Lang leve samen leren

van informatie naar participatie

Piet Hagenaarsdirecteur Cultuurnetwerk Nederland

7 december 2010

Vanzelfsprekend?

Erfgoedinstellingen leveren een belangrijk bijdrage aan de lerende maatschappij…

Lerende maatschappij

Een maatschappij waarin mensen optimaal kunnen leren

Dit leren geldt voor lerenden en onderwijzenden in dezelfde mate

Organisaties in zo'n maatschappij bieden medewerkers uitgebreide mogelijkheden voor ontwikkeling en scholing

Twee zaken zijn voor ons wezenlijk

Het gaat om de wijze waarop informatie en kennis wordt aangeboden om mensen optimaal te laten leren

En, er wordt vanuit gegaan dat iedereen leert, niet alleen de leerling, de student, de bezoeker, maar ook u; ook u als medewerker van kennisorganisaties

'Lang leve leren', dus

Maar,hoeveel aandacht heeft u daarvoor, wát leren ze dan, waarom en hóe leert u ze dat, leert iedereen,wilt u in de toekomst deze lerende rol blijven spelen,enkrijgen we die kans ook?

Hoeveel aandacht heeft u voor leren?

Tweede monitor Erfgoed Educatie (2009)

Bijna de helft van alle Nederlandse erfgoedorganisaties besteedt nul tot twintig procent van zijn werkzaamheden aan educatie

Het percentage van het budget dat aan educatie wordt besteed is vaak veel lager dan het percentage van de werkzaamheden dat aan educatie wordt besteed!

Wat en waarom leert u ze…

o u biedt ze een rijker beeld en een beter begrip van historische verschijnselen en periodes

o u ontwikkelt het historisch besef o u draagt bij aan een verantwoordelijke houding voor

de medemens: burgerschapsvorming o u helpt reflecteren op wie ze zijn, hoe ze zo

geworden zijn, wat ze geloven en wat ze de moeite waard vinden: persoonlijke ontwikkeling

Carla van Boxtel, Pieter de Bruijn, Maria Grever, Stephan Klein en Geerte Savenije in Kleio (november 2010).

Waarom en hoe leert u ze…

Als bronnen gebruik ik twee publicaties van Cultuurnetwerk Nederland

De ene is Museumeducatie in de praktijk, het trendrapport uit 2008

de andere is het pas uitgebrachte boek over museumeducatie: Over Passie en Professie, een eeuw publieksbegeleiding in de Nederlandse musea

Waarom en hoe leert u ze…

Het overdragen van kennis en inzicht en het vergroten van het plezier in het bezoek zijn nog steeds de belangrijkste doelen

Bijna direct daarna volgt het bevorderen van beleving en inleving, dat bijna alle soorten musea – met als toppers de historische en technische musea - belangrijker achten dan in 1995.

De doelstelling bezoekers bewust maken van bepaalde vraagstukken scoort nu in alle soorten musea beduidend hoger.

Waarom en hoe leert u ze…

Beleving en inleving krijgen steeds meer aandacht

Johan Huizinga (1950) heeft het dan over de historische sensatie (de dronkenschap van een ogenblik) en David Hargreaves (1995) – en dan gaat het om de kunstervaring – spreekt over een positief trauma

Waarom en hoe leert u ze…

In de publieksbegeleiding blijft de conventionele rondleiding, de kijkwijzer en de menselijke informant in de vorm van suppoost, gastheer of gastvrouw veruit de meest gebruikte werkvorm

En, bijna alle musea hebben een website, maar het educatief en interactief gehalte ervan is beperkt

De meeste geïnterviewden vinden digitale media een hulpmiddel voor het overbrengen van informatie, geen vervanging van de ontmoeting met de werkelijke objecten

Leer ik alleen, of leren wij samen…

Het delen van persoonlijke verhalen vergroot de interactie met de kennis en ervaringen van de bezoeker

In een schokkend, confronterend of speels proces van kijken, denken en verwerken kunnen standpunten worden uitgewisseld en nieuwe meningen gevormd

In erfgoedlessen moet ruimte zijn om de eigen kennis en interesses in te brengen en in dialoog met anderen betekenis te geven

Leer ik alleen, of leren wij samen…

Van instituut, dat kennis over zijn collecties aanbiedt aan zijn publiek, transformeert het museum naar een organisatie die de relatie met en de kennis van het publiek zelf als uitgangspunt neemt voor zijn beleid

Het museum, het archief of welke erfgoedinstelling dan ook, is niet de eenzijdige aanbieder van informatie en kennis maar brengt het gesprek op gang en zorgt voor informatie- en kennisuitwisseling

Wilt u deze rol blijven spelen…

Dan moeten wij vooral investeren in de effectiviteit van kunst- en erfgoededucatie, van het kunst- en erfgoedonderwijs

Door theoretische en praktische kennis samen te exploreren en betekenis te geven in authentieke leersituaties in of buiten de school

Op beide terreinen dus, zowel in het onderwijs als in de vrije tijd

en krijgt u die kans ook?

In het Regeerakkoord 2010 staat dat de uitgaven aan behoud en beheer van cultureel erfgoed, bibliotheken en het Nationaal Archief zoveel mogelijk worden ontzien. Wat betekent dit concreet?

Zeggen provincies en gemeenten dit ook?

Door de bestaande regelingen komen kinderen en jongeren daadwerkelijk met kunst en cultuur in contact, iets dat lang niet altijd van huis uit gebeurt, en dat betekent op latere leeftijd een grotere deelname aan kunst en cultuur

Afsluiting

Een ruime meerderheid van de Nederlanders vindt de totale rijksuitgaven aan kunst en cultuur helemaal niet te hoog. Met name als het gaat om de ontwikkeling van kinderen is het draagvlak voor subsidiëring onder de Nederlandse bevolking zeer groot (Motivaction 2010)

Ondanks onze ondernemingszin zijn wij voor een leven lang samen leren hier afhankelijk van!