NUMMER 2011-2

Elektronische Nieuwsbrief voor leden

SPECIALE EDITIEOpleiding Health Informatics

NUMMER 2011-2

Colofon

Oprichtingsdatum26 februari 2004

Aantal leden151

Lidmaatschap V&VN € 62,00 per jaar /Afdeling

VZI € 25,- per jaar

NieuwsbriefVerschijnt exclusief voor leden

EindredactieUlco de Boer (u.boer@venvn.nl)

BestuurUlco de Boer, voorzitter

Erna Vreeke, vice voorzitterPaul Blankers, secretaris

Sietze Ketelaar, communicatieRenée Verwey

Eef PeelenBestuurslid (vacant)

ContactE-mail: infovzi@venvn.nl

Website: http://vzi.venvn.nl LinkedIn VZI: http://www.linkedin.

com/e/vgh/2557980/ Netwerk Keep In Touch-Zorg

E-mail: KITZ@Venvn.nl Subgroep KIT-Zorg: http://www.

linkedin.com/e/vgh/3710442

REDACTIONEEL

Ulco de BoerVoorzitter V&VN VZI

4

HEALTH INFORMATICS OPLEIDING 2.0 ICT in de zorg staat ook niet stil

Rob DomsOpleidingscoördinator en kerndocent van de Hogere Opleiding Health Informatics, Hogeschool Inholland

6

OPROEP Missie V&VN VZI 24

UITGEVOERDE VZI ACTIVITEITEN 2E KWARTAAL25

INHOUD

NIEUWS E-overdacht een feit26

AGENDA27

REDACTIONEEL

Ulco de BoerVoorzitter V&VN VZI

HEALTH INFORMATICS OPLEIDING 2.0 ICT in de zorg staat ook niet stil

Rob DomsOpleidingscoördinator en kerndocent van de Hogere Opleiding Health Informatics, Hogeschool Inholland

OPROEP Missie V&VN VZI

UITGEVOERDE VZI ACTIVITEITEN 2E KWARTAAL

PARAMEDISCH EPD Ontwerp voor het fysiotherapeutisch elektronisch

patiëntdossierNicole BoegheimProjectmedewerker EPD en zorglogistiek, Ziekenhuis Bernhoven

TURVEN KAN OOK SLIMMER Geautomatiseerd scoren van verpleegkundige

prestatie-indicatorenHarrie van TilDialyseverpleegkundige en applicatiebeheerder Diamant, Dialyse Centrum Groningen

PROJECT GET THE PICTURE Onderzoek naar meerwaarde van het systeem

Clinical AssistantSamira MalekiKwaliteitsmedewerker, Ziekenhuis Amstelland (tot juni 2011)

EFFICIENTE VERSLAGLEGGING DIGITAAL Functioneel ontwerp & implementatieplan

Elektronisch Verpleegkundig Dossier Kinderkliniek MCAAnja van AkenKinderverpleegkundige, Medisch Centrum Alkmaar

HET EPD IN DE PRAKTIJK Verpleegkundige statusvoering

Genevieve SprenkelsZorginformaticus, Atrium MC

8

12

14

17

20

NIEUWS E-overdacht een feit

AGENDA

Student Health InformaticsAl bijna 20 jaar studeren studenten af die uit de zorg komen en kennis hebben opgedaan van de ontwikkelingen in de zorg in combinatie met de informatica. In juni van dit jaar studeert weer een groep af van de Hogere Opleiding Health Informatics (HOHI) in Amsterdam. In de begin periode waren het vooral individuele keuzes om te kiezen voor de opleiding.

De laatste jaren zijn het de zorginstellingen zelf die medewerkers naar deze tweejarige parttime opleiding sturen. Dit doen zij omdat het bij de huidige digitalisering en complexe informatiestromen noodzakelijk is dat er zorginformatici zijn die de taal van de zorg spreken. Daarnaast is het van belang dat deze zorginformatici weten welke mogelijkheden er zijn om te digitaliseren en welke problemen er ontstaan bij implementeren van systemen.

Zorginformaticus De zorginformaticus is een zorgprofessional die methoden en systemen ontwikkelt en beoordeelt voor de verwerving, verwerking en interpretatie van gegevens over patiënten met behulp van kennis uit wetenschappelijk onderzoek. Deze definitie geeft aan dat zorginformaticus niet zozeer gebonden is aan de toepassing van computers, maar meer in het algemeen aan het beheren/beheersen van informatie in de gezondheidszorg. De focus ligt bij de patiënt en het zorgproces. De schijnbare informatie-overload en de onvolmaaktheid van besluitvorming in de zorg motiveren het gebruik van zorginformatiesystemen voor ondersteuning van de besluitvorming. (bron: www.zorginformaticus.nl)

In de ziekenhuizen is de rol van zorginformaticus steeds vaker een functie die niet gekoppeld is aan ICT maar juist als staffunctie aan de zorg zelf. Op die manier staat het zorgproces ook meer centraal.

VZI vereniging voor zorginformaticaAl zes jaar houdt de VZI zich bezig met zaken die van belang zijn voor de zorginformaticus en anderen die werken op het raakvlak zorg &ICT zoals o.a informatieadviseurs, opleiders, functioneelbeheerders en consultants van commerciële bedrijven zoals EPD leveranciers.Dit doen we vanuit onze missie om:1. Namens de verpleegkundige en verzorgende

beroepsgroepen een bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling en ondersteuning van de informatietechnologie.

2. En het vertegenwoordigen van de verpleegkundige en verzorgende beroepsgroep betreffen de toepassing van ICT binnen de Nederlandse gezondheidszorg in nationale- en internationale organen, opleidingen, verenigingen en organisaties.

Deze missie hebben we vanuit de visie dat we naar informatietechnologie kijken als ondersteuning van de bevordering van patiëntgecentreerde, veilige, toegankelijke en efficiënte zorg. En dat informatietechnologie moet worden toegepast op gebruikersvriendelijke wijze voor ondersteuning en sturing van de individuele zorgaanbieder.

REDACTIONEELV

ZI N

ieuw

sbri

ef ju

ni 20

11

4

Om onze missie te ondersteunen hebben we een elektronische nieuwsbrief, LinkedIn groep en website. Daarnaast zoeken we actief de samenwerking op met andere verenigingen en instellingen die zich ook inzetten voor de zorginformatica. Gezamenlijk organiseren we activiteiten zoals de EPDdag en het Medisch informaticacongres

Verpleegkundige en Verzorgenden NederlandDe zorginformaticus dient op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in de zorg. Andersom moet ook de zorg bij blijven bij de ontwikkelingen in de technologie. De VZI is daarom enkele jaren geleden gefuseerd met V&VN. Deze beroepsvereniging met ruim 40.000 leden is de spreekbuis voor verpleegkundigen en verzorgenden waar het gaat om de beroepsinhoud. De VZI probeert zich nadrukkelijk ook onder de aandacht te brengen van al die leden om meer bewustwording rondom het onderwerp ZorgICT te ontwikkelen.

Eén van die resultaten is de ontwikkeling van de kernset van gegevens voor de e-overdracht. Het andere resultaat is dat er samen met het V&VN bestuur een strategisch ICT plan wordt ontwikkeld dat de visie van V&VN op zorgICT moet gaan verwoorden en uitdragen.

In deze speciale nieuwsbrief samenvattingen van de eindopdrachten van de Hogere Opleiding Health Informatics. Deze samenvattingen geven aan wat de actuele onderwerpen zijn op dit moment binnen de ZorgICT. Met deze tweede editie van de HOHI samenvattingen lijkt een nieuwe traditie geboren.

Ulco de BoerVoorzitter V&VN VZI

“De zorginformaticus is niet zozeer gebonden aan de toepassing van computers, maar meer in het algemeen aan het beheren/beheersen van

informatie in de gezondheidszorg.”

5

INLEIDINGDe ontwikkelingen rondom ICT in de zorg staan niet stil. De ontwikkelingen bij de Health Informatics opleiding ook niet. Donderdag 30 juni was de diploma-uitreiking van de studenten die in september 2009 zijn gestart en 20 januari van dit jaar startte alweer een nieuwe groep. Veel lezers van deze nieuwsbrief hebben de opleiding gevolgd toen deze nog Verpleegkundige Informatica heette of Health & Informatics. Veel lezers zullen inmiddels ook weten dat we hard op weg zijn om de opleiding te kwalificeren voor een masteropleiding. In dat proces hebben we zaken veranderd die al in de opleiding die in januari 2011 is gestart zijn geïmplementeerd. Deze veranderingen zijn ondermeer het gevolg van de resultaten van de werkveldenquête die Inholland in samenwerking met de VZI heeft gehouden. In dit artikel worden deze veranderingen beschreven.

(BEROEPS)ROLGERICHTDoor onze contacten met oud studenten en het werkveld en onze enquête vorig jaar weten we dat onze afgestudeerden op allerlei functies op het snijvlak van zorg en ICT terecht zijn gekomen. Toch was het soms lastig om uit te leggen aan aspirant studenten en hun werkgevers voor welke functies de opleiding nu precies voor opleidt. We hebben gemerkt dat het onvoldoende is om alle relevante modules aan te bieden. We vonden dat we de opleiding zo moesten herstructureren dat deze beter aansluit bij echte beroepsrollen en -functies in de praktijk.

We hebben nu zes (beroeps)rollen uitgewerkt. De analist, de ontwerper, de adviseur, de implementatiespecialist, de projectmanager en de informatiemanager. Deze rollen kunnen op verschillende inhoudsgebieden worden ingevuld. Een analist kan zich

bijvoorbeeld buigen over het vraagstuk hoe in een ziekenhuis behandelgegevens van de ene afdeling naar de andere afdeling gecommuniceerd kunnen worden, maat ook over het vraagstuk in de hulpverlening hoe hulpinstantie mijdende jongeren via internet en sociale media toch bereikt kunnen worden.

Elke periode is nu zo ingericht dat de modules die worden aangeboden opleiden tot een (beroeps)rol. Dat betekent niet alleen dat de opleiding duidelijke wordt, maar ook dat deze geschikt wordt om deels te volgen. Dat is één van de doelstellingen voor de toekomst. Een zorgorganisatie die zijn mensen in wil zetten om bij te dragen aan de analyse en ontwikkeling van een nieuw in te voeren EPD kan besluiten om deze mensen alleen de periodes te laten volgen waar deze rollen aan bod komen.

HEALTH INFORMATICS OPLEIDING 2.0

ICT in de zorg staat ook niet stil

Rob Doms is opleidingscoördinator en kerndocent van de Hogere Opleiding Health Informatics en één van de projectteamleden die deze opleiding omvormt naar een masteropleiding. Naast deze functies is Rob als zzp-er actief in verschillende projecten die op snijvlak van Zorg - ICT en Onderwijs liggen. Zelf omschrijft Rob zich als een E-generalist. In dit artikel schetst hij de ontwikkeling van de opleiding in het brede kader van de ontwikkelingen rondom ICT in de zorg, Rob Doms

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

6

BEROEPSPRODUCTEN EN DE EIGEN ORGANISATIEUit de werkveldenquête bleek een duidelijke behoefte aan een betere verbinding met de praktijk. De (beroeps)georiënteerde benadering komt daaraan al tegemoet. Het wordt echter verder versterkt doordat studenten vanaf 2011 werken aan echte casuïstiek in hun eigen organisatie in plaats van door de opleiding aangeleverde opdrachten. Door te werken met echte actuele vraagstukken blijft de opleiding zelf beter bij de tijd, maar ook de student. De organisatie die studenten levert wordt meer bij de opleiding betrokken. De student heeft immers een begeleider/opdrachtgever nodig, de organisatie moet echte vraagstukken aanleveren en de student moet echte collega’s betrekken om deze op te lossen. De organisatie krijgt daar direct wat voor terug, de expertise die de student opdoet wordt namelijk direct productief ingezet en niet pas na het einde van de opleiding.

In de eerste periode hebben de studenten ondermeer een informatieanalyse gemaakt in de vorm van een advies en een presentatie van dat advies. Die presentaties duurden bijna de hele dag, maar door de diversietijd van de echte opdrachten uit de eigen organisaties zakte de aandacht geen moment in. Het advies bevatte een concrete oplosrichting die de studenten in periode twee hebben uitgewerkt tot een concreet informatiesysteemontwerp en een werkend prototype van een database-applicatie.Het is natuurlijk niet altijd gemakkelijk om voldoende opdrachten in de eigen organisatie te vinden. Toch is het alle studenten die dit jaar zijn gestart al twee periodes gelukt. Vanuit de opleiding wordt coaching en begeleiding aangeboden om dit te bewerkstelligen. In zeldzame

gevallen zullen we merken dat het niet mogelijk is om voldoende opdrachten in de eigen organisatie te vinden. Toch blijft het een instroomeis, omdat de opleiding er duidelijk beter van wordt.

VERBREDINGICT mogelijkheden zijn inzetbaar in verschillende zorgdisciplines. We merkten dit door ontwikkelingen in het werkveld, maar ook doordat de belangstelling voor de opleiding steeds meer uit niet-verpleegkundige hoek komt. Dit sluit aan bij de ontwikkeling in het werkveld waar ICT juist wordt gebruikt om disciplines met elkaar te verbinden. Door bijvoorbeeld de digitale uitwisseling van patiëntgegevens tussen afdelingen maar en tussen organisaties of doordat werkwijzen en tools voor online communicatie tussen behandelaar en patiënt of cliënt op meerdere terreinen toepasbaar zijn.

De opleiding staat nu nadrukkelijk open voor professionals uit de zorg (cure & care) en uit welzijn. Doordat de studenten casuïstiek meenemen uit de eigen organisatie, kunnen zij op hun eigen inhoudsgebied verder bekwamen op het snijvlak van zorg en ICT. In periode 3 zullen we het merken. Vanaf september gaan de studenten werken aan een online toepassing ten behoeve van de eigen organisatie en waar de patiënt of cliënt centraal staat. We kijken dan verder dan alleen naar tools. We kijken ook naar de inbedding in de organisatie en de inhoud van het behandelproces.

E-LEARNINGAndere studenten komen met de andere inhoudsgebieden in contact door de presentaties die de studenten houden over hun opdrachten en doordat e-learning

wordt ingezet voor groepsdiscussies over vragen of knelpunten waar studenten mee zitten. Was het voorheen gebruikelijk om de docent te mailen met een vraag, nu moet de vraag eerst in het discussieforum van de betreffende periode worden geplaatst en moeten de studenten de vragen eerst onderling proberen oplossen. Dit werkt in de praktijk goed. Studenten helpen elkaar, maar leren ook van elkaar omdat ze meedenken over de materie in de vraagstukken van anderen.

TOEKOMSTZoals gezegd in de inleiding zijn we op weg naar een masteropleiding Health Informatics. De opleiding is af. Het is nu wachten op de accreditatie die mogelijk dit najaar al zal plaatsvinden. Bij een positief resultaat wordt de opleiding dan vanaf januari 2012 als een masteropleiding aangeboden. Dat betekent dat er naast de hier genoemde veranderingen nog enkele toevoegingen worden aangebracht. Daar hoop ik in een volgende nieuwsbrief over te mogen berichten.

AuteurRob Doms

Opleidingscoördinator en kerndocent van de Hogere Opleiding Health Informatics

Hogeschool Inholland

ContactRob.Doms@inholland.nl

“Door onze contacten met oud studenten en het werkveld en onze enquête vorig jaar weten we dat onze afgestudeerden op allerlei func-

ties op het snijvlak van zorg en ICT terecht zijn gekomen.”

7

INLEIDINGIn 2012 betrekt Ziekenhuis Bernhoven een nieuwbouw ziekenhuis in Uden Noord. Het is de ambitie van Ziekenhuis Bernhoven om in Uden Noord een modern ziekenhuis te realiseren dat voldoet aan de toekomstige vragen, behoeften en eisen van de patiënt en de in het ziekenhuis werkzame professionals in zowel het primaire proces als in de ondersteunende bedrijfsprocessen. Dit houdt onder andere in dat het huidige papieren dossier uitgefaseerd wordt en zorgprocessen worden herontworpen gebaseerd op zorgpaden.

Om voor de afdeling fysiotherapie helder te krijgen welke behoeften er bestaan in het nieuwe werken is een inventarisatie gedaan naar prioriteiten van eisen op het gebied van fysiotherapeutisch EPD.

Ook zijn huidige werkprocessen beschreven waarna via sterkte zwakte analyse een beschrijving is gemaakt van de meest gewenste toekomstige werkwijze.

PROGRAMMA VAN EISENVoor het opstellen van een prioritering is gebruik gemaakt van het programma van eisen Elektronisch Patiënten dossier voor fysiotherapeuten” (KNGF, 2009) versie 1.0 wat op 27-02-2009 door het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) is opgesteld. http://www.fysionet.nl/

scrivo/asset.php?id=498058

Aan de hand hiervan is een toetsingsformulier opgesteld waarin puntsgewijs alle eisen uit het betreffende KNGF programma van eisen (P.v.E.) zijn opgenomen.

Per hoofdstuk uit het programma van eisen van het KNGF is een apart tabblad gecreëerd. Het betreft de onderdelen:

• Algemeen• Patiëntdossier • Groepsdossier • Rapportages• Navigatie• Instellingen• Technische eisen

Per tabblad is de onderverdeling gehandhaafd die het KNGF stelt in het programma van eisen.Paragrafen zijn onderverdeeld in sub-paragrafen. Dit is in gekleurde rijen in de spreadsheet aangegeven.

PARAMEDISCH EPDOntwerp voor het fysiotherapeutisch elektronisch patiëntdossier

Het project “Paramedisch EPD, ontwerp voor het fysiotherapeutisch elektronisch patiëntdossier in Ziekenhuis Bernhoven” is ontstaan uit de behoefte om de huidige papieren dossiers uit te faseren en zorgprocessen te herontwerpen gebaseerd op zorgpaden. Dit project maakt deel uit van een ziekenhuisbreed traject. Deze verantwoordingsrapportage beschrijft de gevolgde stappen voor de afdeling fysiotherapie tot nu toe en geeft inzicht in het ontstaan en het verloop van het project. Het project is tevens een afstudeeropdracht in het kader van de post-HBO opleiding “Health and Informatics”. Nicole Boegheim is projectmedewerker EPD en zorglogistiek in Ziekenhuis Bernhoven, Nicole Boegheim

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

8

Per tabblad is een kolomindeling gemaakt. De volgende kolommen zijn te onderscheiden:• Nummering: opsomming van

eisen op nummer conform het KNGF document

• Omschrijving eis• Gezamenlijk MoSCoW score:

overeengekomen totaalscore• Individuele MoSCoW score (ver

borgen kolommen)• Opmerkingen

De werkgroep fysio-EPD heeft de eisen die het KNGF stelt, gewogen voor de afdeling Fysiotherapie Bernhoven. Elke werkgroeplid heeft afzonderlijk per eis een prioritering toegekend volgens de MoSCoW-methode. • Must have this - deze eis moet

in het eindresultaat terugkomen, zonder deze eis is het product niet bruikbaar.

• Should have this if at all possible - deze eis is zeer gewenst, maar zonder is het product wel bruikbaar.

• Could have this if it does not affect anything else - deze eis mag alleen aan bod komen als er tijd genoeg is.

• Won’t have this but would like to have this in the future - deze eis zal

in dit project niet aan bod komen maar kan in de toekomst, bij een vervolg project, interessant zijn.

De kleine letters ‘o’ in de afkorting hebben geen betekenis, maar maken de afkorting makkelijker te onthouden.

Alle wegingen zijn verzameld en in geval van afwijkende scores is tot overeenstemming gekomen over een finale weging. Waar nodig zijn ter verduidelijking opmerkingen opgenomen.

TO BE DOCUMENTVanuit een basissjabloon “Format To Be” (Ziekenhuis Bernhoven, 2009) wat is opgesteld vanuit de projectorganisatie EPD en zorglogistiek in Bernhoven heeft de werkgroep fysiotherapie invulling gegeven aan de beschrijving van de huidige (as-is) situatie. Hierin is ook aangegeven per processtap welke rollen betrokken zijn bij de betreffende stap.

Vervolgens is per processtap een sterkte/zwakte analyse uitgevoerd waarbij we voor de beschrijving van de to-be situatie hebben ingevuld dat de als zwak gekwalificeerde

processtappen in de toekomstige situatie verbeterd moeten worden en de als sterk gekwalificeerde processtappen in de toekomstige situatie geborgd moeten blijven.

Vanuit de beschrijving van de toekomstige situatie is per processtap ook aangegeven welke ‘needs’ hier op van toepassing zijn. Dit hebben we gedaan door per stap te verwijzen naar de bijbehorende eisen het uit het Bernhoven programma van eisen.

Dit heeft geresulteerd in twee overzichtelijke document waarin de klinische en poliklinisch werkprocessen voor de afdeling fysiotherapie op hoofdlijnen worden beschreven, waarmee een basis is gelegd om te kunnen meten in hoeverre software voldoet en welke zaken nog (door)ontwikkeld moeten worden om het pakket te laten aansluiten aan de optimale werkwijze voor de afdeling fysiotherapie in Ziekenhuis Bernhoven.

Basis

sjabl

oon

Form

at T

o Be

9

ProcesnummerDe processtappen zijn genummerd om in latere fase van het project naar een specifieke processtap te kunnen verwijzen en eenduidig helder is om welke processtap het gaat.De nummering is terug te vinden in de eerste kolom Proces nr. De nummering is zodanig opgebouwd dat per fase (1 t/m 8) een tweede nivo van nummering de volgorde van de stappen per fase aangeeft (bijv. Fase 2 Anamnese stap 3 Medicatie is genummerd als 2.3)

ProcesstapIn de tweede kolom processtap wordt de stappen beschreven die worden genomen per fase in het werkproces. Het onderscheid in fases is duidelijk gemaakt door grijze horizontale balken in procesnummer en stap.De fasen die worden onderscheiden zijn

1. Aanmelding2. (Aanvullende) anamnese3. (Aanvullend) onderzoek4. Analyse5. Behandelplan6. Behandeling7. Evaluatie8. Afsluiting

RolIn de derde kolom wordt beschreven wie in de betreffende processtap een rol speelt in het proces. Bijvoorbeeld aanmelding van de patiënt verloopt via de secretaresse, in dit geval staat in de kolom Rol: “sec”.

As IsIn kolom D en E wordt de huidige werkwijze beschreven. Kolom D beschrijft het gedeelte van het proces wat nog op papier gebeurt, kolom E beschrijft datgene wat digitaal gebeurt.

Huidige werkwijze S=sterk Z=zwakIn kolom F wordt een beoordeling gehouden op onderdelen van het proces. Daar waar de afdeling fysiotherapie mogelijkheden/noodzaak tot verbetering van een processtap zag is een Z (Zwak) toegekend aan de betreffende stap. Daar waar de afdeling fysiotherapie de kwalificatie S (Sterk) toebedeelde aan een processtap werd deze als zo waardevol ervaren dat we deze zeker in het toekomstige proces terug willen zien.Deze kolom is met name gebruikt om de To-be situatie goed uit te kunnen werken.

To-beIn kolom G wordt beschreven welke processtappen we verwachten in de toekomstige situatie. Hierbij is gekozen voor algemene beschrijvingen bijvoorbeeld: “Aanvragen voor fysiotherapie bij klinische patiënten moet via digitale ordercommunicatie verlopen”De exacte invulling hiervan zal samen met de softwareleverancier beschreven moeten worden.

NeedsIn de kolom Needs zijn de nummers opgenomen van de eisen uit het

programma van eisen (p.v.e.) wat als eerste deelproduct in dit project is opgeleverdHierbij correspondeert het nummer in de kolom met een eis uit het programma van eisen. Bijvoorbeeld in de processtap aanmelden staat een Need E019 genoemd. Dit verwijst in het p.v.e. naar eis E019 `Vanuit het zoekresultaat is het mogelijk voor een nieuwe aanmelding het aanmeldingsformulier te openen. Hierbij worden bekende gegevens direct ingevoerd`

Deze eis is beschreven in het p.v.e op het tabblad Navigatie, paragraaf 2 Zoeken, sub 1 Zoeken naar patiëntdossier als eis nr E019 met daarachter de omschrijving. Deze eis is door Bernhoven gewogen als prio 1 dus een Must.

PLANNING EN VERVOLGNa afsluiting van deze fase van het project zal het vervolgtraject onder andere bestaan uit:

GapanalyseVanuit de beschrijving van de toekomstige situatie is het van belang dat een beoordeling van de software plaats gaat vinden. Hiervoor zal in eerste instantie aan de leverancier van de software worden gevraagd een gapanalyse op te leveren, gebaseerd op de

“Voor het beoordelen van al beschikbare software is het noodzakelijk dat werkgroepleden inzicht hebben in de

werkwijze van die betreffende software.”

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

10

beschreven werkprocessen en eisen/needs.Afhankelijk van de uitkomsten van de gapanalyse zal beoordeling van de al beschikbare software plaats kunnen vinden door de afdeling fysiotherapie in Bernhoven. Hiervoor is inzicht in de werkwijze van de betreffende software noodzakelijk voor de werkgroepleden.

Verzamelen van contentWanneer helder is hoe de betreffende software werkt kan vanuit Bernhoven bedacht worden welke informatie men verwacht terug te kunnen zien in de applicatie. Denk aan lijsten van ziektebeelden/aandoeningen, medicatie, locaties van stoornissen, hoe patiënt omgaat met hun gezondheidstoestand (ICF gecodeerd), Ernst van functioneringsproblemen, CVPB diagnostische verrichtingen/prestaties, hulpmiddelen inclusief meetinstrumenten enz.

CONCLUSIE EN AANBEVELINGENMet het programma van eisen het het to-be document is een goede basis gelegd om te kunnen meten in hoeverre EPD software voldoet en welke zaken nog (door)ontwikkeld moeten worden om het pakket te laten aansluiten aan de optimale werkwijze voor de afdeling fysiotherapie in Ziekenhuis Bernhoven.

Het verdient de aanbeveling om gebruik makend van het opgeleverde programma van eisen en het ontwikkelde to-be document en vervolgstap te zetten naar een gapanalyse gevolgd door het verzamelen van content.De gapanalyse zou uit 2 delen moeten bestaan:• Deel 1 is aan de leverancier

van de software. Analyseer op basis van de aangeleverde documenten op welke punten de software (nog niet) voldoet.

• Deel 2 is een gezamenlijke actie de softwareleverancier en Bernhoven en zou een richting moeten geven aan de vraag hoe zaken nog (door)ontwikkeld moeten worden om het pakket te laten aansluiten bij de beschreven to be situatie, rekening houdend met de prioriteitstelling uit het programma van eisen.

BRONNEN1. Koninklijk Nederlands

Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). (2009, 02 27). Het programma van eisen Elektronisch Patiënten Dossier voor fysiotherapeuten versie 1.0. Opgeroepen op 01 31, 2011, van KNGF -Beoordelingsinstrument Fysio EPD: https://eisen.fysio-epd.nl/

2. Ziekenhuis Bernhoven. (2009, 09 25). Format To Be & Veranderdocument per zorgpad; def.

AuteurNicole Boegheim is werkzaam als

projectmedewerker EPD en zorglogistiek voor Ziekenhuis Bernhoven, afdeling

management zorg, team EPD/Zorglogistiek.

Contactn.boegheim@bernhoven.nl

11

PROJECTOMGEVINGDe verpleegkundige patiëntenzorg binnen het DCG vindt plaats volgens een methodische werkaanpak waarbij gebruik wordt gemaakt van anamneses , verpleegplannen en dossierbesprekingen. De borging van het methodisch werken gebeurt onder andere door het, handmatig, scoren van verpleegkundige prestatie-indicatoren (vpi’s) aan de hand van de gegevens in het p a t i ë n t i n f o r m a t i e s y s t e e m Diamant. Momenteel worden vpi’s ten aanzien van het gebruik van anamneses en verpleegplannen gescoord. In 2011 zal ook de dossierbespreking weer vorm krijgen en als prestatie-indicator worden ingezet. ‘Slimmer werken’ is in 2011 het uitgangspunt voor de zorgteams

in het DCG. Zaken efficiënter aanpakken, leidend tot meer kwaliteit, is hier een onderdeel van.

DOELSTELLINGENOm het scoren van vpi’s efficiënter te laten verlopen heeft dit project ten doel gehad om: • Rapportage te ontwikkelen

binnen het digitale patiëntinformatiesysteem Diamant dat de handmatige scoring van de huidige vpi’s automatiseert;

• De betrokken gebruikers te scholen in het gebruik van de nieuwe rapportage binnen Diamant;

• Met de geautomatiseerde scoring een tijdwinst van minimaal 50% t.o.v. de huidige, handmatige methode te bereiken;

• Een advies uit te brengen hoe de dossierbespreking in Diamant te registreren teneinde een automatische scoring in de toekomst te vergemakkelijken.

TURVEN KAN OOK SLIMMER

Geautomatiseerd scoren van verpleegkundige prestatie-indicatoren

De uitwerking van het speerpunt digitaliseren van verpleegkundige prestatie-indicatoren (vpi’s), in het jaarplan zorg 2011 van het Dialyse Centrum Groningen (DCG), is mij toegewezen als opdracht voor het afstudeerproject van de opleiding Health & Informatics aan de Hogeschool InHolland. Deze afstudeeropdracht heeft plaats gehad van 1 maart – 1 juni 2011. De projectmatige vorm sluit goed aan bij het voornemen van de directie van het DCG om in 2011 op een meer projectmatig manier te werken om zodoende efficiënter en overzichtelijker te kunnen werken. Harrie van Til

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

12

PROJECTFASENHet project is op 1 maart 2011 gestart met een informatiefase waarin het Plan van Aanpak (PvA) is opgesteld en de eisen en wensen ten aanzien van de te ontwikkelen rapportage zijn geïnventariseerd onder de teamleiders en het Hoofd Zorg. Verder zijn de vpi’s bijstellen verpleegkundige anamnese en evalueren individuele verpleegproblemen gedefinieerd in overleg met het Hoofd Zorg.

De tweede fase van het project heeft volledig in het teken gestaan van de ontwikkeling en het testen van de rapportage met ondersteuning van de fa. Diasoft. Aan de hand van de eisen en wensen is er rapportage tot stand gekomen die het scoren van de vpi’s, op organisatie- en teamniveau, automatiseert binnen Diamant. Aan het eind van deze fase is er een tijdvergelijking tussen de handmatige en de automatische scoringsmethode uitgevoerd.

Verder is er rapportage ontwikkeld die inzicht verschaft in het methodisch werken op individueel, verpleegkundig niveau.

In de implementatiefase van het project zijn de teamleiders geschoold in het gebruik van de inzichtrapportage. Hiertoe werd een werkinstructie opgesteld en digitaal toegankelijk gemaakt.

Na overleg met de fa. Diasoft kon er een advies worden uitgebracht over de plek in Diamant waar de dossierbesprekingen kunnen worden geregistreerd door de verpleegkundigen. Een presentatie voor het Management Team, de teamleiders en de projectgroepleden sloot dit project op 1 juni 2011 succesvol af.

CONCLUSIESDe belangrijkste conclusies na dit project waren:• De ontwikkelde rapportage

in Diamant automatiseert de scoring van de huidige vpi’s in het DCG op organisatie- en teamniveau;

• Er wordt een tijdwinst van 80% bereikt, ten opzichte van de handmatige methode, door de scoring van de huidige vpi’s centraal uit te laten voeren met behulp van de ontwikkelde rapportage in Diamant;

• De ontwikkelde rapportage in Diamant geeft inzicht in het methodisch werken op individueel, verpleegkundig niveau;

• De ontwikkelde rapportage zorgt voor uniforme en objectieve meetresultaten;

• De ontwikkelde rapportage verhoogt de integriteit van de Diamantdatabase.

CONTACTDe opdrachtgever van dit project is mevrouw

L. Herrmann-Broek, Hoofd Zorg van het DCG. Voor meer informatie over de inzet van prestatie-indicatoren en de resultaten

van dit project, kunt u met haar contact opnemen.

l.herrmann@dcg.nl 050-3619444

AUTEURDe opdrachtnemer is H. W. van Til, dialy-severpleegkundige en applicatiebeheerder

Diamant in het DCG.harrievantil@gmail.com

“Het doel van methodisch werken

is het realiseren van een optimale

zorgverlening”

13

DOEL VAN HET PROJECTDe meerwaarde van het systeem Clinical Assistant (CA) moet zowel kwalitatief als kwantitatief in kaart worden gebracht. In cijfers uitgedrukt, streeft men naar een positieve Business Case zodanig dat investeringen in CA binnen 3 jaar worden terugverdiend.Het adviesrapport en de Business Case moeten de Manager Zorggroep Beschouwend voldoende inzicht geven om een beslissing te kunnen nemen met betrekking tot de aanschaf van CA.

DE GEVOLGDE WERKWIJZEAan de hand van het plan van aanpak en de scope van het project zijn de volgende acties ondernomen:1. Een informatiebijeenkomst

met 5 afdelingsmanagers heeft plaatsgevonden.

2. 27 interne interviews zijn ingepland en uitgevoerd met medische en paramedische zorgverleners en de technische dienst. Via deze interviews werd informatie verzameld over de bestaande applicatie/ medische apparaten. Tevens werd de interne behoefte over het koppelen van gegenereerde beelden door deze apparaten aan het EPD in kaart gebracht.

3. Huidige- en toekomstige architectuur met Clinical Assistant zijn in beeld gebracht. Zie Figuur 1 en 2.

4. Twee maal is een externe informatiebijeenkomst met leverancier RVC bijgewoond. Een bezoek is gebracht aan een collega ziekenhuis (UMC St. Radboud in Nijmegen) dat al 6 jaar van CA gebruik maakt.

5. Alle interviews zijn uitgewerkt en hiervan is een verslag gemaakt.

6. Een overzicht in de vorm van een matrix is gemaakt van de informatie die is opgehaald uit de interviews.

7. Een lijst van medische apparaten (DICOM & non DICOM) van de afdelingen binnen de scope is opgesteld.

8. Aan de hand van al de verzamelde informatie, de offerte Clincial Assistant en de contracten voor bestaande applicaties is een Business Case gemaakt.

PROJECT GET THE PICTURE

Onderzoek naar meerwaarde van het systeem Clinical Assistant

Voor de verdere vormgeving van het EPD is er een behoefte ontstaan om patiënt-gerelateerde beeldmaterialen direct in het EPD zichtbaar te maken. Dit artikel richt zich op de inventarisatie van alle patiënt-gerelateerde beeldmaterialen en beeldverwerkende systemen binnen ziekenhuis Amstelland. Daarnaast is een business case opgesteld voor de aanschaf van Clinical Assistant. Het project is tevens een afstudeeropdracht in het kader van de post-HBO opleiding “Health and Informatics”Samira Maleki

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

14

VOORDELENVervanging van de verschillende deelsystemen door Clinical Assistant biedt de volgende voordelen:• Doordat alle verschillende losse

applicaties door één systeem, CA, worden vervangen, gaan de beheerkosten omlaag: » Minder tijd en fte voor technisch en functioneel beheer nodig;

» Er zijn minder updates en server capaciteiten nodig;

» Er is minder fysieke opslagruimte nodig, aangezien er geen papieren dossiers meer zijn;

» CA is beter beheersbaar, uitbreidbaarheid en inzetbaar dan diverse losse systemen.

• Door verhoging efficiency gaan de kosten voor het gebruik van beeldmaterialen omlaag: » Beelden zijn overal binnen en buiten het ziekenhuis inzichtelijk, dus hoeven de gebruikers zich niet meer fysiek te verplaatsen om de

beelden in te zien; » De efficiency wordt vergroot. Er zijn minder registratiekosten. De tijd die zorgverleners kwijt zijn met gegevensregistratie in meerdere applicaties en dossiers, gaat naar beneden;

» De doorlooptijd van het consult neemt af door automatische koppelingen en gebruik van kennisboom en sjablonen,

» Minder transport van dossiers en minder fouten herstellen;

» Minder trainingen; » Altijd en overal toegang, vanaf eind 2011 ook beschikbaar via iPad.

• Door nieuwe mogelijkheden gaat de kwaliteit van het gebruik van beeldmaterialen omhoog.

• Bij de scopie afdeling zijn koppelingen met allerlei wasmachines en endoscopenmogelijk. » Met behulp van een track en tracé systeem kunnen scopen gevolgd worden.

• Koppeling met de Edifact voor huisartsen is mogelijk.

• Gegevens uit CA zijn eenvoudig te exporteren naar de MS Office applicaties.

• Live beelden meekijken in de OK is mogelijk.

• De kwaliteit van een consult voor de patiënten neemt toe: » De patiëntvriendelijkheid neemt toe. Door snellere doorlooptijd is er meer aandacht en face- to- face- contact met de patiënt mogelijk;

» De patiëntveiligheid neemt toe. Doordat alle patiëntgegevens op één plek (EPD) beschikbaar zijn, worden minder fouten gemaakt.

• Er is dan ook een positieve Business Case. De terugverdientijd van de investering in CA is 3 jaar. » De structurele (jaarlijkse) licentie- en service/ onderhoudskosten zijn lager. Zie Grafiek 1, Kosten RVC (Clinical Assistant) versus kosten losse applicaties;

» Een aantal kwantitatieve voordelen zoals tijdsbesparing zijn daarbij in de Business Case nog niet eens in harde cijfers uitgedrukt en meegerekend.

NADELEN Nadelen van Clinical Assistant op hoofdlijnen zijn:• De eenmalige investering is

hoog. • Er zijn veel investeringen

in hardware en hardware-aanpassingen nodig.

• Op dit moment kan niet in kaart gebracht worden hoeveel van de huidige apparaten aangepast of vervangen moeten worden. In de Business Case is hiervoor een inschatting gemaakt.

• CA is alleen gunstig en voordelig als het ziekenhuisbreed aangeschaft en geïmplementeerd wordt.

15

• Ziekenhuisbrede implementatie van CA betekent dat sommige applicaties vervangen dienen te worden. Men is gewend aan die applicaties en vooral over XCELERA is men zeer tevreden.

• Door gebrek aan interne exper-tise is de afhankelijkheid van RVC vooral in het begin groot.

• Alle specialismen die gebruik gaan maken van CA moeten getraind worden.

• Waarschijnlijk zijn er op den duur toch uitbreidingen van storage en server capaciteiten nodig.

CONCLUSIEIn het algemeen is CA veelbelovend. Met een terugverdientijd van 3 jaar is er voor de implementatie van CA een positieve Business Case.Ervaringen van collega ziekenhuis zijn positief. Grote academische ziekenhuizen in Amsterdam, zoals AMC, VUmc en ook Antonius Ziekenhuis zijn bezig om verschillende modules van RVC’s CA te implementeren. Dit geeft een goed toekomstperspectief als aansluiten bij het landelijke schakelpunt uiteindelijk doorgaat. CA is voor bijna alle specialismen toepasbaar en uitbreidbaar. Daarom is het voordeliger om in plaats van losse systemen en de aanschaf van de verschillende HL7 koppelingen, CA aan te schaffen. De structurele kosten van CA zijn lager dan structurele kosten van losse onderdelen. Let op: CA is alleen voordelig als het ziekenhuisbreed aangeschaft wordt. De aanschaf in losse onderdelen is financieel nadelig.

AANBEVELINGENIndien het besluit wordt genomen om CA voor Ziekenhuis Amstelland aan te schaffen worden de volgende punten aanbevolen:1. Het is noodzakelijk om een vast

budget met een meerjarenplan voor de aanschaf en implemen-tatie van CA vast te stellen.

2. Houd rekening met eventuele extra financiële kosten als systemen uitgefaseerd moeten worden.

3. Koop technische expertise voor een technische impactanalyse en technische implementatie in bij de leverancier RVC.

4. Laat RVC middels de opleiding “Train de trainer” meerdere mensen van diverse disciplines opleiden. Daarna kunnen zij in een latere fase zelf andere interne gebruikers trainen.

5. Commitment van het management, met name het middenkadermanagement en op het afdelingsniveau, is essentieel bij de aanschaf en implementatie.

6. Betrek ook al tijdens de ontwerpfase gebruikers bij het project.

7. Schaf CA ziekenhuisbreed maar implementeer gefaseerd in maximaal 3 jaar.

8. Kies 1-2 afdelingen om als pilot te starten. Zoals Dermatologie, KNO of KNF.

9. Voor de implementatie is een projectgroep met een projectleider nodig. In deze

projectgroep moeten meerdere afdelingen vertegenwoordigd zijn. Zo wordt draagvlak gecreëerd en de acceptatie op de afdelingen wordt verhoogd.

10. Laat RVC een inventarisatiedag organiseren. RVC kan binnen twee weken een implementatieplan opleveren.

11. Voor optimale nazorg en beheer wordt sterk geadviseerd om het technisch beheer bij de ICT en het functioneel beheer bij de functioneel applicatiebeheer SAP te beleggen. Dit om eilandenbeheer en fouten te voorkomen. Op deze manier wordt vanuit een centraal punt beheer & onderhoud aangepast en bestuurd.

Opdrachtgever Hermen Visser, Zorg Manager Beschouwend

in Ziekenhuis Amstelland

Auteur Samira Maleki, Kwaliteitsmedewerker Ziekenhuis Amstelland (tot juni 2011)

Per 1 juni 2011, EPD coördinator in Spaarne Ziekenhuis, SMaleki@spaarneziekenhuis.nl

koste

n RV

C t.o

.v. k

oste

n lo

sse a

pplic

atie

s

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

16

INLEIDINGIn 2005 is binnen het MCA door de projectgroep EVD in samenwerking met Unusual Visions B.V. gestart met de ontwikkeling van het EVD. Vanaf mei 2011 zijn op alle verpleegafdelingen voor volwassenen het EVD geïmplementeerd. Voor implementatie op de kinderkliniek dient het EVD op essentiële items te worden aangepast. Kinderen hebben specifieke parameters gerelateerd aan leeftijd en/of gewicht. Hiervoor zijn specifieke score- en observatielijsten noodzakelijk. Dit geldt ook voor de prestatie indicatoren voor kinderen. Ook hebben kinderen specifieke kinderziektes en behandelplannen. Naast het zieke kind spelen de ouders/verzorgers een grote rol gedurende de opname. Het vraagt om een specifieke begeleiding van kind en ouders/verzorgers.

Het project is een deelproject van het PID implementatieplan EVD. De projectgroep is

verantwoordelijk voor het opleveren van producten welke nodig zijn voor het optimaliseren van het EVD en implementeren van het EVD binnen het gehele MC A.

DOEL VAN HET PROJECTAan het einde van het deelproject heeft de stuurgroep EVD beschikking over:1. Het EVD kinderkliniek

welke bestaat uit de volgende onderdelen;a. Standaard EVD

kinderafdeling (0-18 jaar);b. Verkort EVD kinderafdeling

(0-18 jaar);c. Standaard EVD

neonatologie.2. Een op functionaliteit getest

EVD kinderkliniek.3. Het implementatieplan voor

de kinderkliniek welke aansluit op de PID implementatie EVD. In het actieplan implementatie EVD kinderkliniek zijn de volgende stappen gepland

welke vervolgens kunnen worden uitgevoerd;a. Scholing VPK kinderkliniek;b. Implementatie EVD

kinderkliniek;c. Borging EVD kinderkliniek.

OPDRACHTGEVERHet deelproject is uitgevoerd in opdracht van Henk van Alphen, projecteigenaar EVD en manager Zorg MCA, onder supervisie van de projectgroep EMI development.

OMGEVING VAN HET PROJECTIn december 2010 werd door de raad van bestuur besloten het EVD voor de specialistische afdelingen binnen het MCA ook zelf te ontwikkelen (EMI development), teneinde op alle verpleegafdelingen het digitale verpleegdossier te kunnen implementeren. Er werd een nieuwe stuurgroep en projectgroep ingesteld met als doel een doorstart te maken met het project PID implementatie EVD.

EFFICIËNTE VERSLAG-LEGGING DIGITAAL

Functioneel ontwerp & implementatieplan Elektronisch Verpleegkundig Dossier Kinderkliniek MCA

Kort verslag voor publicatie VZI van het in kaart brengen van de essentiële aanpassingen van het EVD voor een specifieke patiëntengroep, waarbij eindgebruikers nauw betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling. Dit project vond plaats in het kader van mijn afstudeerproject van Health & Informatics, InHolland Academy. Anja van Aken

17

De projectgroep is verantwoordelijk voor het opleveren van producten welke nodig zijn voor het optimaliseren van het EVD en implementeren van het EVD binnen het gehele MCA. De producten zijn onderverdeeld in 4 releases. Het EVD voor de kinderkliniek (deelproject) is release 3, en bestaat uit verschillende requirements. welke gerelateerd zijn aan de modules in het EVD. GEVOLGDE WERKWIJZE1. InitiatiefaseWerkgroep dossierVoorafgaand aan mijn afstudeerproject heb ik nieuw leven geblazen in de werkgroep dossier, welke bestaat uit verpleegkundigen SVK, verpleegkundigen neonatologie en een teamleider. De werkgroep vertegenwoordigt hiermee alle 6 zorgkernen van de kinderkliniek.

De werkgroepleden hebben de Belbin teamrollen test gemaakt, waarmee inzichtelijk is gemaakt over welke competenties de werkgroepleden beschikken en op welke wijze zij vanuit deze teamrollen een bijdrage kunnen leveren aan de werkgroep. Daarnaast is het projectmatig denken middels Thema Gecentreerde Interactie (TGI) geïnstrueerd aan de werkgroepleden. De methode dient als nieuwe aanpak van werkgroepen binnen de kinderkliniek om effectief en efficiënt aan een taak te kunnen werken.

De werkgroep dossier heeft de essentiële veranderingen in kaart gebracht welke nodig zijn voor het EVD kind en EVD neo. Het ontwerp is per module teruggekoppeld aan de werkgroep om feedback te kunnen geven, alsmede draagvlak bij de eindgebruikers te creëren.De werkgroepleden zullen mede worden geïnstrueerd om het ontwerp te testen en op die wijze

te worden opgeleid tot superusers, waarbij zij een belangrijke rol spelen tijdens de implementatie en bij de borging van het EVD.CasuïstiekDaarnaast heb ik drie verpleegkundige casussen beschreven voor verschillende leeftijdscategorieën (neo, kind en tiener), waarmee de essentiële aanpassingen in het EVD inzichtelijk gemaakt konden worden. De casussen dienen later ook voor EVD scholingsdoeleinden door er opdrachten voor de verpleegkundigen aan toe te voegen.

2. OntwerpfaseFunctioneel ontwerpAlle essentiële aanpassingen in het EVD worden voor de programmeur ICT inzichtelijk gemaakt in een functioneel ontwerp. Het EVD bestaat uit de verschillende modules en is opgebouwd volgens de gezondheidspatronen van Gordon. De afdelingsspecifieke wijzigingen zijn aangebracht in de modulesanamnese, zorgplan, intake-output, controles, ontslag, zorgoverdracht.In het ontwerp zijn toepassingen verwerkt van;

• ICF Child & Youth;• landelijke richtlijnen;• prestatie indicatoren;

• afdelingsspecifieke score- en observatielijsten;

• ouderparticipatie en ouder-kind hechting;

• hyperlinks naar afdelingspecifieke protocollen;

• koppelingen binnen de modules aangegeven.

Terugkoppeling naar eindgebruikersNaast het maken van een helder functioneel ontwerp voor de programmeur vond ik het minstens zo belangrijk de concept ontwerpen terug te koppelen naar de eindgebruikers (werkgroep dossier/superusers). Per module is er een gezamenlijke bijeenkomst georganiseerd waarbij de eindgebruikers feedback konden geven op het concept. Daar waar wenselijk en mogelijk was heb ik het concept op de wensen en eisen van eindgebruikers aangepast. Deze werkwijze creëert betrokkenheid en draagvlak binnen de doelgroep.Ook zullen de superusers betrokken worden bij het testen van het concept EVD.

Het VPK team en de ondersteunende diensten op de kinderkliniek worden geïnformeerd middels een mail en via een presentatie op het werkoverleg in juli 2011.Implementatieplan kinderkliniekTen einde de implementatie

ICF

child

& y

outh

taal

ontw

ikke

ling

patro

on 6

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

18

zo vloeiend mogelijk te laten verlopen is in overleg met het afdelingsmanagement en de projectleiding een afdelingsspecifiek implementatieplan opgesteld. In dit plan zijn de afspraken opgenomen omtrent hardware, software, scholingsplan verpleegkundigen en ondersteunende diensten. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt t.a.v. de bezetting en begeleiding tijdens de implementatieweke; 24/7 is er iemand van de projectgroep dan wel een superuser boventallig aanwezig. Tevens omvat het implementatieplan de borging op afdelingsniveau en op ICT niveau. Achter elke afspraak staat een tijdsplanning en wie de verantwoordelijkheid draagt.

CONCLUSIEHet betrekken van zorgprofessionals bij het ontwerp van een digitaal zorgproces is belangrijk vanwege de onontbeerlijke input en feedback die geleverd wordt, alsmede het creëren van draagkracht bij de eindgebruikers. Hierdoor ontstaat uiteindelijk een product welke optimaal aansluit bij de zorgprofessionals en het zorgproces.Daarnaast is het van groot belang dat zorg en ICT nauw samenwerken tijdens de ontwerpfase. Er is een continue afstemming noodzakelijk

over begripsvorming; hebben wij het over hetzelfde? Beide professies hanteren ieder een eigen vakjargon wat vaak moeilijk voor de ander te begrijpen valt. Een zorginformaticus die beide ‘talen’ spreekt kan die brug tussen zorg en ICT slaan. Hierdoor kunnen eisen en wensen van gebruikers afgestemd worden op de functionaliteit van het product.Mijns inziens is het essentieel dat de opleiding tot VPK zorginformatica landelijke erkenning krijgt, zodat er ook daadwerkelijk functies voor VPK zorginformatica in zorginstellingen ontstaan. Bij het digitaliseren van zorgprocessen is kennis van beide professies de essentiële schakel die nodig is om daadwerkelijk producten te ontwikkelen die aansluiten bij het primaire proces.

BRONNEN1. http://www.rivm.nl/Bib-

liotheek/Wetenschappelijk/Rapporten/2009/november/JGZ_richtlijn_Preventie_Wie-gendood_Gebaseerd_op_de_gelijknamige_richtlijn_opgesteld_door_de_Neder-landse_Vereniging_voor_Kin-dergeneeskunde_en_Artsen_Jeugdgezondheidszorg_Neder-land_in_2007

2. http://www.picu.nl/richtlijnen.htm

3. http://www.springerlink.com/content/x12m6502j3617n64/fulltext.pdf

4. http://www.google.co.uk/search?hl=en&q=richtlijn+pijnmeting+en+behandeling&meta= :

5. Richtlijn Pijnmeting en Behan-deling van pijn bij kinderen, File Format: PDF/Adobe Acro-bat, nwh.artsennet.nl

6. http://vmszorg.nl/Documents/Tools_Extras/Thema’s/Kin-deren/3_presentatie_plenair_vitaalbedreigdepatient_cbili-jam.pdf

7. http://www.rivm.nl/who-fic/icf-cy.htm

8. ICF-Child & Youth © World Health organization 2007 Ned-erlandse vertaling: © WHO-FIC Collaborating Centre, RIVM, Bilthoven 2008, ISBN 97890310055

AuteurAnja van Aken,

Kinderverpleegkundige MCA

ContactMedisch Centrum Alkmaar

Kinderkliniek 349Wilhelminalaan 12

1815 JD Alkmaara.vanaken@mca.nl

Plan

ning

en v

ervo

lg

19

ATRIUM MC EN HET ZIS/EPDAtrium medisch centrum parkstad is een van de grootste algemene ziekenhuizen van Nederland. Het bestaat uit 3 locaties verdeeld over de regio Parkstad; Heerlen, Brunssum en Kerkrade. Atrium MC is vooruitstrevend in het gebruik van een Ziekenhuis Informatie Systeem / Elektronisch Patiënten Dossier (ZIS / EPD). Het huidige ZIS/EPD is al in 1992 aangeschaft: TDS / Care o’Line, dit systeem en vele andere (deel)systemen geeft Atrium MC de mogelijkheid om volledig digitaal te kunnen registeren.

Het huidige ZIS/EPD voldoet echter niet meer aan de wensen en eisen van Atrium MC, mede door alle verschillende (deel)systemen die elk een onderdeel van het EPD

bevatten. Dit moet beter kunnen dacht de Raad van Bestuur van Atrium MC in 2006, in 2007 is dan ook concreet het besluit genomen op zoek te gaan naar een nieuw ZIS/EPD voor Atrium MC.

EVDAtrium MC heeft in 2006 besloten dat het elektronisch patiëntendossier beter ingericht moet worden om zo een EVD te creëren dat voldoet aan de landelijke richtlijnen volgens het Centraal Begeleidingsorgaan, het kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg (CBO); een geordend, gestandaardiseerd, eenduidig, uniform, methodisch, meetbaar, resultaat gericht, evidence based en best practice EVD.

In opdracht van de RvB van Atrium MC is er in 2006 een formatie ontstaan die zich heeft gebogen over hoe de nieuwe verpleegkundige verslaglegging kan gaan voldoen aan de CBO richtlijnen. Deze formatie kreeg later de naam “projectgroep verpleegkundige statusvoering”.

De projectgroep is van start gegaan met het “bedenken” van de nieuwe verpleegkundige verslaglegging. Na oriëntatie en onderzoek is besloten dat de nieuwe verpleegkundige verslaglegging er als volgt uit moet gaan zien; de ordening vindt plaats aan de hand van de 11 functionele gezondheidspatronen (gedefinieerd door Marjory Gordon).

De verpleegkundige diagnoses worden gesteld met behulp van de Nursing Diagnosis (gedefinieerd

HET EPD IN DE PRAKTIJK

Verpleegkundige statusvoering

Sinds 1994 vindt er binnen Atrium MC digitale verpleegkundige verslaglegging plaats op de klinische verpleegafdelingen. Dit werd gedaan door middel van deels gestandaardiseerde teksten, maar voornamelijk door middel van vrije-tekst-velden. Dit was een letterlijke vertaling van de dossiervoering op papier naar een digitaal dossier. In 2007 is de implementatie van de nieuwe manier van statusvoering op basis van verschillende verpleegkundige methodieken van start gegaan, de implementatie is in 2010 voltooid. Atrium MC is klaar voor de volgende stap; de aanschaf en implementatie van een nieuw ZIS/EPD, is het Elektronisch Verpleegkundig Dossier ook klaar voor deze stap?Genevieve Sprenkels

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

20

door NANDA). De interventies en activiteiten voor het zorgplan worden opgesteld met behulp van de Nursing Interventions Classification (NIC).

Binnen de rapportage wordt meetbaarheid en uniformiteit gecreëerd met behulp van de Nursing Outcomes Classification (NOC). “Vrije tekst” rapportage is nog mogelijk binnen de SOAP structuur (Subjectief, Objectief, Activiteit en Plan).De implementatiefase voor alle verpleegafdelingen binnen het Atrium MC (18 in totaal) werd binnen 2 jaar voltooid.

PROGRAMMA VAN EISENHet nieuwe EVD heeft echter 1 groot nadeel voor de systeemgebruikers; omdat Care o’Line sterk verouderd is, is het EVD gebruiksonvriendelijk, het is erg arbeidsintensief en belastend voor de verpleegkundigen.

Een deel van mijn afstudeerproject heb ik gewijd aan het opstellen van een gedetailleerd programma van eisen voor de klinisch werkende verpleegkundige binnen het Atrium MC. In dit programma van eisen wordt er een digitale omgeving gecreëerd voor de verpleegkundige om de zorg optimaal te kunnen afstemmen op de patiënt en om zorgvuldig het verloop van zorg en resultaten te kunnen registeren en bewaken.

Het programma van eisen is beoordeeld met behulp van de methode van MoSCoW. Dit staat voor:Must have – deze eis moet in het eindresultaat terugkomenShould have – deze eis is zeer gewenstCould have – deze eis mag alleen aan bod komen als er tijd genoeg isWould like to have - deze eis zal nu niet aan bod komen maar kan in de toekomst interessant zijn (wens)

Patiënten dossierVerpleegkundige rapportage lees schrijf M SVolgens de 11 functionele gezondheidspa-tronen volgens Gordon gestructureerde anamnese, met filter

x x x

Mogelijkheid tot het invullen van screeningsli-jsten

x x x

Het automatisch koppelen van de uitkomsten van screeningslijsten aan vervolg trajecten (beslissingsondersteuning)

x x x

De mogelijkheid tot het eenvoudig en ge-bruiksvriendelijk kunnen opstellen van 1 of meerdere standaard verpleegplannen

x x x

Het automatisch melden van dubbele items binnen (meerdere) opgestelde standaard ver-pleegplannen bij de patiënt

x x x

Het kunnen rapporteren binnen het systeem aan de hand van (relaties binnen) de volgende methodiek; De 11 functionele gezondheidspa-tronen volgens Gordon, de Nanda diagnoses, de NIC interventies en de NOC classificatie schalen

x x x

Het gebruiksvriendelijk en eenvoudig kunnen voltooien of stoppen van de 11 functionele gezondheidspatronen volgens Gordon, de Nanda diagnoses, de NIC interventies en de NOC classificatie schalen

x x x

Het automatisch koppelen van de 11 func-tionele gezondheidspatronen volgens Gordon, de Nanda diagnose, de NIC interventies en de NOC classificatie schalen, zodat er meld-ingen gegenereerd worden over als er bijv. 1 item voltooid of gestopt word, de andere items automatisch verwijderd worden of er gemeld word dat deze nog actief zijn, (beslisonderste-uning).

x x x

Het genereren van een melding met het voor-stel om andere diagnose te starten of te stop-pen indien een (risico) diagnose onvoldoende gescoord is of meermaals ruim voldoende gescoord is, (beslisondersteuning)

x

De mogelijkheid tot het rapporteren van “vrije tekst” binnen de Nanda diagnose in de Subjectief Objectief Evaluatie Plan (SOEP) structuur

x x x

De mogelijkheid tot het specificeren van het Plan (P van SOEP) zodat het in de tijdslijn van de agenda van de patiënt en desbetreffende verpleegkundige geplaatst wordt

x x x

Prog

ram

ma v

an ei

sen

21

In de tabel: “programma van eisen”, wordt er alleen gebruik gemaakt van de beoordeling; Must have (aangegeven met de letter M) en Should have (aangegeven met de letter S), de overige 2 beoordelingen zijn hierin niet van toepassing.

De leesfunctie (lees) geeft weer dat de verpleegkundige de informatie moet kunnen inzien, de schrijffunctie (schrijf) geeft weer dat de verpleegkundige binnen deze functie kan rapporteren.

MANIER VAN REGISTRATIE EN MANIER VAN WORKFLOWBinnen het Atrium MC spelen nog 2 factoren een rol tijdens de aanschaf en/of implementatie van een nieuw ZIS/EPD; de manier van registratie van de verpleegkundigen en de manier van workflow op de verpleegafdelingen.Op het gebied van registratie zijn er nog wel wat hiaten te noemen. Door de arbeidsintensiviteit van het huidige systeem en een stuk kennistekort van de verpleegkundigen met betrekking tot het methodisch denken, laat de verpleegkundige verslaglegging op een aantal punten te wensen over. In het afstudeerproject zijn deze hiaten in kaart gebracht; het feit

dat je met digitalisering van het verpleegkundig dossier er nog niet bent speelt hierbij een centrale rol. Het eigen maken van de verpleegkundige methodieken en deze kunnen toepassen in de praktijk vergt veel inspanning van de zorgprofessional. Het is voor een grote organisatie als deze

belangrijk dit soort hiaten tijdig te onderkennen, dit geeft ruimte om probleemoplossend te kunnen denken.

Op het gebied van workflow zijn er nog een aantal verschillen tussen de beschreven manier van workflow en de daadwerkelijke manier van workflow op de klinische verpleegafdelingen van Atrium MC te noemen. Deze verschillen zijn tijdens het afstudeerproject in kaart gebracht.

De beschreven manier van workflow ondersteunt de methodisch verpleegkundige manier van werken. De huidige workflow ondersteunt de verpleegkundige niet in het toepassen van de methodische manier van werken. Een gevolg hiervan is dat de methodische manier van werken niet lijkt te passen in het verpleegkundig proces, niets is minder waar als de workflow zou worden toegepast als de beschreven manier van workflow.

Om de processen van de verpleegkundigen te kunnen ondersteunen dient het nieuwe ZIS/EPD te voldoen aan de manier van workflow die wordt toegepast op de verpleegafdelingen. Een oplossing hiervoor kan zijn dat de manier van workflow op de verpleegafdelingen organisatiebreed

wordt gecentraliseerd, conform de beschreven manier van workflow. Wat de oplossing ook zal zijn; tijdige onderkenning stelt de gelegenheid problemen op te lossen en risico’s te kunnen analyseren.

De bovenstaande situaties geven inzicht in dat het bij een EVD om veel meer gaat dan dit onderdeel van het patiënten dossier digitaliseren. Er zijn alleen al binnen de verpleegkundige beroepsgroep veel factoren die mee spelen om de introductie en implementatie van een nieuw ZIS/EPD en EVD succesvol te laten verlopen.

HET AFSTUDERENIk ben in 2009 begonnen aan de opleiding Health & Informatics, dit was een jaar na mijn diplomering van de verpleegkundige opleiding die ik in het Atrium MC heb gevolgd. Na de diplomering ben ik gestart als verpleegkundige bij het implementatieteam van projectgroep verpleegkundige statusvoering.

Het is dan ook belangrijk dat het huidige EVD in een nieuw ZIS/EPD gebruiksvriendelijker wordt en de verpleegkundigen optimaal in hun

proces gaat ondersteunen.

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

22

Binnen de projectgroep heb ik meerdere taken gekend, van het ondersteunen van het primaire proces op de verpleegafdelingen tot de borging van de reeds geïmplementeerde afdelingen. Tijdens de studie ben ik vanuit projectgroep verpleegkundige statusvoering terecht gekomen bij de projectgroep ZIS/EPD. Hierin ben ik werkzaam binnen de werkgroep Integrated health record.

Deze werkgroep richt zich op de inrichting en implementatie van een multidisciplinair, (deels)gestandaardiseerd, elektronisch patiëntendossier voor de spoedeisende hulp, de polikliniek en de kliniek zowel op medisch, verpleegkundig en paramedisch vlak.

Mede door mijn opgedane kennis binnen het project verpleegkundige statusvoering is mijn specialisatie binnen de werkgroep van het project ZIS/EPD het EVD. Omdat ik zelf verpleegkundige ben, ben ik erg begaan met het EVD en alles wat hiermee te maken heeft. Ik ben dan ook heel blij dat ik deze opleiding heb kunnen en mogen volgen, de vakinhoudelijke kennis die ik nu bezit stelt mij in de gelegenheid de verpleegkundigen op de werkvloer te helpen met het automatiseringsproces en hun vragen en wensen te kunnen vertalen naar een systeem als een ZIS/EPD.

CENTRALE GEDACHTE De centrale gedachte van mijn afstudeerproject is als volgt te omschrijven:De verpleegkundige beroepsgroep is een belangrijke schakel in de zorg, zij zijn de beroepsgroep die het dichts bij de patiënt staat. De verpleegkundigen zijn vaak als eerste ter plekke in de zorgbehoefte van de patiënt, zij zijn het aanspreekpunt, het doorgeefluik, de waarnemers en de schakel tussen allerlei zorgprocessen. Het is dan ook belangrijk dat deze beroepsgroep een ZIS/EPD en EVD krijgt dat hen ondersteunt in hun werkprocessen en niet belast. Tenslotte moet de patiënt centraal blijven staan en mag deze alleen de positieve effecten van automatisering ervaren.

AuteurGenevieve Sprenkels

Zorginformaticus

ContactGenevieve Sprenkels

Projectgroep ZIS/EPDAfdeling ICMT

Atrium MC Parkstadg.sprenkels@atriummc.nl

“Save one life, you’re a hero…. Save a hundred, you’re a nurse…”

23

OPROEP

NEN BELEIDSCOMMISSIEWegens immigratie is er een vacature voor het vertegenwoordigen van V&VN bij de Nen beleidscommissie. Deze commissie vergadert vier keer per jaar en bepaalt welke normen er ontwikkeld dienen te worden in Nederland. Naast V&VN zijn hierin o.a. ook de NFU, NVZ, OIZ en de NPCF vertegenwoordigd.http://www.nen.nl/web/Leven/Vakgebieden/Gezondheidszorg-en-medische-technologie.htm

EHEALTHNUV&VN VZI is partner bij het samenwerkingsverband ehealthnu. Dit samenwerkingsverband heeft tot doel de toepassing van eHealth-diensten als onderdeel van zorginnovatie aan te jagen, zodanig dat deze in 2020 landelijk beschikbaar zijn. In het consortium worden de krachten van partijen in eHealth gebundeld. Het samenwerkingsverband komt een aantal keren per jaar bij elkaar. Het VZI netwerkwerk voor telenursing levert al inhoudelijke expertise in één van de inhoudelijke programma’s. http://www.ehealthnu.nl/

EFMI NI vertegenwoordigingDe European Federation for Medical Informatics, Nursing Informatics werkgroep zoekt al enige tijd naar een verpleegkundig informaticus die Nederland wil vertegenwoordigen. Vertegenwoordiging houdt onder andere in deelname aan de EFMI NI vergaderingen, die normaliter een keer per jaar tijdens de Medical Informatics Europe conferentie wordt gehouden. http://www.nicecomputing.ch/nieurope/

WERKGROEP PCC IHE-NLPCC (Patient Care Coordination) is het domein waar o.a. de z.g.n. content-profielen worden gemaakt en onderhouden. Het domein behandelt de algemene klinische zorgaspecten in de vorm van het uitwisselen van documenten, zoals professionele samenvattingen, orderverwerking en de coördinatie met andere speciale domeinen. PCC adresseert ook workflows voor ketenintegratie, dat wil zeggen processen die gemeenschappelijk zijn voor meerdere disciplines. Deze werkgroep is recent gestart en onderzoekt de mogelijk te ontwikkelen profielen. Ook naar de verpleging wordt gekeken. http://www.ihe-nl.org

MISSIE V&VN VZI

“Het vertegenwoordigen van de verpleegkundige en verzorgende ber-oepsgroep betreffende de toepassing van ICT binnen de Nederlandse

gezondheidszorg in nationale- en internationale organen, opleidingen, verenigingen en organisaties”

Om onze missie te kunnen blijven waarmaken zijn we op zoek naar leden die hier een actieve bijdrage aan willen leveren. Het bestuur wil de vele activiteiten zoveel mogelijk spreiden zodat de taken overzichtelijk blijven en vaak ook gericht op een specifiek onderwerp. Voor onderstaande gremia zoekt de VZI een vertegenwoordiger. Wil je meer weten over de VZI vertegenwoordiging in één van de werkgroepen of je aanmelden mail dan naar: infovzi@venvn.nl Ook bestuurlijk kan de VZI extra aanvulling gebruiken.

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

24

ACTIVITEITEN

UITgEVOERDE VZI ACTIVITEITEN 2E KwARTAAL

APRIL

5 april MIC2011 overleg

11 april Bestuursvergadering VZI

26 april Overleg VZI, V&VN en NVEH over samenwerking op het gebied van ehealth

MEI

10 mei MIC2011 overleg www.mic2011.nl

12 mei Overdracht Kernset verpleegkundigen aan de minister

17 mei Overleg met Centraal Beheer Verrichtingenbestand (CBV) over mogelijke registratie verpleegkundige verrichtingen www.cbv.nl

25 mei VZI webmasters overleg over aanpassingen website en interne communicatie

26 mei NVMA EPD dag met een door de VZI georganiseerde verpleegkundige middag sessiewww.epddag.nl

JUNI

21 juni ICT expertmeeting van de IGZ. Thema: wat is de bijdrage van informatievoorziening en ICT aan de kwaliteit en veiligheid van zorg

21 juni E-overdracht dataset overdracht aan V&VN

24 juni Bestuursvergadering VZI

25

NIEUWS

Het aantal overdrachtsmomenten in de zorgketen neemt toe. Dit komt door de toename van mensen met chronische en complexe aandoeningen en door de verkorting van de ligduur. Om te komen tot een verbetering van de overdracht in de zorgketen is in januari 2010 het programma e-Overdracht in de care gestart. Tijdens de Dag van de Verpleging, 12 mei 2011, heeft minister Schippers het eerste exemplaar van de kernset ‘e-Overdracht in care’ in ontvangst genomen.

AanpakBegin 2010 is vanuit het project ‘e-Overdracht in de care’, een gezamenlijk project van Nictiz en V&VN, gesubsidieerd door het ministerie van VWS, een inventarisatieonderzoek uitgevoerd naar de overdracht van zorginhoudelijke gegevens in de care-sector. De resultaten staan in het projectrapport ‘e-Overdracht in de care, een inventarisatie’ (Verwey e.a. 2010). Dit rapport vormde de basis voor het opstellen van een generieke landelijke kernset van zorginhoudelijke overdrachtsgegevens tussen verpleegkundigen en verzorgenden in de zorgketen. De expertgroep van het project heeft een concept kernset ontwikkeld. Dit concept is met een veldraadpleging voorgelegd aan een brede groep verpleegkundigen, verzorgenden en andere belanghebbenden uit alle zorgsectoren. Op basis daarvan is de kernset in definitieve vorm verschenen.

KernsetOp 12 mei 2011 is de kernset ‘e-Overdracht in care’ gepresenteerd.Verpleegkundigen en verzorgenden gaan de ‘kernset’ gebruiken om de zorg van patiënten/cliënten vast te leggen en over te dragen naar een andere zorginstelling. De kernset zorgt voor standaardisatie van gegevens (eenheid van taal). Daardoor kan veiliger gewerkt worden en met minder fouten. Dit heeft een betere kwaliteit van zorg tot gevolg. Het is ook mogelijk deze gegevens toe te passen in een elektronisch zorgdossier.Hier vind je de kernset: http://www.venvn.nl/LinkClick.aspx?fileticket=zDrwePjDsIU%3d&tabid=3301

Rapport E-overdracht in care:http://www.venvn.nl/LinkClick.aspx?fileticket=cwxnckm4OGc%3d&tabid=3301

E-OVERDRACHT EEN fEIT

VZI

Nie

uwsb

rief

juni

2011

26

AGENDA

INTRODUCTIECURSUS SNOMED CT DATUM: 14 september 2011 WAAR: Leidschendam INFO: http://www.nictiz.nl/page/Agenda?mod[Nictiz_Agenda_Module][agenda_id]=88#module_2016

Op 14 september 2011 organiseert Nictiz eenSNOMED CT-introductiecursus om zorgaanbieders, koepels en ICT-architecten uit instellingen en de industrie bekend te maken met SNOMED CT.

MIC2011 DATUM: 10 en 11 november 2011 WAAR: Veldhoven INFO: www.mic2011.nl

Het MIC2011 is het 28e Medisch Informatica Congres (MIC). Thema dit jaar: GRENZELOOS.Het MIC is een tweedaags zorg & ICT congres, dat elke twee jaar in Nederland wordt georganiseerd. Tijdens het tweedaagse congres worden diverse lezingen, workshops en interactieve sessies georganiseerd en op de informatiemarkt presenteren zich vele bedrijven. In 2009 werd het MIC door ruim 550 deelnemers bezocht. Het MIC2011 zoekt de grenzen op: » de grenzen van samenwerking: een ongekend aantal organisaties op het gebied Zorg en ICT werkt samen in

dit event » de grenzen van het vakgebied: meer en meer wordt ICT een enabler voor verbeteringen in de zorg en

worden dankzij IT, traditionele grenzen in de zorg verlegd. » Zorg en ICT houdt niet op bij de landsgrenzen; we nemen ook een kijkje in Europa

De VZI is één van de organiserende verenigingen. Leden krijgen bij inschrijving korting.

HL7-CURSUS EHR-S FM-STANDAARD DATUM: 29 september 2011 WAAR: Beatrix gebouw in Utrecht INFO: http://www.hl7.nl

HL7 University biedt een cursus aan over de EHR-S FM-standaard van Health Level 7, de internationale standaardisatieorganisatie voor informatie-uitwisseling in de zorg. Het EHR-S FM is een gemeenschappelijk referentiemodel voor functionele eisen voor een EPD. In Nederland is dat onder andere gebruikt bij het selecteren van een nieuw EPD voor een groot deel van de ggz-markt.

27