Wat wil Wegener nu met De Pers?vakblad over journalistiek - 28 januari 2011 - jaargang 3 - nr. 2...

vakblad over journalistiek - 28 januari 2011 - jaargang 3 - nr. 2

Zilveren Camera voor Evert-Jan Daniels: ‘Onverwacht winnen is veel mooier’

Wat wil Wegener nu met De Pers?

Vacatureladder week 5 en 6ga naar www.villamedia.nl/vacatures voor de volledige vacature

internet

tellus, rotterdam, Adwords specialist, 25/1Blog online, amstelveen, Blogger, 25/1mYbusinessmedia, deventer, Webredacteur Engineering, 25/1lto noord, Zwolle, Webredacteur/eindredacteur, 22/1tros, Hilversum, Internet projectleider, 21/1unie services, culemborg, Content beheerder, 20/1akzonobel, amsterdam, Digital communications manager, 18/1

Kranten/tijdschriften/Persbureaus

lto noord, Zwolle, Coördinator/redacteur Veehouderij, 22/1lto noord, Zwolle, Nieuwsredacteur Tuinbouw, 22/1Het Parool, amsterdam, Infographic redacteur, 21/1mama magazine, utrecht, Eindredacteur, 19/1elsevier, amsterdam , Junior redacteur economie, 18/1

rtv

vara, Hilversum, Ervaren redacteuren, 25/1omroepvereniging Powned, amsterdam, Erv. redacteur/journalist, 24/1vara, Hilversum, Ervaren journalist/redacteur, 20/1vara, Hilversum, Editor/grafisch vormgever, 20/1vara, Hilversum, Samensteller Jakhalzen, 18/1

Bedrijfsjournalistiek/sponsored media

Bomenwacht nederl., capelle a/d iJssel, Red. boomtechn. onderz., 21/1lvB networks, amersfoort, Redacteur/bedrijfsjournalist, 20/1lvB networks, a’foort, Erv. bladcoördinator/red. projectmanager, 19/1

communicatie/Pr/voorlichting

vvaa, utrecht, Persvoorlichter/bedrijfsredacteur, 25/1marketing vandaag, dordrecht, Redactioneel talent, 24/1asr nederland, utrecht, Communicatieadviseur, 24/1asr nederland, utrecht, Woordvoerder, 24/1culturalis, den Haag, Communicatiemedewerker nieuwe media, 24/1vrije universiteit, amstelveen, Jun. pers- en wetensch.voorlichter, 24/1HBo-raad, den Haag, Hoofd communicatie, 24/1Het Kantoor, utrecht, Strategisch schrijftalent, 21/1vestia, den Haag, Medewerker Communicatie & PR, 21/1Zeelandia, Zierikzee, Medewerker communicatie, events & traffic, 20/1maasstad Ziekenhuis, r’dam, Comm.adv. patiëntenvoorlichting, 20/1Politie utrecht, Hoofd communicatie, 18/1aob, utrecht, Persvoorlichter/lobbyist, 17/1

stages en vrijwilligerswerk

tros, Hilversum, Stagiair(e) web-redactie, 18/1stichting cJP, amsterdam, Allround redactiestagiair(e), 13/1

FEBRUARI WoRkSHoP STATLINE

De NVJ Academy organiseert i.s.m. het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

een workshop StatLine – het lezen en analyseren van grafieken en statistieken

voor journalisten. De cursus wordt gegeven door Hans de Ruijter, voorlichter

bij het CBS. Kosten NVJ leden € 25 Niet-leden € 40

7 februari | 18:30 - 21:30 uur | CBS, Henri Faasdreef 312 te Den Haag

CURSUS VIDEoJoURNALISTIEk

Cursisten maken tijdens de training kennis met de videojournalistiek aan de

hand van praktijkvoorbeelden en praktijkoefeningen. De cursus duurt 2 x 2

dagen. Aantal deelnemers per cursus minimaal 4, maximaal 6.

Kosten incl. apparatuur: NVJ-leden € 1.495 Niet-leden € 1.995

10, 11, 17, 18 februari | 9.00 uur | Gebouw RNTC, Witte Kruislaan 55, H’sum

WoRkSHoP GELDzAkEN

De Academy organiseert i.s.m. NAHV Belastingadviseurs BV de workshop

Geldzaken. Docent is Ed Vogel, fiscaal adviseur en vennoot bij NAHV

Belastingadviseurs BV. Kosten NVJ-leden € 35 Niet-leden € 75

11 februari | 09:30 - 12:30 uur | NVJ Johannes Vermeerstraat 22, Amsterdam

MAART WoRkSHoP ‘SLIMMER WERkEN, ALLES oNLINE’

Werk je als freelancer? In slechts drie uur heb je al je werk online! Je gaat

namelijk direct aan de slag. De workshop wordt gegeven door Sam van Buuren,

een internet crack die zijn eigen bedrijfsvoering volledig online runt.

Kosten: NVJ-leden € 35 Niet-leden € 75

8 maart | 13.30 -16.30 uur | NVJ Johannes Vermeerstraat 22, Amsterdam

WoRkSHoP ‘SUCCESVoL GEBRUIkEN VAN SoCIALE MEDIA’

(VooR MENSEN IN VASTE DIENST)

Altijd al willen weten hoe je social media (LinkedIn, Twitter en Yammer) kunt

toepassen in je werk? De drie uur durende workshop wordt gegeven door Sam

van Buuren, een internet crack die zijn eigen bedrijfsvoering volledig online

runt. Kosten: NVJ-leden € 35 Niet-leden € 75

15 maart | 13.30 - 16.30 | NVJ Johannes Vermeerstraat 22, Amsterdam

CURSUS ‘LEERGANG REDACTIERADEN’

Je bent lid van de redactieraad. Wat dan? Wat wordt er van je verwacht? Wat is

het terrein van de ondernemingsraad en wat van de redactieraad?

Kosten 4 daagse training € 1.850, zowel voor leden als niet-leden NVJ.

24, 25 maart, 28 april en 7 juni |10.00 uur| De eerste twee dagen is inclusief

overnachting – op een nader te bepalen locatie –, de overige dagen zijn bij de

NVJ Johannes Vermeerstraat 22, Amsterdam

WoRkSHoP ‘WEGWIJS WoB’

De praktijk leert dat de overheid niet van pottenkijkers houdt. Deelnemers

horen tijdens de middag aansprekende praktijkvoorbeelden, worden

gewaarschuwd voor valkuilen en krijgen veel tips. Meer info & kosten volgt.

29 maart | 13.30-17.00 uur |NVJ Johannes Vermeerstraat 22, Amsterdam

Meer informatie over bovenstaand cursusaanbod:

NVJ Academy www.nvj.nl/academy

of bij Yvonne Dankfort, via 020-6766771 of [email protected]

Man & Paard: Petra van Ingen 5

Nieuws in Beeld 6

Nieuws 8

De journalistiek als experiment 10

Column Yves Desmet 12

ZC: interview Evert-Jan Daniels 13

ZC: interview Eric Maierson 14

ZC: overzicht van winnaars 16

OSM: Het pensioen van Stappenbeld 22

In Memoriam Jan Kroes 24

In Memoriam Evert Mathies 24

Vrijspraak: Shody Careman 25

Wat wil Wegener nu met De Pers? 26

Opinie: Gebrek aan nieuwsgierigheid 28

In Haïti redden journalisten het wel 30

Televisiekijken met je vingers 32

Column: Saïda Maggé 33

Recensies 34

Beeldtaal 36

Multimedia 37

Colofon 39

Toekomst

Zilveren camera evert-Jan Daniels kreeg voor zijn

foto van de drie hoofdrolspelers

in de formatie de Zilveren camera

uitgereikt. verwacht had hij de

prijs niet, maar ‘onverwacht win-

nen is veel mooier.’ Op pagina 13

een interview met Daniels, gevolgd

door een gesprek met eric maier-

son, staflid van mediastorm en de

belangrijkste spreker op het Zilve-

ren camera-seminar. vanaf pagina

16 een overzicht van de winnaars in

verschillende categorieën.

foto: truus van gog

Haïtiaanse meDia reDDen Het radiojournalist niels Heithuis van Bnr nieuwsradio

bezocht Haïti om te kijken hoe de audioapparatuur

bevalt die Bnr na de aardbeving cadeau deed. en

om te helpen. Dat was niet echt nodig. ‘ik sta hier in

de weg.’

foto: dennis van benthem

JOurnalistiek als experiment Journalistieke waarden en normen staan ter dis-

cusse, betoogt Bart Brouwers. een journalist doet

er goed aan na te denken over zijn nieuwe rol. Om

vervolgens het experiment aan te gaan. Zelf doet

hij dat ook; geïnteresseerde lezers worden nadruk-

kelijk uitgenodigd mee te schaven aan de verdere

invulling van dit stuk.

illustratie: berend vonk

Inhoud

Waar gaat het heen met de journalis-tiek? Bart Brouwers, die nu voor de Te-legraaf Media Groep (TMG) bouwt aan een netwerk van lokale communities, mag er graag over nadenken (pagina 10). Bovendien experimenteert hij er zelf mee. Dan heb je meer recht van spreken. Brouwers roept niet alleen. Hij doet het ook. Zo ziet hij de rol van de journalist in het proces van vergaren en publice-ren van nieuws flink verschuiven. Zon-der dat hij de uitkomst kent, pleit hij

vooral voor meer risico nemen, voor innoveren. Nu gaat Brouwers daar wel ver in. Hij gooit echt alles op de schop. Op de plek waar hij bij TMG zit, kan dat nu. Ik moet er niet aan denken dat de redactie van De Telegraaf morgen het volledig over een andere boeg gooit. Een beetje geleidelijkheid kan geen kwaad.Wel raakt Brouwers de kern als het gaat om de onderwerpen waar de in-novatie zich op moet richten. Journa-listen moeten een nieuwe relatie met

Wegener en De pers met de bekendmaking dat

Wegener het verwachte verlies van

De pers voor de komende elf jaar

(63 miljoen!) in één keer afschreef

kwam het sympathieke gratis

krantje negatief in het nieuws. Het

is slechts een deel van de waarheid.

een analyse.

hun publiek aan gaan. Het kan ook geen kwaad mee te denken over nieuwe verdienmodellen. Brouwers laat naar mijn gevoel iets te veel zijn oren hangen naar het publiek en verdienmodellen. Veel journalistiek topwerk komt voort uit het stellen van een ei-genwijze vraag door een journa-list die vervolgens de tijd krijgt de zaak uit te zoeken. Hoe blijft daar-voor ruimte?DOlf ROGMaNs

28 januari 2011 - villamedia magazine - 3

30

10 26

13

Voor de twintigste achtereenvolgende keer worden de Dick Scherpenzeel Prijzen uitgereikt voor journalistieke producties die ontwikke-lingsvraagstukken in niet-westerse landen inzichtelijk maken.

Het gaat om geschreven werk, fotografi e, digitale producties, radio- en/of televisie-producties, gepubliceerd of uitgezonden in 2010. Ook kunnen inzenders tot 25 jaar meedingen naar de Dick Scherpenzeel Aanmoedigingsprijs.

Inzendingen dienen uiterlijk 31 maart 2011 in het bezit te zijn van het bureau. Originele producties of kopieën daarvan moeten in achtvoud worden ingezonden. Fotowerk dient eveneens acht keer op cd-rom en als print op A4 te worden ingestuurd. Prijzen worden uitgereikt in juni 2011 tijdens een door lokaalmondiaal georganiseerde bijeenkomst.

Kijk voor meer informatie, het inschrijfformulier en het reglement op de website.Contact Dick Scherpenzeel Prijslokaalmondiaal | Velperbuitensingel 86828 CT Arnhem | T: 026 - 370 31 77

E: [email protected]: www.dickscherpenzeelprijs.nl

Dick ScherpenzeelprijsJournalistieke productie (€ 10.000) 2010Aanmoedigingsprijs (€ 1.000)

Pim Ras

is niet alleen die man van de Zilveren Camera-prijzen.

En ook niet alleen het fotografische gezicht van AD

Sportwereld maar kan ook voor uw jaarverslag of vakblad

van waarde zijn met portretfotografie met mobiele

studio-apparatuur op locatie.

Nieuwsgierig geworden?! Neem gerust een kijkje op de

website www.pimras.nl of blader door het boek Pim Ras

Fotograaf waarin hij laat zien dat hij van meer markten

thuis is dan alleen van zijn bekende sportfotografie.

Pim Ras wordt ook vertegenwoordigd door Hollandse

Hoogte waar een groot deel van zijn archief te vinden is.

Pim Ras FotografieAltius 6, 2134 DJ Hoofddorp

Villamedia Uitgeverij BV zoekt een enthousiaste

veRkooPmeDeweRkeR binnenDienst (m/v) voor 28 uur (verdeeld over 5 dagen).

Je bent verantwoordelijk voor de verkoop en afhandeling van vacatures en banners op de website van Villamedia.nl

weRkzAAmHeDen

- aannemen orders voor vacatures en banners - uitvoeren en administreren van orders - werven van vacatures en banners via e-mail en telefoon

veReisten

Wij zoeken een medewerker die zelfstandig kan werken. Uitstekende beheersing van de Nederlandse taal is een vereiste. Evenals ervaring met het via e-mail en de telefoon verkopen van producten. Kennis van het bijhouden van een website en enige kennis van photoshop vormen een pre.

wAt bieDen wiJ

Een aanstelling voor de duur van één jaar met uitzicht op een vast dienstverband. Een goed salaris, 8 procent vakantiegeld en een eindejaarsuitkering.

oveR villAmeDiA UitgeveRiJ bv

Villamedia Uitgeverij BV is uitgever van Villamedia magazine, de community en de website Villamedia.nl. Maandelijks bezoeken ruim 300.000 mensen de websites en lezen 25.000 mensen het tijdschrift. Villamedia.nl/vacatures biedt het meest complete overzicht aan vacatures in de mediawereld.

meeR inFoRmAtie en ReAgeRen

Wil je meer informatie over de functie, dan kun je contact opnemen met Dolf Rogmans, directeur van Villamedia Uitgeverij BV. Reacties kun je voor 11-02-2011 mailen naar Dolf Rogmans, [email protected] onder vermelding van: Verkoopmedewerker binnendienst.

Kunt u zich Jolanda Venema nog herinneren? Haar verhaal met foto

stond op 19 januari in de Volkskrant. Een vergelijkbaar voorbeeld. De

kwestie veroorzaakte in 1988 een mediagolf.

‘Ik was erg geschrokken toen ik de beelden destijds zag. Dat dit in Ne-derland voorkwam had ik niet gedacht. 28 jaar was ik; Brandon werd vier jaar later pas geboren. Toen het met hem gebeurde, dacht ik niet aan Jolanda Venema. Het onderwerp was allang uit de media verdwe-nen.’

Heeft u getwijfeld om met uw verhaal naar buiten te komen?

‘Nee, geen moment. Het gebeurde op initiatief van Iris Mourits, de ver-zorgster van Brandon. Al twee jaar probeerde ik aandacht te krijgen voor de situatie, maar liep telkens tegen een muur op. Aan de media had ik nooit gedacht. Ik was dan ook verbaasd over alle aandacht op tv en in de kranten. Ik ben er blij om. Nederland is eindelijk wakker geschud.’

Hoe stelden de journalisten zich op?

‘Ik heb de journalisten als erg medelevend en vriendelijk ervaren. Er was niemand bij die vervelend overkwam. Voor iedereen was ik be-naderbaar via een contactpersoon van de EO. Twee aanbiedingen heb ik afgeslagen, omdat ik niet op twee plaatsen tegelijk kan zijn. Het was wel vermoeiend, zeker de eerste drie dagen. Na de eerste uitzen-ding heb ik maar één uur geslapen. De volgende dag moest ik naar de Tweede Kamer en ’s avonds naar Pauw & Witteman. Tegelijkertijd was ik opgelucht. Eindelijk kon ik mijn verhaal doen. Mensen moeten weten hoe in Nederland met patiënten wordt omgegaan. Het zijn mensen, geen beesten.’

De EO meldde dat Brandon sinds drie jaar vastgeketend zit. Dit beeld

werd later in andere media genuanceerd. Wie heeft gelijk?

‘Brandon heeft een fotografisch geheugen. Hij zit al drie jaar vast. Hij zegt dit ook op het filmpje dat ik heb gemaakt. Het eerste halfjaar ging hij nog van zijn kamer naar de dagbesteding, dus zag hij nog een beetje frisse lucht, als een hond aan de lijn. Alleen tijdens rustmomenten op zijn slaapkamer en ’s nachts wanneer hij slaapt is hij los.’

Het Algemeen Dagblad repte over misstanden bij ’s Heeren Loo.

Onderschrijft u dat?

‘Ja. Deze behandeling is om iemand geestelijk te breken. Wat je ermee bereikt, is dat patiënten agressief worden.’

In de Volkskrant relativeert voormalig verzorger Clemens de Graaf het

hele verhaal. De voorzitter van de Raad van Bestuur, Paul de la Chambre,

zegt in dezelfde krant dat er alles aan wordt gedaan om Brandon zo

goed mogelijk te helpen. Wat voor reacties roept dat bij u op?

‘Kwaadheid. Staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten conclu-deerde na een bezoek aan ’s Heeren Loo dat vastbinden de beste oplos-sing is. Hoe kan het dan dat medewerkers die Brandon al jaren kennen niet bang zijn voor hem? Het is een kwestie van persoonlijke begelei-ding en vertrouwen. Vastbinden is helemaal niet nodig.’

BArT EBIScH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Petra van IngenMoeder van Brandon, die sinds drie jaar zit vastgeketend in zorginstel-ling ’s Heeren Loo. Zij maakte beelden van haar zoon en bracht die via het programma Uitgesproken EO naar buiten.

Man & PaardKunt u zich Jolanda Venema nog herinneren? Haar verhaal met foto

stond op 19 januari in de Volkskrant. Een vergelijkbaar voorbeeld. De

kwestie veroorzaakte in 1988 een mediagolf.

‘Ik was erg geschrokken toen ik de beelden destijds zag. Dat dit in Ne-derland voorkwam had ik niet gedacht. 28 jaar was ik; Brandon werd vier jaar later pas geboren. Toen het met hem gebeurde, dacht ik niet aan Jolanda Venema. Het onderwerp was allang uit de media verdwe-nen.’

Heeft u getwijfeld om met uw verhaal naar buiten te komen?

‘Nee, geen moment. Het gebeurde op initiatief van Iris Mourits, de ver-zorgster van Brandon. Al twee jaar probeerde ik aandacht te krijgen voor de situatie, maar liep telkens tegen een muur op. Aan de media had ik nooit gedacht. Ik was dan ook verbaasd over alle aandacht op tv en in de kranten. Ik ben er blij om. Nederland is eindelijk wakker geschud.’

Hoe stelden de journalisten zich op?

‘Ik heb de journalisten als erg medelevend en vriendelijk ervaren. Er was niemand bij die vervelend overkwam. Voor iedereen was ik be-naderbaar via een contactpersoon van de EO. Twee aanbiedingen heb ik afgeslagen, omdat ik niet op twee plaatsen tegelijk kan zijn. Het was wel vermoeiend, zeker de eerste drie dagen. Na de eerste uitzen-ding heb ik maar één uur geslapen. De volgende dag moest ik naar de Tweede Kamer en ’s avonds naar Pauw & Witteman. Tegelijkertijd was ik opgelucht. Eindelijk kon ik mijn verhaal doen. Mensen moeten weten hoe in Nederland met patiënten wordt omgegaan. Het zijn mensen, geen beesten.’

De EO meldde dat Brandon sinds drie jaar vastgeketend zit. Dit beeld

werd later in andere media genuanceerd. Wie heeft gelijk?

‘Brandon heeft een fotografisch geheugen. Hij zit al drie jaar vast. Hij zegt dit ook op het filmpje dat ik heb gemaakt. Het eerste halfjaar ging hij nog van zijn kamer naar de dagbesteding, dus zag hij nog een beetje frisse lucht, als een hond aan de lijn. Alleen tijdens rustmomenten op zijn slaapkamer en ’s nachts wanneer hij slaapt is hij los.’

Het Algemeen Dagblad repte over misstanden bij ’s Heeren Loo.

Onderschrijft u dat?

‘Ja. Deze behandeling is om iemand geestelijk te breken. Wat je ermee bereikt, is dat patiënten agressief worden.’

In de Volkskrant relativeert voormalig verzorger Clemens de Graaf het

hele verhaal. De voorzitter van de Raad van Bestuur, Paul de la Chambre,

zegt in dezelfde krant dat er alles aan wordt gedaan om Brandon zo

goed mogelijk te helpen. Wat voor reacties roept dat bij u op?

‘Kwaadheid. Staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten conclu-deerde na een bezoek aan ’s Heeren Loo dat vastbinden de beste oplos-sing is. Hoe kan het dan dat medewerkers die Brandon al jaren kennen niet bang zijn voor hem? Het is een kwestie van persoonlijke begelei-ding en vertrouwen. Vastbinden is helemaal niet nodig.’

BArT EBIScH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Petra van IngenMoeder van Brandon, die sinds drie jaar zit vastgeketend in zorginstel-ling ’s Heeren Loo. Zij maakte beelden van haar zoon en bracht die via het programma Uitgesproken EO naar buiten.

Man & Paard


005_VMM02_Man&paard.indd 5 25-1-11 16:35


Nieuws iN BeeldTheo Audenaerd: ‘Vrijwel

alle dagbladen toonden

vorige week beelden van

het cortège hoogleraren

in toga die demonstratief

via het Binnenhof naar

het Danstheater aan het

Spui liepen, waar een

bijzondere academische

zitting werd gehouden

om te protesteren tegen

de kabinetsplannen voor

het hoger onderwijs. Ik

telde minimaal twaalf

professionele fotografen

en ze leverden veelal

dezelfde voorspelbare

foto’s af. Twintig jaar

geleden stimuleerden wij

de fotografen die voor de

Volkskrant werkten om

alles in het werk te stellen

een ‘andere’ foto te maken,

eentje die niemand anders

had. Ook Rob Huibers

fotografeerde de stoet van

hoogleraren maar hij liet

het daar niet bij, hij bleef

ze volgen tot in de toiletten

in de catacomben van het

Danstheater waar de heren

hun hoge nood lenigden.

Een schoolvoorbeeld van

de ‘andere’ foto. Hulde.

De foto is niet in een

Nederlandse krant

geplaatst. Wel in

twee Belgische titels,

De Standaard en

De Financieel Economische

Tijd (22.01.2011).

Uit een groep van elf deskundigen kiest elke twee weken één persoon zijn Nieuws in Beeld. Deze keer, Theo Audenaerd, beeld redacteur bij Volkskrant magazine.

6 - villamedia magazine - 28 januari 2011

113.000.000Gratis dagblad De Pers houdt de gemoederen flink bezig (pagina 26). Wegener heeft 63 miljoen

euro afgeschreven op het 11-jarige contract met De Pers. Een contract waarbij Wegener 11 jaar

lang de advertenties in de krant mag verkopen voor een jaarlijkse vergoeding van 16 miljoen euro

en De Pers voor enkele miljoenen de krant door Wegener laat drukken en verspreiden. Bekend is,

dat Marcel Boekhoorn, eigenaar van De Pers 50 miljoen heeft verloren op de krant in de 2,5 jaar

dat hij alle verliezen dekte. Tel daarbij 63 miljoen euro op (het geschatte verlies in de komende

12 jaar) en het verwachtte totaalverlies van De Pers bedraagt 113 miljoen euro! Met ongeveer

240 kranten per jaar, is dat een verlies van 35.000 euro per dag. Het is toch bijna onvoorstelbaar

dat Wegener en Boekhoorn het zo ver laten komen. Elke dag bijna 35 mille in de gracht gooien, dat

houdt toch niemand jaren vol. Doordat Wegener het verlies nu in één keer ten laste van de winst

brengt, heeft de nieuwe topman Truls Velgaard wel bereikt dat hij de komende jaren niet meer

zit opgezadeld met de ogenschijnlijke fout van zijn voorganger, die het contract met De Pers sloot.

Tegelijk kan hij elke meevaller op zijn conto schrijven. Dat doet Velgaard dus best slim. Tegelijk

zijn voor Velgaard nu alle smoezen wel verzonnen. Het kan financieel bij Wegener alleen nog

maar beter gaan na deze mega-afschrijving. (DR)

De redactieraden en -commissies van Wegener stellen in een brand-brief aan topman Truls Velgaard verbijsterd te zijn over de afboe-king van 63 miljoen euro op het brutoresultaat van Wegener als gevolg van tegenvallende omzet bij gratis dagblad De Pers.Wegener ging in 2009 een sa-menwerkingsverband aan met de gratis krant, waarbij Wegener advertenties verkoopt en verder druk en distributie verzorgt. Te-genvallende advertentie-inkom-sten brachten Wegener ertoe re-cent een verliespost op te nemen van 63 miljoen voor de duur van de overeenkomst – op dit mo-ment nog elf jaar.In de brief spreekt Ron Lodewijks (Brabants Dagblad) de vrees uit dat ‘door het verdampen van al deze miljoenen geen geld meer zal zijn voor investeringen die broodnodig zijn om onze dagbla-den (in print) overeind te houden en tegelijk betekenisvolle online-activiteiten te kunnen ontplooien.’Lodewijks wijst op een toezeg-ging van de Wegener-top aan de Centrale Ondernemingsraad (COR), waarin eind december in-vesteringen in print en online van groot belang werden genoemd voor ‘mogelijk herstel van het ge-knakte vertrouwen in een besten-dige toekomst van onze regionale nieuwsorganisatie.’De redactie-organen hebben de COR verzocht een grondig on-derzoek in te stellen naar de ach-tergronden van de deal met De Pers. Het onderzoek zou aan het licht moeten brengen wie er nu exact verantwoordelijk voor was en waarom de Raad van Bestuur heeft verzuimd de COR in te lich-ten over een voor Wegener finan-cieel riskante constructie. (LP)

Meer over Wegener en De Pers zie pagina 26

BRanDBRiEf aan VElGaaRD De winnende Zilveren Camera-

foto 2010 heeft – traditiegetrouw – discussie uitgelokt. De foto van freelance fotograaf Evert-Jan Daniels, die de onderhandelaars Rutte, Verhagen en Wilders vast-legde, blijkt een sterk verkleinde versie van het oorspronkelijke beeld. Daniels heeft de zijkan-ten van de foto ‘aangesneden’, waardoor onder meer een bevei-ligingsbeambte niet langer zicht-

baar is. Van een liggende foto heeft de winnaar zo een staande foto gemaakt. Het bestuur van Zilveren Camera zegt, bij monde van voorzitter Arno Haijtema, dat Daniels bin-nen de wedstrijdregels heeft ge-handeld. ‘Het is dezelfde foto als het origineel, alleen is hij aange-sneden. Dat is toegestaan. Dat er een origineel was wist ik niet, maar dat hoefde ook niet.’

BEsTuuR zilVEREn caMERa: cRoPPEn foTo’s is ToEGEsTaan

Foto: EvErt-Jan DaniEls/HH

Nieuws

De wedstrijdvoorwaarden zijn streng en hebben voornamelijk betrekking op het misleiden van de kijker. Haijtema: ‘Beeldbewer-king die journalistieke inhoud wijzigt is niet toegestaan, zeggen de regels. De kijker mag op geen enkele manier worden misleid. Dat slaat niet op het zogenaamde croppen, het aansnijden van beel-den. Misleiding heeft betrekking op photoshoppen, het weglaten of toevoegen van relevante in-formatie.’ Volgens Haijtema is het aansnijden van foto’s ‘zo oud als de fotojournalistiek’. Hij voorspelt dat het zelfs vaker zal voorkomen: ‘Het merendeel van de kranten is nu tabloid, dan worden wel vaker liggende foto’s staand gemaakt.’ In totaal waren er 444 inzenders voor de ZC 2010. Met z’n allen ver-antwoordelijk voor bijna 10.000 te beoordelen foto’s. Dat zijn ze-ventig foto’s meer dan vorig jaar. Van de deelnemende fotografen wisten er 42 door te dringen tot de laatste ronde, de fase waarin de nominaties bekend worden ge-maakt. (FB)Meer over de Zilveren Camera vanaf pag. 13


AuTEuRsRECHTENDe nVJ en de nederlandse Dagbladpers

(nDP) zijn niet tot overeenstemming

gekomen over de juiste gang van zaken met

betrekking tot de auteursrechtvergoeding

voor dagbladjournalisten. Het overleg over

de hoogte van de auteursrechtvergoeding

voor 2010 zal nu op bedrijfsniveau moeten

plaatsvinden.

AFsCHEID VAN NETNEuTRALITEITToezichthouder onafhankelijke Post en

Telecommunicatie autoriteit (oPTa) zal in

2011 strenger gaan toezien op duidelijke

informatievoorziening van internetaanbieders

aan klanten, in het bijzonder over de wijze

waarop ze hun netwerkbeheer uitvoeren.

aanbieders moeten duidelijk vertellen of

verbindingen worden ‘geknepen’ of dat

bepaalde data met voorrang behandeld wordt.

Deze houding lijkt op het eerste oog een

afscheid van netneutraliteit, het basisprincipe

dat alle data gelijk behandeld wordt.

INFO MIDDEN-OOsTEN gELEkTDe arabische tv-zender al Jazeera heeft de

beschikking gekregen over ruim 1600 pagina’s

diplomatieke correspondentie met details

over interne dynamiek van het israëlisch-

Palestijnse vredesproces. De documenten

beslaan de periode 1999 to 2010. Vanwege

de gevoeligheid van het materiaal laat de

arabische zender in een uitleg weten de

bron van hun materiaal niet bekend te willen

maken.

HACksCHANDAALandy coulson, woordvoerder van de Britse

premier David cameron, is opgestapt. coulson

vertrekt in verband met een hackschandaal

bij tabloid news of the World, toen hij daar

hoofdredacteur was. De tabloid gaf opdracht

tot het kraken van voicemails van politici,

acteurs en andere bekende Britten. De krant

hield lang vol dat er sprake was van een

losgeslagen redacteur op een éénmansmissie

– maar dat verweer klonk na nieuwe

onthullingen steeds ongeloofwaardiger. in

een reactie stelt coulson dat het tijd is om

op te stappen ‘als de woordvoerder een

woordvoerder nodig heeft.’

De voormalige hoofdredacteur van het Af-ghaans jeugdjournaal Ayendasazan (toe-komstmakers), Farida Hares, heeft onlangs met behulp van FreeVoice asiel gekregen in Nederland. Begin december vloog ze over met haar familie vanuit India. Ze werd met de dood bedreigd, omdat ze als vrouw bij de staatszender, Radio Television Afghanistan (RTA), werkte. Ook liet ze meisjes ongesluierd op tv verschijnen.Ayendasazan is in 2004 in samenwerking tus-sen FreeVoice en RTA opgezet. In 2008 werd de bestuurlijke top van de staatszender ver-vangen door een streng islamitisch bestuur en begon het programma te wankelen. Alle vrouwelijke redactieleden werden naar huis

gestuurd. Toen Hares weigerde het besluit uit te voeren, werd ze bedreigd. Diezelfde dag is ze met haar gezin en vader naar India gevlucht. Het jeugdjournaal Ayendasazan werd later dat jaar definitief gestopt.FreeVoice heeft Hares opgespoord in India. Ole Chavannes, verbonden aan dezelfde or-ganisatie, heeft twee jaar lang geprobeerd bij vluchtelingenorganisatie uNHCR en de Neder-landse ambassade om voor haar een verblijfs-status in Nederland te regelen. Afgelopen de-cember is dat gelukt.Momenteel verblijft Hares met haar gezin en vader in het AZC Leersum. Vanaf januari dit jaar gaan de kinderen naar school. Binnenkort wordt Hares definitief gehuisvest. (sJ)

Er heerst onrust op de redactie van Het Finan-cieele Dagblad. Algemeen hoofdredacteur ulko Jonker, die eerder zijn vertrek als hoofd-redacteur aankondigde en per 1 mei corres-pondent wordt in Brussel, neemt een sabbati-cal omdat hij ‘in het contact met de algemeen directeur en de raad van commissarissen niet naar behoren de belangen van Het Financieele Dagblad kan behartigen’. Dit blijkt uit een brief die algemeen directeur Jacques kuyf van de FD Mediagroep intern heeft verspreid. Redactieraadvoorzitter Hilda Bouma zegt niet te weten waarom Jonker de belangen van Het FD niet naar behoren zou kunnen behartigen. ‘Niemand wil daar iets over zeggen, ondanks

vragen van onze kant. Wel heeft Jonker al lang aangegeven de directiefunctie gecombineerd met de functie van algemeen hoofdredacteur als “een spagaat” te ervaren.’ Bouma benadrukt dat Jonker op de redactie als een ‘heel goede’ hoofdredacteur wordt er-varen. Volgens Bouma is er ‘zeer veel onrust’ op de redactie. ‘Een wisseling van de hoofdre-dacteur komt nu slecht uit omdat we in april overgaan naar een betaalde site. De huidige site moet compleet worden vernieuwd, net als het redactiesysteem en het archief.’ Jonkers functie wordt – tot het aantreden van een opvolger – waargenomen door plaatsver-vangend hoofdredacteur Job Woudt. (FO)

asiEl VooR afGHaansE HoofDREDacTEuR HaREs

onRusT BiJ HET financiEElE DaGBlaD


De journalistiek als experimentJournalistieke waarden

en normen staan ter

discussie, betoogt Bart

Brouwers. Een journalist

doet er goed aan na te

denken over zijn nieuwe

rol. Om vervolgens het

experiment aan te gaan.

Want de wereld om hem

heen is fundamenteel

veranderd.

TEKST Bart BrOuWErs

IlluSTraTIE BErEnd VOnk

Critici van het fenomeen ‘burgerjournalis-tiek’ willen er nog wel eens op wijzen dat

de journalistiek nu eenmaal niet voor iedereen is weggelegd. En dat amateurs om die reden niets te zoeken hebben in ‘onze’ edele profes-sie. ‘Je laat jezelf toch ook niet opereren door een burgerarts’, klinkt het dan. Nee, ik zal in-derdaad mijn metselende buurman niet gauw vragen om mijn aorta van een bypass te voor-zien. Maar dat wil niet zeggen dat die buurman

– die toevallig veel leest en enorm geïnteres-seerd is in het menselijk lichaam – niet van waarde kan zijn in mijn eigen medische afwe-gingsproces. Die geïnteresseerde buurman bevindt zich te-genwoordig in honderdvoud in ieders virtuele sociale netwerk. Als het vergaren van specia-listische en gevoelige kennis al geen proble-men meer oplevert – en daarmee het artsen-beroep dramatisch verandert – wat moet dat dan wel niet betekenen voor de positie van de professionele journalist? Die kan immers niet


bogen op zeventien jaar verplichte opleiding, een beschermd beroep of specialisaties die een gemiddelde burger de pet te boven gaan.Nee, het vergaren en verspreiden van alge-mene actuele informatie is vergeleken daarbij een peulenschil. Daarmee is een twitteraar nog geen journalist, is een verenigingsblog-ger nog geen muckraker en wordt iemand met een camera op zijn telefoon nog niet direct een concurrent voor het NOS Journaal. Betrokken burgers die delen wat ze weten zijn geen journalistieke professionals en wil-len het ook vrijwel nooit worden. Maar ze hebben wél kennis waarvan tot voor kort ten onrechte werd gedacht dat deze exclusief in handen van professionele journalisten lag. En gaan daarmee aan de slag, geheel in lijn met het grondrecht van de vrijheid van informa-tievergaring en meningsuiting. Er zal dus een symbiose moeten ontstaan tussen professio-nals en de mensen die we vroeger ons publiek noemden. Journalisten zijn daarbij veel minder de zenders die ze jarenlang waren. Minder de kennismonopolisten en meer degenen die de vaardigheid hebben (verborgen) kennis te ac-tiveren.

Makkelijker wordt het er overigens niet op. Want met de constatering dat het de taak van een moderne journalist is om kennis te active-ren, weet deze ook dat zijn taak er nooit op zit. Tegelijkertijd is dat het mooie van deze rond het internet gemodelleerde tijd: je kunt een verhaal publiceren én tegelijkertijd het hele verbeterproces verder vorm geven. Sterker nog, dat verbeterproces krijgt nieuwe kansen dankzij de inbreng van het grote publiek. De noodzakelijke gedragsverandering bij de jour-nalist is evident:• Hij moet de wil hebben om zijn producties te laten verbeteren door mensen met meer ken-nis.• En hij moet accepteren dat hij – om uitein-delijk het beste te bereiken voor zijn publiek – soms in eerste instantie tevreden moet zijn met een half verhaal. Mits hij bereid is dat ver-haal constant te blijven aanpassen. Of anderen daartoe de gelegenheid geven.Als dat allemaal lukt, kunnen professional en publiek samen de informatiechaos te lijf. Maar zelfs als die journalist dat nieuwe spel hele-maal beheerst, zijn de mediabedrijven nog niet uit de zorgen. Daarvoor is een nieuwe organisatievorm nodig die verder reikt dan de journalistiek alleen. Willen mediabedrijven in de toekomst nog – letterlijk – recht van spre-

ken houden, dan zal de verhouding tussen re-dactie en commercie flink op de schop moeten. En minstens zo belangrijk is de toevoeging van enkele nieuwe rollen.

Nog niet zo heel lang geleden werd degene die openlijk pleitte voor een samenwerking tussen commercie en redactie met pek en veren af-gevoerd. Waarschijnlijk heeft het slechte eco-nomische tij wel een handje geholpen en zijn op veel redacties inmiddels vaste overlegmo-menten met de afdeling verkoop in het leven geroepen. Om echt vooruit te komen – en ook op langere termijn te overleven – moet meer gebeuren. De gezamenlijke kansen voor verkoop en jour-

nalistiek moeten structuur krijgen. Daarvoor zijn commerciële mensen nodig die journalis-tiek kunnen denken, en journalisten met een commerciële antenne.

Maar ook daarmee zijn we er nog niet. Een volstrekt miskende rol in klassieke media-bedrijven is die van de persoon die de eerder genoemde symbiose tussen professional en publiek tot stand kan brengen. Degene die gesprekken entameert, kennis activeert, be-trokken groepen herkent en verbindt. Een rol die voorlopig het beste wordt omschreven met de term communitymanager. Deze manager heeft zowel directe contacten met de journa-listieke als met de commerciële afdelingen van het bedrijf. Aan de eerste kant zou de buurt- of nicheredacteur de verbindende factor kunnen zijn, aan de andere kant is dat de marketeer of zoek en dataspecialist.Een hele ommezwaai, maar nog lang niet vol-doende. Want zelfs als zo’n aanvulling in de basisorganisatie al een stap vooruit is voor de tijd waarin we nu opereren, voor de toekomst is ze dat zeker niet. Daarvoor moet ook innova-tie een vaste plek krijgen. Innovatie is, net als communitymanagement, traditioneel slecht ontwikkeld in klassieke mediabedrijven. Dat is

ook niet zo raar, want het ging altijd zo goed dat innovatie eigenlijk ongewenst was. ‘If it ain’t broke, don’t fix it’, nietwaar? Inmiddels leven we in andere tijden. De nood-zaak van vernieuwing is groter dan ooit. En daarmee ook van het vastleggen van die rol in de basisorganisatie. Of we daarmee ook de stap zetten naar het moedwillig afbreken van het bestaande, of zoals Lukas Ritzel zegt, ‘if it ain’t broke, break it before others do’, is nog aan de organisatie zelf.Dat betekent dat de hierboven geschetste driehoeksorganisatie een ‘vierde hoek’ moet krijgen voor de rol van innovatiemanager. Om ook deze een directe lijn te bieden naar de andere drie (journalistiek, commercie, com-

munitymanagement), wordt de driehoek een 3D-model met vier hoofdrollen en zes tussen-liggende speelvelden. De uitgever bevindt zich in het hart van het model. De link tussen innovatie en de overige drie hoeken kan op verschillende manieren ge-maakt worden. Een paar voorbeelden:• Tussen innovatie en verkoop: de ontwikke-ling van nieuwe verdienmodellen. Verkoopex-perts kunnen hier samen met ontwikkelaars goed werk verrichten. Zoals in zo veel innove-rende processen is het daarbij van groot be-lang dat niet direct gezocht wordt naar een ei van Columbus dat alle oude modellen in één klap vervangt. Dat ei bestaat namelijk niet. Waar het wel om gaat is om zo veel mogelijk kansrijke initiatieven in de volle openbaarheid te testen en de succesvolle te koesteren – en te delen. Daarbij is het nodig (maar ook lastig) om te accepteren dat een commercieel succes eerder vertaald wordt als een opeenstapeling van heel veel kleine succesjes, dan als een be-perkt aantal megadeals.• Tussen innovatie en communitymanage-ment: Het gaat hier om het herkennen van pa-tronen in de community (hoe vaak en wanneer komt een bezoeker, waar is hij naar op zoek en wat voor iemand is die – potentiële – bezoeker

‘Nog niet zo heel lang geleden werd degene die openlijk pleitte voor een samenwerking tussen commercie en redactie met pek en veren afgevoerd’


BurgerjournalistiekBasta, het nieuwste TV-kindje van wonderproductiehuis Woestijnvis, is na twee afleveringen al uitgegroeid tot dé TV-hit van Vlaanderen. Een jonge bende sympathiek ongeregeld beoefent er hun eigen versie van onderzoeks journalistiek. Een jaar lang bestookten ze met fake pers-berichten – genre: liberale kiezers hebben gemiddeld het meeste seks per week – de Vlaamse redacties, die veel van hun berichten ook klakkeloos overnamen. Ze blokkeerden de ingang van het telecombedrijf Mobistar met een container waarin ze zelf verstopt zaten, en hielden het bedrijf vier uur lang aan de lijn met een callcenter imitatie toen die de firma opbelden om het ding te laten verwijderen. Youp Van ‘t Hek zelf had geen beter koekje van eigen deeg kunnen serveren.En dan bleken ze ook nog een van hun mensen vier maanden lang te hebben laten infiltreren bij een productiehuis van belspelletjes waar je alleen maar geld kan verliezen. Met verborgen geluidsopnames onthulden ze vanuit de regiekamer genadeloos de geldklopperij. De makers van Basta zijn instant helden geworden, de robin Hoods die met een soort guerilla-consumentisme eindelijk de belangen van de kleine mens ernstig nemen, tegen het establishment van de telecom- en mediareuzen.Dat klinkt telkens weer door in de vele beschouwingen die over het programma gemaakt worden. ‘Echte’ journalisten slaan mea culpa dat ze de persmededelingen zonder checken hebben overgenomen, en geven toe dat hier voor het eerst de ‘burgerjournalistiek’ het haalt van de wat te zelfingenomen geworden ‘officiële’ pers.Met alle bewondering voor wat de jongens van Basta hebben gepresteerd, maar die uitleg klopt niet. Het is niet omdat je je voorstelt als een paar net het studentenleven ontgroeide Tijl uilenspiegels, die met schamele middelen het grote establishment aanpakken, dat het ook zo is. Vier maanden lang infiltreren in de belspelletjeswereld, een jaar lang redacties bestoken met fake berichten, is aan amateurs niet gegeven. De middelen die daarvoor nodig zijn kunnen alleen opgehoest worden door een groot mediabedrijf als Woestijnvis, dat nog de mogelijkheden heeft om tijd, mensen en middelen in programma’s te investeren. Het geniale zit hem juist in het verstoppen daarvan: want in de container bij Mobistar zat

bijvoorbeeld wel een hele multicamera regie, maar die deed vooral zijn best om de beelden wat schokkerig en dus

amateur-achtig te laten overkomen. De primeur van de belspel ontmaskering, die de hele pers omwille van zogezegd last minute montageproblemen onthouden

werden, stond daags nadien wel exclusief en breed uitgesmeerd in het weekblad Humo, dat nochtans vier dagen eerder zijn deadline moest halen. Humo is eigendom van... Woestijnvis.Knappe televisie, relevant, grappig en al wat je wil. Maar burgerjournalistiek die zijn kracht bewijst tegenover de klassieke media? Niet echt, nee.

[email protected]

YVES DESMET IS HOOfDREDACTEuR VAN DE MORgEN

Yves Desmeteigenlijk), deze te vertalen naar toekomstige patronen (aan de hand van zichtbare trends) en daar vervolgens gerichte acties aan te kop-pelen. Omdat dat nog tamelijk abstract klinkt, helpt het wellicht om een zijstapje te maken naar de luchtvaart. Vanuit passagiersgedrag in het verleden wordt bepaald hoeveel stoelen er op een bepaalde vlucht in de toekomst waar-schijnlijk verkocht gaan worden en op basis daarvan stellen ze ook de prijs per stoel of het in te zetten soort vliegtuig vast. Op een soort-gelijke manier kan een media-yieldmanager meten hoe het consumentengedrag er door de tijd heen uit heeft gezien en op basis daarvan een inschatting voor de toekomst maken. Het-geen weer gebruikt kan worden voor de redac-tionele formule en de tarieven voor de adver-tenties en de andere commerciële activiteiten. Een andere mogelijke rol in dit speelveld is het ontwikkelen van methodes en technieken om het werk van de communitymanager te verbe-teren. Zoals het bouwen van specifieke appli-caties om via social media activiteiten van het publiek te stimuleren en te bestendigen.• Tussen innovatie en journalistiek: De-mandMedia is de naam van een (journalis-tiek omstreden) bedrijf, dat model kan staan voor een denkwijze waarbij niet de journalist bepaalt wat nieuwswaardig is, maar een long tail-achtige zoekactiviteit. Deze kan namelijk inzichtelijk maken welke onderwerpen bij het grote publiek (of onderdelen daarvan) in de aandacht staan en daar vervolgens in razend tempo artikelen bij laten produceren. Com-mercieel gezien is dit interessant omdat het, zeker als de juiste tags voor search engine op-timization worden gehanteerd, relatief veel bezoek garandeert. Het is journalistiek nogal omstreden, omdat het het vak in hoge mate automatiseert, maar kan, zeker in combinatie met de traditionele werkwijze, juist ook voor een verdieping van het vak zorgen. Vanzelfsprekend zijn er talloze nuanceringen aan te brengen op bovenstaande gedachten rond journalistiek gedrag en toekomstbesten-dige rollen in het mediaspeelveld. Wat in elk geval vast staat, is dat het onacceptabel is ge-worden de huidige situatie, een erfenis uit het (succesvollere) verleden als onwrikbaar te zien.

Dit artikel kon alleen tot stand komen dankzij de aanvullingen die ik kreeg van de lezers van het weblog dodebomen.nl. GeÏnteresseerde lezers worden nadrukkelijk uitgenodigd mee te schaven aan de verdere invulling. Eigen modellen kunnen worden gestuurd naar [email protected], waar ze gepubliceerd zullen worden.


‘Dit is het moment. Ik heb het.’

Evert-Jan Daniels wist het,

toen hij de foto maakte. Het

was 28 september 2010. Na

111 dagen formeren waren

ze eruit en stapten de drie

hoofdrolspelers naar buiten.

Dat hij met deze foto de

Zilveren Camera 2010 zou

winnen had hij nooit verwacht.

TeksT FrIts BaarDa foTo truus vaN gog

‘Onverwacht winnen is veel mooier’

Zie pagina 16-21 voor een selectie uit de winnende foto’s. Alle winnende foto’s zijn te zien op www.zilverencamera.nl

Het is de grootste trofee tot nu toe van Evert-Jan Daniels (1968), die bij de Zil-

veren Camera nooit tot de prijswinnaars doordrong. Hij verkeert vaak op het Binnen-hof, maar voelt zich ook thuis op andere ter-reinen, zoals sport, kunst, cultuur, koninklijk huis en natuur. Ook bezocht hij Afghanistan. Hij presenteert zijn werk op XpressImages.nl. Zijn loopbaan kwam halverwege de jaren ’90 na enige aarzeling pas echt op gang. Hij werd freelancer, voor het ANP, GPD en de Haagsche Courant. Tegenwoordig werkt hij veel voor het AD en de Pers, maar ook voor bedrijven.De freelancer had goed gegokt op de dag dat er een einde kwam aan de lange formatie. De meeste collega’s waren naar de ingang van de Eerste Kamer gegaan. Daniels stond voor de uitgang van het oude gebouw van de Tweede Kamer. Hij was er niet alleen. Collega’s Martijn Beekman en Serge Ligtenberg waren er ook. Alledrie maakten ze van hetzelfde tafereel,

drie politici met grijns en ferme tred, een foto. Daniels maakte volgens de jury de beste: ‘Te zien is dat ze er zin in hebben. Ze hebben ook haast, haast die Daniels op het juiste moment vastlegde. Er zit dynamiek in de foto, symme-trie. Hoe langer je naar de foto kijkt, hoe meer je erin kunt zien.’Het was het beslissende moment in de kabi-netsformatie, dat wist Daniels zeker. Niet dat het de winnende foto van Nederlands belang-rijkste fotowedstrijd zou worden. ‘Ik had het niet verwacht’, zegt hij in rustige bewoordin-gen, afgelopen zondag, enkele minuten na de bekendmaking in het Haags Fotomuseum. Pim Ras met de foute wissel foto van Sven Kramer had hij grotere kansen toegedicht. ‘Natuurlijk was het een goede foto, dat wist ik. Hij kwam direct op de voorpagina van het AD. Maar winnen? Nee, dat niet. Onverwacht win-nen is veel mooier. Vooral als de erkenning van je collega’s komt.’


Eric Maierson, regisseur en staflid multimediabedrijf Mediastorm op ZC-seminar

‘Facebook is de nieuwe voorpagina’vergeet traditionele krantenredacties of omroepen.

De boodschap voor fotojournalisten van de amerikaanse

multimediaman Eric Maierson is helder. ‘Leer meerdere

vaardigheden en ontdek de mogelijkheden van internet.’

TeksT FrIts BaarDa foTo truus vaN gog

‘Fotojournalistiek is niet dood. We zien een wedergeboorte, dankzij multimediale

toepassingen en nieuwe technieken. Wel zijn de economische omstandigheden veranderd. Bij de traditionele kranten is minder ruimte en minder budget. Maar er zijn nieuwe wegen: fa-cebook is de nieuwe voorpagina.’Eric Maierson schetst zijn verhaal met trage, bedachtzame dictie, maar de woorden komen met evangelische overtuiging, zodra de onge-kende mogelijkheden voor fotojournalisten ter sprake komen. ‘Volg je eigen weg, vertrouw niet langer op omroepen en krantenredacties. Maak je ervan los.’Maierson is regisseur, producer en staflid Me-diastorm, sinds 2005 toonaangevend in mul-timediale producties van fotojournalistieke en documentaire aard. Zojuist is hij vanuit New York met jetlag geland voor een kort bezoek aan Nederland. Hij is de belangrijkste spreker op een seminar van de Zilveren Camera, dat voor het eerst een prijs voor vernieuwende fo-tojournalistiek uitreikt.Voorafgaand aan die bijeenkomst geeft hij zijn belangrijkste adviezen al prijs. Zijn stem is onvast en raspend, zijn ogen staan nog in de slaapstand. Maar in zijn betoog brandt het vuur.

‘Mensen willen altijd verhalen horen, journa-listen zijn nodig. Fotojournalisten staan iedere dag op keerpunten in de geschiedenis en men-sen willen het horen en zien. Maar op andere manieren dan voorheen. In de VS, en vermoe-delijk ook in Europa, kijken steeds minder mensen naar tv op hun oude toestel, wel naar tv op internet. Daar moeten we dus op inzet-

ten. Internet en de computer bieden ons alle kansen. Gewoonten van mensen veranderen. Maar wat ze zien is hetzelfde. De honger naar nieuws zal blijven, ook de komende tien jaar.’

Maierson, werkend in Brooklyn en New York, maakte met het negen leden tellende team van Mediastorm al tientallen multimediale producties. Ze benutten alle denkbare medi-ale middelen: foto, film, video, interview, ge-luid, graphics en cartoons. Voor zijn werk ont-ving Maierson vele prijzen, waaronder twee Grammy Awards. Hij heeft tien jaar ervaring in het schrijven en produceren voor televisie. Korte video’s van zijn hand zijn op verschil-lende belangrijke festivals getoond. Ook bedrijven, zoals koffieproducent Star-bucks, hebben Mediastorm gevonden. ‘We vertellen hun verhaal, hoe ze op koffieplan-tages werken vanuit de fairtrade-gedachte,’ zegt hij. ‘Een journalistieke invalshoek, we zijn geen advertentiebureau.’ De multimediale producten zijn op diverse plaatsen te bekijken, in tijdschriften, waaronder Playboy, maar ook via zijn blog op de website van Mediastorm en via RSS-feeds, twitter, you tube, I-phone, I-pad en I-tunes. Met workshops in de hele wereld proberen de teamleden van Mediastorm hun

‘educatieve opdracht’ uit te voeren en ervarin-gen te delen.De Amerikaan heeft zelf geen journalistieke achtergrond. Opgeleid als creatief schrijver en televisiemaker sloot hij zich aan toen Media-storm, een initiatief van Brian Storm, vijf jaar geleden als een groepje bevlogen vrienden de mogelijkheden van internet begon te verken-


Eric Maierson, regisseur en staflid multimediabedrijf Mediastorm op ZC-seminar

‘Facebook is de nieuwe voorpagina’nen. De tijd was volgens hem cruciaal, voor hemzelf maar ook voor de journalistiek: ‘Een interessante periode. Ik kwam uit tv-wereld. Het duurde voor mij even om te begrijpen wat journalistiek inhield. Dat fotojournalistiek iets anders is dan video. Ik moest leren denken als fotograaf. Daar hoorden nieuwe vaardigheden bij. Maar ook voor de fotojournalisten, van wie ik veel leerde, veranderde veel. Ze werkten met een fotocamera, video was nieuw. Een paar jaar later is er in de VS bijna geen foto-graaf meer die niet met video werkt. En wat blijkt: veel fotografen kunnen beter overweg met video dan met de fotocamera.’ Maierson is niet bang voor middelmatigheid van een product als een journalist meerdere vaardigheden inzet. ‘Je hoeft niet alles te kun-nen. Je hoeft geen goede geluidsman te wor-den, maar wel iets van geluid te weten. Mijn advies is: werk in een groep. Daar zit een foto-graaf in, een videospecialist, geluidsman, edi-tor, vormgevers en mensen met kijk op finan-ciën. Leer van hun talenten, ontdek je eigen talenten. Maak je vertrouwd met de nieuwe taal van multimedia.’

Mediastorm ziet geen grenzen, het verkent alle mogelijkheden, ook binnen de journalis-tiek. Het team werkt vanuit eigen uitgangs-punten, gebaseerd op zaken als ‘waardigheid onderstrepen van mensen, steun geven aan mensen in nood’. Veel non-profit en niet-gou-vernementele organisaties zijn opdrachtge-vers, evenals het eerder genoemde Starbucks.

‘We omarmen de advocasy journalism, een genre binnen de journalistiek die bewust een vooringenomen standpunt inneemt, maar wel op basis van feiten. Het videoproduct Rape of a Nation, over diamanthandel in Congo, is een voorbeeld. We laten zien wat de gevolgen zijn van de aankoop van een diamant. Het zijn onze eigen verhalen, we willen een soort van bewe-ging veroorzaken, een kleine verbetering van de wereld.’ Maierson is ervan overtuigd dat ze voor dit soort producties een publiek vinden.

‘Het mooie van internet is dat voor alles een pu-bliek is. En het is tijdloos. Een krant gooi je weg, op internet blijft een videoproductie staan. Op de mediamarkt zijn overal niches. Misschien kijken er honderdduizend mensen, een klein statement. We werken misschien wel in tradi-tie van het vroegere tijdschrift Life: over on-derwerpen die je niet kent, waar je nog niet over hebt nagedacht, kleine werelden. Belang-rijk is de kwaliteit die je levert. Als je verhaal goed en oprecht is, komt het publiek vanzelf.’Zijn stem hervindt langzaam zijn oude timbre, de slaapkringen rond zijn ogen trekken weg. Praten over de Nieuwe Multimediale Tijden

brengt de energie terug die hij nodig heeft voor het seminar. Wat zal zijn belangrijkste boodschap zijn? ‘Promoot jezelf, zoek een publiek. Ik geloof dat je pas kunt beginnen en succes kunt hebben, als je ergens goed in bent, maar ook in contact staat met anderen. Laat zien wat voor talenten je hebt en dat ze je kun-nen vinden. Internet biedt je alle kansen. Zoek het uit, met hulp van anderen. Vertrouw op je-zelf, je bent eigenaar van je eigen werk.’Een uur later herhaalt hij de woorden. Een volle zaal, tweehonderd voornamelijk jonge mensen met iPads en iPhones op schoot, luis-tert ademloos toe.

OOK MuLTIMEDIAPRIJS BIJ WORLD PRESS PHOTONa de Zilveren Camera introduceert ook World Press Photo (WPPh) een aparte

prijs voor fotojournalistieke multimediale producties, naast de bestaande foto-

persprijs. ‘Een belangrijke stap voor onze organisatie’, zegt directeur Michiel

Munneke, ‘Met het oog op de snelle ontwikkelingen binnen de fotografie is het

een onvermijdelijk besluit.’ WPPh onderkent met de nieuwe prijs de verande-

rende vraag op de markt van de fotojournalistiek, die tot voor kort werd gedomi-

neerd door het stilstaande beeld.

De multimediawedstrijd kent twee categorieën: één voor lineaire producties (on-

line of offline) en een tweede voor interactieve multimediale producties (online).

Het verschil tussen de categorieën zit in de interactieve mogelijkheden voor de

ontvanger.

De organisatie streeft een hoge kwaliteit na. Daarom staat de wedstrijd niet voor

iedereen open. Een commissie van internationaal geselecteerde deskundigen

nomineert producties die aan de kwaliteitseisen voldoen. De producties kunnen

audio- en visuele elementen bevatten, zoals fotografie, video, animatie, info-

graphics, illustraties, geluid en tekst, maar ook andere middelen zijn toegestaan.

‘Fotografie blijft in het verhaal significant aanwezig en vormt het uitgangspunt,’

benadrukt Munneke. Impact en montage van de productie zijn criteria bij de be-

oordeling, evenals originaliteit en innovatieve uitvoering.

De multimediawedstrijd staat op zichzelf. ‘Het is een nieuw avontuur voor onze

organisatie, zegt Munneke. ‘Daarom zullen we in de eerste wedstrijd de defini-

ties en procedures toetsen, met het doel ze te kunnen verbeteren in de toekom-

stige edities. De nieuwe prijs zal de bestaande persprijs niet op den duur verdrin-

gen. Die blijft, absoluut.’

De winnaars van de eerste multimediale prijs worden begin mei bekendgemaakt

tijdens de award Days in amsterdam en ontvangen een geldprijs van 5000 euro.


Zilveren Camera

Tweede prijs portretten serie: Matty van Wijnbergen. Nederlands beste voetballers bereidden zich in mei fysiek en mentaal voor op het wereldkampioenschap in Zuid-Afrika, tijdens een trainingskamp in Hoenderloo.

Eerste prijs buitenlands nieuws serie: Jerry Lampen. Demonstraties van tegenstanders van de Thaise regering in Bangkok (de ‘rode shirts’) liepen in mei compleet uit de hand nadat een van hun leiders door zijn hoofd was geschoten.

Eerste prijs portretten enkel: Jan Banning. De Javaanse Wainem (1925) was een van de circa tweehonderdduizend ‘troostmeisjes’ die door Japanse militairen in de Tweede Wereldoorlog tot prostitutie werden gedwongen.

Tweede prijs sport serie: Bas Uterwijk. Mixed Martial Arts, een combinatie van (kick)boksen en diverse vechttechnieken, wint snel aan populariteit. Alleen buitengewoon gevaarlijke handelingen zijn verboden.

Eerste prijs sport enkel en eerste prijs sport serie: Pim Ras. Sven Kramer reed op de Olympische Spelen in Vancouver de snelste tijd op de 10 kilometer, maar werd gediskwalificeerd nadat zijn trainer Gerard Kemkers hem de verkeerde baan had ingestuurd.


Eerste prijs binnenlands nieuws serie: Raymond Rutting. De 25-jarige Luc Janzen is bij een aanslag met een bermbom in de Afghaanse provincie Uruzgan gesneuveld. Voor zijn repatriatie wordt hij plechtig herdacht op Kamp Holland.

Tweede prijs buitenlands documentaire serie: Johannes Abeling en Ronald De Hommel. De delta van de Colorado-rivier droogt op. Vrijwel al het water van de rivier wordt gebruikt voor de landbouw en voor het comfort van mensen in steden als Phoenix, Arizona.


Tweede prijs binnenland documentair serie: Pierre Crom. Nederland leeft intens mee met Oranje in Zuid-Afrika. Hele wijken worden versierd en woon-kamers omgebouwd tot voetbalaltaren. Zeker in Den Haag lopen de gemoederen hoog op.

Boven: Eerste prijs binnenland documentair serie: Willem Poelstra. Den Haag Zuid west krijgt veel aandacht: eerst als Vogelaarwijk, toen als kracht- en nu als aandachts wijk. Intussen staan veel plannen in de ijskast.

Onder: derde prijs binnenlands nieuws serie: Joost van den Broek. De schrijver Harry Mulisch kreeg een goddelijke status toen de schrijver nog leefde en zeker na zijn dood, toen bij zijn uitvaart boven de Amstel de hemel open trok.


Canonprijs-winnaar Rob Hornstra

maakte indruk bij de Zilveren Camera-

jury met een krant van 64 pagina’s

onder de titel ‘On the other side

of the mountain’. De krant maakt

onderdeel uit van The Sochi Project,

waaraan de fotograaf samen met

schrijvend journalist Arnold van

Bruggen al een aantal jaar werkt.

Op eigen initiatief heeft het duo een

langdurig onderzoeksproject opgezet

over het Russische Sochi en omgeving;

een politiek gevoelige plek waar in

2014 de Olympische Winterspelen

worden gehouden. Het project wordt

gefinancierd middels crowdfunding:

een groep geïnteresseerde volgers

zijn medefinanciers van het project.

‘De aanpak mondt uit in een

website, boeken en ander drukwerk,

tentoonstellingen, publicaties in kranten

en magazines, videoverslagen en foto’s

voor de verkoop. Hornstra en Van

Bruggen lopen daarmee voorop in de

Nederlandse journalistiek’, concludeert

de jury. (LN)

Canonprijs

De overige genomineerden: linksonder: Daimon Xanthopoulos met ‘Detroit: een stad in verval’, een audioslideshow als uitvloeisel van een breder gepubliceerd project over de economische crisis in de VS.

Rechtsonder: Mike Roelofs met ‘Resilience’, een boek over het leven van de Roma in Roemenië, met in december 2010 een kortlopende tentoonstelling in Eindhoven.


Nationale Portretprijs-winnaar Koos Breukel

maakte een portret van Mees Jongema.

Volgens de jury ‘prachtig, kwetsbaar en

tegelijk krachtig, met een mix aan emoties,

een toekomst voor zich maar toch vol

vraagtekens.’ De andere genomineerden,

met de klok mee: Wendelien Daan, Willeke

Duijve kam, Inez van Lamsweerde en

Vinoodh Matadin en Joost van den Broek.

Nationale Portretprijs

Nationale Portretprijs-winnaar Koos Breukel

maakte een portret van Mees Jongema.

Volgens de jury ‘prachtig, kwetsbaar en

tegelijk krachtig, met een mix aan emoties,

een toekomst voor zich maar toch vol

vraagtekens.’ De andere genomineerden,

met de klok mee: Wendelien Daan, Willeke

Duijve kam, Inez van Lamsweerde en

Vinoodh Matadin en Joost van den Broek.

Nationale Portretprijs


016-21_VMM02_ZilverenCamera.indd 21 25-1-11 16:44


TRANSFERSHans Laroes vertrekt per 1 juli bij de

NOS. Na 23 jaar, waarvan negen als

hoofdredacteur, wil hij een nieuwe

stap zetten. Laroes weet nog niet

wat hij gaat doen. Een opvolger is

nog niet bekend.

Misdaadverslaggever Bert Huisjes

van De Telegraaf wordt hoofdredac

teur van omroep PowNed. Huisjes

volgt Jan Dijkgraaf op, die in sep

tember vertrok.

Jos van Rijsingen wordt de nieuwe

chef van de edities stad Den Bosch,

Meierij en Bommelerwaard van het

Brabants Dagblad. Hij volgt Erik

Louwes op, die deze functie de

afgelopen zeven maanden tijdelijk

waarnam.

Verslaggever en invalpresentator

Liesbeth Staats vertrekt bij Een

Vandaag. Ze wil zich op haar eigen

productiebedrijf gaan richten, dat

formats voor televisie en internet

gaat ontwikkelen. Marijn Duintjer

Tebbens vervangt haar.

Tim Overdiek en Lucella Carasso

zijn vanaf maandag 24 januari het

vaste presentatieduo voor de avond

editie van het NOS Radio 1 Journaal

van maandag t/m donderdag. De

ochtendeditie blijft in handen van

Lara Rense en Marcel Oosten.

Susanne Mullenders is de nieuwe

hoofdredacteur van Vastgoed, on

afhankelijke vakmedia voor woning

makelaars van de PSH Groep. Zij

volgt Roel Smit op, die twee jaar op

interimbasis hoofdredacteur is ge

weest van het vakblad. Mullenders

was hiervoor eindredacteur voor

Vastgoed.

Eva Jinek wordt op maandagavond

de vaste presentator van ‘Met het

Oog op Morgen’. Ze neemt in maart

de microfoon over van Joris Luy-

endijk, die op eigen verzoek stopt.

Luyendijk, die sinds 2010 vaste

presentator was, wil zich meer met

schrijven gaan bezighouden. Jinek

viel al regelmatig in bij het radio

programma

NOScorrespondent Lucas Waag-

meester verlaat zijn standplaats

Johannesburg in ZuidAfrika per

1 juli voor ZuidAzië. Hij gaat daar

multimediaal correspondent verslag

doen over en vanuit de landen India,

Pakistan, Afghanistan en Sri Lanka.

Het is nog niet bekend vanuit welke

woon/werkplaats Waagmeester zal

gaan opereren. Hij volgt correspon

dent Wilma van der Maten op, die

al eerder heeft aangegeven haar

werk voor de NOS in de zomer van

2011 te beëindigen.

pRijzEN Broadcast Magazine heeft Erland

Galjaard, programmadirecteur van

RTL 4, uitgeroepen tot Omroepman

van het Jaar 2010. De redactie wijst

op de ‘imposante wederopstanding’

van RTL Nederland onder Galjaards

leiding bij het moederstation, met

goede kijkcijfers, populaire pro

gramma’s en uitstekende financiële

resultaten. De waardering werd voor

de twintigste keer uitgereikt.

ovERlEdENOud NRCredacteur Jan Gerritsen

is op 16 januari op 70jarige leeftijd

plotseling overleden. Na zijn pen

sioen werd hij freelance journalist

vanuit IJsland, waar hij zich in 2002

had gevestigd. In oktober vorig jaar

bracht hij nog het boek ‘IJsland ont

ploft’ uit.

Ik (heb) ook een account aangemaakt. Als pijprokend fossiel ga je dan met de tijd

mee, toch?

voorzitter van de Raad voor de journalistiek,

victor lebesque heeft een twitteraccount aangemaakt.

de volkskrant, 24 januari 2011.

JAn stAppenbeld kAn weer AAn de bAkEigenlijk wil hij er niet te lang bij stil staan. ‘Cowboyfotograaf’ jan

Stappenbeld, die voor de Telegraaf 45 jaar lang rampen, revoluties,

BN’ers, oorlogen en sportwedstrijden voor zijn lens had, en voor de

beste plaat nog wel eens met een plaksnor en hoed op in de bosjes wilde

gaan liggen, bereikt deze week zijn pensioensgerechtigde leeftijd.

Hij geeft een feestje, maar wil niet te veel nadruk op zijn 65 jaar. ‘doe

maar gewoon alsof ik iets gewonnen heb’, zette hij in de uitnodiging.

Aan de telefoon lacht hij: ‘laten we eerlijk zijn; ik zou natuurlijk liever

twintig jaar jonger worden.’

Toch zit er stiekem een klein beetje winst in deze nieuwe mijlpaal. Toen

Stappenbeld twee jaar geleden met de vUT ging, was hij wettelijk

verplicht zijn camera aan de wilgen te hangen. Alleen voor vakantie- en

familiekiekjes mocht de lens nog uit het stof. lastig hoor, voor een

rasfotograaf.

Maar nu hij officieel met pensioen gaat, wordt die bepaling opgeheven,

en mag hij hier en daar weer rustig een opdrachtje aannemen. ‘ik zit

echt niet meer vooraan als de klussen worden uitgedeeld. die tijd is

geweest’, haast hij zich te zeggen. Maar de deur staat op een kier. ‘ik

ben als fotograaf geboren, en zo ga ik ook dood.’

lindA nAb

OsM


AlTijd op HET jUiSTE MoMENT op dE jUiSTE plAATSsommige mensen ploeteren er jaren voor, anderen zijn gewoon altijd op het juiste moment op de juiste plaats. eveline bijlsma (28) hoort bij de laatste groep. Ze studeerde in het verleden Frans en wilde al jarenlang correspondent worden in een Franstalig land. Maar waarschijnlijk omdat parijs nou niet bepaald een vervelende om-geving is om te vertoeven bleken er veel kapers op de kust. Menig cor-respondent is natuurlijk liever omgeven door de culturele rijkdom en culinaire hoogstandjes van parijs dan van het geluid van een woedende menigte, ergens in de voormalige sovjet-Unie, die met figuurlijke fak-kels en hooivorken de volgende dictator afzet. daarom richtte zij haar pijlen maar op Franstalig Marokko. totdat zij in no-vember vorig jaar – op het juiste moment, na de kees lunshof-lezing

– een biertje dronk op de juiste plaats: nieuws-poort. Ze raakte er aan de praat met buitenland-chef Menzo willems van de telegraaf, die haar informeerde over een va-cature in parijs. bijlsma heeft diezelfde nacht nog haar CV op-gepoetst en stukken geselecteerd die de in-teresse van haar poten-tiële nieuwe werkgever zouden kunnen wekken. er volgden meerdere gesprekken op de redactie van de telegraaf – slechts enkele tientallen meters verwijderd van de redactie waar zij op dat moment werkte: sp!ts. behalve dat sp!its-hoofdredacteur willem schouten niet moest horen dat ze bij de buren onderhandelde, moest ze er ook voor zorgen dat hij het niet zag dat ze bij de buren binnenwandelde. de hoofdredacteur van sp!ts heeft haar nooit bij de buren naar binnen zien lopen, dus waar-schijnlijk vertrok ze vanaf de juiste plaats op het juiste moment.bijlsma gaat in de Franse metropool ook over kunst schrijven voor uit-geverij de doelenpers. in een stad als parijs – met 11 miljoen inwoners en een cultureel erfgoed waar de rest van de wereld jaloers op is – zit bijlsma wat betreft actualiteiten en kunst straks op het juiste moment op de juiste plaats. thiJs sMeele

OntslAg Op stAAnde VOet OM bOek Journalist Maarten van laarhoven (links op de foto) werd op 20 januari op staande voet ontslagen door hoofdredacteur huub paulissen van dagblad de limburger en limburgs dagblad. eerder verbood paulissen hem en zijn voormalig collega henk langenberg (rechts op de foto) mee te werken aan een boek over het losbandige seksleven van deken-pastoor Joep haffmans in het limburgse gulpen. Volgens langenberg heeft het ontslag hiermee te maken. Van laarhoven laat weten geen mededelin-gen te doen. ‘ik wil mijn werkge-ver niet bescha-digen.’ paulissen is niet voor com-mentaar bereik-baar.Van laarhoven meldde vorig jaar aan zijn hoofdre-dacteur dat hij van plan was een boek te schrij-ven over de zaak haffmans. direct hierop werd hem en langenberg dit formeel ver-boden door pau-lissen. dagblad de limburger en limburgs dagblad zouden zelf plannen hebben een boek over deze zaak te maken. het schrijfverbod is inmiddels van de baan, zo meldt langen-berg. ‘Maar Van laarhoven wordt nu beticht van misleiding. pau-lissen gaat ervan uit dat het boek al klaar is en dat wij veel eerder zijn begonnen dan na Van laarhovens officiële melding. Maar dat is niet zo. het boek is nog lang niet af.’de nVJ vindt het schrijven van een boek ‘geen reden voor ont-slag’. thomas bruning (nVJ): ‘weliswaar staat er in de cao dat gemeld moet worden wanneer er elders publicaties worden geproduceerd, maar het lijkt er niet op dat dagblad de limbur-ger en limburgs dagblad concrete plannen hadden een boek te schrijven over haffmans. er is dus geen sprake van concurrentie.’FrAns OreMUs

advertentie

eveline bijlsma. Foto: PAul Jonker Foto: CArrerA


Aan een lang leven in journalistiek, kerk en politiek kwam op 12 januari

een einde: in zijn geboortestad Amsterdam overleed Evert Mathies, 79

jaar oud.

de carrière van Mathies beslaat een fors deel van Neerlands

krantenland. Na een luttele vier jaar in de bancaire sector, begon hij

zijn journalistieke loopbaan als financieel economisch redacteur bij

de Haagsche Courant en later NRC, en parlementair redacteur bij Het

vaderland. Mathies trad vervolgens, in 1970, in dienst van Wegener. Hij

bleef daar tot 1983, met uitzondering van een uitstapje van vier jaar

naar de Brabant pers, waar hij de politieke journalistiek weer oppakte.

Terug bij Wegener werd Evert adjunct-hoofdredacteur van de Nieuwe

Apeldoornse Courant, tot hij in 1983 terugkeerde naar zijn geboortestad

Amsterdam.

Hij werd bij Trouw chef kerk. de zuil was toen al aan het wankelen,

maar het gezag van de kerkredactie stond nog fier overeind. Mathies

zou die redactie niet lang leiden. Gezondheidsproblemen dwongen

hem het wat kalmer aan te doen, op de verslaggeverij en op podium, de

opinieredactie van Trouw.

Evert maakte in 1991 gebruik van de vut. Hij heeft dus maar acht jaar

bij Trouw gewerkt. Maar je had het idee dat hij er altijd was geweest,

en altijd zou blijven. Een vriendelijke man. Een imposante gestalte. En

de breedste glimlach die een sigaar kon hebben. die eeuwige sigaar

van Evert, en het rookgerei van anderen, werden overigens niet door

iedereen gewaardeerd. de onenigheid zorgde ervoor dat Trouw de

eerste redactie werd met een rookverbod. dat was nieuws, eind jaren

‘80!

Mathies was actief in kerk, samenleving en (lokale) politiek. de lijst

van activiteiten en functies is schier eindeloos. Hij leek immer op

weg naar een bijeenkomst of vergadering, met een tas vol papieren.

Evert was zeven jaar bestuurslid van de Nvj, en zat onder meer in de

adviesorganen van Radio Noord-Holland en de Hogeschool Windesheim.

in het CdA vervulde hij verscheidene bestuurlijke en politieke functies,

zetelde hij in de redactie van het huisorgaan Cd/Actueel, en assisteerde

hij Hanja Weggen, toen die minister van verkeer was.

Evert genoot van al die activiteiten en functies. En hij straalde de

overtuiging uit dat de wereld beter kan worden als je daarvoor je best

doet, samen met anderen.

willeM sChOOnen

hOOFdredACteUr trOUw

in drachten is op dinsdag 18 januari jan Kroes overleden, oud-redacteur

van de leeuwarder Courant. jarenlang heeft hij zich kranig teweer

gesteld tegen de ziektes die hem plaagden, maar ten slotte heeft hij in

zijn 78ste levensjaar de strijd moeten opgeven.

jan Kroes was een boerenzoon. Hij werd op 24 juli 1933 geboren in

Bantega, een dorp vlakbij lemmer. zijn oudere broer volgde zijn vader

op. jan kwam na de middelbare school ‘op kantoor’. Hij zwierf van de

ene betrekking naar de andere, tot hij begin jaren ’60 zijn bestemming

in de journalistiek vond bij de drachtster Courant, in die dagen een

kweekvijver van talent. daar fungeerde hoofdredacteur Freark

dam als zijn mentor. Hij ontwikkelde er een fijn 18-karaats pennetje,

waarmee hij zich zowel in het Nederlands als in de Friese taal en de

Stellingwerfse streektaal onderscheidde. in 1971 volgde de overstap

naar de provincieredactie van de leeuwarder Courant.

Hij vergaarde er het nieuws uit drachten en de Friese zuidoosthoek,

aanvankelijk op een eenmanspost en later als chef van de drachtster

redactie. in zijn begintijd was drachten een groot dorp, weliswaar al

keurig ‘philishaven’, maar de grote sprong voorwaarts in de vaart der

volkeren moest nog komen. die opmars heeft jan met zijn scherpe blik

kritisch begeleid.

in de jaren ’80 versterkte hij de cultuurredactie, die zo kon profiteren

van zijn grote eruditie. Hij heeft zich hier echter nooit op voorgestaan,

integendeel, hij bagatelliseerde zijn kennis en bleef zelf het liefst

onzichtbaar.

in 1993 ging jan in de ‘vut’. Hij trok zich terug in drachten, waar het

bruine café Marktzicht, honderd meter gaans van zijn appartement,

zijn huiskamer werd. ’s ochtends nam hij er onder het genot van een

kopje koffie de kranten door en ’s middags keerde hij er terug voor een

borreltje en wat aanspraak.

de computer had hij afgesloten en voorgoed opgeborgen. Niemand kon

hem verleiden de pen nog eens ter hand te nemen, hij was tenslotte een

begenadigd stilist. Maar hij voelde geen aandrang meer: ‘Er wordt al

zoveel geschreven en er zijn al boeken genoeg.’

pieter de grOOt

evert MAthIes 1931 - 2011

iN MEMoRiAM

JAn kroes 1933 - 2011

Foto: leeuwArder CourAnt


Wie moet er per direct van de buis?

‘Ik heb helemaal niets met talentenjachten, dus alle favorieten waar je op kunt stemmen. Namen heb ik niet voor je, want ik ken ze ook echt niet. En voor je het weet heeft de één de ander al weer opgevolgd.’

Hoeveel verdien je?

‘Dat wisselt. Ik was twee jaar in dienst van het AD/Utrechts Nieuwsblad, maar een jaar geleden moesten alle vaste fotografen eruit. Sindsdien ben ik freelancer. Gemiddeld werk ik nog steeds vier dagen per week voor de krant en daar doe ik andere klussen naast. Al met al ben ik er niet slechter van geworden. Maar daar staat tegenover dat ik geen arbeids-ongeschiktheidsverzekering heb en geen pensioen opbouw.’

Hoe raak je geïnspireerd?

‘Door in mijn auto over de snelweg te crossen. Koffie, sigaretje en muziek erbij. Lekker rustig. Dan gaat het borrelen. Ik heb een mintgroene Nissan Micra uit 1994. Hij is erg lelijk en zit vol deuken. Ook hangt hij met tape aan elkaar en is zo lek als een mandje. Tijdens de laatste APK-keuring hebben ze een gat in de vloer geboord, zodat het water een beetje weg kan lopen. Toch ben ik er wel aan gehecht; ik zou het heel erg vinden als-ie weg zou moeten.’

Wat is je grootste misser?

‘Ik werk af en toe op de beeldredactie van de krant, en in die functie heb ik een keer een verkeerd gebouw op de foto laten zetten. Mijn chef en ik waren zo verblind door het pand, dat prachtig was, dat we vergaten om naar het huisnummer te kijken. Bleek het om het pand ernaast te gaan. De foto was toen al gepubliceerd.’

Waar schaam je je voor?

‘Ik vraag nogal veel van mensen die ik fotografeer. Soms ga ik daar iets te ver in. Laatst moest ik een man op leeftijd op de foto zetten voor een verhaal over vuil in de straat. Ik wilde ’m graag op zo’n grote container vol bouwvuil hebben. Je voelt ’m al aankomen: hij is er in gevallen. Ik was echt in shock toen ik die stofwolken omhoog zag komen.’

Hoeveel geknakte ego’s mag je op je conto schrijven?

‘Mwah... Sommige mensen vragen of ik ze wil photoshoppen; extra haar, een puistje wissen, een onderkin camoufleren. Dat doe ik nooit. En dat vinden ze wel eens jammer.’

Wat is het duurste cadeau dat je ooit in functie hebt aangenomen?

‘De Persiebal, ontworpen door de vader van Robin van Persie. Ik kreeg ’m van de eigenaar van een Albert Heijn-vestiging. Hij gaf de ballen weg als relatiegeschenk. Niemand wil ’m nu van me hebben, maar ik hoop dat hij ooit miljoenen waard wordt en dat ik daar dan mijn pensioen van kan betalen, haha.’

Wiens baan zou je wel willen hebben?

‘Van de fotografen die vaak op reportage mogen in het buitenland.’

TEKST Linda nab FOTO iLvy njiokiktjien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Shody Careman (25)Freelance fotograaf voor onder meer het AD/Utrechts Nieuwsblad

Vrijspraak


Wat wil Wegener nu met De Pers?Met de bekendmaking dat

Wegener het verwachte verlies

van De Pers voor de komende

elf jaar (63 miljoen!) in één

keer afschreef kwam het

sympathieke gratis krantje

negatief in het nieuws. Het

is slechts een deel van de

waarheid. Wegener heeft met

De Pers ook troeven in handen.

Een analyse.

TEKST Frans OrEMus

foTo PEPijn lEuPEn/HOllanDsE HOOgtE

Weinig lezers van de alom gewaardeerde gratis krant De Pers zullen hebben ver-

moed dat dit krantje in staat is de winst van een grote regionale uitgever te decimeren. Daar leek het echter wel op toen Wegener op 13 januari een persbericht over de voorlopige resultaten 2010 uitbracht en bekend maakte een last van 63 miljoen te zullen nemen op het contract dat de uitgever in 2009 sloot met eigenaar Marcel Boekhoorn van Mountain Media, het bedrijf waarin De Pers is onder-gebracht. Het contract dat Wegener en Boek-hoorn sloten voor De Pers heeft de uitzonder-lijke looptijd van elf jaar. Wegener verplichtte zich jaarlijks 16 miljoen aan Boekhoorn over te maken, waarvoor in ruil advertenties voor de krant konden wor-den verkocht. Boekhoorn had op het moment van de transactie, zo blijkt uit de boeken van Mountain Media over 2008, tenminste 50 mil-joen euro op De Pers verloren. De beeldvorming die door de begin januari bekend gemaakte cijfers ontstond was dat de

Eigenaar en zakenman Marcel Boekhoorn van De Pers


Wat wil Wegener nu met De Pers?transactie van Boekhoorn om De Pers deels over te doen aan Wegener een slimme truc was van de in de telecomsector rijk geworden multimiljonair. De winst die Wegener vorig jaar maakte werd immers volledig opgesoupeerd door De Pers. Vooral de schielijk vertrokken voormalig CEO Joop Munsterman – die begin oktober 2009 ineens zonder duidelijke opgave van redenen vertrok – moest het ontgelden. Hij zou – zo was de analyse in enkele media – een voor Wegener ‘desastreuze’ deal hebben gesloten, waarvan de volle omvang pas na zijn vertrek duidelijk werd.Deze lezing veegt vooral het straatje schoon van de al even schielijk vertrokken topman David Montgomery van Mecom (waarvan We-gener onderdeel uitmaakt), daags na bekend-making van de voorlopige resultaten. Feit is echter dat ook Montgomerys’ handtekening onder het contract tussen Wegener en Boek-hoorn uit 2009 staat en Montgomery er zelf voor koos het beslag dat De Pers op de jaar-cijfers van 2010 van Wegener legt zo schril te laten afsteken. De dag erna vertrok hij dus zelf. Het nemen van het verlies van 63 miljoen op De Pers is gebaseerd op een somber scenario. De accountants van Wegener gaan uit van een jaarlijks te verwachten nettoverlies – over elf jaar – van 4,4 miljoen op De Pers. Deze ver-wachting is gebouwd op een scenario waarbij De Pers nauwelijks rendement oplevert, ter-wijl Wegener jaarlijks 16 miljoen per jaar aan Boekhoorn moet blijven betalen voor het recht om advertenties te verkopen in De Pers. Boek-hoorn daarentegen betaalt slechts enkele miljoenen aan de uitgever voor drukkosten, automatisering en verspreiding van de krant. Munsterman wordt hiermee weggezet als een CEO die Wegener veel schade heeft berokkend door een wurgcontract aan te gaan, terwijl Boekhoorn – althans in de beeldvorming – als de slimme zakenman geldt die Wegener met zijn probleem heeft opgezadeld.Maar de afboeking maakt ook de weg vrij voor een conservatief investeringsbeleid bij Wege-ner. Een angst die leeft bij de redacties. Redac-tieraden en -commissies stelden deze week

in een brandbrief aan Munstermans opvolger – Truls Velgaard – verbijsterd te zijn over de afboeking van 63 miljoen. Ze vrezen dat ‘door het verdampen van al deze miljoenen’ er geen geld meer zal zijn voor investeringen die broodnodig zijn om de dagbladen overeind te houden en tegelijk betekenisvolle online acti-viteiten te kunnen ontplooien. De vraag is ech-ter of de miljoenen ook daadwerkelijk zullen verdampen. De verwachting gaat uit van on-gewijzigd beleid. Maar het is niet ondenkbaar

dat De Pers de komende jaren wel degelijk ren-dement oplevert, zodat de nu gepresenteerde afboeking kan worden bijgesteld.Feit is dat sinds Wegener zich over De Pers ont-fermt er behoorlijk geblunderd is door Wege-ner. De troef van landelijke dekking – na het verlies van het aandeel in AD Nieuwsmedia een belangrijk argument om De Pers in huis te halen – werd niet uitgespeeld. Wegener voerde een zwalkend beleid met De Pers. Op zijn hoogtepunt had de gratis krant een oplage van rond de 500.000, maar in 2009 besloot de uitgever het verspreidingsgebied te beper-ken tot de Randstad. Voor adverteerders be-landde de titel hiermee in de weinig aantrek-kelijke categorie: regionale gratis krant. Een half jaar later besloot Wegener weer landelijk te gaan. Intussen bleek Sp!ts succesvol te zijn geweest in het annexeren van de NS-stations. Adverteerders die ‘een rondje Nederland’ wil-len waren inmiddels allang afgehaakt.

Ook van de synergetische effecten is geen ge-bruik gemaakt. Waar Wegener in Nijmegen is gaan werken met een centrale redactie voor de vijftig hoofdedities, zijn er qua efficiency

nog nauwelijks serieuze stappen gezet. Want Wegener heeft met De Pers in feite nog een centrale redactie in huis. Op deze kostenpost, gevoegd bij de jaarlijkse afdracht van ongeveer vijf miljoen aan de GPD en de nog eens onge-veer drie miljoen aan het ANP moeten efficien-cymaatregelen mogelijk zijn.Dat hier nauwelijks stappen worden gemaakt heeft mogelijk te maken met het feit dat Wege-ner de COR heeft beloofd geen grootschalige reorganisaties in 2011 te zullen doorvoeren. Waarschijnlijker is dat Munsterman en Mont-gomery elkaar vanaf 2009 flink in de wielen hebben gezeten en daardoor weinig daad-kracht aan de dag legden. De laatste uit angst dat Munsterman, terwijl hij er nog zat, heime-lijk bezig was met de overname van Wegener (bijgestaan door enkele geldschieters, waar-onder mogelijk Boekhoorn) een gerucht dat al langer door uitgeefland waart.

De redacties kunnen intussen niet veel anders dan afwachten en om opheldering vragen. Ze wijzen de nieuwe topman Velgaard in hun brief op de toezegging van de Wegener-top aan de COR, eind december, waarin inves-teringen in print en online van groot belang werden genoemd voor ‘mogelijk herstel van het geknakte vertrouwen in een bestendige toekomst van onze regionale nieuwsorganisa-tie’. Ze hebben de COR verzocht een grondig onderzoek in te stellen naar de achtergronden van de deal met De Pers, vanwege de nega-tieve gevolgen voor Wegener. Het onderzoek zou aan het licht moeten brengen wie er nu exact verantwoordelijk voor was en waarom de Raad van Bestuur heeft verzuimd de COR in te lichten over een voor Wegener financieel riskante constructie.De vraag is of die constructie werkelijk zo ris-kant was, of dat er sprake is geweest van een omgekeerd gevalletje window dressing door Montgomery. Als de door Wegener verwachte verliezen voor De Pers de komende jaren door slim beleid in winst worden omgezet zal de krant – en daarmee Wegener – als winnaar uit de bus komen.

‘Feit is dat er behoorlijk geblunderd is’


Het was redacteur Nol Schreurs van de Maas- en Roerbode in Roermond die de jonge verslaggever Piet Tummers in de jaren ’50 van de vorige eeuw een levenswijsheid meegaf: pis niet tegen een toog, want die wordt nooit droog. Tummers wist wat er van hem verwacht werd: van autoriteiten bleef je af. En de katholieke kerk was heilig.Tummers werkte in een Limburg dat geregeerd werd door de Katholieke Volks-partij en de Rooms-Katholieke Kerk. De Limburgse dagbladen maakten deel uit van het verzuilde machtssysteem. Hun rol varieerde van kritiekloze boodschapper van het gezag tot moraliserende zedenmeester. Het zou nog tot de jaren ’80 duren voordat de meeste kranten zich losgeweekt hadden van kerkelijke of politieke invloeden.Het was rond deze tijd dat ik meende dat ik journalist moest worden. Ik aanvaardde een baan als verslaggever bij dagblad De Limburger te Maastricht. De toenmalig, maatschappijkritische hoofdredacteur Hans Koenen stelde mij begin jaren ’90 ruimschoots in de gelegenheid om tegen vele togen te pissen, en aanhoudend te berichten over bestuurlijke en ambtelijke misstanden.Vier jaar lang waren collega Henk Langenberg en ik druk met het ontrafelen van de al te warme banden tussen openbaar bestuur en bedrijfsleven. Ons onderzoek leidde tot ontslagen burgemeesters, wethouders en hoge ambtenaren, tot strafrechtelijke veroordelingen, een transparant aanbestedings beleid, arresten over het recht van de pers om bronnen geheim te houden en tot veel woede bij de autoriteiten. Wat Henk en ik onthulden was al jaren een publiek geheim. In het tegenover de krant gelegen café De Bóbbel kon de barkeeper

Nico moeiteloos vertellen welke wethouder te koop was, welke burgemeester vaker gratis op reis ging en welke hoge ambtenaar laatst nog op kosten van welke projectontwikkelaar naar welk bordeel geweest was.Hoe kwam het dat dit publiek geheim niet eerder nieuws was en aanleiding tot grondig onderzoek?Het antwoord op die vraag begint bij de jonge journalist Tummers. Het beleid van de kranten was tot 1970 in handen van

hoofdredacties die door de katholieke elite waren uitgezocht op gezagsgetrouwheid en standvastigheid in hun geloof. De Heerlense burgemeester Van Grunsven was van 1947 tot 1969 aandeelhouder en commissaris van het in zijn woonplaats verschijnende Limburgs Dagblad. Hij aarzelde niet de directeur-hoofdredacteur te bellen wanneer een bericht hem niet aanstond.Van 1957 tot 1962 was KVP-Kamerlid Jan Peters tevens hoofdredacteur van De Nieuwe Limburger. Die krant had in de statuten van de vennootschap staan dat ‘slechts personen die katholiek zijn’ directeur, commissaris of hoofdredacteur konden worden. Het artikel werd in 1982 geschrapt, samen met andere katholieke franje.Journalisten werden niet uitgezocht omdat ze uitblonken door hun pen of vanwege hun kritische houding. Eind jaren ’60 ondertekenden ze bij hun aanstelling bij een

van de Limburgse kranten nog trouw een verklaring dat ze de richtlijnen van de Rooms-Katholieke Kerk zouden volgen en politiek in de pas zouden lopen met de hoofdredactie.Dat een publiek geheim over een burgerlijke of kerkelijke autoriteit geen nieuws werd, kwam dus omdat de meeste journalisten niet onafhankelijk waren, of konden zijn. Tot de jaren ’80 was dat een collectief excuus om niet te schrijven over de misstappen van de burgemeester of de pastoor.

In dat klimaat kon het gebeuren dat journalisten in Limburg deel uitmaakten van wat later ‘de Vriendenrepubliek’ is gaan heten. Uit het onderzoek van Henk en mij bleek dat sommige collega’s niet alleen weinig speurzin hadden gehad. Journalisten schreven ook verkiezingsprogramma’s voor het CDA, mochten mee naar het bordeel of waren simpelweg te koop. Wij ontmaskerden en passant de chef van een regioredactie die paginagrote artikelen over een bouwbedrijf had geschreven in ruil voor kozijnen in zijn nieuwe woning.De houding van ‘veel weten en weinig schrijven’ kwam ik tegen bij collega-journalisten in veel sectoren waarover ik afgelopen jaren schreef. Bijvoorbeeld in de sport wereld. Toenmalig collega John Hoofs en ik onthulden in 1997 een dopingschandaal in de wielrennerij. Wij schreven over een Nederlandse arts die aan een hele rij sporters

Gebrek aan nieuwsgierigheid?Gisteren huldigde Villamedia Robert Chesal en Joep Dohmen als Journalist van het Jaar 2010 vanwege hun onthullingen over kerkelijk seksueel misbruik in Nederland. Het misbruik bleek massaal, zo weten we nu, en een publiek geheim. Dohmen sprak een dankwoord uit waarin hij een antwoord probeert te vinden op de vraag waarom journalisten niet eerder in deze zaak doken.

Opinie

‘De houding van “veel weten en weinig schrijven” kwam ik tegen bij collega’s’


Wilt u ook bijdragen aan het debat? Discussieer online verder op www.villamedia.nl/opinie.Uw opinie kunt u sturen naar: [email protected]

stimulerende middelen had verkocht en toegediend. Voor het eerst in Nederland werd het zo concreet.Natuurlijk was er een hele schare sport-journalisten die dit al lang wist maar verzuimd had op te schrijven. Omdat ze deel uit maakten van een te klein circuit, omdat ze bang waren uit het circuit te worden gezet en hun nieuwsbronnen te verliezen.Ik zag het toen ik in 1999 in Brussel onderzoek deed naar de interne gang van zaken in het Europees Parlement. Sommige Europese correspondenten, die vaak lang op hun post zaten, vereenzelvigden zich met het Europa dat ze in de gaten zouden moeten

houden. Ze feesten en reisden mee, traden op als ghost writers voor Europarlementariërs, schnabbelden bij een van de Europese instituties en stelden weinig kritische vragen. Onthullingen over driedubbele pensioenen en oma’s die als persoonlijk medewerkster van Europarlementariërs op de loonlijst figureerden, kwamen niet van deze correspondenten. Die kwamen van onderzoeksjournalisten.Voor een deel van de journalisten van de laatste katholieke media die Nederland nu nog heeft, geldt dat ze zijn vervlochten met hun onderwerp. Ik ben collega’s tegen-gekomen die zich sterk vereenzelvigen met de Kerk of anderszins onvoldoende onafhankelijk en kritisch zijn.Dat geldt natuurlijk niet voor andere kranten, omroepen, weekbladen of persbureaus. Waarom duurde het dan toch tot februari vorig jaar voordat de storm over kerkelijk

seksueel misbruik losbrak in Nederland? Waarom wachtte ik tot Robert Chesal van de Wereldomroep mij belde en wij een pact sloten om het kerkelijk misbruik in Nederland aan te tonen? Een pact dat, zoals u gemerkt zult hebben, vruchtbaar was.Laat ik nuanceren. Het is niet zo dat de media vóór die tijd stil zaten. Journalisten en programmamakers als Hans Koekoek en Ber Crouzen publiceerden al in 1982 en 1994 over misstanden op katholieke internaten en scholen.Ook rond 2002, toen de berichten uit Ierland kwamen, was er journalistieke aandacht. In tegenstelling tot zoveel jaar eerder werd het nieuws toen – gelukkig – niet genegeerd. In de media verschenen berichten over de misstanden in de Kerk in de VS, Canada en Ierland. Journalisten waren dus onafhankelijk, maar tot een hausse aan berichten over de situatie in eigen land kwam het niet.Natuurlijk was er ook in 2002 journalistiek pionierswerk. Enkele televisieprogramma’s toonden gevallen van seksueel misbruik binnen de Kerk in Nederland. Maar het bleven losse verhalen, incidenten. In 2002 deden ook Guido de Vries en ik voor NRC Handelsblad twee maanden onderzoek. Ook wij berichtten over gevallen van kerkelijk misbruik, vooral in parochies. Anders dan in februari vorig jaar werden deze berichten niet breed opgepakt. Destijds liet de pers in Nederland het erbij zitten.Ik wil dat verduidelijken. Ik reken het mijzelf aan dat ik niet al in 2002 het katholieke internaatssysteem heb onderzocht. Hoewel ik destijds ook meldingen uit kostscholen en internaten had, was ik gefocust op pastoors en kapelaans die zich in parochies vergrepen hadden. Inmiddels weten we dat juist in het internaatssysteem de meeste slachtoffers vielen.Ik reken me ook aan dat ik in de late herfst van 2009 niet zelf op het idee kwam om een diepgaand onderzoek te beginnen naar het misbruik toen de berichten over misstanden op katholieke internaten in Duitsland ons bereikten. Pas in februari 2010 – toen Robert mij belde – kwam ik in actie. Hij had een interview gehad met een oud-internaatsleerling en vroeg mij om nadere informatie. Hij wilde weten of de man – die zei misbruikt te zijn – een incident was of symbool stond voor een breder probleem. En dat was de juiste journalistieke vraag.Het misbruik bleek massaal, zo weten we nu,

en inderdaad een publiek geheim. Achteraf vertellen velen hoe zij al langer wisten van individuele gevallen.Dat de journalistiek in Nederland niet eerder massaal op onderzoek uitging in internaten, mag je de journalistiek aanrekenen. Hierin bevinden journalisten zich overigens in het gezelschap van kerkhistorici. Tal van wetenschappers onderzochten jaar in jaar uit de katholieke kerk en de internaten. Schreven er boeken over, al dan niet op kosten van diezelfde Kerk overigens. Ze zijn soms lid van de Kerk, promoveerden op kosten van de Kerk of zijn anderszins gebonden. Niet één Nederlandse wetenschapper zag afgelopen tien jaar in de stroom misbruikberichten uit het buitenland aanleiding om zich de nieuwsgierige onderzoeksvraag te stellen: heeft dat massale misbruik ook in Nederland plaatsgevonden?Uiteindelijk zijn deze wetenschappers ingehaald door ons journalisten. Dat is onze troost. Dankzij de inspanningen van de media weten we inmiddels dat ook op katholieke internaten in Nederland kinderen structureel seksueel misbruikt en mishandeld zijn.Dat het kerkelijk misbruik vorig jaar uitgroeide tot een mediastorm, komt ook omdat slachtoffers massaal bereid waren te getuigen. Bovendien was even voor onze onthulling in februari de publieke opinie gesensibiliseerd. Dat gebeurde door het nieuws dat priesters weigerden hosties te geven aan homoseksuele gelovigen. Toen kort daarna bleek dat priesters aan kinderen gezeten hadden, en dat kerkleiders dat had-den toegedekt, was het land al snel te klein.Ik sluit af met de conclusie dat journalisten aanvankelijk een gebrekkige nieuwsgierigheid hadden in de affaire rond het seksueel misbruik in de Kerk. En nieuwsgierigheid is misschien wel de belangrijkste professionele eigenschap voor een journalist. Een collectief gebrek daaraan leidde ertoe dat het zolang duurde voordat we weten wat we nu weten.Joep Dohmen

Dit opiniestuk is een ingekorte versie van De

uitgesproken tekst tiJDens het kim-college 2011.


Foto: ilvy nJiokiktJien

In Haïti redden journalisten het wel

Op weg naar het ministerie had ik Herntz al gevraagd wat hij van de persconferentie ver-wachtte. Dit was een controlevraag. Ik be-doelde: Ben jij wel kritisch ingesteld?Ik realiseer me ineens dat ik niet onbevoor-oordeeld aan mijn bezoek begonnen ben. Of in elk geval met de verwachting dat ze zouden willen weten hoe ik tegen radio maken aan-kijk. Goedbedoelende neokoloniaal vermoedt professionele achterlijkheid bij overzeese collega’s? Nou ja, luis-ter. Ik wil gewoon mijn steentje bijdragen aan de ontwikkeling van de journalistiek hier. Maar, lieve Niels, niemand heeft jou om advies verzocht.Herntz antwoordt op mijn vraag:

‘Ik hoop dat ik de gelegenheid krijg te vragen welke concrete maatre-gelen de regering neemt tegen de cholera-epidemie. We krijgen wel steeds cijfers, die er op neer komen dat er nog altijd mensen sterven. Maar we willen concrete actie zien.’ Zie je nou wel: de kri-tische journalistieke houding is aanwezig. De persconferentie zal overigens ondanks die kritische houding van Herntz op een te-leurstelling uitlopen.

Hoofdredacteur/mede-eigenaar Hérold Jean-François, die me bij hem thuis onderdak biedt voor de

duur van mijn verblijf, vraag ik naar de unieke punten van zijn station. Hij noemt onmiddellijk

‘betrouwbaarheid’. Haïti is een land met een neurotische stroom geruchten en speculaties.

‘Het is belangrijk’, zegt Hérold, ‘dat wat je op IBO hoort echt klopt. Dat is voor mij een be-langrijk punt.’ Die feitelijkheid gaat soms ten koste van snelheid. Een voorbeeld illustreert dat. Tijdens mijn bezoek aan Haïti komt het

Radiojournalist Niels Heithuis van BNR Nieuwsradio bezocht

Haïti om te kijken hoe de audioapparatuur bevalt die BNR na

de aardbeving cadeau deed. En om te helpen. Dat was niet

echt nodig. ‘Ik sta hier in de weg.’

TEKST NIEls HEItHuIs

Op het ziekenhuisterrein van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince klinkt een

schreeuw. ‘Waarschijnlijk familieleden die te horen krijgen dat een patiënt is overleden. Dat komt vaker voor, vooral met de cholera-epidemie.’ Radioverslaggever Herntz Antilus is hier vaker geweest. ‘Binnen is het soms een ongelooflijk lawaai door alle emoties. Er vallen enkele doden per dag door de cholera.’ Ik ben op pad met Herntz van Radio IBO in de hoofdstad. Het station heeft van mijn werkge-ver BNR Nieuwsradio een nieuwe studio ge-kregen (waarde 8000 euro) na de aardbeving en ik kom kijken hoe het er (journalistiek) voor staat. Op het terrein van het ziekenhuis zoe-ken we de locatie van een persconferentie. Die zoektocht is al aan de overkant van de straat begonnen, bij het ministerie van Volksgezond-heid. Dat ministerie is een halfronde beige tent in de vorm van een bouwkeet. ‘Kunt u mij vertellen waar de persconferentie is?’ Onge-interesseerde gezichten. ‘Vraagt u het in de tent.’ We vroegen het achter in de tent, daar zeiden ze dat we het voorin moesten vragen. En voorin zeiden ze tenslotte dat we bij het algemeen ziekenhuis moesten zijn. Hetzelfde kastje-naar-de-muur-tafereel herhaalt zich in het ziekenhuis. Naast de geboortekliniek vinden we uiteinde-lijk de juiste plek. Een groene, galmende zaal waar enkele sujetten al individuele interviews geven. We zijn ver na het aangekondigde aan-vangstijdstip, maar – gelukkig – is de plenaire persconferentie nog niet begonnen.


Amerikaanse persbureau AP met een primeur over de presidentsverkiezingen. De Organisa-tie van Amerikaanse Staten (OAS), die de gang van zaken tijdens de eerste stemronde heeft onderzocht, komt volgens AP met een opzien-barende conclusie. De uitslag moet drastisch worden gewijzigd. Het is een bericht dat acute rellen zou kunnen veroorzaken, zegt Hérold, die de ontwikkelin-gen snel voor mij in perspectief zet. IBO heeft het OAS-rapport zelf niet in handen. Pas als president Préval er een opmerking over maakt, komt het verhaal op de radio.

‘In Haïti wordt de vrijheid van meningsuiting, van drukpers, gerespecteerd’, zegt Hérold. ‘Je zou bijna kunnen zeggen dat er onderhand te veel vrijheid van meningsuiting is.’ Iedereen heeft een opinie en belt ook naar talk radio programma’s om die te ventileren.Onder die omstandigheden is het werkelijk te zot voor woorden, vindt Hérold, dat de VN-Vredesmacht zijn eigen radiostation begonnen is: Minustah FM. ‘Als dit nou een land was zon-der onafhankelijke radiostations met alleen een staatsomroep, kon ik me er nog iets bij voorstellen. Maar we hébben onafhankelijke radiostations.’ Ik moet denken aan de kritiek op ontwik-kelingshulp in het algemeen. Hoe die hulp auto nome processen in een land kan versto-ren. Zien we nu dat fenomeen ook al op radio-gebied? ‘Ik noem het geen verstoring van de radiomarkt’, zegt Hérold. ‘Het is gewoon weg-gegooid geld.’

Aan de klus van Herntz is een redactieverga-dering vooraf gegaan. ’s Morgens om half tien komen de circa tien verslaggevers bij elkaar om met de eindredacteur te overleggen. Bij binnenkomst geeft iedereen elkaar een hand. Vrouwen krijgen een kusje. Er wordt geouwe-hoerd en gelachen. Ze nemen een handge-schreven lijst met punten door. Uitnodigingen voor evenementen die per mail of telefoon zijn binnengekomen. Agendajournalistiek. Her-kenbaar!Dan vertrekt het hele gezelschap met de verslaggeverauto. Eén auto, met chauffeur, brengt de reporters stuk voor stuk naar hun klus. De eerder genoemde persconferentie waar Herntz en ik heen zijn gegaan, blijkt te draaien om de start van een Amerikaans ge-zondheidscentrum in Port-au-Prince. The Center for Mind-Body Medicine opent een filiaal. Grondlegger doctor James Gordon uit Washington geeft een kleine demonstratie:

‘Adem in via de neus. En uit via de mond.’ Yoga, dat is net wat de Haïtianen nodig hebben. Herntz probeert nog een verband te leggen met de cholera, maar een gelegenheid om de overheid te tackelen over de epidemie doet zich niet voor. Na een uur is de persconferen-tie nog niet afgelopen, maar wij sluipen naar buiten want de verslaggeversauto rijdt weer voor. We zijn de laatsten die worden opge-pikt, dus moeten we bij de achterklep instap-pen en op opklapstoeltjes gaan zitten. Ik kan mijn grote bergschoenen niet kwijt en zit zo’n beetje met mijn knieën in mijn buik.

De chauffeur zit nonchalant schuin in zijn bestuurdersstoel, maar zijn enthousiasme is voelbaar als hij op stukjes van tweehonderd meter waar even geen gaten in de weg zitten, flink gas geeft. Ik krijg het benauwd. Ik hoop niet dat deze rit te lang duurt.Gaan we meteen terug naar IBO? Nee, we gaan eerst nog langs het ministerie van Verkeer om een verhaal te verifiëren. Op Youtube staat een plan voor een tunnel van Cap Haitien naar Miami. Het zou de langste diepzeetunnel ter wereld worden van een land waar de meeste mensen geen auto hebben naar een land waar ze geen Haïtiaanse vluchtelingen willen. Je ziet toch zo dat dit een onzinverhaal is, mopper ik. Feiten checken kan ook te ver gaan! Hoelang zou het duren voor ik flauwval ach-terin die SUV? Dit is een zwaar overtrokken gedachte, maar ook ik heb m’n neuroses. De collega van Herntz krijgt het verhaal niet rond en we zijn snel terug op het bureau. Herntz luistert met het luidsprekertje aan zijn oor de opnamen op zijn dictafoon af. Later zal hij monteren op MiniDisc. Er is er één beschikbaar voor de hele redactie. Ik sta hier in de weg. Het wordt tijd om zelf een reportage te maken. Hérold neemt me mee naar een tentenkamp, waar we al een paar keer langs zijn gekomen. Nu wil ik er wel eens uitstappen. Hérold tolkt en geeft me informa-tie. De ontwikkelingshulp komt dit keer mijn kant op.

Niels Heithuis is presentator van het nieuwsprogramma On the Move op BNR Nieuwsradio

Boven: het nieuwe gebouw van Radio IBO aan de centrale Route Delmas in Port-au-Prince. Het oude gebouw is onbruik-

baar geworden door de aardbeving. Foto: Niels HeitHuis

Rechts: na de aardbeving was IBO negen dagen uit de lucht. Daarna werd uitgezonden vanuit noodstudio’s.

Foto: DeNNis vaN BeNtHem

Onder: hoofdredacteur/eigenaar Hérold Jean-François bij de zender van Radio IBO. Foto: DeNNis vaN BeNtHem


Televisiekijken met je vingers

Het woord ‘toeval’ komt vaak voor in het verhaal van Marije Meerman, documen-

tairemaker bij Tegenlicht van de VPRO. Het toeval wil dat ze begin vorig jaar op een work-shop datavisualisatie Joris Maltha en Daniel Gross van het bedrijf Catalogtree uit Arnhem tegenkwam. Twee mannen gefascineerd door

de vraag hoe je cijfers goed kunt weergeven. Ook toeval dat Meerman juist speelde met het idee de geautomatiseerde internationale aan-delenhandel te belichten in een documentaire. Een verhaal dat over cijfers gaat.Daarvoor had ze wel een goed voorbeeld

nodig, het liefst een ‘flash crash’ (dat aandelen snel in waarde dalen en weer stijgen zonder duidelijke reden). En laat zo’n flash crash zich nu heel toevallig voordoen twee dagen voor-dat ze samen met de mannen van Catalogtree een projectvoorstel voor de workshop moest schrijven. En ook heel toevallig dat de afdeling

VPRO Digitaal wel wat zag in het project. Want cijfers tot leven brengen, daar zou de iPad wel-eens een grote rol in kunnen spelen.Dus was het project Money & Speed; Inside the Black Box geboren. Een film en iPad-applicatie die verkent hoe het kon gebeuren dat op 6

Het onderscheid tussen televisie en internet vervaagt.

VPRO’s Tegenlicht verkent de grenzen met een film over

het financiële systeem. Een documentaire die zowel

experimenteert met datavisualisatie als met de iPad.

De eerste TouchDoc.

TEKST DOlf ROgmans FoTo VPRO

juni 2010 de koersen in Amerika razendsnel daalden en na twintig minuten weer even snel herstelden. Meerman: ‘We zijn in een brei van koersgegevens, die overigens moeilijk te krij-gen waren, op zoek gegaan naar het verhaal. Wat is er die dag wanneer precies gebeurd. Gelukkig is onze researcher Gerko Wessel van huis uit econoom. Uiteindelijk leverde zijn speurtocht een enorm Excel-bestand met cij-fers op waarmee de mannen van Catalogtree aan de slag konden.’

VPRO Digitaal hield zich ondertussen bezig met de technische vertaling van de gegevens. Projectleider Gert Jan Kuiper: ‘Een aanraak-scherm is ideaal om eenvoudig door data heen te bewegen. We kwam dus al snel uit bij de iPad. We hebben nauw samengewerkt met een bedrijf dat de iPad zelf gebouwd heeft (Noodlewerk) en een bedrijf dat de ideeën van Catalogtree realiseerde (de animaties, Syste-manics). Maar hoe dat dan technisch precies moet en hoe je dat combineert met de docu-mentaire, dat wisten we nog niet. Daar is vrij veel tijd in gaan zitten.’Het resultaat is onder meer een grafiek waarin de flash crash op een iPad zeer gedetailleerd te volgen is. Met de iPad op zak is Meerman vervolgens naar de Verenigde Staten gegaan voor de interviews. Voor een aantal deskun-digen gold, dat pas toen ze de grafiek van de VPRO zagen, ze doorkregen wat er die dag op de beurs is gebeurd. In de documentaire is te zien hoe de deskundi-gen gefascineerd naar de grafieken op de iPad kijken. Diezelfde grafieken zijn na de uitzen-


Televisiekijken met je vingersding van de film (maandag 31 januari, Ned. 2 om 20.55 uur) samen met de documentaire op de iPad terug te kijken. Al schuivend is te zien hoe er in luttele seconden koersbewegingen van vele procenten plaatsvinden. Allemaal veroorzaakt doordat computers in aandelen handelen in plaats van mensen. Aan de iPad-applicatie zijn naast de hele documentaire ook biografieën van de geïnterviewden toege-voegd, een lexicon plus een wereldkaart met daarop een aantal oplichtende beurzen.

Terugkijkend was het een flinke klus om docu-mentaire, datavisualisatie en het maken van de iPad-app te combineren. Kuiper: ‘We hebben nu wel zo veel ervaring opgedaan dat een vol-gende gelaagde documentaire op de iPad aan-bieden veel sneller gaat. We gaan hier zeker mee door.’ Het lastige is wel, dat het werk voor de iPad niet direct geschikt is voor andere di-gitale platforms. Kuiper: ‘Het is gemaakt voor een aanraakscherm. Dat pas je niet even snel aan voor een normale computer met een muis.‘ Toch verwacht hij dat de toepassingen waar-bij televisie, internet en aanraakschermen in combinatie met elkaar worden gebruikt, een vlucht gaan nemen. ‘Televisie en computer kruipen naar elkaar toe. Je ziet nu al dat een iPad en de televisie met elkaar samenwerken. De iPad en ook de mobiele telefoon ontwikke-len zich tot een tweede scherm. Binnen de pu-blieke omroep denken we heel erg na over wat we daarvoor allemaal kunnen ontwikkelen.’Toch krijgt de volgende film van Meerman geen iPad-versie. Elke keer zo’n extra inspan-ning leveren, is lastig. Bij dit project waren veel meer mensen betrokken dan bij een normale documentaire. En ook omdat het extra geld kost. Meerman: ‘We hebben 70.000 euro sub-sidie gehad.’ Kuiper: ‘Je kunt dit soort dingen alleen doen als mensen enthousiast zijn. Er zijn zeker twee keer meer uren in gaan zitten dan in rekening is gebracht.’ Meerman: ‘En uiteindelijk gaat het om het verhaal. Dat wil je vertellen en daar kies je de juiste middelen voor. Het is niet nodig om altijd alle platforms te gebruiken.’

langstudeerdersDe studenten staan weer op het Malieveld. Woest omdat ze voor langer dan vier jaar studeren meer moeten gaan betalen. ook ik deed langer dan vier jaar over mijn studie.De eerste jaren smaakten de biertjes in schoolcafé Stefs goed. Nieuwe stad, zelfstandig wonen: de studie had niet de hoogste prioriteit.Maar na een aantal dreigtelefoontjes vanuit het ouderlijk huis herpakte ik me. En bedacht ik dat als ik ooit nog iets van carrière wilde maken in de journalistiek, nu wel eens een goed begin zou kunnen zijn. Zo gezegd zo gedaan. En met de overgave waarmee ik me in het begin van de studie op de tap stortte, ging ik aan de slag als journaliste in spe. Ik ging vrijwillig naar tv-talkshows. Ik werd actief lid bij de studievereniging, organiseerde debatten en liep expres studievertraging op, zodat ik me kon specialiseren in mijn echte passie: televisie maken.Ik liep stage bij AT5 en mocht er daarna blijven freelancen. School kwam op een lager pitje te staan. Ik merkte tijdens een van mijn laatste praktijkvakken dat freelancen en studeren moeilijk samengaan. Resultaat: studievertraging.Als ik weer eens te laat op school kwam, omdat ik die avond daarvoor op reportage was geweest, keken de ‘ik-doe-mijn-studie-keurig-in-vier-jaar’ types me bleu aan: ‘Ga je dit vak niet halen?’Nee, het was niet leuk om je volledige oude klas tegen te komen bij een diploma-uitreiking. Ik was strontjaloers. Mijn oud-studiegenoten waren allemaal klaar terwijl ik niet meer wist hoe ik ooit nog mijn diploma moest halen.Inmiddels ben ik mezelf dankbaar. Met dat diploma is het uiteindelijk allemaal wel goed gekomen. Ik heb een jaar langer over mijn studie gedaan dan origineel gepland stond. Maar ik kon daarna wel direct aan de slag. Waarschijnlijk dankzij de ervaring die ik tijdens de studie heb opgedaan. In deze tijd is het knokken om een baan. Maar hoe solliciteer je in de journalistiek je als je nul werkervaring hebt?Daarom begrijp ik de plannen van het kabinet niet. Je kunt beter langer over de studie doen en er dan alles uit halen. Zeker in de journalistiek is een gevuld CV onmisbaar. Er studeren ieder jaar honderden journalisten af. Klaar om de nieuwe Bob Woodward te worden, maar waar?

Een tijd geleden kwam ik een van de oud-studiegenoten op een feestje tegen. Ik vertelde haar dat ik tijdens haar diplomering met een knettergroen hoofd van jaloezie wegliep. Zij keek me verbaasd aan en zei dat er niets was om jaloers op te zijn. Ze had haar studie keurig in

vier jaar tijd afgerond, maar ‘niemand in de journalistiek kent me, ik heb geen journalistieke baan en werk daarom weer in de supermarkt’.Ik ben benieuwd wat het kabinet daarvan [email protected]

www.mediacontainer.nl

SAïDA MAGGé IS STARTER OP DE ARBEIDSMARKT . . . . . . .

Saïda Maggé


Recensies

Als media ergens last en lol van hebben, dan is het wel internet. De komst van internet grijpt diep in. Of toch niet. Blijven alle onderlig-gende processen hetzelfde en gaat het er vooral om die te herkennen en online te brengen?Het is een populair debat, dat zowel on- als offline voluit wordt gevoerd. Recent zijn er twee boeken (ja, van papier) aan toege-voegd. Nicholas Carr toont zich in ‘Het Ondiepe,’ uiterst kritisch. Hij beziet de komst van het internet als een belangrijke verschuiving

in onze manier van leven. Zoals elektriciteit dat eerder deed. Carr, zelf een fervent gebruiker, vindt dat hele internet ook nog eens een onrustige manier van informatie verzamelen. Lezen en schrijven zonder internet brengt rust. Een-maal online zorgt het voor chaos. Dat gaat ons nog aardig opbreken, vreest Carr. Hij betoogt dat onze hersenen zich aanpassen aan al die nieuwe prikkels. Hij voert daar-voor medisch bewijs aan waar pro-fessor Dick Swaab (auteur van ‘Wij zijn ons brein’) waarschijnlijk wat moeite mee heeft. We verliezen

het vermogen tot nadenken door internet, constateert Carr. Hoe mooi ook uitgewerkt, een beetje tegengif kan geen kwaad. In ‘Hoe verandert internet je manier van denken’, geven 151 auteurs hun antwoord. Ze nemen deel aan de denktank genaamd het Edge-project (edge.org). In het voorwoord betoogt uitge-ver John Brockman dat het beter is een ‘ik-vraag’ te stellen, dan een ‘wij-vraag’ zoals Carr doet. Brockman: ‘Bij wij-vragen bestaat het risico dat de antwoorden

overkomen als een artikel van een expert, een officiële aankondi-ging, of een lezing.’ Terwijl het bij The Edge juist gaat om het gesprek naar aanleiding van een vraag.Het antwoord van Emanuel Der-man, onder meer hoogleraar financiële techniek, zou Carr aan het denken moeten zetten. ‘De echte vraag, zoals altijd, is: hoe moet je leven? Internet heeft niet veranderd hoe ik daarover denk. Hoe ik over grote dingen denk, verandert door mensen met wie ik praat en boeken die ik lees’, schrijft Derman, waarmee hij maar

boek heerlijk zo’n ramp Hans Jaap Melissen: Een ramp voor

journalisten. KIT Publishers, ISBN

9789460221255, 192 pagina’s, € 20,-

Het werk van journalisten is soms heel overzichtelijk. Het komt er op neer dat je de feiten checkt. Alleen soms valt dat niet mee.Hans Jaap Melissen van Radio Nederland Wereldomroep schreef er het boek ‘Haïti, een ramp voor journalisten’ over. Melissen is voor de Wereldomroep bij menige ramp langs geweest om verslag te doen. Haïti is voor hem speciaal, daar komt hij al jaren. Melissen is duidelijk goed op de hoogte en beweegt zich gemakellijk door de puinhopen. Ook kan hij goed inschatten waar de mededelingen van de autoriteiten mogelijk niet juist zijn. Dat maakte dat Melissen al snel door kreeg dat de dodental-

len van de ramp niet zo hoog kon-den zijn. En dan begint het jour-nalistieke handwerk. Naar de plek

des onheils gaan en vragen stel-len. Melissen plaatst de ramp zo in perspectief. Niet het aantal doden is van belang, veeleer de hulp die nodig is bij het opruimen van de puinhopen. En laat het daar nu op dit moment mis gaan. Melissen schrijft het op een aardige en toegankelijke manier op. Hij doorspekt zijn boek met talloze anekdotes, zonder dat het opscheppen wordt. Aardig om te lezen voor journalisten die nog eens op reis willen gaan. Melissen is een handige regelaar en beschrijft goed hoe je nooit echt alleen kunt reizen. Tolken en chauffeurs zijn onmisbaar. dolf Rogmans

boek chef verdriet Manu Adriaens: De eretribune van het

leven. Vlaamse journalisten over het vak.

Bola Editions, ISBN 9789490243227,

€ 21,50.

‘People management is een van de moeilijkste onderdelen van het hoofdredacteurschap: omgaan met ego’s die elkaar bij momen-

ten bijna naar het leven staan, omdat de ene leukere reisjes mag maken, of minder hard lijkt te moeten

werken etcetera. (..) Het bij elkaar houden en blijven motiveren van je redactieleden kan slopend zijn als het teveel zorg vraag. Het vréét namelijk energie, en die heb je zo hard nodig voor zinniger dingen. Anders was ik vandaag misschien nog altijd hoofdredac-teur geweest. Maar er komt een moment dat je zo stuk zit dat je tenslotte zegt: “Deze kelk hoef ik niet meer”.’ Aan het woord is oud-Humo-hoofdredacteur (van 1969 tot 2003!) Guy Mortier, die aan de wieg stond van het succes van mensen als Kamagurka, Piet Piryns en Herman De Coninck. Het citaat komt uit een van de twintig interviews met Vlaamse topjournalisten uit deze bundel, waaronder Paul Jambers, Jan Wauters en Jan van Rompaey. Ook Hugo Camps (‘chef verdriet’ bij Elsevier) komt aan het woord: ‘Een goede interviewer gaat zelf ook uit de kleren tijdens de striptease.’ En: ‘In Nederland ben ik pas echt professioneel gelukkig geworden. Ik ben er nooit behandeld als een schurftigr hond.’ Een must have, nu de Belgen steeds meer ons me-dialanschap gaan domineren.fRans oRemus

boek wat moeten we met dat internet? John Brockman: Hoe verandert internet je manier van denken? Uitgever Maven

Publishing, ISBN 9789490574123

Nicholas Carr: Het Ondiepe. Uitgever Maven Publishing, ISBN 9789490574130


Je zou het cynisch kunnen noe-men. Op hetzelfde moment dat onderzoeksjournalist Joep Doh-men een lezing gaf over journalis-tiek en de recente onthullingen over seksueel misbruik in de katholieke kerk, werd op nog geen kilometer afstand in de Utrechtse Sint Catharinakathedraal ‘Antoine’ gepresenteerd. Een katholieke glossy met priester Antoine Bodar als hoofdredacteur. Antoine is een uitgave van Uit-geverij Boekencentrum, en het is de derde in een reeks christelijk geörienteerde bladen, na Calvijn en Arminius. Bodar wil met Antoine in moei-lijke tijden een ‘bemoedigend’ en ‘monter’ beeld van de katholieke kerk schetsen. ‘Met blik op de toekomst.’ Tussen Herman Finkers en Jan Siebelink ligt de nadruk dan ook vooral op portretten van jonge

priesters en jonge (gestu-deerde!) kloosterzusters met mobiele telefoons in hun habijt.Het is misschien een beetje een pijnlijk mo-ment voor een charme-offensief van katholieke kant. Je monter op de toekomst richten is een mooi streven, maar niet zozeer gemakkelijk als de schande van het verleden meer aan je kleeft dan ooit. Of zoals schrijfster Vonne van der Meer het verwoordde toen zij het eerste exemplaar in ontvangst mocht nemen: ‘Katholieken voelen zich op het moment meer daklozenkrant dan glossy.’ Het aardige aan Antoine is dat het schandaal geen grote afwezige blijft in de bladformule. Halver-

wege het magazine publiceert Bodar een gebed genaamd ‘Schuld’: ‘In verslagenheid en in verlegenheid, in schaamte en in afkeer van ons zelf wenden wij ons tot U.’ linda nab

bladen antoineAntoine is een eenmalige uitgave van Uitgeverij Boekencentrum en ligt sinds 20 januari in de winkels voor € 6,95.

de schepping van

Ivo van Woerden (1979) werkt sinds juni 2010 bij hp/de tijd. daarvoor schreef hij als

freelancer voor onder andere revu, volkskrant, ad, viva, vrij

nederland, de morgen en humo. van woerden is ook gediplomeerd

verpleegkundige. ‘Undercover in de ouderenzorg, dagboek van een

bejaardenbroeder’ verschijnt op 3 maart bij uitgeverij maarten

muntinga (isbn 9789058315380).

‘de vergrijzing en de druk die de zorg op de rijksbegroting legt, nemen toe. er zijn steeds meer mensen nodig die in de zorg werken, terwijl de groep die nu zorg verleent het vak liever verlaat. naast deze feiten is er de realiteit van hoe wij in nederland met ouderen omgaan. Wat kunt u of kunnen uw ouders van de zorg verwachten bij opname in een verzorgings- of verpleeghuis? en hoe is het om daar te werken? ik ging op onderzoek uit. in eerste instantie vroeg ik verschillende verzorgings- en verpleeg-instellingen of ik een lange tijd volwaardig mee mocht lopen in de zorg. er bleek vaak iets te regelen, maar dan wel zo dat ik óf niet in de instelling van mijn keuze mee mocht kijken, óf vastzat aan door hun uitgekozen tijden om te zien hoe de zorg er op dat moment uitzag. men wilde controle houden op wat ik te zien zou krijgen en

dat was juist niet de bedoeling, het ging mij om een zo realistisch mogelijk beeld.daarom besloot ik undercover te gaan werken. ik ben immers ook verpleegkundige. ik werd ondanks een driejarige afwezigheid uit de zorg zo weer aangenomen en werkte afgelopen zomer in vijf ver-schillende instellingen van een Rotterdamse zorgaanbieder. mijn dagen waren zwaar. na een achturige dienst kwam ik gebroken thuis om daar een gedetailleerd dagboekverslag te schrijven van wat ik had gezien en gehoord. dat leverde een schrijnend beeld op en de conclusie dat de zorg voor ouderen totaal is uitgekleed. Wat er van over is gebleven staat in “undercover in de ouderenzorg, dag-boek van een bejaardenbroeder”.’in deze rubriek schrijven journalisten zelf iets over de totstandkoming van hun product.

wil zeggen dat de factor tijd daar niet zo veel mee te maken heeft.Virginia Heffernan, columnist van The New York Times, ziet ook niet in dat internet echt iets fundamen-teels verandert. ‘We hebben wel eerder ontwikkelingen gekend die zogenaamd het bestaan voorgoed veranderen – stemrecht, de Holo-caust, de snelwegen, renaissance perspectief, co-educatie, de pil, huishoudelijke apparatuur (…). In plaats van theatraal ons denken te veranderen, moeten we bij de les blijven. Voor mij betekent dit dat we moeten blijven lezen, en nieuwe teksten niet verwarren met nieuwe werelden, of nieuwe vormen voor een nieuw brein.’Of verandert er toch iets funda-menteels, zoals Marissa Mayer, vice-president bij Google, be-weert. ‘Niet wat je weet, maar wat je kunt achterhalen, daar gaat het om’. Heel erg Google om dat te zeggen, maar is dat sinds de biblio-theek bestaat al niet de uitdaging?dolf Rogmans

Foto: Ilvy NjIokIktjIeN


Zien en geloven (2)

Beeldtaal

Conclusie uit de vorige aflevering van mijn rubriek (VMM nr.22, 17.12.10): of je in een docu iets als echt of niet echt ervaart hangt onder meer af van de VORM waarin de shots gedraaid en gemonteerd zijn. Neem Michael Moore. Het gaat hier nu even niet over de vraag of zijn documentaires pamflettistisch zijn of over-the-top. Dat is een andere discussie. Het gaat me hier vooral om het schijnbare waarheidsgehalte van zijn découpage en montage. Geloven we wat we zien? Ik weet door 22 jaar ervaring als editor dat we in ons vak altijd behoorlijk sjoemelen met het echtheidsgehalte. Er zijn een paar manieren om jou (en mij) snel en gemakkelijk om de tuin te leiden, te laten geloven dat wat je ziet, waar is – dat het feitelijk zo in één keer gebeurde en is vastgelegd. Een van de belangrijkste middelen die we daarvoor hebben is het zoge-naamde ‘snijden in een beweging’ (ook wel ‘snijden in continuïteit’ ge-noemd of ‘las in beweging’). Een truc rechtstreeks gejat uit Hollywood fictiefilms (‘cut in action’) waar het nog altijd een van de toonaange-vende methodes is om onzichtbaar (en dus onmerkbaar) te monteren.Moore gaat in zijn ‘Bowling for Columbine’ naar een bank waar je, als je een rekening opent een geweer krijgt. ‘More bang for your buck’.Bij binnenkomst kijkt de vrouw achter de balie ogenblikkelijk in de camera als die achter Moore vandaan komt. We weten (of denken te weten): ‘dit is echt, dit is niet geoefend en in scène gezet.’ Dat klopt.

Dan krijgt Moore een brochure waaruit hij een geweer mag kiezen. En net als de meeste documentairemakers heeft ook hij tijdens het draaien maar één camera. Dus als hij later shots wil bijmaken moeten ze goed passen in het geheel. Deze scène schreeuwt natuurlijk om een close-up van de catalogus met het enorme arsenaal (500!) geweren. Maar die later gedraaide shots passen vaak niet hele-maal. Zoals ook hier. Het helpt dan enorm als de lassen ernaar toe in een beweging vallen want dan merken we de disconinuï-teit in het geheel niet op.Hier merken we het natuurlijk wel omdat alles stil staat en we er rustig naar kunnen kijken, maar mijn eigen ervaring en

die van veel cur-sisten is dat je de conti-nuïteits-problemen niet op-merkt.

Hier precies zit de las van het vorige, ruimere shot naar deze close-up.

Het lijkt dan alsof de handeling, het bladeren, doorgaat omdat die beweging over de las door-loopt. Daardoor geloven we ogen-blikkelijk dezelfde handeling te zien, maar nu vanuit een ander standpunt (vaak hebben we zelfs niet eens door dat deze shots uit verschillende standpunten zijn gedraaid).

En dan een las terug naar het ruimere shot.Kortom, Moore heeft naderhand het bladeren over-gedaan zodat we de catalogus beter kunnen zien. En hij is daarin een beetje slordig geweest. (Waar dan*) Is dat erg? Niet als het de

geloofwaardigheid niet aantast. En dat doet het niet, want we zien het helemaal [email protected]

GERt DE GRaaff

Is fREElaNCE DOCENt BEElDtaal . . . . . . . . . . . . . . . . .

* Moore houdt de catalogus niet meer in zijn handen maar die ligt in de close-up op de counter. Ook is duidelijk te zien dat hij in het eerste ruimere shot naar een andere linkerpagina kijkt dan in het closere shot.De vrouw achter de balie is verdwenen


PROXLETNetwerkdienst Twitter behoeft weinig introductie: in maximaal 140 te-kens deel je gedachten, links of nieuws met volgers. Je volgt vrienden, mensen uit je vakgebied, politici, professionele instellingen of – minder interessant – geautomatiseerde nieuwsfeeds. Maar een boer zoekt een vrouw, in Holland wordt gezocht naar the voice en talent, je Twitter-kenissen volgen televisie- en radioprogramma’s die

je niet interesseren en wandelen rond op dagenlange symposia waar je geen boodschap aan hebt. Wie enkele honderden mensen volgt, ziet zich soms geconfronteerd met een flinke bak ruis.De nieuwe dienst Proxlet moet het gekwetter enigszins helpen indam-men, zonder dat je gewaardeerde Twitter-contacten, al dan niet tijdelijk, hoeft op te zeggen. Proxlet werd bedacht door Aaron White en Chris Ricca. Ze ergerden zich aan de twitter-herrie.Inloggen is simpel: je geeft eenmalig toestemming via de Twitter-site zelf. Daarna is via Proxlet.com een eenvoudig in te stellen dat je bijvoor-beeld nooit meer een Foursquare-inlog wil zien, dat bepaalde sleutel-woorden moeten worden onderdrukt * kuch * #bzv * kuch * of dat je van bepaalde gebruikers bijvoorbeeld alleen links wilt zien. Proxlet maakt dit mogelijk door speciaal voor jou een persoonlijke, alter-natieve Twitter-feed aan te bieden. Twitter for iPhone, TweetDeck, Twit-droid en Seesmic kunnen deze alternatieve feed inlezen. Je kunt dan ook rechtstreeks instructies aan Proxlet sturen via een speciaal opgemaakte tweet. Op dit moment is er enkel voor de Chrome-browser een plugin om resultaten op twitter.com te filteren.In tests met Twitter for iPhone werkte Proxlet vrij goed, al werkte re-tweeten niet. White en Ricca werken constant aan verbetering en staan open voor suggesties.Meer info: www.proxlet.com en twitter.com/proxlet

UFSTijdens de begin januari in Las Vegas gehouden Consumer Electronics Show (ECS) zijn plannen voor een nieuw draag-baar opslagmedium onthuld, dat Universal Flash Storage (UFS) is gedoopt. Het moet de lees- en schrijfsnelheid flink opschroeven, omdat de koppeling wordt geleend van de SATA-standaard, die wordt gebruikt in moderne harde schijven. Datasnelheden zouden dan ook op vergelijk-baar niveau liggen, waarbij UFS weinig stroom ver-bruikt en in ruststand zelf vrijwel geen aanslag op de batterij doet. De UFS-standaard is open en wordt naar verwachting nog voor de lente in zijn defini-tieve vorm vastgesteld. Grote namen als Nokia, Samsung en Toshiba hebben hun steun aan het formaat toegezegd.

KENNEDYHet is deze maand exact vijftig jaar geleden dat John F. Ken-nedy aantrad als Amerikaanse president. Een speciaal Twitter-account [ @kennedy1961 ] gaat de komende duizend dagen – onge-veer de tijd tot Kennedy’s moord-aanslag in Dallas – hoogtepunten uit het presidentschap naar bui-ten brengen. Dat lijkt op het hier eerder besproken @UKwarcabinet – een project van de Britse natio-nale archieven, dat vijf jaar oorlog in kaart brengt aan de hand van officiële documenten.

QUARKRedacties die hun tijdschriften opmaken met het Quark Publishing System kunnen nu voor zo’n 3000 euro een App Studio-module aan-schaffen. Daarmee is in het productieproces ook een iPad-publicatie te maken. Quark wil binnenkort beginnen met een dienst die de tijd-schriften in de Apple-tijdschriftenwinkel brengen. Quark vraagt na de eenmalige investering ook geld voor omgezette titels en licenties. Meer info: tek.st/x

WAT ALSEen snelle manier om twee landen te vergelijken is het recent gelanceerde ifitwheremyhome.com, waarbij open-bare bronnen wor-den aangesproken – onder meer CIA World Factbook en de Wereldgezond-heidsorganisatie –

en een heldere samenvatting wordt gegeven. Het internetadres is heel transparant en dus een-voudig te manipuleren. Zo blijkt in het vergelijk van Nederland met Zimbabwe (www.ifitweremyhome.com/compare/NL/ZW) dat

Zimbabwanen gemiddeld 32 jaar eerder overlijden – hetgeen samenhangt met een bijna 77 procent grotere kans om HIV-

geïnfecteerd te zijn. Een oudere, maar diepgravender lan-den vergelijker is nationmaster.com – een site die iedere journalist zou moeten bookmarken.

LARS PASVEER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Multimedia


Fotojournalisten

38 - villamedia magazine - 25 september 2009

ARNHEMFotoburo Peter Drent

M 0653834672 www.peterdrent.nl

• reportage- en publiciteitsfoto-

grafie • bedrijven • magazines

• lid NVF

• lid DrentFotografenGroep

AsPERENNout steenkamp Fotografie

M 0 624 654 694

www.noutsteenkamp.nl

• portretten en meer

UDENVan Assendelft Fotografie

Wout van Assendelft de Coningh

T 0413 26 43 46 / M 06 249 59 121

[email protected]

www.defotojournalist.nl

• bedrijven • sponsored magazines

• vakbladen • persberichten

tiElFotoburo Raphaël Drent

T 0344 621840 M 0655 134154

www.fotodrent.nl

www.drentfotografengroep.nl

• allround • lid NVF

• lid DrentFotografenGroep

KoRtENHoEFWolverlei tekst en Beeld

Martin Stevens M 06 535 67 050

[email protected]

www.martinstevens.nl

• stockarchief • opdracht fotografie

• beeldresearch

• landschap • natuur

• maatschappij

• Nederland en buitenland

ColoFonVillamedia magazine, vakblad over

journalistiek. Uitgave van Villamedia Uitgeverij

BV. Villamedia magazine is een voortzetting

van De Journalist. De redactie is onafhankelijk

en werkt op basis van een redactiestatuut.

ReDACTie

Dolf Rogmans, hoofdredacteur

linda nab, redacteur

Frans oremus, redacteur

lars Pasveer, redacteur

Marjolein Slats, bureau/eindredacteur

Trudy van de Ven, redacteur

Thijs Smeele, stagiair

PoSTADReS

Postbus 75997, 1070 az Amsterdam

BezoekADReS

Johannes Vermeerstraat 22

1071 dr Amsterdam

T 020-67 66 771 / F 020-664 49 01

[email protected]

www.villamedia.nl

VoRMgeVing

Anneke de Bruin

AAn nR. 2 WeRkTen Mee

Theo Audenaerd, Frits Baarda, Peter van Beek,

Dennis van Benthum, Bart Brouwers, evert-

Jan Daniels, Yves Desmet, Joep Dohmen, Bart

ebisch, Truus van gog, gert de graaff, Pieter

de groot, niels Heithuis, Rob Huibers, Paul

Jonker, Pepijn leupen/HH, Saïda Maggé, ilvy

njiokiktjien, Willem Schoonen, Berend Vonk,

ivo van Woerden, zilveren Camera

VolgenD nUMMeR

Villamedia magazine nr. 3 verschijnt over twee

weken op vrijdag 11 februari. Deadline: kopij

3 februari, advertenties 7 februari.

ADVeRTenTieS BlAD

Van Rijn & Partners,

olaf van Rijn, Marlene zonjee,

Singel 512, 1017 ax Amsterdam

T 020-624 22 13 • F 020-620 93 32

[email protected]

ADVeRTenTieS WeBSiTe

niels van Tongeren en Damiaan van eeten

T 020-676 67 71 • F 020- 664 49 01

[email protected]

ABonneMenTen

Jaarabonnement € 155,00

introductietarief € 99,00

Studenten tot 27 jaar € 65,00

losse nrs € 7,25 exclusief porti

Prijswijzigingen voorbehouden.

opzeggingen (uitsluitend schriftelijk)

dienen acht weken voor afloop van de

abonnements periode in ons bezit te zijn.

BlAD nieT onTVAngen

nVJ leden: ledenadministratie,

Postbus 75997, 1070 az Amsterdam

T 020-67 66 771 • F 020-66 24 901

[email protected] • www.nvj.nl

Abonnees: Abonnementenland,

Postbus 20, 1910 aa Uitgeest

T 0900-ABolAnD/0900-226 52 63

(€ 0,10 per minuut) • F 0251-31 04 05

www.aboland.nl/blad/villamedia

UiTgeVeR

Uitgeverij Villamedia BV

Bank 66.68.29.292 • kvk 34323607

[email protected]

DRUk

Senefelder Misset

VolZin, tijdschrift voor zinvol leven, is een blad met inspiratie én ideeën. VolZin schrijft betrokken, kundig en toegankelijk over religie, spiritualiteit en zingeving.

VolZin wil zijn groep van trouwe lezers verder uitbreiden en zich ontwikke-len tot een aansprekend blad voor een breder publiek. Met het oog daarop zoeken wij een

HOOFDREDACTEUR (m/v)Taken• U zet samen met de redactie de koers uit van het blad en geeft leiding aan

het proces van redactionele vernieuwing. • U geeft leiding aan een team van vier medewerkers; u weet hen te inspire-

ren, te stimuleren en uit te dagen.• U representeert het blad naar buiten toe; u bent het boegbeeld van VolZin.• U bent eindverantwoordelijk voor het productieproces, de aansturing van

de redactie en het fi nancieel beleid.• U behartigt de contacten met het bestuur en de uitgever van VolZin.

Functie-eisen• U beschikt over deskundigheid, visie en creativiteit op het gebied van

bladenmaken.• U heeft kennis van en affi niteit met de hedendaagse markt van religie,

spiritualiteit en zingeving.• U bent in staat om, in samenspel met de uitgever, relevante doelgroepen

binnen die markt te bereiken.• U volgt op de voet de ontwikkelingen op het gebied van nieuwe media.

We bieden• een uitdagende en collegiale werkomgeving;• een aanstelling voor 32 uur per week (0,89 fte);• een salaris conform de CAO voor Publiekstijdschriften.

Belangstelling?Informatie is verkrijgbaar bij eindredacteur Theo van de Kerkhof, 030-2631093 (VolZin), 013-5366525 (privé), of bestuurslid Roel Braakhuis, 06-12233854. Zie ook www.volzin.nu.De sollicitatiegesprekken vinden plaats begin maart 2011.Uw sollicitatiebrief, vergezeld van een curriculum vitae, kunt u tot uiterlijk 21 februari richten aan:Redactie VolZin • t.a.v. de sollicitatiecommissiePostbus 9435 • 3506 GK Utrechte-mail: [email protected]

Wat wil Wegener nu met De Pers?vakblad over journalistiek - 28 januari 2011 - jaargang 3 - nr. 2...

Documents

Transcript of Wat wil Wegener nu met De Pers?vakblad over journalistiek - 28 januari 2011 - jaargang 3 - nr. 2...