Scala, expertisecentrum voor emancipatie en participatie Layla Hacene beleidsadviseur

Vooronderzoek naar

De vrouwenwerkplaats

De ambities en vaardigheden van allochtone vrouwen met een grote afstand op de arbeidsmarkt

Layla Hacene Beleidsadviseur November 2008

Scala, expertisecentrum voor emancipatie en participatie Layla Hacene beleidsadviseur

1

De vrouwenwerkplaats

De ambities en vaardigheden van allochtone vrouwen met een grote afstand op

de arbeidsmarkt

Inleiding

Een groot aantal Rotterdamse, allochtone, jonge vrouwen participeert niet op de ar-

beidsmarkt en volgt geen opleiding. In samenwerking met Cleo-Patria organiseerde Sca-

la een kleinschalige gespreksbijeenkomst voor Nederlandssprekende, laagopgeleide,

allochtone vrouwen om te praten over (en onderzoek te doen naar) de ambities en po-

tenties van deze jonge vrouwen en hun kansen, en belemmeringen, op de arbeidsmarkt.

Aan de vrouwen werd tevens de vraag voorgelegd hoe zij denken over een eventuele

vrouwenwerkplaats en wat zij zich er bij voorstellen.

Het gesprek vond plaats op donderdag 03-07-2008, in vrouwenstudio Cleo-Patria in IJs-

selmonde. In totaal hebben 16 laagopgeleide jonge vrouwen aan het gesprek deelge-

nomen. De vrouwen zijn tussen de 20 en 38 jaar oud. Ze zijn woonachtig in IJsselmon-

de, Charlois en Feijenoord.

3 vrouwen zijn gehuwd en hebben geen kinderen. 9 vrouwen zijn gehuwd en hebben kinderen. 4 vrouwen zijn alleenstaand en hebben kinderen .

De vrouwen bezoeken regelmatig de activiteiten van Cleo-Patria. Om ruimte te creëren voor eigen inbreng van de vrouwen. is gekozen voor een open vraaggesprek.

Scala, expertisecentrum voor emancipatie en participatie Layla Hacene beleidsadviseur

2

Het vraaggesprek Wat is de hoogste opleiding die u hebt genoten?

9 Vrouwen hebben in Nederland een lagere opleiding genoten. 2 Vrouwen hebben in het land van herkomst geen tot weinig reguliere opleiding ge-

noten 5 Vrouwen hebben in het land van herkomst een hogere opleiding genoten

Een aantal vrouwen dat in Nederland een lagere opleiding heeft gevolgd zegt deze te hebben onderbroken of afgebroken omdat:

Zij geen stimulans van huis uit kregen Ze zijn gaan werken om geld te verdienen (schoonmaak, productie) Ze gingen trouwen Ze angst hadden om te falen op school

Welke werkervaringen heeft u? 9 Vrouwen hebben geen werk ervaring 5 Vrouwen hebben werkervaring opgedaan * 2 Vrouwen hebben werkervaring opgedaan in land van herkomst *productie, schoonmaakwerk, receptioniste Over welke talenten beschikt u? De vrouwen zijn zich in het algemeen niet bewust van hun talenten en sommigen bren-gen in dat zij betwijfelen of zij überhaupt beschikken over talenten. De vrouwen geven als voornaamste reden dat je moet hebben gestudeerd of een baan hebben om te kun-nen beschikken over talenten. Maar zij zitten thuis en bezoeken soms een buurthuis of gaan naar Cleo-Patria en zijn zich er niet van bewust van het feit dat zij talent voor iets zouden kunnen hebben.

Scala, expertisecentrum voor emancipatie en participatie Layla Hacene beleidsadviseur

3

Waar bent u thuis goed in? De vrouwen geven aan dat zij goed zijn in:

Handwerk (traditioneel naaiwerk) Koken en bakken (koekjes) Organiseren van familiebezoeken en feesten (soms voor meer dan 100 gasten) Geldbeheer (thuis) Brieven lezen voor familie en kennissen die de taal niet machtig zijn Tolken en meegaan met familie en kennissen naar instanties Conversatielessen geven op de buurthuis Autorijden, het brengen en halen van familie en kennissen

De vrouwen geven aan dat familie en kennissen (waaronder ook buren) veelvuldig ge-bruik maken van hun kennis en vaardigheden (diensten). De vrouwen geven verder aan dat er tussen de vrouwen (familie en kennissen) een soort netwerkje is opgebouwd, waarbij iedereen beschikt over een specifieke vaardigheid waar over en weer gebruik van wordt gemaakt. Tijdens het gesprek geven de vrouwen aan dat zij bepaalde kwali-teiten van zichzelf hebben onderkend. En dat zij wel degelijk beschikken over kwalitei-ten, maar hier vaak geen erkenning voor krijgen. Wat zijn de eventuele belemmeringen voor u om zich te ontwikkelen binnen de ar-beidsmarkt?

13 Vrouwen geven aan dat een carrière met de opvoeding en de huishoudelijke ta-ken moeilijk is te combineren

16 Vrouwen geven aan dat het emancipatieproces thuis nog op gang moet komen 11 Vrouwen geven aan dat de schooltijden een belemmerende factor zijn (tijdig op-

halen en brengen) 9 Vrouwen geven aan dat zij niet durven te participeren op onbekend terrein * 6 Vrouwen kampen met psychische problemen** 8 Vrouwen schamen zich voor hun lage ontwikkeling *** 4 Vrouwen mogen van hun partner niet werken

* Met name de hoofddoek speelt hierin een rol en de opleiding die sommige vrouwen

hebben genoten in het land van herkomst is in Nederland onbruikbaar. ** Vluchtelingen vrouwen die trauma’s nog niet hebben verwerkt en vrouwen die de

druk van hun omgeving als negatief ervaren *** De taalvaardigheden die niet goed genoeg zijn ontwikkeld, denken niet mee te kun-

nen in het arbeidsmarktproces

Scala, expertisecentrum voor emancipatie en participatie Layla Hacene beleidsadviseur

4

De vrouwen met kinderen geven aan dat zij op de eerste plaats actief betrokken willen zijn bij de opvoeding van hun kinderen. De vrouwen zijn zich er steeds meer van bewust dat zij wel degelijke invloed kunnen uitoefenen en proberen de verschillen bij de opvoe-ding van de meiden en jongens te minimaliseren. Zij hopen op de wijze dat hun kind wel verder zal studeren, ongeacht of het een jongen of een meisje is. De vrouwen geven aan dat zij kampen met een ‘glazen plafond’, niet door een zogehe-ten old boys network, maar mannen blijven een rol spelen binnen hun ontwikkeling. Hun mannen, maar vooral de invloedrijke omgeving, moeten er nog van worden overtuigd dat werken goed kan zijn voor de ontplooiing. De vluchtelingen vrouwen kampen met psychische problemen, het achterlaten van hun gezin en familie knaagt nog dagelijks aan hun leven. Bovendien is de opleiding die ze hebben genoten in het land van herkomst hier niet veel waard. In het land van herkomst genoten zijn status en hadden zij zich ontwikkeld, zij geven aan het moeilijk te vinden om hier niets goeds mee te kunnen doen. De taal die ze in een rap tempo hebben ge-leerd blijkt niet voldoende mogelijkheden te bieden. De vrouwen die als importbruiden hier naartoe zijn gekomen, en in het land van her-komst een goede opleiding hebben genoten, mogen vaak niet werken van hun man. Terwijl zij in het land van herkomst door familie juist zijn gestimuleerd om carrière te ma-ken. “Anders was hij wel met een meisje uit Nederland getrouwd” Hoe kijkt u naar het idee van en vrouwenwerkplaats? Hier werd enthousiast op gereageerd, en de vrouwen wilden zich hier alvast voor opge-ven. Een aantal activiteiten om binnen zo’n vrouwenwerkplaats te starten zijn:

catering, overdag voor organisaties vervoer verzorgen en tolken voor ouderen en allochtonen een naaiatelier

Scala, expertisecentrum voor emancipatie en participatie Layla Hacene beleidsadviseur

5

De vrouwen gaven aan dat een vrouwenwerkplaats of een gezamenlijk bedrijf goed is te combineren met de opvoeding en het huishouden, omdat je eigen baas bent en het werk flexibel kunt inplannen. Bovendien kunnen zij ook hierin gebruik maken van hun eigen netwerk. Hoe kijkt u tegen werken aan?

Het werk moet leuk zijn en ontwikkeling en ontplooiing bevorderen, anders ga je er met tegenzin naartoe en haal je hier geen voldoening in uit.

De werktijden moeten goed worden afgestemd op de schooltijden van de kinderen. Het werk moet ook een veilige werkomgeving bieden waar je gewaardeerd wordt en

gerespecteerd. Het dragen van een hoofddoek of je etniciteit moeten geen obstakel zijn.

Het liefst een baan in de omgeving waar je woont. De vrouwen geven aan dat zij erg graag een vrouwenwerkplaats willen helpen starten. Ook willen ze bijvoorbeeld graag denken en praten over hoe een klein netwerk kan uit-groeien tot een groter netwerk. Conclusie en aanbevelingen

Jonge, allochtone, laagopgeleide, werkloze vrouwen beschikken over kwaliteiten en am-bities die waardevol zijn voor de arbeidsmarkt. Alleen zien zij nog geen reële kansen op de arbeidsmarkt. Reden hiervoor zijn o.a. een lage opleiding, weinig of geen werkerva-ring, taalachterstand, en belemmerende factoren vanuit thuis. Toch zijn er voor deze vrouwen wel degelijk mogelijkheden. Veel vrouwen worden re-gelmatig benaderd voor het verlenen van diensten in de omgeving zoals het tolken, het rijden van personen, het verzorgen van de catering op grote familie feesten, etc. Het werken in een vrouwenwerkplaats, waarbij deze vrouwen laagdrempelig een eigen of gezamenlijk bedrijfje starten, kan uitkomst bieden. De vrouwen kunnen klein begin-nen, managen zelf de werktijden, die nauw aansluiten bij de schooltijden van hun kinde-ren, en krijgen de mogelijkheid om zich te ontwikkelen en te ontplooien. De successen en het financieel onafhankelijker worden, vormen een goede basis om meer zelfver-trouwen te krijgen en hebben een goede uitwerking op het emancipatieproces.