Adviesrapport gezonde voeding - files.stephanie-terpstra...

Adviesrapport gezonde voeding Haagse Hogeschool

Voeding en Diëtetiek

08-04-2013

Stephanie Terpstra Jaimy Struijk Cynthia Vermeulen Germa de Vries

Kim Niesen Petra Mulder

Samenvatting

Dit adviesrapport is geschreven voor de directie van het bedrijf DHV (internationaal advies- en ingenieursbureau). Veel bedrijfskantines leveren tegenwoordig ongezonde voedingsproducten wat kan resulteren in gezondheidsproblemen en overgewicht.Dit adviesrapport is geschreven om de voeding in de bedrijfskantine te verbeteren en daarmee de gezondheid van de werknemers binnen het bedrijf te verbeteren.Door ongezond eten kunnen er verschillende welvaartsziektes ontstaan. Zoals hypercholesterolemie, een stofwisselingsstoornis waarbij een te hoog gehalte aan cholesterol in het bloed aanwezig is.Wanneer het BMI boven de 30 ligt, is er sprake van ernstig overgewicht of obesitas.Bij obesitas is er te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen. Daarnaast kun je ook een hoge bloeddruk krijgen, wat de kans op hart- en vaatziekten verhoogd.Een verhoogde bloeddruk kan verschillende oorzaken hebben. Het kan verhoogd zijn, doordat het lichaam te veel zout en water vasthoudt. Ook kan de bloeddruk verhoogd zijn, doordat de bloedvaten vernauwd zijn. Tijdens het analyseren van de kantine van het bedrijf DHV, moet er rekening worden gehouden met de richtlijnen goede voeding. De richtlijnen goede voeding zijn opgesteld door de gezondheidsraad in 2006. In het bedrijf DHV bevindt zich op een centrale plaats de bedrijfskantine. Dagelijks komen hier 30 tot 40 werknemers. Een van de grootste cateringbedrijven van Nederland, genaamd Albron, verzorgt de catering.Over het algemeen is er in de zuivelsector een keuze uit gezonde en minder gezonde producten. Het valt bij de zuivelsector op dat er geen minder vette kaas wordt verkocht, zoals 20+/30+ kaas. Ook is magere melk een gezonde keuze die aan de kantine zou moeten worden toegevoegd.Er is te zien in bijlage 1, dat de vleeswaren veel natrium bevatten. Dit komt doordat deze vleeswaren zijn voorverpakt en zijn gezouten voor een langere houdbaarheid. Dit probleem is op te lossen door het vlees iedere dag zelf te snijden en het vlees dat na de lunch overblijft in te vriezen. Er zijn verschillende soorten brood te koop, maar geen belegde broodjes. Mensen kopen eerder een belegd broodje dan een broodje dat zelf moeten worden samengesteld. Het aanbod aan fruit is beperkt. Er zou meer keuze moeten zijn in deze sector. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld voorgesneden fruit te verkopen van bijvoorbeeld tropische vruchten. Of door verse vruchtensappen aan te bieden zoals sinaasappelsap, grapefruitsap of diverse smoothies. De gerechten zijn over het algemeen wat minder gezond. Toch wordt er geprobeerd om deze producten zo gezond mogelijk te houden. De snacks worden niet gebakken in de frituur, maar opgewarmd in de oven en de soep wordt iedere dag vers bereid, zodat de natrium wordt beperkt. Bij deze gerechten worden de richtlijnen voedselkeuze goed gevolgd. Het product dat het meest wordt verkocht in deze bedrijfskantine is soep. De prijzen van de producten variëren tussen de €0,50 en €2,00. De wat minder gezonde producten zoals snacks hebben een hogere prijsklasse dan de gezonde producten.Als advies voor de werknemers zouden wij willen meegeven om genoeg te eten op een dag, zodat er niet te weinig energie het lichaam binnenkomt, het zoutgehalte in voeding te verlagen, de vezelinname te verhogen, de verhouding verzadigd en onverzadigd vet te verbeteren en om gevarieerd te blijven eten.

2

InhoudsopgaveSamenvatting..........................................................................................................................................2

Inleiding..................................................................................................................................................4

Methode van onderzoek........................................................................................................................5

Belangrijke begrippen............................................................................................................................6

Welvaartsziekten....................................................................................................................................8

Obesitas..............................................................................................................................................9

Hypertensie......................................................................................................................................10

Richtlijnen............................................................................................................................................11

Resultaten............................................................................................................................................12

Advies bedrijfskantine......................................................................................................................15

Algemeen advies werknemers..........................................................................................................17

Bijlage 1................................................................................................................................................19

3

Inleiding

Wij zijn studenten van de Haagse Hogeschool van de opleiding Voeding & Dietetiek. Dit adviesrapport is geschreven voor de directie van het bedrijf DHV (internationaal advies- en ingenieursbureau). Bij dit bedrijf gaan wij de bedrijfskantine analyseren en hier een advies over geven. Daarnaast wordt er gekeken naar de gezondheid van de werknemers met betrekking op hart- en vaatziekten. De contactpersoon bij dit bedrijf is Monique Ligthart.

Probleemstelling: Veel bedrijfskantines leveren tegenwoordig ongezonde voedingsproducten wat kan resulteren in gezondheidsproblemen en overgewicht. Binnen bedrijven verrichten werknemers vaak zittend werk, dus weinig beweging en daarom is het nog belangrijker dat er gezond gegeten wordt. Een gezonde bedrijfskantine kan bijdragen aan een goede gezondheid van de werknemers.

De doelstelling is een advies geven aan het advies- en ingenieursbureau DHV over het verbeteren van de voeding in de bedrijfskantine en daarmee de gezondheid van de werknemers binnen het bedrijf te verbeteren. Daarnaast wordt er een persoonlijk voedingsadvies gegeven aan de werknemers, waarin rekening wordt gehouden met eventuele risicofactoren op hart- en vaatziekten.

Wij hebben eerst onszelf verdiept in de verschillende ziektes waar wij in dit adviesrapport rekening moeten houden. Hierna hebben wij de bedrijfskantine geanalyseerd en een voedingsanamnese afgenomen bij verschillende werknemers. En al onze bevinden zijn in dit adviesrapport te vinden.

Als eerst kunt u algemene informatie vinden over de ziektes obesitas, hypercholesterolemie en hypertensie. Als tweede wordt er informatie gegeven over de richtlijnen van de goede voeding. Daarna kunt u de analyse van de bedrijfskantine vinden met het advies voor het bedrijf. Tot slot kunt u nog informatie vinden over de gezondheid van de werknemers.

5

Methode van onderzoek

Om een goed advies te kunnen geven aan de werknemers en het bedrijf DHV zullen wij op verschillende manieren onderzoek doen. Allereerst beginnen wij met het vooronderzoek. Hierbij doen wij onderzoek naar verschillende welvaartsziekten en naar de richtlijnen goede voeding. Door dit vooronderzoek weten wij goed waar wij rekening mee moeten houden bij het geven van een advies. Na het vooronderzoek zullen wij de kantine van het bedrijf DHV goed analyseren en zullen wij bij zes werknemers van dit bedrijf een voedingsanamnese afnemen. Hierin zullen wij verschillende vragen stellen aan de werknemers over het voedingspatroon zodat wij hier een goed beeld van kunnen krijgen. Door het onderzoek binnen dit bedrijf kunnen wij een goed advies geven wat is gebaseerd op de verschillende welvaartsziekten die wij hebben onderzocht.

6

Belangrijke begrippen

Algemene dagelijkse hoeveelheid (ADH)De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, afgekort de ADH genoemd, is een maat om de hoeveelheid van een bepaalde voedingsstof aan te geven die een gezond persoon dagelijks nodig heeft. De ADH verschilt per bevolkingsgroep, omdat de behoefte aan voedingsstoffen van mannen, vrouwen en kinderen anders zijn. Ook is elk persoon weer anders. Dit heeft te maken met verschillen in gewicht en in stofwisseling waarmee erfelijke factoren samenhangen. Daarom is de ADH heel ruim opgevat.

VettenVet is een voedingsstof die per gram het meeste energie levert, namelijk 9 kilocalorieën/gram. De functie van vet in het lichaam is dat het als belangrijke brandstof dient voor het lichaam en daarbij is vet een bron van vitamine A, D, E en essentiele vetzuren. Vetten kunnen in twee groepen verdeeld worden:

- Verzadigd vet (verkeerd) verhoogt het cholesterolgehalte in het bloed en daarmee vooral het LDL-cholesterol. LDL-cholesterol is het ‘slechte’ cholesterol in het lichaam en door de verhoging van dit LDL-gehalte, zal de kans op hart- en vaatziekten toenemen.

- Onverzadigd vet (oke) verlaagt juist het cholesterolgehalte in het bloed en daarmee vooral het LDL-cholesterol. Daardoor neemt de hoeveelheid goed HDL-cholesterol toe in het lichaam en dit is gunstig voor het verlagen van de kans op hart- en vaatziekten.

KoolhydratenKoolhydraten geven het lichaam energie en dienen dus als brandstof voor het lichaam. Ze leveren 4 kilocalorieën/gram. Vooral voor de hersenen en de rode bloedcellen zijn koolhydraten erg belangrijk. Koolhydraten worden ook wel suikers of sachariden genoemd. Voorkeursproducten, gekeken naar de hoeveelheid koolhydraten, zijn brood, pasta, rijst, aardappelen en peulvruchten.

EiwittenEiwit is een derde voedingsstof die erg belangrijk is voor het lichaam. Deze leveren namelijk kilocalorieën en aminozuren. Aminozuren zijn bouwstenen voor het eiwit in lichaamscellen. Eiwit is dus in hoofdzaak een bouwstof voor het lichaam in tegenstelling tot koolhydraten en vetten die een brandstof vormen voor het lichaam. Deze voedingsstof heeft veel functies voor het goed kunnen functioneren van het lichaam. Eén van de belangrijkste functies zijn:

- Opbouw/herstellen van lichaamscellen.- Belangrijk voor de regelprocessen in het lichaam, eiwitten fungeren dan als enzym.- Transport van stoffen in het bloed en in de cel.

Ook levert eiwit energie, namelijk 4 kilocalorieën/gram. Voorkeursproducten, gekeken naar de hoeveelheid eiwit, zijn brood, rijst, pasta, peulvruchten, noten, vis, vlees, kaas, melk(producten) en eieren.

7

VoedingsvezelVoedingsvezels zijn belangrijk voor een goede spijsvertering in het lichaam en geven een verzadigd gevoel. Voedingsvezels leveren daarbij geen voedingsstoffen voor het lichaam en kunnen ook niet verteerd worden in de dunne darm. De ADH voor voedingsvezel is 30-40 gram per dag. Voorkeursproducten, gekeken naar de hoeveelheid voedingsvezel, zijn volkorenproducten, groente, fruit en peulvruchten.

NatriumNatrium is een belangrijk mineraal dat deel uitmaakt van zout (natriumchloride). Natrium speelt een belangrijke rol bij de vochtbalans in het lichaam, de bloeddruk en de prikkeloverdracht in spier- en zenuwcellen. De ADH voor natrium is 2400 milligram per dag.

8

Welvaartsziekten

Hypercholesterolemie

Hypercholesterolemie is een stofwisselingsstoornis, waarbij een te hoog gehalte cholesterol in het bloed aanwezig is.Gewoonlijk zorgt de lever dat er evenwicht is tussen de hoeveelheid cholesterol die de lever maakt en het gehalte cholesterol in het bloed. Maar de hoeveelheid cholesterol kan worden beïnvloed door de leefstijl van de mensen. Bijvoorbeeld roken, weinig lichaamsbeweging en een eetpatroon met veel verzadigd vet kunnen een ongewenste verschuiving veroorzaken, waardoor er meer LDL* ontstaat. Wanneer er een te hoog cholesterolgehalte in het bloed is, is er sprake van teveel LDL in verhouding met de HDL**.Verhoogde cholesterolgehaltes gaan gepaard met hart en vaatziekten, hierbij gaat het om een ongunstige samenstelling en een ongunstige verhouding tussen LDL en HDL cholesterol. Een hoog cholesterolgehalte is meestal voeding gerelateerd, wanneer er veel verzadigd vet en cholesterolrijke producten wordt gegeten is er veel kans op hypercholesterolemie.Wanneer je een te hoog cholesterol gehalte hebt is het vooral belangrijk om matig te zijn met verzadigd vet. Verder kun je je cholesterolgehalte verlagen door magere producten te kiezen en harde vetten te vervangen door halvarine en bak- en braadvet. Onverzadigde vetten zorgen juist voor meer HDL, daarom is het belangrijk om de producten te kiezen met weinig verzadigd vet, het grootste deel van het vet is dan automatisch onverzadigd.Je kunt zelf het cholesterolgehalte verlagen door bepaalde voedingsmiddelen te eten, namelijk vezelrijk (graanproducten, groente, fruit en peulvruchten), plantesterolen (magarines, Becel pro active en Benecol), soja, noten (walnoten, amandelen, pinda’s, hazel-, macademia-, pecan-, en pistachenoten) en natriumarm.

*LDL (Lage Dichtheid Lipoproteïne) is het slechte cholesterol. LDL vervoert cholesterol van de lever naar de rest van het lichaam. Het LDL kan zich vastzetten in de binnenwand van bloedvaten. Ze blijven plakken aan beschadigingen van de vaatwanden. Deze beschadigingen kunnen het gevolg zijn van roken, verhoogde bloeddruk of ouderdom. De bloedvaten slibben daardoor langzaam dicht en het bloed kan er steeds moeilijker doorheen stromen. Dit staat bekend als slagaderverkalking.

**HDL (Hoge Dichtheid Lipoproteïne); is het goede cholesterol. HDL neemt het slechte soort cholesterol(LDL) uit het bloed weg en voert het naar de lever. Daar wordt het slechte cholesterol afgebroken. Via de gal en de darmen verlaat dit cholesterol het lichaam met de ontlasting. HDL beschermt dus het lichaam tegen hart- en vaatziekten. ¹

9

Obesitas

Ruim de helft van de Nederlandse bevolking heeft overgewicht. Ruim 10% hiervan heeft zelfs een ernstige vorm van overgewicht, obesitas². Bij obesitas is er te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen. Om te bepalen of er sprake is van overgewicht wordt de Body Mass Index (BMI) berekend. Wanneer het BMI boven de 30 ligt is er sprake van ernstig overgewicht of obesitas³ Obesitas ontstaat door een langdurige onevenwichtigheid in de energiebalans. Dit houdt in dat het lichaam meer energie binnen krijgt dan dat het verbrandt. De energiebalans wordt beïnvloedt door een combinatie van genetische, biologische en psychosociale factoren⁴. Mensen met obesitas lopen meer gezondheidsrisico's. Het is een grote risicofactor voor hart- en vaatziekten. Bovendien blijkt uit onderzoek dat overgewicht kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen²:

Diabetes Verhoogd cholesterolgehalte Hoge bloeddruk Klachten aan knieën, heupen, lage rugpijn Kortademigheid Slaapstoornissen

Wanneer er sprake is van obesitas, is het heel belangrijk om af te vallen. Om af te vallen is het belangrijk om minder te eten en minder te bewegen. Bij het afvallen is het belangrijk om minder kilocalorieën binnen te krijgen via voeding. Het is hierbij belangrijk om te kiezen voor producten die weinig verzadigd vet of toegevoegde suikers bevatten, producten met voldoende vezels zoals volkoren producten en voor verse groenten en fruit. Daarnaast zorgen een goed ontbijt en een normale lunch en avondmaaltijd voor een vol gevoel. Er bestaat dan minder behoefte aan zoete of hartige snacks tussendoor⁵.

Hypertensie

Hypertensie is het medische woord voor hoge bloeddruk. Het hart pompt bloed in de bloedvaten

10

door bij elke hartslag samen te trekken en dan weer te ontspannen. Dit heeft een bepaalde druk in de bloedvaten± de bloeddruk. De bovendruk (systolische bloeddruk) is de druk wanneer het hart zich samentrekt. De onderdruk (diastolische bloeddruk) is de druk wanneer het hart zich ontspant. Een normale bloeddruk bij volwassenen is ongeveer 120 mmHg bovendruk en 80 mmHg onderdruk. Bij een verhoogde bloeddruk is de bovendruk hoger dan 140 en de onderdruk hoger dan 90. Een verhoogd bloeddruk kan verschillende oorzaken hebben. Het kan verhoogd zijn omdat het lichaam te veel zout en water vasthoudt. Ook kan de bloeddruk verhoogd zijn omdat de bloedvaten vernauwd zijn. Een verhoogde bloeddruk vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Vaak worden er medicijnen gegeven bij een te hoge bloeddruk maar het aanpassen van de leefstijl kan een grote bijdrage leveren aan het verlagen van de bloeddruk. Dit kan door:

Bij overgewicht: af te vallen Gezond en gevarieerd te eten, met veel groente en fruit Regelmatig lichaamsbeweging te nemen Niet te roken Genoeg te ontspannen Alcohol gebruik te beperken Weinig zout en gezouten producten te consumeren Het eten van drop te beperken

Een gezond eetpatroon waarin veel fruit en groente voorkomen, draagt bij aan een betere bloeddruk. Dit komt doordat groente en fruit kalium leveren, dat de bloeddruk verhogende werking van natrium tegengaat⁶.

11

Richtlijnen

Richtlijnen Goede voedingTijdens het analyseren van de kantine van het bedrijf DHV, moet er rekening worden gehouden met de richtlijnen goede voeding. De richtlijnen goede voeding zijn opgesteld door de gezondheidsraad in 2006. Deze richtlijnen zijn bedoeld om de overheid te steunen bij het ontwikkelen van het beleid, voor de algemene gezondheid van de Nederlandse bevolking⁷. De richtlijnen Goede Voeding kan worden samengevat in kwalitatieve (tabel 1.1) en kwantitatieve richtlijnen(tabel 1.2) ⁸.

Richtlijnen voedselkeuzeHet voedingscentrum heeft in 2009 de richtlijnen Voedselkeuze opgesteld. In 2011 zijn er veranderingen aan toegevoegd. Deze richtlijnen zijn een makkelijke vertaling van de richtlijnen goede voeding van de gezondheidsraad, en vormen een basis voor voedingsadviezen aan consumenten. Deze richtlijnen worden veel gebruikt door cateringbedrijven. 9,10

12

Resultaten

Kantine analyse

In het bedrijf DHV bevindt zich op een centrale plaats de bedrijfskantine. Dagelijks komen hier 30 tot 40 werknemers. Een van de grootste cateraarbedrijven van Nederland, genaamd Albron, verzorgt de catering. Iedere dag worden er verse producten geleverd en worden er verschillende soepen gemaakt met groenten. Het cateraarbedrijf stimuleert de mensen om gezond te leven. Dit word gedaan door het personeel goed en vakkundig op te leiden, en het volgen van de Richtlijnen Voedselkeuze van het Voedingscentrum.9 De bedrijfskantine is niet groot, maar het heeft wel een groot en gevarieerd aanbod aan producten zoals zuivel, brood en verschillende vleeswaren. Ook heeft het iedere dag een wisselend gerecht. Er is iedere doordeweekse dag één persoon aanwezig, die de kantine opstart en afsluit. Alle producten worden na de lunch nagekeken en opgeruimd. De kantine is geopend op doordeweekse dagen van 12.00 – 13.15. In het weekend is deze gesloten.

Aanbod producten (bijlage 1)ZuivelZuivel is een verzamelnaam voor voeding op basis van melk, zoals karnemelk, kaas, yoghurt en boter. In zuivel zitten belangrijke vitamines en mineralen zoals calcium, dat goed is voor het onderhoud van de botten en het gebit. Het is belangrijk dat er genoeg zuivel wordt ingenomen op een dag. De algemene richtlijnen voor zuivel zijn voor volwassen gemiddeld 450 tot 650 milliliter per dag ⁹. Dat komt neer op ongeveer twee grote glazen melk.Als er wordt gekeken naar het zuivelaanbod in de kantine, is er te zien dat er verschillende producten te koop zijn. Zo is er de mogelijkheid om verschillende soorten kaas, drinkyoghurt, melk, boter en halvarine te kopen. Over het algemeen is er in de zuivelsector, een keuze uit gezonde en minder gezonde producten. Zo is er bijvoorbeeld een vette kaas (48+) en een minder vette kaas (30+ of 20+). In de kantine blijkt dat er alleen een magere versie is van kaas op basis van geitenmelk (geitenkaas 20+) en dat er van kaas op basis van koemelk enkel de volvette variant te koop is. Voor melk geldt dat er een magere, halfvolle en een volle versie bestaat. In de kantine wordt de halfvolle melk aangeboden. Dit is minder vette melk dan volle melk en daarom een gezonde keuze. Daarnaast wordt er ook nog karnemelk verkocht wat behoort tot de gezonde keuzes, dit omdat deze variant weinig vet bevat.

VleeswarenIn vleeswaren zitten eiwitten, onmisbare vitamines en mineralen. De gezonde keuzes van vleeswaren zijn ossenworst, filet american, kipfilet, kalkoenfilet, rosbief en varkensfricandeau. Deze soorten bevatten een hoog gehalte aan onverzadigde vetten en een laag gehalte aan verzadigde vetten. Een te veel aan verzadigde vetten in het lichaam kan op den duur leiden tot hart- en vaatziekten.Als er wordt gekeken naar het aanbod van vleeswaren is te zien dat het uitgebreid is. Zo is er kiprollade, gekookte worst, gebraden gehakt, beenham, paté, smeerworst, filet american en leverkaas.

13

ZoetbelegIn zoetbeleg zitten suikers, ook wel koolhydraten genoemd, die ons lichaam nodig heeft om te functioneren. Dit is een belangrijke energiebron voor het lichaam. Toch is het wel belangrijk om de consumptie van suiker zo klein mogelijk te houden, omdat een teveel suiker zou kunnen kan leiden tot diabetes. In de kantine is een beperkt aanbod aan zoetbeleg, zo is er alleen maar, hagelslag, jam en appelstroop te vinden.

Groente en FruitHet eten van groente en fruit helpt je om onmisbare voedingsstoffen binnen te krijgen, zoals vitamine C en vezels.Als er wordt gekeken naar het fruit en groente aanbod in de kantine, is er te zien dat er drie soorten fruit worden aangeboden namelijk bananen, appels en sinaasappels. Ook zijn er een aantal soorten groenten te vinden bij de saladebar, namelijk rucola, tomaat, komkommer en verschillende soorten sla. Het aanbod aan voedingsmiddelen binnen deze groep is vrij beperkt.

DrankenHet is belangrijk om genoeg vocht binnen te krijgen. De aanbevolen hoeveelheid is ongeveer 1,5 liter vocht per dag. Vocht of water is belangrijk bij de opname van voedingsstoffen in de darm, het transport van voedings- en afvalstoffen in het lichaam, en het regelen van de lichaamstemperatuur. Vocht zit in eten en drinken. Het meeste krijgen we binnen via drinken ¹¹. Als er wordt gekeken naar het aanbod vocht in de kantine bestaat dit vooral uit frisdranken en een aantal zuivelproducten. De frisdranken zijn: Royal club cassis, Sisi (30% minder suiker), pepsi light, pepsi zero en sourcy licht sprankelend. Opvallend is dat een aantal van deze frisdranken minder suiker bevat. Dit zijn namelijk de pepsi light en zero en de Sisi. De aangeboden zuiveldranken zijn: campina halfvolle melk, campina karnemelk en vifit 0% vet. Hierin is ook opvallend dat er vooral gezondere keuzes worden aangeboden zoals eerder omschreven onder het kopje zuivel.

BroodBrood is een graanproduct en een goede bron van koolhydraten. Vooral volkorenbrood bevat veel gezonde voedingsstoffen zoals voedingsvezels, vitamines en mineralen die belangrijk zijn voor het lichaam. Wit brood bevat minder voedingsvezels dan volkorenbrood.¹².Als er wordt gekeken naar het aanbod van brood in de kantine valt op dat het aanbod aan verschillende soorten brood groot is. Er is ruime keuze aan wit en bruin brood, zoals pistolets en bolletjes.

Variërende gerechtenIn de bedrijfskantine worden regelmatig bepaalde gerechten variërend per dag aangeboden. Het betreft dan meestal de wat luxere producten, zoals een kroket, een frikandel, een tosti, een broodje haring en/of verschillende soorten soepen. Wanneer er een kroket of een frikandel aangeboden wordt in een kantine, duidt dit meestal op het gebruik van de frituur en deze producten worden daarom vaak geassocieerd met de begrippen ongezond en vetrijk. Echter in de kantine van dit bedrijf worden deze producten in de oven bereid in plaats van in de frituur. Dit heeft een verlagend effect op het vetgehalte in deze producten en dus is dit een betere bereidingswijze. Een tosti ham/kaas met

14

wit brood is een vetter en vezelarm product, doordat ham en kaas veel vet bevatten en daarbij bevat wit brood minder vezels dan volkorenbrood. Er worden in deze kantine alleen tosti’s aangeboden bestaande uit wit brood. Ook een gerookte haring en soep behoren tot de luxe producten. De haring wordt meestal één keer per week aangeboden in de kantine en is een relatief vet product. Ook bevat een haring veel zout en dit kan de kans op hart- en vaatziekten vergroten bij een overmatig gebruik aan zoutrijke producten. Tot slot wordt er ook elke dag een soep aangeboden in de kantine, dit kan variëren van groentesoep en tomatensoep tot kerriesoep en kippensoep. Ook soepen bevatten vaak veel zout, daarom is het belangrijk om niet elke dag soep te consumeren.

Afname productenHet product dat het meest wordt verkocht in deze bedrijfskantine zijn de soepen. Er is iedere dag keuze uit een luxe soep(€0,94) en een minder luxe soep(€0,57). De minder luxe soep wordt vaker verkocht. Ook wordt er veel zuivel verkocht, vooral de halfvolle melk. Dit komt doordat mensen geen zuivel mee kunnen nemen naar het werk, omdat het moet worden gekoeld.De afname van het brood valt tegen. Mensen nemen hun brood mee naar het werk, en eten het op in de kantine. Bij deze kantine worden er ook geen belegde broodjes verkocht. Het is slim om belegde broodjes te verkopen omdat mensen dan sneller een broodje kopen. De prijzen van de producten variëren tussen de €0,50 en €2,00. De wat minder gezonde producten zoals snacks hebben een hogere prijsklasse dan de gezonde producten.

15

Advies bedrijfskantine

De kantine heeft een uitgebreid assortiment in gezonde producten. Het is duidelijk dat het catering bedrijf Albron de richtlijnen voedsel keuze van het voedingscentrum volgt. Maar er zijn enkele punten waarop dit nog kan worden verbeterd. Deze adviezen zijn gebaseerd op de richtlijnen voedselkeuze.10

ZuivelHet valt op bij de zuivel dat er geen minder vette kaas wordt verkocht, zoals 20+/30+ kaas. Er is alleen een geitenkaas aanwezig die minder vet bevat. Bij het volgen van de richtlijnen voedselkeuze, hoort er een minder vette kaas aanwezig te zijn, in de kantine. Ook is het aanbevolen om niet meer dan 30gr kaas te eten op een dag. In de verpakking van de verschillende soorten kazen is te zien dat deze 40gr is, behalve de geitenkaas. Dit advies is gebaseerd op de dagelijkse hoeveelheid vet, die op één dag mag worden ingenomen. Er is ook maar één soort melk aanwezig namelijk alleen halfvolle melk. Halfvolle melk is gezonder dan volle melk, dit doordat het vetpercentage is verminderd. Maar er is ook magere melk, hierin zit nog minder vet. In de kantine zou ook magere melk moeten worden aangeboden, dit omdat het een gezond keuze is.

VleeswarenDe vleeswaren worden in een uitgebreid assortiment aangeboden. Er is te zien in bijlage 1, dat de vleeswaren veel natrium bevatten. Dit komt doordat deze vleeswaren zijn voorverpakt en zijn gezouten voor een langere houdbaarheid. Dit probleem is op te lossen door het vlees iedere dag zelf te snijden, en het vlees dat na de lunch overblijft in te vriezen. Ook bestaan er vleeswaren met minder natrium, in de kantine is nog maar één soort vleeswaren te koop met minder natrium, dit is de kiprollade. Om een gezond beleid te volgen is het belangrijk om op de natrium te letten. De kantine zou meer vleeswaren kunnen verkopen zoals: kalkoenfilet, fricandeau, licht gezouten rookvlees en rosbief.

BroodEr zijn verschillende soorten brood te koop, maar geen belegde broodjes. Mensen kopen eerder een belegd broodje, dan een broodje dat zelf moeten worden samengesteld. Dit komt doordat mensen vaak haast hebben. Belegde broodjes kunnen gezond en lekker zijn.

Fruit Het aanbod fruit is beperkt. Er zou meer keuze moeten zijn in deze sector. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld voorgesneden fruit te verkopen van bijvoorbeeld tropische vruchten. Of door verse vruchtensappen aan te bieden zoals sinaasappelsap, grapefruitsap of diverse smoothies.

Zoetbeleg/dranken Er is een beperkt aanbod aan zoetbeleg. Dit is goed want hierin zitten veel suikers. Ook het aanbod dranken is minimaal, maar doordat er alleen keuze is uit frisdranken zonder suiker, is dit een gezonde keuze. Hieraan is te zien dat het cateringbedrijf Albron, zo min mogelijk producten wil aanbieden met suikers.

16

Variërende gerechten Deze gerechten zijn over het algemeen wat minder gezond. Toch wordt er geprobeerd om dit zo gezond mogelijk te houden. De snacks worden niet gebakken in de frituur maar opgewarmd in de oven, en de soep wordt iedere dag vers bereid, zodat de natrium wordt beperkt.

Bij deze gerechten worden de richtlijnen voedselkeuze goed gevolgd.

Algemeen advies werknemers

17

Uit verschillende gesprekken over de voeding van de werknemers is naar voren gekomen dat het percentage aan koolhydraten en eiwitten in het voedingspatroon goed is, hier hoeft dus niks aan veranderd te worden.

Uit de meeste gesprekken kwam naar voren dat er te weinig calorieën worden gegeten. Dit kan aan onderrapportage liggen, maar het kan ook werkelijk het geval zijn en dan is het slim om hier iets aan te veranderen. Calorieën zeggen iets over de hoeveelheid energie die op een dag binnen komt via voeding en drank. Bij deze werknemers werden er voornamelijk weinig calorieën uit het eten gehaald. Voor de vrouwen is de aanbeveling 2000 calorieën per dag en voor mannen ligt dit iets hoger, namelijk 2500 calorieën per dag. Wanneer er te weinig gegeten wordt kan men afvallen en een moe gevoel ervaren. Er zou dus gezegd kunnen worden dat meeste werknemers meer mogen eten.

Ten tweede werd door het overgrote deel van de ondervraagde werknemers te veel zout geconsumeerd wat kan resulteren in een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor zout is 2400mg. Dit ligt bij de meeste werknemers een stuk hoger. De inname van zout kan verlaagd worden door minder zout toe te voegen aan de voeding. Niet alleen de consument, maar ook de fabrikant voegt zout toe aan de voedingsmiddelen, zo moet erop gelet worden dat er niet te veel kant-en-klare producten gekocht worden omdat deze veel zout bevatten. In de meeste soorten vlees en brood zit ook erg veel zout.

Ten derde is bij de meeste ondervraagde werknemers de vezelinname te laag. Een verminderde inname van vezels kan leiden tot obstipatie, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vezels is ligt tussen de 30 en 40 gram. Wanneer er wel genoeg vezels geconsumeerd worden heeft dit een gunstige werking op de darmen en geeft dit een verzadigd (vol) gevoel waardoor overgewicht kan worden voorkomen. Vezels zitten vooral in volkoren producten, fruit en groenten. Bij het eten van pasta of rijst wordt het dus aangeraden om te kiezen voor de volkoren pasta en zilvervliesrijst. Wanneer er wordt gekeken naar het voedingspatroon van de werknemers kan er geconstateerd worden dat er te weinig vezelrijke producten, groente en fruit worden gegeten waardoor het vezelgehalte lager is dan gebruikelijk.

De totale inname van vetten in de voeding is perfect en ligt meestal tussen de 20 en 40 energieprocenten. Wanneer er wordt gekeken naar de verhouding verzadigd vet (slecht) en onverzadigd ver (goed) kan dit beter. Ongeveer de helft van de werknemers heeft een te hoog gehalte aan verzadigd vet. Een verhoogde inname van verzadigde vetten kan leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaat ziekten. Producten die veel verzadigd vet bevatten zijn: frituursnacks, kaas, saucijzenbroodjes, chips, veel soorten worst, chocopasta, hagelslag enzovoorts. Deze producten zouden vervangen kunnen worden door producten die veel onverzadigd vet bevatten die kans op hart- en vaatziekten juist verkleinen. Enkele producten met een veel onverzadigde vetten zijn: vette vis soorten (zalm, makreel), ovenchips, noten, Kees kaas (kaas op plantaardige basis), snack a jack enzovoorts.

18

Daarnaast is gevarieerd eten belangrijk. Wissel eens af met het beleg op brood, de tussendoortjes en eet eens andere groenten bij het avondeten. Daarnaast is het ook erg belangrijk dat men op tijd eet en ongeveer 7 eetmomenten op een dag heeft. Het is niet goed dat er eetmomenten over worden geslagen omdat men het druk heeft. Wanneer er eetmomenten worden overgeslagen kan het concentratievermogen verminderen.

Als advies zouden wij willen meegeven om genoeg te eten op een dag zodat er niet te weinig energie het lichaam binnen komt, om het zoutgehalte in voeding te verlagen, de vezelinname te verhogen, de verhouding verzadigd en onverzadigd vet te verbeteren en om gevarieerd te blijven eten.

Bijlage 1Standaard producten

zuivel

Product Prijs in € Voorverpakt Gram Kcal * Gekoeld Natrium * Vet**

19

Kaas old amsterdam 0,88

Ja 40g 418 ja 93 mg 35

Goudse kaas oud 48+

0,88 Ja 40g 390 Ja 870 mg 32,0

Goudse kaas jong 48+

0,57Ja 40g 368 Ja 790 mg 30,6

Goudse kaas jong belegen 48+

0,57 ja 40g 379 Ja 830 mg 31,5

Hollandse geitenkaas

0,57 Ja 30g 264 Ja 400 mg 21,5

Hollandse kruidenkaas 50+

0,88Ja 40g 455 Ja 880 mg 30

Roomboter campina (halfvol)

0,14Ja 15g 370 Ja 0,1 mg 39

Becel 30% omega 3 0,14

Ja 10g 350 Ja 0,01 mg 35

Banaan en karamel MONA

1,04 ja 250ml 114 Ja 0,06 mg 3,9

Straciatella puddingMONA

1,04Ja 250ml 130 Ja 0,05 mg 0,5

Campina half volle melk

0,60 Ja 200ml 200 Ja 50 mg 1,1

Campina karnemelk

0,60 Ja 200ml 150 Ja 50 mg 0,5

Vifit 0% 0,94 ja 250ml 125 Ja 50 mg 0,0* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

Vleeswaren

Standaard product

Prijs in € Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet**

Kiprollade 0,57Ja 30g 135 Ja 0,3mg 11

gekookte Ja 30g 324 ja 860 mg 29,1

20

worst 0,57

Gebraden gehakt

0,57 ja 30g 306 Ja 900 mg 26,8

Beenham0,57

Ja 30g 161 Ja 940 mg 7

Pate 0,78

Ja 25g 794 Ja 650 mg 35,7

smeerworst 0,78 Ja 20g 314 Ja 900 mg 30

Filet american

0,78 Ja 40g 262 Ja 930 mg 22

Leverkaas, Berliner

0,57 Ja 30g 326 Ja 970 mg 29,6

ossenworst 0,78 ja 40g 230 ja 1020 mg 18,0

* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

Salades/ salade bar

Standaard product Prijs in €

Voorverpakt

gram Kcal* Gekoeld natrium* Vet**

Ei bieslook salade 1,04 ja 40g 43 Ja 400mg 10

Tomaat basilicum spread

1,04 ja 40g 264 Ja 350 mg 24,4

Krabsalade 1,04 ja 40g 258 Ja 580 mg 21,4

aardappelsalade1,40

Vers nvt 83 Ja (in een ijsbak)

475 mg 3

Rucola geen Vers nvt 56 Ja (in een ijsbak)

76 mg 1

Tomaat 0,47 Vers nvt 20 Ja (in een ijsbak)

2 mg 0

komkommer geen Vers nvt 13 Ja (in een ijsbak)

2 mg 0

ei0,42

Vers nvt 136 Nee 149 mg 9

rauwkost 1,34 Vers nvt 21 Ja (in een ijsbak)

10 mg 0

yoghurtdressing geen vers nvt 243 nee 570 mg 21

honingmosterddressing

geen Vers nvt 408 Nee 431 mg 40

Huzarenslaatje 1,04 ja 140g 147 ja 440 mg 9

21


Fruit

Standaard product


banaan0,57


appel0,57


sinaasappel 0,57 vers nvt 51 Nee 1 mg 1


Brood

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium*

Vet**

Volkorenboterham 0,12 Vers 70g 234 Nee 503 mg 2

Witte boterham 0,12 Vers 70g 262 Nee 555 mg 4

Pistolet (wit)0,88

Vers 50g 247 Nee 523 mg 2

Pistolet (bruin) 0,88 Vers 50g 236 Nee 511 mg 2Meergranenbol (hard)

0,88 Vers 65g 294 Nee 584 mg 6

Muselibol (zacht) 0,57 Vers 40g 290 Nee 337 mg 7Wit bolletje (zacht)

0,37 Vers 35g 262 Nee 555 mg 4

Tarwe bolletje (zacht)

0,37 Vers 35g 258 Nee 539 mg 4

Kaiser brood (hard)

0,88 Vers 65g 247 Nee 523 mg 2


Zoet broodbeleg

Standaard product


Hagelslag (puur/melk) 0,26

Ja 20g 499 Nee 27 mg 15,3

jam 0,26 Ja 25g 243 Nee 25 mg 0

22

appelstroop 0,26 Ja 20g 234 Nee 36 mg 0


Frisdranken

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet**

Royal club cassis 0,92

Ja 150ml 41 Ja 6 mg 0

Sisi (bevat 30% minder suiker)

0,92 Ja 150ml 22 Ja 0,006 mg 0

Pepsi light 0,92 Ja 150ml 0 Ja 6 mg 0

Pepsi zero 0,92 Ja 150ml 0 Ja 6 mg 0Sourcy licht sprankelend

0,34 Ja 150ml 0 Ja 1 mg 0


overig

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt Aantal Kcal* Gekoeld Natrium * Vet**

Snelle jelle 0,62 Ja 140g 308 Nee 230 mg 1

Ketchup REMIA

0,10 Ja 20g 87 Nee 900 mg 0

Mayonnaise REMIA

0,10 ja 20g 677 nee 379 mg 73

knackerbrot 0,21 Ja 50g 489 Nee 600 mg 26* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

Variërende gerechten

Standaard product

Prijs in €

Voorverpakt Gram Kcal* Gekoeld Natrium* Vet **

Kroket 0,75 Nee nvt 233 nvt 509 14

23

Frikadel 1,00 Nee nvt 259 nvt 897 19

Tosti (ham/kaas) met wit brood

1,74 Nee nvt 275 Nee 659 11

Haring (gerookt)

2,03 Nee 110 245 Ja 960 20

Luxe soepen 0,94 Nee 200ml 35 Nee 326 2Soep 0,57 Nee 200ml 48 Nee 272 3* per 100 gram of per 100 milliliter** per 100 gram berekend in gram

24

Adviesrapport gezonde voeding - files.stephanie-terpstra...

Documents

Transcript of Adviesrapport gezonde voeding - files.stephanie-terpstra...