Vrouwen, Mannen en Geld - Thierry Debels

8/3/2019 Vrouwen, Mannen en Geld - Thierry Debels

1/176


2/176


3/176


4/176


5/176


6/176


7/176


8/176


9/176


10/176


11/176


12/176


13/176


14/176


15/176


16/176


17/176


18/176


19/176


20/176


21/176


22/176


23/176


24/176


25/176


26/176


27/176


28/176


29/176


30/176


31/176


32/176


33/176


34/176


35/176


36/176


37/176


38/176


39/176


40/176


41/176


42/176


43/176

Het verschil tussen mannen en vrouwen 43

Wat de onderzoekers vooral opviel, is het verschil tussen mannenen vrouwen. Bij mannen is het tijdens een dergelijk experiment

over tien ronden net also de hersenen stilvallen na elke beslis-sing in het spel. De kogel is door de kerk en mannen wachten opdat moment de beslissing van de tegenpartij a .

Bij vrouwen blijven de neuronen in drie hersengebieden vuren.Dit betekent concreet dat de hersenen actie blijven. Meer bepaaldhet ventrale stratium het gebied dat beloningen anticipeert , deventrale mediale pre rontale cortex planning en organisatie ende caudate nucleus een gebied dat geassocieerd wordt met hetcontroleren van gegevens en vaak genoemd wordt bij obsessie -compulsieve stoornissen.

Volgens Steven Quartz zijn vrouwen dus meer bezig met de vraago ze wel de juiste beslissing genomen hebben en hoe de anderepersoon op die beslissing zal reageren. Camerer en Quartz ont-

dekten bovendien iets zeer merkwaardigs. Tijdens dergelijke in-vesteringsspelen is er geen rechtstreeks contact tussen de spelers.In de regel worden dergelijke experimenten immers online via decomputer gespeeld. Toch konden proe personen met een tre ze-kerheid van maar lie st 85% bepalen o ze tegen een man o eenvrouw speelden. Blijkbaar slagen ze er dus in subtiele aanwijzin-gen op te pikken die de onderzoekers overigens zel nog niet ont-

dekt hebben.

Ook bij zogeheten ultimatumspelen is er een verschil tussen man-nen en vrouwen. Bij een ultimatumspel kan de eerste speler eenbepaald bedrag verdelen over de tegenspeler en zichzel . De tegen-speler kan dit voorstel aanvaarden o verwerpen vandaar de termultimatum. Onderzoekers stelden vast dat vrouwen gemiddeldeen aanzienlijk groter bedrag voorstellen dan mannen en dat zeeveneens minder gebruik maken van hun ultimatum. Ze zijn dusvaker geneigd om een zeer laag bod bijvoorbeeld 20 cent op eentotaal van 1 euro te aanvaarden. In hoo dstuk vier belichten wede vaststelling dat, ondanks de loonkloo , vrouwen tevredener zijnover hun loon dan mannen. Is dat dan toeval ?


44/176


45/176


het beeld van de passieve vrouw, voor wie geld iets is wat haaroverkomt o niet, aldus nog de Nederlandse economiste.

Het onderzoek van Prince sluit trouwens erg mooi aan bij dat vanpsychologe Kathleen Gurney. Uit haar onderzoek blijkt dat man-nen en vrouwen heel verschillend tegen geld aankijken. Meervrouwen dan mannen verbinden geld immers met negatieve emo-ties zoals angst, paniek, wrok en woede. Mannen daarentegen ver-binden geld dan weer met lie de en geluk. Voor mannen vertegenwoordigt geld identiteit en macht ; voor vrouwen staat geld voorveiligheid en autonomie. Mannen beschouwen, nog steeds vol-gens Gurney, hun vrouw vaak als spilziek, terwijl de vrouw de echt-genoot omschrij t als gierig.

Het gevolg van dit alles is dat, als de zaken minder goed gaan,vrouwen veel energie steken in het zoeken van een zondebok omdeze dan met alle zonden van Isral te overladen. Zo schrij t Elisa-

beth Lesser in Hoe verander ik mezel dat ze in het begin van haarrelatie met haar man niet gelukkig was. Eerlijk gezegd bracht ikveel tijd door met hem de schuld te geven van alles wat er out gingin mijn leven. Ik was een klassieke zeurkous. Ons huwelijk was eenvuurlinie geworden : ik bestookte hem met klachten en hij weerdeze a .

En als de relatie eenmaal a gelopen is, wentelen veel vrouwen zichin zel beklag. Jean Chatzky voert inThe ten commandments o nancial happiness een vrouw op : Eve. De eerste jaren nadat zijen haar man uit elkaar gingen, gee t Eve eerlijk toe, had ze erg veelzel medelijden. Ze had weliswaar een uitstekende job met eenriant salaris. Maar ze stond er wel alleen voor.l

T p 5 (voo v o ) :Probeer zo veel mogelijk positieve zakenaan geld te verbinden.


46/176

46

M , p

Psychotherapeute Ruth Hayden krijgt al twintig jaar koppels overde vloer. En die ruzin volgens haar steevast over geld. Volgens dedame komt dit ten dele omdat mannen en vrouwen verschillend worden opgevoed. Van kindsbeen a leren ze immers om geld opeen totaal andere manier te bekijken n (al dan niet) uit te geven.

In haar boek For richer, not poorer beweert ze dat kinderen vooralkijken naar het gedrag van de ouder met hetzel de geslacht : jon-gens kijken naar het geldgedrag van hun vader. Meisjes dan weernaar hun moeder.

Volgens Hayden geldt nog steeds het volgende geldparadigma :

Vrouwen, opgevoed om te pamperen en aanvaarding te zoeken,

zien geld als een middel om een levenstijl te creren. Vrouwengeven dus geld uit aan zaken die het dagelijkse leven veraan-genamen. De orintatie van vrouwen is typisch een nu-geld .

Mannen worden volgens haar opgevoed om problemen op telossen en te anticiperen, ze zien geld dan ook als een manier om waarde vast te leggen en te accumuleren. Mannen geven niet uit,

ze investeren. Mannen willen niets, ze hebben het nodig zoalseen nieuwe computer. Hun benadering is toekomst-geld .

Ruth Hayden is zo intelligent om te bese en dat deze benaderingslechts een zeer grove generalisatie oplevert. Toch is ze ervan over-tuigd dat dit patroon een uitstekend re erentiekader biedt om in-dividuele problemen van koppels op te lossen.

Vrouwen hebben geleerd om te investeren in een leuke levenswijzeen in kinderen. Mannen hebben geleerd om geld te steken in zakendie waardevol zijn een huis, pensioen, vertelt de psychotherapeutetijdens een e-mail-uitwisseling. Dit alles vertaalt zich bij vrouwenin de aankoop van prullaria die het leven leuker maken. Het pro-


47/176


bleem hiermee is dat dergelijke zaken geen enkele waarde hebben. Vandaar dat mannen hun vrouwen vaak verwijten dat ze het geld

verkwisten, terwijl vrouwen net vinden dat ze door de aankoopvan die dingetjes het huis opfeuren en het leven leuker maken.

De bevindingen van Hayden stroken met die van een onderzoekuitgevoerd aan de Universiteit van Tilburg. Daaruit bleek dat vrouwen anders beleggen dan mannen. In het laatste hoo dstuk van ditboek komen we overigens uitgebreid terug op die verschillen. Nureeds dit : vrouwen hebben minder vertrouwen in het eigen oor-deel en vragen sneller advies en in ormatie. Het belangrijkste puntuit de studie is toch wel dat vrouwen vaker met hun partner over-leggen, iets wat mannen niet o te weinig doen.

De reden hiervoor is dat beleggen niet echt tot de natuurlijke habi-tat van vrouwen behoort en dat ze daarom hun partner om raadvragen. Bij mannen is dit uiteraard net het omgekeerde : ze be-

schouwen beleggen net als hun domein en zien niet in waarom zehun vrouw advies zouden moeten vragen over de aankoop vanaandeel X o de verkoop van beleggings onds Y.l

T p 6 (voo v o ) :Probeer minder prutsen te kopen o voor- werpen die toch alleen maar in waarde verminderen.

D k b j p p z k

Nog een gevolg van die verschillende opvoeding tussen jongens enmeisjes is dat op het vlak van geldzaken bij sommige vrouwen eenmerkwaardige kloo wordt vastgesteld tussen privleven en pro -

essioneel leven.


48/176

48

Die vaststelling werd gedaan door Pamela York-Klainer. In haarboek How much is enough gee t ze het voorbeeld van een veertig-

jarig kaderlid van een grote onderneming. De vrouw beheert een jaarlijks budget van 10 miljoen dollar. De psychotherapeute en dezakenvrouw bespraken nancile zaken zoals het arbeidscontracten de bonusregeling. De vrouw laat zich ontvallen dat ze dringendeen a spraak moet maken met een beleggingsadviseur om haarspaargeld op een correcte manier te laten werken. Ik weet zel sniet eens wat het verschil tussen een aandeel en een obligatie is,vertelt ze hal lachend aan York-Klainer.

Op pro essioneel vlak weet deze slimme vrouw precies wat je alle-maal met geld kan doen, schrij t York-Klainer. Ze weet hoe je eenbudget van 20 miljoen beheert, ze weet hoe geld de strategie vaneen onderneming drij t en hoe winstgevendheid op het niveauvan een business unit je respect oplevert. Maar op persoonlijk vlakkent ze het verschil niet eens tussen een aandeel en een obligatie.

Zel maakte ik iets gelijkaardigs mee. Toen ik beleggingsadviseur was, kreeg ik een dame over de vloer. Ze wou haar Tak-21 beleggingverkopen en naar de concurrentie overstappen. Deutsche Bankmaakte toen immers met een spectaculair rendement reclame. Ikprobeerde haar uit te leggen wat een Tak-21 verzekering eigenlijk was de vrouw vroeg me tot driemaal toe o het een beleggings-

onds was. Maar het meest onder de indruk was ik wel toen ze mevertelde dat ze eigenlijk als kaderlid bij een verzekeringsmaat -schappij werkte !

Deze kloo is volgens York-Klainer gevaarlijk. Indien je geso sti-ceerd bent in verband met geld op het ene pro essionele vlak,kunnen mensen onterecht aannemen dat je ook van wanten weetop het andere persoonlijke vlak. Het gevolg is dat je beschaamd wordt om toe te geven dat je iets niet weet en dat je bang bent omhulp te vragen.

In dit concrete geval vond Pamela York-Klainer dat de vrouw eensoort verkeerde vastberadenheid had om in haar privleven hele-


49/176


maal niets te maken willen hebben met geld. De reden hiervoor was dat ze opgroeide in een gezin waarbij geldzaken enorm veel

emotionele energie bij haar ouders opzogen. We moesten ditopspitten, hoe pijnlijk dat het ook was, om concrete stappen tedoen zodat de vrouw controle kon krijgen over haar persoonlijke

nancin.l

T p 7 :Wees niet te beroerd om advies te vragen als het overgeld gaat.

O z b p

Hoogleraar Tahira Hira van de Iowa State universiteit stelde luk-raak aan 2000 inwoners van Iowa enkele vragen over geld. Van die2000 mensen antwoordden er 529. Volgens Hira zijn er rappanteen statistisch zeer signi cante verschillen in de antwoorden vanmannen en vrouwen (zie tabel 1).

Zo antwoordde 38% van de vrouwen dat ze wel eens iets kochtenzonder het nodig te hebben. Bij mannen was dit slechts 18%. Ookkoopt n op vier vrouwen wel eens iets enkel en alleen omdathet in promotie is. Bij mannen is dit nauwelijks n op twintig.Dit resultaat gee t natuurlijk wel enige ondersteuning aan de be -rucht quip van Kin Hubbard die stelt dat het niet gee t wat het is een vrouw koopt alles waarvan ze denkt dat de winkel er geld optoelegt.

Uit de antwoorden blijkt ook dat vrouwen gevoeliger zijn voor im-pulsieve aankopen (36% tegen 18% voor mannen) en dat ze vaker winkelen om iets te vieren (31% tegenover 19% bij mannen).


50/176

50

Bij de vraag tot slot o ze al dan niet tevreden zijn met de hoogtevan het spaargeld, antwoordt n op twee vrouwen dat ze tevreden

zijn over de hoeveelheid spaargeld. Bij mannen is dat zes op 10.

Tab 1. D g dv h t ma v o

V aag V o (% a) Ma (% a)Koopt u wel eens iets zonderhet echt nodig te hebben? 6 8

Koopt u wel eens iets enkel enalleen omdat het in promotie is?

Vindt u van uzel dat uimpulsie koopt? 6 8

Koopt u wel eens zaken omeen gebeurtenis te vieren? 9

Bent u tevreden over het niveau van uwspaargeld op de spaarrekening? 9 60

Bron : Journal o Financial Planning

Pro essor Hira besluit dat geld een emotioneel geladen iets is : Wegeven geld uit omdat anderen dat doen. Vrouwen hebben ietsmeer de neiging om aanvaard te worden door anderen. Wellichtdenken ze dat, als ze die dingen hebben die anderen ook hebben,

ze beter a zullen zijn, ze gelie d zullen zijn en aanvaard.l

T p 8 (voo v o ) :Laat je zel gevoel iets minder a hangen van wat je al dan niet koopt.


51/176


W b k

Op dit moment wordt in de vs 62% van de nieuwe wagens doorvrouwen gekocht. Toch laten 3 op 4 vrouwen zich begeleiden dooreen man bij de onderhandelingen. Terecht, vindt Sara Laschever,die een studie maakte over het enomeen. Mannen zijn nu een-maal betere onderhandelaars, vertelt ze aan Time . De reden hier-voor is dat vrouwen een dubbele doelstelling hebben als ze onder-handelen over de prijs van een wagen. Ze willen een bepaaldresultaat bereiken n tegelijk de relatie onderhouden o verbete-ren met de tegenpartij.

Mannen gaan in een dergelijk gevalenkel voor de eerste doelstelling.Bovendien zetten ze die doelstelling ook een stuk scherper. Ook dat is

een voordeel volgens Laschever. Ze vond immers een direct verbandtussen de vooropgestelde doelstelling en de e ectie betaalde prijs.

Wat nu ? Onderhandelen kan je natuurlijk wel voor een stuk leren.Laatst moest ik bijvoorbeeld een bestelling plaatsen van 2000 literstookolie. De o cile prijs bedroeg op dat moment 42,55 eurocentper liter voor bestellingen van minstens 2000 liter. De leverancier

bood me een prijs aan van 41,36 eurocent. Mijn onmiddellijke reac-tie was om dit getal a te ronden naar 41 eurocent. De leverancierging akkoord. Het lijkt misschien niet veel, maar die refex hee tme uiteindelijk wel 7,2 euro opgeleverd. Louter en alleen door deextra korting te vragen . Typisch mannelijk ? Misschien wel. Maar waarom zouden vrouwen die gewoonte niet kunnen overnemen ?

Je houdt er niet van om te onderhandelen ? Onterecht. Onderhan-delen kan je immers veel geld opleveren. En het goede nieuws isbovendien dat je kan leren goed te onderhandelen.

Zou je er bijvoorbeeld aan denken om te onderhandelen over deprijs van een hotelkamer ? Wellicht niet. Nochtans is niets zo vari-


52/176

52

abel in prijs als iets dergelijks. Aan de receptie hangen demaxi-male kamerprijzen. Dit zijn de zogeheten rack rates . De meeste

mensen betalen ook e ectie deze prijs. Sommigen zijn slimmeren onderhandelen. Tot ze een korting krijgen die kan oplopen tot50%. Opgelet, niet alle hotels doen aan dit gesjacher mee. Het Hil-ton bijvoorbeeld hee t een naam hoog te houden. Daar hoe je dusniet eens te beginnen.

Nee heb je ; ja kan je krijgen. Dat is zon beetje het motto van ge-haaide onderhandelaars. Onthoud dat je in eite niets te verliezenhebt als je niet onmiddellijk akkoord gaat met de voorgesteldeprijs. Een goede truc is dan ook altijd te stellen dat iets te duur is.Zel s als dit niet zo is. De tegenpartij, die op de hoogte is van on-derhandelingstechnieken, moet dan automatisch repliceren methet standaardantwoord : In vergelijking waarmee ? Doet hij datniet, zit u alvast in een stevige uitgangspositie om vooralsnog ietsvan de prijs a te knabbelen.

Zo kocht ik onlangs een paar leren handschoenen van Timberland.Toen ik de opmerking maakte dat de handschoenen nogal prijzig waren, was de verkoopster bereid om er tien procent a te doen.Het ging nochtans om de nieuwe collectie, geen ouwe rommel dus.

Je merkt onmiddellijk dat pro essor Roland Pepermans van de vub

dan weer geen gehaaid onderhandelaar is. In een interview pochthij nochtans dat hij bij een antiekverkoper een goede slag had ge-slagen. De verkoper vroeg 410 euro voor een antieke kast. Ik steldevoor er 400 voor te betalen. De verkoper ging zonder slag o stootakkoord. De out die Pepermans maakte was niet diep genoeg tegaan. Zeker voor een antieke kast met torenhoge marges, kan je jeeen fink stuk onder de vraagprijs wagen.

Op de antieke kast van de antiekhandelaars zit dus een zeer hoge winst voor de verkoper. De kast die de handelaar tegen 410 euroverkoopt, hee t hij wellicht ingekocht tegen 150 euro. En nog eenfink pak minder als hij zel een goede onderhandelaar is. Kennisover de marges in een bedrij ssector is in ieder geval de basis om


53/176


goed te kunnen onderhandelen. Sommige bedrij stakken werkendan weer met finterdunne marges. Daar kan je uiteraard weinig

mee aanvangen.

Interessanter zeker voor vrouwen zijn net die sectoren methoge marges. Zoals de verkoop van modekledij, handtassen enschoenen. Eigenlijk zouden vrouwen moeten leren altijd een kor-ting te vragen op de aankoop van een jurkje o een nieuw paarschoenen. Ook buiten de periode van de koopjes .

Een voorbeeld ? Laatst zag mijn vrouw een mooi jasje van Aigle. Zenoteerde de naam van het model en vroeg aan de boetiek in debuurt waar ze klant is om de jas te bestellen. De eigenares ga haaruit dankbaarheid een korting van 15 procent.

Neem bij wijze van ander voorbeeld de aankoop van een nieuwe wagen. Er zijn nog altijd mensen die een nieuwe auto kopen zon-

der te onderhandelen over de prijs. Terwijl het toch op zijn minststandaard is te starten met een minimale korting van 5 tot 6%. Eenkorting die, a hankelijk van het merk, gemakkelijk kan oplopen toteen getal met twee cij ers.

Zou onderhandelen voor een stuk toch geslachtsgebonden zijn ?Een van mijn zussen, die nochtans dezel de opvoeding genoot als

ikzel , weigert bijvoorbeeld een korting te vragen. Ze beschouwtdit als ongepast en voelt dan een zekere gne opkomen. Bij deaankoop van een nieuwe wagen uiteraard zonder korting wrij tde verkoper uiteraard in zijn handen als hij haar ziet komen.

Je onderhandelingspositie is trouwens altijd sterker als het om eenproduct gaat dat je elders ook kan kopen. Zoals dat jasje van Aiglebijvoorbeeld. Ook het nieuwe model van Audi kan je op verschil-lende plaatsen kopen. Als dealer X je maar 5% gee t, kan je eenslangsgaan bij dealer Y. Misschien gee t hij je wel 6%. En met die 6%kan je nog altijd terugkeren bij dealer X. De winst voor de dealer wordt vooral gemaakt als de wagen verkocht is. Via het onderhoudvan de wagen. Niet zozeer op de wagen zel . Dat is de regel.


54/176

54

Stel dat je in de onderhandeling gevangen zit. De tegenpartijvraagt 300.000 euro voor een huis en je wil maar gaan tot 250.000.

Onderdruk dan de refex om voor te stellen de appel in twee tedelen. Het lijkt aanlokkelijk die zinsnede te gebruiken, maar zorger veeleer voor dat detegenpartij ze gebruikt. Zeg liever dat u hetspijtig vindt na alle moeite niet tot een akkoord te kunnen komen.En als de tegenpartij dan voorstelt de appel in twee te delen, heb

jij de sterkste positie. Jij kan immers dit bod aanvaarden o eennieuw voorstel lanceren. Want op dat moment is de vraagprijs im-mers gedaald tot 275.000 euro. Met dank aan de tegenpartij.

Vrouwen doen er goed aan te bese en dat een gea cheerde kortingvaak nep is. In eite gaat het om de basisprijs. Zeker tijdens de koopjes-periode is die techniek schering en inslag. Het lijkt also je een goedezaak doet. Maar dat is het niet. Hier krijg je de pap in de mond. Jestandpunt hier moet immers zijn dat de verkoper openstaat vooreen korting. Alleen is de voorgestelde korting nog niet de goede.

Doe een tegenvoorstel en krijg op die manier een echte korting.

Twee pro essoren die dachten goede onderhandelaars te zijn,vroegen aan de taxichau eur bewust geen prijs bij het instappen.Hun standpunt was dat ze over de prijs zouden onderhandelen ophet moment ze op hun bestemming waren aangekomen. Dan be -vonden ze zich in een sterke onderhandelingspositie, dachten ze.

De taxichau eur reageerde uiterst verbolgen op hun manier vanhandelen, sloot de deuren van de taxi en dumpte hen gewoon ophet punt waar ze vertrokken waren. De geleerde heren maakten de

out te willen onderhandelen in een situatie waarin dit niet gebruike-lijk is. De taxichau eur reageerde niet rationeel maar emotioneel.En dat hadden de pro essoren in al hun wijsheid niet voorzien. Datgeval stond zeker niet in het boek over onderhandelingstechnieken ?

Een zin die het dan weer altijd doet is de volgende : Als ik nu beslis, wat kan u dan doen ? In de eerste plaats verbind je jezel tot niets.Je kan het voorstel van de tegenpartij nog altijd a wijzen. Ander-zijds raak je een gevoelige snaar bij veel verkopers. Ze worden im-mers dag in, dag uit gecon ronteerd met twij elaars en schijnbaar


55/176


genteresseerde kopers. Als je de indruk wekt op dat moment tekunnen en willen beslissen, zijn sommigen best bereid in ruil hier -

voor iets in de schaal te leggen.

Het beste boek over onderhandelen tot slot dat ik ooit las, isYou can get anything you want van Roger Dawson. Het boek werd in de Franseversie gebruikt tijdens een uitstekende cursus over onderhandelen.De interessantste tip van Dawson is nooit een concessie te doenzonder hiervoor in ruil iets terug te vragen. De verkoper die metandere woorden een vervelende klant, zoals mezel , voor zijn neuskrijgt, moet bereid zijn een korting te geven maar moet daar tege-lijk onmiddellijk een engagement van de koper voor in ruil vragen.Zoals het laten ondertekenen van de bestelbon bijvoorbeeld.l

T p 9 :Laat de man onderhandelen : hij is er gewoon beter in.

M k jk

In ieder huwelijkshuis is er plaats voor een tolk. Dat beweert al-thans publicist Stanley Kunitz. Een dergelijke tolk is zeker wel de Amerikaanse Ruth Hayden.

Eerder schreven we al dat Hayden vooral koppels ontmoet die ru-zin over geld. Hayden weet waarom koppels zo vaak ruzie makenover geld. Ze beweert dat dit komt omdat mannen en vrouwen, alshet over geld gaat, er anders naar kijken, het anders uitgeven enhet anders beleggen.

Neem nu het koppel Peter Van Asbroeck en Anke Frdrick. Van Asbroeck is acteur en hecht volgens zijn partner bovenmatig veel


56/176

56

belang aan materile dingen. Zij vindt menselijke rijkdom belang-rijker dan een goed gespijsde bankrekening. Op dat gebied zijn we

erg verschillend, verklaart Frdrick aan het tijdschri t Dag Alle-maal : Als ik een job aanneem, vraag ik niet eens hoeveel ik zal ver-dienen. Van Asbroeck reageert door te stellen dat hij dit een zeervreemde ingesteldheid vindt.

Mannen en vrouwen discussiren volgens de psychotherapeuteover geld omdat ze volgens de Amerikaanse elk de oude socialisa-tie in zich dragen maar hun leven totaal verschillend leven dantwintig o dertig jaar geleden. Wat Hayden wil zeggen is dat webewust o onbewust een aantal geldpatronen en modellen meege-kregen hebben doordat we onze ouders op een bepaalde maniermet geld zagen omgaan die wel niet meer aangepast zijn aanonze huidige manier van leven.

Deze manier van leven bestaat er bijvoorbeeld in dat we, in tegen-

stelling tot vroeger, vaker met zijn tween buitenshuis gaan wer-ken. Nederlands onderzoek wijst uit dat dit trouwens de norm geworden is bij koppels tussen 25 en 40. We hebben tegelijk een veelhogere standaard op het vlak van wat we van onze partner ver- wachten. We hebben ook hogere normen op het vlak van intimiteitdan onze ouders. Ook trekken we die hogere verwachtingen doornaar de opvoeding van de kinderen, onszel en onze woningen.

Kortom, onze standaarden zijn compleet gewijzigd maar we heb -ben steeds dat archasche en verouderde socialisatiemodel, beweertHayden. Wat koppels nu proberen te doen, is volgens haar nieuwemodellen ontwikkelen. Wat uiteraard niet van een leien dakje gaat.Ook dit is een illustratie van de voortdurende verandering waar-over praktisch losoo Marino het inLevensvragen hee t.

Niet alle vrouwen zijn evenwel bereid om over dit nieuw model teonderhandelen. Volgens de loso e Elisabeth Badinter is ons ego(ik) op dit moment ons allerkostbaarste goed geworden. Vroeger was het (binnen de relatie) onbelee d om erover te praten en werdiemand die zijn bestaan erop bouwde met a keuring bekeken,


57/176


schrij ze inDe een is de ander . Koste het wat het kost, moest deindruk worden gewekt dat de ander belangrijker was dan jezel . De

jonge generatie wil niets te maken hebben met dit soort moraal ohuichelarij. Hun obsessie betre t niet zozeer het pro teren van deander als wel het ten volle benutten van zichzel .

Volgens Badinter is in de nieuwe kapitalistische wereld van het egohet niet benutten van potentile mogelijkheden een zwaar ver-grijp. Vooral jonge vrouwen zijn volgens haar erg gevoelig gewor-den voor deze lokroep. Het gevolg is dat hoe absoluter de waardedie aan het ego wordt toegekend des te relatiever de waarde dieaan de ander wordt toegeschreven.

Het directe gevolg van dit alles is dat sommige vrouwen niet meerover het model willen onderhandelen maar gewoon scheiden. Waar-om zou men onder die omstandigheden immers bij elkaar blijven ?vraagt Badinter zich a . Alles welbeschouwd verkiezen de jongere

generaties steeds vaker de risicos van het alleen-zijn boven de metspanningen gepaard gaande verbintenis die men steeds minder goedverdraagt. Badinter verklaart deze gedragswijziging tot slot doordrie actoren : vrijheid, zel verwezenlijking en onverschilligheid.l

T p 10 :Wees realistisch in je verwachtingspatroon.

V p z

Onderzoeker Jay Zagorsky van het Ohio State Universitys Center or Human Resource Research vond dat de typische echtgenootzegt dat het gezin 5% meer inkomsten hee t en 10% meer vermo-gen hee t in vergelijking met de door de echtgenote gerapporteer-de cij ers. Bovendien rapporteert een vrouw gemiddeld 500 $ meerschulden dan de man.


58/176

58

De studie toont aan dat mannen en vrouwen totaal verschillenddenken over nochtans identieke, harde monetaire gegevens. De

verschillen zijn wel systematisch en zeer rappant : vrouwen geventelkens lagere waarden weer voor inkomsten en vermogen ener-zijds en hogere waarden voor schulden anderzijds. De studie toontin ieder geval een ding aan : open communicatie over de gezins-

nancin is de eerste stap in een beter beheer ervan. Want hoe kan je nu e ectie communiceren over iets met elkaar als je het eigen-lijk over verschillende zaken hebt ?

De studie sluit overigens mooi aan bij de onderzoeksgegevens vanhoogleraar Hira waarover we daarnet berichtten. Uit die bevragingvan mannen n vrouwen bleek immers dat mannen zich gelukkigervoelden met het niveau van hun spaargeld. Maar in die studie ginghet niet over identieke geldin ormatie. Mannen en vrouwen be-oordeelden immers ona hankelijk van elkaar hun eigen spaargeld.

Zel s over belangrijke en schijnbaar evidente zaken, zoals het aan-gaan van een hypothecaire lening, wordt er blijkbaar door sommigekoppels niet o toch niet e cint gecommuniceerd. Ik was adviseurbij een bank toen een echtpaar eind december 2005 een hypothecairelening van 300.000 euro wou aangaan. Een tijdje later kwam de manin het kantoor en vroeg hoe het stond met de aanvraag van het krediet.Ik in ormeerde bij decredit o fcer die de kredietbeslissing zou nemen.

Daarna vertelde ik de clint naar waarheid dat het dossier wellichtdat jaar niet meer behandeld zou worden. Er waren immers een aan-tal andere dringende kredietdossiers die op een beslissing wachtten.

De volgende dag kwam de echtgenote van de man in het kantooren stelde dezel de vraag. Toen ik dit voorval aan een collega ver-telde, was ze niet verbaasd. De twee spraken immers nauwelijksnog met elkaar. Toch waren ze bereid om samen een hypothecairelening aan te gaan van maar lie st 300.000 euro om een pand tekopen om de tandartsenpraktijk van de man in te vestigen.

In datzel de bankkantoor was er trouwens een ander koppel dat erdiezel de ne aste gewoonte op nahield. Ik had ooit de dame aan


59/176


de lijn met een vraag om extra in ormatie te verscha en over eene ectentransactie en nauwelijks vij minuten later de echtgenoot

met diezel de vraag. Zonder dat de man van zijn vrouw wist dat erreeds gebeld was.

Pro essor Brent Rogers onderzocht wat het geheim was van kop-pels die lang bij elkaar bleven. Uit het onderzoek bleek dat opencommunicatie essentieel is. Koppels die erg open waren, kwamener het best vana , was de slotsom van het onderzoek.l

T p 11 :Wees open over geldzaken.

D j : ?

Kathleen Gurney doet al sinds het begin van de jaren tachtig onder-zoek naar het toch wel boeiende onderwerp mannen, vrouwen engeld. Ze onderzocht waarom mensen eigenlijk werken, sparen engeld uitgeven. Het resultaat van dit alles waren dertien persoon-lijke geldkenmerken. Die kenmerken resulteerden uiteindelijk in

9 verschillende geldpersoonlijkheden. Iets verder in dit boek kanu kennismaken met al die personages.

Belangrijk is dat Gurney diplomatisch stelt dat er eigenlijk geengoede o slechte geldpersoonlijkheden zijn. Elke persoonlijkheidhee t volgens haar immers sterke en zwakke kanten. Gurney ver-gelijkt dit alles met de balans van een onderneming : je hebt eenactie n een passie . Anders gesteld : yin roept automatisch yangop. O is dat te veelnew age ?

Eerlijkheidshalve moeten we toch opmerken dat er n persoonlijk-heid uitspringt : de geldmeester . De vergelijking met een balans vaneen onderneming is dus al bij al een beetje te beperkt : actie moet


60/176

60

er immers altijd gelijk zijn aan passie . In het geval van de geldmeesterovertre t het actie duidelijk het passie . Wellicht gebruikt Gurney

deze analogie dus om haar patinten niet voor het hoo d te stoten. Veel geldmeesters moeten haar waarschijnlijk niet opzoeken.

Er wordt in de volksmond wel eens gesteld dat verschillende karak-ters elkaar zouden aantrekken. Volgens Gurney is dit evenwel regel-rechte nonsens. Bij koppels is het volgens de therapeute zel s goeddat de geldpersoonlijkheden bij elkaar passen. Indien de vrouwbijvoorbeeld een jager is en de man een per ectionist, levert ditvolgens haar gegarandeerd problemen op. Jagers nemen immersbeslissingen met hun hart. Ook nancile beslissingen. Per ectio-nisten daarentegen bekijken elke kant van een zaak : rationeel,koel en nuchter. En nemen dan een beslissing met het hoo d.

Volgens Gurney draaien veel problemen in een relatie uiteindelijkrond geld. Niet zozeer omdat er te weinig van is, maar vooral om-

dat de partners er een te verschillende kijk op hebben. Koppelsbespreken nagenoeg elk onderwerp vooraleer ze gaan samen- wonen o trouwen. Tot de eerste grote beslissing over ons geldzijn koppels er zel s niet eens van bewust van hoe sterk hun visieop geld wel uiteen ligt, aldus Gurney.

Net zoals Pamela York Klainer is ook Gurney ervan overtuigd dat

onze geldstijl grotendeels bepaald wordt door de ervaringen die we meemaakten in onze jeugd. Ook de manier waarop onze ouderstegenover geld stonden, bepaalt volgens haar voor een belangrijkstuk hoe we zel tegen geld aankijken. Kinderen nemen volgensGurney nagenoeg automatisch een ongezonde o overdreven hou -ding tegenover geld over.

Daarom raadt Gurney, in het kielzog van York-Klainer, ons aan devolgende vragen te stellen : Had je het idee dat je ouders arm, rijko modaal waren ? Kreeg je voldoende zakgeld o moest je steedsom geld zeuren ? Probeerde een van je ouders je te domineren viageld ? Ging een van je ouders vreemd om met geld ? Wat riep dit bij je op ?


61/176


Wellicht is Gurney, net zoals Pamela York Klainer, iets te sterk ben-vloed door Freud die stelt dat je alle gedrag eigenlijk kan verklaren

door ervaringen in de kindertijd. Niettemin is het goed zoals York-Klainer ook aanraadt deze vragen te stellen n eerlijk te be-antwoorden. Ouders die hun kinderen bijvoorbeeld vertellen dat je alle problemen kan oplossen door meer schulden aan te gaan,maken van hun kroost enkel toekomstige patinten van Gurney.l

T p 12 :Tegenpolen trekken elkaar, wat met ook moge beweren,niet aan.

M k k

9 p jkUit het onderzoek dat Gurney deed, distilleerde ze dus uiteindelijknegen geldpersoonlijkheden. Interessant is dat slechts twee vande negen types zich echt com ortabel voelen bij het nemen vanbeleggingsbeslissingen : de geldmeester en de entrepreneur ! Deze

gegevens zijn uiteraard een weerspiegeling van de vaststelling datmaar een beperkte groep mensen actie met geldzaken bezig is. Jekan je eigen pro el overigens online bepalen op www.kathleen -gurney.com. Zel kwam ik niet echt verrassend uit bij de achie-ver, het eerste pro el. En jij ?

De achieverZe zijn de tweede beste verdieners na de entrepreneurs , zijn vaakacademici en zijn meestal getrouwd. Ze denken dat je de beste resul-taten haalt door hard werk en grote inspanningen. Ze zijn trots ophun verwezenlijkingen maar zijn een tikje wantrouwig als het overandermans eerlijkheid gaat in verband met geld. Ze zijn behouds -gezind en niet genteresseerd om geld op het spel te zetten waarvoor


62/176

62

ze lang en hard hebben moeten werken. Het behoud van kapitaal iseen zeer belangrijk aspect bij het geldbeheer. Tot slot hebben ze een

zeer sterke behoe te om controle uit te oe enen over hun geldzaken.

De entrepreneurHet pro el dat meest gedomineerd wordt door mannen. Ze wor-den gedreven door een passie voor uitmuntendheid en commit-ment . Deze eigenschappen helpen hen hun doelstellingen te ver- wezenlijken. De categorie die het meeste geld verdient. Toch worden ze niet alleen gedreven door geld. Geld is voor hen eenscorekaart om hun prestaties bij te houden. Vaak zijn het worka-holics. Ze houden van de macht en het prestige die geld voort-brengen. Ze zijn best trots en gunnen zichzel de beste auto, debeste wijn en het mooiste huis. Beleggen in aandelen op de beursis hun avoriete strategie.

High rollers

Geld vertegenwoordigt voor deze groep gewoon onbeperkte moge-lijkheden. Ze zijn sensatiezoekers die wel houden van de kick vanhet nancile risico. Toch zijn ze slechts matig genteresseerd inde uitkomst van de belegging. Ze zoeken macht en geld op. Datbrengt hen instant-erkenning. Ze zijn creatie , extravert en com-petitie . Ze werken n spelen hard. Voor hen is geld een emotio-nele uitlaatklep. Ze zijn liever bereid alles te verliezen dan verveeld

te moeten toekijken bij een oersaaie belegging. Als ze niet lerenhoe ze moeten beleggen, lopen ze het risico te eindigen met eenlage graad van tevredenheid en weinig geld.

JagersHebben over het algemeen een goede opleiding. Hun nancilestijl wordt gekenmerkt door een lee -voor-vandaag-benadering.

Vaak vrouwen. Hebben een gemiddeld tot iets hoger dan gemid-deld inkomen. Nemen beslissingen ook nancile met hunhart, niet hun hoo d. Vaak impulsieve kopers. Deze aankopen die -nen om zichzel te belonen. Ze hebben een sterke werkethiek, netals de entrepreneurs, maar missen het zel vertrouwen van deze


63/176


laatste groep. Ze wijzen succes vaker toe aan geluk dan aan kenniso vaardigheid. Zijn in staat veel vooruitgang te maken mits het

begrijpen van een aantal basisprincipes.

GeldmeestersZijn de nummer 1 wat betre t het accumuleren van geld en wel-vaart, ondanks het eit dat ze niet noodzakelijk het meeste geldverdienen. Houden hun nancin bij met een graad van zel ver-trouwen en tevredenheid dat het enigszins a gunst opwekt. Ver-trouwen het advies van anderen en handelen ook op basis vangoede raad. Zuiver geluk hee t weinig kans hier.

Per ectionistenZe zijn bang om een outje te maken. Het gevolg is dat ze lievergeen beslissing nemen. Ze proberen altijd beter hun best te doen,maar missen een stukje zel achting, vooral op het gebied van geld-zaken. Bij een beleggingsvoorstel bekijken ze alle mogelijke hoe-

ken en kanten en zoeken de mogelijke adder onder het gras. Eengoede belegging vinden voor deze groep is nagenoeg uitgesloten.

ProducersScoren hoog inzake werkethiek maar een heel stuk lager in verdiendinkomen door een gebrek aan zel vertrouwen in vaardigheden inzakegeldmanagement. Dit leidt tot een boel rustratie. Ze werken hard

en toch hebben ze het gevoel nancieel stil te blijven staan o zel sachteruit te boeren. Een nancile opleiding kan hier zeer produc -tie zijn aangezien deze groep de basiskennis niet bezit. Hebbende grootste moeite om het risico van een belegging in te schatten.Ze missen vertrouwen bij het nemen van nancile beslissingen.

Optimisten Voor deze groep hee t geld een zekere gemoedsrust gebracht. Zehebben het minst angstgevoelens en zijn over het algemeen trotsen tevreden. Denken eigenlijk weinig na over geld en zijn eigenlijkeen beetje impulsie bij geldzaken. Zijn helemaal niet risico-geori -enteerd. Zijn vaak gepensioneerd. Willen genieten van hun geld enzijn niet zozeer genteresseerd om het te doen toenemen.


64/176

64

VeiligheidsspelersHebben de laagste score bij het gevoel het eigen lot te kunnen be-

palen. Gemiddelde verdieners. Als ze kunnen sparen gaat dit naarveilige beleggingen. Missen het vertrouwen en de motivatie ommeer return te halen door meer risico te nemen. Nemen vaak hetpad van de minste weerstand. En nemen vaak een nancile beslis-sing omdat ze dat al jaren zo doen.l

T p 13 :Ga na wat jouw geldpersoonlijkheid en die van je part-ner is.

B

In een interview met Het Laatste Nieuws vertelt de radiopresen-tatrice Leen Demar dat ze 1.900 euro netto per maand verdient. Aan pensioensparen doet ze niet, ondanks het eit dat ze toch al 43is op het moment van het gesprek. Zel s al zou ze willen sparen,dan nog zou dit volgens haar toch niet mogelijk zijn : Van het gelddat ik verdien houd ik geen cent over aan het eind van de maand.

Ze gee t eerlijk toe dat dit haar soms bang maakt. Ze bezit immersgeen spaargeld. Niks, roept ze uit. Gelukkig hee t de radiostem wel een eigen huis.

Demar hee t geen partner en voedt een dochter op. Het pro elvan de dame lijkt op een combinatie van (vooral) een jager en (eenklein beetje) een producer. De nancile stijl van jagers wordt im-mers gekenmerkt door een lee -voor-vandaag-benadering. Hetzijn vaak vrouwen. Ze hebben een gemiddeld tot iets hoger dangemiddeld inkomen. Het salaris van 1900 euro netto per maand isinderdaad niet slecht. Ze nemen beslissingen ook nancile met hun hart, niet hun hoo d.


65/176


Jagers zijn bovendien vaak impulsieve kopers. Impulsieve aan-kopen dienen om zichzel te belonen. Ze hebben een sterke werk-

ethiek, maar missen wat zel vertrouwen. Dat laatste wordt gellu -streerd door de uitspraak van de dame dat de situatie haar somsbang maakt. Ze wijzen succes vaker toe aan geluk dan aan kenniso vaardigheid. Positie is dat ze in staat zijn veel vooruitgang temaken mits het begrijpen van een aantal basisprincipes. Hieroverstraks iets meer.

Toch hee t de sympathieke presentatrice ook kenmerken van deproducer : gebrek aan zel vertrouwen in geldmanagementvaardig-heden ; wat tot een boel rustraties leidt. Ze werken hard en tochhebben ze het gevoel nancieel stil te blijven staan o zel s achter-uit te boeren. Een nancile opleiding kan hier zeer productiezijn, aangezien deze groep de basiskennis niet bezit. Ze hebbenbijvoorbeeld de grootste moeite om het risico van een belegging inte schatten en ze missen vertrouwen bij het nemen van nancile

beslissingen. De vertwij elde vraag van Demar aan de interviewero haar huis wel telt als pensioensparen, is daar uiteraard eenmooie illustratie van.

Een eenvoudig principe voor de vrouw is zichzel elke maand teverplichten om een beperkte som geld opzij te zetten. Wellichthee t ze een hypothecaire lening a gesloten voor de aankoop van

het huis, wat op zichzel natuurlijk ook een vorm van sparen is.Toch is dit onvoldoende. Ze hee t een bu er nodig, eengo to hell und waarop ze kan terugvallen om het tijdelijk even uit te zingen.Deze nancile reserve zal haar bovendien een zeker gevoel geven waardoor haar angstgevoelens zullen verminderen.

Tot slot kan het nuttig zijn zoals voor alle producers en jagers een nancile basiskennis op te bouwen. Een antwoord op devraag o ze aan pensioensparen doet Ik heb een huis gekocht. Ikdenk dat dat daarin zit, nee ? (Ongerust ) Daar zit toch zoiets in ? is dan niet nodig. En de ongerustheid verdwijnt dan ook als sneeuwvoor de zon.


66/176


67/176

3

De invloed van geld

op onze relatieDe strijd om de macht (van een koppel) is vaak

geconcentreerd op geld. Zel s als er voldoende geld is,

kunnen er he tige discussies ontstaan.

Judith Viorst


68/176

I

Leen Demar is nu weliswaar alleen. Maar hoe zit het bij koppels ?Therapeut Kees Schouten meent dat veel problemen in relatiesvoorkomen door slechte a spraken meer bepaald over geld.Vrouwen die een vast bedrag in de maand krijgen waar ze het meemoeten doen en die geen inzage hebben in de gezins nancin. Naeen aantal jaren gaat dat knagen, vertelt Schouten aan de krantDe Standaard .

Dat problemen in een relatie vaak te maken hebben met geld, zalzeker niet ontkend worden door Lode en Liesbeth. Het grootsteverschil (in onze relatie) zit in onze manier van kijken naar geld. Ik wil ook niet in een krot leven, vertelt de vrouw. Maar mijn eisenliggen minder hoog.

Een typische mani estatie van deze verschillende zienswijze ligtin de manier waarop beide partners met de kinderen omgaan alshet over geld gaat. Als onze zoon van zeventien weer eens metgeldgebrek kampt omdat hij alles tegelijk wil hebben, zeg ik dateen mens gelukkiger is met minder verlangens, vertelt Liesbethaan de redacteur van De Standaard . De man ziet het anders : hijzegt dan dat de zoon een manier moet vinden om meer geld te

verdienen.

Beide partners bese en dat hun verschillende zienswijzen veel temaken hebben met het nest waaruit ze komen. De man hee t West-

Vlaamse wortels. Bij mij thuis werd altijd gewerkt. Nietsdoen wasvoor nietsnutten. Wanneer mijn ouders op bezoek komen, is huneerste vraag altijd hoe het met de zaken gaat.

Liesbeth komt uit de Kempen. Haar ouders vragen nooit naar denancile situatie en zel wordt de vrouw niet warm van verhalen

over beleggingen en leningen. Ik snap niet waarom mensen rijk willen worden, want dan moet je toch weer manieren vinden omvan dat geld a te geraken.

68


69/176

Als we deze getuigenis lezen, dan hee t Pamela York-Klainer over-schot van gelijk als ze stelt dat geld de stille onderliggende structuur

van de huidige relaties is. De sterkte in de relatie van Lode en Lie-beth is dat ze deze stille onderliggende structuur naar boven heb-ben gehaald ; en tegelijk bespreekbaar hebben gemaakt. Ze dedendat overigens met de hulp van therapeut Al ons Van Steenwegen.

Tot slot lijkt het verhaal eveneens een bevestiging van de hypothesevan Kathleen Gurney die stelt onze geldstijl voor een groot stukbepaald wordt door de ervaringen die we meemaakten als kind.De manier waarop onze ouders naar geld keken, bepaalt volgensde psychologe sterk hoe we zel tegenover nancile zaken staan.

R Ook Phil Laut meent dat geld de belangrijkste oorzaak is van echt-scheidingen. Hij acht het onwaarschijnlijk dat te veel geld een echt-paar uit elkaar kan drijven. Maar te weinig geld kan volgens hem wel enige depressiviteit en teleurstelling bij een koppel opleveren.

In Geld is mijn vriend meent Laut dat de oorzaak van de proble-men gezocht moet worden in twee elementen : Het onvermogenom zonder ruzie met elkaar over geld te praten en het onvermogenom bij te dragen aan het nancile welzijn van de ander.

Volgens Laut komen er, als we een intieme relatie onderhouden,vaak gevoelens en gedachten over geld naar boven die we andersonderdrukken. De meeste mensen gaan op dezel de manier metgeld om als hun ouders deden. Zo stelt Laut dat, als ouders stee-vast ruzie maakten over geld, hun kinderen ook al zijn ze onder-tussen volwassen het idee hebben dat geld nu eenmaal geensociaal aanvaardbaar thema is.



70/176

70

Het gevaar bestaat dat, als iemand het onmogelijk vindt om metzijn partner over geld te praten, nancile beslissingen door

vluchtige emoties en onbewuste denkpatronen bepaald worden. Als mensen bepaalde nancile doelen willen bereiken, is het vol-gens Laut wenselijk om bij bestedingen en beslissingen rekeningte houden met deze doelen.

Laut raadt in Geld is mijn vriend aan om met de partner een maan-delijkse nancile bespreking te houden. Sommige mensen zullenhier geen probleem mee hebben. Anderen wel. Dergelijke nan-cile besprekingen behoren mijns inziens dan ook tot dezel decategorie als huishoudboekjes en systemen voor nancile plan-ning : overbodig. De reden hiervoor is dat het kunstmatige con-structies zijn. Een nancile bespreking is uiteraard nuttig. Maardoor er een maandelijkse vergadering van te maken dreigt hethele gebeuren contraproductie te worden. Beter is nogmaals eenvolledige openheid van zaken aan beide kanten uiteraard !

Laut argumenteert dan weer dat dergelijke maandelijkse bespre-kingen ideaal zijn omdat veel partners het moeilijk vinden omhun geldzaken openlijk en eerlijk te bespreken. Wellicht kan eendergelijke ormele manier een weg zijn naar meer openheid voorkoppels die geblokkeerd zijn.

Waar Laut wel een punt hee t, is dat geld op een zakelijke manierbeheerd dient te worden. Hij vergelijkt het gezin met een bedrijdat zijn winst probeert te verhogen : Als jij welvarend wilt worden,dien je vaak je doelen met je partner te bespreken, zodat duidelijk wordt hoe jij de zaken kunt regelen en cordineren.

Het uitgangspunt het gezin als onderneming is zel s de titel vaneen boek van Mariangeles Nogueras. Ze pleit ervoor om net zo-als in een bedrij een goede nancile administratie te voeren.De praktische uitwerking in het boek werkt enigszins op de lach-spieren je hebt accordeonmappen, ringmappen en machine-mappen nodig maar de auteur hee t wel deels gelijk natuurlijk.Mensen kunnen immers heel wat geld besparen door, zoals de


71/176

De invloed van geld o on e relatie 71

auteur stelt, rekeningen gewoon op tijd te betalen. En als ze daar-voor een systeem nodig hebben met ringmappen en accordeon -

mappen, dan is dat uiteraard ok.

D S P

In het boek Alle vragen die je zou moeten stellen van Susan Piver worden 100 essentile vragen over diverse onderwerpen gesteld.De auteur gee t toe dat van alles wat in dit boek behandeld wordt,geld misschien het moeilijkste onderwerp vormt. Tussen haakjesvoegt ze eraan toe dat dit zeker voor haar het geval is. De meestenvan ons voelen zich enorm ongemakkelijk als we over geld naden-

ken : over hoeveel we hebben en verdienen, hoe hoog onze schul-den zijn, hoeveel we willen en vrezen niet te hebben.

Volgens Piver is geld tegelijk een heel moeilijk onderwerp om metanderen over te praten. Ze beweert meer te weten over het seks-leven van haar vriendinnen dan over hun nancin. Tegelijk gee tze aan zoals zoveel anderen doen dat geldkwesties de meeste

problemen veroorzaken in intieme relaties. Op de een o anderemanier verdwijnen openheid, kwetsbaarheid en eerlijkheid waar -mee we over andere belangrijke dingen met onze gelie den spre -ken als sneeuw voor de zon als het onderwerp geld op ta el komt.

Piver vertelt dat haar beminde echtgenoot en zijzel kunnen pra-ten over de meest precaire en subtiele aspecten van hun gevoelensvoor elkaar, maar als het we het over onze nancin hebben, draaithet onvermijdelijk uit op schreeuwen (door hem) en huilen (doormij). Uiteraard stelt de auteur zich de vraag waarom dit zo is.

Volgens Piver komt dit omdat mensen heel tegenstrijdige dingenhebben geleerd over geld. Aan de ene kant is ons geleerd dat we als


72/176

72

volwassenen verantwoordelijk met ons inkomen moeten omgaan,maar aan de andere kant is ons verteld dat het onbelee d en onge-

past is om te praten over het onderwerp waarvan gezegd wordt dathet voor ons allemaal zo belangrijk is.

Piver vraagt zich dan ook a hoe we ons aan allebei die dingen kun-nen houden zonder een beetje gek te worden. Hoe lossen we geld-problemen op als we er niet over mogen praten ? Ze vermoedt dat,omdat mensen nooit praten over geldzaken, ze er op een bepaaldemanier over denken die misschien niet veel te maken hee t met wat er echt in ons leven gebeurt.

We zijn geneigd te denken dat praktisch al onze problemen zoudenopgelost zijn als we meer geld hadden. De meeste mensen vindendat ze er niet genoeg van hebben en dat ze er nooit genoeg vanzullen krijgen. En dat betekent paradoxaal genoeg dat ze er altijdaan blijven denken. Opnieuw komt de wijze raad van Jacob Needle-

man van pas die stelt dat we onze materile behoe ten eigenlijkniet mogen verwarren met onze spirituele verlangens. En dat wevooral eerst onze materile behoe ten op orde moeten zetten.

Volgens Piver is het omdat mensen zo verschillend omgaan metgeld, dat relaties vaak problematisch worden. De ene partnervindt bijvoorbeeld dat de uitgaven en inkomsten altijd tot op de

cent moeten kloppen, terwijl de ander niet eens bijhoudt wat hijuitgee t. De vrouw wil nu van het leven genieten, de man wil lieversparen voor later. De man hecht veel belang aan com ort en mooiespullen, de vrouw zou ze met plezier inruilen voor een eenvoudi-ger, minder gehaaste, maar ook minder lucratieve manier van le-ven. De man houdt ervan risicos te nemen op de beurs, de vrouwis doodsbang om een deel van wat ze vergaard hee t te verliezen.

Een oplossing hee t Piver niet echt. Maar aan de hand van enkelevragen in welk opzicht maak ik me zorgen over geld ? beweertze dat je kunt bepalen wat geld voor je betekent, welke macht jeerdoor hoopt te krijgen (o vreest nooit te krijgen) en welke rol hetspeelt in je intieme relaties.


73/176


D z k

Dit boek gaat, dat hee t u hopelijk ondertussen door, over de vaakerg moeilijke verhouding tussen twee partners (en geld). Eigenlijkis het volgens Maggie Scar zel s nog iets complexer : er komt im-mers vaak een gezinslid van de man o vrouw bij kijken. Scarnoemt dit de gezinsdriehoek. Deze situatie doet zich vaak voor bijeen jong stel dat moeite hee t geschillen bij te leggen geschillenover de omgang met geld o over wat de verplichtingen zijn tenopzichte van de ouders.

Vaak sluit de dochter volgens haar een geheim bondgenootschapmet haar vader. Zon twee-tegen-n-patroon loopt als een rodedraad door de amilierelaties en doet natuurlijk aan voor dege-nen die zich er onbewust bij aanpassen, schrij t Scar inIntieme partners .

Als adviseur bij de bank kreeg ik de vraag van een jonge vrouw omin ormatie over een hypothecaire lening. Ik had verwacht dat declinte met haar partner naar de bank zou komen. In plaats daar-van kwam ze met haar vader. Tijdens het gesprek bleek de vader detouwtjes erg strak in handen te houden. Een typisch voorbeelduiteraard van een dergelijke gezinsdriehoek.

Een gezinsdriehoek hoe t niet noodzakelijk via de dochter en devader te verlopen. Zo haalt Scar in haar boek het voorbeeld aanvan David en Nancy. De vader van David is een ongeletterde maarrijke immigrant. Hij is de meest egocentrische persoon die ik ooitheb gekend, vertelt Nancy. Het enige waaraan hij denkt is zichzel en geld. Geld is het middel waarmee hij macht kan uitoe enenover de mensen om zich heen.

David gee t gri toe dat hij een gevangene is van zijn vader en zijngeldgekte. Toen we ons eerste huis kochten, schoot hij ons vij -duizend dollar voor, waarna hij opeens beweerde dat een van dekamers zijn eigendom was. Zijn eigendom ! Als we het over Je s


74/176

74

kamer hadden, zei hij : Hoe bedoel je, Je s kamer ? Die kamer isvan mij ! Ik heb hem betaald en Je mag hem gebruiken !

Nancy hee t door dat bij David thuis geld gelijkstond aan lie de. Endat hij datzel de patroon deels onbewust doortrekt in zijn eigenrelatie. Ik gebruikte geld op dezel de manier. Zoals ik wilde datmijn vader mij geld wat gelijk stond aan lie de ga , begon ik erhier ook mee om te gaan ; oppotten, het hebben, maar het niet ge-bruiken. Ik ging ervan uit dat mijn kinderen wisten dat mijn geldmijn lie de was die ik onder hen verdeelde, vertelt de man aanScar .

Met haar deed hij volgens zijn partner Nancy hetzel de : Hij hadeen geldkist. En als ik iets nodig had deed hij een greep. Ik kreega gepast huishoudgeld en wee mijn gebeente als ik te veel haduitgegeven !

Over gezinsdriehoeken hee t Scar een erg duidelijke visie zekunnen een relatie behoorlijk ondermijnen. Jonge vrouwen dievoortdurend ( nancile) raad vragen aan hun vader leggen eigen-lijk, zonder het misschien te bese en, een zware hypotheek ophun relatie. Kunnen ze de vragen niet stellen aan hun partner ?O er desnoods een neutrale derde bijhalen, vraagt Scar zich te-recht a .

Terwijl zon twee-tegen-n-patroon dus natuurlijk aandoet voordegene die zich er onbewust bij aanpast, hee t de uitgesloten part-ner misschien een heel ander gevoel. Dit twee-tegen-n-patroon

ungeert als een soort emotionele blauwdruk. Alleen kan het vol-strekt onnatuurlijk aandoen voor de partner, besluit MaggieScar .l

T p 14 :Wees je bewust van de gezinsdriehoek en probeerhem te doorbreken.


75/176


H multiple selves-p b

Binnen de economische wetenschap worden mensen voorgesteldals personen die nooit een disciplineprobleem hebben. Iemandhee t bijvoorbeeld beslist om elke maand een bepaald bedrag op-zij te zetten in een zogeheten go to hell - onds. Zodra die beslissinggenomen is, stelt de theorie dat het sparen in de toekomst hoege-naamd geen enkel probleem zou mogen opleveren.

De werkelijkheid is opnieuw een stuk genuanceerder. Mensen inhet algemeen en beleggers in het bijzonder hebben het wel moei-lijk met bepaalde beslissingen die ze eerder genomen hebben zel s indien die beslissingen op dat moment in het verleden volle-dig rationeel waren. Ook nancile adviseurs weten dat beleggerssoms beschermd moeten worden tegen zichzel .

De reden hiervoor is volgens de onderzoekers Hersh She rin enDick Thaler dat we eigenlijk bestaan uit n planner en een reeksdoeners. De planner ziet altijd het nut op lange termijn, terwijl erin elke periode wel een doener is die iets anders wil doen met datgeld. De doener is dan ook per de nitie kortzichtig en egostisch,indien we die laatste term hier mogen gebruiken. Verder in ditboek komen we nog even terug op dit probleem.

Het multiple selves -probleem kan je overigens ook anders benade-ren. Relatietherapeute Jutta Blume stuitte immers telkens op devraag waarom het niet lukt tussen mannen en vrouwen. Ze steltdat we naast de rationele volwassene ook een kind in ons hebben.Het kind komt overeen met het gevoel, terwijl de volwassene inons het verstand en de logica vertegenwoordigt, schrij t Blume inWaarom vrouwen altijd praten en mannen alle beter weten .

Zo is het de volwassene in ons die besluit om te stoppen met roken,terwijl het kind in ons jammert en beloo t : dit is echt de laatste En om deze zienswijze door te trekken naar relaties : De volwas-sene in ons is vast van plan om het in het eerstvolgende gesprek


76/176

76

met de partner allemaal heel anders aan te pakken, terwijl het kindin ons er op het cruciale moment weer een potje van maakt.

Bij een dergelijke analyse is psycholoog Eric Berne natuurlijk nooitver weg. In zijn boekGames people play stelt de auteur dat er in elkvan ons naast het kind en de volwassene ook nog een ouder aan- wezig is. Communicatie nu kan in het beste geval verlopen vanvolwassene tot volwassene ; maar die van ouder tot kind is uiter-aard ook mogelijk. In dat laatste geval verloopt het gesprek niethelemaal optimaal. Een rationeel en gezond gesprek tussen bei-den is dan immers niet mogelijk volgens Berne. Mensen nemenvolgens Berne vaak ook bepaalde rollen aan, bijvoorbeeld deslachto errol, waardoor de communicatie bovendien erg voor-spelbaar en uiterst negatie wordt.

Clarissa Pinkola Ests meent zel s dat deze tweeledige structuurtypisch vrouwelijk is. In De ontembare vrouw stelt deze therapeute

dat elke vrouw een wilde vrouw in zich hee t. En het begrijpenvan deze tweeledige natuur in vrouwen brengt mannen, en zel svrouwen, er soms toe de hemel om hulp te roepen.

P b b j k paltijd terug te brengen tot geld en prestige ?

Een van de hete hangijzers in een relatie is ongetwij eld de balanstussen werk en priv.

Volgens Pamela York-Klainer is dit moeilijke evenwicht tussen bei-de elementen nagenoeg altijd terug te brengen tot geld. Niet zo-zeer omdat we het geld echt nodig hebben, maar omdat het sym-bolisch gebruikt wordt om letterlijk met elkaar a te rekenen.


77/176


Als voorbeeld vertelt ze het verhaal van een dertigster die hetmoeilijk vond meer tijd met haar kinderen op te trekken. Toch was

dit materieel per ect mogelijk. Ze had immers een mooie er enisgekregen en was enkele miljoenen dollar waard. Ze wou echtergeen gas terug nemen omdat dat gewoon een regel was die zezichzel had opgelegd.Lilian Rubin is psychotherapeute en doctor in de psychologie. Zevolgt haar collega York Klainer een heel eind in haar redenering.Toch meent ze dat er soms ook andere elementen spelen in demoeilijke verhouding tussen werk en priv. Zoals prestige. Zekerals het om de man gaat. Als ondersteuning van deze stelling gee tRubin het voorbeeld van een koppel uit haar praktijk. De vrouw is32 en werkt aan haar doctoraatsverhandeling. De man is arts en werkt in een publiek ziekenhuis. Hij hee t regelmatige uren maarverdient relatie weinig.

En dat laatste stoort hem. Daarom zou hij graag een privpraktijk

openen. De vrouw is er vierkant tegen. Het betekent voor haar im-mers alleen dat voor die paar centen meer de kinderen mindervader zullen hebben. De arts houdt volgens Rubin vol dat hij al-leen over de nancin inzit, maar betrapt er zich op dat hij al teveel nadenkt over de successen van anderen.

De vrouw vertelt Rubin dat haar man kijkt naar de jongens met wie

hij gestudeerd hee t. Sommigen hebben nu een privpraktijk. Hij wil dat succes ook. Hij was immers een veel betere student dan demeeste anderen en nu zit het hem dwars dat zij het volgens hemveel beter doen.

De psychotherapeute besluit dat er geen sprake is van werkelijkeonenigheid tussen beiden. Ze weten immers wat het beste is voorde kinderen en de eigen verhouding. Toch maakt de man zich zor-gen. Als ze niet zo com ortabel kunnen leven als zij zouden willen,voelt hij dat als zijn alen, niet als het hare.l

T p 15 :Problemen bij het a stemmen van priv en werk zijn vaak terug te brengen tot nancile kwesties.


78/176

78

D

Psychotherapeute Lillian Rubin kreeg ook een ander koppel over devloer. Hij een 38-jarige ingenieur, Ted, en zij een 36-jarige gra sch ontwerpster, Beth. Volgens Rubin krijgt iedereen ook het koppel te ma-ken met nieuwe rollen en nieuwe regels. We zien de vooruitgang maarook de achteruitgang de weerstanden in de wereld om ons heen endie in onszel , die belemmeren dat onze vorderingen standhouden.

De man vertelt dat hij zich in de beginjaren van het huwelijk hele-maal concentreerde op zijn carrire. Het kwam geen moment inme op dat ik iets miste, o dat je ook anders kon leven. De vrouw wist die eerste jaren niet eens dat ze zich rot voelde. Toen de kinde-ren er eenmaal waren, stortte voor de vrouw alles in. Ik zat maar tezeuren dat hij meer thuis moest zijn en meer verantwoordelijk-heid op zich moest nemen.

De vrouw vertelt Rubin dat het net was also ze inzag dat er iets ont-brak aan haar leven. Ik had altijd een goed stel hersens gehad endat ging allemaal verloren. Ik moest iets doen, maar Ted moest mehelpen. Zeven jaar geleden is de vrouw gaan schilderen en ontwer-pen. Omdat ik mezel serieus nam, deden anderen, onder wie Ted,dat ook. Vier jaar geleden kreeg ze haar eerste echte opdracht als

ontwerpster en vana dan is het alleen maar in stijgende lijn gegaan.

Ik hou van mijn werk : het is net o de wereld opeens voor me isopengegaan, vertelt de vrouw. Ted hee t noodgedwongen een an-dere verhouding met de kinderen gekregen, omdat ik niet meervolledig beschikbaar ben en ik geloo echt dat hij het heerlijk vindt.

Haar man bevestigt dit en vertelt Rubin dat hij het inderdaad an-tastisch vindt. Er is bovendien een extra aspect : Aanvankelijk ver-diende Beth nog niet zoveel dat het iets uitmaakte. Maar nu wateen opluchting ! Nooit geweten dat het kennelijk zon zware belas-ting was om het gezin te onderhouden, tot ik merkte dat het nietmeer alleen op mijn schouders neerkwam.


79/176


Over die zware belasting verder meer. Maar de essentie van ditverhaal is dat vrouwen iets kunnen moeten ? doen. Zel s als ze

thuis zitten en voor de kinderen zorgen. Katia De Paepe bijvoor-beeld beviel in 1992 van een zoon en wilde ook iets gaan doen.Toen ze de knu els van haar zoontje zag, was het in eerste instan-tie haar bedoeling een groothandel in knu eldieren op te starten.Maar al snel wou ze de knu els ook zel maken. De eerste knu el was een beer : Tonton. Later kwamen er nog Lola de Koe en Pacode Ezel. Het werd een enorm succes. Volgens De Paepe ligt de oor-zaak van dit succes in het product zel . De babys zijn immers ver-zot op de knu els van Noekies.

Was de vrouw op dit idee gekomen als ze geen kinderen had gekre-gen ? En als ze niet was thuisgebleven om voor haar zoontje te zor-gen ? Wellicht niet. Ook de wijze waarop de knu els van Noekiesgemaakt zijn, hangt volledig samen met het eit dat de vrouw thuisblee om voor haar zoon te zorgen.

De essentie van beide verhalen is dan ook dat we altijd moet speurennaar mogelijkheden en kansen. Ook mannen kunnen van deze tipgebruikmaken. Zel ben ik bijvoorbeeld beginnen te schrijven om-dat dit me de mogelijkheid ga om vaker bij de kinderen te zijn.l

T p 16 :Wees creatie , pas je aan en doe iets ook als je thuiszit

met de kinderen.

K

In het verhaal van Ted en Beth komt een belangrijk element naarvoren : de man voelt zich opgelucht nu zijn vrouw ook geld ver-dient. Het neemt immers een beetje druk van de ketel. VolgensRubin zijn er nog steeds veel vrouwen die niet weten wat het inhoudt


80/176

80

verantwoordelijk te zijn voor het dak boven het hoo d. Ze beweertdat dit nog altijd te maken hee t met de opvoeding. Meisjes wor-

den immers nog steeds anders opgevoed dan jongens.

In heel wat koppels werken de vrouwen. Maar vaak gaat het omeen extra inkomen. Ze werken deeltijds. Toen Rubin zel op eenbepaald moment verantwoordelijk werd voor het (enige) inkomenin haar gezin, viel het haar op hoe verschrikkelijk dit aanvoelde :Nu bevond ik me voor het eerst in de positie die mannen zo goedkennen : als ik vandaag niet naar mijn werk ging, is er morgen geenbrood op de plank. Nu was het niet langer vrijwillig, maar noodge-dwongen, om het eten en de huur te kunnen betalen. En ik vond het vreselijk .

Rubin moest tot haar scha en schande erkennen dat ze zel nogsteeds beheerst werd door de stereotypen van de mannen- envrouwenrol. Iets waarvan we hadden kunnen zweren dat we ze uit

ons bewustzijn hadden gebannen, schrij t de vrouw moedig.

Haar man worstelde met het gevoel dat hij ge aald had, met deangst dat op de een o de andere manier zijn man-zijn zel wasaangetast. Rubin de gemancipeerde werkende vrouw wasverongelijkt en boos dat hij niet meer voor haar zorgde. Ze hadbovendien het gevoel dat haar man een undamenteel contract,

op basis waarvan ze altijd hadden gelee d, had geschonden. Alsohij had ge aald in zijn meest essentile levenstaak : mij bescher-men en verzorgen.

Rubin wist dat deze gevoelens heel diep uit haarzel kwamen, uiteen deel van haar dat vana haar vroegste kindertijd had geleerddat er altijd iemand zou zijn, bij voorkeur een man, die haar hetleven zou vergemakkelijken. O is er iets undamentelers aan dehand ? Dragen we nog altijd de sporen van een evolutionair procesdat al honderdduizenden jaren bezig is ?

Zel s een gemancipeerde en eministische psychotherapeute enschrij ster zoals Rubin moet eigenlijk wel tot deze laatste conclusie


81/176


komen : Ruim tien jaar getuige zijn van de strijd die het mannenen vrouwen kost om te veranderen vaak maar met matig succes

hebben mij ervan overtuigd dat er verschillen tussen ons bestaandie niet louter voortvloeien uit het aanleren van rollen en uitsocialisatiepraktijken alleen.l

T p 17 :De man als kostwinner is een archetypisch en evoluti-onair bepaald model dat erg diep verankerd zit in onze maat-schappij.

D p

Keren we even terug naar de geldpersoonlijkheden van Gurney.Naast het eit dat nancieel succesvolle personen dus een partnerhebben die qua geldpersoonlijkheid het best bij hen past, gebrui-ken ze die persoon ook als toetssteen voor ideen en concepten.Neem nu Dick Bruna, tekenaar van Nijntje. De man is volgensQuote minstens 36 miljoen euro waard. Zijn vrouw beslist o eendoor hem verzonnen verhaal goed genoeg is. Aan de redacteur van

de krant Het Laatste Nieuws verklaart de man dat hij op dat momentko e zet en haar laat lezen. Ook is hij dan behoorlijk zenuwachtig :Zoals bij een examen.

Het verhaal over Bruna en zijn vrouw doet onwillekeurig denkenaan Sam en Helen Walton. Sam Walton bouwde de supermarkt-keten Wal-Mart uit tot de kolos die hij vandaag is. Volgens een inter-view met zoon Rob, in het tijdschri tFortune , luisterde zijn vaderaltijd naar zijn moeder en wanneer hij dat toch niet deed, danzorgde ze ervoor dat hij wel moest luisteren.

Partners kunnen elkaar ook op een andere manier als toetssteengebruiken en dat is met de bedoeling het netto gezinsinkomen te


82/176

82

optimaliseren. In Vaders in soorten lezen we dat het vooral vrouwenzijn die hun arbeidsdeelname terugschroeven om voor de kinde -

ren te zorgen. Vanuit economisch oogpunt is daar wel iets voor tezeggen : de man hee t immers doorgaans het hoogste inkomen endus is het nogmaals vanuit deze enge invalshoek logisch dat hijvoltijds blij t werken.

Uit gesprekken die een van de auteurs van dit boek had met man-nen n vrouwen die bewust deeltijds gingen werken, blijkt echterdat dit zelden een motie vormt. Het zijn meestal de zachte ac-toren die doorwegen. Vrouwen vallen terug op traditionele rol-patronen die stellen dat vrouwen meer geschikt o voorbestemdzijn om zorgtaken op zich te nemen, schrij t arbeidssociologeKatrijn Vanderweyden in dat boek.

Niet elke vrouw voelt zich gelukkig in deze rol. Marleen wekt volgensde auteur de indruk dat deze rol haar min o meer is opgedrongen.

Zo vertelt ze dat haar man nogal klassiek is in dergelijke zaken. Zelhee t ze dan ook beslist water bij de wijn te doen. Voor de lieve vrede.

Toch is het is vreemd dat mensen niet meer uitgaan van het prin-cipe om het netto gezinsinkomen op jaarbasis te optimaliseren.Mensen denken in Belgi nog altijd te vaak vanuit een bruto osemi-netto scale situatie. Dat laatste vindt plaats als beide part-

ners enkel kijken naar het salaris dat maandelijks op de rekening(en)gestort wordt. Hierbij vergeten ze vaak dat nadien, bij de jaarlijksea rekening, een pak belastingen bijbetaald moeten worden.

Wat evenwel telt is de netto toestand na uiteindelijke verrekeningvan de personenbelasting dus. Stel dat de partners ongehuwd samen - wonen. Als beide partners voltijds werken en er kinderen komen,dan kan het uiterst zinvol zijn dat ook de man deeltijds gaat werken.

Realistische simulaties wijzen immers uit dat een gezin waarbij deman n de vrouw beiden een klein stapje terugzetten, netto meerkunnen overhouden dan indien enkel de vrouw deeltijds o hele -maal niet meer werkt.


83/176


Indien de vrouw en de man bijvoorbeeld elk ongeveer evenveelverdienen en samen beslissen om elk drie en een halve dag (70%)

in de week te werken, kunnen ze netto toch meer overhouden danindien enkel de vrouw hal tijds gaat werken. Toch is er op die ma-nier meer tijd voor het gezin en henzel . Samen beschikken zeimmers over drie dagen. Indien de vrouw hal tijds werkt, levert ditslechts tweenhalve dag voor het gezin op. Bovendien kan dit eenextra besparing opleveren doordat het kindje een halve dag min-der naar de opvang moet.

Ook getrouwde stellen kunnen baat hebben bij een dergelijkeoptimalisatie. Op voorwaarde dat mannen bereid zijn hun ver-antwoordelijkheid te nemen en leren te denken in termen vannetto inkomsten. Wat voor zin hee t het immers om 4000 eurobruto te verdienen als de scus achtera toch met de hel t aan dehaal gaat ? Zolang mensen evenwel hun beslissingen baseren opachterhaalde zachte actoren en te weinig op basis van de netto

scale situatie, blij t de zwart-wit-situatie, waarbij het telkens devrouw is die zich volledig opo ert, de norm.l

T p 18 :Gebruik de partner als toetssteen en denk meer in ter-men van netto scaliteit.

M j b ?

In het voorwoord van dit boek hadden we het al over de vrouw dieeen overval ensceneerde. Dit om te verdoezelen dat ze een finkesom geld vergokt had. Het is natuurlijk een erg extreem voorbeeld.Maar toch zijn bij veel koppels leugentjes om bestwil schering eninslag. O in ormatie wordt zedig verzwegen voor de lieve vrede.Dat lijkt in eerste instantie in schril contrast met de openheid diemensen zoals Dick Bruna tentoonspreiden in hun relatie.


84/176

84

In de stripSigmund van Peter de Wit vertelt een vrouw aan de psy-chiater dat ze haar man niet alles vertelt. Sigmund antwoordt dat

ze daarin niet alleen staat. Veel vrouwen verzwijgen dure aan-kopen o seksuele antasien, vertelt de psychiater wijsneuzigaan de vrouw. Deze laatste trekt een verbaasd gezicht en stelt datde psychiater het bij het verkeerde eind hee t. Ze bedoelt enkel datze anders 24 uur per dag aan het woord is.

Uit een Amerikaans onderzoek van het tijdschri t Money blijkt dat71% van de ondervraagde personen mannen en vrouwen een

nancieel geheim hee t voor de partner. Typisch : de vrouw kochtooit een paar schoenen en verborg deze voor haar man. De manvan zijn kant verloor een smak geld op de beurs en verzweeg ditdan weer voor zijn partner.

Volgens hoogleraar Robert Feldman liegen o verzwijgen mensendingen omdat we willen dat anderen ons zouden zien, zoals we

hopen dat we zijn in plaats van hoe we werkelijk zijn. Mensen lie-gen omdat ze zichzel als competent en waardig willen voorstel-len, verklaart de psycholoog aan het tijdschri t. Geld is een sleu-telelement voor de waardering van mensen.

Uit het onderzoek blijkt ook dat maar lie st 44% van de onder-vraagde mensen meent dat het ok is om een nancieel geheim te

hebben. Dit laatste doet een beetje denken aan een voorval bin -nen de relatie tussen Carlos en Gabrielle in de reeksDesperate housewives . Gabrielle ontdekt per toeval dat Carlos een goed ge-spekte geheime bankrekening hee t op een o ander exotisch s-caal paradijs. Als ze hem daarop aanspreekt, reageert de man ge-prikkeld. Het gaat immers om hun appeltje voor de dorst. Ze moethet dan ook positie bekijken. Wellicht wou hij niet dat zijn vrouwvan de rekening a wist. Anders had ze het geld er toch maar door-gejaagd aan dure kleren o schoenen.

Gebruikelijker is uiteraard het eit dat vrouwen zaken kopen waar-bij ze het aankoopbedrag voor de partner naar beneden a ronden.Uit recent onderzoek blijkt dat vrouwen twee leugentjes heel vaak


85/176


toepassen : dat hun partner uitstekend was in bed en dat de ge-kochte schoenen slechts 25 euro hadden gekost. O ze passen

technieken toe waarbij ze een deel in cash betalen en een anderdeel met de bankkaart om aan te tonen dat het aankoopbedragtoch niet te hoog ligt.

In plaats van dit gedrag te veroordelen, is het zinvoller te kijkennaar de reden waarom vrouwen o mannen dergelijk onzinniggedrag vertonen. Ze doen dit volgens de studie om de lieve vredete bewaren. De verantwoordelijkheid ligt dus zoals zo vaak vooreen stuk bij de tegenpartij. Misschien stelt hij (o zij) wel onrede-lijke eisen ? O is het bedrag dat de partner krijgt te beperkt. Trou- wens, wie draagt nu schoenen van 25 euro ?

Feit is dat dit geen gezonde situatie is. Volgens Violet Woodhouse,nancieel planner, delen heel wat getrouwde stellen geen in or-

matie over het uitgee gedrag van zichzel . De reden die ze aan-

haalt is dat we niet graag beoordeeld worden en evenmin graagaansprakelijk gesteld worden voor een bepaald gedrag. Als illu-stratie gee t ze de vaststelling dat de hel t van de vrouwen een aan-koop verstopt om te ontsnappen aan de woede, a keuring o preekvan de partner.

Sommige mensen (lees : mannen) bese en volgens auteur Victo-

ria Collins dan weer niet dat overdreven controlitis de partnerblijkbaar tot extreem gedrag doet neigen. Ze gee t inCouples and money het voorbeeld van een vrouw die alle uitgaven van haarpartner moet verantwoorden. Om haar ona hankelijkheid uit teroepen, begon ze net extreem veel uit te geven. Het plezier omhem uit te dagen was sterker voor de vrouw dan de pijn door zijn woede als de a schri ten binnenkwamen, lezen we.l

T p 19 :Leugens zel s om bestwil geven aan dat er toch ietsschort aan de relatie.


86/176

86

V

Volgens Susan Forward is onze maatschappij langzaam maar zekerde groeiende ona hankelijkheid van vrouwen gaan accepteren.Toch ontwikkelt zich volgens deze psychotherapeute een minderbekende kant van deze aanvaarding : Wat voor weerslag hebbende nancile prestaties van een vrouw op een minder succesvollepartner ? Als een vrouw meer verdient dan haar partner, vragen demensen zich a : Is hij op haar geld uit ? Kan ze niemand anderskrijgen ? Hij is zeker goed in bed.

Volgens Forward kan zel s in betrekkelijk gezonde relaties een on-evenwichtige inkomensverdeling toch grote en verbazend inge- wikkelde spanningen en conficten teweegbrengen. Zo komen Nancy

en Bob bij haar op consult. Nancy is volgens Forward een interessanteclinte omdat ze weinig symptomen vertoonde. Ze was niet depres-sie , ze was nergens aan verslaa d, ze had geen last van angsten, zehad in haar leven geen traumatische gebeurtenissen meegemaakt.

Wat was dan wel het probleem ? Nancy verdient erg goed haarbrood als advocate. Bob verdient nauwelijks een vij de van wat

zijn vrouw verdient. Toch maakt hij zich daar geen zorgen over.Zijn vrouw wel. Enerzijds probeerde ze hem gerust te stellen ; dathet haar niet kon schelen hoeveel hij verdiende. Maar anderzijdsliet ze duidelijk merken dat ze zich er toch niet prettig bij voelde.

Als je (mannelijke) partner minder verdient dan jij, voldoet je rela-tie niet aan de sociale normen, beweert Forward. En hoe goed jepartner en jij ook bij elkaar passen, als het inkomensverschil dooranderen wordt opgemerkt, is het goed mogelijk dat ze de partner-keuze a keuren, o dit nu openlijk, heimelijk o onbewust gebeurt.

Een illustratie hiervan vinden we in een interview met zangeresBelle Perez. De echtgenoot van de succesvolle vrouw werkt bij auto-


87/176


abrikant Ford. Interviewer Marnix Peeters van Het Laatste Nieuws stelt dat mannen het doorgaans vervelend vinden dat hun vrouw

meer verdient dan hen. Perez antwoordt dat die van haar daarblijkbaar geen problemen mee hee t.

De reden voor de vraag van de redacteur is dat onze maatschappijmannen nog steeds beoordeelt aan de hand van hun pro essioneleen nancile succes. Zel s als de vrouw er weinig moeite mee hee tdat haar partner minder verdient dan zij, kunnen een paar men-sen in de omgeving amilieleden bijvoorbeeld o redacteurs dieer blijven over zeuren, alles verpesten. Dan hebben hun meningenvolgens Forward de vervelende neiging zich in je gedachten tenestelen als een hardnekkige jeukplek waar je niet bij kunt.

Het probleem van Nancy was dat ze zich minderwaardig voelde wegens Bob : Ondanks het eit dat Nancy een goede baan had, on-danks het eit dat Bob een lie hebbende man was die toegewijd

was aan zijn werk om redenen die velen belangrijker zouden vin-den dan geld, voelde Nancy zichzel toch minder vanwege Bobs werk. Het probleem lag dus niet bij Bob, maar wel bij zijn partner.l

T p 20 :Luister niet naar anderen. We weten allen rationeelbekeken dat thuis werken even belangrijk en zwaar is alsbuitenshuis werken. Beide partners zouden dit moeten bese -

en. Het is de beste remedie tegen gemene en onverlichte a-milieleden en collegas. En tegen zel twij el.

E kHet spiegelbeeld van Nancy en Bob vinden we bij Tim en Sue. BijNancy en Bob is het immers de vrouw die zich slecht voelt bij desituatie. Bij Tim en Sue is het de man die zich ongelukkig voelt. Tim


88/176

88

was een verpleger toen hij zijn vrouw in 1993 leerde kennen. Ze was toen een dokter in opleiding. Enkele jaren later verdiende ze

vij keer zoveel als haar man. Toen hun eerste dochtertje geboren werd, besliste het koppel dat de man zou thuisblijven.

De man voelt er zich niet goed bij. Aan de redactrice vanMoney Magazine vertelt hij dat zijn leven gedicteerd wordt door het eitdat Sue de kostwinner is. Ik hou van mijn dochtertje, maar dit isniet wat ik wou. Dit is niet het leven waarvan ik droomde.

Volgens de auteur van het stuk gaat het bij Tim niet zozeer over geldals wel over status. De man kan er zich moeilijk bij neerleggen datzijn vrouw nu eenmaal veel succesvoller is dan hij. Het gevolg is wrok bij de man en veel geruzie in het koppel. Sue vertelt dat ze opeen bepaald moment zel s huiverachtig was om naar huis te gaan.

Het probleem was ook dat Tim zich gesoleerd voelde. Ik voelde

me slecht. Ik had geen amilie waar we woonden. Ik vertelde Suedat ik iets anders wilde dan enkel ulltime huisvader spelen.

Het koppel vond een oplossing door een babysitter te nemen enhun dochter a en toe naar de dagopvang te sturen. De vrouw deedeen stapje achteruit door een minder zware unctie aan te nemenen de man werkt nu deeltijds. Toch is dit voor hem nog steeds niet

voldoende. Hij wil op termijn opnieuw voltijds aan de slag : Ik houvan mijn amilie, vertelt hij aan de redactrice vanMoney Magazine .Maar ik heb er de pest aan dat dit mijn leven zou moeten zijn voornog een finke periode. Ik ben niet geboren om dit te doen.

Toen Ruth Hayden deze situatie voorgelegd kreeg, vond ze dat departners op zijn minst voor een tijdje de rollen gewoon eensmoesten omkeren. Het zou gezond zijn indien Tim voelt dat heto er dat Sue brengt evenwaardig is als het zijne. Op die manierlijkt zijn opo ering zel s minder zwaar. Deze rolwisseling moet

nancieel natuurlijk mogelijk zijn. In het geval van Tim en Sue wasdit haalbaar omdat het koppel een zeer sterke nancile reservehad opgebouwd.


89/176


l

T p 21 :Wissel eens tijdelijk van rol zel s indien dit vanuit eco-

nomisch oogpunt niet helemaal verantwoord is.

E p

De situaties van Nancy en Bob enerzijds en Tim en Sue anderzijdszijn volgens onderzoekers van de Saint Louis universiteit geen uit-zonderingen meer. Volgens Timothy McBride verdienen in de Ver-enigde Staten tussen 13 en 20% van de vrouwen meer dan hun

partners. Ook in ons land is dit overigens al bij n op vij koppelshet geval.

Toch wil McBride onmiddellijk beide verhalen nuanceren. Je zouimmers de indruk kunnen krijgen dat het om een luxeprobleemgaat. Bij beide koppels komt het geld immers rijkelijk binnen.McBride wijst ook op een andere groep waar de vrouwen meer ver-

dienen dan de mannen : de zogeheten working poor o werkendearmen.

Dat zijn mensen die ondanks het eit dat ze (meer dan) voltijds werken het toch erg moeilijk hebben om de eindjes aan elkaarte knopen. Het is deze groep die onze aandacht verdient, verteltMcBride. Beide partners van het koppel doen het gewoon niet erggoed en de vrouw verdient net iets meer dan de man.

McBride stipt aan dat dit geen toevallige situatie is. Het is dus nietzo dat de vrouw om welke reden dan ook heteventjes beter doetdan de man. Belangrijk voor de studie is dat deze situatie min-stens drie jaar duurde.


90/176

0

De onderzoeker verklaart waarom dergelijke koppels aan de onder-kant van de maatschappij onze aandacht verdienen. Eerdere stu -

dies wezen immers uit dat huiselijk geweld tussen man en vrouwvaker voorkomt bij dergelijke laagverdieners als de vrouw meerverdient dan de man.

Hier kunnen we de link leggen met het verhaal van Tim en Sue. Deman kan er zich niet bij neerleggen dat zijn vrouw nu eenmaal veelsuccesvoller is dan hij. Het gevolg is geruzie in het koppel. Bij henverloopt die geruzie wellicht op een beschaa de manier. Bij an-dere koppels vertaalt dit gevoel zich blijkbaar in geweld.

McBride stelt dat je het enomeen van meer verdienende vrouwenniet enkel kan beschrijven door te verwijzen naar de vrouwelijkesupersterren advocaten, dokters o bankiers. Het is een mixed bag en meer persistent dan we dachten, vertelt hij.

Het onderzoek doet in ieder geval interessante vragen rijzen overhoe het huishoudelijk werk schoonmaken, voor de kinderen zor-gen in dergelijke niet-conventionele koppels aan beide uitein-den van het economisch spectrum wordt verdeeld.

Het verhaal van Tim en Sue wijst erop dat deze herverdeling nietevident is. In Groot-Brittanni is er een ander voorbeeld van een

dergelijke vrouwelijke superster : Helena Morrissey. Deze hoog-opgeleide vrouw hee t maar lie st zeven kinderen. Tegelijk werktze voltijds in de Londense City als ondsbeheerder. Haar man blij tthuis en omschrij t zichzel als een onopvallende, super-onsucces-volle man met een onopmerkelijke loopbaan. Het probleem is dathij dit ook e ectie meent en daarmee de groeiende groep aanvultvan mannen die zich toch niet echt goed voelen in deze nieuwe vaak opgedrongen rol.


91/176


F b

Beslissingen binnen een relatie ook nancile kunnen niet los-gekoppeld worden van de verhouding die de partners binnen dierelatie hebben. Erich Kirchler is psycholoog aan de universiteitvan Wenen en onderzoekt al meer dan tien jaar beslissingen bin-nen het huishouden.

De interactie tussen de partners kan volgens Kirchler vier gedaan-ten aannemen : lie de, krediet, zakelijkheid o egosme. Partnersin een harmonieuze relatie handelen volgens het lie desprincipeen doen dit ongeacht het eit o de ene partner een machtsvoor-deel hee t op de andere. Een machtsvoordeel dat volgens Kirchlerkan ontstaan omdat de ene partner veel meer verdient dan deandere, veel intelligenter is o over een specifek domein veelmeer weet.

Kirchler stelde empirisch vast dat er vij gevolgen zijn naarmateeen relatie tussen twee mensen harmonieuzer is. In eerste instan-tie zal de verwevenheid tussen gevoelens, gedachten en acties vande part

Vrouwen, Mannen en Geld - Thierry Debels

Documents

Transcript of Vrouwen, Mannen en Geld - Thierry Debels