Wanbetalers in de zorgverzekering Dilemma’s in beleid

Janneke Boer

Erik van den Berg Directie Zorgverzekeringen Cluster Verzekerden

Inhoud

Aanleiding om de wet aan te passen De belangrijkste aanpassingen Dilemma’s in beleid Aanpassing overige regelgeving Per wanneer

3

Aanleiding 1.  Bestaande wanbetalerswet uit 2009 2.  5% toename per jaar 3.  ‘Harde kern’ van 100.000 wanbetalers 4. Naar verhouding veel bijstandsgerechtigden (ca 65.000) 5. Hoge instroom, beperkte uitstroom 6. Herziening wanbetalerswet: flankerend beleid op de

bestaande regels 7. Drie doelen:

- minder instroom - meer uitstroom - meer opbrengst

4

De context van schulden 2,3 miljoen huishoudens (32%)

hebben betalingsachterstand: -  achterstallige rekeningen -  krediet of lening -  regelmatig of vaak rood staan -  creditcardschuld

5

Hoe ontstaan schulden?

-  Pech in het leven

-  Gedrag -  voeren van een gezonde financiële huishouding

- scheiding

- ontslag

- werkloosheid

-  in staat zijn in te spelen op veranderende omstandigheden

6

7

8

Wanbetalers in de Zvw

Aantal wanbetalers in bestuursrechtelijk premieregime:

-  Verhoudingsgewijs vergeleken met Ziekenfondswet nog steeds ca. 2,5% van de premiebetalende bevolking - Fluïde groep die in- en uitstroomt: ruim 100.000 per jaar

9

Wet verbetering wanbetalers- maatregelen (33 683)

Ingediend op 28 juni 2013 Wetsvoorstel is gericht op vermindering instroom en stimuleren uitstroom.

- Maatregelen gericht op verzekerden - Maatregelen gericht op zorgverzekeraars

10

De belangrijkste aanpassingen

•  BRP-adres (‘GBA’) moet geldig adres zijn

•  Betalingsregeling een nieuwe uitstroomreden

•  Verlaging bestuursrechtelijke premie

•  Aanwijzen groepen om uit te stromen

•  Vroegtijdige omleiding zorgtoeslag bij achterstand

•  Differentiatie compensatie zorgverzekeraars

•  Uitstroom ‘harde kern’ (motie)

11

-  Geldt voor de totstandkoming van de zorgverzekering en bij aanmelding als wanbetaler door zorgverzekeraar:

-  Geen verzekering afsluiten als het adres niet voorkomt of een ander adres is dan in de BRP

Uitzonderingen: -  verklaring/loonstrook van de werkgever, niet ouder dan één

maand -  verklaring van de Sociale Verzekeringsbank, bij twijfel -  als van de afwijking redelijkerwijs geen verwijt kan worden gemaakt

Geldig BRP woon- of briefadres (art. 4a en 18c)

12

NU: geen bestuursrechtelijke premie meer verschuldigd indien: -  schuld afbetaald -  stabilisatieovereenkomst (opschorting) -  geslaagde minnelijk- of wettelijk schuldhulptracject -  betalingsregeling door tussenkomst van een schuldhulpverlener

Straks ook indien: -  er een betalingsregeling is getroffen met de zorgverzekeraar

Betalingsregeling: uitstroomreden (art. 18d)

13

Verlaging van de premie (art. 18d en 18e) -  minister mag zelf jaarlijks de hoogte vaststellen -  tussen de 110 - 130% van de gemiddelde nominale premie

Dilemma’s voor het beleid -  vaststelling hoogte: hoe bepaal je die? -  financiële gevolgen

14

Aanwijzen groepen (art. 18d, lid 2) Lagere regelgeving: aanwijzen groepen die géén bestuursrechtelijke premie meer verschuldigd zijn, incluis de voorwaarden. Moet met ‘voorhang’ in de Tweede Kamer.

Eerst bijstandsgerechtigden, later misschien andere groepen.

Eigen ‘afmeldbevoegdheid’ Zorginstituut.

Dilemma’s voor het beleid

- Gemeenten versus zorgverzekeraars - Wens voor structurele uitstroom

15

Vroegtijdig omleiden zorgtoeslag (art. 18aa) “Artikel 18aa: 1. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat in

daarbij aan te wijzen gevallen een aan de verzekeringnemer of zijn partner uit te betalen zorgtoeslag als bedoeld in de Wet op de zorgtoeslag of een voorschot daarop, in afwijking van artikel 25, eerste lid, van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen, als tegemoetkoming in de premie en, voor zover de zorgtoeslag of het voorschot daarop dan nog toereikend is, het eigen risico, geheel of gedeeltelijk, direct of door tussenkomst van het Zorginstituut aan de zorgverzekeraar wordt uitbetaald indien ten aanzien van een zorgverzekering, rente en incassokosten buiten beschouwing latend, een achterstand in de betaling van de verschuldigde premie ter hoogte van drie maandpremies is ontstaan.

2. Bij ministeriële regeling kunnen regels worden gesteld met betrekking tot het eerste lid.”

Dilemma’s voor beleid -  Hoe lang omleiden? Voorkomen jo-jo effect -  Inkomen indirect bekend bij verzekeraar

16

Differentiatie compensatie (art. 34a) Is geregeld in een ministeriële regeling. Wanneer doen verzekeraars genoeg?

Voornemen is een hoge en een lage wanbetalersbijdrage. Laag: bij voldoende incassoinspanningen Hoog: bij extra inspanningen. NZa beoordeelt, ZINL keert uit, eerst laag, daarna pas hoog Dilemma’s voor het beleid -  De hoogte van het bedrag van de compensatie -  Kwantificeren van de inspanning

17

Uitstroom ‘harde kern’

Motie Leijten: De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er een zogenoemd stuwmeer is

van bijna 100.000 mensen die sinds de invoering ervan in het bestuursrechtelijke regime zitten; van mening dat een permanent verblijf in het bestuursrechtelijke regime nooit de bedoeling van de wet is geweest; verzoekt de regering, een plan op te stellen om het stuwmeer van bijna 100.000 mensen voor 1 augustus 2017 leeg te laten stromen, en gaat over tot de orde van de dag.

Dit wordt een grote uitdaging, voor alle partijen…. Deels (20.000) gaat het om bijstandsgerechtigden, die blijven wel enigszins in overheidsbeeld. Maar wat te doen met de rest?

Dilemma’s voor het beleid

- Doelgroep lastig (schuldenproblematiek extern) - Weinig invloed op oorzaak van verblijf in bestuursrechtelijke regime

18

Verdere regelgeving 1.  AmvB voor artikel 18aa Zvw

2.  Regeling zorgverzekering:

- nadere regels onder artikel 18aa Zvw (zorgtoeslag) - nadere regels vaststelling premiehoogte - nadere regels voorwaarden uitstroom (voorhang 2e Kamer) - nadere regels gegevensuitwisseling - nadere regels voor differentiatie compensatie

3. Beleidsregels Zorginstituut: uitbreiding kwijtschelding

19

Behandeling is aangehouden op verzoek minister Aangenomen amendement SP inzake blokkering reserves voormalige ziekenfondsen, nu: Artikel Ia Invoerings- en aanpassingswet Zvw: Novelle in Tweede Kamer Behandeling wetsvoorstel + novelle

Eerste Kamer

20

Inwerkingtreding wet

De artikelen van deze wet treden in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip, dat voor de verschillende artikelen of onderdelen daarvan verschillend kan worden vastgesteld.

2016

21

Vooruitblik inwerkingtreding

22

Ten slotte: vindplaatsen

Wet verbetering wanbetalersmaatregelen

Wettekst: Eerste Kamer, 33 683, nr. A Toelichting: Tweede Kamer, 33 683, nr. 3 Novelle: Tweede Kamer, PM, nr. 2 en 3 Alle kamerstukken:

Tweede Kamer, 33 683, nrs. 1 tot en met 56

Eerste Kamer, 33 683, nrs. A tot en met F