is gezonde voeding? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. 26-03-2013 http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/voeding/wat-is-voeding/ (bekeken op 28-03-2013)

8. Gezondheidsraad, richtlijnen goede voeding (2006) bekeken op 23-03-20139. Albron catering, de gezonde keuze makkelijk maken,

http://www.albron.nl/Gezondheid-detail/553739/553112/De-gezonde-keuze-makkelijk-maken.html (bekeken op 01-04-2013)

10. Voedingscentrum, richtlijnen voedselkeuzehttp://www.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/Documents/Voedingsvoorlichters/Richtlijnen_voedselkeuze_2011.pdf (bekeken op 06-04-2013)

11. Voedingscentrum, melk http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/melk.aspx (bekeken op 05-04-2013)

12. Voedingscentrum, schijf van vijfhttp://www.voedingscentrum.nl/nl/schijf-van-vijf/schijf.aspx?schijf=1 (bekeken op 05-04-2013)

13. Voedingscentrum, vocht, http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/trefwoord/vocht.aspx (bekeken op 05-04-2013)

14. Voedingscentrum, broodhttp://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/brood.aspx (bekeken op 05-04-2013)

24

Bijlage 1Standaard producten

zuivel

Product Prijs in € Voorverpakt Gram Kcal * Gekoeld Natrium * Vet**Kaas old amsterdam 0,88

Ja 40g 418 ja 93 mg 35

Goudse kaas oud 48+

0,88 Ja 40g 390 Ja 870 mg 32,0

Goudse kaas jong 48+

0,57Ja 40g 368 Ja 790 mg 30,6

Goudse kaas jong belegen 48+

0,57 ja 40g 379 Ja 830 mg 31,5

Hollandse geitenkaas

0,57 Ja 30g 264 Ja 400 mg 21,5

Hollandse kruidenkaas 50+

0,88Ja 40g 455 Ja 880 mg 30

Roomboter campina (halfvol)

0,14Ja 15g 370 Ja 0,1 mg 39

Becel 30% omega 3 0,14

Ja 10g 350 Ja 0,01 mg 35

Banaan en karamel MONA

1,04 ja 250ml 114 Ja 0,06 mg 3,9

Straciatella puddingMONA

1,04Ja 250ml 130 Ja 0,05 mg 0,5

Campina half volle melk

0,60 Ja 200ml 200 Ja 50 mg 1,1

Campina karnemelk

0,60 Ja 200ml 150 Ja 50 mg 0,5

Vifit 0% 0,94 ja 250ml 125 Ja 50 mg 0,0* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

25

Vleeswaren

Standaard product

Prijs in € Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet**

Kiprollade 0,57Ja 30g 135 Ja 0,3mg 11

gekookte worst 0,57

Ja 30g 324 ja 860 mg 29,1

Gebraden gehakt

0,57 ja 30g 306 Ja 900 mg 26,8

Beenham0,57

Ja 30g 161 Ja 940 mg 7

Pate 0,78

Ja 25g 794 Ja 650 mg 35,7

smeerworst 0,78 Ja 20g 314 Ja 900 mg 30

Filet american

0,78 Ja 40g 262 Ja 930 mg 22

Leverkaas, Berliner

0,57 Ja 30g 326 Ja 970 mg 29,6

ossenworst 0,78 ja 40g 230 ja 1020 mg 18,0

* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

Salades/ salade bar

Standaard product Prijs in €

Voorverpakt

gram Kcal* Gekoeld natrium* Vet**

Ei bieslook salade 1,04 ja 40g 43 Ja 400mg 10

Tomaat basilicum spread

1,04 ja 40g 264 Ja 350 mg 24,4

Krabsalade 1,04 ja 40g 258 Ja 580 mg 21,4

aardappelsalade1,40

Vers nvt 83 Ja (in een ijsbak)

475 mg 3

Rucola geen Vers nvt 56 Ja (in een ijsbak)

76 mg 1

Tomaat 0,47 Vers nvt 20 Ja (in een ijsbak)

2 mg 0

komkommer geen Vers nvt 13 Ja (in een ijsbak)

2 mg 0

ei0,42

Vers nvt 136 Nee 149 mg 9

rauwkost 1,34 Vers nvt 21 Ja (in een 10 mg 0

26

ijsbak)yoghurtdressing geen vers nvt 243 nee 570 mg 21

honingmosterddressing

geen Vers nvt 408 Nee 431 mg 40

Huzarenslaatje 1,04 ja 140g 147 ja 440 mg 9

* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

Fruit

Standaard product

Prijs in € Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet**

banaan0,57

Vers nvt 95 Nee 0 mg 0

appel0,57

Vers nvt 60 Nee 1 mg 0

sinaasappel 0,57 vers nvt 51 Nee 1 mg 1

* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

Brood

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium*

Vet**

Volkorenboterham 0,12 Vers 70g 234 Nee 503 mg 2

Witte boterham 0,12 Vers 70g 262 Nee 555 mg 4

Pistolet (wit)0,88

Vers 50g 247 Nee 523 mg 2

Pistolet (bruin) 0,88 Vers 50g 236 Nee 511 mg 2Meergranenbol (hard)

0,88 Vers 65g 294 Nee 584 mg 6

Muselibol (zacht) 0,57 Vers 40g 290 Nee 337 mg 7Wit bolletje (zacht)

0,37 Vers 35g 262 Nee 555 mg 4

Tarwe bolletje (zacht)

0,37 Vers 35g 258 Nee 539 mg 4

Kaiser brood (hard)

0,88 Vers 65g 247 Nee 523 mg 2

* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

27

Zoet broodbeleg

Standaard product

Prijs in € Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet**

Hagelslag (puur/melk) 0,26

Ja 20g 499 Nee 27 mg 15,3

jam 0,26 Ja 25g 243 Nee 25 mg 0

appelstroop 0,26 Ja 20g 234 Nee 36 mg 0

* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

Frisdranken

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet**

Royal club cassis 0,92

Ja 150ml 41 Ja 6 mg 0

Sisi (bevat 30% minder suiker)

0,92 Ja 150ml 22 Ja 0,006 mg 0

Pepsi light 0,92 Ja 150ml 0 Ja 6 mg 0

Pepsi zero 0,92 Ja 150ml 0 Ja 6 mg 0Sourcy licht sprankelend

0,34 Ja 150ml 0 Ja 1 mg 0

* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

overig

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt Aantal Kcal* Gekoeld Natrium * Vet**

Snelle jelle 0,62 Ja 140g 308 Nee 230 mg 1

Ketchup REMIA

0,10 Ja 20g 87 Nee 900 mg 0

Mayonnaise REMIA

0,10 ja 20g 677 nee 379 mg 73

knackerbrot 0,21 Ja 50g 489 Nee 600 mg 26* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

28

Variërende gerechten

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt Gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet **

Kroket 0,75 Nee nvt 233 nvt 509 14

Frikadel 1,00 Nee nvt 259 nvt 897 19

Tosti (ham/kaas) met wit brood

1,74 Nee nvt 275 Nee 659 11

Haring (gerookt)

2,03 Nee 110 245 Ja 960 20

Luxe soepen 0,94 Nee 200ml 35 Nee 326 2Soep 0,57 Nee 200ml 48 Nee 272 3* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

29

Bijlage 2

Persoonlijke adviezenPersoon 1

Algemene gegevensGeslacht : ManLeeftijd : 38Lengte : 1.78 meterGewicht : 68 kiloBMI : 21.7

Activiteiten Meneer gaat met de auto naar werk. Hij wandelt elke lunchpauze een half uurtje. Daarnaast loopt hij thuis wel eens met de hond. Op werk zit hij vooral achter zijn bureau. Hij werkt 5 dagen in de week van half 9 tot 5.

AdviesDe hoeveelheid energie die meneer uit de voeding gehaald wordt, bedraagt gemiddeld 1438 kilocalorieën per dag. Dit is minder dan de richtlijn van 2500 kilocalorieën per dag. Deze richtlijn geld voor mannen tussen de 19 en 50 jaar oud. Deze richtlijn zegt iets over de energiebehoefte, dus over hoeveel er op een dag gegeten en gedronken zou moeten worden. De energie uit voeding is voor veel lichaamsfuncties nodig. Denk aan het op peil houden van je lichaamstemperatuur, het kloppen van je hart, je ademhaling en bewegen. Wie te weinig energie binnenkrijgt, valt af.

De hoeveelheid vet in de voeding van meneer is goed. Wel is het belangrijk om gevarieerd te blijven eten zodat er ook genoeg van andere voedingsmiddelen binnen komt. Er zijn twee soorten vet: verzadigd vet (slecht) en onverzadigd vet (goed). Onverzadigd vet is beter, omdat het een verminderde invloed heeft op cholesterol. Daardoor is de kans op hart- en vaatziekten kleiner.De hoeveelheid verzadigd vet in de voeding van meneer is aan de hoge kant en zou dus wat lager kunnen.

De hoeveelheid koolhydraten in de voeding is goed. Koolhydraten geven het lichaam energie. Koolhydraten zitten vooral in producten zoals brood, aardappelen, fruit en pasta.

Een derde voedingsstof die erg belangrijk is voor het functioneren van het lichaam zijn eiwitten. Eiwitten zijn belangrijk voor de opbouw en het in stand houden van lichaamscellen en bieden daarnaast ook energie voor het lichaam. U gebruikt voldoende eiwitrijke producten zoals brood, pasta en peulvruchten.

Ook de hoeveelheid voedingsvezels in uw voeding is goed maar ligt heel dicht bij de ondergrens. Blijf daarom gevarieerd eten met voldoende voedingsmiddelen die vezels bevatten. Vezels zijn nodig voor

30

een goede darmwerking en geven daarbij een verzadigd gevoel. Brood, pasta, aardappelen, groente en fruit zijn ook daarom producten die u vooral moet blijven consumeren.

Tot slot is het natriumgehalte (zout) in de voeding goed. Deze bedraagt bij u 2343 mg/dag. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid bedraagt 2400 mg/dag dus u zit er nog netjes onder.

Ik wil u adviseren om gevarieerd te blijven eten zodat u genoeg van alle voedingsstoffen binnenkrijgt.

Het is belangrijk dat u uw inname van verzadigde vetten vermindert. Dit kan bijvoorbeeld door te kiezen voor magere worst zoals kipfilet of fricandeau, en door te kiezen voor een minder vette kaas zoals bijvoorbeeld 30+.

31

Persoon 2

Algemene gegevensGeslacht : ManLeeftijd : 31Lengte : 1.75 meterGewicht : 68 kiloBMI : 22,2

Activiteiten Meneer werkt in de keuken van verschillende bedrijven en heeft dus een staand beroep. Er wordt naar het werk gefietst (ongeveer 2 kilometer in totaal). Verder wordt er niets aan lichamelijke activiteiten gedaan.

AdviesDe hoeveelheid energie die uit de voedingsmiddelen wordt gehaald is te weinig. Het bedraagt ongeveer tussen de 1500-2000 kcal. De richtlijn is 2500kcal per dag voor de man. Deze richtlijn zegt iets over de energiebehoefte, dus hoeveel je op een dag moet eten en drinken. De energie uit de voeding is voor veel lichaamsfuncties nodig. Denk bijvoorbeeld aan het op pijl houden van je lichaamstemperatuur, het kloppen van je hart, de ademhaling en beweging. Wanneer je te weinig energie binnenkrijgt zullen de lichaamsfuncties afnemen en het gewicht zal verminderen.

De totale hoeveelheid vet in de voeding is goed. Wanneer er wordt gekeken naar de verdeling van de vetten, wordt er teveel verzadigd vet gegeten. Verzadigd vet verhoogd de kans op hart- en vaatziekten. Producten met veel verzadigde vetten (zoals een gehaktbal) kunnen vervangen worden door magere varianten(zoals kipfilet en mager rundvlees).

Het koolhydraatgehalte in de voeding is net goed. Het zou beter zijn om meer koolhydraten binnen te krijgen. Wanneer er meer energie afkomstig is van koolhydraten zal het percentage energie afkomstig van vetten dalen wat ervoor kan zorgen dat de kans op hart- en vaatziekten zal dalen. Het zou beter zijn als er meer brood gegeten wordt.

De hoeveelheid aan eiwitten is ook goed. Dit komt onder meer door het drinken van melk, het eten van kaas en vlees.

De hoeveelheid vezels in uw voeding zou verhoogd mogen worden. In een gezonde voeding zouden tussen de 30 en 40 gram vezels moeten zitten. In uw voeding zitten ongeveer 15 gram vezels. Vezels zijn nodig voor een goede darmwerking en geven een vol gevoel. Belangrijke vezelbronnen zijn: brood (met name volkorenbrood en roggebrood ), aardappelen, peulvruchten, zilvervliesrijst, volkoren graanproducten, groente, fruit en noten.Daarnaast is het belangrijk om 2 stuks fruit en 2 ons groente per dag te eten. Door elke dag voldoende groente en fruit te eten, verklein je het risico op hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Groente en fruit helpen de bloeddruk te verbeteren en bevatten relatief weinig calorieën. De vezels uit groente en fruit zorgen voor een voldaan gevoel, helpen je op gewicht te blijven, en zorgen voor een goede stoelgang.Aan de hoeveelheid groente per dag komt u wel, maar u eet vrijwel tot geen fruit. Het is dus belangrijk om er op te letten om meer fruit te gaan eten.

32

Het natrium gehalte is te hoog. Dit komt doordat er gekozen wordt voor zoute voedingsmiddelen. Wanneer er zelf geen zout aan voedingsmiddelen wordt toegevoegd wil dit nog niet zeggen dat de zoutinname gelijk goed en dus gezond is. 80% van het zout in eten wordt toegevoegd door fabrikanten en zit dus al in de voedingsmiddelen. Enkele voedingsmiddelen die veel zout bevatten zijn: soep, verpakte vleeswaren, kaas. Om het natriumgehalte(zout) te verlagen zouden het hartig broodbeleg vervangen kunnen worden door bijvoorbeeld jam, sandwich spread of kipfilet.

33

Persoon 3

Algemene gegevensGeslacht : VrouwLeeftijd : 40Lengte : 1.60 meterGewicht : 72 kiloBMI : 28,1

ActiviteitenMevrouw heeft een vrij inactieve baan. Naast het werk wordt er drie keer per week gedanst. Als het lekker weer is wordt er er aan hardlopen, skeeleren en tennis gedaan.

AdviesDe hoeveelheid energie die uit de voeding wordt gehaald is lager dan de richtlijn. Deze richtlijn zegt iets over de energiebehoefte, dus over hoeveel je op een dag zou morgen eten en drinken. Een vrouw van uw leeftijd, gewicht , lengte en lichaamsactiviteit zou ongeveer 2000 Kcal binnen mogen krijgen. Bij u ligt dit op gemiddeld 1500 Kcal per dag. De energie uit de voeding is voor veel lichaamsfuncties nodig. Denk aan het op peil houden van de lichaamstemperatuur, het kloppen van het hart, de ademhaling en beweging. De geringe energie inname wordt bij u vooral veroorzaakt omdat u te weinig middag eet. U zou naast de kracker ook nog twee boterhammen mogen eten.

De totale hoeveelheid vet in de voeding ligt aan de hoge kant, er worden met name te veel verzadigde vetten gegeten die kans op hart- en vaatziekten verhogen. De verzadigde vetten zijn vooral afkomstig de geconsumeerde roomboter, de chocolade koekjes en het ei. In plaats van roomboter zou u halvarine kunnen gebruiken en de chocolade koekjes zou u kunnen vervangen voor eierkoeken of een stuk volkoren ontbijtkoek. De vier eieren die u in één week eet zou u terug moeten brengen naar drie eieren per week. Als vervangend beleg zou u kipfilet, Slankie, Sandwichspread, jam en ander mager broodbeleg kunnen gebruiken.

Het energiepercentage eiwitten en koolhydraten in de voeding zijn goed, hier hoeft dus niks aan veranderd te worden.

De hoeveelheid vezels in de voeding in aan de krappe kant. U zou tussen de 30-40 gram vezels moeten consumeren en u consumeert ongeveer 20 gram. Vezels zijn nodig voor een goede darmwerking en geven een vol gevoel. Belangrijke vezelbronnen zijn: brood (met name volkorenbrood en roggebrood ), aardappelen, peulvruchten, zilvervliesrijst, volkoren graanproducten, groente, fruit en noten.Daarnaast is het belangrijk om 2 stuks fruit en 2 ons groente per dag te eten. Door elke dag voldoende groente en fruit te eten, verklein je het risico op hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Groente en fruit helpen de bloeddruk te verbeteren en bevatten relatief weinig calorieën. De vezels uit groente en fruit zorgen voor een voldaan gevoel, helpen je op gewicht te blijven, en zorgen voor een goede stoelgang.Aan de hoeveelheid fruit per dag komt u wel, maar u te weinig groente. Het is dus belangrijk om er op te letten om meer groente eten.

34

Zout houd de hoeveelheid vocht in het lichaam op peil en speelt een belangrijke rol bij het regelen van de bloeddruk. Een Natrium inname tussen de 1500 en 2400 mg is perfect. Uw natrium inname ligt echter rond de 1300, dit duidt op een tekort. Brood is een voedingsmiddel dat veel zout bevat, als u tijdens de lunch meer brood zou eten zou uw natriuminname stijgen. Naast meer brood eten zou u zelf ook meer zout toe mogen voegen aan het avondmaal.

35

Persoon 4

Algemene gegevensGeslacht : ManLeeftijd : 57Lengte : 1.75 meterGewicht : 82 kiloBMI : 27

ActiviteitenPer dag halfuurtje wandelen en loopt veel rond op kantoor.

AdviesDe hoeveelheid energie die uit de voeding wordt gehaald is ongeveer 1800 kcal. Deze richtlijn zegt iets over de energiebehoefte, dus over hoeveel er gegeten en gedronken mag worden op een dag. De richtlijn voor mannen van uw leeftijd, lengte en lichaamsactiviteit is 2300 Kcal. De energie uit je voeding is voor veel lichaamsfuncties nodig. Denk aan het op peil houden van je lichaamstemperatuur, het kloppen van je hart, je ademhaling en bewegen.

De hoeveelheid vet in de voeding is goed, van de gehele voeding mag er ongeveer 20-35 energieprocenten uit bestaan (de hoeveelheid Kcal die uit vet bestaat) In dit geval ligt het percentage op 28%, dus dat ligt goed tussen de marges. Vet kun je onderverdelen in twee soorten namelijk, verzadigd vet en onverzadigd vet. Van verzadigd vet kun je beter niet teveel eten, maar onverzadigd vet is juist goed en verminderd de kans op hart- en vaatziekten. De hoeveelheid verzadigd vet in de voeding ligt onder de marge voor de maximale hoeveelheid verzadigd vet. Vette voedingsmiddelen zijn: margarine, vetten, oliën, volle melk en melkproducten, vet vlees, vette vleeswaren, hartige snacks, gebak en koek.

De hoeveelheid koolhydraten in de voeding is aan de krappe kant. Voor een gezonde voeding haal je ongeveer 40-70 energieprocent van je totale voeding uit koolhydraten. In dit geval ligt dat op 38%, het is dus belangrijk om producten te eten die koolhydraatrijk zijn. Voorbeelden van deze producten zijn: brood, pasta, rijst, aardappelen, vruchtensappen, fruit en melk.

De hoeveelheid eiwitten in uw voeding is prima en daar hoeft u niks aan te veranderen. Daarentegen is de hoeveelheid vezels in uw voeding te laag. Als richtlijn geldt voor volwassene dat er 30 tot 40 gram vezels per dag geconsumeerd moet worden. In dit geval ligt dit ongeveer op 20 gram. Vezels zijn nodig voor een goede darmwerking en geven een vol gevoel. Belangrijke vezelbronnen zijn: brood (met name volkorenbrood en roggebrood ), aardappelen, peulvruchten, zilvervliesrijst, volkoren graanproducten, groente, fruit en noten.Daarnaast is het belangrijk om 2 stuks fruit en 2 ons groente per dag te eten. Door elke dag voldoende groente en fruit te eten, verklein je het risico op hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Groente en fruit helpen de bloeddruk te verbeteren en bevatten relatief weinig calorieën. De vezels uit groente en fruit zorgen voor een voldaan gevoel, helpen je op gewicht te blijven, en zorgen voor een goede stoelgang.

36

Aan de hoeveelheid groente per dag komt u wel, maar u eet vrijwel tot geen fruit. Het is dus belangrijk om er op te letten om meer fruit te gaan eten.

37

Persoon 5

Algemene gegevensGeslacht : VrouwLeeftijd :Lengte : Gewicht :BMI :

ActiviteitenMevrouw werkt vier dagen per week. Zij gaat iedere dag op haar fiets naar werk. Een half uur heen en een half uur terug. In de winter tennist ze één keer per week en in de zomer drie keer per week.

AdviesDe hoeveelheid energie die mevrouw uit de voeding haalt, ligt gemiddeld tussen de 2000 en de 2500 kilocalorieën. Voor mevrouw is dit goed, de richtlijnen liggen namelijk rond de 2300 kilocalorieën per dag. Deze richtlijn geldt voor vrouwen tussen de 19 en 50 jaar oud.

Energie heeft het lichaam nodig om te functioneren, zonder energie zouden de organen niet kunnen werken. Wanneer er te weinig voedsel het lichaam binnen komt dan dat het nodig heeft, valt het lichaam af. Wanneer er te veel voedsel het lichaam binnen komt dan dat het nodig heeft, komt het lichaam aan.

De hoeveelheid totaal vet in de voeding is goed. Ook de hoeveelheid verzadigd vet is goed in het lichaam. Er zijn twee soorten vet: verzadigd vet en onverzadigd vet. Alle vetsoorten leveren evenveel energie. Verzadigd vet vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Voedingsmiddelen waar veel verzadigd vet in zit zijn: volle melk en melkproducten, volvette kaas, vet vlees, vette vleeswaren, hartige snacks, gebak en koek. Het is belangrijk dat u blijft doorgaan zoals het nu gaat met de inname van vet, blijf kiezen voor producten met zo min mogelijk verzadigde vetten en die een hooggehalte hebben aan onverzadigde vetten.

De hoeveelheid koolhydraten in de voeding is goed. Koolhydraten geven het lichaam energie. Gezonde keuzes met betrekking tot koolhydraten zijn: brood, pasta, rijst, aardappelen, vruchtensappen, fruit en melk. Minder gezonde keuzes met betrekking tot koolhydraten zijn: gebak, koek en frisdranken. U eet erg gevarieerd en krijgt voldoende goede koolhydraten binnen, u mag vooral zo door blijven gaan.

De hoeveelheid eiwit in de voeding is goed.Eiwitten zorgen ervoor dat het lichaam intact blijft en dat lichaamscellen worden behouden. Eiwitten zijn te vinden in graanproducten, zuivelproducten, vlees, peulvruchten, eieren en vis.

Het gehalte aan natrium uit de voeding is te hoog. Deze bedraagt ongeveer 3000 mg/dag. De maximale hoeveelheid natrium mag 2400 mg/dag zijn. Het meeste natrium dat mevrouw consumeert komt uit de boterhammen. Door u boterhammen de vervangen voor boterhammen met minder zout, verlaagt u het gehalte aan natrium dat binnen komt via de voeding aanzienlijk. Ook zou u er

38

voor kunnen kiezen om een deel van u beleg te vervangen door zoet beleg, in vleeswaren zit namelijk ook natrium.

39

Persoon 6

Algemene gegevensGeslacht : VrouwLeeftijd :Lengte : 1.57 meterGewicht : 71 kiloBMI :22.9

ActiviteitenMevrouw is werkzaam als secretaresse bij het bedrijf DHV Haskoning en werkt ongeveer 3 à 4 dagen per week. Ze gaat met het openbaar vervoer naar het werk, waarbij ze loopt en de tram neemt. Verder sport mevrouw niet in het dagelijks leven.

Advies De hoeveelheid energie die door mevrouw uit de voeding gehaald wordt, bedraagt gemiddeld 1415 kilocalorieën per dag. Dit is minder dan de richtlijn van 1900 kilocalorieën per dag. Deze richtlijn geldt voor vrouwen met een leeftijd van 19 tot 50 jaar die een niet zo actieve leefstijl hebben en deze zegt iets over de energiebehoefte per dag. De energie uit voeding is voor veel lichaamsfuncties nodig, zoals het op peil houden van de lichaamstemperatuur, het kloppen van het hart, de ademhaling en het bewegen. Voeding levert de belangrijkste voedingsstoffen voor het lichaam, zoals vet, koolhydraten, eiwitten en voedingsvezels.

De totale hoeveelheid vet in de voeding van mevrouw is goed. Vetten geven het lichaam energie. Er zijn twee soorten vet: verzadigd (slecht) en onverzadigd (goed). Onverzadigd vet is beter, omdat het een verminderde invloed heeft op het cholesterol. Daardoor heb je minder kans op hart- en vaatziekten. Ook de hoeveelheid verzadigd vet in de voeding is goed, maar het is belangrijk om dit ook vol te houden, want anders wordt de kans op hart- en vaatziekten weer vergroot.

Ook de hoeveelheid koolhydraten in de voeding van mevrouw is goed. Koolhydraten geven het lichaam energie en blijf vooral kiezen voor producten zoals brood, aardappelen, fruit en pasta.

Een derde voedingsstof die erg belangrijk is voor het functioneren van het lichaam zijn eiwitten. Eiwitten zijn belangrijk voor de opbouw en het in stand houden van lichaamscellen en bieden daarnaast ook energie voor het lichaam. U gebruikt voldoende eiwitrijke producten zoals brood, pasta en peulvruchten.

Ook de hoeveelheid voedingsvezels in uw voeding is goed. Vezels zijn nodig voor een goede darmwerking en geven daarbij een verzadigd gevoel. Brood, pasta, aardappelen, groente en fruit zijn ook daarom producten die u vooral moet blijven consumeren.

Tot slot is het natriumgehalte (zout) in de voeding te hoog. Deze bedraagt bij u 5934 mg/dag, terwijl de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid 2400 mg/dag bedraagt. Er wordt regelmatig gekozen voor zoute voedingsmiddelen. Misschien voegt u zelf weinig/geen zout toe aan uw voeding, maar 80% van

40

het zout in eten wordt al toegevoegd door de fabrikant en zit dus ongemerkt al in de voedingsmiddelen. Het natriumgehalte in uw voeding zou omlaag gebracht kunnen worden door bijvoorbeeld vaker jam, kipfilet, rosbief of sandwich spread te consumeren.

Ik wil u adviseren om gevarieerd te blijven eten en dit ook regelmatig op vaste tijdstippen te doen. Uw stofwisseling blijft dan goed op gang, waardoor de voeding goed verteerd kan worden.

http://www.youtube.com/watch?v=DVsiq4IHo7I&feature=youtu.be

41