Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v....
-
Upload
david-desmet -
Category
Documents
-
view
215 -
download
0
Transcript of Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v....
![Page 1: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/1.jpg)
Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water
Emiel Brouwer
m.m.v.
Roland BobbinkJan Roelofs
Vennen
![Page 2: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/2.jpg)
Indeling naar buffering
• Zuur ven: pH < 4,5; alkaliniteit < 50 µeq/liter.
Knolrus, veenmossen, Vensikkelmos /libellen (Watersnuffel e.a.), waterkevers, muggenlarven, Heikikker
• Zeer zwak gebufferd ven: pH 4,5 – 6,5; alkaliniteit 50-200 µeq/liter.
Waterlobelia, Vlottende bies, Duizendknoopfonteinkruid / salamanders, enkele vissoorten
• Zwak gebufferd ven: pH 5 – 7; alkaliniteit 200-1000 µeq/liter.
Stijve moerasweegbree, Ongelijkbladig fonteinkruid, Pilvaren / slakken, weekdieren, veel vissoorten
![Page 3: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/3.jpg)
weinig stikstof (N), fosfor (P) en koolstof (C) beschikbaar
Zacht waterLand
CO2
Hard water
(CO2)
CO2
HCO3
CO2
(CO2)
CO2
(CO2)
CO2
CO2
(CO2)(CO2)
CO2
O2 CO2
(CO2)(CO2)
CO2
![Page 4: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/4.jpg)
Indeling naar: hydrologie
• Contact met andere oppervlaktewateren (gradiënten!)
• Permanente versus droogvallende wateren
• Grondwaterstromingen & peilfluctuatie
![Page 5: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/5.jpg)
Grondwaterstromingen & peilfluctuatie
Schijngrondwaterspiegel fluctuerend peil
= waterkerende laag
= regionaal grondwater
![Page 6: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/6.jpg)
Grondwaterstromingen & peilfluctuatie
Schijngrondwaterspiegel fluctuerend peil
= waterkerende laag
= regionaal grondwater
Schijngrondwaterspiegel constant peil
![Page 7: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/7.jpg)
Grondwaterstromingen & peilfluctuatie
Schijngrondwaterspiegel fluctuerend peil
= waterkerende laag
= regionaal grondwater
Schijngrondwaterspiegel constant peil
Regionaal grondwaterWeinig gebufferd
![Page 8: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/8.jpg)
Grondwaterstromingen & peilfluctuatie
Schijngrondwaterspiegel fluctuerend peil
= waterkerende laag
= regionaal grondwater
Schijngrondwaterspiegel constant peil
Regionaal grondwaterWeinig gebufferd Regionaal grondwater
Gebufferd
![Page 9: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/9.jpg)
Effecten van droogvallen
![Page 10: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/10.jpg)
Effecten van droogvallen
![Page 11: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/11.jpg)
Effecten van droogvallen
![Page 12: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/12.jpg)
Zuurven
Zeer zwak gebufferdven
= regionaal grondwater
= waterkerende laag
//////////////// = klei / leem laag
////////////////
///////////////////
Zwak gebufferd ven
Aantastingen, verdroging: oorspronkelijke situatie
/////////////////////////////////////
![Page 13: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/13.jpg)
Zuurven Voormalig zeer zwak
gebufferd ven
= regionaal grondwater
= waterkerende laag
//////////////// = klei / leem laag
////////////////
///////////////////
Zwak gebufferd ven
Aantastingen, verdroging: verdroogde situatie
/////////////// ///////////////
![Page 14: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/14.jpg)
Aantastingen, verdroging: gevolgen abiotiek
• Kleiner wateroppervlak: kwantitatieve achteruitgang
• Verzuring inzijggebied: zuurder grondwater
• Minder grondwateraanvoer: buffering, ijzer, kooldioxide, peilfluctuatie
• Vaker droogvallen: minder drijftillen, oxidatie venbodem
![Page 15: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/15.jpg)
0
200
400
600
800
1000
Nov-9
8
Apr-9
9
July-
99
Oct-9
9
Apr-0
0
Jun-
00
Met
haa
ng
as (µ
mo
l l-1
)
Drijvend
Afgezonken
![Page 16: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/16.jpg)
Windwerking
ZW
NO
ZW NO
![Page 17: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/17.jpg)
Windwerking
ZW
NO
ZW NO
![Page 18: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/18.jpg)
Zwavel en stikstofdepositie (pot. Zuur) in Nederland1950-1999
0
1000
2000
3000
4000
5000
1950 1960 1970 1980 1990 2000
mol
ha
-1 y
r-1 potSOx
Ntot
![Page 19: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/19.jpg)
Aantastingen: versnippering
Table 6: Establishment of softwater macropytes in successfully restored Dutch softwater lakes after removal of the sediment. Lake Orig. Return “New”1 “New”2-5 Griltjeplak 5 5 1 (Myriophyllum alterniflorum) 1 (Pilularia globulifera) Badhuiskuil 6 6 0 0 Banen 16 12 1 (Elatine hexandra) 0 Broekse Wielen ? - 6 1 (Pilularia globulifera) Beuven 12 11 1 (Potamogeton gramineus) 0 Keyenhurk 3 3 0 2 (Pilularia globulifera) (Potamogeton polygonifolius) Rietven ? - 4 1 (Pilularia globulifera) Goorven (1950) 10 9 0 1 (Pilularia globulifera) Goorven (1996) 10 6 0 0 Witven (1950) 13 6 0 0 Witven (1996) 6 4 0 0 Orig. = known number of originally present softwater macrophytes. Return = number of originally present species that were present again the year after restoration. “New”1= Species not observed before, present the year after restoration. “New”2-5= species not observed before, establishing in the period 2-5 years after restoration. ?= original species composition unknown.
![Page 20: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/20.jpg)
Herstelmaatregelen: Herstel kwantitatieve hydrologie
• Herstel grondwateraanvoer
• Verminderen verdamping/drainage
• Venpeil opstuwen
• Peilfluctuatie verlagen/verhogen
• Wegzijging verminderen?
![Page 21: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/21.jpg)
Venpeil
• Peil opstuwen: blijf zorgen voor voldoende doorstroming!
• Fluctuatie verhogen: in wateren met vegetatie uit Oeverkruidklasse. Doel: voedselarmoede in stand houden
• Fluctuatie verkleinen: alleen zinvol in vennen met hoogveenachtige of laagveenachtige vegetaties die gevoelig zijn voor peilschommelingen
![Page 22: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/22.jpg)
Herstelmaatregelen tegen verzuring
• Spontaan herstel?
• Inlaat gebufferd water
• Bekalking van het inzijggebied
![Page 23: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/23.jpg)
Waterlobelia in de Bergvennen
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
1960 1970 1980 1990 2000 2010
Jaartal
Aa
nta
l
Ronde ven
Rietven
Pluzenven
Eilandven
Ven 1
Herstel Bergvennen (1993 - 94)
![Page 24: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/24.jpg)
Keyenhurk
Verspreiding van Oeverkruid
Voor herstel Hersteld, geen inlaat
1 jaar na waterinlaat 11 jaar na waterinlaat
![Page 25: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/25.jpg)
Scherpven
Verspreiding Oeverkruid
19-09-2007
![Page 26: Wateren op de hogere zandgronden met voedselarm, zuur tot zwak gebufferd water Emiel Brouwer m.m.v. Roland Bobbink Jan Roelofs Vennen.](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070315/5551a0ef4979591f3c8b9cf3/html5/thumbnails/26.jpg)
0
200
400
600
800
1000
Vogel Referentie
Ols
en-P
of
NH
4 (m
icro
mo
l kg
dw
)
Olsen-P
Ammonium