Waarde(n)vol handelen als docent

Ethische denklijnenEthische denklijnen

Waarde(n)vol handelen als docent, vandaag:

- Hoe is het ermee?- Terugblik op begrippen en kennis- Zijn er vragen over de gelezen literatuur?- Onderwijsactiviteit - Eerlijk zijn!- Eerlijk zijn!

- Consequentialisme en deontologie

- Vooruitblik op de volgende les- Terugblik op de bijeenkomst

Waarde(n)vol handelen, terugblik:

- Objectief:- Subjectief: - Normatief:

Feiten, kénnen, is het waar?

Emoties, beleven, is het waarachtig?

Een norm voorschrijvend, waarderen, is het juist?

- Ethiek:

- Moraal:Wetenschappelijke studie van de moraal. Het geheel van normen en waarden dat als een belang-rijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd.

- Normen:- Waarden:

Concrete gedragsregels- of handelingsvoorschriften.Nastrevenswaardige ervaringen- situaties.

rijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd.(individueel, groep, instelling, cultuur)

Waarde(n)vol handelen als docent: Onderwijsactiviteit

{Twee namen}:

- Hé?! De presentatie gaat niet door! Wat nu?

Waarde(n)vol handelen als docent: Onderwijsactiviteit

Nabespreking van de onderwijsactiviteit bestaat uit:

- Observatiepunten- Voorbereiding- Inhoudelijke informatie- Inhoudelijke informatie- Variatie in werkvormen- Relevantie en bruikbaarheid in de onderwijspraktijk?

- Zeg, wat is ‘eerlijk zijn’ ?

Er is een ernstig misdrijf gepleegd. Twee gewapende mannen wordengepakt en het staat wel vast dat het de daders zijn, maar het bewijsontbreekt. Ze worden apart in de cel gezet en kunnen niet met elkaar communiceren. De rechter doet elke verdachte het volgende voorstel:

1. Als jullie allebei blijven zwijgen, kan ik jullie niet veel maken. Je krijgt dan alleen een lichte straf wegens wapenbezit zonder vergunning.

Waarde(n)vol handelen als docent: eerlijk zijn?

Je krijgt dan alleen een lichte straf wegens wapenbezit zonder vergunning.

2. Als er een bekent, is de zaak rond. Degene die bekende zal ik vrijspreken, omdat hij zo goed heeft meegewerkt. Degene die niet bekende kan minstens tien jaar verwachten.

3. Als jullie allebei bekennen, krijgen julle allebei vijf jaar.

De vraag is: wat kan een gevangene het beste doen?

Waarde(n)vol handelen als docent: Handelen tegenover norm

1. Als jullie allebei blijven zwijgen, kan ik jullie niet veel maken. Je krijgt dan alleen een lichte straf wegens wapenbezit zonder vergunning.

2. Als er een bekent, is de zaak rond. Degene die bekende zal ik vrijspreken, omdat hij zo goed heeft meegewerkt. Degene die niet bekende kan minstens tien jaar verwachten.

3. Als jullie allebei bekennen, krijgen julle allebei vijf jaar.

De essentie van het dilemma is dat het voor beide verdachten samen De essentie van het dilemma is dat het voor beide verdachten samen beter is te zwijgen, maar elke verdachte denkt alleen aan zijn eigen voordeel. Ongeacht wat de ander doet, het is voor elke verdachte beter te bekennen.

Vergelijkbare situaties komen in het dagelijks leven frequent voor. Is het in dergelijke situaties beter om samen te werken met de ander of om voor de snelle winst te gaan? Als men voorziet dat een dergelijke

situatie met dezelfde partijen vaker zal voorkomen is het beter om samen te werken.

Waarde(n)vol handelen als docent: Handelen tegenover norm

Eerlijk….? Wat is dat?

• Mag je alles zeggen?• Mag je alles denken?

• & wat je denkt, zou dat in jouw gedrag terug te zien zijn?

• Filmpje!

Waarde(n)vol handelen als docent: Stroming in de ethiek

- Consequentialisme- Deontologie

De utilist J.S. Mill (1806-1873)

De deontoloog E. Kant (1724 tot 1804)

Consequentialistische normen(ervaring/handelen)

Morele handelingen die gebaseerd en gerelateerd zijn aan de gevolgen die zij hebben. Het doel heiligt de middelen!

Naast dat er een theoretische reflectie vereist is voor de omschrijving van de maatstaven, zit je ook met de vraag hoe je zo’n afweging moet

Waarde(n)vol handelen als docent: Stroming in de ethiek

van de maatstaven, zit je ook met de vraag hoe je zo’n afweging moet maken.

Er is dus een probleem bij het vaststellen van de doelmaatstaf.

De utilist J.S. Mill (1806-1873)

Deontologische normen(ratio)

Gaat uit van absolute gedragsregels, vaak -maar niet altijd- gesteld als normen. Iets wat slecht is, is volgens een deontoloog altijd slecht, ook als de uitkomst goed zou zijn.

Het enige wat goed zou kunnen zijn is de intentie, de goede wil, en die

Waarde(n)vol handelen als docent: Stroming in de ethiek

Het enige wat goed zou kunnen zijn is de intentie, de goede wil, en die goede wil impliceert de aanvaarding van bepaalde morele wetten.

Ze richten zich ook op het karakter van een handeling, dus: nietalle middelen heiligen het doel.

De deontoloog E. Kant (1724 tot 1804)

Consequentialistische normen (ervaring/handelen - J.S. Mill)

• Het doel heiligt de middelen! • Morele handelingen die gebaseerd en gerelateerd zijn aan de gevolgen die zij hebben

• De juistheid van ons handelen bepaald door de goede of slechte gevolgen van die handelingen

Waarde(n)vol handelen als docent: Stroming naast elkaar

gevolgen van die handelingen• Het gaat het er niet om wát je doet, maar waar je komt• Je hebt een doel en daar ga je voor, maakt niet uit hoe

Deontologische normen(ratio - E. Kant)

• Iets wat slecht is, is altijd slecht, ook als de uitkomst goed zou zijn• Als iets is verboden betekent dat: het is verplicht om ‘iets’ niet te doen• Handelingen die verplicht zijn, zijn toegestaan

Consequentialistische normen (Het doel heiligt de middelen)

• Ach, voor deze ene keer kunnen wel even van de regels afwijken?

Deontologische normen(Iets wat slecht is, is altijd slecht, ook als de uitkomst goed zou zijn)

• Amnesty International

Waarde(n)vol handelen als docent: Stroming in de ethiek

• Amnesty International

• Mogen dieren gebruikt worden in laboratoria die medicijnenontwikkelen?

• Mag de echtgenoot van een comapatiënte besluiten over haar

Waarde(n)vol handelen als docent: Stroming in de ethiek

Consequentialistische normen (Het doel heiligt de middelen)

Deontologische normen(Iets wat slecht is, is altijd slecht, ook als de uitkomst goed zou zijn)

• Mag de echtgenoot van een comapatiënte besluiten over haar euthanasie, ook als haar familie erop tegen is?

• Mag een persoon worden afgeluisterd, als maar gedacht wordt dat hij "terrorist" zou kunnen worden/zijn?

• De Politie moet strak in het uniform, geen oorringetje, staartjes enz.“ (2002, minister Heinsbroek)

Onderzoek een moreel dilemmain groepjes van vier.

30 minuten:- Twee mensen verdiepen zich samen in de deontologischelijn.

[Iets wat slecht is, is altijd slecht, ook als de uitkomst goed zou zijn].

- Twee mensen verdiepen zich in de casus volgens het

Waarde(n)vol handelen als docent: Samenwerkend leren

consequentialisme [Het doel heiligt de middelen].

- Bespreek de casus in viertal, ieder vanuit een eigen denklijn.

15 minuten:- Plenaire uitwisseling: Welke inzichten?

Welke vragen?

Waarde(n)vol handelen: vooruitblik- Je hebt gelezen:hoofdstuk 1 t/m 10 en dit verwerkt in je leesdagboek- Je gaat lezen:hoofdstuk 11 t/m 12 + ‘Leren leven met morele

dilemma’s’ van de Mink, en verwerkt dit in je leesdagboekMink: blz. 18, 19, 20 = lesontwerp en 20 t/m 27 = vragen stellen

- {twee namen} en {twee namen}bereiden een onderwijs-activiteit voor van 1 uurJe bereidt een onderwijsactiviteit voor, waarin een morele vraag of een moreel dilemma centraal staat. Je bereidt een onderwijsactiviteit voor, waarin een morele vraag of een moreel dilemma centraal staat.

- inhoudelijke uitwerking van het thema (3 x A4)- lesopzet- je begeleidt de onderwijsactiviteit- evaluatie

- Verder kun je aan de slag met jouw persoonlijke essay- over de vraag wat de morele competentie van de docent inhoudt. - beschrijf welke kernwaarden aan jouw visie ten grondslag liggen

aan de uitoefening van het docentschap. (5 x A4)- hoe breng je dit tot uitdrukking?- welke ethische denklijn is voor jou inspirerend en richtinggevend?

Waarde(n)vol handelen als docent

Terugblik op de bijeenkomst.Terugblik op de bijeenkomst.

Waarde(n)vol handelen: Cursusopzet

- Leesdagboek, hoofdstukken 1 tot en met 21 (1 x A4)

- Je bereidt een onderwijsactiviteit voor, waarin een morele vraag of een moreel dilemma centraal staat.

- inhoudelijke uitwerking van het thema (3 x A4)- lesopzet- je begeleidt de onderwijsactiviteit- evaluatie- evaluatie

- Uitwerking van een moreel dilemma, dat jijzelf hebt meegemaakt. Gebruik hiervoor het stappenplan uit ‘Ethiek in praktijk’(3 x A4)

- Essay over de vraag wat de morele competentie van de docent inhoudt.Beschrijf welke kernwaarden aan jouw visie ten grondslag liggen aan de uitoefening van het docentschap (5 x A4)- hoe breng je dit tot uitdrukking?- welke ethische denklijn is voor jou inspirerend en richtinggevend?