Op de grens

ConferentieOnderzoeksjournalistiek

Gent, Arteveldehogeschool19 - 20 november 2010

ò Programmaschema 19 en 20 november 2010, Gent

VrijdAG 19 nOVemberTIJD PLAATS WAT

09:45 Arteveldehogeschool, Gent inschrijven, ontvangst, koffie

10:45 – 12:30 auditorium keynote speeches presentatie jaarboek 2010

12:30 – 14:00 restaurant lunch

14:00 – 17:00 diverse zalen trainingen, werkgroepen

17:45 – 18:45 Stadhuis Gent receptie

19:00 – 23:00 de eskimofabriek, Gent diner met prijsuitreiking

ZAterdAG 20 nOVemberTIJD PLAATS WAT

08:30 Arteveldehogeschool, Gent inschrijven, ontvangst, koffie

09:00 – 12:00 diverse zalen trainingen, werkgroepen

12:00 – 14:00 restaurant lunch

13:00 – 14:00 zaal Algemene Ledenvergadering

14:00 – 15:15 diverse zalen trainingen, werkgroepen

15:45 – 17:00 auditorium afsluitende keynote speech

17:00 – 18:30 10e verdieping receptie, afsluiting

ò Praktische informatieñDeconferentievindtplaatsopdeArteveldehogeschool,CampusKantienberg,Voetweg 66, Gent. Voor verplaatsing naar De Eskimofabriek worden busseningezet.

ñDeconferentiebijwonenkost€195.Daarbijzijninbegrepen:allelezingen,workshops en trainingen, lunches en galadiner op vrijdagavond. Studenten(bewijsvaninschrijvingmeenemen)betalen€99exclusiefgaladiner.

ñAanmeldenkanviadevvoj-website:www.vvoj.nlofwww.vvoj.be,doorklikkennaar‘Conferentie’.

ñAanmeldenvoordeextratrainingsdagop18novemberviaeenmailnaarsecretariaat@vvoj.nlo.v.v.‘Datajournalistiek18-11-2010’

ò bijzondere bijeenkomsten

Ronde Tafel ‘Onderwijs in onderzoeks-journalistiek’. Opnieuw zullen do-centen onderzoeksjournalistiek sa-menkomenomde laatsteontwikke-lingenophetvakgebiedtebespreken.Nieuwe initiatieven en bijzonderesamenwerkingsverbandentussenon-derwijsinstellingen en media komenopzaterdag20novembertertafel.

Managerstrack. Vrijdagmiddag 19 no-vemberisereenspeciaalprogrammavoormanagers,hoofd-eneindredac-teurenen redactiechefs.Ondervraaginternationale experts en ervarings-deskundigen over nieuwe business-modellen,projectmatigeaanpakvanonderzoeksprojecten.entijd-enkos-tenbesparendeaanpakopredacties.

Onderzoek naar tiplijnen. VoordeVVOJdeden studenten uitgebreid onder-zoek naar hoe media omgaan metinhoudelijketipsvanlezers,kijkersenluisteraars.Watgebeurteropdere-dactiemetde‘goudentip’,heefthetpubliekeenrolbijonderzoeksverha-len? Presentatie van het onderzoekplusaanbevelingenhoemeeruittipstehalentijdensdeconferentie.

Nieuwsorganisaties,verenigingen,bedrijven,fondsenenopleidingsinstitutensteunendeconferentieendeVVOJ.Dankzijhenishetmogelijkomdetoegangsprijsvoordeconferentielaagtehoudenwaardoorookbezoekersmeteenkleinbudgetkunnendeelnemenaandeconferentie.DeVVOJdanktallesponsorsvoorhunbijdrage.

Centraal Bureau voor de Statistiek

Workshops en keynote speeches worden in de komende weken ingepland, uitgebreid en aangevuld. De laatste versie staat altijd op www.vvoj.nl en www.vvoj.be.

Er zijn verschillende routes (tracks) uitgezet door het programma.Enkele routes zijn:

ò ‘de grenzen van het vak’

Partners in crime? Samenwerken metNGO’s. Hoe werk je effectief samenmet organisaties als Greenpeace ofCorporateEuropeObservatoryzondertotspeelbalteworden?

Onbetaalbare expertise. Samenwerkenmet financiële onderzoekers. Leergebruikmakenvandegrotefinanciëlekennis en bespaar tijd en frustratie.Engelse, Vlaamse en Nederlandsefinanciële onderzoeksbureaus gevenactedeprésance.

Leren van de wetenschap. Samenwerkenmet academici zonder in weten-schappelijke valkuilen en jargon tevervallen.VanNew Scientist tot re-gionalekrant:hetkan!

Blijf jezelf, broeder! Zoekdefinanciëlegrens en behoud toch je onaf-hankelijkheid, ten opzichte van jeopdrachtgever, van je financier, vaneen fonds of anderszins. Met o.a.dewereldmorgen.be.

Klant of tegenstander? Hoe pak jeonderzoek in opdracht van derdenaan?

Journalist wordt jurist. Welkejuridischevoetangels en klemmen werpen denieuwe werkomstandigheden voorveel journalisten op? Hoe maak jeeen waterdicht contract met eenopdrachtgever? Hoe zit het met jecopyright? Hoe regel je je aanspra-kelijkheid?MetWimCriel (Roularta)en advocatenkantoor Kennedy/VanderLaan.

Van publiek naar collega. Is ‘crowd-sourcing’depanaceevoorafnemendepublieksbetrokkenheid? Hoe schakelje lezers, kijkers en luisteraars in bijje onderzoek? O.a. Paul Bradshaw(onlinejournalismblog.com) laat zijnaanpakzien.

Op de grens van het medialandschap. Dit jaar begonnendiverse journalis-tenhuneigenpublicatiekanaal.Leerwat er kan enhoe je het doet. VanApache.be tot Followthemoney.nl,de onafhankelijke onderzoeksplat-formsvindenhunplaatsinhetnieu-wemedialandschap.

Parels uit de beerput. Het faillisse-mentsverslag en de curator zijn jegrootstevriend.Watligtervoorhetoprapen,alsjetussenderegelskuntlezen?

ò ‘Geen grenzen aan de regio’

Het milieu is overal en nergens… Milieu-informatie ligt in NederlandenVlaanderenoveralverspreid.Waaren hoe vind je deze, voor regionalejournalisten onuitputtelijke en be-langrijke bron van informatie? O.a.hetRIVMmaaktjewegwijs.

Grenzeloos graven in de bonnetjes: Hoevermijdjedevalkuilenvanbon-netjesonderzoek?Weldebonnenvande burgemeester wobben maar nietdievanzijnchauffeur?Nietgoedderegelsronddeclaratierechtenkunneninterpreteren? RTL Nieuws en pro-fessorHermanMatthijsvandeVrijeUniversiteitBrusselspijkerenjebij.

Misstanden in de zorg. Nuderegionaleoverheden steeds meer taken in dezorgmoetenovernemen,liggenmis-bruik en fraude in de regio op deloer.Vanhetlokaleziekenhuistotdegeldenindeverpleegzorg:ontdekdemogelijkhedentotonderzoek.

Burgemeester in de fout. Waarletjeopbij onderzoek naar het lokale enregionalebestuur?Watkanjevindenen hoe houd je toch de contactengoed?

ò ‘Goed voorbeeld doet goed volgen’

Niets is meer heilig. Onderzoek naarseksueel misbruik binnen de kerk,toegelicht door NRC Handelsblad,WereldomroepenDeStandaard.

‘Bloedantiek’. DeonderzoeksjournalistenvanPanorama(VRT)onderzochtendewegvangestolenAfghaansantiektot

inBrussel.OfhoesommigeBelgischeantiquairs onrechtstreeks mee deoorloginAfghanistanbetaalden...Dereportage kreeg in Vlaanderen heelwatbelangstelling, demakers ervanleggengraaghunmethodeuit.

Justitie onder de loep. Hoe ga je ommet justitiedossiers? Wat kan je eruithalen of aan toevoegen? Hoevoorkom je dat je speelbal van be-langhebbendenalsadvocatenwordt?Met o.a. Saskia Van Nieuwenhove(freelanceonderzoeksjournaliste).

Onderzoeksjournalistiek en economie.Paul van der Cingel (Windesheim)spijkertjebij.Hoeefficiënterresear-chenmeteenbasiskennisvandeeco-nomie,welketoolszijneronmisbaarom de geldstromen van bepaaldesectoren te achterhalen, hoe balan-senenjaarrekeningeninterpreteren?

ò ‘Vind wat je zoekt, en meer!’

In een serie demonstraties leerje informatie vinden in allerleidatabestanden: van handelsregisteren kadaster tot Statistics Belgium(voormalig NIS), CBS, Eurostat enBelgischStaatsblad.OokzalerweeraandachtzijnvoordemogelijkhedendiedeWetopenbaarheidvanbestuur(Wob) in Vlaanderen, Nederland eninternationaalverbandbiedt.

Een voorsmaakje: Wanneer, waar endoor wie werd een bedrijf of vzwopgericht?Vonnissen, benoemingen, openbareaanbestedingen: het Belgisch Staats-blad legt uit hoe en welke feitelijkeinformatie je uit diverse databankenhaalt. Maar ook hoe je een aantalbeperkingenomzeilt.Tijdens de workshop van StatisticsBelgium krijgt u een uitgebreidevoorstelling van het superhandigebe.STAT, een nieuwe dynamischetoepassing om onder meer eigentabellenengrafiekenoptestellen.

‘Onderzoeksjournalistiek, op de grens’. Op 19 en 20 november 2010 zoekt de VVOj Conferentie Onderzoeksjournalistiek in Gent naar de nieuwste methoden, technieken, verhaalideeën en voorbeeldprojecten op het terrein van kritische en diepgravende journalistiek. We tasten de financiële

grenzen af, de samenwerking met (on-)verwachte partijen en partners, de relatie tot je opdrachtgever. Wat kan er juridisch? Hoe behoud je je onafhankelijkheid, en waar vinden we nieuwe businessmodellen? de VVOj Conferentie Onderzoeksjournalistiek 2010 geeft je nieuwe scherpte, tot op (en over) de grens.

nieuW!

Dehelftvandecomputertrainingenis nooit eerder vertoond op VVOJ-conferenties!Deelsnieuwedocentenkomentechniekendemonstrerendienogmaarnetbestaan.Zoals:

Textmining. Patronen ontdekken indocumentenentoespraken.Bijvoor-beeld: hoe spit je door 94.000documentenvanWikiLeaks?

Google Apps. Leer hoe je binnen eenpaarminuteneenmooiegraphicinjewebsiteintegreert.

Smartphone applicaties. Nuttigeappli-catiesvooronderzoeksjournalisten.

Twitter & Facebook. Geen gekwetter!Onderzoeksjournalistieke bronnenopsporen en sociale netwerkenin kaart brengen met Twitter enFacebook.

RSS. Volgallenieuwsoverjeonderzoeks-objectopblogsenwebsitesvoortaanautomatisch.

Van Web naar Excel. Eennuttigetabelgevonden op internet waarvan deinhoud steeds verandert? Koppel ‘maanExcel.

Sociale netwerkanalyse in… Excel. Breng sociale netwerken in kaartmet…Excel.

Data visualiseren. Tover onoverzichte-lijke cijfers om in overzichtelijkeplaatjes.

VOriGe keer GemiSt?

Dan zijn er de oude vertrouwdetechnieken. Voor wie wel eenopfrisser kan gebruiken, of eindelijkdie broodnodige techniek eens willeren:

Internet Update. Leer vinden in plaatsvan zoeken. En wat is nieuw opinternet?

Toolkit Update. Nieuwesoftwareomtehelpenbijjeonderzoeken.

Personen backgrounden. Hoe licht jeonlinehetdoopceelvanwethouders,kamerleden, ministers en anderepubliekefiguren?

Zoeken in archieven. Welke archieveninVlaanderenenNederlandbevatteninteressante documenten voor jeonderzoek?

Surveys maken. Hoe maak je eenverantwoorde (online-)enquête diebruikbareenbetrouwbareresultatenoplevert?

Mapping. Beantwoord de vragen: wie,wat, waar etc. eens visueel, op eengeografischekaart.

Sporen wissen. Wisjedigitalesporenuit,ook op sociale netwerksites. EnbeveiligjecomputertegenjustitieendeFBI.

ò extra trainingsdag: datajournalistiek

Voorafgaand aan de conferen-tie organiseert de VVOJ eenextra trainingsdag, op donder-dag 18 november, ook op deArteveldehogeschool in Gent.Hetthemais:datajournalistiek.

Over vrijwel elk onderwerp be-staan data (gestructureerde ge-gevens),meestal in databanken.Journalisten laten deze schataaninformatievaaklinksliggenomdat ze nietwetenhoe ze dedata moeten ‘lezen’. Twee zeervooraanstaande trainers uit hetbuitenlandkomenjelerenhoejedata opvraagt en download, enhoejezedaarnametbehulpvanExcel kunt ‘ondervragen’ vooreenonthullendverhaal.

Het is de snelstemanier om (inéén dag) vertrouwd te rakenmet alle ins en outs van Excelen je kans op onthullingenaanzienlijk te vergroten. Weeser snel bij en meld je aan dooreenapartee-mail testurenaansecretariaat@vvoj.nl (vermeld:‘datajournalistiek18-11-2010’).

in-companyDe dagtraining bieden we ookaan als in-company training.Redacties die belangstellinghebben om de docenten vlakvoorofnadeVVOJ-conferentieinhuneigenhuis tehalenvooreenopmaatgesneden training,kunnencontactopnemenmetdeVVOJ(bestuur@vvoj.nl).

ò ComputertrainingenHet aanbod van computertrainingen is net als andere jaren zeer divers.In moderne computerlokalen kun je onder leiding van ervaren docenten leren werken met programma’s die je werk als onderzoeksjournalist makkelijker en leuker maken.

ò Spektakel en persoonlijke aandacht!Nietalleslaatzichineentraininggieten:

Battle of the Brains! HenkvanEss(VVOJ)enPaulMyers(BBC)gaanindearenadestrijdaan:wiekentdeslimstetrucjesopinternet?

Excel fietsenmaker.Excel-topdeskundigenhoudenspreekuur.Zehelpenjegraagpersoonlijkopwegmethetanalyserenvandatainjeonderzoek.

Hack 4U. Programmeurs en hackers schrijven op verzoek live handigeprogrammaatjesvoorconferentiedeelnemers.