De vraag of we ook inde auto - ooit het sym-bool van de persoon-lijke vrijheid - demacht dreigen kwijt teraken, laat psychologeMarieke Martens goed

tot zich doordringen. Met een ge-decideerd ‘nee’ doorbreekt ze destilte. ,,Dat we als bestuurdersoverbodig zullen worden? Datgaat niet gebeuren denk ik - alkunnen we technologisch al veel.Want wat nu als er zo’n hypermo-dern systeem uitvalt? Dan zullenwe toch zelf de auto veilig thuismoeten brengen,’’ zegt de senioronderzoeker verkeersgedrag bijTNO en hoogleraar bij de vak-groep Verkeer, Vervoer en Ruimteaan de Universiteit Twente.

Het rijbewijs dus nog maareven blijven koesteren?,,Absoluut. Natuurlijk zullen ersteeds meer systemen bijkomenom de automobilist te ondersteu-nen, maar ze helemaal vervangen,en onder alle omstandigheden? Ikverwacht dat we voorlopig zelfblijven sturen, maar slimme tech-nologie kan ons nu al helpen doorin te grijpen wanneer het onveiligwordt.’’

Machines zijn toch veel be-

trouwbaarder? 95 procent vande verkeersongelukken is hetgevolg van menselijk falen.,,Dat is te makkelijk. Er gaat ookverbazingwekkend veel goed inhet verkeer. Het geheim is onzeflexibiliteit. Laat ik een voorbeeldgeven: als automobilisten zijn wein staat om in een hele drukkestraat juist dat ene kind uit demassa te pikken dat iets onver-wachts zou kúnnen doen. Is hetde houding van zo’n kind, de oog-opslag? Voordat machines dáártoein staat zijn; dat gaat nog weleven duren.’’

Het weerhoudt de techneutener niet van om vol voor de zelf-rijdende en zelfdenkende autote gaan. Verspilde moeite?,,Nee zeker niet. Want we wetenook dat bestuurders afgeleid kun-nen worden, bijvoorbeeld doorhun smartphones. En dan valtalles weg wat ik hiervoor heb ge-zegd. Als we er in slagen de sterkepunten van de mens te combine-ren met de sterke punten van detechniek dan zetten we pas echtstappen.’’

Waar denkt u dan aan?,,Er zijn nu al systemen waarbijvoertuigen erg dicht op elkaar rij-den en dan bedoel ik echt extreem

dicht! In het begin is het doodengen denk je steeds: dit kan nietgoed gaan, als mijn voorganger nuremt, zit ik er bovenop! Het sys-teem zorgt er natuurlijk voor datiedereen exact tegelijkertijd af-remt, maar dat vertrouwen is nietvanzelfsprekend. Dat vergt echtgewenning.’’

Wat is het voordeel?,,Je kunt meer auto’s over dezelfdeweg leiden en botsen is er nietmeer bij.’’

Dat klinkt positief en na eenpaar proefritjes weten we nietbeter.,,Vind ik iets te simpel gedacht.Het zal toch ook een kwestie zijnvan: wat accepteren we als be-stuurders nog wel en wat nietmeer. Zo kan de verkeersveilig-heid enorm gebaat zijn bij voer-tuigen die extreem kunnen rem-men, maar dat vinden we als au-tomobilist erg onprettig. En bo-vendien, als er achter ons een nor-maal voertuig rijdt dat niet zohard kan remmen, ontstaat er als-nog een kop/staart-botsing. Metname de weg naar volledig auto-matisch rijden waarbij sommigeauto’s wel zijn uitgerust metslimme systemen en andere niet,wordt een uitdagende.’’

dinsdag 27mei 2014

NL

12

Leuk hoor,een auto diezelf stuurt,

INTERVIEW |Marieke Martens, Verkeershoogleraar

R MariekeMartens: ‘Ergaat nu ookveel goed inhet verkeer.Wij zien in eendrukke straathet gevaar vaneen spelendkind. Een ma-chine kan datnog niet.’ FOTOSHODY CAREMAN

Auto’s,vrachtwagens,motoren

Google’sslimmeauto

Google’sslimmeauto

1

2

De zelfrijdende auto’s

waarmee Google nu

testen uitvoert in de VS,

kennen het testgebied

op hun duimpje.

Maar hoe navigeren

ze er doorheen?

Wandelaars,fietsers

EXTRA SENSOREN

Videocamera’s enradar verzamelenextra informatie.Ze onderscheiden:

64 laserstralen draaien10 keer per seconderond en vangen hetterugkaatsende licht.

LIDAR-SCANNER

SOESTERBERG |Bij Volvo, Volkswagenmaar ook softwaregigant Googletwijfelt niemand er meer aan: de zelfdenkende en zelfsturende auto isniet meer te stuiten. Toch peinst verkeershoogleraar Marieke Martens erniet aan haar rijbewijs te vernietigen. ,,En ik zou het andere automobilistenook niet aanraden.’’

LEO ROGGEVEEN

maar zijnwe er klaar voor?

De verkeersveiligheid is gebaatbij auto’s die extreem hard kunnenremmen. Maar dat vinden wijals automobilist erg onprettig

dinsdag 27mei 2014

NL

13

De software herkent medeweggebrui-kers tot 200meter rondom de auto envoorspelt hoe ze zullen gaan bewegen.

270514 | BD | FOTO’S: GOOGLE©

Lijnen en tekensop de weg

Verkeersbordenen lichten

SUPERSNELLE3D-SOFTWARE

3

Met deze data berekenteen pc continu eenbewegend 3D-modelrondom de auto envergelijkt dit met het3D-model van hetgebied.

Ook met andere weggebruikerskan dit tot enorme conflictenleiden.,,De sociale interactie op het we-gennet wordt een verhaal op zich.Een fietser mag straks niet zo-maar concluderen dat een autohem of haar wel voor zal latengaan als er oogcontact is met debestuurder. Het gaat er dan om ofhet slimme voertuig de fietservoorrang gaat geven.’’

Hier hebben we het wel overeen basisprincipe van het ver-keer.,,Inderdaad. In het verkeer draaithet allemaal om begrijpelijkheiden geloofwaardigheid van maatre-gelen en techniek. Verkeerstech-neuten denken vaak: wij geveninfo en die informatie wordt danautomatisch opgevolgd door deweggebruikers. Maar is dat ookzo?Technisch kunnen we er met snel-heidsbegrenzers eenvoudig voorzorgen dat niemand te hard rijdt.Maar wie accepteert dat? Denkook aan de matrixborden bovende snelwegen.Het idee erachter is om bestuur-ders ruim voor de file al ietsje gaste laten terugnemen, waardoor deafwikkeling veiliger wordt, maarveel mensen houden zich daarniet aan’’

Automobilisten zijn een eigen-gereid volkje.,,Ik weet niet of ik ze zo zou om-schrijven. We kunnen mensen weladviseren om langzamer te gaanrijden, maar als niemand het nutervan inziet, hebben wij, de ver-keersdeskundigen, toch echt eenprobleem. Automobilisten kunnenzich er blijkbaar geen voorstelling

van maken dat het er inderdaadbeter op wordt als ze 70 gaan rij-den op een snelweg. Het is aanons om een oplossing te beden-ken.’’

En dan heb je ook nog de be-stuurders die juist de matrix-borden de schuld geven van defiles.,,Dat vind ik echt een gedachte-kronkel, maar psychologisch heelinteressant. Wetenschappelijk isbewezen dat deze systemen zor-gen voor grotere veiligheid en be-tere anticipatie op files en tochroepen sommige mensen: ‘Er washelemaal niets aan de hand tot dematrixborden aangingen en toenze uitgingen, was de file ook weerweg.’ Wat hier gebeurt is dat oor-zaak en gevolg door elkaar wor-den gehaald. Eerst is er file,daarom gaan ze aan. Maar als defile oplost en we zien daar geenoorzaak voor – sporen van een on-geval, of een auto met pech op devluchtstrook - dan begrijpen weniet waar de file vandaan kwam.’’

Wordt acceptatie feitelijk nietde crux voor het welslagen vanzelfdenkende auto’s?,,U zegt het. Er gebeurt momen-teel op technisch gebied zo veel.Denk bijvoorbeeld aan de ‘com-municatie’ van auto’s onderling,informatie-uitwisseling naar navi-gatiesystemen, en wegkantsyste-men die direct met voertuigenkunnen ‘praten’. Gelukkig merk ikdat onze opmerkingen vanuit degedragspsychologie steeds serieu-zer worden genomen. Echt fasci-nerend om erover mee te kunnenpraten en denken. En wie weet,misschien kan ooit het rijbewijswel op de schop.’’

In hetbeginis het heeleng endenk je:dit kanniet goedgaan

HAARLEM |Voormalig notarisJan Carel K. (51) uit Aerden-hout moet de Nederlandsestaat 500.000 euro betalenvanwege zijn rol in de vast-goedfraudezaak Klimop.Het Openbaar Ministerie (OM)had een bedrag van ruim 6 tongeëist. K. was de ‘huisnotaris’ vande organisatie die miljoenen eu-

ro’s winst maakte met de om-vangrijke vastgoedfraude rondhet Bouwfonds en het PhilipsPensioenfonds.In het zogeheten Klimop-onder-zoek kreeg K. eind 2012 voor zijnaandeel 5 maanden celstraf op-gelegd, onder meer voor witwas-sen en het niet melden van onge-bruikelijke transacties.

Witwas-notarismoetdestaathalfmiljoenbetalen

‘BonnieandClyde’aanNederlanduitgeleverdASSEN | De Nederlandse Bonnieand Clyde, het duo Antonio Mar-cus van der P. (25) en Enise B.(19), (foto) is door Duitsland uit-geleverd aan Nederland.De twee werden op 26 februari ge-pakt in een hotel in de Duitse stadSchwerte, na een dagenlange klop-jacht door de politie. Daarbij lietende twee een spoor van geweld ach-ter in Echten, Meppel, LageMierde en Enschede. Hun geweld-dadige acties waren voor politie enjustitie aanleiding om de namenen foto’s van Van der P. en B. open-baar te maken.De uitlevering liet 3 maanden op

zich wachten, omdat Van der P. enB. niet wilden meewerken. Vorigeweek bepaalde de Duitse rechterdat het tweetal kan worden uitge-leverd. Het OM zei gisteren ‘dathet verdachte duo is aangekomenin Nederland’. Morgen worden ze

voorgeleid aan de rechter-commis-saris in Assen.Van der P. en B. namen op 10 fe-

bruari een vrouw uit Meppel meein haar auto en lieten haar geldpinnen. Ook sloegen de twee toe inLage Mierde, waar op 18 februarimensen werden vastgebonden. InEnschede schoten ze een kampeer-der neer op een naturistencam-ping en roofden ze een auto. Ver-volgens gijzelden ze in de buurt,een gezin.

KamerdichtbijakkoordleenstelselDENHAAG |De fractievoorzittersvan VVD, PvdA, D66 en Groen-Links spraken gisteravond metminister Jet Bussemaker vanOnderwijs over de invoering vaneen sociaal leenstelsel voorstudenten. Een doorbraak lijktophanden.De invoering van het sociaal leen-stelsel, waarbij de basisbeurswordt omgezet in een lening, is inhet regeerakkoord afgesproken.Maar kabinet en coalitie hebbensteun van oppositiepartijen nodigom het plan door de Eerste Kamerte krijgen, waar ze geen geenmeerderheid hebben. D66 en

GroenLinks zijn in principe bereiddie steun te leveren, maar stellenwel eisen. Zo wil GroenLinks datde ov-kaart voor studenten behou-den blijft, en niet vervangen wordtdoor een kortingskaart. Die vari-ant zou kansrijk zijn.De Landelijke Studenten Vak-

bond (LSVb) vraagt de partijen afte zien van het voorstel voor eenleenstelsel. ,,Met het afschaffenvan de basisbeurs komt niet alleende toegankelijkheid in het geding,maar worden studenten ook opge-zadeld met een torenhoge schuld.Dat is onacceptabel,’’ aldus voorzit-ter Jorien Janssen.

BrittenrennenalsrazendenachtereenrollendekaasaanGLOUCESTERSHIRE |Eén keer perjaar haalt het Britse Gloucester-shire de wereldpers met een eeu-wenoude traditie: het kaasrollenvan Cooper Hill. Honderden deel-nemers rennen dan als razendenachter een rollende kaas de heuvelaf. Wie als eerste beneden is, magde gewilde kaas mee naar huisnemen.De Engelse politie had de vaste

leverancier van de kaas, de 86-ja-rige lokale kaasmaker DianaSmart, dringend geadviseerd hier-mee te stoppen, omdat het kaas-rollen gevaarlijk zou zijn en er teveel bezoekers op afkomen.Vier kaasliefhebbers uit Gouda,

die lucht kregen van de kritiek ophet evenement, zijn naar Engeland

afgereisd met een Goudse kaas,om de organisatie te steunen. Degroep Nederlanders werd als hel-den onthaald.

Z Deelnemers aan de kaasracestormen rennend en struike-lend van Cooper Hill. FOTO AFP