Vlaams-Nederlandse Wetenschaps- en Innovatiedag 2019Brussel, 28 oktober 2019

Johan Hanssens, secretaris-generaal Departement EWI

Agenda

I. Organisatie van het Wetenschaps- en Innovatiebeleid (W&I) in Vlaanderen

II. Middelen in het Vlaams W&I beleid

III. W&I in het nieuw Vlaams Regeerakkoord 2019-2024

IV. (Kennis)clusters in Vlaanderen

I. Organisatie

Wetenschaps- en

Innovatiebeleid in

Vlaanderen

Vlaamse overheid: 11 Beleidsdomeinen

Kanselarij en Bestuur (KB)

Internationaal Vlaanderen (IV)

Onderwijs en Vorming (O&V)

Economie, Wetenschap &

Innovatie (EWI)

Werk & Sociale Economie (WSE)

Landbouw & Visserij (LV)

Financiën & Begroting (FB)

Welzijn, Volksgezondheid &

Gezin (WVG)

Cultuur, Jeugd, Sport & Media

(CJSM)

Mobiliteit & Openbare Werken

(MOW)

Omgeving (OMG)

Beleidskredieten per beleidsdomein (in

duizend euro), Begroting 2020: 48,1 mia €

134.486

186.918

206.375

1.280.309

1.882.763

2.049.739

2.784.855

3.789.467

4.051.410

4.181.787

13.180.705

14.437.410

0 4.000.000 8.000.000 12.000.000 16.000.000

Hogere Entiteiten

Internationaal Vlaanderen

Landbouw en Visserij

Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Economie, Wetenschap en Innovatie

Omgeving

Financiën en Begroting

Werk en Sociale Economie

Mobiliteit en Openbare Werken

Kanselarij en Bestuur

Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Onderwijs en Vorming

GERD in miljoen euro (in lopende prijzen) en

als percentage van het BBP-regio voor het Vlaams

Gewest

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

in

miljoen

euro

4.641 5.088 5.676 5.827 6.073 6.469 6.904 7.499

als %

BBPR2,21 2,33 2,53 2,55 2,59 2,68 2,76 2,89

Opmerking: GERD = Gross Expenditures on R&D

Europese vergelijking van de GERD 2017 (% van BBP)

1,03

1,05

1,13

1,2

1,26

1,32

1,35

1,66

1,96

1,99

2,11

2,19

2,6

2,76

2,89

3,02

3,06

3,16

3,33

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5

Polen

Ierland

Griekenland

Spanje

Luxemburg

Portugal

Italië

Groot Brittanië

EU (28 landen)

Nederland

Noorwegen

Frankrijk

België

Finland

Vlaanderen

Duitsland

Denemarken

Oostenrijk

Zweden

GERD= Gross Expenditures on R&D -> 3% norm voor Vlaanderen in zicht …

Overheidskredieten voor O&O in België per

beleidsniveau (2018, mio €)

Beleidsniveau In mio € In % totaal

Federaal 603 20,6%

Vlaanderen 1 607 55%

Franse Gemeenschap 372 12,7%

Waals Gewest 286 9,8%

Brussels H. Gewest 52 1,8%

Totaal 2 920 100%

Organogram beleidsdomein Economie,

Wetenschap en Innovatie

II. Middelen voor het

Wetenschaps- en

Innovatiebeleid in

Vlaanderen

1. Middelen fundamenteel en strategisch

basisonderzoek: 600 mio €

Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen (FWO) = 374 mio €

Bijzondere Onderzoeksfondsen (BOF) bij de universiteiten = 226 mio €

2. Middelen toegepast onderzoek: 328 mio €

Industriële Onderzoeksfondsen bij de universiteiten = 56 mio €

Vier Strategische Onderzoekscentra (imec / vib / vito / Flanders Make) = 250 mio €

Backeland- en innovatiemandaten = 22 mio €

3. Middelen voor innovatiestimulering

bedrijven: 300 mio €

O&O-bedrijfsprojecten= 207 mio €

Nieuw Clusterbeleid= 95 mio €

4. Thematische O&O-stimulering: 110 mio €

Artificiële intelligentie: 30 mio €

Cybersecurity: 20 mio €

Moonshot CO2-neutraal: 20 mio €

Klinisch wetenschappelijk onderzoek en gepersonaliseerde geneeskunde: 20 mio €

Landbouwtrajecten: 10 mio €

Proeftuinen ‘City of Things’ en ‘Industrie 4.0’: 7,6 mio €

Programma Innovatieve Overheidsopdrachten (PIO): 3,9 mio €

III. Nieuw Vlaams

Regeerakkoord 2019-

2024

(in keuro) BA2019 BO2020 2021 2022 2023 2024

1. Fiscale

maatregelen

140.000 479.000 486.000 493.000 500.000

2. Warm

Vlaanderen

112.147 195.358 280.424 417.301 608.017

3. Excelleren 20.000 49.692 157.268 240.844 352.920 500.000

4. Investeringen

(1,64 mia)

10.000 40.000 100.000 185.000 300.000

5. Lokale

besturen

170.204 217.724 292.946 369.687 414.899

6. Mobiliteit en

Openbare

Werken

13.200 25.000 33.000 41.000 50.000

7. Omgeving 25.850 32.600 39.500 44.750 50.000

8. Varia 32.500 42.000 54.000 70.500 85.500

Totaal nieuwe

beleidsimpulsen

(1+2+3+4+5+6+7

+8)

20.000 553.593 1.188.950 1.526.714 1.974.158 2.508.416

De opstap voor het Beleidsdomein Economie, Wetenschap en Innovatie zit onder “3. Excelleren”

en loopt op van 20 mio € in 2020 tot 250 mio € in 2024.

1. Vlaamse meerjarenbegroting 2019-2024:

geplande nieuwe beleidsimpulsen

Extra investeringen

Vlaame Overheid

(in miljoen euro) 2020 2021 2022 2023 2024 TOT

MOW 40 75 120 170 230 635

Scholenbouw (incl.

huursubsidies)

25 50 75 145 205 500

Infrastructuur voor O&O

(o.a. SOC's,

speerpuntclusters en

hoger onderwijs)

10 25 40 45 75 195

Culturele

topinfrastructuur

15 15 15 20 30 95

Onroerend erfgoed 10 10 20 20 20 80

Ziekenhuizen 0 10 10 20 20 60

Sport (bovenlokaal en

topsport)

10 10 15 20 55

IT-investeringen VRD II 5 10 15 30

TOTAAL EXTRA

INVESTERINGEN

100 200 300 450 600 1.650

Investeringen lopen op van 100 mio € in 2020 tot 1,6 mia € in 2024.

o.a. Beleidsdomein

EWI 10 mio € in

2020, oplopend tot

75 mio € in 2024

2. Vlaamse meerjarenbegroting 2019-2024:

geplande investeringsuitgaven

IV. (Kennis)clusters in

Vlaanderen

inventie innovatie diffusie

‘Schumpeter-innovatie model’ -> drie fasen

economische/maatschappelijke vooruitgang …

Traditionele

positionering

kennisinstellingen

Traditionele

positionering

bedrijven

1. ‘Back to basics’: Schumpeter

2. Strategisch

basisonderzoek

3. Toegepast

onderzoek

Economische

valorisatie door

profit-sectoren

Wereld kennisinstellingen Wereld profit/non-profit sector

1. Fundamenteel

onderzoek Maatschappelijke

valorisatie door

non-profit sectoren

relatief gescheiden werelden…

2. Klassieke ‘lineaire innovatiemodel’ nog aangepast aan 21ste eeuwse uitdagingen?

Meer systemisch, co-creatief en transformatief model nodig

Burger

(verenigingen)

Industrie

Onderzoek

Overheid

Maatschappelijke

uitdaging x, y, z…

3. Nieuw model: Quadruple Helix (I)

Burger

(verenigingen)

Industrie

Onderzoek

Overheid

Maatschappelijke

uitdaging x, y, z…

3. Nieuw model: Quadruple Helix (II)

… naar ‘Quadruple Helix’…

… CO-creatief,

transformatief en

meerlagig

Van ‘Triple Helix’…

4. Strategische keuzes in Vlaanderen: 4

strategische onderzoekscentra (SOC’s)

Focus op cleantech en duurzame ontwikkeling

(energie, materialen, chemie, gezondheid, landgebruik)

Dotatie 54 mio €

Focus op nano- en digitale technologie

Dotatie 112 mio €

Focus op de maakindustrie (industrie 4.0)

Dotatie 24,5 mio €

Vlaams Instituut voor Biotechnologie

Dotatie 61,8 mio €

Speerpuntclusters Innovatieve bedrijfsnetwerken

• Actieve betrokkenheid en directe sturing door bedrijven

• Samenwerking tussen bedrijven als rode draad

• Gedragen visie: actieplan/competitiviteitsverhoging op maat van leden

• Clusterorganisatie als facilitator

• Gericht op wegwerken gemeenschappelijke (kennis)drempels

• Activiteiten langsheen het innovatiespectrum

• Internationale oriëntatie

Aansluiting bij strategische domeinen / 5-tal Bottum-up / 15-tal

Ambitieus, grootschalig, LT visie Beperktere ambitie / KT actieplan

Triple helix constellatie vereist Alle relevante actoren, focus op bedrijven

Overeenkomst uitvoering comp progr + clusterpact Overeenkomst uitvoering actieplan

Max 10j, 50% private bijdr, max 500 k€/j steun Max 3j, 50% private bijdr, max 150 k€/j steun

5. Twee types in clusterbeleid: SPC’s en IBN’s

Catalisti – cluster for sustainable chemistry

SIM – Materials innovation

VIL – Smart Logistics

FLUX50 – Smart Energy region

Flanders’ FOOD – cluster for agrofood

Blue Cluster – Maritime and Marine Industry

Zes Vlaamse Speerpuntclusters (SPC)

Groen Licht Vlaanderen - Netwerk voor digitalisering en duurzame geconnecteerde

LED verlichting

Aicargo Belgium - Netwerk voor luchtvrachtsector

EUKA - Netwerk voor drone aanbieders en gebruikers

FLAG - Netwerk voor luchtvaartindustrie

Flanders Bike Valley - Netwerk voor fietsindustrie

Smart Digital Farming - Netwerk voor digitale toepassingen in de landbouw

B-HIVE - Netwerk voor fintechsector

20 Innovatieve BedrijfsNetwerken (1)

Bouwindustrialisatie - Netwerk for industrialisation of building sector

BIM - Netwerk for building information models

Offshore Energie - Netwerk for offshore energy companies (wind, golfslag, getijden)

Power to Gas - Netwerk hydrogen applications

Innovative Coatings - Netwerk for coating industry

Composieten - Netwerk for composite industry

Digitising Manufacturing - Netwerk for digitalisation in the industry

20 Innovatieve BedrijfsNetwerken (2)

+ MAAS + IoT4Society + Flanders.health + Smart Buildings in Use +

Space 4.0 + The Beacon

Eerste analyse SPC en IBN-beleid

Op basis analyse 5 clusters

(niet Blauwe):

• 1.148 betalende

ledenbedrijven (408 uit

industrie/nutsbedrijven/

bouw)

• 15% van toegevoegde

waarde in Vlaamse

economie

• 12% van loontrekkende

private tewerkstelling

Alle details over de

Vlaamse

overheidsmiddelen

vindt men terug in

de jaarlijkse

publicatie van het

Departement EWI:

‘Speurgids’

Dank u !

Johan Hanssens

Secretaris-generaal

Vlaamse overheid

DEPARTEMENT ECONOMIE, WETENSCHAP & INNOVATIE

T 02 553 55 99 | M +32 477 556 103

johan.hanssens@vlaanderen.be

>> www.ewi-vlaanderen.be

V. O&O

samenwerking

Vlaanderen -

Nederland